(auf+dem)

I prp üst; 1. “harada” sualına cavab verdikdə (D) halını tələb edir və “üstündə; da/də” kimi tərcümə olunur; die Lampe steht \auf dem Tisch çıraq masanın üstündədir; \auf der Reise yolda; \auf diesem Weg bu yolla, beləliklə; \auf der Universität universitetdə; ◊ \auf der Stelle dərhal, yerindəcə; 2. haraya sualına cavab verdikdə (A) tələb edir; ich lege die Lampe \auf den Tisch çırağı masanın üstünə qoyuram; 3. “səmt, istiqamət” bildirir; \auf … zu doğru; er lief \auf das Haus zu o, evə doğru qaçdı; \auf die Post gehen poçta getmək; 4. çeşidli münasibətlər bildirir; \auf die Bitte … (G) kiminsə xahişinə görə; \auf den ersten Blick ilk baxışdan; \auf azerbaidshanicsch azərbaycanca; \auf diese Weise bu üsulla, bu cür; \auf jeden Fall hər halda; \auf Wunsch arzuya, xahişə görə; sich \auf etw. verstehen bir şeydən başı çıxmaq; sich \auf etw. freuen qabaqcadan sevinmək; \auf ein Jahr bir ilə; \aufs beste olduqca yaxşı; bis \auf dich səndən başqa; ein Viertel \auf eins birə onbeş dəqiqə işləmiş; \auf Wiedersehen xudahafiz!, sağ olun!; \auf ihr Wohl! sizin sağlığınıza!; das liegt \auf der Hand bu aydındır; das hat nichts \auf sich eybi yoxdur; \aufs neue yenidən; \auf einmal birdən; II adv yuxarıya, oraya; von … \auf dan / dən; von klein \auf uşaqlıqdan; \auf und ab dala-qabağa, irəligeri, yuxarı-aşağı; \auf sein 1. ayaq üstdə olmaq; 2. açıq olmaq; ich fand ihn \auf mən gələndə o, ayaq üstdə idi (yerindən durmuşdu); die Tür ist \auf qapı açıqdır; III cj \auf daß… ötrü; IV int: \auf! qalx!

m (1) 1. yer; sich nicht vom \Flecke rühren yerindən tərpənməmək; auf dem alten \Flecke köhnə yerində; nicht vom \Flecke kommen* yerindən tərpənməmək; ◊ das Herz auf dem rechten \Fleck haben məc. cəsarətli olmaq, əsil insan olmaq, xeyirxah, düz, ədalətli olmaq; den Mund / das Maul auf dem rechten \Fleck haben dildən pərgar olmaq; 2. ləkə; blauer \Fleck göy, qançır; ein weißer \Fleck im Auge titə, ağ (göz qarasına düşən ağ ləkə); 3. bir parça torpaq; ein \Fleck Erde bir qarış torpaq (yer); 4. yamaq, pinə; ◊ den \Fleck neben das Loch setzen başdansovdu işləmək

m (1) 1. dəri, tüklü dəri, xəz; 2. kürk, xəz palto; ◊ j-m auf den \Pelz rücken / kommen kimisə narahat etmək; sıxışdırmaq; j-m den \Pelz waschen / pfeffern kiməsə başağrısı vermək; kiminsə başına oyun açmaq; j-m auf dem \Pelz sitzen kiminsə zəhləsini tökmək; j-m eins auf den \Pelz brennen kiminsə başına güllə çaxmaq; j-m eine Laus / Läuse in den \Pelz setzen məc. kiminsə kürkünə birə salmaq; j-m den \Pelz ausklopfen, j-m die Motten aus dem \Pelz klopfen kimisə əzişdirmək

m (1*) 1. anat. ayaq; 2. ayaq, qıç (masa və s.) Gewehr bei \Fuß! hərb. ayağa al!; auf / mit bloßen Füßen ayaqyalın; stehenden \Fußes 1) o saat, o dəqiqə, dərhal; 2) ayaq üstdə; (festen) \Fuß fassen ayaqları üstdə möhkəm durmaq; auf freien \Fuß setzen azad etmək; auf großem \Fuß(e) leben varlı həyat keçirmək; auf eigenen Füßen stehen* müstəqil olmaq; mit j-m auf gutem \Fuß stehen* kimləsə yaxşı münasibətdə olmaq; j-m Füße machen kimisə qovmaq; sich die Füße ablaufen* gəzməkdən yorulmaq; zu \Fuß piyada; das hat Hand und \Fuß bu diqqətəlayiqdir (dəyərlidir); das hat weder Hand noch \Fuß bu heç nəyə yaramır; sich mit Händen und Füsen gegen etw. wehren var gücü ilə özünü müdafiə etmək; 3. ətək, yamac (dağda); 4. bölgü (şeirdə); 5. inv fut (ölçü); ◊ auf dem \Fuß(e) folgen dalınca getmək

I vi (s, h) 1. qaçmaq; über Hals und Kopf \laufen bərk qaçmaq, götürülmək; um die Wette \laufen ötüşmək, yarışmaq (qaçışda); 2. hərlənmək, fırlanmaq (çarx); die Maschine läuft maşın işləyir; leer \laufen boşboşuna işləmək; 3. axmaq (maye); das Blut läuft durch die Adern qan damarlardan keçir; das Faß läuft çəllək axıdır; 4. qabağa qaçmaq (saat); 5. dəniz. getmək, çıxmaq; das Schiff läuft aus dem Hafen gəmi limandan çıxır; 6. ötmək, keçmək (vaxt); die Zeit läuft vaxt ötür (keçir); 7. məc. qüvvədə olmaq; der Wechsel läuft drei Monate veksel üç ay qüvvədədir; 8. getmək, keçmək; der Weg läuft des Waldes yol meşədən keçir; 9. hərlənmək, dövr etmək (planet); 10.: eine Runde \laufen qaçaraq dövrə vurmaq; ein Rennen \laufen qaçışda iştirak etmək; ◊ Spießruten \laufen tar. cərgə arasından keçmək; Sturm \laufen wider etw. (A) hücuma keçmək; Wege \laufen für j-n kiminsə tapşırığını yerinə yetirmək; auf dem Eis \laufen, Schlittschuh \laufen xizək sürmək; 11. der Film läuft kino (tamaşa) gedir; \laufen lassen buraxmaq, azad etmək; 12. Gefahr \laufen təhlükəyə uğramaq; ins Geld \laufen qəpik-quruşla keçinmək; alles läuft durcheinender hamısı/hər şey dolaşdırılıb; auf den Grund \laufen batmaq (suyun dibinə); II sich \laufen: sich außer Atem \laufen qaçmaqdan nəfəsi kəsilmək; sich müde \laufen yüyürməkdən yorulmaq; sich warm \laufen 1) qaçmaqdan qızışmaq; 2) tex. sürtünmədən qızmaq; sich (D) die Füße wund \laufen ayaqdan düşənə qədər qaçmaq; II vimp: es läuft sich hier schlecht burada qaçmaq çətindir; es läuft mir kalt über den Rücken dan. canıma vicvicə düşür (qorxudan)

m (7) 1. kürək, dal; 2. arxa; arxa cəbhə; im \Rücken arxada; arxa cəbhədə; hinter dem \Rücken gizlicə, xəlvəti; məc. dalınca (danışmaq); den \Rücken kehren kiməsə arxasını çevirmək; den \Rücken decken hərb. arxa cəbhəni möhkəmlətmək; sich (D) den \Rücken decken geri çəkilmək üçün özünə şərait yaratmaq; auf den \Rücken fallen məc. heyrətdən donub qalmaq; auf dem \Rücken liegen məc. tənbəllik etmək; j-m in den \Rücken fallen hərb. kiməsə arxadan hücum etmək; məc. arxadan zərbə endirmək; es läuft mir kalt über den \Rücken dan. canıma vic-vicə düşüb; einen krummen \Rücken machen yaltaqlıq etmək, quyruq bulamaq; 3. dağ silsiləsi; 4. kötük (kitabın); 5. küp (baltada)

m (7) oh. pl 1. torpaq; yer; der Grund und \Boden torpaq yeri; auf fremdem \Boden özgə torpağında; zu \Boden fallen yerə düşmək/yıxılmaq; zu \Boden schlagen düşməni zərbə ilə yıxmaq; die Augen zu \Boden schlagen gözlərini yerə dikmək; 2. dib; döşəmə; məc. əsas; auf dem (am) \Boden döşəmədə; bis auf den \Boden dibinəcən; 3. çardaq; ◊ in Grund und \Boden əsaslı surətdə, tamamilə

m (1) 1. it, köpək; 2. der Große \Hund astr. Böyük (Kiçik) Köpək bürcü; ◊ da liegt der \Hund begraben məc. əsil mətləb budur, işin kökü burada imiş; auf den \Hund kommen* dilənçi kökünə düşmək; j-n auf den \Hund bringen* kimisə var-yoxdan çıxarmaq; er ist ganz auf dem \Hunde o, böyük ehtiyac içindədir; vor die \Hunde gehen* məhv olmaq, tələf olmaq; damit lockt man keinen \Hund vom Ofen buna heç it də tamah salmaz; er ist mit allen \Hunden gehetzt o, bərkdən-boşdan çıxmış adamdır; 3. məd. qazmaçı arabası

m (1*) 1. bənd (göllənmiş yer); d.y. yataq, döşəmə, yol; 2. döşənmiş yol, küçənin döşənmiş hissəsi; 3. məc. əngəl, maneə, çətinlik; ◊ auf dem \Damm sein sağlam olmaq, gümrah olmaq; j-n (B) wieder auf den \Damm bringen kimisə sağaltmaq

m (1*) 1. dib; 2. yer, torpaq; 3. dərə, vadi; 4. fon, mühit; 5. özül, zəmin, əsas; məc. səbəb; etw. zu \Grunde / zurgunde legen nəyinsə əsasını qoymaq; zu \Grunde liegen nəyinsə əsasını təşkil etmək; ohne \Grund nahaq, əbəs; ◊ \Grund und Boden torpaq, torpaq mülkü; auf dem \Grunde des Meeres dənizin dibində; aus diesem \Grunde bu səbəbdən; auf den \Grund einer Sache gehen nəyisə əsaslı araşdırmaq (tədqiq etmək); işin əsasını axtarmaq; aus welchem \Grunde? nəyə əsasən, nə səbəbə görə?, hansı səbəbdən?; im \Grunde genommen əslində; von \Grund aus əsaslı surətdə; zu \Grunde gehen məhv olmaq

f (gegen A) müharibə elan etmə; \Kriegeserklärungfall m oh. pl müharibəyə səbəb; im \Kriegeserklärungfall müharibə olarsa; für den \Kriegeserklärungfall müharibə üçün; \Kriegeserklärungführung f müharibə aparmaq üsulu; \Kriegeserklärungfuß m oh. pl: auf den \Kriegeserklärung fuß setzen hərbi vəziyyətə keçirmək; mit j-m auf dem \Kriegeserklärungfuß stehen* kimləsə müharibə vəziyyətində olmaq; düşmənçilik etmək; \Kriegeserklärunggefahr f müharibə qorxusu; \Kriegeserklärunggefangene m hərbi əsir; \Kriegeserklärunggefangenschaft f əsirlik; \Kriegeserklärunggerät n hərbi ləvazimat; \Kriegeserklärungherd m müharibə ocağı; \Kriegeserklärunghetzer m müharibə qızışdıran

m (7) 1. yer, mövqe, vəzifə; immer auf seinem \Posten sein məc. həmişə öz yerində olmaq; wieder auf dem \Posten sein məc. ayağa qalxmaq, özünə gəlmək (xəstəlikdən sonra); 2. hərb. post, qarovul; \Posten stehen* qarovulda durmaq; \Posten ausstellen qarovul qoymaq; 3. maddə (mühasibatda); 4. tic. bir partiya mal; 5. məc. külli miqdar

m (1*) quyruq; den \Schwanz einziehen* özünü yığışdırmaq, ehtiyatlı olmaq (həmç. məc.); ◊ das Pferd beim \Schwanze aufzäumen işi tərsinə başlamaq; j-m auf den \Schwanz treten* kimisə təhqir etmək; das trägt die Maus auf dem \Schwanz fort bu çox azdır

vi (h, bəzən s) 1. oturmaq, yerləşmək; über einer Arbeit \sitzen bir iş üzərində işləmək; fest im Sattel \sitzen yəhərdə möhkəm oturmaq (həmç. məc.); zu Tisch \sitzen nahar üçün masaya əyləşmək, süfrəyə əyləşmək; (wie) auf glühenden Kohlen \sitzen məc. iynə üstündə oturmaq; in der Patsche \sitzen məc. işi baş tutmamaq, əngələ düşmək; 2. iclas etmək; das Kollegium sitzt heute nicht bu gün kollegiyanın iclası yoxdur; 3. həbsdə oturmaq; er sitzt schon lange o çoxdan tutulub; 4. olmaq; 5. yaraşmaq, bədəninə uyğun gəlmək (D); der Hieb sitzt zərbə yerinə düşdü!; das hat gesessen! dan. lap yerinə düşdü!; auf dem Trockenen \sitzen qəpik-quruşsuz qalmaq; çətin vəziyyətdə olmaq

m (1*) 1. sıçrama, sıçrayış, atlanma; \Sprung mit Anlauf qaçaraq tullanma; mit einem \Sprung bir sıçrayışla; ◊ auf einen \Sprung bir dəqiqəliyə; er kann keine großen Sprünge machen o irəliləyə / inkişaf edə bilməz; 2. çat, yarıq; 3. k.t. cütləşdirmə; ◊ auf dem \Sprunge stehen* niyyət etmək, nəyinsə niyyətində olmaq; hinter j-s Sprünge kommen* kiminsə fırıldağının üstünü açmaq

m (1) 1. daş; ◊ der \Stein kommt ins Rollen iş artıq yoluna düşüb, iş irəliləyir; wie ein Tropfen auf einen heißen \Stein ≅ dənizdə bir damla kimi; keinen \Stein auf dem andern lassen* daşı-daş üstündə qoymamaq; der \Stein der Weisen iksir; über Stock und \Stein çaparaq, cəld; bei j-m einen \Stein im Brett haben dan. kiminsə yanında hörməti olmaq; \Stein und Bein schwören* and içərək inandırmaq; j--m \Steine in den Weg legen kiməsə əngəl törətmək; 2. çəyirdək (meyvədə); 3. dama daşı (oyunda)

vt çırpmaq, çırpıb təmizləmək; j-m das Wams auf dem Leibe \ausklopfen kimisə əzişdirmək

m (1) qarın; ◊ vor j-m auf dem \Bauch kriechen məc. kiməsə yaltaqlanmaq; quyruq bulamaq

vt 1. yola salmaq; müşayiət etmək; 2.: j-n auf dem Flügel \begleiten mus. kimisə pianoda müşayiət etmək

f (10) yaxşılaşma, düzəlmə; er ist auf dem Wege der \Besserung o sağalmaq üzrədir; (ich wünsche Ihnen) gute \Besserung! tezliklə sağalmanızı arzu edirəm!