Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

ōrō

  • 1 oro

    ōro, āvī, ātum, āre (ōs, oris), sich durch den Mund vernehmen lassen, reden, I) im allg., reden, sprechen, a) übh.: α) absol.: talibus orabat dictis, Verg.: iuveni oranti subitus tremor occupat artus, Verg.: orantis medias deseruere preces, Ov. – β) m. Acc. der Sache: bonum aequomque oras, Plaut.: ius (= aequom) hic orat (mit scherzh. Anspielung auf das Rechtsprechen des Prätors), Plaut.: u. so ius bonum oras, Plaut. – b) als Redner, öffentlich (vor Gericht) sprechen, reden, orandi nescius, kein Redner, Tac.: orandi validus, ein tüchtiger Redner, Tac.: ars orandi, die Redekunst, Quint.: orandi scientia, Quint.: genus orandi, Tac.: orandi genus lene iucundumque, Aur. Vict.: scio nunc tibi esse praecipuum studium orandi, ich weiß, daß gegenwärtig die gerichtliche Beredsamkeit dein vorzügliches Studium ist, Quint.: vestra in nos promerita complecti orando, Cic.: Latine Graeceque vel in orando vel in fingendis poëmatibus promptus et facilis ad extemporalitatem usque, Suet. – m. pro u. Abl., causam dixit et ipse pro se oravit, hielt selbst für sich die Verteidigungsrede, Liv. 39, 40, 12. – Partiz. subst., orantes, die Redenden, die Redner, Tac. dial. 6. § 6. – c) etw. öffentl. besprechen, etw. vortragen, über etw. verhandeln, rem ubi pacunt (pagunt), orato, wo ein Vertrag geschlossen wird, da soll er verhandelt werden, XII tabb. fr.: causam, Cic., Liv. u. Tac.: capitis causam, Cic.: causas melius, Verg.: litem, Cic.

    II) bittend ansprechen, anrufen, ersuchen, bitten, a) im allg.: α) m. Acc. der Pers., die man bittet: virginem, Liv. Andr.: longis Hecaten ululatibus, Ov.: principem agnitum oraverat, er hatte den Kaiser erkannt u. bei ihm Abbitte getan, Tac. – oft (parenthet.) oro te, ich bitte dich, dic, oro te, clarius, Cic.: ne illa quidem, oro vos, movent? Liv.: quid, oro te, habent liberale isti ieiuni vomitores? Sen. – β) m. Acc. des Ggstds., um den man bittet, um etwas ansprechen, anhalten, anrufen, ersuchen, bitten, etw. erbitten, eius mortem, Ter.: vitam, Verg.: vitam suppliciter, Liv.: auxilium ad bellum, Liv.: finem malorum, Ov.: veniam, Ov.: hanc extremam veniam (Gnade, Gunst), Verg.: im Passiv m. dopp. Nom., socer non orandus erat, vi sed faciendus Erechtheus, ich mußte mir E. zum Schw. nicht erbitten, sondern ihn mit Gewalt dazu machen, Ov. met. 6, 701. – m. Ang. wem? für wen? wozu? durch Dat., gnato filiam, Ter.: opes rebus affectis, Liv.: opem valetudini, Suet.: veniam dapibus nullisque paratibus, Ov.: tempus sermoni, Tac. – γ) m. Acc. der Pers.u. Acc. der Sache: scin quid te orem? Ter.: quod ego te per dextram hanc oro, Ter.: hoc consulem, Liv.: multa deos, Verg.: auxilia regem, Liv.: alqm libertatem, Suet. – δ) m. ut od. ne u. Konj. od. m. bl. Coniunctiv, teils ohne Acc. der Pers., m. ut u. Konj., gnatam ut det oro, vixque id exoro, Ter.: peto a te vel, si pateris, oro, ut homines miseros conserves incolumes, Cic.: morte me ut vindices ab Romanorum arbitrio, oro obtestorque, Liv.: orat atque obsecrat, ut sibi parcat, Caes.: orat multis et supplicibus verbis, ut liceat et ut sibi rescribam, Cic.: Curianus orabat, ut sibi donarem portionem meam, Plin. ep. – m. ne u. Konj., rogare et orare, ne illos supplices aspernarer, quos etc., Cic.: ecce amici orantes obsecrantesque, ne reliqua recitaret, Plin. ep. – m. bl. Coniunctiv, velatis manibus orant, ignoscamus peccatum suum, Plaut.: quod superest, oro, liceat dare tuta per undas vela tibi, Verg.: faveas, oramus, Ov.: tum mater orari, hortari, iubere, quoquo modo fugerem, Plin. ep.: orant, suppliciis suis potius saturaret se quam contumeliis, Iustin.: oro quaesoque, non obirascaris mihi, Claud. Mam. – teils m. Acc. der Pers., m. ut u. Konj., oro te, mihi ut ignoscas, Plaut.: rogat oratque te, ut sibi per te liceat vitam in egestate degere, Cic.: te oro et obsecro, ut mihi per hos conserves eum, Cic.: reliquum est, ut te orem, ut valetudini tuae diligentissime servias, Cic.: Arria milites orabat, ut simul imponeretur (eingeschifft werde), Plin. ep.: deos semper oravi, ut, quod evenit, periret Tiberius, Suet.: Minervam genibus (auf den Kn.) nixus obsecro atque oro, ut etc., Fronto: m. ne u. Konj., rogat eos atque orat, ne oppugnent filium suum, Cic.: Timoleon omnes oravit, ne id facerent, Nep.: omnes vos oratos volo (ich will euch alle gebeten haben), ne plus iniquom possit quam aequom oratio, Ter. – teils m. vorhergeh. allg. Acc., m. folg. ut od. ne u. Konj., idque postremum parentes suos liberi orabant, ut levandi sui cruciatus causā lictori pecunia daretur, Cic.: illud te ad extremum et oro et hortor, ut in extrema parte muneris ac negotii tui diligentissimus sis, Cic.: quod te, Aesculapi, et te, Salus, ne quid sit huius oro, Ter. Hec. 338. – teils m. ab u. Abl. der Pers., m. folg. ut od. ne (ni) u. Konj., mit u. ohne vorhergeh. allg. Acc., hoc me a vobis orare Iuppiter iussit, ut conquaestores singula in subsellia eant, Plaut. Amph. prol. 65: primum hoc abs te oro, ni me inexorabilem faxis, Pacuv. tr. 122: petivit oravitque a suis amicissimis impense, ut Aeneida adolerent, Gell. 17, 10, 7: oratus ab Artario medico, ne in castris remaneret, Vell. 2, 70, 1. – teils m. cum u. Abl. der Pers.u. m. Acc. der Sache, tu vero face quod tecum precibus pater orat, Enn. ann. 20: m. folg. ut u. Konj., egi atque oravi tecum, uxorem ut duceres, Ter.: tecum oro et quaeso, ut ei detur, Plaut.: m. vorhergeh. allg. Acc., hoc tecum oro, ut illius animum atque ingenium regas, Plaut. – ε) m. folg. Infin., teils ohne Acc. der Pers., die man bittet, oratus sum huc venire, Plaut.: iam pridem a me illos abducere orat, Verg.: oratque mori, Sen. tr. – teils m. Acc. der Pers., principem orabat deligere senatores, ex quibus etc., Tac. ann. 6, 2: Vibidiam oravit pontificis maximi aures adire, Tac. ann. 11, 32; u. so Tac. ann. 12, 9 u. 13, 13. – ζ) m. folg. Acc. u. Infin. Praes. Pass., vel Aegypti praeturam concedi sibi oraret, Suet. Ner. 47, 2: quis (occultis precibus) permitti Meherdaten patrium ad fastigium orabant, Tac. ann. 11, 10 extr. – η) m. pro u. Abl., nec pro civibus se orare, sed pro innoxio patriae solo et pro urbe, Iustin. 11, 4, 4: ut Octavius orandus sit pro salute cuiusquam civis, Cic. ep. ad Brut. 1, 16, 2: m. folg. ut u. Konj., ut (deum) pro illa ores, ut sit propitius, Plaut asin. 783. – θ) m. Dat. für wen? venit oratum filio, Plaut. trin. 611. – ι) beim Imperativ, per deos oro, este mei memores, Ov. met. 13, 376 sqq.: remove istaec, oro te, Suet. Caes. 49, 3: absiste inceptis, oro, Sil. 11, 336 (vgl. 11, 350). – κ) ganz absol.: oro, obsecro, ignosce, Cic.: oremus, accusemus, gravius denique minitemur, Ter.: per genua (fußfällig) orare conans, Suet.: orandi iam finem face, Ter.: sororem dare Prusiae precanti atque oranti, Liv.: oranti surdas praebere aures, Ov. – b) beten, talibus orabat dictis, Verg. Aen. 6, 124: mulierem decalvatam orare non decet, Ambros. in Luc. 6. § 19: idem (Christus) secessurus orandi gratiā, ut solebat, in montem, Lact. 4, 15, 20: Passiv unpers., oratur, es wird gebetet, Sidon. epist. 5, 14, 3. – / Synk. Perf. orasti, Plaut. mil. 1269: 2. Pers. Coni. Perf. orasseis (= oraveris), Plaut. Epid. 728 G.

    lateinisch-deutsches > oro

  • 2 oro

    ōro, āvī, ātum, āre (ōs, oris), sich durch den Mund vernehmen lassen, reden, I) im allg., reden, sprechen, a) übh.: α) absol.: talibus orabat dictis, Verg.: iuveni oranti subitus tremor occupat artus, Verg.: orantis medias deseruere preces, Ov. – β) m. Acc. der Sache: bonum aequomque oras, Plaut.: ius (= aequom) hic orat (mit scherzh. Anspielung auf das Rechtsprechen des Prätors), Plaut.: u. so ius bonum oras, Plaut. – b) als Redner, öffentlich (vor Gericht) sprechen, reden, orandi nescius, kein Redner, Tac.: orandi validus, ein tüchtiger Redner, Tac.: ars orandi, die Redekunst, Quint.: orandi scientia, Quint.: genus orandi, Tac.: orandi genus lene iucundumque, Aur. Vict.: scio nunc tibi esse praecipuum studium orandi, ich weiß, daß gegenwärtig die gerichtliche Beredsamkeit dein vorzügliches Studium ist, Quint.: vestra in nos promerita complecti orando, Cic.: Latine Graeceque vel in orando vel in fingendis poëmatibus promptus et facilis ad extemporalitatem usque, Suet. – m. pro u. Abl., causam dixit et ipse pro se oravit, hielt selbst für sich die Verteidigungsrede, Liv. 39, 40, 12. – Partiz. subst., orantes, die Redenden, die Redner, Tac. dial. 6. § 6. – c) etw. öffentl. besprechen, etw. vortragen, über etw. verhandeln, rem ubi pacunt (pagunt), orato, wo ein Vertrag geschlossen wird, da soll er verhandelt werden, XII tabb. fr.:
    ————
    causam, Cic., Liv. u. Tac.: capitis causam, Cic.: causas melius, Verg.: litem, Cic.
    II) bittend ansprechen, anrufen, ersuchen, bitten, a) im allg.: α) m. Acc. der Pers., die man bittet: virginem, Liv. Andr.: longis Hecaten ululatibus, Ov.: principem agnitum oraverat, er hatte den Kaiser erkannt u. bei ihm Abbitte getan, Tac. – oft (parenthet.) oro te, ich bitte dich, dic, oro te, clarius, Cic.: ne illa quidem, oro vos, movent? Liv.: quid, oro te, habent liberale isti ieiuni vomitores? Sen. – β) m. Acc. des Ggstds., um den man bittet, um etwas ansprechen, anhalten, anrufen, ersuchen, bitten, etw. erbitten, eius mortem, Ter.: vitam, Verg.: vitam suppliciter, Liv.: auxilium ad bellum, Liv.: finem malorum, Ov.: veniam, Ov.: hanc extremam veniam (Gnade, Gunst), Verg.: im Passiv m. dopp. Nom., socer non orandus erat, vi sed faciendus Erechtheus, ich mußte mir E. zum Schw. nicht erbitten, sondern ihn mit Gewalt dazu machen, Ov. met. 6, 701. – m. Ang. wem? für wen? wozu? durch Dat., gnato filiam, Ter.: opes rebus affectis, Liv.: opem valetudini, Suet.: veniam dapibus nullisque paratibus, Ov.: tempus sermoni, Tac. – γ) m. Acc. der Pers.u. Acc. der Sache: scin quid te orem? Ter.: quod ego te per dextram hanc oro, Ter.: hoc consulem, Liv.: multa deos, Verg.: auxilia regem, Liv.: alqm libertatem, Suet. – δ) m. ut od. ne u. Konj. od. m. bl. Coniunctiv, teils ohne
    ————
    Acc. der Pers., m. ut u. Konj., gnatam ut det oro, vixque id exoro, Ter.: peto a te vel, si pateris, oro, ut homines miseros conserves incolumes, Cic.: morte me ut vindices ab Romanorum arbitrio, oro obtestorque, Liv.: orat atque obsecrat, ut sibi parcat, Caes.: orat multis et supplicibus verbis, ut liceat et ut sibi rescribam, Cic.: Curianus orabat, ut sibi donarem portionem meam, Plin. ep. – m. ne u. Konj., rogare et orare, ne illos supplices aspernarer, quos etc., Cic.: ecce amici orantes obsecrantesque, ne reliqua recitaret, Plin. ep. – m. bl. Coniunctiv, velatis manibus orant, ignoscamus peccatum suum, Plaut.: quod superest, oro, liceat dare tuta per undas vela tibi, Verg.: faveas, oramus, Ov.: tum mater orari, hortari, iubere, quoquo modo fugerem, Plin. ep.: orant, suppliciis suis potius saturaret se quam contumeliis, Iustin.: oro quaesoque, non obirascaris mihi, Claud. Mam. – teils m. Acc. der Pers., m. ut u. Konj., oro te, mihi ut ignoscas, Plaut.: rogat oratque te, ut sibi per te liceat vitam in egestate degere, Cic.: te oro et obsecro, ut mihi per hos conserves eum, Cic.: reliquum est, ut te orem, ut valetudini tuae diligentissime servias, Cic.: Arria milites orabat, ut simul imponeretur (eingeschifft werde), Plin. ep.: deos semper oravi, ut, quod evenit, periret Tiberius, Suet.: Minervam genibus (auf den Kn.) nixus obsecro atque oro, ut etc., Fronto: m. ne u. Konj., rogat eos atque orat, ne oppugnent filium suum, Cic.: Timoleon
    ————
    omnes oravit, ne id facerent, Nep.: omnes vos oratos volo (ich will euch alle gebeten haben), ne plus iniquom possit quam aequom oratio, Ter. – teils m. vorhergeh. allg. Acc., m. folg. ut od. ne u. Konj., idque postremum parentes suos liberi orabant, ut levandi sui cruciatus causā lictori pecunia daretur, Cic.: illud te ad extremum et oro et hortor, ut in extrema parte muneris ac negotii tui diligentissimus sis, Cic.: quod te, Aesculapi, et te, Salus, ne quid sit huius oro, Ter. Hec. 338. – teils m. ab u. Abl. der Pers., m. folg. ut od. ne (ni) u. Konj., mit u. ohne vorhergeh. allg. Acc., hoc me a vobis orare Iuppiter iussit, ut conquaestores singula in subsellia eant, Plaut. Amph. prol. 65: primum hoc abs te oro, ni me inexorabilem faxis, Pacuv. tr. 122: petivit oravitque a suis amicissimis impense, ut Aeneida adolerent, Gell. 17, 10, 7: oratus ab Artario medico, ne in castris remaneret, Vell. 2, 70, 1. – teils m. cum u. Abl. der Pers.u. m. Acc. der Sache, tu vero face quod tecum precibus pater orat, Enn. ann. 20: m. folg. ut u. Konj., egi atque oravi tecum, uxorem ut duceres, Ter.: tecum oro et quaeso, ut ei detur, Plaut.: m. vorhergeh. allg. Acc., hoc tecum oro, ut illius animum atque ingenium regas, Plaut. – ε) m. folg. Infin., teils ohne Acc. der Pers., die man bittet, oratus sum huc venire, Plaut.: iam pridem a me illos abducere orat, Verg.: oratque mori, Sen. tr. – teils m. Acc. der Pers., principem orabat
    ————
    deligere senatores, ex quibus etc., Tac. ann. 6, 2: Vibidiam oravit pontificis maximi aures adire, Tac. ann. 11, 32; u. so Tac. ann. 12, 9 u. 13, 13. – ζ) m. folg. Acc. u. Infin. Praes. Pass., vel Aegypti praeturam concedi sibi oraret, Suet. Ner. 47, 2: quis (occultis precibus) permitti Meherdaten patrium ad fastigium orabant, Tac. ann. 11, 10 extr. – η) m. pro u. Abl., nec pro civibus se orare, sed pro innoxio patriae solo et pro urbe, Iustin. 11, 4, 4: ut Octavius orandus sit pro salute cuiusquam civis, Cic. ep. ad Brut. 1, 16, 2: m. folg. ut u. Konj., ut (deum) pro illa ores, ut sit propitius, Plaut asin. 783. – θ) m. Dat. für wen? venit oratum filio, Plaut. trin. 611. – ι) beim Imperativ, per deos oro, este mei memores, Ov. met. 13, 376 sqq.: remove istaec, oro te, Suet. Caes. 49, 3: absiste inceptis, oro, Sil. 11, 336 (vgl. 11, 350). – κ) ganz absol.: oro, obsecro, ignosce, Cic.: oremus, accusemus, gravius denique minitemur, Ter.: per genua (fußfällig) orare conans, Suet.: orandi iam finem face, Ter.: sororem dare Prusiae precanti atque oranti, Liv.: oranti surdas praebere aures, Ov. – b) beten, talibus orabat dictis, Verg. Aen. 6, 124: mulierem decalvatam orare non decet, Ambros. in Luc. 6. § 19: idem (Christus) secessurus orandi gratiā, ut solebat, in montem, Lact. 4, 15, 20: Passiv unpers., oratur, es wird gebetet, Sidon. epist. 5, 14, 3. – Synk. Perf. orasti, Plaut. mil. 1269: 2. Pers. Coni. Perf. orasseis (= oraveris),
    ————
    Plaut. Epid. 728 G.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > oro

  • 3 oro

    ōro, āvi, ātum, 1 (orassis for oraveris, Plaut. Ep. 5, 2, 63), v. a. and n. [1. os, to speak]:

    oro ab ore,

    Varr. L. L. 6, § 76 Müll.
    I.
    In gen. (so obsol.):

    orare antiquos dixisse pro agere testimonio est, quod oratores dicti et causarum actores et qui rei publicae mandatas causas agebant,

    Fest. p. 198 Müll.:

    bonum aequumque oras,

    Plaut. Most. 3, 1, 151:

    talibus orabat Juno,

    Verg. A. 10, 96.—
    II.
    In partic.
    A.
    To treat, argue, plead (as an ambassador, advocate, etc.; class., but very rare; cf.

    ago): REM VBI PAGVNT ORATO, Fragm. XII. Tab.: matronis ipsis, quae raptae erant, orantibus,

    i. e. at their mediation, Cic. Rep. 2, 7, 13:

    causam capitis,

    to argue, plead, id. Brut. 12, 47:

    orandae litis tempus accommodare,

    id. Off. 3, 10, 43:

    si causa oranda esset,

    Liv. 39, 40, 6:

    causas melius,

    Verg. A. 6, 849:

    cum eo de salute suā agit, orat atque obsecrat,

    treats, speaks, Caes. B. C. 1, 22:

    causam dixit et ipse pro se oravit,

    plead his own cause, Liv. 39, 40, 12.—
    2.
    Of oratorical speaking, eloquence (freq. in Quint.): ars orandi, the oratorical art, art of oratory, Quint. prooem. § 4; id. 2, 15, 20; 9, 4, 3:

    orandi scientia,

    id. 1, 10, 2:

    orandi studium,

    id. 9, 4, 110; 8, 6, 20.—
    B.
    To pray, beg, beseech, entreat one (the predom. signif. in all periods and styles; syn.: rogo, obsecro, obtestor, supplico, precor); constr. usually with acc. of the pers. and of the thing, and with ut, ne (the less freq. constructions, v. infra).
    (α).
    With acc. of the pers. and of the thing:

    illud te ad extremum et oro et hortor, ut, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46:

    multa deos orans,

    Verg. A. 9, 24:

    aliquem libertatem,

    Suet. Vesp. 16.—
    (β).
    With acc. of the pers. only: virginem orare, Liv. Andron. ap. Diom. p. 379 P: cum desubito me orat mulier, Enn. ap. Non. 517, 15 (Cax. v. 9 Vahl.); cf.:

    socer Non orandus erat, sed vi faciendus Erechtheus,

    not to be entreated, but compelled, Ov. M. 6, 701:

    Lydia, dic, per omnes Te deos oro, Sy barin cur properes amando perdere,

    Hor. C. 1, 8, 2.—
    (γ).
    With acc. of the thing for which one asks:

    gnato uxorem,

    to request a wife for one's son, Ter. And. 3, 2, 48:

    legati Romam missi, auxilium ad bellum orantes,

    to ask assistance, Liv. 21, 6:

    opem rebus affectis orantes,

    id. 6, 9:

    auxilia,

    Tac. A. 2, 46.—
    (δ).
    With ut: rogat oratque te Chrysogone, ut, etc., Cic. Rosc. Am. 49, 144:

    te, C. Flave, oro et obtestor, ut, etc.,

    id. Planc. 42, 104:

    te etiam atque etiam oro, ut, etc.,

    id. Att. 11, 1, 2:

    hoc me a vobis orare Juppiter jussit, ut, etc.,

    Plaut. Am. prol. 64.—
    (ε).
    With subj.:

    orant, ignoscamus peccatum suum,

    Plaut. Am. 1, 1, 101:

    et vocet oro,

    Verg. A. 11, 442:

    idque sinas, oro,

    Ov. P. 4, 1, 19.—
    (ζ).
    With ne:

    rogat eos atque orat, ne, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 96:

    quod te, Aesculapi, et te, Salus, ne quid sit hujus, oro,

    Ter. Hec. 3, 2, 3.—
    (η).
    With the imper.:

    absiste inceptis, oro,

    Sil. 11, 336.— With imper. and acc. of person, Verg. A. 2, 143; 4, 319; 10, 61 and 905.—
    (θ).
    With inf. or an object-clause:

    jampridem a me illos abducere Thestylis orat,

    Verg. E. 2, 43; id. A. 6, 313; 9, 231; Tac. A. 6, 2; 12, 9:

    vel Aegypti praefecturam concedi sibi oraret,

    Suet. Ner. 47.—
    (ι).
    With ab and abl. of a person, followed by ut or ne:

    primum hoc abs te oro, ni me inexorabilem faxis,

    Pac. Tr. 122:

    oravitque a suis, ut, etc.,

    Gell. 17, 10, 7:

    oratus ab Artorio, ne in castris remaneret,

    Vell. 2, 70, 1.—
    (κ).
    With cum aliquo: quod tecum pater orat, Enn. ap. Fest. p. 198 Müll. (Ann. v. 20 Vahl.):

    si is mecum oraret,

    Plaut. Cas. 2, 5, 15:

    tecum oro et quaeso, ut,

    id. Curc. 3, 1, 62:

    egi, atque oravi tecum, uxorem ut duceres,

    Ter. Hec. 4, 4, 64; cf. Caes. B. C. 1, 22; cited above, II. A.—
    (λ).
    With pro and the abl.:

    nec pro civibus se orare, sed pro, etc.,

    Just. 11, 4, 4:

    ut Octavius orandus sit pro salute cujusquam civis,

    Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 2; cf.:

    ut pro illā ores, ut sit propitius (deus),

    Plaut. As. 4, 1, 38.—
    b.
    Oro te, I pray thee, prithee, parenthetically, a formula of politeness (cf. quaeso):

    dic. oro te, clarius,

    Cic. Att. 4, 8, 1; Sen. Vit. Beat. 7, 1; Liv. 5, 5, 1; cf. Cic. Att. 7, 16, 3.—
    C.
    To pray, to supplicate God (eccl. Lat.); act.:

    oravit Dominum,

    Vulg. Judic. 13, 8:

    orationem quam orat,

    id. 3 Reg. 8, 29; id. 2 Par. 6, 21:

    filios, id. Job, 19, 17: Deum,

    id. Ecclus. 50, 24:

    orationes longas,

    id. Matt. 23, 14.—More often neutr.:

    pro te,

    Vulg. Gen. 20, 7:

    ut audias,

    id. ib. 43, 20:

    in loco isto,

    id. 3 Reg. 8, 30:

    contra viam civitatis,

    id. ib. 8, 44:

    ad Dominum,

    id. 4 Reg. 4, 33:

    cum lacrimis,

    id. Tob. 3, 1:

    unus orans et unus maledicens,

    id. Ecclus. 34, 29:

    spiritu et mente,

    id. 1 Cor. 14, 15:

    mulierem decalvatam orare non decet,

    Ambros. in Luc. 6, § 19:

    orandi gratia,

    Lact. 4, 15, 20.—Hence, P. a. as subst.: ōrans, antis, m., an orator:

    orantes,

    Tac. Dial. 6, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > oro

  • 4 ōrō

        ōrō āvī, ātus, āre    [1 os], to speak: talibus orabat Iuno, V.—To treat, argue, plead: matronis ipsis orantibus, i. e. at the mediation of: causam capitis, plead: causas melius, V.: cum eo de salute suā, treat, Cs.: ipse pro se oravit, pleaded his own cause, L.—To pray, beg, beseech, entreat, implore, supplicate: ‘me surpite morti,’ orabat, H.: orando surdas aurīs reddideras mihi, T.: socer Non orandus erat, vi sed faciendus, to be made my father-in-law, not by entreaty but by compulsion, O.: gnato uxorem, request a wife for, T.: Quod ego per hanc te dextram oro, T.: illud te, ut, etc., O.: multa deos orans, V.: te oro, ut redeat, T.: te etiam atque etiam oro, ut, etc.: oratos vos omnīs volo, Ne plus possit, etc., T.: quod ne faciatis, oro obtestorque vos: oro atque obsecro, adhibeatis misericordiam: et vocet oro, V.: istam, Oro, exue mentem, V.: Per deos oro... Este mei memores, O.: admittier orant (i. e. ut admittantur), V.: orantes primi transmittere cursum (i. e. ut primi transmitterent), V.: ut Octavius orandus sit pro salute cuiusquam civis.— Parenthet., with te or vos, I beg, prithee: dic, oro te, clarius: ne illa quidem, oro vos, movent? L.
    * * *
    I
    orare, oravi, oratus V
    beg, ask for, pray; beseech, plead, entreat; worship, adore
    II
    orere, -, - V

    Latin-English dictionary > ōrō

  • 5 oro

    ōro, āre, āvi, ātum - tr. et intr. - [st2]1 [-] parler, dire. [st2]2 [-] parler en qualité d'ambassadeur, négocier. [st2]3 [-] parler en public, être orateur. [st2]4 [-] prier, demander, solliciter, implorer.    - orare litem: plaider un procès.    - orare causam: plaider une cause.    - orare aliquem ut: demander à qqn de.    - orare aliquem aliquid: demander qqch à qqn.    - orare aliquid ab aliquo: demander qqch à qqn.    - oro te (en incise): je t'en prie, de grâce.
    * * *
    ōro, āre, āvi, ātum - tr. et intr. - [st2]1 [-] parler, dire. [st2]2 [-] parler en qualité d'ambassadeur, négocier. [st2]3 [-] parler en public, être orateur. [st2]4 [-] prier, demander, solliciter, implorer.    - orare litem: plaider un procès.    - orare causam: plaider une cause.    - orare aliquem ut: demander à qqn de.    - orare aliquem aliquid: demander qqch à qqn.    - orare aliquid ab aliquo: demander qqch à qqn.    - oro te (en incise): je t'en prie, de grâce.
    * * *
        Oro, oras, orare. Prier, Orer.
    \
        Orare aliquem in audaciam. Sallust. Le prier d'estre hardi, ou de faire un acte de hardiesse.
    \
        Nunc Chremem conueniam: orabo gnato vxorem. Terent. Je le prieray qu'il baille sa fille à mon filz en mariage.
    \
        Scin'quid te orem scire? Plaut. Scais tu que je te vouldroye bien prier de me dire?
    \
        Veniam dapibus orare. Ouid. Prier aucun qu'il nous pardonne le petit et maigre traictement de viandes que nous luy avons faict.
    \
        A te peto, vel potius et omnibus precibus oro et obtestor, vt, etc. Cic. Je te prie autant qu'il m'est possible de prier.
    \
        Gestu oraui fugam. Ouid. Je priay par signes qu'ils m'aidassent à me sauver et m'enfuir.
    \
        Causam orare. Terent. Plaider sa cause.

    Dictionarium latinogallicum > oro

  • 6 oro

    ōro, āvī, ātum, āre [ os I ]
    2) юр. защищать (causam C, L, T); вести ( litem C)
    3)
    а) просить, молить (aliquem aliquid T, V etc.; aliquid alicui Ter etc.)
    per omnes deos aliquem o. H — заклинать кого-л. всеми богами
    o. veniam alicui rei O — извиняться за что-л.
    oro (te, vos) C, L, Sen etc. — прошу, пожалуйста, послушай(те)

    Латинско-русский словарь > oro

  • 7 oro

    oro oro, avi, atum, are просить, молить

    Латинско-русский словарь > oro

  • 8 oro

    oro oro, avi, atum, are говорить

    Латинско-русский словарь > oro

  • 9 oro-

    -ori-… prf G
    montagne, oro-… prf

    Dictionarium Latino-Gallicum botanicae > oro-

  • 10 oro

    to speak, argue, plead, orate, beg, entreat

    Latin-English dictionary of medieval > oro

  • 11 oro

    , oravi, oratum, orare 1
      говорить; просить, молить, молиться

    Dictionary Latin-Russian new > oro

  • 12 ex-ōrō

        ex-ōrō āvī, ātus, āre,    to move, prevail upon, persuade by entreaty, induce, appease: Qui mihi exorandus est, T.: alquem ut peieret: deos, O.: Lares farre, Iu.: populum, H.: gnatam ut det, oro, vixque id exoro, T.: quae vicinos concidere loris Exorata solet, in spite of entreaties, Iu.: non exoratae arae, inexorable, O.—To obtain by prayer: pacem divōm, V.

    Latin-English dictionary > ex-ōrō

  • 13 ad-ōrō

        ad-ōrō āvī, ātus, āre,    to call upon, entreat, supplicate, implore: prece numen, V.: adorati di, ut bene eveniret, L.: maneat, adoro, Pr.: pacem deum, i. e. the favor of the gods, L.—To reverence, honor, worship: Phoebum, O.: sanctum sidus, V.

    Latin-English dictionary > ad-ōrō

  • 14 per-ōrō

        per-ōrō āvī, ātus, āre,    to speak from beginning to end, plead throughout, harangue at length: a Quinto causa est Sesti perorata: breviter peroratum esse, L.: In Proculas, Iu.—To end, close, conclude, finish: strepitu senatūs coactus est perorare: dicta est a me causa et perorata: est mihi perorandum: de ceteris, N.—To bring to an end, conclude, finish, have done with: res illo die non peroratur: haec laudemus, cum erunt perorata.

    Latin-English dictionary > per-ōrō

  • 15 orans

    ōro, āvi, ātum, 1 (orassis for oraveris, Plaut. Ep. 5, 2, 63), v. a. and n. [1. os, to speak]:

    oro ab ore,

    Varr. L. L. 6, § 76 Müll.
    I.
    In gen. (so obsol.):

    orare antiquos dixisse pro agere testimonio est, quod oratores dicti et causarum actores et qui rei publicae mandatas causas agebant,

    Fest. p. 198 Müll.:

    bonum aequumque oras,

    Plaut. Most. 3, 1, 151:

    talibus orabat Juno,

    Verg. A. 10, 96.—
    II.
    In partic.
    A.
    To treat, argue, plead (as an ambassador, advocate, etc.; class., but very rare; cf.

    ago): REM VBI PAGVNT ORATO, Fragm. XII. Tab.: matronis ipsis, quae raptae erant, orantibus,

    i. e. at their mediation, Cic. Rep. 2, 7, 13:

    causam capitis,

    to argue, plead, id. Brut. 12, 47:

    orandae litis tempus accommodare,

    id. Off. 3, 10, 43:

    si causa oranda esset,

    Liv. 39, 40, 6:

    causas melius,

    Verg. A. 6, 849:

    cum eo de salute suā agit, orat atque obsecrat,

    treats, speaks, Caes. B. C. 1, 22:

    causam dixit et ipse pro se oravit,

    plead his own cause, Liv. 39, 40, 12.—
    2.
    Of oratorical speaking, eloquence (freq. in Quint.): ars orandi, the oratorical art, art of oratory, Quint. prooem. § 4; id. 2, 15, 20; 9, 4, 3:

    orandi scientia,

    id. 1, 10, 2:

    orandi studium,

    id. 9, 4, 110; 8, 6, 20.—
    B.
    To pray, beg, beseech, entreat one (the predom. signif. in all periods and styles; syn.: rogo, obsecro, obtestor, supplico, precor); constr. usually with acc. of the pers. and of the thing, and with ut, ne (the less freq. constructions, v. infra).
    (α).
    With acc. of the pers. and of the thing:

    illud te ad extremum et oro et hortor, ut, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46:

    multa deos orans,

    Verg. A. 9, 24:

    aliquem libertatem,

    Suet. Vesp. 16.—
    (β).
    With acc. of the pers. only: virginem orare, Liv. Andron. ap. Diom. p. 379 P: cum desubito me orat mulier, Enn. ap. Non. 517, 15 (Cax. v. 9 Vahl.); cf.:

    socer Non orandus erat, sed vi faciendus Erechtheus,

    not to be entreated, but compelled, Ov. M. 6, 701:

    Lydia, dic, per omnes Te deos oro, Sy barin cur properes amando perdere,

    Hor. C. 1, 8, 2.—
    (γ).
    With acc. of the thing for which one asks:

    gnato uxorem,

    to request a wife for one's son, Ter. And. 3, 2, 48:

    legati Romam missi, auxilium ad bellum orantes,

    to ask assistance, Liv. 21, 6:

    opem rebus affectis orantes,

    id. 6, 9:

    auxilia,

    Tac. A. 2, 46.—
    (δ).
    With ut: rogat oratque te Chrysogone, ut, etc., Cic. Rosc. Am. 49, 144:

    te, C. Flave, oro et obtestor, ut, etc.,

    id. Planc. 42, 104:

    te etiam atque etiam oro, ut, etc.,

    id. Att. 11, 1, 2:

    hoc me a vobis orare Juppiter jussit, ut, etc.,

    Plaut. Am. prol. 64.—
    (ε).
    With subj.:

    orant, ignoscamus peccatum suum,

    Plaut. Am. 1, 1, 101:

    et vocet oro,

    Verg. A. 11, 442:

    idque sinas, oro,

    Ov. P. 4, 1, 19.—
    (ζ).
    With ne:

    rogat eos atque orat, ne, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 96:

    quod te, Aesculapi, et te, Salus, ne quid sit hujus, oro,

    Ter. Hec. 3, 2, 3.—
    (η).
    With the imper.:

    absiste inceptis, oro,

    Sil. 11, 336.— With imper. and acc. of person, Verg. A. 2, 143; 4, 319; 10, 61 and 905.—
    (θ).
    With inf. or an object-clause:

    jampridem a me illos abducere Thestylis orat,

    Verg. E. 2, 43; id. A. 6, 313; 9, 231; Tac. A. 6, 2; 12, 9:

    vel Aegypti praefecturam concedi sibi oraret,

    Suet. Ner. 47.—
    (ι).
    With ab and abl. of a person, followed by ut or ne:

    primum hoc abs te oro, ni me inexorabilem faxis,

    Pac. Tr. 122:

    oravitque a suis, ut, etc.,

    Gell. 17, 10, 7:

    oratus ab Artorio, ne in castris remaneret,

    Vell. 2, 70, 1.—
    (κ).
    With cum aliquo: quod tecum pater orat, Enn. ap. Fest. p. 198 Müll. (Ann. v. 20 Vahl.):

    si is mecum oraret,

    Plaut. Cas. 2, 5, 15:

    tecum oro et quaeso, ut,

    id. Curc. 3, 1, 62:

    egi, atque oravi tecum, uxorem ut duceres,

    Ter. Hec. 4, 4, 64; cf. Caes. B. C. 1, 22; cited above, II. A.—
    (λ).
    With pro and the abl.:

    nec pro civibus se orare, sed pro, etc.,

    Just. 11, 4, 4:

    ut Octavius orandus sit pro salute cujusquam civis,

    Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 2; cf.:

    ut pro illā ores, ut sit propitius (deus),

    Plaut. As. 4, 1, 38.—
    b.
    Oro te, I pray thee, prithee, parenthetically, a formula of politeness (cf. quaeso):

    dic. oro te, clarius,

    Cic. Att. 4, 8, 1; Sen. Vit. Beat. 7, 1; Liv. 5, 5, 1; cf. Cic. Att. 7, 16, 3.—
    C.
    To pray, to supplicate God (eccl. Lat.); act.:

    oravit Dominum,

    Vulg. Judic. 13, 8:

    orationem quam orat,

    id. 3 Reg. 8, 29; id. 2 Par. 6, 21:

    filios, id. Job, 19, 17: Deum,

    id. Ecclus. 50, 24:

    orationes longas,

    id. Matt. 23, 14.—More often neutr.:

    pro te,

    Vulg. Gen. 20, 7:

    ut audias,

    id. ib. 43, 20:

    in loco isto,

    id. 3 Reg. 8, 30:

    contra viam civitatis,

    id. ib. 8, 44:

    ad Dominum,

    id. 4 Reg. 4, 33:

    cum lacrimis,

    id. Tob. 3, 1:

    unus orans et unus maledicens,

    id. Ecclus. 34, 29:

    spiritu et mente,

    id. 1 Cor. 14, 15:

    mulierem decalvatam orare non decet,

    Ambros. in Luc. 6, § 19:

    orandi gratia,

    Lact. 4, 15, 20.—Hence, P. a. as subst.: ōrans, antis, m., an orator:

    orantes,

    Tac. Dial. 6, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > orans

  • 16 obtestor

    ob-tēstor, ātus sum, ārī, I) zum Zeugen (Zeugnis) anrufen, sacra regni, eiusdem familiae deos et hospitales mensas, Tac.: deûm hominumque fidem, Liv.: necessitudinem nostram tuamque in me benevolentiam, Brut. in Cic. ep. – mit folg. Acc. u. Infin., clare obtestatus deos neque legisse neque attigisse quicquam, Suet. Cal. 15, 4. – II) übtr.: 1) feierlich anrufen, beschwören, inständig bitten, flehen, anflehen, multum ac diu obtestans, Liv.: per ego haec genua te obtestor, Plaut.: quem obtester? quem implorem? Cic.: suos obtestari, Caes. – m. folg. ut u. Konj., Iovem maximum obtestatus, ut sceleris atque perfidiae Bocchi testis adesset, Sall.: nunc te obtestor, ut mihi ignoscas, Plaut.: obtestatur, ut suae salutis rationem habeat, Caes.: morte me ut vindices a Romanorum arbitrio, oro obtestorque, Liv.: passis manibus obtestabantur Romanos, ut sibi parcerent neu, sicut Avarici fecissent, ne a mulieribus quidem atque infantibus abstinerent, Caes.: quam ob rem a te peto vel potius omnibus te precibus oro et obtestor, ut etc., Cic.: ita te obtestor per senectutem illam (bei deinem grauen Haupte), ut etc., Plaut.: per omnes deos te obtestor, ut etc., Cic. u. Caes.: per tot tropaea regum oro et obtestor, ut etc., Curt.: per hanc dextram, per regni fidem moneo obtestorque te, uti... neu etc., Sall.: oro et obtestor, primum ut etc.... deinde ut etc., Plin. pan. – m. folg. ne u. Konj., set te obtestor, Hegio, ne tuum animum avariorem faxint divitiae meae, Plaut.: quā re oro obtestorque vos, indices, ne etc., Cic.: quaeso immo et obtestor, ne umquam pro me vota res publica invita suscipiat, Plin. pan.: per deos atque homines ego te obtestor, ne tu istunc hominem perduis, Plaut.: per tuam fidem perque huius solitudinem te obtestor, ne abs te hanc segreges neu deseras, Ter.: lacrimans obtestatur per amicitiam perque sua ante feliciter facta, ne etc., Sall. – m. folg. bl. Coniunctiv, obsecro vos ego, mi auxilio, oro obtestor, sitis, Plaut. aul. 715: te et senatum obtestamur, consulatis miseris civibus, Sall. Cat. 33, 5. – m. folg. Imperat. (statt des Coniunctivs), nunc te obtestor, celere sancto subveni censorio! Pacuv. praet. 3. p. 280 R.2: vos publicā voce obtestor atque precor, custodite, servate, protegite hunc statum, hanc pacem, Vell. 2, 131, 1 (u. so auch Tac. ann. 4, 8 extr.): wechselnd mit Imperat. u. Coniunctiv, per hanc fidem invictam oro et obtestor, in nostris castris tibi tabernaculum statue, nos corporis tui custodes esse patiaris, Curt. 5, 11 (30), 6. – m. Acc. pers. u. allg. Acc. rei od. bl. m. Acc. rei (um), eadem suum quisque contubernalem, amicum, notum prosequens erat obtestatus, Auct. b. Alex. 16, 4: multa obtestatus de salute sua Pomptinum, beschwor den Pomptinus lange um seine Rettung, Sall. Cat. 45, 4: haec monendo obtestandoque, Liv. 10, 19, 4; zugl. m. folg. ne u. Konj., illud te pro Latio obtestor, ne etc., Verg. Aen. 12, 820. – absol., multam ac diu obtestans, Liv.: pro cuiusque ingenio pollicendo minitando obtestando alium alio modo excitare, Sall. – Partiz. Perf. passiv, beschworen, inständig gebeten, ni obtestatus pepercisset, Amm. 31, 9, 4: obtestato nomine salvatoris, Augustin. serm. 216, 6: obtestatā fide, Apul. met. 2, 24. – 2) beteuern, heilig versichern, m. Acc. u. Infin., obtestans se adversus omne fas ac nefas a te equite Romano esse trucidatum, Val. Max. 6, 2, 8: summam rem publicam agi obtestans, Tac. ann. 12, 5: iam iamque adfore(Agrippinam) obtestans, ibid. 14, 7: aut militum se manibus aut suis moriturum obtestans, Tac. hist. 3, 10: cum Solem intuens obtestaretur ignarum cladis Numeriani se fuisse, Aur. Vict. de Caes. 39, 13.

    lateinisch-deutsches > obtestor

  • 17 obtestor

    ob-tēstor, ātus sum, ārī, I) zum Zeugen (Zeugnis) anrufen, sacra regni, eiusdem familiae deos et hospitales mensas, Tac.: deûm hominumque fidem, Liv.: necessitudinem nostram tuamque in me benevolentiam, Brut. in Cic. ep. – mit folg. Acc. u. Infin., clare obtestatus deos neque legisse neque attigisse quicquam, Suet. Cal. 15, 4. – II) übtr.: 1) feierlich anrufen, beschwören, inständig bitten, flehen, anflehen, multum ac diu obtestans, Liv.: per ego haec genua te obtestor, Plaut.: quem obtester? quem implorem? Cic.: suos obtestari, Caes. – m. folg. ut u. Konj., Iovem maximum obtestatus, ut sceleris atque perfidiae Bocchi testis adesset, Sall.: nunc te obtestor, ut mihi ignoscas, Plaut.: obtestatur, ut suae salutis rationem habeat, Caes.: morte me ut vindices a Romanorum arbitrio, oro obtestorque, Liv.: passis manibus obtestabantur Romanos, ut sibi parcerent neu, sicut Avarici fecissent, ne a mulieribus quidem atque infantibus abstinerent, Caes.: quam ob rem a te peto vel potius omnibus te precibus oro et obtestor, ut etc., Cic.: ita te obtestor per senectutem illam (bei deinem grauen Haupte), ut etc., Plaut.: per omnes deos te obtestor, ut etc., Cic. u. Caes.: per tot tropaea regum oro et obtestor, ut etc., Curt.: per hanc dextram, per regni fidem moneo obtestorque te, uti... neu etc., Sall.: oro et obtestor, primum ut etc.... deinde ut etc., Plin.
    ————
    pan. – m. folg. ne u. Konj., set te obtestor, Hegio, ne tuum animum avariorem faxint divitiae meae, Plaut.: quā re oro obtestorque vos, indices, ne etc., Cic.: quaeso immo et obtestor, ne umquam pro me vota res publica invita suscipiat, Plin. pan.: per deos atque homines ego te obtestor, ne tu istunc hominem perduis, Plaut.: per tuam fidem perque huius solitudinem te obtestor, ne abs te hanc segreges neu deseras, Ter.: lacrimans obtestatur per amicitiam perque sua ante feliciter facta, ne etc., Sall. – m. folg. bl. Coniunctiv, obsecro vos ego, mi auxilio, oro obtestor, sitis, Plaut. aul. 715: te et senatum obtestamur, consulatis miseris civibus, Sall. Cat. 33, 5. – m. folg. Imperat. (statt des Coniunctivs), nunc te obtestor, celere sancto subveni censorio! Pacuv. praet. 3. p. 280 R.2: vos publicā voce obtestor atque precor, custodite, servate, protegite hunc statum, hanc pacem, Vell. 2, 131, 1 (u. so auch Tac. ann. 4, 8 extr.): wechselnd mit Imperat. u. Coniunctiv, per hanc fidem invictam oro et obtestor, in nostris castris tibi tabernaculum statue, nos corporis tui custodes esse patiaris, Curt. 5, 11 (30), 6. – m. Acc. pers. u. allg. Acc. rei od. bl. m. Acc. rei (um), eadem suum quisque contubernalem, amicum, notum prosequens erat obtestatus, Auct. b. Alex. 16, 4: multa obtestatus de salute sua Pomptinum, beschwor den Pomptinus lange um seine Rettung, Sall. Cat. 45, 4: haec monendo obtestandoque, Liv. 10, 19, 4;
    ————
    zugl. m. folg. ne u. Konj., illud te pro Latio obtestor, ne etc., Verg. Aen. 12, 820. – absol., multam ac diu obtestans, Liv.: pro cuiusque ingenio pollicendo minitando obtestando alium alio modo excitare, Sall. – Partiz. Perf. passiv, beschworen, inständig gebeten, ni obtestatus pepercisset, Amm. 31, 9, 4: obtestato nomine salvatoris, Augustin. serm. 216, 6: obtestatā fide, Apul. met. 2, 24. – 2) beteuern, heilig versichern, m. Acc. u. Infin., obtestans se adversus omne fas ac nefas a te equite Romano esse trucidatum, Val. Max. 6, 2, 8: summam rem publicam agi obtestans, Tac. ann. 12, 5: iam iamque adfore(Agrippinam) obtestans, ibid. 14, 7: aut militum se manibus aut suis moriturum obtestans, Tac. hist. 3, 10: cum Solem intuens obtestaretur ignarum cladis Numeriani se fuisse, Aur. Vict. de Caes. 39, 13.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > obtestor

  • 18 per

    per, prep. with acc. (by solecism with abl. PER QVO, = whereby, Inscr. Miseni Repert. ex a. p. Chr. n. 159; Inscr. Orell. 3300) [kindr. with Gr. para; Sanscr. pāra, ulterior; Lith. pèr; cf.: parumper, paulisper; v. Curt. Griech. Etym. p. 269], denotes, like the Gr. dia, motion through a space, or extension over it.
    I.
    Lit., of space, through, through the midst of, throughout, all over, all along: per amoena salicta raptare aliquem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 40 Vahl.): inde Fert sese (equus) campi per caerula laetaque prata, id. ap. Macr. S. 6, 3 (id. v. 505 ib.): per amoenam urbem leni fluit agmine flumen, id. ap. id. ib. 6, 4 (id. v. 177 ib.):

    per membranas oculorum cernere,

    Cic. N. D. 2, 57, 142:

    coronam auream per forum ferre,

    id. Att. 14, 16, 2:

    iit hasta per tempus utrumque,

    Verg. A. 9, 418:

    se per munitiones deicere,

    Caes. B. G. 3, 26:

    per mare pauperiem fugiens, per saxa, per ignes,

    Hor. Ep. 1, 1, 46:

    per ignes,

    Ov. M. 8, 76:

    per Averna,

    id. ib. 14, 105:

    per caelum,

    Verg. A. 4, 700:

    per vias fabulari,

    in all the streets, Plaut. Cist. 5, 1:

    per totam urbem,

    id. Ep. 2, 2, 11:

    qui per provincias atque imperium tuum pecunias ei credidissent,

    in the provinces, Cic. Fam. 1, 7, 6:

    invitati hospitaliter per domos,

    Liv. 1, 9:

    via secta per ambas (zonas),

    Verg. G. 1, 238; 245:

    nascuntur copiosissime in Balearibus ac per Hispanias,

    in, Plin. 19, 5, 30, § 94:

    per illas gentes celebratur,

    throughout, Tac. A. 12, 12:

    gustūs elementa per omnia quaerunt,

    Juv. 11, 14.—

    Placed after the noun: viam per,

    Lucr. 6, 1264:

    transtra per et remos et pictas abiete puppes,

    Verg. A. 5, 663; 6, 692.
    II.
    Transf.
    A.
    Of time, through, throughout, during, for:

    quod des bubus per hiemem,

    the winter through, during the winter, Cato, R. R. 25:

    nulla res per triennium, nisi ad nutum istius, judicata est,

    Cic. Verr. 1, 5, 13:

    nulla abs te per hos dies epistula... venerat,

    during these days, id. Att. 2, 8, 1:

    per decem dies ludi facti sunt,

    id. Cat. 3, 8, 20:

    per idem tempus,

    during, at, in the course of, id. Brut. 83, 286; Suet. Galb. 10:

    per noctem cernuntur sidera,

    during the night, in the night-time, Plin. 2, 10, 7, § 48:

    per inducias,

    during, Liv. 38, 2: per multa bella, id. 8, 13:

    per ludos,

    id. 2, 18:

    per comitia,

    Suet. Caes. 80:

    per somnum,

    id. ib. 45: per tempus, during, i. e. at the right time, = in tempore, Plaut. Poen. 1, 1, 6; Ter. And. 4, 4, 44; id. Hec. 4, 3, 16.—So distr.:

    per singulas noctes,

    Suet. Caes. 1; id. Calig. 22; cf.:

    per haec,

    meanwhile, id. Claud. 27:

    per quae,

    id. Tib. 52.—
    B.
    To indicate the agent, instrument, or means, through, by, by means of:

    statuerunt injurias per vos ulcisci,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9:

    detrimenta publicis rebus per homines eloquentissimos importata,

    id. de Or. 1, 9, 38:

    quid ais? vulgo occidebantur? Per quos? et a quibus?

    by whom? and by whose command? id. Rosc. Am. 29, 80:

    quae domi gerenda sunt, ea per Caeciliam transiguntur,

    id. ib. 51, 149:

    quod nefarium stuprum non per illum factum est,

    id. Cat. 2, 4, 7.—Placed after its case:

    Exerce vocem, quam per vivis et colis,

    Plaut. Poen. prol. 13.—Esp.: per fidem decipere, fallere, etc. (= datā fide): per fidem deceptus sum, through confidence, i. e. in my host who betrayed me, Plaut. Most. 2, 2, 69; Cic. Inv. 1, 39, 71; Caes. B. G. 1, 46, 3.—So, per se, per te, through himself, by himself, of himself, etc.:

    homo per se cognitus, sine ullā commendatione majorum,

    Cic. Brut. 25, 96:

    per me tibi obstiti, = solus,

    by myself, id. Cat. 1, 5, 11:

    satis per te tibi consulis,

    Hor. Ep. 1, 17, 1:

    per se solus,

    Liv. 1, 49.—With ipse:

    nihil ipsos per se sine P. Sullā facere potuisse,

    Cic. Sull. 24, 67:

    ipsum per se, suā vi, sua naturā, sua sponte laudabile,

    id. Fin. 2, 15, 50.—To form an adverb. expression, in, by, through, etc.:

    non dubitavi id a te per litteras petere,

    by letter, Cic. Fam. 2, 6, 2:

    per summum dedecus vitam amittere,

    in the most infamous manner, most infamously, id. Rosc. Am. 11, 30:

    per iram facere aliquid,

    in anger, id. Tusc. 4, 37, 79:

    per commodum,

    Liv. 30, 29, 3 (cf. II. A. supra):

    per commodum rei publicae,

    id. 10, 25, 17; 22, 57, 1; 31, 11, 2:

    per ludum et jocum,

    sporting and jesting, in sport and jest, Cic. Verr. 2, 1, 60, § 155; cf. id. ib. 2, 5, 70, §

    181: per vim,

    forcibly, Sall. J. 23, 1:

    per dolum,

    id. ib. 11, 8:

    per otium,

    at leisure, Liv. 4, 58, 12:

    ceteris copiis per otium trajectis,

    id. 21, 28, 4:

    cibo per otium capto,

    id. 21, 55, 1:

    per tumultum = tumultuose,

    id. 44, 45, 14. —
    C.
    To designate the reason, cause, inducement, etc., through, for, by, on account of, for the sake of:

    per metum mussari,

    Plaut. Aul. 2, 1, 12:

    qui per virtutem perit, at non interit,

    id. Capt. 3, 5, 32:

    cum antea per aetatem nondum hujus auctoritatem loci attingere auderem,

    Cic. Imp. Pomp. 1, 1:

    per aetatem,

    Caes. B. G. 2, 16 fin.:

    Druso propinquanti quasi per officium obviae fuere legiones,

    Tac. A. 1, 24:

    ut nihil eum delectaret, quod aut per naturam fas esset aut per leges liceret,

    Cic. Mil. 16, 43:

    cum per valetudinem posses, venire tamen noluisti,

    id. Fam. 7, 1, 1: per me, per te, etc., as far as concerns me, you, etc.:

    si per vos licet,

    Plaut. As. prol. 12:

    per me vel stertas licet,

    Cic. Ac. 2, 29, 93; cf.:

    sin hoc non licet per Cratippum,

    id. Off. 3, 7, 33:

    fides publica per sese inviolata,

    Sall. J. 33, 3:

    per me ista pedibus trahantur,

    Cic. Att. 4, 16, 10:

    per me stetisse, quo minus hae fierent nuptiae,

    Ter. And. 4, 2, 16:

    si per suos esset licitum,

    Nep. Eum. 10, 3:

    inspicere vitia nec per magistros nec per aetatem licebat,

    Macr. S. 1, 24. —Hence, in oaths, entreaties, asseverations, etc., by a god, by men, or by inanimate or abstract things, by:

    IOVRANTO PER IOVEM, etc., Tab. Bant. lin. 15: per pol saepe peccas,

    Plaut. Cas. 2, 6, 18; cf.:

    si per plures deos juret,

    Cic. Rab. Post. 13, 36:

    quid est enim, per deos, optabilius sapientiā?

    id. Off. 2, 2, 5:

    per deos atque homines,

    id. Div. 2, 55, 116:

    per dexteram te istam oro,

    id. Deiot. 3, 8; cf.:

    per tuam fidem Te obtestor,

    Ter. And. 1, 5, 55:

    nunc te per amicitiam et per amorem obsecro,

    id. ib. 2, 1, 26:

    per pietatem!

    Plaut. Trin. 2, 2, 4:

    per comitatem edepol, pater, etc.,

    id. ib. 2, 2, 52.—In this signif. often separated from its object:

    per ego vobis deos atque homines dies, ut, etc.,

    Plaut. Men. 5, 7, 1:

    per ego te deos oro,

    Ter. And. 3, 3, 6; 5, 1, 15:

    per ego te, fili... precor quaesoque, etc.,

    Liv. 23, 9, 2:

    per ego has lacrimas... te Oro,

    Verg. A. 4, 314; 12, 56; Tib. 4, 5, 7; Ov. F. 2, 841:

    per vos Tyrrhena faventum Stagna deum, per ego et Trebiam cineresque Sagunti Obtestor,

    Sil. 12, 79 sq.; 1, 658; Stat. Th. 11, 367.—With ellips. of object:

    per, si qua est... Intemerata fides, oro, i. e. per eam,

    Verg. A. 2, 142; 10, 903:

    per, si quid merui de te bene, perque manentem amorem, Ne, etc.,

    Ov. M. 7, 854.—Sometimes to indicate an apparent or pretended cause or inducement, under the show or pretext of, under color of:

    qui per tutelam aut societatem aut rem mandatam aut fiduciae rationem fraudavit quempiam,

    Cic. Caecin. 3, 7:

    naves triremes per causam exercendorum remigum ad fauces portus prodire jussit,

    under pretext of, Caes. B. C. 3, 24;

    v. causa: per speciem alienae fungendae vicis suas opes firmavit,

    Liv. 1, 41 fin.:

    per simulationem officii,

    Tac. H. 1, 74.—
    D.
    In composition, it usually adds intensity to the signif., thoroughly, perfectly, completely, exceedingly, very much, very (very often in Cicero's epistolary style, and in new-formed words, as perbenevolus, percautus, percupidus, perbelle, perofficiose, pergaudeo; see these articles): pervelle, perfacilis, peramanter; sometimes it denotes the completion of an action, e. g. perorare, peragere;

    sometimes it is repeated: perdifficilis et perobscura quaestio,

    Cic. N. D. 1, 1, 1; so id. Rep. 1, 12, 18; id. Brut. 43, 158; id. Cael. 20 fin.; id. Fam. 9, 20, 3 al.;

    but also: perexiguā et minuta,

    id. Tusc. 2, 13, 30:

    percautus et diligens,

    id. Q. Fr. 1, 1, 6, § 18 al.; cf. Madv. ad Cic. Fin. p. 410.—It frequently occurs in tmesi:

    nobis ista sunt pergrata perque jucunda,

    Cic. de Or. 1, 47, 205:

    per mihi mirum visum est,

    id. ib. 49, 214:

    per enim magni aestimo,

    id. Att. 10, 1, 1:

    ibi te quam primum per videre velim, = videre pervelim,

    id. ib. 15, 4, 2:

    Platoni per fuit familiaris,

    Gell. 2, 18, 1:

    per, inquit, magister optime, exoptatus mihi nunc venis,

    id. 18, 4, 2.—Per quam (also perquam), very, exceedingly, extremely:

    per quam breviter perstrinxi,

    Cic. de Or. 2, 49, 201:

    per quam modica civium merita,

    Plin. Pan. 60:

    per quam velim scire,

    very much indeed, id. Ep. 7, 27, 1:

    PARENTES PER QVAM INFELICISSIMI,

    Inscr. Murat. 953, 2.—As one word:

    illorum mores perquam meditate tenes,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 16:

    propulit perquam indignis modis,

    id. Rud. 3, 3, 9:

    erat perquam onerosum,

    Plin. Ep. 2, 11, 13:

    perquam honorificum,

    id. ib. 3, 4, 3.—Separated by an intervening word:

    per pol quam paucos reperias,

    Ter. Hec. 1, 1, 1.—Placed after the word it governs; v. supra, I. fin. and II. B.

    Lewis & Short latin dictionary > per

  • 19 obsecro

    obsecro (opsecro), āvī, ātum, āre (ob u. sacro), jmd. bei allem, was ihm heilig ist-, um Gottes willen-, inständigst bitten, anflehen, pro di immortales, obsecro vostram fidem, Plaut.: quod, multis lacrimis cum eum oraret atque obsecraret, impetrare non potuit, Cic. – mit folg. ut od. ne od. ut ne u. Konj., obsecro te, ut id facias, Cic.: quam ob rem te obsecro isdem precibus, quibus S.P.Q.R., utetc., Cic.: obsecravit per fratris sui cinerem, ut etc., Cic.: Minervam genibus nixus obsecro atque oro, Fronto: nunc tecum obsecro, ut mihi subvenias, Titin. com. 32: mi vir, te obsecro, ne facias, Ter.: nunc te per amicitiam et amorem obsecro, principio ut ne ducas, Ter.: m. Acc. pers. u. allg. Acc. rei u. folg. ut u. Konj., te hoc (darum), ut etc., Cic. Quinct. 99: quod (worum) ego vos oro atque obsecro, ut etc., Sall. hist. fr. 1, 48 (51), 9. – m. bl. Coniunctiv, Bassus multis precibus paene etiam lacrimis obsecrabat implerem meum tempus, Plin. ep. – m. pro u. Abl., pro mea vos salute non rogavit solum, verum etiam obsecravit, Cic. – Insbes., a) als Deprekationsformel, obsecro, ich bitte, flehe, Ter.: oro, obsecro, ignosce, Cic. – b) als Ausdruck des Staunens, ei der tausend! um Himmels willen! obsecro, quem video? Ter.: obsecro, an is est? Ter.: au tace obsecro, Ter.: au, quid me censes, obsecro? Afran. fr. – c) als Höflichkeitsformel, ich bitte dich = hör einmal, Attica, obsecro te, quid agit? Cic.: ubi est? obsecro vos, Liv.: sed, obsecro te, ita venusta habeantur ista, non ut etc., Cic.

    lateinisch-deutsches > obsecro

  • 20 per

    per (altindisch pári, ringsum, griech. περί), Praep. m. Acc., bezeichnet nicht bloß ein Durchgehen durch oder über einen Raum oder Körper, sondern auch die Verbreitung u. Ausdehnung über denselben, dient also I) eig., in bezug auf den Raum: 1) zur Bezeichnung des Durchgangs durch od. über einen Ort: a) durch = durch... hindurch, alterum iter per provinciam nostram (erat) multo facilius, Caes.: sanguis per venas in omne corpus diffunditur et spiritus per arterias, Cic.: membranas oculorum perlucidas fecit, ut per eas cerni posset, Cic.: per os anima exhalata, Ov. – b) durch = über, über... hin, entlang, über... hinweg, coronam auream per forum ferre, Cic.: per temonem percurrere, Caes.: transire per corpora, Caes.: per gradus labi, Liv.: alqm per gradus deicere, Liv.: per patris corpus carpentum agere, Liv.: per munitiones se deicere, Caes.: spuma fluit per armos, Ov.: fugiens pauperiem per mare, per saxa, Hor. – per manus, von Hand zu Hand, trahi, tradere, Caes.: bildl., per manus traditae religiones, von einem zum anderen, Liv. – c) = vor... hin, incedunt per ora vestra magnifici, Sall.: nitidus quā quisque per ora cederet, Hor.: per ora hominum ferri, Plin. ep.: per ora hominum oder per hostium oculos traduci, Liv.: per ora civitatium traduci, Iustin.

    2) zur Bezeichnung der durchgängigen Verbreitung und Ausdehnung über eine ganze Linie oder durch einen ganzen Raum oder einzelne Teile desselben, über... hin, längs... hin, auf... hin, in od. auf... umher, unter... umher, equites per oram maritimam erant dispositi, Caes.: qui per imperii tui provincias ei credidissent, Cic.: per silvas vivit, Ov.: nascuntur in Balearibus ac per Hispanias, Plin.: invitati hospitaliter per domos (in den H. herum = von Haus zu Haus), Liv.: supplicatum per compita totā urbe est, Liv. – iactata per undas (ins Wasser), Verg.: ire per feras, unter... umher, Ov.: u. so ire per umbras, Verg.

    II) übtr.: A) in bezug auf die Zeit, zur Bezeichnung der ununterbrochenen Fortdauer, u. zwar: 1) zur Angabe der Zeit, durch die hindurch eine Tätigkeit sich erstreckt, durch... hin, durch... hindurch, lang, während, ludi decem per dies facti sunt, Cic.: incendium per duas noctes tenuit, Liv.: quam provinciam tenuistis a praedonibus liberam per hosce annos, Cic.: Romae regnatum est per septem reges, Eutr.

    2) zur Bezeichnung der Zeit, in deren Dauer ein einzelnes Ereignis fällt, während, im Verlauf, in, cum per ludos scorta raperentur, Liv.: per eos dies C. Figulus praetor Brundisium venit, Liv.: per diem perque noctem, Gell.: per illa tempora... pro sua quisque potentia certabant, Sall.: duo fuerunt per idem tempus dissimiles inter se, im Verlaufe derselben Zeit, Cic.: per tempus (während der rechten Zeit) advenis, Plaut. u. Ter.: visa dare obscuriora per somnium, Cic.: u. so per somnum, Cic.

    3) bei Substst., die eine Eigenschaft, Stimmung, einen Zustand bezeichnen, zur Angabe, daß in und während derselben etwas geschieht = während, in, deutsch auch oft = mit, unter, quod fecisset per iram, Cic.: per dilationes bellum geri, Liv.: insutum in culleum per summum dedecus vitam amittere, Cic.: sive illa (visa) in cogitatione informantur, sive in quiete, sive per vinum, sive per insaniam, Cic.: ad quos (honores) per ludum et neglegentiam pervenistis, Cic.: reddens mutua per iocum atque vinum, Catull.: und so oft per otium, per ludum iocumque, Liv.: per seria et ludum, Curt.: s. Drak. Liv. 4, 58, 12; 30, 29, 3. Mützell Curt. 3, 7 (17), 3.

    B) in bezug auf andere Verhältnisse: AA) im allg., zur Angabe des Durchlaufens gewisser Zustände usw., per tot extraordinaria imperia in summum fastigium evectus, Vell.: per multa deinde ac varia officia atque honores usque ad ministrationem totius imperii venit, Eutr.: per omnia, durchweg, in allen Stücken, Liv. u.a.

    BB) insbes., zur Angabe der mittelbar einwirkenden Person oder Sache, durch die (gleichs. hindurchgehend) etwas zustande kommt, und zwar: 1) die Person od. Sache als Mittel u. Werkzeug gedacht, durch, vermittelst, a) als wirkliches Mittel u. Werkzeug, statuerunt iniurias per vos ulcisci, Cic.: per indicem damnari, Cic.: per tres populos Galliae potiri, Caes. – per manus demitti, an den H., Caes.: per manus alcis servari et educi, Cic.: per indutias et spem pacis decipere alqm, Cic.: per scelus adipisci alqd, auf dem Wege des V., Cic.: per litteras, Cic. u.a.: per senatusconsultum, per legem, Sall. – per me, per te, per se = durch mich usw. = allein, für mich, selbständig, ohne jemandes Zutun, -Hilfe, ohne Mitwirken anderer, isoliert u. dgl. (v. Pers.u. Dingen), Cic., Caes. u.a.; vgl. Held Caes. b. c. 1, 85, 1. Fabri Sall. Iug. 14, 4, – b) als scheinbares, vorgeschütztes, bei Pers., unter Angabe, per Caecilium accusatur Sulla, Cic. – c) bei Zuständen = unter dem Scheine, unter dem Vorwande, fraudare alqm per tutelam aut societatem, Cic.: alqm per fidem fallere, Cic. – 2) als leitender Grund, leitende Ursache, Veranlassung, wegen, aus, per virtutem perire, Plaut.: per avaritiam decipere, Cic.: cum antea per aetatem huius auctoritatem loci non attingere auderem, Cic.: per causam supplementi equitatusque cogendi, aus Ursache der Rekrutierung usw., wegen der usw., Caes.: per metum potius quam voluntate, Liv. – 3) als gestattendes od. hinderndes Element, wegen, halben, halber, vor (s. Bremi Nep. Eum. 10, 3. Fabri Sall. Iug. 33, 3. Drak. Liv. 23, 18, 22), trahantur per me (meinethalben, soviel an mir liegt, vor mir) pedibus omnes rei, Cic.: si per me licuisset, Cic.: per te (soweit es auf dich ankäme) vel uti quaestum faceret vel uti veniret palam, Ter.: per Afranium stare, quo minus etc., Caes.: his per te (vor dir) frui non licet, Cic.: neque hoc per senatum efficere potuit, Nep. – quod per naturam fas esset, aut per leges liceret, Cic.: si per fata licuisset, Eutr.: cum per valetudinem posses, venire tamen noluisti, Cic.: id iis non licere per interdicta, Cic.: per valetudinem id bellum exsequi nequierat, Liv. – dah. bei Bitten, Schwüren, Anrufungen u. Ausrufungen = um... willen, oro te per deos, Cic.: per dextram te istam oro, Cic.: per ego te deos oro, Plaut.: per ego te, fili, quaecumque iura liberos iungunt parentibus, precor quaesoque, Liv. (vgl. über die Wortstellung per ego Spengel Ter. Andr. 289 u. Weißenb. Liv. 23, 9, 2). – per deos iurare, Cic. – per deos immortales! Cic.: per deos atque homines! Cic.: per deos! Cic. Vgl. Ruhnken Ter. Andr. 3, 3, 6. Drak. Liv. 29, 18, 9.

    / per wird selten dem regierten Worte nachgesetzt, wie Plaut. Poen. prol. 13. Verg. Aen. 6, 692. – per spätlat. m. Abl., zB. per multo tempore, Corp. inscr. Lat. 10, 3344.

    In der Zusammensetzung ist per a) = allerwege, durchweg, durchaus, durch und durch, über und über, völlig, gründlich u. dgl. – b) = bis zu Ende, hinaus, hin.

    lateinisch-deutsches > per

См. также в других словарях:

  • oro — (Del lat. aurum). 1. m. Elemento químico de núm. atóm. 79. Metal escaso en la corteza terrestre, que se encuentra nativo y muy disperso. De color amarillo brillante e inalterable por casi todos los reactivos químicos, es el más dúctil y maleable… …   Diccionario de la lengua española

  • oro — sustantivo masculino 1. (no contable) Au. Elemento químico metálico, amarillo brillante, muy dúctil, maleable y resistente a la oxidación, que se usa en joyería: pendientes de oro, pepitas de oro, lingote de oro, reloj de oro, oro de ley, chapado …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • Oro — means gold in Italian and Spanish. Oro may refer to: Places Oro, Estonia, a village in Estonia Orø, an island in Denmark In music: Oro (song), the Serbian entry in the 2008 Eurovision Song Contest Óró A Live Session, an album by Irish musician… …   Wikipedia

  • oro- — ♦ Élément, du gr. oros « montagne ». oro élément, du gr. oros, montagne . I. ⇒OR(O) 1, ORÉ(O) , (OR , ORO , ORÉ , ORÉO )élém. formant Élém. tiré du gr. (o) , de …   Encyclopédie Universelle

  • oro — / ɔro/ [lat. aurum ]. ■ s.m. 1. (chim.) [elemento chimico, metallo nobile, di colore giallo lucente, duttile e malleabile, usato come mezzo di scambio e, in lega con argento, rame e altri metalli, per fare monete e oggetti d ornamento: o. in… …   Enciclopedia Italiana

  • oro — oro, como los chorros del oro expr. muy limpio. ❙ «...pues doy fe de que es señora más limpia que los chorros del oro...» P. Perdomo Azopardo, La vida golfa de don Quijote y Sancho. ❙ «Aseñorada, limpia como los chorros del oro...» Cristóbal… …   Diccionario del Argot "El Sohez"

  • Orø — in January 2010 Orø cable ferry Orø is a sm …   Wikipedia

  • Oro — bezeichnet eine Provinz von Papua Neuguinea, siehe Oro (Provinz) einen Gott des polynesischen Pantheons, siehe Oro (Gott) einen vom Niger gespeisten See in Mali, Region Mopti, siehe Oro (See) ein Java Framework des Apache Software Foundation… …   Deutsch Wikipedia

  • Óró — A Live Session Live album by Moya Brennan Released 2005 Recorded 2005 …   Wikipedia

  • Orø — Orø, visible al fondo. Orø es una isla de Dinamarca, localizada en el Isefjorden. La isla ocupa un área de 14 km², y alberga una población aproximada de 1.000 habitantes. Hasta la reforma comunal de 1970, Orø era un municipio independiente, pero… …   Wikipedia Español

  • oro- — Oro [griech. óros]: Best. in Zus. mit der Bed. Berg, Gebirge (z. B. orogen, Orogenese). * * * oro , Oro [griech. óros] <Best. in Zus. mit der Bed.>: Berg, Gebirge (z. B. orographisch, Orogenese) …   Universal-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»