-
1 LESA
* * *(les; las, lásum; lesinn), v.1) to pick up, gather (l. hnetr, ber, aldin); l. saman, to gather, glean (l. saman axhelmur); l. upp, to pick up;2) to grasp, catch (eldrinn las skjótt tróðviðinn); l. sik upp, to haul oneself up (hann las sik skjótt upp eptir øxarskaptinu);3) to knit, embroider;4) to read (l. á bók); l. fram, l. upp, to read aloud; l. um (of) e-n, to speak (evil) of one (l. fár um e-n).* * *pres. les; pret. las, last, las, pl. lásu; subj. læsi; imperat. les, lestu; part. lesinn: [Ulf. lisan = συλλέγειν, συνάγειν; A. S. lesan; provincial Engl. to lease; O. H. G. lesan; Germ. lesen; cp. Gr. λέγειν, Lat. legere]:—prop. to glean, gather, pick, Stj. 615; lesa hnetr, aldin, Gísl. (in a verse), Dropl. 5; lesa ber, to gather berries, K. Þ. K. 82; hafði hón lesit sér mikil ber til fæðslu, Bs. i. 204; lesa blóm, Art. 66:—lesa saman; verða nokkut vínber saman lesin af þyrnum? Matth. vii. 16; þvíat eigi lesa menn saman fíkjur af þyrnum ok eigi heldr vínber af þistlum, Luke vi. 44; lesit fyrst íllgresit saman, Matth. xiii. 30; þeir lásu saman manna um morguninn … þá hafði sá eigi meira er mikit hafði saman lesit, Stj. 292; þessir smáir articuli sem hér eru saman lesnir, Fb. iii. 237; saman lesa líf e-s, to compile, H. E. i. 584: þeir lásu upp ( picked up) hálm þann allan, Mart. 123; tóku þeir silfrið ok lásu upp, Fms. viii. 143.2. to grasp, catch; eldrinn las skjótt tróð-viðinn, Eg. 238: of a ship, þat má rétt heita Stígandi er svá less hafit, Fs. 28; bróðirinn less um herðar sér þann kaðals-hlutinn sem þeir höfðu haldit, grasped it, wound it round his shoulders, Mar.; hann greip sviðuna, ok las af höndum honum, he gripped the weapon and snatched it out of his hands, Sturl. i. 64: lesa sik upp, to haul oneself up; þá las hann sik skjótt upp eptir öxar-skaptinu, Fær. 111; Þórir gékk at skíðgarðinum, ok krækði upp á öxinni, las sik upp eptir, Ó. H. 135.3. to knit, embroider; hón sat við einn gullligan borða ok las ( embroidered) þar á mín liðin ok framkomin verk, Fas. i. 176; typt klæði ok veigoð ok lesin (better lesni, q. v.), Js. 78.II. metaph. to gather words and syllables, to read, [cp. Lat. legere]; sem lesit er, Stj. 40; hann lét lesa upp ( to read aloud) hverir skráðir vóru á konungs-skipit, Fms, vii. 287; statuta skulu … geymask ok lesask, H. E. i. 509; sat konungr ok hirðin úti fyrir kirkju ok lásu aptan-sönginu, Fms. vii. 152, Bs. i. 155; meðan biskup las öttu-söng, Fms. xi. 390: in endless instances, mod., lesa or lesa húslestr, q. v. This sense of course never occurs in poems of the heathen age, but the following references seem to form a starting-point, in which lesa means2. to talk, gossip; lesa um e-n, to talk, speak of; hittki hann fiðr þótt þeir um hann fár lesi, ef hann með snotrum sitr, Hm. 23; kann enn vera at maðr vensk á at lesa of aðra, ok hafa uppi löstu manna, Hom. (St.): part. lesandi, able to read; vel lesandi: lesinn, well read; víð-lesinn, who has read many things. -
2 lesa af vörum
-
3 lesa af/á
-
4 lesa á
-
5 lesa á milli línanna
-
6 lesa áfram
-
7 lesa bækur
-
8 lesa fyrir
-
9 lesa upphátt
-
10 lesa úr
-
11 lesa yfir
read over/through -
12 lesa yfir/í gegn
-
13 lesa/rifja upp
-
14 saman-lesa
las, to compile, Fb. iii. 237. -
15 ráîa fram úr, lesa úr
-
16 ráîa, lesa úr
-
17 renna í gegnum, lesa yfir
-
18 stúdera, lesa, læra
-
19 BÓK
* * *(gen. bókar and bœkr; pl. bœkr), f.1) beech, beechtree;2) poet. textile fabric with figures woven in it (bœkr þínar enar bláhvítu);3) book;lesa á bók, to read a book;rita á bók, setja á bœkr, to set down in writing, to put on record;kunna (festa) et útan bókar, to know (to get) by heart;heilög bók, the divine book, the bible;4) the gospel (vinna eið at bók; cf. bókareiðr);5) Latin kenna em á bók, to teach one Latin;nema á bók, to learn Latin;setja en til bókar, to put one to school (in order to make him a priest);hann heitir á bók ( in Latin) Jaskonius;svá segir (er sagt) í bókum (in Latin books);6) lawbook, code of law (lögbók, Jónsbók).* * *1.ar, f. [Lat. fāgus; Gr. φηγός; A. S. bôc; Engl. beech; Germ. buche (fem.); Swed. bok; Dan. böge, etc.]:—a beech, Edda (Gl.), Lex. Poët. Owing to the absence of trees in Icel., the word rarely occurs; moreover the collect. beyki, n., is more freq.2.gen. bókar, but also in old writers bækr, pl. bækr, [Ulf. renders by bôca the Gr. βίβλος, γράμματα, επιστολή, etc.; A. S. bôc; Engl. book; Germ. buch (neut.); Swed. bok; Dan. bog: the identity between bók fāgus and bók liber seems certain; the gender is in all Scandinavian idioms the same; modern German has made a distinction in using buche fem., buch neut.; both are akin to the Gr.-Lat. fāgus, φηγός; cp. also the analogy with Gr. βίβλος and Lat. liber ( book and bark): bók-stafr also properly means a beech-twig, and then a letter. In old times, before the invention of parchment, the bark of trees was used for writing on]:—a book.I. the earliest notion, however, of a ‘book’ in Scandin. is that of a precious stuff, a textile fabric with figures, or perhaps characters, woven in it; it occurs three or four times in old poems in this sense; bók ok blæja, bjartar váðir, Skv. 3. 47; bækr (bekr) þínar enar bláhvítu ofnar völundum (of bed-sheets?), Hðm. 7, Gh. 4: bók-rúnar, Sdm. 19, may refer to this; or is it = runes engraven on beech-wood?II. a book in the proper sense. Icel. say, rita and setja saman bók (sögu), to write and compose a book ( story); old writers prefer saying, rita ‘á’ bók (dat. or acc.) instead of ‘í,’ perhaps bearing in mind that the earliest writings were on scrolls, or even on stones or wooden slabs—barbara fraxineis pingatur runa tabellis; they also prefer to use the plur. instead of sing. without regard to volumes (as in Engl. writings); það finst ritað á bókum, Fms. i. 157; á bókum Ara prests hins Fróða, iii. 106; historia ecclesiarum á tveim (sjau) bókum, Dipl. v. 18; á bókum er sagt, Landn. (pref.); á bókum Enskum, id.; á bók þessi (acc.) lét ek rita fornar frásagnir, Hkr. (pref.); but svá segir í bók þeirri sem Edda heitir, Skálda 222; þá hluti sem frammi standa í bók þessi, 159; svá sem hann (viz. Ari) hefir sjálfr ritað í sínum bókum, Ó. H. 188; þeir er Styrmir reiknar í sinni bók, Fb. ii. 68; hér fyrr í bókinni.III. a book, i. e. a story, history (Saga), since in Icel. histories were the favourite books; cp. Íslendinga-bók, Konunga-bók, bók Styrmis; Landnáma-bók; bækr þær er Snorri setti saman, Sturl. ii. 123. It is used of the Gospel in the law phrases, sem búar virða við bók, vinna eið at bók (bókar-eiðr), of a verdict given or an oath taken by laying the hand upon the Gospel, Grág. (Þ. Þ.) several times; as the Engl. phrase ‘to swear on the book’ is common; of a code (of law) = Jóns-bók, after A. D. 1272 or 1281, Bs. i. 720, 723, vide Ann. those years; hafa bók even means to hold the book, i. e. to hold the office of lögmaðr (law-man, judge); Þórðr Narfa son hafði bók, Ann. (Hol.) A. D. 1304; á bókarinnar vegna, on the part of the book, i. e. the law, D. N. ii. 492. Mod. phrases: skrifa, rita, semja bók, to write it; lesa í bók, to read it; but syngja á bók, to sing from a book; fletta bók, to turn over the leaves; líta, blaða, í bók, to peruse, look into a book (hann lítr aldrei í bók, he never looks into a book); lesa bók ofan í kjölinn, to read a book carefully, v. lesa bók spjaldanna í milli, to read it from end to end:—sálma-bók, flokka-bók, a hymn-book; kvæða-bók, ljóða-bók, a book of poems; sögu-bók, of histories; lög-bók, of laws; Guðs orða-bók, God’s word-book, a religious book:—also of MSS., Flateyjar-bók (Cod. Flateyensis), Orms-bók, Uppsala-bók, Konungs-bók, Staðarfells-bók, Skálholts-bók, etc.:—phrases relating to books: það er allt á eina bókina lært, all learnt from the same book, i. e. all of one piece (esp. denoting one-sidedness); blindr er bóklauss maðr, blind is a bookless man; læra utan-bókar, to learn without book, by heart; bókvit, ‘bookwit,’ knowledge got from books; mannvit, mother-wit, common sense; allra manna vit er minna en þeirra er af bókum taka mannvit sitt, Sks. 22:—also, setja e-n til bækr, to set one to book, i. e. put one to school in order to make him priest; berja e-n til bækr, to thrash one to the book, i. e. into learning, Bs. i; a book has spjöld, boards; kjöl, keel, back; snið, cut; brot, size.COMPDS: bókagull, bókagörð, bókakista, bókalectari, bókalist, bókarblað, bókarbót, bókareiðr, bókareiðstafr, bókarlag, bókarskeyting, bókarskrá, bókarstóll, bókartak, bókarvitni, bókaskápr, bókasteinn, bókastokkr. -
20 TELJA
* * *(tel; talda; taliðr, taldr, talinn), v.1) to count, number (G. biskup hafði telja látit bœndr á Íslandi);telja kyn sitt til e-s, eiga til e-s at telja, to trace one’s descent from;þótt þú eigir frændsemi at telja við mik, though thou canst reckon thyself my kith and kin;2) to tell, say, set forth;hann taldi litla sína fýsi at róa lengra, he said that he had little mind for rowing farther;telja tölu, to make a speech, preach a sermon;3) to reckon, consider (H. telr sik nú hraustari mann en áðr var hann);telja sér e-t, to claim for oneself, reckon as one’s property (Þ. krókr taldi sér dalinn, ok kallaði hann þat sitt landnám);4) telja fyrir vindi, to go well before the wind, of a ship (skipin voru örskreið ok töldu vel fyrir vindinum);5) with preps., telja e-t af, to dissuade;telja e-t af fyrir e-m, to dissuade one from;telja at e-u, to blame, find fault with, object to (man ek ekki at telja, þó at þú trúir á þat goð, er þér líkar);telja á e-n, to rebuke, blame;telja e-t eptir e-m, to grudge one a thing (ekki tel ek mat eptir ykkr);telja fyrir e-m, to try to persuade one (S. boðaði Þangbrandi heiðni ok taldi lengi fyrir honum);telja trú fyrir e-m, to preach the gospel to one;telja e-t ofan, to dissuade from;telja til e-s, to claim (taldi hann til ríkis);telja e-t upp, to enumerate, reckon up (þá taldi Þ. upp konur þær, sem vóru í Borgarfirði úgiptar);6) refl., teljast undan e-u, to decline, refuse (telst hann undan förinni).* * *pres. tel, telr, tel, pl. teljum, telit, telja; pret. talði and taldi, pl. tölðu; subj. telði; imperat. tel, teldú; part. taliðr, taldr, and talinn; neut. older form talt, then talið: plur. neut. talið, Gh. 20; thus in Edda i. 401, v. l. 22, all forms occur, tolð, taulld, i. e. töld, talin, see also the references below: with pron. suff. tel-k, Stor. 22: neg. suff. telr-at, Grág. (Kb.) i. 178: [A. S. tellan, telian; Engl. tell; Dan. tælle; Germ. zählen.]B. To tell, count, number; árum at telja, Vsp. 6; nú hefi ek dverga talða, 12; meðan teljum hans ætt til goða, Ht., Vsp. 14; talði aura, Skv. 3. 37; t. fé í haga, skalat fyl telja, Grág. ii. 258; skalat úmögum fé t., K. Þ. K. 142; t. ætt e-s, Mar.; töldu margir kyn sitt til hans, Ld. 12; sá maðr talði frændsemi, telja knérunnum, … ef maðr telr rangt, Grág. i. 28; talðir til arfs, 172; talðir, Edda i. 482; þótt þú eigir frændsemi at t. við mik, Nj. 42: t. sér e-t, to claim; Þórarinn krókr taldi sér dalinn, Gullþ. 4; þá taldi hann til ríkis, Fb. ii. 70.II. to tell, say, mention; ef it betra telk, Stor.; fyr telja (Dan. fortælle) fornspjöll, Vsp. 1; telja böl af trega, … t. móðug spjöll, … trauðmál talið, … tregróf um talið, to tell a woful tale, Og. 12, Gh. 1, 9, 21; t. tíva fyr fyrða liði, to tell tales of the gods before men, Hm. 160: to call, say, þat tel ek undr, Yt.; hann talði litla sína fýsi at róa lengra, he said he had little mind for roving farther, Hým. 20; talði honum happ ef …, Am. 87; lífs tel ek ván önga, 88; as a law term in pleading in court, tel ek ( I declare) hann eiga at verða um sök þá sekan, Nj. 229; tel ek hann af sök þeirri sekjan fjörbaugs-mann, Grág. i. 365, 366; eigi síðarr enn nú er talið, told, 18; þá talði Þórðr Gellir tölu um at Lögbergi, … ok talði hvat honum varð fyrir, áðr …, then Thord Gellir spoke at length on the Law-hill, and told how much trouble it cost him, ere …, Jb. 8.2. to talk, speak; Skeggi kvað engan mann t. af sér þat er hann ætti, talk it from him, talk him out of his own property, Grett. 93 A; telr hann merkiliga tölu, preached a remarkable sermon, Bs. i. 465; fær Porus talt huginn í þá, he put courage into them by his speech, Al. 142; talði hann honum allt hversu hann kom þangat, Str. 10; Saulus talði á mót Gyðingum, spoke against the Jews, 656 C. 13; Gyðingar tölðu i gegn Páli, 15; Guð, sá er svá telr (tölr Cod.) ‘gefit allt’…, Blas. 43; tjá ok telja, Fms. ii. 157.III. with prepp.; telja af, to dissuade, Eg. 765: telja at e-u, to blame, find fault with, object to, Fms. i. 35, x. 38, Eg. 252, Nj. 66: t. á e-n, to charge (átölur); með því at hvárir-tveggi teli nökkut á aðra, Fms. x. 28; þeir þóttusk mikit eiga at telja á við Dani, 50, Nj. 26; er talið einlát á hendr honum, he is charged with ‘einlát, Grág. i. 178, Ld. 282: t. fram, to tell out, count out; t. kvið fram, Grág. i. 53; t. vætti fram, Nj. 233: t. eptir, to grudge. Fms. ii. 150 (eptir-tölur): t. ofan, to dissuade, xi. 11: t. upp, to tell up, enumerate, Nj. 22, Fms. i. 21, 80: t. fyr, to tell, narrate, record (Dan. fortælle), Vsp. 1; t. fyrir e-m, to persuade (for-tölur), Nj. 160; t. trú fyrir e-m, to preach the gospel for one, 623. 28, 656 C. 19: t. til, to claim, Eg. 338, Fms. xi. 388; t. til við e-n, to count, plead; á ek hvárki at t. til við þik mægðir né frændsemi, Nj. 213; skaltú til telja skatna marga, Hdl.: t. um e-t, langt es um þat at telja, ‘tis a long tale to tell, 655 xiii. A. 2; t. um fyrir e-m, to persuade, Fms. xi. 105: t. við, to speak against, Greg. 29.IV. the naut. term, telja fyrir vindi, to be going well through the water, of a ship, but only in the pret.; var byrr góðr ok tölðu (tolþo Cod.) snekkjurnar ekki lengi fyrir vindi, the wind was fair, and the smacks were making good way, Ó. H. 104; töldu snekkjurnar ekki lengi fjörðinn fyrir vindinum, Fms. iv. 237, l. c.; skipin vóru örskreið ok töldu vel fyrir vindinum, the ships were fast, and went well before the wind, i. 100; töldu snekkjurnar skjótt fyrir vindinum, Orkn. 412; the phrase is now obsolete, but an analogy is found in lesa (lesa …, esp. as in the phrase lesa hafit, Fs. 28).V. reflex., telsk saman frændsemi þeirra, they prove to be relations, N. G. L. i. 350; ekki var ek hér til með þjófum talin, Fms. vi. 106; em ek eigi ráðspakr taliðr, Skv. 1; þú munt taliðr ættar-spillir, Ísl. ii. (in a verse); teljask með dugandi mönnum, Fms. xi. 270; í Bjarka-málum eru tölð (tóð Kb. erroneously) mörg gulls heiti, Edda i. 400, v. l. 22; engi fær talt með tungu, Líkn.; nú hefi ek talt tíu landreka, Fb. ii. 524 (in a verse); er þat enn útalt ( untold) at …, Fms. vi. 222; svá mikit sem til telsk, in proportion (til-tala), Grág. i. 270; þat telsk svá til, it turns out, of accounts; teljask undan, to excuse oneself, decline, Fms. iii. 109, x. 99, Nj. 200.2. to say of oneself; teljumk ek nú aðili at sök þeirri, Grág. i. 365, 366; talðisk eigi vita sér ván verka-manna, told that he knew of none, Edda 48; telsk mér þat helzt í hug (Lat. animum inducere), Eg. 521; þat talðisk lengstum í huginn at hugsa, ef …, Ó. H. 195; þeir tölðusk ílla við komnir, 51.3. part., talið silfr, counted silver, i. e. the wadmal-standard, opp. to vegit, Grág. i. 500; ú-taldr, untold, uncounted; van-talið, of-talið.
Страницы
См. также в других словарях:
Lesa — Lesa … Wikipedia Español
Lesa — Lesa … Deutsch Wikipedia
Lesa — Administration Pays Italie Région … Wikipédia en Français
Lesa Mayes-Stringer — (sometimes shown as Lesa Mayers Stringer, born Lesa Mayes on May 13, 1968) is a Canadian bobsledder who competed from 2001 to 2006. Lesa had 5 top 10 World Cup finishes in 2004/2005 season. Later, that season, she finished 11th in the two woman… … Wikipedia
lesă — LÉSĂ, lese, s.f. Curea cu care se leagă sau cu care sunt purtaţi câinii. – Din fr. laisse. Trimis de RACAI, 21.11.2003. Sursa: DEX 98 lésă s. f., g. d. art. lései; pl. lése Trimis de siveco, 19.06.2006. Sursa: Dicţionar ortografic LÉS//Ă… … Dicționar Român
Lesa Kennedy — Lesa France Kennedy, (born Lesa Dawn France on May 24, 1961) is the president of International Speedway Corporation and a member of the board of directors of NASCAR. Kennedy joined ISC in 1983 and was named to the board of directors one year… … Wikipedia
LESA — steht für: Flughafen Salamanca in Spanien (ICAO Code) Lesa steht für: Lesa, Ort in Italien Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit demselben Wort bezeichneter Begrif … Deutsch Wikipedia
lesa- — elem. de comp. Exprime a noção de crime ou ofensa contra a pessoa ou coisa indicada no substantivo que se segue (ex.: lesa pátria, lesa majestade). ‣ Etimologia: latim laesae, genitivo de laesus, a, um, particípio passado de laedo, ere, ferir,… … Dicionário da Língua Portuguesa
Lesa humanidad — significa agraviada humanidad. Habida cuenta de que leso significa agraviado, lastimado, ofendido. De allí que crimen de lesa humanidad aluda a un crimen que ofende, agravia, injuria a la humanidad. Sirve para eliminar gente indeseada del planeta … Enciclopedia Universal
Lesa — 1) (a. Geogr.), Stadt im Innern Sardiniens, jetzt Ales, mit warmen Heilquellen (Lesitanae aquae), welche jetzt noch Aqueliesitauo heißen, nach Andern die Bäder von Benetutti; 2) Flecken in der piemontesischen Provinz Pallanza, am. Westufer des… … Pierer's Universal-Lexikon
LESA — Sardiniae urbs … Hofmann J. Lexicon universale
