(restricted)

gens, gentis, f. [root GEN, gigno, that which belongs together by birth or descent], a race or clan, embracing several families united together by a common name and by certain religious rites; orig. only patrician, but, after the granting of the connubium between patricians and plebeians, also plebeian (syn.: familia, stirps, genus; natio, populus).

Lit.:

Sulla gentis patriciae (sc. Corneliae) nobilis fuit, familia prope jam exstincta majorum ignaviā,

Sall. J. 95, 3:

vera decora, non communiter modo Corneliae gentis, sed proprie familiae suae,

Liv. 38, 58, 3:

L. Tarquitius patriciae gentis,

id. 3, 27, 1:

apud P. Sestium patriciae gentis virum,

id. 3, 33, 9; 6, 11, 2:

cum Marcelli ab liberti filio stirpe, Claudii patricii ejusdem hominis hereditatem, gente ad se rediisse dicerent,

Cic. de Or. 1, 39, 176:

gens Tarquiniorum,

id. Rep. 2, 25 fin.:

Julia,

Liv. 1, 3, 2: L. Tarquinius duplicavit illum pristinum patrum numerum, et antiquos patres majorum gentium appellavit, quos priores sententiam rogabat;

a se ascitos minorum,

Cic. Rep. 2, 20 Mos.; cf. Liv. 1, 35, 6:

ex gente Domitia duae familiae claruerunt, Calvinorum et Aenobarborum,

Suet. Ner. 1; cf. Liv. 2, 29, 4:

patricii minorum gentium,

Cic. Fam. 9, 21, 2; Liv. 1, 47, 7; Capitol. ap. Gell. 10, 20, 5:

anni principio de connubio patrum et plebis C. Canuleius tribunus plebis rogationem promulgavit, qua contaminari sanguinem suum patres confundique jura gentium rebantur,

Liv. 4, 1, 1; cf. id. 4, 2, 5; 10, 8, 9: uti Feceniae Hispalae gentis enuptio, tutoris optio esset, etc., the right of marrying out of her gens, id. 39, 19, 5:

perjurus, sine gente,

i. e. of no family, of vulgar birth, Hor. S. 2, 5, 15; cf. respecting the Roman gens, Dict. of Antiq.

Transf.

In a manner borrowed from the division of the senators into majorum and minorum gentium (v. above): ipsi illi majorum gentium dii qui habentur, hinc a nobis profecti in caelum reperientur, the superior deities (the consentes), Cic. Tusc. 1, 13, 29:

Cleanthes, qui quasi majorum est gentium Stoicus,

id. Ac. 2, 41, 126.—

Poet., like genus and stirps, of a single descendant, offspring of an entire race:

vigilasne, deūm gens, Aenea?

Verg. A. 10, 228 (for which:

Dis genite,

id. ib. 9, 642):

Tirynthia gens est (i. e. Fabius),

Sil. 7, 35:

extrema viri,

the last descendant, id. 2, 185.—

In a contemptuous sense, like our tribe, brood, crew:

si illo die gens ista Clodiana, quod facere voluit, effecisset,

Cic. Sest. 38, 81; so,

Clodia,

id. Q. Fr. 2, 13, 1.—

In the widest sense = genus, the race; gens humana, the human race, Cic. Fin. 5, 23, 65; Hor. C. 1, 3, 26.—

Of beasts, etc., a race, herd, brood, swarm ( poet. and in post-Aug. prose):

intestino bello totae gentes consumuntur,

Col. 9, 9, 6:

quos (equos) in spem statues summittere gentis,

of the race, breed, Verg. G. 3, 73:

utque luat poenas gens haec (i. e. vulpes),

breed, race, Ov. F. 4, 711.—

In a more extended sense (as also genos), a race, nation, people (sometimes more restricted than natio and populus, and sometimes put for them; v. in the foll., and cf. Drak. Liv. 23, 42, 1;

freq. and class.): Qui gentis omnis mariaque et terras movet,

Plaut. Rud. prol. 1: cf.:

nos per gentis disparat,

id. ib. v. 10:

gradus plures sunt societatis hominum. Ut enim ab illa infinita discedatur, propior est ejusdem gentis, nationis, linguae, qua maxime homines conjunguntur: interius etiam est ejusdem esse civitatis,

Cic. Off. 1, 17, 53; cf.:

(Deus) non curat singulos homines... ne civitates quidem... ne nationes quidem et gentes,

id. N. D. 3, 39, 93:

ita nationis nomen, non gentis evaluisse paulatim,

Tac. G. 2:

Suebi, quorum non una gens...propriis adhuc nationibus nominibusque discreti,

id. ib. 38:

atrox in Thracia bellum ortum, omnibus ejus gentis nationibus in arma accensis,

Vell. 2, 98:

omnes exterae gentes ac nationes,

Cic. de Imp. Pomp. 11, 31; cf.:

per omnes gentes nationesque,

Quint. 11, 3, 87;

for which, in an inverted order: exterae nationes ac gentes,

Cic. Font. 11, 25:

aut gentes aut populos,

Quint. 11, 1, 86: inter multas regum gentiumque [p. 809] et populorum legationes, Liv. 45, 19, 1; 45, 22, 8; cf.

in an inverse order: populi et gentes,

Quint. 12, 2, 3:

postquam bello subegit Aequorum magnam gentem et ferocem,

Cic. Rep. 2, 20:

Sabina aut Volsca,

id. ib. 3, 4:

Transalpinae,

id. ib. 3, 9:

Allobrogum,

id. Cat. 4, 6, 12:

Nerviorum,

Caes. B. G. 2, 28, 1:

Germanorum,

id. ib. 6, 32 init.:

Suevorum longe maxima Germanorum omnium,

id. ib. 4, 1, 3;

so of the Etruscan nation,

Liv. 5, 1, 6;

and in a wider sense than populus: non ex iisdem semper populis exercitus scriptos, quamquam eadem semper gens bellum intulerit,

id. 6, 12, 4; 40, 15, 6; 2, 50, 2.—Also for civitas, the inhabitants of a city or town:

Caesar Gomphos pervenit, quod est oppidum primum Thessaliae venientibus ab Epiro, quae gens ultro ad Caesarem legatos miserat,

Caes. B. C. 3, 80, 1:

atqui ad hoc, de quo agitur, non quaerimus gentem, ingenia quaerimus,

Cic. Rep. 1, 37 fin.; cf.:

gladio pugnacissima gens Romani,

Quint. 9, 3, 8; Liv. 5, 48, 3:

Segni Condrusique, ex gente et numero Germanorum,

Caes. B. G. 6, 32, 1:

in illa incorrupta maxime gente Aegyptiorum,

Cic. Rep. 3, 9, 14:

nos plurimis ignotissimi gentibus,

id. ib. 1, 17, 26:

jus gentium,

id. ib. 1, 2, 2; cf.:

quod naturalis ratio inter omnes homines constituit, id... vocatur jus gentium quasi quo jure omnes gentes utuntur,

Gai. Inst. 1, 1.—

In partic.

As a partit. gen., gentium, like terrarum, for the sake of emphasis, in the world, on earth (freq. and class.):

ubicumque terrarum et gentium violatum jus civium Romanorum sit,

Cic. Verr. 2, 5, 55, § 143:

quod ubique gentium est,

id. Rep. 2, 4:

ubinam gentium sumus,

where in the world? id. Cat. 1, 4, 9:

ubi ubi est gentium?

Plaut. As. 2, 2, 21:

obsecro, unde haec gentium?

id. Cist. 4, 1, 16:

ubi tu's gentium,

id. Rud. 2, 5, 11:

quaerit quod nusquamst gentium,

id. Ps. 1, 4, 9:

non hercle quo hinc nunc gentium aufugiam scio,

id. Rud. 3, 5, 44:

ubivis gentium agere aetatem quam, etc.,

Ter. Hec. 3, 1, 4:

an quisquam usquam gentium est aeque miser?

id. ib. 13:

equidem te nisi nunc hodie nusquam vidi gentium,

Plaut. Am. 2, 2, 54:

fratrem nusquam invenio gentium,

Ter. Ad. 4, 2, 1:

abeat multo malo quovis gentium, Quam hic, etc.,

id. Heaut. 5, 1, 55:

res est in manibus: tu autem abes longe gentium,

Cic. Att. 6, 3, 1: nostri turannoktonoi longe gentium absunt, id. Fam. 12, 22, 2:

ah! minime gentium, non faciam,

by no means, Ter. Ad. 3, 2, 44; so,

minime gentium,

id. Eun. 4, 1, 11; id. Phorm. 5, 8, 44.—

Gentes, opp. to the Romans, foreign nations, foreigners (post-Aug. and rare):

maneat, quaeso, duretque gentibus si non amor nostri at certe odium sui,

Tac. G. 33; Auct. B. Hisp. 17 fin. —

In the eccl. fathers, gentes, like ethnos, opp. to Jews and Christians, pagan nations, heathen, gentiles, Lact. 2, 13 fin.; Vulg. Psa. 2, 1 et saep.— Hence the title of Arnobius's work, Adversus Gentes.—

Transf., a region, country (very rare):

ut Aspim aggrederetur, qui Cataoniam tenebat: quae gens jacet supra Ciliciam,

Nep. Dat. 4:

gentes viduatas esse suis cultoribus et desolatas,

Arn. 1, 4.

nātĭo, ōnis, f. [nascor], a being born, birth; hence, transf.

Personified, Natio, the goddess of birth:

Natio quoque dea putanda est, quae, quia partus matronarum tueatur, a nascentibus Natio nominata est,

Cic. N. D. 3, 18, 47 (al. Nascio).—

A breed, stock, kind, species, race (rare but class.;

syn.: genus, stirps, familia): in hominibus emendis si natione alter est melior, emimus pluris, etc.,

Varr. L. L. 9, § 93 Müll.;

Auct. B. Alex. 7, 3: natio optimatium,

Cic. Sest. 44, 96:

officiosissima candidatorum,

id. Pis. 23, 55.—Also in a contemptuous sense, a race, tribe, set:

salvete, fures maritimi, Famelica hominum natio, quid agitis?

Plaut. Rud. 2, 2, 6:

vestra natio (Epicureorum),

Cic. N. D. 2, 29, 74:

ardelionum,

Phaedr. 2, 5, 1.—Of animals:

praegnantes opere levant: venter enim labore nationem reddit deteriorem,

Varr. R. R. 2, 6, 4; cf. id. L. L. 9, § 92 Müll.; and: in pecoribus quoque bonus proventus feturae bona natio dicitur, Paul. ex Fest. p. 167 Müll.— Transf., of things, a sort, kind (post-Aug.):

nationes in apium naturā diximus,

Plin. 22, 24, 50, § 109:

cera natione Pontica,

id. 21, 14, 49, § 83; cf. id. 12, 25, 55, § 125.—

In a more restricted sense, a race of people, nation, people (used commonly in a more limited sense than gens, and sometimes as identical with it; cf.: gens, populus; usually applied by Cicero to distant and barbarous people): nam itast haec hominum natio;

in Epidamniis Voluptarii, etc.,

Plaut. Men. 2, 1, 34:

omnes nationes servitutem ferre possunt: nostra civitas non potest,

Cic. Phil. 10, 10, 20; cf.:

exteris nationibus ac gentibus ostendere, etc.,

id. Font. 11, 25:

ne nationes quidem et gentes,

id. N. D. 3, 39, 93; cf.

, in the reverse order: omnes exterae gentes ac nationes,

id. Imp. Pomp. 11, 31:

per omnes gentes nationesque,

Quint. 11, 3, 87:

eruditissima Graecorum natio,

Cic. de Or. 2, 4, 18:

Judaei et Syri, nationes natae servituti,

id. Prov. Cons. 5, 10:

immanes ac barbarae nationes,

id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27:

quod eas quoque nationes adire volebat,

Caes. B. G. 3, 7:

Suevi majorem Germaniae partem obtinent, propriis adhuc nationibus nominibusque discreti,

Tac. G. 38:

Gannascus, natione Canninefas,

id. A. 11, 18:

patre Camissare, natione Care, matre Scythissā natus,

Nep. Dat. 1, 1:

NATIONE CILIX,

Inscr. Fabr. p. 495, n. 189; so in connection with names of cities: NATIONE ARRETIO, Inscr. Don. cl. 6, n. 181.—

Ad Nationes, the name of a portico in Rome, built by Augustus, where the images of all known nations were set up:

ante aditum porticūs Ad Nationes,

Plin. 36, 5, 4, § 39; cf. Serv. Verg. A. 8, 721.—

In eccl. Lat., like gens, and the Gr. ethnos, opp. to Christians, the heathen:

per deos nationum,

Tert. de Idol. 22.

rĕus, i, m., and rĕa, ae, f. [res], jurid. t. t.

Originally, a party to an action (res), either plaintiff or defendant; afterwards restricted to the party accused, defendant, prisoner, etc.:

reos appello non eos modo, qui arguuntur, sed omnes, quorum de re disceptatur. Sic enim olim loquebantur,

Cic. de Or. 2, 43, 183; cf.:

reos appello, quorum res est,

id. ib. 2, 79, 321: reus nunc dicitur, qui causam dicit: et item qui quid promisit spoponditve ac debet. At Gallus Aelius, lib. II. Significationum verborum quae ad jus pertinent, ait:

reus est qui cum altero litem contestatam habet, sive is egit, sive cum eo actum est,

Fest. p. 273 Müll. It is found in this original signif. in the Lex XII. Tab., Fragm. ap. Fest. l. l., which Ulpian periphrases:

si judex vel alteruter ex litigatoribus morbo sontico impediatur,

Dig. 2, 11, 2, § 3.—

In the stricter sense.

A party obliged or under obligation to do or pay any thing, one answerable or responsible for any thing, a bondsman, a debtor: reus dictus est a re, quam promisit ac debet. Reus stipulando est, qui stipulatur. Reus promittendo est, qui suo nomine alteri quid pro altero promisit, Fest. pp. 135 and 227; cf. Dig. 45, 2, 1; and:

delegare est vice suā alium reum dare creditori vel cui jusserit,

ib. 46, 2, 11:

pecuniae reus fieri,

ib. 16, 1, 17:

dotis,

ib. 23, 3, 22, § 2:

locationis,

ib. 19, 2, 13, § 9.—

Transf., in gen., one who is bound by any thing, who is answerable for any thing, a debtor (very rare): quo intentius custodiae serventur, opportuna loca dividenda praefectis esse, ut suae quisque partis tutandae reus sit, answerable or responsible for, Liv. 25, 30: voti reus, bound by my vow (sc. in having obtained my desire), Verg. A. 5, 237 (voti reus, debitor, Serv.:

voti reus: Haec vox propria sacrorum est, ut reus vocetur, qui suscepto voto se numinibus obligat, damnatus autem, qui promissa vota non solvit,

Macr. S. 3, 2). —

One who is accused or arraigned, a defendant, prisoner, a criminal, culprit (the predominant signif. at all periods and in all styles; cf.:

nocens, sons): quis erat petitor? Fannius. Quis reus? Flavius. Quis judex? Cluvius,

Cic. Rosc. Com. 14, 42:

inopia reorum... aliquos ad columnam Maeniam reos reperire,

id. Div. in Caecil. 16, 50:

privato Milone et reo ad populum accusante P. Clodio,

id. Mil. 15, 40:

reus Milonis lege Plotiā fuit Clodius quoad vixit,

id. ib. 13 fin.:

facere aliquem reum,

to accuse one, Nep. Alcib. 4, 3.—

Persons under criminal charges usually put on mourning: rei ad populum Furius et Manlius circumeunt sordidati,

Liv. 2, 54, 3 (cf. id. 2, 61; 3, 58; Cic. Verr. 2, 1, 58, § 152). — In fem.:

ut socrus adulescentis rea ne fiat,

Cic. Fam. 13, 54:

tota rea citaretur Etruria,

id. Mil. 19, 50:

rea es,

Sen. Contr. 4, 29. —

With a statement of the crime or the punishment, one guilty of any crime, one condemned to any punishment:

facti reus,

Plaut. Cist. 1, 3, 16:

aliquem rei capitalis reum facere,

Cic. Verr. 2, 2, 38, § 94; cf.

capitis,

Quint. 12, 10, 70:

avaritiae,

Cic. Fl. 3, 7:

lenocinii,

Quint. 5, 10, 47:

parricidii,

id. 7, 2, 17:

manifesti peculatūs,

id. 12, 1, 43 et saep.:

Sestius, qui est de vi reus,

Cic. Sest. 35, 75; so,

de vi,

id. Vatin. 17, 41; Quint. 11, 1, 51:

de ambitu,

Cic. Q. Fr. 3, 3, 2:

de moribus,

Quint. 4, 2, 3:

est enim reus uterque ob eandem causam et eodem crimine,

Cic. Vatin. 17, 41:

mortis reus,

Vulg. Matt. 26, 66:

cum equester ordo reus a consulibus citaretur,

Cic. Sest. 15, 35. — For the expressions reum facere, agere, peragere, postulare, inter reos referre, etc., v. h. vv.—

Transf., in gen.:

judex sim Reusque ad eam rem,

Plaut. Trin. 2, 1, 12:

reus fortunae,

that was to be blamed for a misfortune, Liv. 6, 24; 9, 8:

facinoris,

Tac. A. 2, 66:

reus agor,

Ov. H. 20, 91.— In fem.:

fortuna una accusatur, una agitur rea,

Plin. 2, 7, 5, § 22:

cum rea laudis agar,

Ov. H. 14, 120.

sĭmĭlis, e, adj. [Sanscr. samā, together; Gr. hama, omoios; Lat. simul, simulare; cf. simia], like, resembling, similar (cf. par); constr. with gen. (so usu. in ante-Aug. Lat.), with dat. (rare in Cic., except with neuter nouns), with inter, atque, and absol.

With gen. (mostly ante - Aug.; so always in Plaut. and Ter.; cf. Brix ad Plaut. Capt. 1, 2, 7; but in Cic. almost exclusively of living beings; yet always veri simile; v. Madv. ad Cic. Fin. 5, 5, 12);

of persons: similes avorum,

Lucr. 4, 1218:

nimis simili'st mei,

Plaut. Am. 1, 1, 286; cf. id. ib. 2, 2, 226:

ecquid mei similist (puer)?

id. Truc. 2, 6, 24 Speng.:

omnis inveniri similis tui vis,

id. Capt. 3, 4, 50 Brix:

ita est istaec (amica) hujus similis nostrae tua,

id. Mil. 2, 6, 39:

alia ejus similis,

id. ib. 2, 5, 38:

similis est Sagaristionis,

id. Pers. 1, 1, 14:

hominis similis,

Cic. N. D. 1, 28, 78; Val. Max. 9, 14, 2:

symbolum ejus similem,

Plaut. Ps. 1, 1, 55:

sui similem speciem,

Cic. Tusc. 1, 15, 34:

sui similis res,

Lucr. 5, 830:

volo me patris mei similem,

Plaut. As. 1, 1, 53: patris similem esse. Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30:

non tam potuit patris similis esse, quam ille fuerat sui,

id. Off. 1, 33, 121: quaererem ex eo, cujus suorum similis fuisset Africani fratris nepos; facie vel patris, vitā omnium perditorum ita similis, ut esset facile deterrimus;

cujus etiam similis P. Crassi nepos, etc.,

id. Tusc. 1, 33, 81:

tui similis est probe,

Ter. Heaut. 5, 3, 18:

est similis majorum suorum,

id. Ad. 3, 3, 57:

haud similis virgo est virginum nostrarum,

id. Eun. 2, 3, 22: haud parasitorum aliorum simil'est, Naev. ap. Non. 224, 26:

virum non similem furis hujus,

Plaut. As. 3, 3, 91:

domini similis es,

Ter. Eun. 3, 2, 43:

in magistratu privatorum similes,

Cic. Rep. 1, 43, 67:

multi Gnathonum similes cum sint,

id. Lael. 25, 94:

plures Romuli quam Numae similes reges,

Liv. 1, 20:

ut sis tu similis Coeli Byrrhique latronum, Non ego sim Capri neque Sulci,

Hor. S. 1, 4, 69 et saep.:

deos esse tui similes putas?

Plaut. Am. 1, 1, 128; so,

tui,

id. Rud. 2, 6, 16; Liv. 22, 39:

nostri similes,

id. 26, 50:

sui similis,

Plaut. Trin. 2, 2, 7; cf.:

alterum similem sui quaerere,

Cic. Lael. 22, 82:

nihil est appetentius similium sui quam natura,

id. ib. 14, 50:

quam uterque est similis sui!

Ter. Phorm. 3, 2, 16:

tui similem esse,

Cic. Fam. 9, 14, 6:

sui similis gens,

Tac. G. 4.—Of things:

tam similem quam lacte lactist (i. e. lactis est, Brix ad loc.),

Plaut. Mil. 2, 2, 85:

haec atque hujus similia alia damna,

id. ib. 3, 1, 105:

perpulchra credo dona aut nostri similia,

Ter. Eun. 3, 2, 15 Umpfenb.:

quid habet illius carminis simile haec oratio,

Cic. Rep. 1, 36, 56:

si fabularum similia didicimus,

id. ib.:

paupertatem, ignominiam, similia horum,

id. Fin. 3, 15, 51:

similes meorum versus,

Hor. S. 2, 1, 3:

nonne hoc monstri simile'st?

Ter. Eun. 2, 3, 43; so,

monstri,

id. Phorm. 5, 7 (8), 61:

prodigii,

Cic. Lig. 4, 11:

narrationem veri similem,

id. de Or. 2, 19, 83; cf.

Cels. ap. Cuint. 2, 15, 32: simile veri,

Cic. Fam. 12, 5, 1:

quae similia veri sint,

Liv. 5, 21 Drak. N. cr.; v. verus, and cf. also in the foll.—In comparing persons with things:

hominem quojus rei Similem esse arbitrarer simulacrumque habere... Novarum aedium esse arbitror similem ego hominem,

Plaut. Most. 1, 2, 6 sq.:

amator simil'est oppidi hostilis,

id. Truc. 1, 2, 68:

meretricem esse similem sentis condecet,

id. ib. 2, 1, 16: tu pueri pausilli simili'es, Nov. ap. Non. 224, 28:

equi te Esse feri similem dico,

Hor. S. 1, 5, 57.— Comp.: hominem hominis similiorem numquam vid: ego alterum, Neque aqua aquae, neque lac [p. 1701] test lactis usquam similius, Plaut. Men. 5, 9, 29 sq. Brix ad loc.:

Rhodii Atticorum similiores,

Cic. Brut. 13, 52.— Sup.:

hic noster quaestus aucupii simillimu'st,

Plaut. As. 1, 3, 63; id. Bacch. 4, 8, 72:

meretrix fortunati oppidi,

id. Cist. 1, 1, 82:

tener et lactens puerique simillimus aevo,

Ov. M. 15, 201:

simillima societas hereditatis,

Cic. Rosc. Com. 18, 55:

quid esset simillimum veri,

id. Tusc. 5, 4, 11.—

With dat. (of both persons and things; freq., and in post-Aug. writers almost always; not in Plaut. or Ter. acc. to Ritschl, Opusc. 2, 570 sq.; 579 sq.; but contra, v. Ussing ad Plaut. Am. v. 595): simia quam similis nobis, Enn. ap. Cic. N. D. 1, 35, 97 (Sat. v. 45 Vahl.):

patri suo,

Cat. 61, 221; cf.:

similis quidem (genitos) alios avo et ex geminis quoque alterum patri, alterum matri, annoque post genitum majori similem fuisse ut geminum. Quasdam sibi similis semper parere, quasdam viro, quasdam nulli, quasdam feminam patri, marem sibi,

Plin. 7, 12, 10, § 51:

similis malo est,

Plaut. Poen. 3, 2, 36: Terentio non similem dices quempiam, Afran. ap. Suet. Vit. Ter. fin.:

filius patri similis,

Cic. Fin. 5, 5, 12 Madv. N. cr.:

sit suo similis patri,

Cat. 61, 217:

patri,

Ov. M. 6, 622:

parentibus ac majoribus suis,

Quint. 5, 10, 24:

par similisque ceteris,

Sall. C. 14, 4:

huic in hoc similis,

Cic. Ac. 2, 37, 118:

similes Icilio,

Liv. 3, 65:

hinnuleo,

Hor. C. 1, 23, 1:

puro te similem vespero petit Rhode,

id. ib. 3, 19, 26:

multum similis metuenti,

id. S. 2, 5, 92:

fluctuanti,

Liv. 6, 13 Drak.:

flenti,

Ov. M. 3, 652:

cognoscenti,

id. ib. 2, 501:

roganti,

id. ib. 3, 240:

cogitantibus et dubitantibus,

Quint. 11, 2, 47:

ediscenti,

id. 11, 2, 46:

legenti,

id. 11, 2, 32 et saep.—Of things:

res similis nostris rebus,

Lucr. 5, 435:

quid simile habet epistula aut judicio aut contioni?

Cic. Fam. 9, 21, 1:

quid illi simile bello fuit?

Caes. B. G. 7, 77:

qui non Fescennino versu (i. e. versui) similem jaciebant,

Liv. 7, 2 Drak. N. cr.:

argumentum vero simile comoediae,

Quint. 2, 4, 2; cf.:

similia veris erant,

Liv. 10, 20, 5:

partim vera partim mixta eoque similia veris,

id. 29, 20, 1; 8, 20, 5:

cui vitio simile sit schema, ut, etc.,

Quint. 9, 3, 10:

primus (iambus) ad extremum similis sibi,

Hor. A. P. 254:

versus sibi,

Quint. 9, 4, 60:

oratio fuit precibus quam jurgio similis, similior,

Liv. 3, 40 Drak. N. cr.—Comp.:

flunt omnia castris quam urbi similiora,

Liv. 4, 31 fin.:

similius vero facit ipsos in amicitiam redisse,

id. 8, 26, 6; 10, 26, 13; Quint. 3, 8, 31.— Sup.:

puro simillimus amni,

Hor. Ep. 2, 2, 120:

media simillima veris sunt,

Liv. 26, 49:

simillimum id vero fecit,

id. 44, 30, 4.—

With gen. and dat. together:

tum similes matrum materno semine fiunt, Ut patribus patrio,

Lucr. 4, 1211:

neque lac lacti magis est simile quam ille ego similis est mei,

Plaut. Am. 2, 1, 54 Ussing ad loc.:

deos hominum quam homines deorum, hoc illi, illud huic,

Cic. N. D. 1, 32, 90:

itaque plectri similem linguam nostri solent dicere, chordarum dentis, naris cornibus iis, qui, etc.,

id. ib. 2, 59, 149; cf. under e.—

In a doubtful construction. On account of the form:

fugae similis profectio,

Caes. B. G. 5, 47; 6, 7; 7, 43 fin.; id. B. C. 3, 13 et saep.—Because of an unsettled reading:

similem Caesaris (or Caesari),

Suet. Caes. 52.—

With in and acc.:

in speciem Junonis,

App. M. 10, p. 253 fin. —

With inter:

homines inter se cum formā tum moribus similes,

Cic. Clu. 16, 46; so,

homines inter se (opp. differentes),

Quint. 12, 10, 22:

(catulos) Inter se similes,

Ov. M. 13, 835:

quae sunt inter se similia,

Cic. de Or. 3, 54, 206:

res inter se similes,

Quint. 9, 2, 51.—In a twofold construction:

nihil est unum uni tam simile, tam par, quam omnes inter nosmetipsos sumus,

Cic. Leg. 1, 10, 29:

sunt inter se similia, sed non etiam prioribus,

Quint. 9, 3, 49.—

With atque ( ac), et, ut si, tamquam si:

si quid docere vis, aliquid ab isto simile in aestimatione atque a ceteris esse factum,

Cic. Verr. 2, 3, 83, § 193:

ut simili ratione atque ipse fecerit suas injurias persequantur,

Caes. B. G. 7, 38 fin.:

nec similem habeat vultum, et si ampullam perdidisset,

Cic. Fin. 4, 12, 31;

v. Madv. ad h. l.: similes sunt, ut si qui dicant, etc.,

id. Sen. 6, 17:

similes sunt di, tamquam si Poeni, etc.,

id. Div. 2, 64, 131.—

Absol.:

decet facta moresque hujus habere me similes,

Plaut. Am 1, 1, 114:

ex uno puteo similior numquam potis Aqua aeque sumi, quam haec est atque ista,

id. Mil. 2, 6, 68 Brix ad loc.:

ita formā simili pueri (gemini), ut, etc.,

id. Men. prol. 19:

meus est (puer), nimium quidem simili'st,

id. Truc. 2, 6, 26:

laudantur simili prole puerperae,

i. e. that look like their fathers, Hor. C. 4, 5, 23:

ecce similia omnia,

Ter. Phorm. 2, 1, 34:

par est avaritia, similis improbitas,

Cic. Rosc. Am. 40, 118;

but cf., in a more restricted sense: similia omnia magis quam paria,

Liv. 45, 43:

ad quam (amicitiam) se similis animus applicet,

Cic. Lael. 14, 48:

sicut erat in simili causā antea factum,

id. Rep. 2, 37, 63:

quod in simili culpā versabantur,

Caes. B. C. 3, 110:

simili ratione,

id. B. G. 7, 4; id. B. C. 3, 76 al.:

similem esse te volo quomodo filium, non quomodo imaginem,

Sen. Ep. 84, 8:

ecce aliud simile, dissimile,

Cic. Fin. 4, 27, 76:

si quis Aristotelem similem emit,

a likeness of Aristotle, Juv. 2, 6; cf.:

tabella, in quā tam similem videbis Issam, ut sit tam similis sibi nec ipsa,

Mart. 1, 109, 19 sq.; 7, 87, 4:

te similem,

your likeness, Stat. S. 3, 3, 201; 5, 1, 1.— Poet., adverb. (=similiter):

similis medios Juturna per hostīs Fertur,

Verg. A. 12, 477.— Comp.:

similiorem mulierem Magisque eandem non reor deos facere posse,

Plaut. Mil. 2, 6, 48:

nihil hoc simile est similius,

id. Am. 1, 1, 290. — Sup.:

simillimos dicito esse,

Plaut. Mil. 2, 2, 91.—Hence, subst.: sĭmĭle, is, n.

A comparison, likeness, parallel case, or example:

quo facilius res perspici possit hoc simile ponitur,

Cic. Fin. 3, 16, 54:

utuntur simili,

id. ib. 3, 14, 46:

nec improbum sit pro simili accipi, quod plus sit,

Quint. 7, 1, 61:

qui memoriam ab aliquo simili transferunt ad id, quod, etc.,

id. 11, 2, 30 et saep.:

ignavi et erepti et similia,

id. 1, 5, 69; 1, 6, 2; 2, 4, 26; 3, 5, 16 et saep.; cf.:

latitatio, metus, similia,

id. 7, 2, 46:

de philosophiā, de republicā, similibus,

id. 9, 4, 19; 11, 3, 153.—

Resemblance, simile et majus est et par et minus, Quint. 7, 8, 7.— Adv. in two forms, simulter (ante-class.) and similiter (class.).

sĭmulter, in like manner, similarly:

exossabo ego illum simulter itidem ut muraenam coquos,

Plaut. Ps. 1, 3, 148 (cited ap. Non. 170, 25: simulter pro similiter); v. Ritschl ad Plaut. 1. 1.—

sĭmĭlĭter, in like manner, similarly (syn. pariter).

Absol. (so most freq.):

ecquid adsimulo similiter?

Plaut. Men. 1, 2, 37:

similiter atque uno modo,

Cic. Brut. 66, 233:

illa quae similiter desinunt aut quae cadunt similiter,

id. de Or. 3, 54, 206; id. Tusc. 4, 11, 25:

si non similiter semper ingrediamur in argumentationem,

id. Inv. 1, 41, 76:

addunt etiam C. Marium... Similiter vos, cum, etc.,

id. Ac. 2, 5, 14:

quorum non similiter fides est nec justitia laudata,

id. Rep. 2, 36, 61 et saep.— Comp.: scurram multo similius imitatum, more perfectly or naturally, Phaedr. 5, 5, 34.— Sup.:

ut, etc.... simillime, etc.,

just so, Cic. Tusc. 2, 23, 54.—

With atque ( ac), et, ut si:

neque vero illum similiter, atque ipse eram, commotum esse vidi,

Cic. Phil. 1, 4, 9; id. Ac. 2, 23, 72; Quint. 3, 7, 26:

similiter facis, ac si me roges, cur, etc.,

Cic. N. D. 3, 3, 8:

similiter facere eos... ut si nautae certarent, etc.,

id. Off. 1, 25, 87:

similiter facit ut si posse putet,

id. Tusc. 4, 18, 41:

similiter et si dicat, etc.,

id. Fin. 2, 7, 21; v. Madv. ad h. l.— Sup.:

hic excipit Pompeium, simillime atque ut illā lege Glaucippus excipitur,

Cic. Agr. 1, 4, 13.—

With dat.:

similiter his, etc.,

Plin. 11, 25, 30, § 86.

sĭmĭlis, e, adj. [Sanscr. samā, together; Gr. hama, omoios; Lat. simul, simulare; cf. simia], like, resembling, similar (cf. par); constr. with gen. (so usu. in ante-Aug. Lat.), with dat. (rare in Cic., except with neuter nouns), with inter, atque, and absol.

With gen. (mostly ante - Aug.; so always in Plaut. and Ter.; cf. Brix ad Plaut. Capt. 1, 2, 7; but in Cic. almost exclusively of living beings; yet always veri simile; v. Madv. ad Cic. Fin. 5, 5, 12);

of persons: similes avorum,

Lucr. 4, 1218:

nimis simili'st mei,

Plaut. Am. 1, 1, 286; cf. id. ib. 2, 2, 226:

ecquid mei similist (puer)?

id. Truc. 2, 6, 24 Speng.:

omnis inveniri similis tui vis,

id. Capt. 3, 4, 50 Brix:

ita est istaec (amica) hujus similis nostrae tua,

id. Mil. 2, 6, 39:

alia ejus similis,

id. ib. 2, 5, 38:

similis est Sagaristionis,

id. Pers. 1, 1, 14:

hominis similis,

Cic. N. D. 1, 28, 78; Val. Max. 9, 14, 2:

symbolum ejus similem,

Plaut. Ps. 1, 1, 55:

sui similem speciem,

Cic. Tusc. 1, 15, 34:

sui similis res,

Lucr. 5, 830:

volo me patris mei similem,

Plaut. As. 1, 1, 53: patris similem esse. Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30:

non tam potuit patris similis esse, quam ille fuerat sui,

id. Off. 1, 33, 121: quaererem ex eo, cujus suorum similis fuisset Africani fratris nepos; facie vel patris, vitā omnium perditorum ita similis, ut esset facile deterrimus;

cujus etiam similis P. Crassi nepos, etc.,

id. Tusc. 1, 33, 81:

tui similis est probe,

Ter. Heaut. 5, 3, 18:

est similis majorum suorum,

id. Ad. 3, 3, 57:

haud similis virgo est virginum nostrarum,

id. Eun. 2, 3, 22: haud parasitorum aliorum simil'est, Naev. ap. Non. 224, 26:

virum non similem furis hujus,

Plaut. As. 3, 3, 91:

domini similis es,

Ter. Eun. 3, 2, 43:

in magistratu privatorum similes,

Cic. Rep. 1, 43, 67:

multi Gnathonum similes cum sint,

id. Lael. 25, 94:

plures Romuli quam Numae similes reges,

Liv. 1, 20:

ut sis tu similis Coeli Byrrhique latronum, Non ego sim Capri neque Sulci,

Hor. S. 1, 4, 69 et saep.:

deos esse tui similes putas?

Plaut. Am. 1, 1, 128; so,

tui,

id. Rud. 2, 6, 16; Liv. 22, 39:

nostri similes,

id. 26, 50:

sui similis,

Plaut. Trin. 2, 2, 7; cf.:

alterum similem sui quaerere,

Cic. Lael. 22, 82:

nihil est appetentius similium sui quam natura,

id. ib. 14, 50:

quam uterque est similis sui!

Ter. Phorm. 3, 2, 16:

tui similem esse,

Cic. Fam. 9, 14, 6:

sui similis gens,

Tac. G. 4.—Of things:

tam similem quam lacte lactist (i. e. lactis est, Brix ad loc.),

Plaut. Mil. 2, 2, 85:

haec atque hujus similia alia damna,

id. ib. 3, 1, 105:

perpulchra credo dona aut nostri similia,

Ter. Eun. 3, 2, 15 Umpfenb.:

quid habet illius carminis simile haec oratio,

Cic. Rep. 1, 36, 56:

si fabularum similia didicimus,

id. ib.:

paupertatem, ignominiam, similia horum,

id. Fin. 3, 15, 51:

similes meorum versus,

Hor. S. 2, 1, 3:

nonne hoc monstri simile'st?

Ter. Eun. 2, 3, 43; so,

monstri,

id. Phorm. 5, 7 (8), 61:

prodigii,

Cic. Lig. 4, 11:

narrationem veri similem,

id. de Or. 2, 19, 83; cf.

Cels. ap. Cuint. 2, 15, 32: simile veri,

Cic. Fam. 12, 5, 1:

quae similia veri sint,

Liv. 5, 21 Drak. N. cr.; v. verus, and cf. also in the foll.—In comparing persons with things:

hominem quojus rei Similem esse arbitrarer simulacrumque habere... Novarum aedium esse arbitror similem ego hominem,

Plaut. Most. 1, 2, 6 sq.:

amator simil'est oppidi hostilis,

id. Truc. 1, 2, 68:

meretricem esse similem sentis condecet,

id. ib. 2, 1, 16: tu pueri pausilli simili'es, Nov. ap. Non. 224, 28:

equi te Esse feri similem dico,

Hor. S. 1, 5, 57.— Comp.: hominem hominis similiorem numquam vid: ego alterum, Neque aqua aquae, neque lac [p. 1701] test lactis usquam similius, Plaut. Men. 5, 9, 29 sq. Brix ad loc.:

Rhodii Atticorum similiores,

Cic. Brut. 13, 52.— Sup.:

hic noster quaestus aucupii simillimu'st,

Plaut. As. 1, 3, 63; id. Bacch. 4, 8, 72:

meretrix fortunati oppidi,

id. Cist. 1, 1, 82:

tener et lactens puerique simillimus aevo,

Ov. M. 15, 201:

simillima societas hereditatis,

Cic. Rosc. Com. 18, 55:

quid esset simillimum veri,

id. Tusc. 5, 4, 11.—

With dat. (of both persons and things; freq., and in post-Aug. writers almost always; not in Plaut. or Ter. acc. to Ritschl, Opusc. 2, 570 sq.; 579 sq.; but contra, v. Ussing ad Plaut. Am. v. 595): simia quam similis nobis, Enn. ap. Cic. N. D. 1, 35, 97 (Sat. v. 45 Vahl.):

patri suo,

Cat. 61, 221; cf.:

similis quidem (genitos) alios avo et ex geminis quoque alterum patri, alterum matri, annoque post genitum majori similem fuisse ut geminum. Quasdam sibi similis semper parere, quasdam viro, quasdam nulli, quasdam feminam patri, marem sibi,

Plin. 7, 12, 10, § 51:

similis malo est,

Plaut. Poen. 3, 2, 36: Terentio non similem dices quempiam, Afran. ap. Suet. Vit. Ter. fin.:

filius patri similis,

Cic. Fin. 5, 5, 12 Madv. N. cr.:

sit suo similis patri,

Cat. 61, 217:

patri,

Ov. M. 6, 622:

parentibus ac majoribus suis,

Quint. 5, 10, 24:

par similisque ceteris,

Sall. C. 14, 4:

huic in hoc similis,

Cic. Ac. 2, 37, 118:

similes Icilio,

Liv. 3, 65:

hinnuleo,

Hor. C. 1, 23, 1:

puro te similem vespero petit Rhode,

id. ib. 3, 19, 26:

multum similis metuenti,

id. S. 2, 5, 92:

fluctuanti,

Liv. 6, 13 Drak.:

flenti,

Ov. M. 3, 652:

cognoscenti,

id. ib. 2, 501:

roganti,

id. ib. 3, 240:

cogitantibus et dubitantibus,

Quint. 11, 2, 47:

ediscenti,

id. 11, 2, 46:

legenti,

id. 11, 2, 32 et saep.—Of things:

res similis nostris rebus,

Lucr. 5, 435:

quid simile habet epistula aut judicio aut contioni?

Cic. Fam. 9, 21, 1:

quid illi simile bello fuit?

Caes. B. G. 7, 77:

qui non Fescennino versu (i. e. versui) similem jaciebant,

Liv. 7, 2 Drak. N. cr.:

argumentum vero simile comoediae,

Quint. 2, 4, 2; cf.:

similia veris erant,

Liv. 10, 20, 5:

partim vera partim mixta eoque similia veris,

id. 29, 20, 1; 8, 20, 5:

cui vitio simile sit schema, ut, etc.,

Quint. 9, 3, 10:

primus (iambus) ad extremum similis sibi,

Hor. A. P. 254:

versus sibi,

Quint. 9, 4, 60:

oratio fuit precibus quam jurgio similis, similior,

Liv. 3, 40 Drak. N. cr.—Comp.:

flunt omnia castris quam urbi similiora,

Liv. 4, 31 fin.:

similius vero facit ipsos in amicitiam redisse,

id. 8, 26, 6; 10, 26, 13; Quint. 3, 8, 31.— Sup.:

puro simillimus amni,

Hor. Ep. 2, 2, 120:

media simillima veris sunt,

Liv. 26, 49:

simillimum id vero fecit,

id. 44, 30, 4.—

With gen. and dat. together:

tum similes matrum materno semine fiunt, Ut patribus patrio,

Lucr. 4, 1211:

neque lac lacti magis est simile quam ille ego similis est mei,

Plaut. Am. 2, 1, 54 Ussing ad loc.:

deos hominum quam homines deorum, hoc illi, illud huic,

Cic. N. D. 1, 32, 90:

itaque plectri similem linguam nostri solent dicere, chordarum dentis, naris cornibus iis, qui, etc.,

id. ib. 2, 59, 149; cf. under e.—

In a doubtful construction. On account of the form:

fugae similis profectio,

Caes. B. G. 5, 47; 6, 7; 7, 43 fin.; id. B. C. 3, 13 et saep.—Because of an unsettled reading:

similem Caesaris (or Caesari),

Suet. Caes. 52.—

With in and acc.:

in speciem Junonis,

App. M. 10, p. 253 fin. —

With inter:

homines inter se cum formā tum moribus similes,

Cic. Clu. 16, 46; so,

homines inter se (opp. differentes),

Quint. 12, 10, 22:

(catulos) Inter se similes,

Ov. M. 13, 835:

quae sunt inter se similia,

Cic. de Or. 3, 54, 206:

res inter se similes,

Quint. 9, 2, 51.—In a twofold construction:

nihil est unum uni tam simile, tam par, quam omnes inter nosmetipsos sumus,

Cic. Leg. 1, 10, 29:

sunt inter se similia, sed non etiam prioribus,

Quint. 9, 3, 49.—

With atque ( ac), et, ut si, tamquam si:

si quid docere vis, aliquid ab isto simile in aestimatione atque a ceteris esse factum,

Cic. Verr. 2, 3, 83, § 193:

ut simili ratione atque ipse fecerit suas injurias persequantur,

Caes. B. G. 7, 38 fin.:

nec similem habeat vultum, et si ampullam perdidisset,

Cic. Fin. 4, 12, 31;

v. Madv. ad h. l.: similes sunt, ut si qui dicant, etc.,

id. Sen. 6, 17:

similes sunt di, tamquam si Poeni, etc.,

id. Div. 2, 64, 131.—

Absol.:

decet facta moresque hujus habere me similes,

Plaut. Am 1, 1, 114:

ex uno puteo similior numquam potis Aqua aeque sumi, quam haec est atque ista,

id. Mil. 2, 6, 68 Brix ad loc.:

ita formā simili pueri (gemini), ut, etc.,

id. Men. prol. 19:

meus est (puer), nimium quidem simili'st,

id. Truc. 2, 6, 26:

laudantur simili prole puerperae,

i. e. that look like their fathers, Hor. C. 4, 5, 23:

ecce similia omnia,

Ter. Phorm. 2, 1, 34:

par est avaritia, similis improbitas,

Cic. Rosc. Am. 40, 118;

but cf., in a more restricted sense: similia omnia magis quam paria,

Liv. 45, 43:

ad quam (amicitiam) se similis animus applicet,

Cic. Lael. 14, 48:

sicut erat in simili causā antea factum,

id. Rep. 2, 37, 63:

quod in simili culpā versabantur,

Caes. B. C. 3, 110:

simili ratione,

id. B. G. 7, 4; id. B. C. 3, 76 al.:

similem esse te volo quomodo filium, non quomodo imaginem,

Sen. Ep. 84, 8:

ecce aliud simile, dissimile,

Cic. Fin. 4, 27, 76:

si quis Aristotelem similem emit,

a likeness of Aristotle, Juv. 2, 6; cf.:

tabella, in quā tam similem videbis Issam, ut sit tam similis sibi nec ipsa,

Mart. 1, 109, 19 sq.; 7, 87, 4:

te similem,

your likeness, Stat. S. 3, 3, 201; 5, 1, 1.— Poet., adverb. (=similiter):

similis medios Juturna per hostīs Fertur,

Verg. A. 12, 477.— Comp.:

similiorem mulierem Magisque eandem non reor deos facere posse,

Plaut. Mil. 2, 6, 48:

nihil hoc simile est similius,

id. Am. 1, 1, 290. — Sup.:

simillimos dicito esse,

Plaut. Mil. 2, 2, 91.—Hence, subst.: sĭmĭle, is, n.

A comparison, likeness, parallel case, or example:

quo facilius res perspici possit hoc simile ponitur,

Cic. Fin. 3, 16, 54:

utuntur simili,

id. ib. 3, 14, 46:

nec improbum sit pro simili accipi, quod plus sit,

Quint. 7, 1, 61:

qui memoriam ab aliquo simili transferunt ad id, quod, etc.,

id. 11, 2, 30 et saep.:

ignavi et erepti et similia,

id. 1, 5, 69; 1, 6, 2; 2, 4, 26; 3, 5, 16 et saep.; cf.:

latitatio, metus, similia,

id. 7, 2, 46:

de philosophiā, de republicā, similibus,

id. 9, 4, 19; 11, 3, 153.—

Resemblance, simile et majus est et par et minus, Quint. 7, 8, 7.— Adv. in two forms, simulter (ante-class.) and similiter (class.).

sĭmulter, in like manner, similarly:

exossabo ego illum simulter itidem ut muraenam coquos,

Plaut. Ps. 1, 3, 148 (cited ap. Non. 170, 25: simulter pro similiter); v. Ritschl ad Plaut. 1. 1.—

sĭmĭlĭter, in like manner, similarly (syn. pariter).

Absol. (so most freq.):

ecquid adsimulo similiter?

Plaut. Men. 1, 2, 37:

similiter atque uno modo,

Cic. Brut. 66, 233:

illa quae similiter desinunt aut quae cadunt similiter,

id. de Or. 3, 54, 206; id. Tusc. 4, 11, 25:

si non similiter semper ingrediamur in argumentationem,

id. Inv. 1, 41, 76:

addunt etiam C. Marium... Similiter vos, cum, etc.,

id. Ac. 2, 5, 14:

quorum non similiter fides est nec justitia laudata,

id. Rep. 2, 36, 61 et saep.— Comp.: scurram multo similius imitatum, more perfectly or naturally, Phaedr. 5, 5, 34.— Sup.:

ut, etc.... simillime, etc.,

just so, Cic. Tusc. 2, 23, 54.—

With atque ( ac), et, ut si:

neque vero illum similiter, atque ipse eram, commotum esse vidi,

Cic. Phil. 1, 4, 9; id. Ac. 2, 23, 72; Quint. 3, 7, 26:

similiter facis, ac si me roges, cur, etc.,

Cic. N. D. 3, 3, 8:

similiter facere eos... ut si nautae certarent, etc.,

id. Off. 1, 25, 87:

similiter facit ut si posse putet,

id. Tusc. 4, 18, 41:

similiter et si dicat, etc.,

id. Fin. 2, 7, 21; v. Madv. ad h. l.— Sup.:

hic excipit Pompeium, simillime atque ut illā lege Glaucippus excipitur,

Cic. Agr. 1, 4, 13.—

With dat.:

similiter his, etc.,

Plin. 11, 25, 30, § 86.

ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;

aquae, as trisyl.,

Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].

A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):

aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,

Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:

pluvialis,

rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,

aquae pluviae,

Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,

caelestes aquae,

Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,

aquae de nubibus,

Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:

fluvialis,

river-water, Col. 6, 22; so,

aqua fluminis,

Vulg. Jer. 2, 18:

aquaï fons,

Lucr. 5, 602:

fons aquae,

Vulg. Gen. 24, 13:

fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,

Verg. A. 11, 495:

fluvius aquae,

Vulg. Apoc. 22, 1:

rivus aquae,

Verg. E. 8, 87:

rivi aquarum,

Vulg. Isa. 32, 2:

torrens aquae,

ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:

fons aquae dulcis,

Cic. Verr. 4, 118; and plur.:

aquae dulces,

Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,

aquae maris,

Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:

dulcis et amara aqua,

ib. Jac. 3, 11:

perennis,

never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:

quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,

Cic. Verr. 4, 107:

aqua profluens,

running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,

currentes aquae,

Vulg. Isa. 30, 25; so,

aqua viva,

living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:

aquae vivae,

ib. Num. 19, 17;

and in a spiritual sense: aqua viva,

ib. Joan. 4, 10; so,

vitae,

ib. Apoc. 22, 17:

aquae viventes,

ib. Lev. 14, 5:

stagna aquae,

standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:

aquae de puteis,

well-water, Vulg. Num. 20, 17:

aqua de cisternā,

cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,

aqua cisternae,

ib. Isa. 36, 16:

aquae pessimae,

ib. 4 Reg. 2, 19:

aqua recens,

Verg. A. 6, 636:

turbida,

Vulg. Jer. 2, 18:

crassa,

ib. 2 Macc. 1, 20:

munda,

ib. Heb. 10, 22:

purissima,

ib. Ezech. 34, 18:

aquae calidae,

warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:

calida,

Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;

and contr.: calda,

Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:

aliquem aquā ferventi perfundere,

Cic. Verr. 1, 67:

aqua frigida,

cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:

frigida,

Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:

decocta,

Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—

Particular phrases.

Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—

Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):

ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,

Plaut. Truc. 2, 4, 15.—

Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:

non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,

Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:

aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,

Curt. 3, 10, 8.— Provv.

Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaï

sumi quam haec est atque ista hospita,

you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —

In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:

cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,

Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—

Water, in a more restricted sense.

The sea:

coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,

on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:

laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,

Ov. P. 2, 7, 30:

findite remigio aquas!

id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:

To-morrow to fresh woods and pastures new),

Ov. F. 2, 864.—

= la. cus, a lake:

Albanae aquae deductio,

Cic. Div. 1, 44 fin. —

A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:

alii in aquam caeci ruebant,

Liv. 1, 27:

sonitus multarum aquarum,

of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:

lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,

along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—

Rain:

cornix augur aquae,

Hor. C. 3, 17, 12:

deūm genitor effusis aethera siccat aquis,

Ov. F. 3, 286:

multā terra madescit aquā,

id. ib. 6, 198:

aquae magnae bis eo anno fuerunt,

heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—

In the plur., medicinal springs, waters, baths.

In gen.:

ad aquas venire,

Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:

aquae caldae,

Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:

aquae calidae,

Plin. 2, 103, 106, § 227:

aquae medicatae,

Sen. Q. N. 3, 25:

aquae Salutiferae,

Mart. 5, 1.—Hence,

As prop. noun, Waters. Some of the most important were.

Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—

Ăquae Aurēlĭae, in the Black Forest in Germany, now Baden-Baden, Inscr.—

Ăquae Baiae, in Campania, Prop. 1, 11, 30; earlier called Ăquae Cūmānae, Liv. 41, 16.—

Ăquae Călĭdae,

In Britain, now Bath; also called Ăquae Sōlis, Itin Anton.—

In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—

In Gallia, now Vichy on the Allier, Tab. Theod.—

Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—

Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—

Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—

Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—

The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,

Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—

Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—

Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:

in hac causā mihi aqua haeret,

id. ad Q. Fr. 2, 7.—

Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;

hence, as med. t.,

the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:

medicamentum ad aquam intercutem dare,

Cic. Off. 3, 24, 92:

decessit morbo aquae intercutis,

Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—

Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:

hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,

Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l.