Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

[1042]

  • 21 redeo

    red-eo, iī (selten īvī), itum, īre, I) zurückgehen, wieder gehen, zurückkehren, zurück-, wiederkommen, bes. heimkehren, -kommen (oft, bes. bei den Komik., verb. m. rursus, rursum, retro), A) eig. (Ggstz. abire, venire, remanere): a) v. Pers.: sine rege, heimkehren, Curt.: hinc, Plaut.: rursus inde propere, Suet.: eodem, unde redieram, proficisci, Caes.: peregre, Ter. – rure, Plaut. u. Ter.: colle, Ov.: obsonatu, Plaut.: venatu, Stat.: Thebis, Plaut. – e schola, Val. Max.: e provincia, Cic.: de exsilio, Plaut., ex exsilio, Sen. rhet. u. Plin. ep. – a foro, Plaut.: a cena, Ter. u. Cic.: a Caesare, Cic. – huc, illuc, Plaut.: ut unde abissent, eodem statim redirent, Cic.: domum, Caes.: domos, Curt.: de foro domum, Augustin.: lecticā (in der S.) exregia domum, Suet.: Romam, Cic.: Graeciam, Liv. Andr. – in patriam, Plaut.: in urbem, Liv.: retro in castra, Liv.: in viam (bildl.), Ter. u. Cic.: in veram viam (bildl.), in rectam semitam (bildl.), Plaut.: in caelum, Hor.: rursus in senatum, Plaut.: rursus in proelium, Curt.: in proelium, zum Tr. (um es zu beginnen), Liv.: so auch in suffragium, Liv. (vgl. Fabri Liv. 22, 15, 9): in gyrum, Ov.: ille consertis manibus in se redeuntium chorus, Sen. – ad navem, Plaut.: ad exercitum Nemetocennam, Hirt. b. G.: ad suos, Caes. – m. Prädik.-Nom., salvus redeo, Plaut.: victor (als S.) redit, Liv.: victor ex hac pugna redit, Liv. – m. 1. Supin., spectatum e senatu, aus dem Senate zum Schauspiele zurückkehren, Cic. Sest. 117. – impers., postquam domum reditum est, Nep.: manerent indutiae, dum ab illo rediri posset, Caes.: cum conversis signis retro in urbem rediretur, Liv.: ad arbitrum reditur, Plaut. – b) v. lebl. Subjj.: redeunt umerique manusque, Ov.: ille qui in se redit orbis, Quint. – v. Gewässern, unde tantum redisset subito mare, Curt.: flumen in eandem partem, ex qua venerat, redit, Caes.: amnes in fontes suos redeunt, Ov. – v. Gestirnen, v. Tag u. Nacht, cum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierint, Cic.: redit sol in sua signa, Ov.: luna a sole discedit ad aquilonem et inde redit in eandem viam, Varro LL.: hic, ubi dies et nox modice redit et abit, Varro. – v. Örtl., collis paulum a planitie editus... in frontem (nach vorn) leniter fastigatus paulatim ad planitiem redibat, ging allmählig nieder, Caes. – poet., v. Gewächsen, redeunt iam gramina campis, Hor.: redeunt frondes arboribus, Ov. – v. phys. Zuständen, forma prior rediit, Ov.: huic non exesam (sei zerstört) vim luminis (die Sehkraft) et redituram, Tac.: tum demum, vitali admoto calore, membris aliquis redibat vigor, Curt.: iam rediit animus (Besinnung): Plaut.; vgl. redeunte paulatim animo, Curt.: et mens et rediit verus in ora color, Ov.

    B) übtr.: 1) im allg.: a) v. Pers.: in veram faciem solitumque nitorem, wieder annehmen, Ov.: in annos, quos egit, rediit, kehrte zurück in die verlebte Zeit (= wurde wieder zum Jüngling), Ov. – red. in pristinum statum, Caes.: cum alqo in antiquam gratiam, Plaut., od. bl. in gratiam, Cic. u.a., sich aussöhnen; vgl. se numquam cum matre in gratiam redisse, er habe sich nie mit der Mutter auszusöhnen gehabt (= sich nie mit der Mutter entzweit), Nep. – redire in memoriam (sich besinnen) m. folg. Acc. u. Infin., Plaut., od. m. folg. Genet. = an etwas od. jmd. zurückdenken, Cic.: so auch in memoriam secum, Ter. – red. ad se, wieder zu sich kommen, teils phys. = wieder zur Besinnung kommen, Ter., Liv. u.a.; teils geistig zu sich kommen = zur Besinnung kommen, sich wieder fassen, sich eines anderen besinnen, Cic.: verb. red. ad se atque ad mores suos, zu sich u. auf seine alten Sprünge kommen, Cic.: rursus ad ingenium u. bl. ad ingenium, wieder zu seiner alten Sinnesart zurückkehren, seinen Charakter wieder annehmen, Ter. – red. in causas malorum saepius, bei den Ursachen der Leiden öfter vorkommen, Tac. – red. ad fastos, auf die F. zurückgehen, Hor. – ut ad pauca redeam, auf weniges zurückgehe, mich beschränke = um es kurz zu machen, Ter. – Caesar ad duas (legiones) redierat, war auf zwei zurückgekommen = es waren ihm nur zwei geblieben, Caes. – impers., reditum (est) in vestram dicionem, Liv.: exuto iustitio reditum ad munia, Tac. – b) v. lebl. Subjj.: cum res redissent, die Geschäfte (nach den Ferien) wieder begonnen hatten, Cic. post red. in sen. 27; vgl. Cic. Sest. 129: redit de integro haec oratio, fängt wieder von vorn an, Ter. heaut. 1010. – redit animo ille latus clavus, da fällt mir wieder ein usw., Plin. ep. 8, 23, 6; so auch redeunt singula menti, Val. Flacc. 8, 160. – nec ita multo post Volscis levatis metu rediit ingenium, kehrten die V. zu ihrer früheren Sinnesart zurück, Liv. 2, 22, 3. – 2) insbes., in der Rede zu einem früheren Thema zurückkehren, auf etwas zurückkommen, illuc unde abii, redeo, Hor.: sed illuc redeamus, Nep.: mitte ista atque ad rem redi, Ter.: sed domum redeamus, id est ad nostros revertamur, Cic.: sed ad instituta redeamus, Cic.: sed ad prima redeo, Cic.: sed redeamus rursus ad Hortensium, Cic.: sed de hoc alias; nunc redeo ad augurem, Cic.: quamobrem ad inceptum redeo, Sall.: longius evectus sum, sed redeo ad propositum, Quint.: nunc redeo ad id, quod intenderam, Lact.: ut ad propositum meum redeam, Cels.

    II) heran-, herbeigehen, hervorgehen, hinauf-, hinabgehen, A) eig.: in nubem Ossa redit, erhebt sich zu den Wolken, Val. Flacc. 2, 16. – B) übtr.: 1) als Ertrag eingehen, einkommen, iamne enumerasti id quod ad te rediturum putes? Ter.: pecunia publica, quae ex metallis redibat, Nep.: ex qua regione quinquaginta talenta quotannis redibant, Nep.: ex pecore redeunt ter ducena Parmensi, Mart.: possentne fructus pro impensa ac labore redire, Varro: tribus tantis illi (= illic) minus redit quam obseveris, Plaut.: ut ex eodem semine aliubi cum decimo (verst. grano) redeat, aliubi cum quinto decimo, Varro. – dah. aus etwas (gleichs. als Ertrag) hervorgehen, sich entspinnen, nec cernentes ex otio (Waffenruhe) illo brevi multiplex bellum rediturum, Liv. 3, 68, 8. – 2) zu etw. kommen, schreiten, greifen, a) v. Pers.: ad gladios redierunt, es blieben ihnen nur noch die Schw., Caes. b. c. 3, 93, 2: so auch unpers., comminus ad manus reditur, es kommt zum Handgemenge Mann gegen Mann, Auct. b. Afr. 18, 4. – b) v. lebl. Subjj.: bona in tabulas publicas redierunt, in die Rechnungsprotokolle der Staatskasse gekommen (eingetragen worden), Cic. – mihi illaec vere ad rastros res redit, es kommt mit mir endlich noch im bitteren Ernste zum Hacken und Graben, Ter.: in eum iam res rediit locum, ut etc., es ist so weit gekommen, daß usw., Ter. (vgl. Spengel Ter. adelph. 273): quodsi eo fortunae meae redeunt, ut etc., Ter.: postremo adeo res rediit, Ter. – omnia haec verba huc redeunt, laufen darauf hinaus, Ter. – bes. v. Gelangen in jmds. Besitz, Gewalt usw., anheimfallen, zufallen, Venus, quam penes amantum summa summarum redit, die das Hauptbuch über die Verliebten führt, Plaut.: ad te summa solum rerum redit, auf dir allein liegt die ganze Last, Ter.: eius morte ea bona ad me redierunt, Ter.: ad hos redibat lege hereditas, Ter.: velle bonis aliquem affici quam maximis, etiam si ad se ex iis nihil redeat, Cic.: summa imperii, summa rerum redit ad alqm, Caes.: quorum (principum) ad arbitrium iudiciumque summa omnium rerum consiliumque redeat, Caes.: mortuo Tullo res (Staatsregierung) ad patres redierat, Liv.: u. so Numae morte ad interregnum res rediit, Liv. – / Archaist. Präs. redinunt = redeunt, Enn. ann. 475*. Paul. ex Fest. 287, 1. – arch. Fut. redeam, Plaut. aul. 273. – Imperf. rediebat, Dracont. Med. 272: rediebant, Sen. contr. 9, 3 (26), 13. – Fut. redies, Apul. met. 6, 19: rediet, Caes. Germ. phaenom. 716 (statt redit et nach Haupts Verbesserung). Augustin. c. Acad. 3, 10. § 22. Vulg. Levit. 25, 10. Ennod. dict. 9: redient, Vulg. Ierem. 37, 7. – Seltene Perf.-Form redivi, Apul. met. 4, 14. Vict. Vit. 3, 59 (redivit). Amm. 27, 5, 6. – Regelmäßig synk. Perf.-Formen, redisti, redisset, redisse; bei Dichtern auch redit, zB. Ter. Phorm. 55; vgl. Lachm. Lucr. 3, 1042. p. 209 sq.

    lateinisch-deutsches > redeo

  • 22 Samothrace

    Samothrācē (Samothrēcē), ēs, f. u. Samothrāca, ae, f. (Σαμοθρᾴκη) u. Samothrācia, ae, f., Insel des Ägäischen Meeres an der Küste Thraziens, der Mündung des Hebros gegenüber, berühmt durch den mystischen Kabirendienst, mit einer gleichnam. Hauptstadt, j. Samothraki, Form -thrace, Varro r. r. 2, 1, 5. Liv. 45, 28, 11. Mela 8, 7, 8 (2. § 106). Plin. 33, 23: Form -threce, Varro LL. 7, 34: Form -thraca, Cic. de nat. deor. 3, 89. Liv. 42, 25, 6. Plin. 37, 181: Form -thracia, Varro LL. 5, 58. Cic. de nat. deor. 1, 119; in Pison. 89. Verg. Aen. 7, 208. Serv. Verg. Aen. 2, 325. – Dav.: A) Samothrācēnus, a, um (Σαμοθρακηνός), in-, aus Samothrace, samothracenisch, Plin. 11, 167. – B) Samothrāces, um, m., (Σαμόθρακες), die Einw. der Insel Samothrace, die Samothracier, Varro LL. u. Ov. – adi. Samothraces di, die Kabiren, Varro LL. u. Macr.: dies. absol. bl. Samothraces, Iuven. – C) Samothrācicus, a, um, samothracisch, religiones, Macr. sat. 3, 4, 8. – D) Samothrācius, a, um (Σαμοθρᾴκιος), auf-, aus Samothrace, samothracisch, cepa, Plin. 19, 101: anulus, Isid. orig. 19, 32, 5: subst., Samothracia ferrea, samothracische eiserne Ringe, Lucr. 6, 1042. – E) Samothrācus, a, um, samothracisch, vates, Val. Flacc. 2, 439.

    lateinisch-deutsches > Samothrace

  • 23 Atlas

    Atlās (handschr. u. Not. Tir. 114 auch Athlās, Atlāns, Athlāns), antis, Akk. antem u. anta, Vok. Atlā, m. (Ἄτλας), I) der Atlas, ein hohes Gebirge in Mauritanien, im Nordwesten Libyens, auf dem dem Mythus zufolge der Himmel ruhte, Vitr. 6, 7 (10), 6. Ov. met. 2, 296. Verg. Aen. 4, 246. Hyg. fab. 150. – II) König von Mauritanien, Sohn des Japetus u. der Klymene, Freund der Astronomie, Ov. met. 4, 628 sqq. Cic. Tusc. 5, 8, von Perseus, weil er ihm gastliche Aufnahme verweigerte, vermittelst des Medusenhauptes in den Berg Atlas verwandelt, Ov. met. 4, 657 sqq. Er zeugte mit der Plejone die sieben Plejaden, mit der Äthra die sieben (nach Hygin fünf) Hyaden. – Appellat. für einen langgewachsenen Menschen, Iuven. 8, 32 (ironisch Name eines Zwerges). – Dav. abgel.: 1) Atlantēus, a, um, zum Atlas gehörend, a) zum Gebirge, als Bezeichnung für westafrikanisch, libysch, finis, Hor.: Oceanus, der Atlantische Ozean, Claud. – b) zum Könige, Pleiades, Ov. fast. 3, 105. – 2) Atlantiacus, a, um, zum Gebirge Atlas gehörend = westafrikanisch, libysch, litus, Sil.: Olympus, der vom Atlas getragene Himmel, Calp. – 3) Atlantiadēs, ae, m., der Atlantiade (= männlicher Nachkomme des Atlas), d.i. a) Merkur, des Atlas Enkel von der Maja, Ov. met. 1, 682 u.a.: Akk. -dem, Mart. Cap. 9. § 889. – b) Herm-
    ————
    aphrodit, Urenkel des Atlas von Merkur, Ov. met. 4, 368. – 4) Atlantias, adis, f. (Ἀτλαντιάς), die Atlantiade (= weiblicher Nachkomme des Atlas), sorores, die Plejaden, Töchter des Atlas, Sil.: Calypso, Auct. Priap. – 5) Atlanticus, a, um (Ἀτλαντικός), zum Gebirge Atlas gehörend, atlantisch = westafrikanisch, libysch, mare, der Atlantische Ozean, Cic. u.a.: ders. oceanus, Solin.: aestus, Solin.: accola, am Atlas wohnend, Sil.: munera, v. Zitrusholz, Mart. – 6) Atlantigena, ae, f. (Atlas u. gigno), von Atlas gezeugt, des Atlas Tochter = Maja, Anthol. Lat. 1042 M. – 7) Atlantis, tidis u. tidos, Akk. tidem u. tida, f. (Ἀτλαντίς), a) zum Gebirge Atlas gehörend, silva, Zitruswald, Lucan. 10, 144. – auch Name mehrerer Inseln am Atlant. Ozean, deren größte nach Plato untergegangen sein soll, Plin. 6, 199; vgl. Amm. 17, 7, 13. – b) zum König Atlas gehörend, weiblicher Nachkomme des Atlas, die Atlantide, Epitheton der Elektra, einer der Plejaden, Ov.: u. der Kalypso, Tibull. – Im Plur. Atlantides, die Plejaden und Hyaden sämtlich als Gestirne an den Himmel versetzt, Vergiliae gen., Hyg., Verg. u.a. – 8) Atlantion, ī, n., der unterste Halswirbel (so gen., weil er die ganze Last des Kopfes u. der übrigen Halswirbel trägt), Plin. 28, 99. – 9) Atlantius, ī, m., männlicher Nachkomme des Königs Atlas, Hermaphrodit, Urenkel des Atlas von Merkur, Hyg. fab. 271.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Atlas

  • 24 emico

    ē-mico, ē-micuī, ē-micātum, āre, zuckend, -sich schnellend hervorschießen, I) von verschiedenen Stellen aus, 1) eig.: a) v. Lebl., u. zwar α) v. der Flamme usw., hervorschießen, hervorblitzen, -sprühen, scintillis inter fumum emicantibus, Quint.: cum flamma ex eo monte emicuisset, Plin.: flamma emicat ex oculis, Ov.: dormienti circa caput flamma emicuit, Val. Max.: ex turri ignes emicant, Suet.: ab omni parte caeli emicare fulgura, Curt.: incendia de nubibus emicarunt, Apul. u. Augustin. – β) v. Quellen, Blut usw., hervorschießen, -quellen, scaturigines tenues emicant, Liv.: magna vis sanguinis emicat, Curt.: sanguis per utrumque foramen emicuit, Ov. – b) (poet.) v. leb. Wesen, hervorrennen, carcere (aus den Schr.), Ov. met. 10, 652. – 2) übtr.: a) hervorbrechen, alci pavor emicat, Tac.: quae (mala) diversis orbis oris emicabant, Flor. – b) hervorglänzen, - leuchten, egregia virtus alcis emicuit, Flor.: inter ceteros alci gloria emicuit, Iustin.: inter quae verba forte si emicuit decorum, Hor.: v. Pers., claritate rerum, Curt. 7, 6 (27), 20. – II) nach vorn: a) v. Geschossen, fortschwirren, abschnellen, telum excussum velut glans emicabat, Liv.: emicuit nervo telum, Ov.: saxa tormento emicant, Liv. – b) v. Blute, hervorschießen, illam in partem, unde etc., Lucr. 4, 1042. – c) (poet.) v. Pers., hinausspringen, -eilen, in litus,
    ————
    Verg.: u. vorspringen, longe ante omnia corpora, Verg. – III) aus der Tiefe nach oben, emporspringen, 1) eig.: a) v. Lebl.: cor emicat, schlägt, Vell.: in superos aër tenuissimus emicat ignes, Ov.: v. Blute, emporspritzen, alte od. in altum, Ov. – b) (poet.) v. leb. Wesen, empor-, aufschnellen, empor-, aufspringen, absol., altera lanx emicat, schnellt empor, in die Höhe, Verg.: solo (vom Boden), Verg.: in currum, Verg.: in auras Ov. – 2) (poet.) übtr., a) v. konkr. Subjj., emporragen, alto gurgite (v. einem Felsen), Ov. met. 9, 226: cacumen fluctu emicuit, Lucan. 5, 76. – b) v. Geiste, sich empor-, aufschwingen, animus ad summa emicaturus, Sen.: animus in (zu) cogitationes divinas emicat, Sen. – Ungew. Perf. emicavi, Quint. 1, 6, 17: emicarunt, Apul. de mund. 34: emicasse, Augustin. de civ. dei 4, 2. p. 148, 3 D.2 Paul. Nol. nat. 13, 182.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > emico

  • 25 redeo

    red-eo, iī (selten īvī), itum, īre, I) zurückgehen, wieder gehen, zurückkehren, zurück-, wiederkommen, bes. heimkehren, -kommen (oft, bes. bei den Komik., verb. m. rursus, rursum, retro), A) eig. (Ggstz. abire, venire, remanere): a) v. Pers.: sine rege, heimkehren, Curt.: hinc, Plaut.: rursus inde propere, Suet.: eodem, unde redieram, proficisci, Caes.: peregre, Ter. – rure, Plaut. u. Ter.: colle, Ov.: obsonatu, Plaut.: venatu, Stat.: Thebis, Plaut. – e schola, Val. Max.: e provincia, Cic.: de exsilio, Plaut., ex exsilio, Sen. rhet. u. Plin. ep. – a foro, Plaut.: a cena, Ter. u. Cic.: a Caesare, Cic. – huc, illuc, Plaut.: ut unde abissent, eodem statim redirent, Cic.: domum, Caes.: domos, Curt.: de foro domum, Augustin.: lecticā (in der S.) ex regia domum, Suet.: Romam, Cic.: Graeciam, Liv. Andr. – in patriam, Plaut.: in urbem, Liv.: retro in castra, Liv.: in viam (bildl.), Ter. u. Cic.: in veram viam (bildl.), in rectam semitam (bildl.), Plaut.: in caelum, Hor.: rursus in senatum, Plaut.: rursus in proelium, Curt.: in proelium, zum Tr. (um es zu beginnen), Liv.: so auch in suffragium, Liv. (vgl. Fabri Liv. 22, 15, 9): in gyrum, Ov.: ille consertis manibus in se redeuntium chorus, Sen. – ad navem, Plaut.: ad exercitum Nemetocennam, Hirt. b. G.: ad suos, Caes. – m. Prädik.-Nom., salvus redeo, Plaut.: victor (als S.) redit, Liv.: victor ex hac pugna redit,
    ————
    Liv. – m. 1. Supin., spectatum e senatu, aus dem Senate zum Schauspiele zurückkehren, Cic. Sest. 117. – impers., postquam domum reditum est, Nep.: manerent indutiae, dum ab illo rediri posset, Caes.: cum conversis signis retro in urbem rediretur, Liv.: ad arbitrum reditur, Plaut. – b) v. lebl. Subjj.: redeunt umerique manusque, Ov.: ille qui in se redit orbis, Quint. – v. Gewässern, unde tantum redisset subito mare, Curt.: flumen in eandem partem, ex qua venerat, redit, Caes.: amnes in fontes suos redeunt, Ov. – v. Gestirnen, v. Tag u. Nacht, cum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierint, Cic.: redit sol in sua signa, Ov.: luna a sole discedit ad aquilonem et inde redit in eandem viam, Varro LL.: hic, ubi dies et nox modice redit et abit, Varro. – v. Örtl., collis paulum a planitie editus... in frontem (nach vorn) leniter fastigatus paulatim ad planitiem redibat, ging allmählig nieder, Caes. – poet., v. Gewächsen, redeunt iam gramina campis, Hor.: redeunt frondes arboribus, Ov. – v. phys. Zuständen, forma prior rediit, Ov.: huic non exesam (sei zerstört) vim luminis (die Sehkraft) et redituram, Tac.: tum demum, vitali admoto calore, membris aliquis redibat vigor, Curt.: iam rediit animus (Besinnung): Plaut.; vgl. redeunte paulatim animo, Curt.: et mens et rediit verus in ora color, Ov.
    B) übtr.: 1) im allg.: a) v. Pers.: in veram faciem
    ————
    solitumque nitorem, wieder annehmen, Ov.: in annos, quos egit, rediit, kehrte zurück in die verlebte Zeit (= wurde wieder zum Jüngling), Ov. – red. in pristinum statum, Caes.: cum alqo in antiquam gratiam, Plaut., od. bl. in gratiam, Cic. u.a., sich aussöhnen; vgl. se numquam cum matre in gratiam redisse, er habe sich nie mit der Mutter auszusöhnen gehabt (= sich nie mit der Mutter entzweit), Nep. – redire in memoriam (sich besinnen) m. folg. Acc. u. Infin., Plaut., od. m. folg. Genet. = an etwas od. jmd. zurückdenken, Cic.: so auch in memoriam secum, Ter. – red. ad se, wieder zu sich kommen, teils phys. = wieder zur Besinnung kommen, Ter., Liv. u.a.; teils geistig zu sich kommen = zur Besinnung kommen, sich wieder fassen, sich eines anderen besinnen, Cic.: verb. red. ad se atque ad mores suos, zu sich u. auf seine alten Sprünge kommen, Cic.: rursus ad ingenium u. bl. ad ingenium, wieder zu seiner alten Sinnesart zurückkehren, seinen Charakter wieder annehmen, Ter. – red. in causas malorum saepius, bei den Ursachen der Leiden öfter vorkommen, Tac. – red. ad fastos, auf die F. zurückgehen, Hor. – ut ad pauca redeam, auf weniges zurückgehe, mich beschränke = um es kurz zu machen, Ter. – Caesar ad duas (legiones) redierat, war auf zwei zurückgekommen = es waren ihm nur zwei geblieben, Caes. – impers., reditum (est) in vestram dicionem, Liv.: exuto iustitio reditum
    ————
    ad munia, Tac. – b) v. lebl. Subjj.: cum res redissent, die Geschäfte (nach den Ferien) wieder begonnen hatten, Cic. post red. in sen. 27; vgl. Cic. Sest. 129: redit de integro haec oratio, fängt wieder von vorn an, Ter. heaut. 1010. – redit animo ille latus clavus, da fällt mir wieder ein usw., Plin. ep. 8, 23, 6; so auch redeunt singula menti, Val. Flacc. 8, 160. – nec ita multo post Volscis levatis metu rediit ingenium, kehrten die V. zu ihrer früheren Sinnesart zurück, Liv. 2, 22, 3. – 2) insbes., in der Rede zu einem früheren Thema zurückkehren, auf etwas zurückkommen, illuc unde abii, redeo, Hor.: sed illuc redeamus, Nep.: mitte ista atque ad rem redi, Ter.: sed domum redeamus, id est ad nostros revertamur, Cic.: sed ad instituta redeamus, Cic.: sed ad prima redeo, Cic.: sed redeamus rursus ad Hortensium, Cic.: sed de hoc alias; nunc redeo ad augurem, Cic.: quamobrem ad inceptum redeo, Sall.: longius evectus sum, sed redeo ad propositum, Quint.: nunc redeo ad id, quod intenderam, Lact.: ut ad propositum meum redeam, Cels.
    II) heran-, herbeigehen, hervorgehen, hinauf-, hinabgehen, A) eig.: in nubem Ossa redit, erhebt sich zu den Wolken, Val. Flacc. 2, 16. – B) übtr.: 1) als Ertrag eingehen, einkommen, iamne enumerasti id quod ad te rediturum putes? Ter.: pecunia publica, quae ex metallis redibat, Nep.: ex qua regione quinquaginta talenta quotannis redibant, Nep.: ex pecore
    ————
    redeunt ter ducena Parmensi, Mart.: possentne fructus pro impensa ac labore redire, Varro: tribus tantis illi (= illic) minus redit quam obseveris, Plaut.: ut ex eodem semine aliubi cum decimo (verst. grano) redeat, aliubi cum quinto decimo, Varro. – dah. aus etwas (gleichs. als Ertrag) hervorgehen, sich entspinnen, nec cernentes ex otio (Waffenruhe) illo brevi multiplex bellum rediturum, Liv. 3, 68, 8. – 2) zu etw. kommen, schreiten, greifen, a) v. Pers.: ad gladios redierunt, es blieben ihnen nur noch die Schw., Caes. b. c. 3, 93, 2: so auch unpers., comminus ad manus reditur, es kommt zum Handgemenge Mann gegen Mann, Auct. b. Afr. 18, 4. – b) v. lebl. Subjj.: bona in tabulas publicas redierunt, in die Rechnungsprotokolle der Staatskasse gekommen (eingetragen worden), Cic. – mihi illaec vere ad rastros res redit, es kommt mit mir endlich noch im bitteren Ernste zum Hacken und Graben, Ter.: in eum iam res rediit locum, ut etc., es ist so weit gekommen, daß usw., Ter. (vgl. Spengel Ter. adelph. 273): quodsi eo fortunae meae redeunt, ut etc., Ter.: postremo adeo res rediit, Ter. – omnia haec verba huc redeunt, laufen darauf hinaus, Ter. – bes. v. Gelangen in jmds. Besitz, Gewalt usw., anheimfallen, zufallen, Venus, quam penes amantum summa summarum redit, die das Hauptbuch über die Verliebten führt, Plaut.: ad te summa solum rerum redit, auf dir allein
    ————
    liegt die ganze Last, Ter.: eius morte ea bona ad me redierunt, Ter.: ad hos redibat lege hereditas, Ter.: velle bonis aliquem affici quam maximis, etiam si ad se ex iis nihil redeat, Cic.: summa imperii, summa rerum redit ad alqm, Caes.: quorum (principum) ad arbitrium iudiciumque summa omnium rerum consiliumque redeat, Caes.: mortuo Tullo res (Staatsregierung) ad patres redierat, Liv.: u. so Numae morte ad interregnum res rediit, Liv. – Archaist. Präs. redinunt = redeunt, Enn. ann. 475*. Paul. ex Fest. 287, 1. – arch. Fut. redeam, Plaut. aul. 273. – Imperf. rediebat, Dracont. Med. 272: rediebant, Sen. contr. 9, 3 (26), 13. – Fut. redies, Apul. met. 6, 19: rediet, Caes. Germ. phaenom. 716 (statt redit et nach Haupts Verbesserung). Augustin. c. Acad. 3, 10. § 22. Vulg. Levit. 25, 10. Ennod. dict. 9: redient, Vulg. Ierem. 37, 7. – Seltene Perf.-Form redivi, Apul. met. 4, 14. Vict. Vit. 3, 59 (redivit). Amm. 27, 5, 6. – Regelmäßig synk. Perf.-Formen, redisti, redisset, redisse; bei Dichtern auch redit, zB. Ter. Phorm. 55; vgl. Lachm. Lucr. 3, 1042. p. 209 sq.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > redeo

  • 26 Samothrace

    Samothrācē (Samothrēcē), ēs, f. u. Samothrāca, ae, f. (Σαμοθρᾴκη) u. Samothrācia, ae, f., Insel des Ägäischen Meeres an der Küste Thraziens, der Mündung des Hebros gegenüber, berühmt durch den mystischen Kabirendienst, mit einer gleichnam. Hauptstadt, j. Samothraki, Form -thrace, Varro r. r. 2, 1, 5. Liv. 45, 28, 11. Mela 8, 7, 8 (2. § 106). Plin. 33, 23: Form -threce, Varro LL. 7, 34: Form -thraca, Cic. de nat. deor. 3, 89. Liv. 42, 25, 6. Plin. 37, 181: Form -thracia, Varro LL. 5, 58. Cic. de nat. deor. 1, 119; in Pison. 89. Verg. Aen. 7, 208. Serv. Verg. Aen. 2, 325. – Dav.: A) Samothrācēnus, a, um (Σαμοθρακηνός), in-, aus Samothrace, samothracenisch, Plin. 11, 167. – B) Samothrāces, um, m., (Σαμόθρακες), die Einw. der Insel Samothrace, die Samothracier, Varro LL. u. Ov. – adi. Samothraces di, die Kabiren, Varro LL. u. Macr.: dies. absol. bl. Samothraces, Iuven. – C) Samothrācicus, a, um, samothracisch, religiones, Macr. sat. 3, 4, 8. – D) Samothrācius, a, um (Σαμοθρᾴκιος), auf-, aus Samothrace, samothracisch, cepa, Plin. 19, 101: anulus, Isid. orig. 19, 32, 5: subst., Samothracia ferrea, samothracische eiserne Ringe, Lucr. 6, 1042. – E) Samothrācus, a, um, samothracisch, vates, Val. Flacc. 2, 439.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Samothrace

  • 27 concilio

    concĭlĭo, āvi, ātum, 1, v. a. [concilium].
    I.
    To bring together several objects into one whole, to unite, connect (class. in prose and poetry, not in Hor.).
    A.
    Prop. (thus several times in Lucr. of the union of atoms):

    primordia Non ex illarum conventu conciliata,

    not formed by the union of separate parts, Lucr. 1, 612; 2, 901:

    dispersa,

    id. 6, 890:

    omnia in alto,

    id. 5, 466; cf. also id. 1, 1042; 2, 552.—Of physical union of other kinds:

    traduces bini inter se obvii miscentur alliganturque unā conciliati,

    Plin. 17, 23, 35, § 211;

    of medic. mixtures: gramen hyoscyami cerae,

    to mix, Ser. Samm. 40, 754.—
    2.
    Of the fulling of cloth:

    vestimentum,

    Varr. L. L. 6, § 43 Müll.—
    B.
    Trop.
    1.
    To unite in thought or feeling, to make friendly, to procure the favor of, to make inclined to, to gain, win over; constr. aliquos inter se, aliquem alicui or absol. (in this sense very freq.).
    (α).
    Aliquos inter se:

    quin res publica nos inter nos conciliatura conjuncturaque sit,

    Cic. Fam. 5, 7, 2; so,

    conciliare et conjungere homines inter se,

    id. Off. 1, 16, 50:

    feras inter sese,

    id. Rosc. Am. 22, 63.—
    (β).
    Aliquem ( aliquid) alicui:

    conciliare sibi, avertere ab adversario judicem,

    Quint. 6, 1, 11:

    quas (legiones) sibi conciliare pecuniā cogitabat,

    Cic. Fam. 12, 23, 2:

    Pammenem sibi similitudine fortunae,

    Tac. A. 16, 14:

    homines sibi,

    Nep. Ages. 2 fin.; id. Them. 10, 1:

    simulatque natum sit animal, ipsum sibi conciliari et commendari ad se conservandum,

    Cic. Fin. 3, 5, 16:

    eam civitatem Arvernis,

    Caes. B. G. 7, 7; cf.:

    reliquas civitates amicitia Caesari,

    id. B. C. 3, 55 fin.:

    per quam (causam) cum universo ordini tum primoribus se patrum concilient,

    Liv. 4, 48, 9:

    arma sibi,

    Verg. A. 10, 151:

    deos homini,

    Ov. F. 1, 337:

    audientem exordio,

    Quint. 8, prooem. 11:

    judicem probationibus nostris,

    id. 4, 3, 9:

    Maurorum animos Vitellio,

    Tac. H. 2, 58; cf.:

    quas res quosque homines quibus rebus aut quibus hominibus vel conciliasset vel alienasset ipsa natura,

    Quint. 5, 10, 17: omne animal primum constitutioni suae conciliari, i. e. governs itself in accordance with, etc., Sen. Ep. 124, 14; cf. id. ib. §

    15 sqq.: primum sibi ipsum conciliatur animal,

    id. ib. §

    17: frui iis rebus, quas primas homini natura conciliet,

    Cic. Ac. 2, 42, 131; cf. conciliatio, I. B. 2.—Without dat.:

    conciliabat ceteros reges,

    Nep. Hann. 10, 2; so,

    accusatorem,

    Quint. 6, 1, 12:

    conciliare, docere, movere judicem,

    id. 11, 1, 61; cf. id. 2, 5, 7; 3, 9, 7:

    plures,

    Tac. A. 15, 51:

    animos hominum,

    Cic. Off. 2, 5, 17; cf. id. de Or. 3, 53, 204:

    animum judicis,

    Quint. 4, 1, 25; cf.:

    animos judicum (opp. alienare),

    id. 11, 1, 8:

    animos plebis,

    Liv. 1, 35, 2:

    animos militum pollicitationibus,

    Suet. Oth. 6; cf. Tac. H. 1, 18, —
    (γ).
    ( Aliquem) ad aliquid: Labienum praefecit togatae, quo majore commendatione conciliaretur ad consulatūs petitionem, Auct. B. G. 8, 52.—
    (δ).
    Absol.:

    nihil est ad conciliandum gratius verecundiā,

    Quint. 11, 3, 161:

    conciliare, narrare,

    id. 3, 4, 15.—
    2.
    = commendo, to represent something to one as agreeable, pleasant, etc., i. e. to recommend:

    et dictis artes conciliasse suas,

    Ov. Tr. 3, 11, 42.—
    II.
    With acc. and dat. (aliquid alicui) or absol., to procure, provide, prepare, produce something for one.
    A.
    With physical objects.
    1.
    Of the procuring of a maiden, an object of love, in an honorable and (more freq.) in a dishonorable sense, to unite, procure, couple (cf. Lucr. 5, 961):

    tute ad eum adeas, tute concilies, tute poscas,

    Plaut. Trin. 2, 2, 111:

    num me nupsisti conciliante seni?

    Ov. Am. 1, 13, 42:

    conciliata viro,

    Cat. 68, 130:

    existimabatur Servilia etiam filiam suam Tertiam Caesari conciliare,

    to give as a mistress, Suet. Caes. 50:

    cum ei dignatio Juliā genitam Atiam conciliasset uxorem,

    Vell. 2, 59, 2.—Once with ad:

    a tuā me uxore dicam delatum, ut sese ad eum conciliarem,

    Plaut. Mil. 3, 1, 206.—
    2.
    To procure, obtain by purchase or otherwise, to purchase, acquire, win, gain:

    illum mihi,

    Plaut. Poen. 3, 5, 25; cf.:

    male habiti et male conciliati,

    i. e. at a bad bargain, id. Ps. 1, 2, 1:

    prodi, male conciliate,

    Ter. Eun. 4, 4, 2: Mi. Estne empta mihi haec? Pe. His legibus habeas licet, Conciliavisti pulcre, Plaut. Ep. 3, 4, 39 sq.:

    ut tibi recte conciliandi primo facerem copiam,

    a chance for a good bargain, id. Pers. 4, 3, 69:

    si ullo pacto ille (filius) huc conciliari potest,

    can be brought here, Plaut. Capt. 1, 2, 22 (cf. id. ib. prol. 33):

    HS. viciens ex hoc uno genere,

    to extort, Cic. Verr. 2, 2, 58, § 142; cf.

    pecunias,

    id. ib. 2, 2, 55, § 137; 2, 3, 30, § 71; 2, 3, 84, § 194;

    and, in a more gen. sense: summum bonum esse frui rebus iis, quas primas natura conciliavisset,

    id. Ac. 2, 42, 131.—
    B.
    With abstr. objects, to cause, bring about, procure, acquire, make, produce, etc.:

    affinitatem et gratiam,

    Plaut. Trin. 2, 4, 42; cf.

    gratiam,

    Suet. Calig. 3:

    pacem inter cives,

    Cic. Fam. 10, 27, 1; cf. Ter. Heaut. 5, 5, 2:

    amorem sibi,

    Cic. Arch. 8, 17; cf. id. de Or. 2, 51, 206:

    favorem ad vulgum,

    Liv. 29, 22, 8; cf.:

    favorem populi,

    Suet. Caes. 11:

    amicitiam cum aliquo,

    Cic. Deiot. 14, 39:

    gloriam,

    id. Mur. 20, 41:

    laudem,

    Quint. 2, 7, 4:

    dignitatem auctoribus suis,

    Tac. Or. 9:

    famam clementiae,

    Liv. 21, 60, 4:

    majestatem nomini Romano,

    id. 29, 11, 4:

    odium,

    Quint. 5, 13, 38; 6, 2, 16:

    risus,

    to cause, id. 6, 3, 35:

    otium,

    Nep. Timol. 3, 2:

    otii nomine servitutem,

    id. Epam. 5, 3:

    nuptias,

    to bring about, id. Att. 5, 3; Just. 7, 6, 10; cf.:

    jugales toros,

    Stat. S. 3, 5, 70.—Hence, concĭlĭātus, a, um, P. a. (in acc. with I. B.), friendly; in partic. in a pass. sense.
    A.
    Beloved:

    (Hasdrubal) flore aetatis primo Hamilcari conciliatus,

    Liv. 21, 2, 3:

    juvenis aetatis flore conciliatus sibi,

    Curt. 7, 9, 19; cf. Suet. Vit. Ter. 1; id. Vit. 7.—In sup.:

    est nobis conciliatissimus,

    Symm. Ep. 9, 37.—
    B.
    In an act. sense, favorably inclined, devoted, favorable to something; comp.:

    ut judex ad rem accipiendam fiat conciliatior,

    Quint. 4, 2, 24:

    (homo) voluptati a naturā conciliatus, a dolore autem abjunctus alienatusque est,

    Gell. 12, 5, 18.— Adv. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > concilio

  • 28 decurro

    dē-curro, cŭcurri or curri (cf.:

    decucurrit,

    Caes. B. G. 2, 21; Tac. A. 2, 7; Suet. Ner. 11:

    decucurrerunt,

    Caes. B. G. 2, 19, 7; Petr. 64, 3:

    decucurrerat,

    Liv. 1, 12:

    decucurrisse,

    id. 25, 17; also,

    decurrerunt,

    id. 26, 51; 38, 8:

    decurrēre,

    Verg. A. 4, 153; 11, 189:

    decurrisset,

    Liv. 33, 26), cursum, 3, v. n. and (with homogeneous objects, viam, spatium, trop. aetatem, etc.) a., to run down from a higher point; to flow, move, sail, swim down; to run over, run through, traverse (class. and very freq.). —
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Neutr.:

    de tribunali decurrit,

    Liv. 4, 50: Laocoon ardens [p. 524] summa decurrit ab arcs, Verg. A. 2, 41; cf.:

    ab agro Lanuvino,

    Hor. Od. 3, 27, 3; for which merely with the abl.:

    altā decurrens arce,

    Verg. A. 11, 490; cf.:

    jugis,

    id. ib. 4, 153:

    Caesar ad cohortandos milites decucurrit,

    Caes. B. G. 2, 21; Suet. Ner. 11:

    ad naves decurrunt,

    Caes. B. C. 1, 28, 3; cf.:

    ad mare,

    Liv. 41, 2:

    ego puto te bellissime cum quaestore Mescinio decursurum (viz., on board ship),

    Cic. Fam. 16, 4, 3; cf.:

    tuto mari,

    to sail, Ov. M. 9, 591:

    celeri cymbā,

    id. F. 6, 77:

    pedibus siccis super summa aequora,

    id. M. 14, 50:

    piscis ad hamum,

    Hor. Ep. 1, 7, 74:

    monte decurrens velut amnis,

    id. Od. 4, 2, 5; Liv. 38, 13; Ov. M. 3, 569:

    uti naves decurrerent,

    should sail, Tac. A. 15, 43:

    in insulam quamdam decurrentes,

    sailing to, Vulg. Act. 27, 16:

    amnis Iomanes in Gangen per Palibothros decurrit,

    Plin. 6, 19, 22, § 69:

    in mare,

    Liv. 21, 26.— Pass. impers.:

    nunc video calcem, ad quam cum sit decursum, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 8, 15:

    quo decursum prope jam siet,

    Lucr. 2, 962.—
    (β).
    Act.:

    septingenta milia passuum vis esse decursa biduo?

    run through, Cic. Quint. 21, 81:

    decurso spatio ad carceres,

    id. Sen. 23, 83; cf.

    , with the accessory idea of completion: nec vero velim quasi decurso spatio ad carceres a calce revocari,

    id. de Sen. 23, 83; and:

    decursa novissima meta,

    Ov. M. 10, 597: vada salsa puppi, Catull. 64, 6.—
    2.
    Transf., of the stars ( poet.), to accomplish their course: stellaeque per vacuum solitae noctis decurrere tempus, Lucan. 1, 531; cf.

    lampas,

    id. 10, 501. —
    B.
    Esp., milit. t. t., to go through military exercises or manœuvres, to advance rapidly, to charge, skirmish, etc.:

    pedites decurrendo signa sequi et servare ordines docuit,

    while performing evolutions, Liv. 24, 48; cf. id. 23, 35; 26, 51; 40, 6 al.:

    ex montibus in vallem,

    Caes. B. G. 3, 2, 4; cf.:

    ex omnibus partibus,

    id. ib. 3, 4:

    ex superiore loco,

    Liv. 6, 33:

    ex Capitolio in hostem,

    id. 9, 4:

    ab arce,

    id. 1, 12:

    inde (sc. a Janiculo),

    id. 2, 10 et saep.:

    incredibili celeritate ad flumen,

    Caes. B. G. 2, 19, 7.— Pass. impers.:

    quinto (die) iterum in armis de cursum est,

    Liv. 26, 51.—
    2.
    Transf., to walk or run in armor, in celebrating some festival (usually in funeral games):

    (in funere Gracchi tradunt) armatum exercitum decucurrisse cum tripudiis Hispanorum,

    Liv. 25, 17:

    ter circum rogos, cincti fulgentibus armis, decurrēre,

    Verg. A. 11, 189; Tac. A. 2, 7; Suet. Claud. 1 (v. decursio). —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.
    (α).
    Neutr.:

    quin proclivius hic iras decurrat ad acreis,

    Lucr. 3, 312; 4, 706; 5, 1262: quibus generibus per totas quaestiones decurrimus, go over or through, Quint. 9, 2, 48; cf. id. 10, 3, 17; Plin. 7, 16, 15, § 72:

    omnium eo sententiae decurrerunt, ut, pax, etc.,

    come to, Liv. 38, 8:

    ides se non illuc decurrere, quod,

    Tac. A. 4, 40:

    ad Philotam,

    Curt. 7, 1, 28:

    ad consulendum te,

    Plin. Ep. 10, 96.— Pass. impers.:

    decurritur ad leniorem sententiam,

    they come to, Liv. 6, 19; Quint. 6, 1, 2:

    sermo extra calcem decurrens,

    Amm. 21, 1, 14:

    postremo eo decursum est, ut, etc.,

    Liv. 26, 18; so id. 22, 31; 31, 20; Tac. A. 3, 59.—
    (β).
    Act., to run or pass through:

    decurso aetatis spatio,

    Plaut. Stich. 1, 2, 14;

    and so of one's course of life,

    id. Merc. 3, 2, 4; Ter. Ad. 5, 4, 6; Ov. Tr. 3, 4, 33; cf.:

    lumen vitae,

    Lucr. 3, 1042: noctis iter, Pac. ap. Varr. L. L. 6, p. 6 Müll. (v. 347 Ribb.):

    vitam,

    Prop. 2, 15, 41; Phaedr. 4, 1, 2;

    aetatem (with agere),

    Cic. Quint. 31 fin.: tuque ades inceptumque unā decurre laborem (the fig. is that of sailing in a vessel; cf.

    soon after: pelagoque volans da vela patenti),

    Verg. G. 2, 39 Heyne:

    ista, quae abs te breviter de arte decursa sunt,

    treated, discussed, Cic. de Or. 1, 32, 148; cf.:

    equos pugnasque virum decurrere versu,

    to sing, Stat. Silv. 5, 3, 149: prius... quam mea tot laudes decurrere carmina possint, Auct. Paneg. in Pis. 198.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn.: ad aliquid, to betake one's self to, have recourse to:

    ad haec extrema et inimicissima jura tam cupide decurrebas, ut, etc.,

    Cic. Quint. 15; so,

    ad istam hortationem,

    id. Caecin. 33, 65:

    ad medicamenta,

    Cels. 6, 18, 3:

    ad oraculum,

    Just. 16, 3:

    ad miseras preces,

    Hor. Od. 3, 29, 59:

    Haemonias ad artes,

    Ov. A. A. 2, 99; cf.:

    assuetas ad artes (Circe),

    id. Rem. Am. 287. Rarely to persons:

    ad Alexandri exercitum,

    Just. 14, 2.— Pass. impers.:

    decurritur ad illud extremum atque ultimum S. C.... DENT OPERAM CONSVLES, etc.,

    Caes. B. C. 1, 5, 3.—
    2.
    Of the heavenly bodies, to set, move downwards:

    qua sol decurrit meridies nuncupatur,

    Mel. 1, 1, 1; Manil. 1, 505.—With acc., to traverse, Tibull. 4, 1, 160.—
    3.
    In the rhetor. lang. of Quint., said of speech, to run on, Quint. 9, 4, 55 sq.; 11, 1, 6; 12, 9, 2 al.—
    4.
    Proverb., to run through, i. e. to leave off:

    quadrigae meae decucurrerunt (sc. ex quo podagricus factus sum),

    i. e. my former cheerfulness is at an end, is gone, Petr. 64, 3.—So, haec (vitia) aetate sunt decursa, laid aside, Coel. in Cic. Fam. 8, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > decurro

  • 29 disco

    disco, dĭdĭci, 3 ( part. fut.: sic disciturum, etc., App. ap. Prisc. p. 887 P.), v. a. [from the root da-, Gr. dedaôs, daênai; dak-, cf. doceo, doctus, Gr. didaskô], to learn, to learn to know, to become acquainted with, etc. (for syn. cf.: capio, percipio, concipio, comprehendo, intellego, cognosco, nosco, agnosco, animadverto, calleo, scio—very freq. in all periods and sorts of writing).
    (α).
    With acc.:

    litteras Graecas senex didici,

    Cic. de Sen. 8, 26; id. Tusc. 1, 13, 29: so,

    litteras,

    Plaut. Truc. 4, 2, 22:

    jus civile,

    id. Mur. 9, 19; 10, 23:

    litteras apud aliquem,

    Cic. Fam. 9, 10, 2:

    dialectica ab aliquo,

    id. Ac. 2, 30, 98:

    artem ab aliquo,

    Quint. 3, 1, 10 et saep.:

    aliquid de aliquo,

    Ter. Eun. 2, 2, 31:

    virtutem ex me, fortunam ex aliis,

    Verg. A. 12, 435; cf. Quint. 12, 8, 6 al.:

    fabularum similia,

    Cic. Rep. 1, 36:

    artes,

    id. ib. 2, 21:

    palaestram,

    Quint. 5, 10, 121:

    affectum,

    id. 1, 11, 2:

    inde vocabula prima,

    Lucr. 5, 1042:

    elementa prima,

    Hor. S. 1, 1, 26:

    dulces querelas,

    Lucr. 5, 1384; cf.

    preces,

    Hor. Ep. 2, 1, 133 et saep.:

    me peritus Discet Iber,

    Hor. C. 2, 20, 20; cf.:

    quem (Augustum) didicere Vindelici,

    id. ib. 4, 14, 8:

    omnes crimine ab uno,

    Verg. A. 2, 66 et saep.— Pass.:

    dum est, unde jus civile discatur,

    Cic. Verr. 2, 1, 45; cf.

    jus,

    Quint. 12, 3, 9:

    Crassus, quod disci potuit de jure didicit,

    Cic. de Or. 2, 33, 143:

    tot artibus discendis,

    Quint. 12, 11, 9 et saep.—
    (β).
    With inf. or acc. and inf.:

    pueri qui nare discunt,

    Plaut. Aul. 4, 1, 9:

    rapere et clepere,

    Cic. Rep. 4, 5 (ap. Non. 20, 15):

    Latine loqui,

    Sall. J. 101, 6:

    nobis ignoscere,

    Quint. 11, 2, 45:

    assem in partes diducere,

    Hor. A. P. 326:

    bene ferre magnam fortunam,

    id. C. 3, 27, 75 et saep.:

    bene ubi quod consilium discimus accidisse, etc.,

    Plaut. Ps. 2, 3, 15:

    discit, Litavicum ad sollicitandos Haeduos profectum,

    Caes. B. G. 7, 54:

    animadverti et didici ex tuis litteris te omnibus in rebus habuisse rationem, ut, etc.,

    Cic. Fam. 3, 5; id. Ac. 2, 30 fin.:

    deos didici securum agere aevum,

    Hor. S. 1, 5, 101 et saep.—
    (γ).
    With relat. clause:

    plures discent, quemadmodum haec fiant, quam quemadmodum his resistatur,

    Cic. Lael. 12, 41:

    quantum in Etruria belli esset,

    Liv. 10, 25:

    patriae quid debeat, etc.,

    Hor. A. P. 312 et saep.—
    (δ).
    Absol.:

    disces tu quidem a principe hujus aetatis philosophorum, et disces quamdiu voles,

    Cic. Off. 1, 1, 2:

    didicit,

    i. e. oratory, id. Brut. 71, 249; Caes. B. G. 6, 14, 4; Quint. 1, 12, 14 al.:

    discendi aut visendi causa maria transmittere,

    Cic. Rep. 1, 3; so,

    discendi causa,

    id. ib. 1, 10; id. Off. 2, 1, 4; Caes. B. G. 6, 13 fin. al.:

    se ita a patribus majoribusque suis didicisse, ut, etc.,

    Caes. B. G. 1, 13, 6. —Ellipt.:

    discebant fidibus antiqui, sc. canere,

    Cic. de Sen. 8 fin. (cf.:

    docere fidibus,

    Cic. Fam. 9, 22, 3:

    scire fidibus,

    Ter. Eun. 1, 5, 53).—
    b.
    Transf., of inanimate subjects:

    manus,

    Plaut. Am. 1, 1, 159:

    nec varios discet mentiri lana colores,

    Verg. E. 4, 42:

    arbores,

    Plin. H. N. 16 prooem.—
    c.
    To teach = docere (late Lat., cf. manthanein, and Eng. learn):

    falsa discentes,

    Amm. 14, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > disco

  • 30 judicium

    jūdĭcĭum, ii, n. [judex], a judgment, i. e. a judicial investigation, trial; a judicial sentence (class.).
    I.
    Lit.:

    omnia judicia aut distrahendarum controversiarum aut puniendorum maleficiorum causā reperta sunt,

    Cic. Caecin. 2:

    dignitatis meae,

    concerning, id. Brut. 1, 1:

    praetor judicium prius de probro, quam de re fieri maluit,

    id. Quint. 2:

    de alicujus meritis judicia facere,

    id. Or. 41, 140:

    de mea fide,

    id. Fam. 11, 29, 2:

    de se,

    Caes. B. G. 1, 41, 2:

    inter sicarios,

    for assassination, Cic. Rosc. Am. 5, 11:

    adducere causam aliquam in judicium,

    id. Opt. Gen. Or. 7, 18:

    judicio aliquid defendere,

    id. Quint. 20, 62:

    agere,

    to settle a dispute, Plin. 9, 35, 58, § 120: ferre, to give his vote; of a judge (different from sententiam ferre, to pass sentence), Cic. Tog. Cand. p. 525 Orell.:

    exercere,

    id. Q. Fr. 2, 16, 3:

    vocare aliquem in judicium,

    to summon before court, id. Balb. 28, 64:

    judicio quempiam arcessere,

    to sue, id. Fl. 6, 14:

    sistere in judicium,

    to set before the court, Dig. 2, 5, 4: dare, to allow, grant a trial, of the prætor who proposes the judges:

    in Lurconis libertum judicium ex edicto dedit,

    Cic. Fl. 35, 88:

    judicium accipere, suscipere,

    to undertake a legal trial, id. Quint. 20, 62; Dig. 5, 3, 7:

    pati,

    to submit to, Cic. Quint. 20, 63:

    damnatus inani judicio Marius,

    Juv. 1, 48. —
    II.
    Transf.
    A.
    A court of justice:

    at ille in judicium venit,

    Nep. Ep. 8:

    judicium clauserat militibus armatis,

    Quint. 4, 2, 25. —
    B.
    Beyond the legal sphere, a judgment, decision, opinion with regard to any thing:

    meum semper judicium fuit, omnia nostros invenisse per se sapientius quam, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 1, 1:

    decima legio per tribunos militum ei gratias egit, quod de se optimum judicium fecisset,

    Caes. B. G. 1, 41:

    judicium facere, quanti quisque sibi faciendus esset,

    to judge, decide, Cic. Fam. 13, 29, 1:

    meo judicio,

    in my judgment, according to my opinion, id. Brut. 8, 32; Quint. 9, 3, 59:

    ex alicujus judicio,

    Cic. Rosc. Am. 37, 108: de quo homine vos tanta et tam praeclara judicia fecistis, i. e. by conferring honors on him, id. de Imp. Pomp. 15, 43.—
    C.
    The power of judging, judgment, discernment:

    studio optimo, judicio minus firmo praeditus,

    Cic. Or. 7, 24; id. Fam. 9, 6, 4:

    intellegens,

    id. Opt. Gen. Or. 4, 11:

    subtile,

    Hor. Ep. 2, 1, 242:

    si quid mei judicii est,

    if I can judge of it, Cic. Fin. 2, 12, 36:

    videor id judicio facere,

    i. e. with discretion, good judgment, id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18; so Caes. B. G. 5, 27; Cic. Div. 2, 13, 30 dub.:

    adhibere,

    Tac. H. 1, 83:

    acri judicio perpendere aliquid,

    Lucr. 2, 1042.—
    D.
    Judicial harangues, speeches in court:

    illa mala judicia,

    Quint. 10, 1, 70.

    Lewis & Short latin dictionary > judicium

  • 31 latus

    1.
    lātus, a, um, adj. [old Lat. stlātus, Paul. ex Fest. p. 313; Sanscr. root star-, strnāmi = sterno; Gr. stor- in stornumi, stratos; Lat. sterno, stratus, torus; cf. strāges, struo; not connected with platus, nor with 3. lātus = tlêtos], broad, wide.
    I.
    Lit.:

    fossa,

    Cic. Tusc. 5, 20, 59:

    mare,

    id. Verr. 2, 4, 46, § 103:

    via,

    id. ib. 2, 4, 53, §

    119: agri,

    id. Rep. 5, 2, 3:

    clavus,

    Quint. 11, 3, 138 (v. clavus):

    umeri,

    Verg. A. 9, 725; cf.:

    artus barbarorum,

    Tac. A. 2, 21:

    lati et lacertosi viri,

    broad-shouldered, Col. 1, 9, 4; Cic. Rep. 6, 20, 21:

    rana bove latior,

    Phaedr. 1, 24, 5:

    palus non latior pedibus quinquaginta,

    Caes. B. G. 7, 19:

    latissimum flumen,

    id. ib. 2, 27:

    latissimae solitudines,

    id. ib. 6, 22:

    comesse panem tris pedes latum,

    Plaut. Bacch. 4, 1, 8:

    fossae quindecim pedes latae,

    Caes. B. G. 7, 72:

    areas latas pedum denum facito,

    Col. 2, 10, 26:

    populi,

    Verg. A. 1, 225:

    moenia lata videt,

    id. ib. 6, 549:

    latis otia fundis,

    id. G. 2, 468: ne latos fines parare studeant. Caes. B. G. 6, 21:

    ager,

    Liv. 23, 46:

    orbis,

    Hor. C. 1, 12, 57:

    terrae,

    Ov. M. 2, 307:

    lata Polyphemi acies,

    wide eye, Juv. 9, 64.— Neutr. absol.:

    crescere in latum,

    to increase in width, widen, Ov. M. 1, 336.— Absol.:

    per latum,

    Vulg. Ezech. 46, 22:

    in lato pedum centum,

    Lampr. Alex. Sev. 26, 7.—
    B.
    Transf., poet., for proud, swelling (cf. Eng. vulg. spreading):

    latus ut in circo spatiere,

    that you may stalk along largely, proudly, Hor. S. 2, 3, 183:

    lati incesserunt et cothurnati (histriones),

    Sen. Ep. 76, 31. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., broad, wide, wide-spread, extended (mostly post-Aug.):

    vox,

    Quint. 11, 3, 82; cf.:

    verba,

    pronounced broadly, Cic. de Or. 3, 12, 46:

    gloria,

    widespread, Plin. Ep. 4, 12, 7:

    lato Murrus caligat in hoste,

    Sil. 1, 499:

    interpretatio,

    broad, not strict, lenient, Dig. 22, 1, 1:

    culpa,

    great, ib. 50, 16, 213; 11, 6, 1 fin.:

    fuga,

    a kind of banishment, whereby all places are forbidden to the exile but one, ib. 48, 22, 5.—
    B.
    In partic., of style, diffuse, detailed, copious, prolix:

    oratio Academicorum liberior et latior (opp. Stoicorum oratio astrictior et contractior),

    Cic. Brut. 31, 120:

    latum atque fusum,

    Quint. 11, 3, 50:

    latiore varioque tractatu,

    id. 7, 3, 16:

    latiore quadam comprehensione,

    id. 2, 5, 14:

    genus orandi latum et sonans,

    Tac. H. 1, 90:

    Aeschines his latior et audentior,

    Quint. 12, 10, 23.— Hence, adv.: lātē, broadly, widely, extensively; with longe, on all sides, far and wide, everywhere.
    1.
    Lit.:

    late longeque diffusus,

    Cic. Leg. 1, 12, 34:

    omnibus longe lateque aedificiis incensis,

    Caes. B. G. 4, 35:

    minus late vagari,

    id. ib. 1, 2:

    regnare,

    Just. 13, 7:

    populus late rex,

    Verg. A. 1, 21; cf.:

    diu Lateque victrix,

    Hor. C. 4, 4, 23:

    cladem inferre,

    Tac. H. 3, 23.— Comp.:

    latius demum operaest pretium ivisse,

    Plaut. Most. 3, 2, 156:

    itaque latius quam caedebatur ruebat (murus),

    Liv. 21, 11:

    possidere (agros),

    Ov. M. 5, 131:

    metui,

    Tac. A. 12, 43. — Sup.:

    ager latissime continuatus,

    Cic. Agr. 2, 26, 70:

    quam latissime possint, ignes faciant,

    Nep. Eum. 9, 3.—
    2.
    Trop.: ars late patet, widely. Cic. de Or. 1, 55, 235:

    Phrygiae late refer primordia gentis,

    Ov. H. 17, 57.— Comp.:

    latius loquuntur rhetores, dialectici compressius,

    Cic. Fin. 2, 6, 17: quod [p. 1042] pateat latius, of rather extensive application, Cic. Off. 3, 4, 19:

    latius perscribere,

    Caes. B. C. 2, 17:

    uti opibus,

    more lavishly, Hor. S. 2, 2, 113.— Sup.:

    fidei bonae nomen latissime manat,

    Cic. Off. 3, 17, 70:

    latissime patere,

    id. ib. 3, 17, 69.
    2.
    lătus, ĕris, n. [cf. Gr. platus; Lat. lăter, Latium, plautus or plotus], the side, flank of men or animals.
    I.
    Lit.:

    ego vostra faciam latera lorea,

    Plaut. Mil. 2, 1, 2: quid conminatu's mihi? Con. Istud male factum arbitror, quia non latus fodi, id. Aul. 3, 2, 4:

    occidisse ex equo dicitur, et latus offendisse vehementer,

    Cic. Clu. 62, 175:

    cujus latus ille mucro petebat,

    id. Lig. 3, 9:

    laterique accommodat ensem,

    Verg. A. 2, 393; Quint. 2, 13, 12; 11, 3, 69; 118:

    laterum inclinatione forti ac virili,

    id. 1, 11, 18: vellere latus digitis, to twitch one by the side (in order to attract attention), Ov. A. A. 1, 606; cf.:

    si tetigit latus acrior,

    Juv. 7, 109:

    tum latus ei dicenti condoluisse... dieque septimo est lateris dolore consumptus,

    pleurisy, Cic. de Or. 3, 2, 6; so,

    lateris dolor,

    Cato, R. R. 125; Cels. 2, 7; 8; Plin. 21, 21, 89, § 155:

    lateris vigili cum febre dolor,

    Juv. 13, 229; cf.:

    laterum dolor aut tussis,

    Hor. S. 1, 9, 32: artifices lateris, i. e. those who make skilful side movements or evolutions, ballet-dancers, Ov. A. A. 3, 351:

    latus tegere alicui,

    to walk by the side of one, Hor. S. 2, 5, 18:

    claudere alicui,

    Juv. 3, 131; and:

    mares inter se uxoresque contendunt, uter det latus illis (sc. pantomimis),

    Sen. Q. N. 7, 32, 3.—Of animals:

    equorum,

    Lucr. 5, 1324:

    cujus (equi aënei) in lateribus fores essent,

    Cic. Off. 3, 9, 38.—
    2.
    Of orators, the lungs:

    lateribus aut clamore contendere,

    Cic. de Or. 1, 60, 255:

    quae vox, quae latera, quae vires, etc.,

    id. Verr. 2, 4, 30, § 67:

    ut lateris conatus sit ille, non capitis,

    Quint. 1, 11, 8; cf.:

    lateris pectorisve firmitas an capitis etiam plus adjuvet,

    id. 11, 3, 16; so id. 11, 3, 40:

    dum vox ac latus praeparetur,

    id. 10, 7, 2; 11, 3, 13:

    voce, latere, firmitate (constat orator),

    id. 12, 11, 2:

    neque enim ex te umquam es nobilitatus, sed ex lateribus et lacertis tuis,

    Cic. de Sen. 9, 27:

    cum legem Voconiam voce magna et bonis lateribus suasissem,

    id. ib. 5, 14:

    illa adhuc audaciora et majorum, ut Cicero existimat, laterum,

    Quint. 9, 1, 29.—
    3.
    Poet., in mal. part., Lucil. ap. Non. 260, 30; Ov. H. 2, 58; 19, 138; Prop. 2, 2, 12:

    lateri parcere,

    Juv. 6, 37.—
    B.
    Transf., in gen.
    1.
    The side, flank, lateral surface of a thing (opp. frons and tergum;

    v. h. vv.): collis ex utraque parte lateris dejectus habebat et in frontem leniter fastigatus paulatim ad planiciem redibat,

    on each side, Caes. B. G. 2, 8; cf. Plin. 17, 23, 35, § 202:

    terra angusta verticibus, lateribus latior,

    Cic. Rep. 6, 20, 21:

    latus unum castrorum,

    Caes. B. G. 2, 5:

    insula, cujus unum latus est contra Galliam,

    id. ib. 5, 13:

    et (Fibrenus) divisus aequaliter in duas partis latera haec (insulae) adluit,

    Cic. Leg. 2, 3, 6.—Of a maritime country, the coast, seaboard:

    Illyricum,

    Juv. 8, 117:

    castelli,

    Sall. J. 93:

    tum prora avertit et undis Dat latus,

    the ship's side, Verg. A. 1, 105:

    ubi pulsarunt acres latera ardua fluctus,

    Ov. M. 11, 529:

    nudum remigio,

    Hor. C. 1, 14, 4; id. Epod. 10, 3:

    dextrum (domus),

    id. Ep. 1, 16, 6:

    mundi,

    id. C. 1, 22, 19:

    crystallus sexangulis nascitur lateribus,

    surfaces, Plin. 37, 2, 9, § 26.—Of an army, the flank, Tac. Agr. 35:

    reliquos equites ad latera disponit,

    Caes. B. G. 6, 7:

    ex itinere nostros latere aperto aggressi,

    id. ib. 1, 25; cf. id. ib. 2, 23 fin.:

    ad latus apertum hostium constitui,

    id. ib. 4, 25:

    ne simul in frontem, simul in latera, pugnaretur,

    Tac. Agr. 35.—So in fighting: latus dare, to expose one's side or flank to the adversary, Val. Fl. 4, 304 (v. II. A. infra).—
    b.
    Esp. freq.: a (ab) latere, on or at the side or flank; a or ab lateribus, on or at the sides or flanks (opp. a fronte, in front, before, and a tergo, at the back, behind):

    a tergo, a fronte, a lateribus tenebitur,

    Cic. Phil. 3, 13, 32:

    a fronte atque ab utroque latere cratibus ac pluteis protegebat,

    Caes. B. C. 1, 25 fin.; id. B. G. 2, 25:

    ab omni latere securus,

    Amm. 16, 9, 3:

    ab latere aggredi,

    Liv. 27, 48:

    disjectos ab tergo aut lateribus circumveniebant,

    Sall. J. 50 fin.:

    ne quis inermibus militibus ab latere impetus fieri posset,

    Caes. B. G. 3, 29:

    Sulla profligatis iis, quos advorsum ierat, rediens ab latere Mauris incurrit,

    Sall. J. 101, 8: si ex hac causa unda prorumperet, a lateribus undae circumfunderentur, Sen. Q. N. 6, 6, 4:

    a lateribus, a fronte, quasi tria maria prospectat,

    Plin. Ep. 2, 17, 5.—
    c.
    Less freq. with ex:

    latere ex utroque,

    Lucr. 2, 1049:

    ex lateribus aggredi aliquem,

    Sall. C. 60:

    tribus ex lateribus (locus) tegebatur,

    Hirt. B. Alex. 28, 4:

    ex alio latere cubiculum est politissimum,

    Plin. Ep. 2, 17, 10:

    omni ex latere armorum molibus urgeri,

    Amm. 19, 7, 7.—
    d.
    With de:

    de latere ire,

    Lucr. 6, 117.—Without prep.:

    alio latere,

    Tac. A. 3, 74.—
    2.
    Poet. (pars pro toto), the body:

    penna latus vestit, tenet,

    Ov. M. 2, 376:

    nunc latus in fulvis niveum deponit harenis,

    id. ib. 2, 865; cf. id. ib. 3, 23;

    14, 710: forte,

    Hor. Ep. 1, 7, 26:

    fessum longā militiā,

    id. C. 2, 7, 18:

    credidit tauro latus,

    id. ib. 3, 27, 26:

    liminis aut aquae Caelestis patiens latus,

    id. ib. 3, 10, 20.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.: in latera atque in terga incurrere, to attack the sides, i. e. the unguarded points, Quint. 9, 1, 20:

    aliena negotia centum Per caput et circa saliunt latus,

    encompass on every side, Hor. S. 2, 6, 34:

    ut a sems latere numquam discederem,

    never left his side, Cic. Lael. 1, 1; cf.: aliquem lateri alicujus adjungere, to attach to his side, i. e. to give him for a companion, Quint. 1, 2, 5; so,

    alicui latus dare, of a client,

    Sen. Q. N. 7, 32, 3 (cf. B. 1. infra):

    lateri adhaerere gravem dominum,

    hung about them, threatened them, Liv. 39, 25:

    Illyriorum rex, lateri ejus haerens, assiduis precibus promissa exigebat,

    Just. 29, 4, 8; cf.:

    Agathocles regis lateri junctus, civitatem regebat,

    id. 30, 2, 5:

    circumfusa turba lateri meo,

    Liv. 6, 15.—Esp.:

    sacpe dabis nudum latus,

    expose, Tib. 1, 4, 52:

    la. tus imperii nudum,

    Flor. 3, 5, 4:

    nec adulatoribus latus praebeas,

    expose yourself, lay yourself open to, Sen. Q. N. 4 praef.: latere tecto abscedere, i. e safe, unharmed, Ter. Heaut. 4, 2, 5:

    hic fugit omnes Insidias nullique malo latus obdit apertum,

    Hor. S. 1, 3, 59:

    ex uno latere constat contractus,

    on one side, Dig. 19, 1, 13 fin.; so ib. 3, 5, 5:

    nulla ex utroque latere nascitur actio,

    ib. 3, 5, 6, § 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    To express intimacy, attachment:

    latus alicui cingere,

    to cling to, Liv. 32, 39, 8; esp. in the phrase: ab latere, at the side of, i. e. in intimate association with (rare, and perh. not ante-Aug.):

    ab latere tyranni: addit eos ab latere tyranni,

    Liv. 24, 5, 13; Curt. 3, 5, 15; cf.:

    ille tuum, Castrice, dulce latus,

    your constant associate, Mart. 6, 68, 4.—
    2.
    Relationship, kindred, esp. collateral relationship (post-Aug.):

    quibus (liberis) videor a meo tuoque latere pronum ad honores iter relicturus,

    Plin. Ep. 8, 10, 3:

    sunt et ex lateribus cognati ut fratres sororesque,

    Dig. 38, 10, 10, § 8:

    ex latere uxorem ducere,

    ib. 23, 2, 68:

    latus omne divinae domus,

    Stat. S. 5 praef.: omnes personae cognatorum aut supra numerantur, aut infra, aut ex transverso, sive a latere... a latere, fratres et sorores, liberique eorum; item parentium fratres et sorores liberique eorum, (Ulp.) de Grad. Cogn. 2 ap. Huschke, Jurisp. Antejust. p. 530.
    3.
    lātus, a, um, Part., v. fero.

    Lewis & Short latin dictionary > latus

  • 32 obeo

    ŏb-ĕo, īvi or ĭi (obivi, Verg. A. 6, 801; Aus. Epit. 32, 4; Anthol. Lat. 4, 97, 1;

    contr. obit for obiit,

    Lucr. 3, 1042; Luc. 9, 189; Juv. 6, 559), ĭtum, 4 (lengthened form, obinunt obeunt, Paul. ex Fest. p. 189 Müll.), v. n. and a.
    I.
    Neutr., to go or come to or towards, to come in, to go to meet, go against (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    In gen.:

    donec vis obiit,

    until force intervene, Lucr. 1, 222:

    dum acris vis obeat,

    id. 1, 247:

    obit infera Perseus in loca,

    Cic. Arat. 465 (Grot. 718):

    ad omnes hostium conatus,

    to go to meet, to oppose, Liv. 31, 21. —
    B.
    In partic.
    1.
    Of constellations, to go down, to set:

    abditur Orion, obit et Lepus abditus umbrā,

    Cic. Arat. 46, 3 (Grot. 716); Stat. S. 2, 1, 210:

    an sidera obirent, nascerenturve,

    Plin. 2, 26, 24, § 95.—Of the sun:

    in reliquis orientis aut obeuntis solis partibus,

    Cic. Rep. 6, 20, 22:

    in undis Sol fit uti videatur obire et condere lumen,

    Lucr. 4, 433.—Hence, to pass by:

    tres noctes,

    Plaut. Truc. 1, 1, 11.—
    2.
    Pregn., to fall, perish (syn.:

    occido, pereo, occumbo). —Of cities: et Agamede obiit et Hiera,

    Plin. 5, 31, 39, § 139; id. 5, 29, 31, § 117.— —Hence, to die:

    malo cruciatu ut pereas atque obeas cito,

    Plaut. Ep. 3, 4, 76; Lucr. 3, 1045;

    tecum vivere amem, tecum obeam libens,

    Hor. C. 3, 9, 24:

    simul se cum illis obituros,

    Liv. 5, 39, 13:

    gaudio,

    to die of joy, Plin. 7, 53, 54, § 180:

    morbo,

    of a disease, id. 11, 37, 71, § 187; Vell. 2, 47, 2; 2, 102, 1; Tac. A. 3, 6; Suet. Aug. 63; id. Tib. 39; id. Ner. 3; Plin. Ep. 3, 7, 10; 6, 2, 5:

    voluntariā morte obiit,

    Suet. Galb. 3 fin.; Vell. 2, 8, 7; Eutr. 7, 17:

    morte subitā,

    id. 8, 15:

    repentinā morte,

    id. 10, 17; Ambros. Ep. 53, 3.—
    II.
    Act. (freq. and class.), to go or come to a thing or place.
    A.
    In gen.:

    Acherontem nunc obibo, Enn. ap. Paul. ex Fest. s. v. ob, p. 201 Müll. (Trag. v. 278 Vahl.): tantum restitisset urbis, quantum flamma obire non potuisset,

    to reach, Cic. Cat. 3, 10, 25.—
    B.
    In partic.
    1.
    To travel over or through; to wander through, traverse, visit:

    nec vero Alcides tantum telluris obivit,

    Verg. A. 6, 801:

    tantas regiones barbarorum pedibus obiit,

    Cic. Fin. 5, 29, 87:

    villas,

    to visit, id. Fam. 7, 1, 5:

    comitia,

    id. Att. 1, 4, 1:

    cenas,

    id. ib. 9, 13, 6. —
    2.
    To run over with the eyes, to survey, review:

    oculis exercitum,

    to survey, Plin. Ep. 3, 7, 13:

    omnia visu,

    Verg. A. 10, 447.—In speaking, to go over, mention, recount:

    oratione omnes civitates,

    to enumerate, Cic. Verr. 2, 2, 51, § 125.—
    3.
    To go around, surround, overspread, envelop ( poet.):

    chlamydem limbus obibat Aureus,

    Ov. M. 5, 51:

    clipeum,

    Verg. A. 10, 482.—
    4.
    To apply [p. 1234] one's self to, to engage in, attend to any business or undertaking; to enter upon an office; to discharge, perform, execute, accomplish any thing:

    obeundi negotii studio tot loca adire,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34:

    hereditatum obeundarum causā,

    to enter upon, take possession of, id. Agr. 1, 3, 8:

    facinus,

    id. Cat. 1, 10, 26:

    pugnas,

    to engage in battle, Verg. A. 6, 167; Val. Fl. 3, 710:

    judicia,

    Cic. de Or. 1, 38, 173:

    legationem,

    to enter upon, undertake, id. Att. 15, 7; Nep. Dion. 1, 4:

    consularia munera,

    Liv. 2, 8:

    munus vigiliarum,

    id. 3, 6:

    publica ac privata officia,

    Just. 41, 3, 4:

    neque privatam rem... neque publicam,

    Cic. Imp. Pomp. 17, 53:

    ne ad omnia simul obire unus non possit,

    Liv. 10, 25, 14:

    rusticum opus,

    Col. 12, 3:

    bella,

    Liv. 4, 7:

    sacra,

    id. 1, 20:

    imperia,

    to perform, execute, Stat. Achill. 1, 149.—
    5.
    To meet:

    vadimonium,

    to meet one's bail, appear at the appointed time, Cic. Quint. 17, 54:

    diem,

    to appear on the day appointed, id. Lael. 2, 7; id. Phil. 3, 8, 29; id. Att. 13, 14, 1:

    annum petitiones tuae,

    i. e. to be a candidate the first year the law permits, id. Fam. 10, 25.—Hence, diem suum obire, to die:

    ea diem suom obiit,

    Plaut. Cist. 1, 3, 27; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2; Gell. 6, 8, 6; so,

    diem supremum,

    Nep. Milt. 7, 6;

    and simply, diem,

    Suet. Vesp. 1:

    mortem,

    Plaut. Aul. prol. 15; Cic. Phil. 5, 17, 48; hence, in the pass.:

    morte obitā (sc. ob rem publicam),

    id. Sest. 38, 83.—Hence, P. a. (anteand post-class.): ŏbĭtus, a, um, for mortuus, dead, Liv. Andron. ap. Prisc. p. 869 P.: obiti, the dead:

    obitis libatione profunditur,

    App. de Mund. p. 68:

    OBITAE,

    Inscr. Orell. 2673.

    Lewis & Short latin dictionary > obeo

  • 33 perpendo

    per-pendo, pendi, pensum, 3, v. a., to weigh carefully or exactly.
    I.
    Lit. (very rare):

    in librili pendere,

    Gell. 20, 1, 34.—
    II.
    Trop., to weigh carefully, examine; to ponder, consider (class.; syn.: delibero, expendo, [p. 1351] reputo):

    aliquid acri judicio,

    Lucr. 2, 1042:

    diligentissime perpendens momenta officiorum,

    Cic. Mur. 2, 3:

    aliquid ad disciplinae praecepta,

    id. ib. 36, 77:

    hoc non arte aliquā perpenditur,

    id. de Or. 3, 37, 151:

    judicare et perpendere, quantum quisque possit,

    Q. Cic. Pet. Cons. 6, 23: quid in amicitiā fieri oportet quae totā veritate perpenditur, which is considered or esteemed altogether according to its truth, Cic. Lael. 26, 97:

    singulorum vires,

    Just. 29, 3, 6:

    perpendendum erit praetori, cui potius subveniat,

    Dig. 4, 4, 13:

    ut ante perpensum et exploratum habeamus, an, etc.,

    Col. 3, 3:

    homo judicii perpensi,

    Arn. 2, 52:

    deliberatio perpensa,

    Amm. 22, 9.—Hence, per-pensē, adv., with deliberation, deliberately (post-class.); comp., Amm. 26, 5, 13; 25, 10, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > perpendo

  • 34 torum

    tŏrus, i, m. (also tŏrum, i, n., Varr. ap. Non. 11, 14; Lact. 6, 23, 15) [for storus; root ster-, stra-, of sterno, stramen; Gr. storennumi, to spread, scatter], prop., a round, swelling, or bulging place, an elevation, protuberance, prominence; hence,
    I.
    A knot, bulge: (funis) Cato, R. R. 135, 4:

    funiculorum,

    Col. 11, 3, 6; cf.:

    vitis toris ad arborem religetur,

    id. 5, 6, 25:

    firmi vitis,

    id. Arb. 16, 4.—
    II.
    The muscular or fleshy part, the muscle, brawn of animal bodies (mostly poet. and in post-Aug. prose): o lacertorum tori! Cic. poët. Tusc. 2, 9, 22; Ov. M. 2, 854; 9, 82; 12, 402; 14, 283; 15, 230; id. H. 9, 60:

    leo gaudet comantes Excutiens cervice toros,

    Verg. A. 12, 7:

    luxuriatque toris animosum pectus,

    id. G. 3, 81; Plin. 18, 7, 18, § 78; Sen. Hippol. 1042; Val. Fl. 4, 245; Tac. Or. 21:

    venarum tori,

    varicose dilatations of the veins, Cels. 7, 18 fin.
    B.
    Transf., the bulge, thickness of trees:

    utile toros futuri draconis pasci,

    Plin. 17, 23, 35, § 211; cf.:

    (asparagus) in toros striatur,

    id. 19, 8, 42, § 146; App. Flor. p. 363, 31.—
    III.
    A raised ornament, a knot, on a garland;

    trop., of language: isque (stilus mediocris) uno tenore fluit, aut addit aliquos, ut in coronā, toros omnemque orationem ornamentis modicis verborum sententiarumque distinguit,

    Cic. Or. 6, 21.—
    IV.
    A bolster, cushion, so named from its protuberances; hence, a couch, sofa, bed (mostly poet.;

    syn.: stratum, lectus): antiquis torus e stramento erat, qualiter etiam nunc in castris,

    Plin. 8, 48, 73, § 193:

    viridante toro consederat herbae,

    Verg. A. 5, 388; cf.:

    praebuit herba torum,

    Ov. H. 5, 14; id. M. 8, 655:

    datque torum caespes,

    id. ib. 10, 556:

    gramine vestitis accubuere toris,

    id. F. 1, 402:

    silvestrem montana torum cum sterneret uxor Frondibus,

    Juv. 6, 5:

    discumbere toris,

    Ov. M. 8, 565.—So of a sofa:

    toro sic orsus ab alto,

    Verg. A. 2, 2; Ov. M. 12, 579.—Of a bed:

    ambierantque torum,

    Ov. M. 7, 332:

    concutiuntque torum de molli fluminis ulvā Impositum lecto,

    id. ib. 8, 655:

    ebeno sublimis in atrā,

    id. ib. 11, 610; Suet. Aug. 73. — Of a corpse-bed, Ov. M. 9, 503; id. F. 6, 668:

    membra toro defleta reponunt,

    Verg. A. 6, 220.—Of a bridalbed, Ov. M. 6, 431:

    (lectica) sive illa toro resupina feretur,

    Ov. A. A. 1, 487; cf. Becker, Gallus, 2, p. 240 (2d ed.).—
    B.
    Transf., like thalamus, as a designation for marriage:

    Deucalion... Cum consorte tori,

    with his consort, spouse, Ov. M. 1, 319; cf.:

    socia tori,

    id. ib. 1, 620; so id. ib. 7, 91; 7, 332; id. F. 3, 511; id. P. 3, 3, 50; id. H. 2, 41:

    genialis,

    Tac. A. 15, 37; Val. Max. 2, 6, 14:

    obscenus,

    i. e. illicit connection, Ov. Tr. 2, 378; cf.

    illiciti (with stupra),

    Sen. Hippol. 97:

    receptus in torum,

    Plin. 34, 2, 6, § 12.—Hence, also, for a mistress:

    torum donare alicui,

    Plin. 35, 10, 36, § 87.—
    V.
    An elevation, bank of earth:

    riparum,

    Verg. A. 6, 674; Stat. Th. 4, 819:

    pulvinorum,

    Plin. 19, 4, 20, § 60; 22, 22, 34, § 76.—
    VI.
    In architecture, a large, round moulding at the base of a column, a torus, Vitr. 3, 3, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > torum

  • 35 torus

    tŏrus, i, m. (also tŏrum, i, n., Varr. ap. Non. 11, 14; Lact. 6, 23, 15) [for storus; root ster-, stra-, of sterno, stramen; Gr. storennumi, to spread, scatter], prop., a round, swelling, or bulging place, an elevation, protuberance, prominence; hence,
    I.
    A knot, bulge: (funis) Cato, R. R. 135, 4:

    funiculorum,

    Col. 11, 3, 6; cf.:

    vitis toris ad arborem religetur,

    id. 5, 6, 25:

    firmi vitis,

    id. Arb. 16, 4.—
    II.
    The muscular or fleshy part, the muscle, brawn of animal bodies (mostly poet. and in post-Aug. prose): o lacertorum tori! Cic. poët. Tusc. 2, 9, 22; Ov. M. 2, 854; 9, 82; 12, 402; 14, 283; 15, 230; id. H. 9, 60:

    leo gaudet comantes Excutiens cervice toros,

    Verg. A. 12, 7:

    luxuriatque toris animosum pectus,

    id. G. 3, 81; Plin. 18, 7, 18, § 78; Sen. Hippol. 1042; Val. Fl. 4, 245; Tac. Or. 21:

    venarum tori,

    varicose dilatations of the veins, Cels. 7, 18 fin.
    B.
    Transf., the bulge, thickness of trees:

    utile toros futuri draconis pasci,

    Plin. 17, 23, 35, § 211; cf.:

    (asparagus) in toros striatur,

    id. 19, 8, 42, § 146; App. Flor. p. 363, 31.—
    III.
    A raised ornament, a knot, on a garland;

    trop., of language: isque (stilus mediocris) uno tenore fluit, aut addit aliquos, ut in coronā, toros omnemque orationem ornamentis modicis verborum sententiarumque distinguit,

    Cic. Or. 6, 21.—
    IV.
    A bolster, cushion, so named from its protuberances; hence, a couch, sofa, bed (mostly poet.;

    syn.: stratum, lectus): antiquis torus e stramento erat, qualiter etiam nunc in castris,

    Plin. 8, 48, 73, § 193:

    viridante toro consederat herbae,

    Verg. A. 5, 388; cf.:

    praebuit herba torum,

    Ov. H. 5, 14; id. M. 8, 655:

    datque torum caespes,

    id. ib. 10, 556:

    gramine vestitis accubuere toris,

    id. F. 1, 402:

    silvestrem montana torum cum sterneret uxor Frondibus,

    Juv. 6, 5:

    discumbere toris,

    Ov. M. 8, 565.—So of a sofa:

    toro sic orsus ab alto,

    Verg. A. 2, 2; Ov. M. 12, 579.—Of a bed:

    ambierantque torum,

    Ov. M. 7, 332:

    concutiuntque torum de molli fluminis ulvā Impositum lecto,

    id. ib. 8, 655:

    ebeno sublimis in atrā,

    id. ib. 11, 610; Suet. Aug. 73. — Of a corpse-bed, Ov. M. 9, 503; id. F. 6, 668:

    membra toro defleta reponunt,

    Verg. A. 6, 220.—Of a bridalbed, Ov. M. 6, 431:

    (lectica) sive illa toro resupina feretur,

    Ov. A. A. 1, 487; cf. Becker, Gallus, 2, p. 240 (2d ed.).—
    B.
    Transf., like thalamus, as a designation for marriage:

    Deucalion... Cum consorte tori,

    with his consort, spouse, Ov. M. 1, 319; cf.:

    socia tori,

    id. ib. 1, 620; so id. ib. 7, 91; 7, 332; id. F. 3, 511; id. P. 3, 3, 50; id. H. 2, 41:

    genialis,

    Tac. A. 15, 37; Val. Max. 2, 6, 14:

    obscenus,

    i. e. illicit connection, Ov. Tr. 2, 378; cf.

    illiciti (with stupra),

    Sen. Hippol. 97:

    receptus in torum,

    Plin. 34, 2, 6, § 12.—Hence, also, for a mistress:

    torum donare alicui,

    Plin. 35, 10, 36, § 87.—
    V.
    An elevation, bank of earth:

    riparum,

    Verg. A. 6, 674; Stat. Th. 4, 819:

    pulvinorum,

    Plin. 19, 4, 20, § 60; 22, 22, 34, § 76.—
    VI.
    In architecture, a large, round moulding at the base of a column, a torus, Vitr. 3, 3, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > torus

  • 36 triumphator

    trĭumphātor, ōris, m. [id.], one who triumphs, a triumpher, conqueror, vanquisher (post-class.).
    I.
    Lit.:

    de Samnitibus triumphator,

    App. Mag. p. 285, 12; Vulg. 1 Reg. 15, 29.—
    B.
    Triumphator, an epithet of Jupiter, App. de Mundo, 75, 10.—

    Of Hercules,

    Inscr. Orell. 1042.—Of the Roman emperors, Inscr. Orell. 2.—
    II.
    Trop.:

    erroris,

    Min. Fel. Oct. 37.

    Lewis & Short latin dictionary > triumphator

  • 37 vocabulum

    vŏcābŭlum, i, n. [id.], an appellation, designation, name of any thing (cf.: nomen, vox).
    I.
    In gen.:

    philosophorum habent disciplinae ex ipsis Vocabula,

    Ter. Eun. 2, 2, 33:

    nomen est, quo suo quaeque (persona) proprio et certo vocabulo appellatur,

    Cic. Inv. 1, 24, 34:

    si res suum nomen et proprium vocabulum non habet, ut pes in navi, etc.,

    id. de Or. 3, 40, 159:

    neque verborum tanta copia sit in nostrā linguā, res ut omnes suis certis ac propriis vocabulis nominentur,

    id. Caecin. 18, 51:

    rebus non commutatis immutaverunt vocabula,

    id. Leg. 1, 13, 38; cf.:

    ex more imponens cognata vocabula rebus,

    Hor. S. 2, 3, 280:

    proferet in lucem speciosa vocabula rerum,

    id. Ep. 2, 2, 116; cf. Lucr. 5, 1042:

    Chaldaei non ex artis, sed ex gentis vocabulo nominati,

    Cic. Div. 1, 1, 2; id. N. D. 1, 15, 38:

    vocabula tantum pecuniarum,

    id. Pis. 37, 90:

    cui nomen neniae: quo vocabulo etiam Graecis cantus lugubres nominantur,

    id. Leg. 2, 24, 62:

    liberta, cui vocabulum Acte fuit,

    Tac. A. 13, 12:

    artifex, vocabulo Locusta,

    by name, id. ib. 12, 66:

    multa renascentur, quae jam cecidere, cadentque, Quae nunc sunt in honore, vocabula,

    Hor. A. P. 71:

    juncta vocabula sumere,

    Ov. F. 3, 511:

    ululatus, neque enim alio vocabulo potest exprimi theatris quoque indecora laudatio,

    Plin. Ep. 2, 14, 13.—
    II.
    In partic., in gram., a substantive, both in gen. and as an appellative noun in partic. (in contradistinction to nomen, as denoting a proper name;

    v. nomen): Aristoteles orationis duas partes esse dicit, vocabula et verba, ut homo et equus, et legit et currit,

    Varr. L. L. 8, §§ 11, 12, 45, 52 sq., 80 Müll; Quint. 1, 4, 20; Sen. Ep. 58, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > vocabulum

См. также в других словарях:

  • 1042 — Années : 1039 1040 1041  1042  1043 1044 1045 Décennies : 1010 1020 1030  1040  1050 1060 1070 Siècles : Xe siècle  XIe  …   Wikipédia en Français

  • 1042 — Portal Geschichte | Portal Biografien | Aktuelle Ereignisse | Jahreskalender ◄ | 10. Jahrhundert | 11. Jahrhundert | 12. Jahrhundert | ► ◄ | 1010er | 1020er | 1030er | 1040er | 1050er | 1060er | 1070er | ► ◄◄ | ◄ | 1038 | 1039 | 1040 | 1 …   Deutsch Wikipedia

  • 1042 — Años: 1039 1040 1041 – 1042 – 1043 1044 1045 Décadas: Años 1010 Años 1020 Años 1030 – Años 1040 – Años 1050 Años 1060 Años 1070 Siglos: Siglo X – …   Wikipedia Español

  • 1042 Amazone — is an asteroid. It was discovered by Karl Wilhelm Reinmuth on April 22, 1925. Its provisional designation was 1925 HA. It was named after the Amazon River …   Wikipedia

  • 1042 год — Годы 1038 · 1039 · 1040 · 1041 1042 1043 · 1044 · 1045 · 1046 Десятилетия 1020 е · 1030 е 1040 е 1050 е · …   Википедия

  • (1042) Amazone — Asteroid (1042) Amazone Eigenschaften des Orbits (Animation) Orbittyp Hauptgürtelasteroid Große Halbachse 3,2364 AE …   Deutsch Wikipedia

  • (1042) Amazone — Amazone es el asteroide número 1042. Fue descubierto el por el astrónomo Karl Wilhelm Reinmuth desde el observatorio de Heidelberg (Alemania), 22 de abril de 1925. Su designación alternativa es 1925 HA. Categoría: Asteroides …   Wikipedia Español

  • 1042 — Events*April 18/April 19 Emperor Michael V of the Byzantine Empire attempts to remain sole Emperor by sending his adoptive mother and co ruler Zoe of Byzantium to a monastery. *April 19 Michael V of the Byzantine Empire is deposed by popular… …   Wikipedia

  • 1042 — …   Википедия

  • 1042. — Возвращение к власти англосаксонской династии. Эдуард Исповедник (1040 1057) стал королем Англии. Опирался на нормандских феодалов, что вызвало восстание местной англосаксонской знати, поддержанной свободными крестьянами (1051). С 1053 фактически …   Хронология всемирной истории: словарь

  • 1042 — матем. • Запись римскими цифрами: MXLII …   Словарь обозначений

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»