-
121 utor
ūtor (old form oetor, oesus, etc., from oitor, oisus, Lex. Thor. lin. 11; inf. parag. oetier, Rogat. Tribun. ap. Fest. p. 246 Müll.; Cic. Leg. 3, 4), ūsus ( inf. utier, Plaut. Cas. 2, 3, 4; Ter. Phorm. 4, 2, 13), 3, v. dep. [etym. dub.].I.Prop., to use.A.With abl.1.To make use of, employ: cave... ne tibi hoc scipione malum magnum dem. Paeg. Jam utere eo, Plaut. Pers. 5, 2, 36: Th. Oh Epidicumne ego conspicor? Ep. Certe oculis utere, Plaut. Ep. 1, 1, 4:2.hoc oculo,
id. Mil. 4, 7, 25:sola potest animi per se natura... durare et sensibus uti,
Lucr. 3, 560:de rebus ipsis utere tuo judicio,
Cic. Off. 1, 1, 2:utinam, quem ad modum oratione sum usurus alienā, sic mihi ore uti liceret alieno,
id. Rep. 3, 5, 8:utor neque perantiquis neque inhumanis ac feris testibus,
cite, appeal to, id. ib. 1, 37, 58:neque enim accusatore muto neque teste quisquam utitur eo, qui de accusatoris subsellio surgit,
id. Rosc. Am. 36, 104:num argumentis utendum in re ejus modi?
id. Verr. 2, 4, 6, § 11:mancipium, quo et omnes utimur, et non praebetur a populo,
id. ib. 2, 4, 5, §9: quo interprete non ad linguam Graecam, sed ad furta et flagitia uti solebat,
id. ib. 2, 3, 37, §84: ut postea numquam dextro (oculo) aeque bene usus sit,
Nep. Hann. 4, 3:si licet exemplis in parvo grandibus uti,
Ov. Tr. 1, 3, 25:viribus utendum est, quas fecimus,
Luc. 1, 347.—With ad: ad eam rem usus est tuā mihi operā Sa. Utere, ut vis, Plaut. Pers. 2, 5, 27:earum (navium) materiā atque aere ad reliquas reficiendas utebatur,
Caes. B. G. 4, 31:administris ad ea sacrificia Druidibus,
id. ib. 6, 16:ut eā potestate ad quaestum uteretur,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 11:ad quam rem (deus) motu mentis ac ratione utatur,
id. N. D. 1, 37, 104.—With pro:utuntur aut aere aut taleis ferreis ad certum pondus examinatis pro nummo,
Caes. B. G. 5, 12.—Esp.a.To manage, control, wield:b.bene ut armis, optime ut equis uteretur,
Cic. Deiot. 10, 28:nemo est quin eo ipso (equo), quo consuevit, libentius utatur quam intractato,
id. Lael. 19, 68.—To spend, use:c.velim cum illā videas ut sit qui utamur (sc. pecunia),
Cic. Att. 11, 11, 2:tantis vectigalibus ad liberalitatem utens,
id. Fin. 2, 26, 84:cum horis nostris nos essemus usi,
spent, exhausted, id. Verr. 2, 1, 11, § 30.— Absol.:notum et quaerere et uti,
Hor. Ep. 1, 7, 57.—To wear:d.pellibus aut parvis renonum tegimentis utuntur, magnā corporis parte nudā,
Caes. B. G. 6, 21 fin.:ne insignibus quidem regiis Tullus nisi jussu populi est ausus uti,
Cic. Rep. 2, 17, 31.—To accept, adopt:e.eā condicione, quae a Caesare ferretur, se usuros ostendebant,
Caes. B. G. 4, 11:praeposteris enim utimur consiliis et acta agimus,
Cic. Lael. 22, 85.—To resort to, consult:f.neque Vectium ad se arcessit, quaestorem suum, cujus consilio uteretur,
Cic. Verr. 2, 5, 44, § 114:oraculo,
Tac. A. 2, 54.—Of a form or style of speech, sentiment, etc., to make, adopt, employ:g.sermonibus morologis utier,
Plaut. Ps. 5, 1, 21:si provincia loqui posset, hac voce uteretur,
Cic. Div. in Caecin. 5, 19:hac unā defensione,
id. Verr. 2, 4, 4, § 8:haec oratio, quā me uti res publica coëgit,
id. Rosc. Am. 49, 143:cum hortatione non egeas, non utar eā pluribus verbis,
id. Fam. 11, 5, 3:illa criminatio, quā in me absentem usus est,
id. Agr. 3, 1, 3.—To perform, exercise, practise, etc.:h.crucior, patrem... nunc inprobi viri officio uti,
Plaut. Stich. 1, 1, 14:eādem nos disciplinā utimur,
id. As. 1, 3, 49; cf.:nec vero habere virtutem satis est quasi artem aliquam, nisi utare: etsi ars quidem, cum eā non utare, scientiā ipsā teneri potest,
Cic. Rep. 1, 2, 2:diuturni silentii, quo eram his temporibus usus, finem hodiernus dies attulit,
observed, kept, id. Marcell. 1, 1:eos (senes) ego fortasse nunc imitor et utor aetatis vitio,
id. Fam. 2, 16, 6:ratione utuntur,
exercise moderation, Plaut. Cas. prol. 27:ut anteponantur... ratione utentia rationis expertibus,
Cic. Top. 18, 69:ne tu, leno, postules Te hic fide lenoniā uti: non potis,
Plaut. Rud. 5, 3, 30:viribus uteris per clivos,
Hor. Ep. 1, 13, 10.—With adverb. acc.:ut hoc utimur maxime more moro multum,
Plaut. Men. 4, 2, 1:ita aperte ipsam rem locutus nil circuitione usus es,
Ter. And. 1, 2, 31.—In gen., to use, enjoy, profit by, take advantage of, etc.: otio qui nescit uti plus negoti habet, quam, etc., Enn. ap. Gell. 19, 20, 12 (Trag. Rel. v. 252 Vahl.): sinite... eodem ut jure uti senem Liceat, quo jure sum usus adulescentior, i. e. enjoy, exercise, Ter. Hec. prol. alt. 2:k.commodius esse opinor duplici spe utier,
id. Phorm. 4, 2, 13:serius a terrā provectae naves neque usae nocturnā aurā in redeundo offenderunt,
Caes. B. C. 3, 8:commoda quibus utimur lucemque quā fruimur ab eo nobis dari,
Cic. Rosc. Am. 45, 131:in maximo meo dolore hoc solacio utor, quod, etc.,
id. Fam. 11, 26 init.: usus est hoc cupidine, tamdiu, dum, etc., had the use of, i. e. borrowed, id. Verr. 2, 4, 3, § 6; cf.I. B. 2. infra: utatur suis bonis oportet et fruatur, qui beatus futurus est,
id. N. D. 1, 37, 103:propter nauticarum rerum scientiam plurimisque maritimis rebus fruimur atque utimur,
id. ib. 2, 60, 152:si fortunā permittitis uti,
to try, take advantage of, Verg. A. 9, 240:nostrā utere amicitiā, ut voles,
Ter. Hec. 5, 1, 38; cf.:decet hunc ordinem... bene utier amicitiā,
Plaut. Cist. 1, 1, 24:libertate modice utantur,
Liv. 34, 49, 8:deorum Muneribus sapienter uti,
Hor. C. 4, 9, 48:Ofellam Integris opibus novi non latius usum Quam nunc accisis,
id. S. 2, 2, 113:quia parvo nesciet uti,
id. Ep. 1, 10, 41:temporibus sapienter utens,
taking advantage of, Nep. Epam. 3, 1.—Prov.: foro uti, to make one's market, i. e. accommodate one's prices, actions, etc., to circumstances, take advantage of events:scisti uti foro,
Ter. Phorm. 1, 2, 29.— Absol.:opportunae sunt divitiae ut utare (sc. eis),
Cic. Lael. 6, 22.— With adverb. acc.:ne Silius quidem quicquam utitur (sc. suis hortis),
Cic. Att. 12, 22, 3. —Of passions, traits of character, etc., to indulge, practise, exercise, yield to, etc.:1.inter nos amore utemur semper subrepticio?
Plaut. Curc. 1, 3, 49:alacritate ac studio,
Caes. B. G. 4, 24:severitas, quā tu in iis rebus usus es,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 6, § 19:usus est ipse incredibili patientiā,
id. Phil. 1, 4, 9: ego pervicaciam (esse hanc) aio, et eā me uti volo, Att. ap. Non. 433, 1 (Trag. Rel. v. 5 Rib.):dementer amoribus usa,
Ov. M. 4, 259.—With in and acc.:ut suā clementiā ac mansuetudine in eos utatur,
Caes. B. G. 2, 14.—To experience, undergo, receive, enjoy, etc., ne simili utamur fortunā atque usi sumus, Quom, etc., Ter. Phorm. prol. 31:m.hoc honore usi togati solent esse,
Cic. Phil. 8, 11, 32:homines amplissimis usos honoribus,
id. Fl. 19, 45:nobiles amplis honoribus usi,
Sall. J. 25, 4:neminem curuli honore usum praeterierunt,
Liv. 34, 44, 4:primus externorum usus illo honore quem majores Latio quoque negaverint,
Plin. 7, 43, 44, § 136: quoniam semel est odio civiliter usus, Ov. Tr. 3, 8, 41.—To use as food or medicine, to take, drink, etc.:B.lacte mero veteres usi memorantur et herbis,
Ov. F. 4, 369:aquis frigidis,
Cels. 1, 1:antidoto,
Scrib. Comp. 171:medicamento,
id. ib. 228:vino modice,
Cels. 8, 11:ex altero (loco, i. e. ex lacu) ut pecus uti possit (sc. aquā),
Varr. R. R. 1, 11, 2.—With the thing used, etc., as direct obj. (class. only in gerund. constr.; v. infra): nuptias abjeci, amicos utor primoris viros, Turp. ap. Non. p. 497, 15 (Com. Rel. v. 164 Rib.):2.facilitatem vulgariam,
Nov. ib. 481, 21 (Com. Rel. v. 98 ib.):res pulchras, quas uti solet,
id. ib. 500, 16 (Com. Rel. v. 69 ib.):ita uti eum oportet libertatem,
Titin. ib. 481, 19 (Com. Rel. v. 98 ib.):cetera quae volumus uti Graecā mercamur fide,
Plaut. As. 1, 3, 47:dic mihi, an boni quid usquam'st, quod quisquam uti possiet,
id. Merc. 1, 2, 37:diutine uti bene licet partum bene,
id. Rud. 4, 7, 15:profecto uteris ut voles operam meam,
id. Poen. 5, 2, 128:mea, quae praeter spem evenere, utantur sine,
Ter. Ad. 5, 3, 29:BALINEVM... QVOD VSI FVERANT AMPLIVS ANNIS XXXX.,
Inscr. Orell. 202: si quid est, quod utar, utor: si non est, egeo, Cato ap. Gell. 13, 23, 1:oleam albam, quam voles uti, condito,
id. R. R. 118:quam rem etiam nomine eodem medici utuntur,
Varr. R. R. 3, 16, 23:ferrum,
Aur. Vict. Caes. 17, 4.—Hence, esp. gerund. in phrases dare utendum, to lend; recipere or rogare or petere utendum, to borrow, etc. (class.;II.freq. in Plaut.): quod datum utendum'st,
Plaut. Trin. 5, 2, 7:quae utenda vasa semper vicini rogant,
id. Aul. 1, 2, 18; 2, 4, 32; 2, 9, 4; id. Pers. 1, 3, 47 sq.; id. Mil. 2, 3, 76; id. Rud. 3, 1, 10: auris tibi contra utendas dabo, Enn. ap. Non. 506, 1 (Trag. Rel. v. 364 Vahl.); Ter. Heaut. 1, 1, 81:quae bona is Heraclio omnia utenda ac possidenda tradiderat,
Cic. Verr. 2, 2, 18, § 46:te, quod utendum acceperis, reddidisse,
id. Tusc. 3, 17, 36:multa rogant utenda dari, data reddere nolunt,
Ov. A. A. 1, 433.—Transf. (through the intermediate idea of having and using).A.Pregn., to enjoy the friendship of any one; to be familiar or intimate with, to associate with a person.a.With abl:b.his Fabriciis semper est usus Oppianicus familiarissime,
Cic. Clu. 16, 46:quā (Caeciliā) pater usus erat plurimum,
id. Rosc. Am. 11, 27:Trebonio multos annos utor valde familiariter,
id. Fam. 1, 3, 1:Lucceius qui multum utitur Bruto,
id. Att. 16, 5, 3:utere Pompeio Grospho,
Hor. Ep. 1, 12, 22:quo pacto deceat majoribus uti,
id. ib. 1, 17, 2:si sciret regibus uti,
ib. ib. 14:ita me verebatur ut me formatore morum, me quasi magistro uteretur,
Plin. Ep. 8, 23, 2.—With acc.:B.vilica vicinas aliasque mulieres quam minimum utatur,
Cato, R. R. 143, 1.—To be in possession of a thing, esp. to have, hold, or find a thing in some particular mode or character; with abl.:mihi si unquam filius erit, ne ille facili me utetur patre,
he shall find an indulgent father in me, Ter. Heaut. 2, 1, 5; cf.:patre usus est diligente et diti,
Nep. Att. 1, 2:bonis justisque regibus,
Cic. Rep. 1, 33, 50:quae (sc. libertas) non in eo est, ut justo utamur domino, sed ut nullo,
id. ib. 2, 23, 43; cf. id. Fin. 1, 1, 2:hic vide quam me sis usurus aequo,
id. Verr. 2, 5, 59, § 154:ut is illis benignis usus est ad commodandum,
id. ib. 2, 4, 3, §6: ne bestiis quoque immanioribus uteremur,
id. Rosc. Am. 26, 71:me Capitolinus convictore usus amicoque A puero est,
Hor. S. 1, 4, 95:uteris monitoribus isdem,
id. Ep. 2, 2, 154:valetudine non bonā,
Caes. B. C. 3, 49:quo (sc. Philoctete) successore sagittae Herculis utuntur,
Ov. M. 13, 52.— Absol.:nam pol placidum te et clementem eo usque modo ut volui usus sum in alto (= placidum te esse ut volui, sic te usus sum),
Plaut. Trin. 4, 1, 8.—Hence, P. a.: ūtens, ntis, m., possessing, that possesses:utentior sane sit,
i. e. a larger possessor, richer, Cic. Off. 2, 20, 71. -
122 Erfahrung
Erfahrung, I) Kenntnis: peritia, in etwas, alcis rei. – cognitio, in etwas, alcis rei (die Kenntnis von etwas). – in E. bringen, s. erfahren no. I. – II) die an sich gemachte Wahrnehmung und dadurch erlangte Gewandtheit im Leben: usus. usus rerum (erworbene Praxis in etw.). – prudentia (Einsicht, Klughe it). – scientia experimento collecta u. bl. experientia (die durch wiederholte Versuche erlangte Kenntnis). – die in Britannien gemachte E., usus Britanniae. – die E. des Alters, usus, quem aetas affert. – aus eigener E., expertus (z.B. illa tibi expertus promitto: u. omnia, quae dico, dico expertus in nobis). – E. in der Staatskunst, in Staatsgeschäften, usus rei publicae; große, usus in re publica rerum maximarum: E. im Kriege, experientia belli; in castris usus. – ohne E., nullius usus; ignarus. – E. sammeln, gewinnen aus etwas, usum consequi ex alqa re (z.B. ex causis, quas diximus, tot tantisque): E. haben, besitzen, usum habere; usu praeditum esse: in oder vonetwas, usum alcis rei percepisse: mehr E. haben, usu rerum antecedere; plura nosse et vidisse: die meiste E. haben, usu rerum omnes antecedere: große E. in etwas haben, magnum usum habere in alqa re: vielseitige, reiche E. besitzen, multarum rerum usum habere: keine E. haben, besitzen, usu carere; nullius usus esse: aus (eigener) E. wissen, kennen, expertum od. ex facto scire; experiendo didicisse; usu cognitum habere: was ich aus (eigener) E. weiß, quod me docuit usus: ich weiß etwas aus (täglicher) E., cognovi alqd od. cognitum est a me alqd diuturnā observatione: die E. hat es gelehrt, experimentis cognitum est: was mich die E. gelehrt hat, quod me docuit usus: die E. hat gelehrt, daß etc., res docuit mit Akk. u. Infin. (z.B. id verum esse); usus docuit mit Akk. u. Infin.: es ist eine aus der E. genommene richtige Behauptung der Weisen, daß etc., verum est, quod observato rerum usu sapientes viri dixere mit Akk. u. Infin.: die E. ist die beste Lehrmeisterin in allen Dingen, rerum omnium magister est usus; experimentis optime creditur; E. kommt erst mit od. nicht vor den Jahren, seris venit usus ab annis (Ov. met. 6, 29). – ich mache die E., daß etc., cognosco, animadverto, sentio mit Akk. u. Infin.: ich mache an jmd. die E., daß etc., sentio in alqo mit Akk. u. Infin.: ich habe die E. an mir selbst gemacht, daß etc., in me expertus sum mit Akk. u. Infin. (z.B. illum esse minus exorabilem): ich mache sehr oft an mir selbst die E., daß ich etc, in me ipso saepissime experior, ut etc. (z.B. ut exalbescam in principiis dicendi): ich mache diese E. an mir, de me experior – / Mit einem Pronomen od. Adjektiv verbunden wird »Erfahrung« oft bloß durch das Neutrum des Pronomens oder Adjektivs ausgedrückt, z.B. diese (genannte) E., id: es ist eine richtige E., [784] daß etc., hoc od. illud verum est mit Akk. u. Infin.: bittere Erfahrungen, acerba(n. pl.).
-
123 Verkehr
Verkehr, commercium. – negotia, ōrum,n. plnegotiatio (Handel). – usus (Umgang, w. übh. vgl.). – der gewöhnliche V., communis vitae usus: der gegenseitige V., mutuus usus: brieflicher, schriftlicher V., s. Briefwechsel. – mit jmd. V. haben, im V. stehen, commercium habere cum alqo; commercio alcis frui: ich habe mit jmd. vielen V., est mihi magnus usus cum alqo; utor alqo multum: ich stehe mit jmd. im engsten V., cum alqo mihi est summus usus: wir stehen von langer Zeit her im V., inter nosmet vetus usus intercedit: ich stehe mit jmd. in keinem V., nullum commercium habeo cum alqo; nullus usus mihi est cum alqo: vielen V. haben, mit vielen im V. stehen, cum multis hominibus coniunctum esse: jmdm. den V. mit Menschen verbieten, alqm hominum commercio frui vetare.
-
124 kriegserfahren
kriegserfahren, belli od. belli gerendi peritus. belli sciens. belli haud ignarus (in bezug auf die ganze Führung des Kriegs, vom Feldherrn etc.). – rei militaris od. usus militaris od. militiae peritus. rei militaris prudens (in bezug auf. den Dienst im Kriege von dem, der sich praktische Kenntnisse des Kriegsdienstes erworben hat). – nicht k., usus militaris imperitus. – Kriegserfahrenheit,- erfahrung, belli od. belli gerendi peritia. belli usus (Erfahrenheit in der Kriegführung). – rei militaris peritia. rei militaris usus. usus militaris (Erfahrung im Kriegsdienst). – ohne alle K., usus militaris imperitus. – nicht viel K. besitzen, non magnum: in re militari od in castris usum habere: keine, nullum usum rei militaris percepisse.
-
125 Praktik
Praktik, usus (Ausübung). – ars (ausübende Kunst). – Praktiker, usu peritus (übh. in der Praxis Erfahrener, z.B. v. Architekten, architectus usu peritus). – in causis agendis exercitatus (v. Advokaten). – medicus ex usu medens. medicus arte insignis (v. Arzt). – in einer Kunst mehr P. als Theoretiker sein, disciplinam alqam vitā magis quam litteris persequi. – praktisch, in agendo positus. activus (von Künsten und Wissenschaften, die auf einem Handeln, einer Tätigkeit beruhen). – usu peritus. ipso usu perdoctus (von Personen, -die praktische Erfahrung u. Kenntnis haben). – efficax (v. Personen, die etwas vor sich bringen, z.B. nosti Marcellum quam tardus et parum efficax sit). – pr. Geschick, rerum agendarum scientia. – pr. Kenntnis, usus: pr. Kenntnisse von etwas haben, alqd usu cognitum habere; alqd usu didicisse; alcis rei usum habere: pr. Versuch, experimentum: pr. Übung, exercitatio: jmdm. in etwas pr. Unterricht erteilen, alcis rei exercitationem alci tradere: pr. Erfahrung, usus vitae u. bl. usus: pr. Nutzen, utilitas vitae od. bl. utilitas: das pr. Leben, vitae usus: pr. Lehren, Lehren pr. Inhalts, praecepta, quibus in omnes partes usus vitae conformari possit: pr. Fähigkeit, facultas: pr. Verstand, prudentia: ein pr. Architekt, Advokat, Arzt, s. Praktiker: ein pr. Landwirt, negotiosus agricola. – Adv.usu; ex usu. – pr. erfahren, multarum rerum usum habens; vgl. »Praktiker«: etwas pr. lernen, usu discere alqd; militando discere alqd (v. Soldaten): ich betreide etwas pr., alqd ita tracto, ut id ad [1885] usum transferam: etwas pr. anwenden, alqd in usu habere: etwas pr, durchführen, persequi alqd.
-
126 Praxis
Praxis, I) Übung etc.: usus. – usus rerum (Übung und Erfahrung). – prudentia (praktische Einsicht). – mehr Pr. haben als Theorie, [1886] minus in studio quam in rebus et usu versatum esse. – II) Ausübung: a) übh.: usus. usus et tractatio. res (Plur.) atque usus (im allg.). – experimenta,n. pl. (die Versuche, z.B. die Pr. beweist es, experimenta testantur). – exempla,n. pl. (die Beispiele, die vorkommen, die Vorgänge, z.B. huius urbis iura et exempla corrumpis). – veritas causarum (die Prozesse in der Wirklichkeit, Ggstz. declamationes). – consuetudo iuris (das Herkommen des Rechts, z.B. spricht od. ist für jmd., facit cum alqo). – nützliche Pr., efficiendi utilitas. – in der Pr. des gewöhnlichen Lebens, in usu vitaque communi: in der Pr. bewandert sein, in rebus atque in usu versatum esse: durch die Pr. lernen. usu discere; militando discere (v. Soldaten). – b) Ausübung eines Faches; z.B. die Pr. eines Advokaten, causarum actio; eines Arztes, *medicinae usus et tractatio. – die Pr. aufgeben, (causas) agere desinere (v. Advokaten); curandi finem facere (v. Arzt): einem Advokaten die Pr. nehmen, alci advocationibus interdicere (ICt.): einem Arzte die Pr. gestatten, exercendi artem ius concedere.
-
127 nötig
nötig, necessarius. – das Nötige, Nötigste (zum Leben), quae ad vitam necessaria sunt; necessarii vitae usus: n. Falls, s. »wenn es die Not erfordert etc.« unter »Not no. II«: mit allem Nötigen versehen (ausrüsten), omni bus rebus ornare atque instruere; auch bl. ornare atque instruere. – es ist etw. nötig, opus est alqd od. alqā re, jmdm., alci; usus est alqā re, jmdm., alci. – mehr als n. ist, plus quam satis in usum est. – es ist nötig, zu etc. od. daß etc., opus est, in der Regel mit folg. Infin., seltener mit folg. ut u. Konj. – necesse est od. oportet mit folg. Akk. u. Infin. od. mit folg. Konjunktiv; auch mihi necesse est m. folg. Infin. (es, man muß; s. »müssen« das Nähere u. die Synon.). – est, quod od. cur (es ist ein Grund vorhanden, es ist zweckmäßig, ich halte es für nötig). – wenn es n. ist, cum usus est: wenn es n. sein sollte, si usus fuerit; si res postularit (wenn es die Sache fordert, die Umstände fordern). – ich habe etw. nötig, opus od. usus est mi bi alqd od. al qā re (ich brauche etwas). – egeo alqā re indigeo alqā re od. alcis rei (ich [1807] bedarf, hätte gern etw., z.B. egeo tuo consilio: u. ind. tui consilii). – ich habe etw. nicht nötig, alqā re carere possum (ich kann es entbehren); alqā re supersedere possum (ich kann einer Sache überhoben sein). – ich habe n. zu etc., s. (oben) »es ist nötig zu etc.« u. »brauchen«. – ich halte es für nötig, etwas zu tun, necesse habeo m. Infin. (ich halte es für notwendig, zu etc.); alqd faciendum puto (ich glaube etwas tun zu müssen). – etwas nötig machen, alqd exigere (z.B. ubi res [Umstände] exigeret vigiliam: u. si ita res familiaris [Hausstand] exigat). – wenn es die Umstände n. machen, wenn es sich nötig macht, nötigenfalls, s. »im Fall der Not« unter »Not no. II«. – es macht sich n., daß etc., s. (oben) »es ist nötig«.
-
128 Umgang
Umgang, I) = Prozession, w. s. – einen U. um die Felder, Flur halten, lustrare agros. – II) gesellige Verbindung: usus (der öftere Umgang mit jmd., insofern man ihn benutzt, der Verkehr). – consuetudo (Umgang mit jmd., sofern man sich an ihn gewöhnt hat; auch Umgang Verliebter); verb. usus et consuetudo. – convictus (sofern man mit jmd. zusammenlebt, z.B. mit Menschen, humanus). – [2355] vertrauter U., usus familiaris; familiaritas: verbotener U., commercium libidinis: ich habe (pflege) U. mit jmd., mihi domesticus usus et consuetudo cum alqo est od. intercedit: häufigen U. mit jmd. haben (pflegen), alqo multum uti: vertrauten U. mit jmd. haben (pflegen), alqo familiariter oder inti – me uti; coniunctissime vivere cum alqo: freundschaftlichen U. mit jmd. haben (pflegen), alci coniunctiorem esse usu amicitiae: ich habe (pflege) schon vieljährigen U. mit jmd., inter nosmet ipsos vetus usus intercedit: jmds. U. meiden, fliehen, alcis aditum, sermonem, congressum fugere (zus.); aditum alcis sermonemque defugere: allen menschlichen U. meiden, fliehen, mit keinem Menschen U. haben, congressus hominum fugere; fugere colloquia et coetus hominum: den U. abbrechen, consuetudinem intermittere.
См. также в других словарях:
usus — usus … Dictionnaire des rimes
Usus — (lat.), 1) Gebrauch, Anwendung. Usus loquendi, Sprachgebrauch. Usus epanorthotĭcus, die Nutzanwendung. Usus fori, so v.w. Gerichtsgebrauch; 2) Mode; Usus est tyrannus, die Mode ist ein Tyrann; 3) nach Römischem Recht die persönliche Servitut,… … Pierer's Universal-Lexikon
Usus — Sm Brauch, Sitte per. Wortschatz fremd. Erkennbar fremd (17. Jh.) Entlehnung. Entlehnt aus l. ūsus Brauch , Verbalabstraktum zu l. ūtī (ūsus) gebrauchen . Adjektiv: usuell. Ebenso nndl. usus, ne. use, nfrz. usage, nnorw. usus. ✎ DF 6 (1983),… … Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache
Usus — • Usus, a) usus (et) auctoritas, древнейшее выражение вместо usucapio; b) Usucapio manus (см. Manus); c) Usus означало право владения известным предметом без права пользования доходами с него, напр., жить в доме, но… … Реальный словарь классических древностей
usus — (izg. ȗzus) DEFINICIJA v. uzus, ob. u: SINTAGMA usus (est) tyrannus (izg. usus (ȅst) tirànus) navika je nasilnik ETIMOLOGIJA lat … Hrvatski jezični portal
Usus — »Brauch, Gewohnheit, Herkommen, Sitte«: Das Fremdwort wurde im 17. Jh. in die Studentensprache aus lat. usus »Gebrauch; Übung, Praxis« aufgenommen und gelangte von dort in die Umgangssprache. Lat. usus gehört zu lat. uti (usum) »von etwas… … Das Herkunftswörterbuch
usus — ● usus nom masculin (latin usus) L un des attributs du droit de propriété (avec l abusus et le fructus), celui d utiliser la chose dont on est propriétaire … Encyclopédie Universelle
Usus — der; <nach lat. usus »Gebrauch, Übung, Praxis«, eigtl. Part. Perf. von uti »von etwas Gebrauch machen, etwas benutzen«> Gebrauch; Brauch, Gewohnheit, Herkommen, Sitte … Das große Fremdwörterbuch
Usus — (lat.), Gebrauch, Herkommen; daher usuell, gebräuchlich. Im römischen Recht ist U. eine persönliche Dienstbarkeit, vermöge deren dem Berechtigten (usuarius) die Benutzung (Gebrauchsrecht) einer fremden Sache für seine Person, mithin ohne das… … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Usus — (lat.), Gebrauch, Herkommen; jurist. eine persönliche Dienstbarkeit (s. Servitut). U. (est) tyrannus, der Gebrauch (bes. Sprachgebrauch) ist ein Tyrann, herrscht gebieterisch … Kleines Konversations-Lexikon
Usus — Usus, lat., 1) Gebrauch einer Sache; 2) Rechtsgebrauch, Herkommen; 3) das Servitutsrecht einer Person auf Benutzung einer fremden Sache mit Ausschluß des Fruchtgenusses … Herders Conversations-Lexikon