-
21 Банковские инновации
Инновация буквально означает "инвестиция в новацию". Новация представляет собой какое-то новшество, ранее не существовавшее. В соответствии с гражданским правом новация означает соглашение сторон о замене одного заключенного ими обязательства другим. Результат такой замены и означает нововведение.
Инновация сөзбе-сөз "новацияға (жаңа енгізілімге) жұмсалған инвестиция" дегенді білдіреді. Жаңа енгізілім бұрын болмаған қайсыбір жаңалық болып табылады. Азаматтық құқыққа сәйкес жаңа енгізілім тараптар жасасқан бір міндеттемені басқасымен ауыстыру туралы олардың келісімі дегенді білдіреді. Осындай ауыстырудың нәтижесі де жаңа енгізілім дегенді білдіреді.
Банковская инновация – это реализованный в форме нового банковского продукта или операции (технологии) конечный результат инновационной деятельности банка.
Банк инновациясы – жаңа банк өнімі немесе операция (технология) нысанында іске асырылған банкінің инновациялық қызметінің ақырғы нәтижесі.
Под банковским продуктом подразумевается материально оформленная часть банковской услуги (карта, сберегательная книжка, дорожный чек, электронный кошелек и т.д.). Банковский продукт имеет вид вещи, предназначенный для продажи на финансовом рынке.
Банк өнімі деп банк көрсететін қызметтің материалдық тұрғыдан ресімделген бөлігі (карта, жинақ кітапшасы, жол чегі, электронды әмиян, т.б.). Банк өнімі қаржы нарығында сатуға арналған зат түрінде болады.
Новый банковский продукт:
Жаңа банк өнімі:
- единичный;
- жеке-дара;
- массовый.
- көпшілік қолды түрлерге бөлінеді.
Единичный банковский продукт — это индивидуальный продукт. Как вещь, он имеет характерные, только ему присущие особенности, которые выделяют его среди других банковских продуктов. Например, конкретная монета из конкретного драгоценного металла определенной массы, конкретная недвижимость, облигация конкретного эмитента-банка и др. Он имеет четко определенный круг своих покупателей. Поэтому он выпускается в расчете на конкретных потребителей.
Жеке-дара банк өнімі — жеке өнім. Зат ретінде оны басқа банк өнімдерінің арасында бөлектеп тұратын тек өзіне ғана тән сипатты ерекшеліктері болады. Мысалы, нақты асыл металдан шекілген белгілі бір салмағы бар нақты мәнет, нақты жылжымайтын мүлік, нақты эмитент-банкінің облигациясы, т.б. Оның сатып алушыларының айқын белгіленген шеңбері болады. Сондықтан ол нақты тұтынушыларға арналған есеппен шығарылады.
Массовый банковский продукт — это продукт без четко выраженной индивидуальности. У него нет особых характерных черт. Он различается только по видам продукта или финансового актива, например, банковский депозит, банковский счет, облигации государственного внутреннего или муниципального займа всех видов и др. Массовый финансовый продукт выпускается в расчете на широкий круг потребителей и инвесторов.
Көпшілік қолды банк өнімі — айқын жеке-дара сипаты жоқ өнім. Оның ерекше сипатты белгілері жоқ. Ол өнім түрлері немесе қаржы активі бойынша ғана ерекшеленеді, мысалы, банк депозиті, банк шоты, мемлекеттік ішкі немесе барлық түрдегі мунипицалдық қарыз облигациялары, т.б. Көпшілік қолды қаржы өнімі тұтынушылар мен инвесторлардың қалың қауымына арналған есеппен шығарылады.
Это продукт, объем или количество которого строго квотируется. Этот объем устанавливается при выпуске. Размер объема определяется многими факторами: размером уставного капитала акционерного банка, спросом потребителей, и т.д. К лимитируемым банковским продуктам относятся акции, облигации, виды кредитных соглашений и др. Он выпускается в расчете на конкретного покупателя.
Ол көлемі немесе саны үлестемелетін өнім. Бұл көлем шығару кезінде белгіленеді. Көлем мөлшері көптеген факторлармен: акционерлік банкінің жарғылық капиталымен, тұтынушылардың сұранымымен, т.б. айқындалады. Лимиттелетін банк өнімдеріне акциялар, облигациялар, несие келісімдерінің түрлері, т.б. жатады. Ол нақты сатып алушыға арналған есеппен шығарылады.
Нелимитированный банковский продукт представляет собой продукт, объем (количество) выпуска которого не ограничен никакими квотами. Он выпускается в расчете на возможного потенциального покупателя. К нелимитированному банковскому продукту относятся: пластиковые расчетные и кредитные карты, банковские счета и т.п.
Лимиттелмеген банк өнімі – шығарылу көлемі (саны) ешқандай үлестемемен шектелмеген өнім. Ол ықтимал әлеуетті сатып алушыға арналған есеппен шығарылады. Лимиттелмеген банк өніміне: пластикалық есептесу және несиелік карталар, банк шоттары, т.б. жатады.
Новый банковский продукт может быть в форме:
Жаңа банк өнімі:
- имущества;
- мүлік;
- имущественного права.
- мүліктік құқық нысанында болуы мүмкін.
Имущество представляет собой материальный объект собственности, например, деньги, мерные слитки золота, монеты, ценные бумаги и др.
Мүлік деген меншіктің материалдық объектісі, мысалы, ақша, алтынның өлшемді құймасы, мәнет, бағалы қағаздар, т.б.
Имущественное право означает право владеть, распоряжаться и пользоваться определенным имуществом. К банковскому продукту в форме имущественных прав относятся такие документы, как договор банковского счета, кредитные соглашения и т.п.
Мүліктік құқықтың мәнісі белгілі бір мүлікті иелену, билеу, пайдалану құқығы дегенді білдіреді. Мүліктік құқық нысанындағы банк өніміне банк шотының шарты, несиелік келісімдер, т.б. сияқтылар жатады.
Банковские операции представляют собой процедуру действий, направленную на решение определенной задачи по управлению банковским капиталом. К банковским операциям относятся:
Банк операциясы дегеніміз банк капиталын басқару жөніндегі белгілі бір міндеттерді шешуге бағытталған әрекеттердің рәсімі. Банк операцияларына:
- формы контроля и учета движения денежных средств и ценных бумаг;
- ақшалай қаражат пен бағалы қағаздар қозғалысын бақылау мен есепке алу нысандары;
- методы планирования финансовых показателей;
- қаржы көрсеткіштерін жоспарлау әдістері;
- методология составления финансовых планов разных видов;
- әртүрлі қаржы жоспарларын жасау әдіснамасы;
- приемы финансового анализа;
- қаржы талдауының тәсілдері;
- формы организации финансовой работы в банке;
- банкіде қаржы жұмысын ұйымдастыру нысандары;
- интерактивное и другое аналогичное инвестирование капитала и другие действия.
- капиталды интерактивтік және басқа ұқсас инвестициялау мен басқа да әрекеттер жатады.
Жизненный цикл банковской инновации – это определенный период времени, в течение которого банковский продукт или операция обладает активной жизненной силой и приносит банку как продуценту (производителю) и продавцу инновации определенную прибыль или другую реальную выгоду. Концепция жизненного цикла имеет важное значение при планировании производства инноваций и организации инновационного процесса в банковской сфере. Это значение проявляется в том, что концепция жизненного цикла банковской инновации:
Банк инновациясының өміршеңдік циклі – белгілі бір уақыт кезеңі, бұл кезең бойына банк өнімі немесе операция белсенді өміршеңдік күшке ие болады және банкіге өнімгер (өндіруші) және инновация сатушы ретінде белгілі бір пайда немесе басқадай нақты тиімділік әкеледі. Өміршеңдік циклі тұжырымдамасының инновациялар өндірісін жоспарлауда және банк аясындағы инновациялық үдерісті ұйымдастыруда зор маңызы бар. Оның мәні мынадан көрініс табады: банк инновациясының өміршеңдік циклінің тұжырымдамасы:
- вынуждает руководителя банка и его маркетинговую службу анализировать хозяйственную деятельность как с позиции настоящего времени, так и с точки зрения перспектив ее развития;
- шаруашылық қызметті қазіргі уақыт тұрғысынан да, оның даму келешегі тұрғысынан да талдауға банк басшысын және оның маркетингілік қызметін мәжбүр етеді;
- обосновывает необходимость систематической работы по планированию выпуска инноваций (поиск идей, организация инновационного процесса, создание банковской инновации, ее продвижение на рынке и диффузия), а также по приобретению инноваций (изучение спроса, банковский маркетинг, бенгмаркетинг);
- инновациялардың шығарылымын жоспарлау жөніндегі (идеяларды іздестіру, инновациялық үдерісті ұйымдастыру, банк инновациясын жасау, оны нарықта жылжыту және қайта тарату), сондай-ақ инновацияларды сатып алу жөніндегі (сұранымды зерттеу, банк маркетингі, бенгмаркетинг) жүйелі жұмыстың қажеттілігін негіздейді;
- является основой механизма анализа и планирования инновации.
- инновацияны талдау және жоспарлау тетігінің негізі болып табылады.
На какие элементы можно разделить процесс планирования банковской инновации?
Всю деятельность по планированию банковской инновации можно разделить на ряд элементов, которые включают в себя:
Банк инновациясын жоспарлау жөніндегі барлық қызметті мыналарды қамтитын бірқатар нышандарға бөлуге болады:
- исследование финансового рынка;
- қаржы нарығын зерттеу;
- исследование рынка банковской инновации по данному активу рынка;
- нарықтың осы активі бойынша банк инновациясы нарығын зерттеу;
- исследование продолжительности жизни банковской инновации;
- банк инновациясы өміршеңдігінің ұзақтығын зерттеу;
- разработку банковской инновации (т.е. производство банковского продукта или новой операции);
- банк инновациясын әзірлеу (яғни банк өнімін немесе жаңа операцияны жасау);
- политику цен;
- баға саясаты;
- рекламу;
- жарнама;
- мероприятия по продвижению банковской инновации;
- банк инновациясын жылжыту жөніндегі шаралар;
- организацию продажи (сбыта) банковской инновации;
- банк инновациясын сатуды (өткізуді) ұйымдастыру;
- диффузию банковской инновации.
- банк инновациясын қайта тарату (диффузия).
Жизненный цикл нового банковского продукта включает в себя семь стадий:
Жаңа банк өнімінің өміршеңдік циклі жеті сатыны қамтиды:
- разработка нового банковского продукта;
- жаңа банк өнімін әзірлеу;
- выход на рынок;
- нарыққа шығу;
- развитие рынка;
- нарықтың дамуы;
- стабилизация рынка;
- нарықтың тұрақтануы;
- уменьшение рынка;
- нарықтың өрлеуі;
- подъем рынка;
- нарықтың азаюы;
- падение рынка.
- нарықтың құлдырауы.
Своп представляет собой валютную операцию по обмену между субъектами обязательствами или активами.
Своп субъектілер арасында міндеттемелерді немесе активтерді айырбастау жөніндегі валюталық операция болып табылады.
Своп подразделяется на:
Своп:
- валютный;
- валюталық;
- процентный;
- пайыздық;
- валютно-процентный;
- валюталық-пайыздық;
- своп с нулевым купоном.
- нөл купондық своп болып бөлінеді.
Валютный своп представляет собой покупку и одновременную форвардную продажу валюты (депорт) или, наоборот, продажу и одновременную форвардную покупку валюты (репорт).
Валюталық своп валютаны сатып алу және сонымен бір мезгілде форвардтық сату (депорт) немесе валютаны сату және сонымен бір мезгілде форвардтық сатып алу (репорт) болып табылады.
Процентный своп – это обмен процентными ставками по заемным средствам.
Пайыздық своп – қарыз қаражаты бойынша пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау.
Валютно-процентный своп представляет собой обмен как валютами, так и процентами. Этот вид свопа может быть заключен между несколькими участниками.
Валюталық-пайыздық своп валютамен де, пайызбен де айырбастау болып табылады. Своптың бұл түрі бірнеше қатысушылар арасында жасасылуы мүмкін.
Сущность свопа с нулевым купоном заключается в том, что эмитент бескупонной облигации может осуществить обмен фиксированного дохода по плавающей процентной ставке путем одновременного процентного свопа и обратного ежегодного платежа.
Нөлдік купонмен жасалатын своптың мәні мынада: купонсыз облигацияның эмитенті тіркелген кірісті бір мезгілде пайыздық своп және жыл сайынғы кері төлем жолымен өзгермелі пайыздық мөлшерлеме бойынша айырбастауы мүмкін.
Счет НОУ представляет соединение депозитного вклада и текущего счета. Владелец счета НОУ имеет право при уведомлении за 30 дней выписать "обращающиеся приказы об изъятии" и использовать их для платежей как расчетные чеки. По счету НОУ устанавливается обязательный минимальный остаток вклада, который возвращается владельцу только после закрытия счета, а также строгое назначение вклада.
НОУ шот депозиттік салым мен ағымдағы шоттың ұштастырылуы болып табылады. НОУ шоттың иесі 30 күн бұрын хабар алған кезде "өндіріп алу туралы айналыстағы бұйрықтар" деп жазуға және оларды есеп айырысу чектері ретінде төлемдер үшін пайдалануға құқылы болады. НОУ шот бойынша иесіне шот жабылғаннан кейін ғана қайтарылатын салымның міндетті ең аз қалдығы, сондай-ақ салымның қатаң мақсаты белгіленеді.
Операция по складированию свопов предполагает заключение договора о свопе с банком и его страхование (обычно фьючерсами) до того момента, пока банк не подыщет вторую сторону договора о свопе. Например, банк заключает с инвестором договор об обмене процентными ставками и одновременно производит страхование величины процентной ставки.
Своптарды жинақтау операциясы банкімен своп туралы шарт жасасуды және оны банк своп туралы шарттың екінші тарабын іздеп тапқанға дейін сақтандыруды (әдетте фьючерстермен) көздейді. Мысалы, банк инвестормен пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау туралы шарт жасасады, сонымен бір мезгілде пайыздық мөлшерлеме шамасын сақтандырады.
В чем состоит содержание операции по сочетанию контокоррента с овердрафтом?
Содержание этой операции состоит в их совместном использовании при денежных платежах, особенно при валютных расчетах. Когда денежные средства поступают на счет владельца раньше наступления срока платежа по заключенным контрактам, то они зачисляются на контокоррентный счет. Если срок платежа наступает раньше срока поступления денег, то инвестор использует овердрафт банка. Возврат кредита банку по овердрафту и процентов по нему будет произведен в момент поступления денег на счет владельца.
Бұл операцияның мазмұны ақшалай төлемдерді төлеу кезінде, әсіресе валюталық есеп айырысу кезінде оларды бірге пайдалануда. Ақшалай қаражат иеленушінің шотына жасасқан келісімшарт бойынша төлем мерзімінен бұрын түскен кезде ол конторренттік шотқа есептеледі. Егер төлем мерзімі ақшаның түсуінен бұрын басталған болса, онда инвестор банк овердрафтысын пайдаланады. Овердрафт бойынша несие және ол бойынша пайыздар банкіге ақшаның иеленуші шотына түсуі сәтінде қайтарылады.
Русско-казахский экономический словарь > Банковские инновации
-
22 Принципы кредитования
Банк руководствуется следующими основными принципами кредитования:
Банк несиелендірудің мынадай негізгі қағидатын басшылыққа алады:
- срочность;
- мерзімділік;
- возвратность;
- қайтарымдылық;
- платность.
- ақылы.
Принцип срочности выражается в том, что кредит выдается на четко определенный срок. Этот срок оговаривается в кредитном договоре.
Мерзімділік қағидаты несиенің нақты айқындалған мерзімге берілуінен көрініс табады. Бұл мерзім несие шартында ескертіледі.
Он заключается в том, что по окончании срока кредитного договора заемные деньги должны быть возвращены кредитору в полной сумме (основной долг) и с процентами.
Оның мәнісі мынада: несие шарты аяқталғаннан кейін қарыз ақша несиегерге толық сомада (негізгі қарыз) және пайызымен қайтарылуға тиіс.
Какие меры принимаются банком в случае невозврата кредита в установленный срок?
Несие белгіленген мерзімде қайтарылмаған жағдайда банк қандай шаралар қолданады?
В этом случае, заемщику начисляются пени (т.е. штрафные санкции), размер которых устанавливается в кредитном договоре. Для гарантии возврата финансового кредита используют разные способы обеспечения этого возврата.
Мұндай жағдайда қарызгерге өсімпұл (яғни айыппұл ықпалшаралары) есептеледі, оның мөлшері несие шартында белгіленеді. Қаржы несиесінің қайтарылу кепілдігі үшін осы қайтаруды қамтамасыз етудің түрлі тәсілдері пайдаланылады.
Банки используют следующие основные способы обеспечения кредита:
Банкілер несиені қамтамасыз етудің мынадай негізгі тәсілдерін пайдаланады:
- поручительство;
- кепілгерлік;
- гарантия;
- кепілдік;
- залог;
- кепіл;
- страхование ответственности заемщика за непогашение кредита.
- несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру.
Поручительство – это договор с односторонними обязательствами, посредством которого поручитель берет обязательство перед кредитором оплатить при необходимости задолженность заемщика. Договор поручительства служит дополнением к кредитному договору и заверяется нотариусом. Он применяется, когда заемщиком является гражданин. Поручителем может выступать любой хозяйствующий субъект (банк, ассоциация, предприятие и т. п.).
Кепілгерлік – біржақты міндеттемелері бар шарт, ол арқылы кепілгер несиегердің алдында қажет болған жағдайда қарызгердің берешегін төлеуге міндеттенеді. Кепілгерлік шарты несие шартына толықтыру болып табылады және оны нотариус растайды. Оны қарыз алушы азамат болғанда қолданады. Кез келген шаруашылық жүргізуші субъект (банк, қауымдастық, кәсіпорын, т.б.) кепілгер бола алады.
Гарантия — это обязательство гаранта выплатить за гарантируемого определенную сумму при наступлении гарантийного случая. Она оформляется гарантийным письмом и применяется только между юридическими лицами.
Кепілдік — кепілгердің кепілдік берілген сома үшін кепілдік жағдайы басталған кезде төлеуге міндеттенуі. Ол кепілдік хатымен ресімделеді және тек заңды тұлғалар арасында ғана қолданылады.
В основе залоговых операции лежат следующие основные положения:
Кепіл операцияларының негізінде мынадай негізгі ережелер жатыр:
- залоговое право на имущество переходит вместе с ним к любому новому приобретателю данного имущества;
- мүлікке кепілзаттық құқығы сол кепілзатпен бірге осы мүлікті кез келген жаңа сатып алушыға көшеді;
- гарантией выполнения требования кредитора-залогодержателя является только определенное имущество должника, т.е. только то имущество, которое в соответствии с законодательством РК может быть отчуждено;
- борышқордың тек белгілі бір мүлкі ғана, яғни ҚР заңнамасына сәйкес мүліктен айыруға жататын мүлік қана кепілзат ұстаушы-несиегер талабының орындалуына кепілдік болып табылады;
- кредитор (залогодержатель) в случае невозврата заемщиком (залогодателем) долга имеет право обращать взыскание на заложенное имущество, в том числе путем его продажи, т.е. отчуждения его от залогодателя.
- несиегер (кепілзат ұстаушы) борышты қайтармаған жағдайда кепілге салынған мүлікті алуға, соның ішінде оны сату арқылы, яғни оны кепілзат берушіден айыру арқылы өндіріп алуға құқылы.
Существует две формы залога:
Кепілдің екі нысаны бар:
- залог с оставлением имущества у залогодателя;
- мүлік кепіл берушіде қалдырылатын кепіл;
- залог с передачей заложенного имущества залогодержателю (заклад).
- кепілге салынған мүлік кепіл ұстаушыға берілетін кепіл (кепілсалым).
Каким образом заключается договор страхования ответственности заемщика за непогашение кредита?
Несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру шарты қалай жасалады?
В ходе данного страхования заемщик кредита в банке заключает со страховой компанией страховой договор. Он прилагается к кредитному договору. На практике применяется тройной договор страхования, который заключается между страховой компанией, банком и заемщиком. Срок страхования соответствует сроку, на который был выдан кредит. Договор страхования предусматривает, как правило, возмещение банку со стороны страховщика определенного процента суммы невозвращенного заемщиком кредита в установленный срок и процентов по нему.
Осы сақтандыру барысында банкіден несие алған қарызгер сақтандыру компаниясымен сақтандыру шартын жасасады? Ол несие шартына тіркеледі. Іс жүзінде үшжақты сақтандыру шарты қолданылады, ол сақтандыру компаниясы, банк және қарызгер арасында жасалады. Сақтандыру мерзімі несие берілген мерзімге сай келеді. Сақтандыру шарты, әдетте, қарызгер белгіленген мерзімде қайтармаған несие сомасының белгілі бір пайызын және ол бойынша пайызды банкіге сақтандырушы тарапынан өтелуін көздейді.
Какими критериями руководствуется банк в оценке кредитоспособности заемщика?
Банк несиенің қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалауда қандай өлшемдерді басшылыққа алады?
Оценка кредитоспособности заемщика и предоставления кредита только кредитоспособному и платежеспособному заемщику является важным условием обеспечения возврата кредита. Кредитоспособность заемщика характеризуется его аккуратностью при расчетах по ранее полученным кредитам, его текущим финансовым состоянием и перспективами изменения, способностью при необходимости мобилизовать денежные средства из различных источников.
Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалау және несиені тек несиені өтеуге қабілетті және төлем төлеуге қабілетті қарызгерге ғана беру несиенің қайтарылуын қамтамасыз етудің маңызды шарты болып табылады. Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігі оның бұрынырақ алған несиесі бойынша есептесу кезіндегі ұқыптылығымен, оның ағымдағы қаржы жағдайымен, өзгеру перспективаларымен, қажет болған жағдайда түрлі көздерден ақша қаражатын жұмылдыру қабілетімен сипатталады.
Несие беру шарттарына талдау жасау қандай мәселелерді зерделеуді көздейді?
Анализ условий кредитования предполагает изучение следующих вопросов:
Несилендіру шарттарын талдау мына мәселелерді зерделеуді көздейді:
- "солидность" заемщика, которая характеризуется своевременностью расчетов по ранее полученным кредитам, качественностью представленных отчетов, ответственностью и компетентностью руководства;
- қарызгердің "салиқалылығы", ол бұрынырақ алынған несиелер бойынша уақтылы есеп айырысуымен, берген есептерінің сапалылығымен, басшылықтың жауаптылығымен және біліктілігімен сипатталады;
- "способность" заемщика производить конкурентоспособную продукцию;
- қарызгердің бәсекеге жарамды өнім өндіруге "қабілеттілігі";
- "доходы", при этом уровень доходов банка должен быть увязан со степенью риска при кредитовании;
- "кірісі", мұнда банк кірісінің деңгейі несиелендіру кезіндегі тәуекел дәрежесімен байланыстырылуға тиіс;
- "цель" использования кредитных ресурсов;
- несие ресурстарының пайдаланылу "мақсаты";
- "сумма" кредита, изучение этого вопроса производится исходя из проведения заемщиком мероприятия ликвидности баланса, соотношения между собственными и заемными средствами;
- несие "сомасы", бұл мәселе қарызгердің теңгерім өтемпаздығы шарасын жүргізуін, меншікті және қарыз қаражатының арақатынасын басшылыққа ала отырып зерделенеді;
- "погашение", этот вопрос изучается путем анализа возвращенности кредита за счет реализации материальных ценностей, предоставленных гарантий и использования залогового права;
- "өтеу", бұл мәселе материалдық құндылықтардың, берілген кепілдіктердің өткізілуі және кепіл құқығын пайдалану есебінен несиенің қайтарылуына талдау жасау жолымен зерделенеді;
- "обеспечение" кредита, т.е. изучение устава и положения с точки зрения определения права банка брать в залог под выданную ссуду активы заемщика, включая ценные бумаги.
- несиенің "қамтамасыз етілуі", яғни банкінің берілген несиені қамтамасыз ету кепілі ретінде қарызгердің бағалы қағаздарымен қоса активтерін алу құқығын анықтау тұрғысынан жарғы мен ережені зерделеу.
Ликвидность хозяйствующего субъекта определятся его способностью быстро погашать свою задолженность, т.е. ликвидностью баланса хозяйствующего субъекта.
Шаруашылық жүргізуші субъектінің өтемпаздығы оны өз берешегін тез өтеуге қабілеттілігімен, яғни шаруашылық жүргізуші субъект теңгерімінің өтемпаздығымен анықталады.
Ликвидность определяется соотношением величины задолженности и ликвидных средств, т.е. средств, которые могут быть использованы для погашения долгов (наличные деньги, депозиты, ценные бумаги, реализуемые элементы оборотных средств и др.).
Өтемпаздық берешек пен өтімді қаражат, яғни борышты өтеу үшін пайдалануға болатын қаражат (қолма-қол ақша, депозиттер, бағалы қағаздар, айналым қаражатының нышандары, т.б.) шамасының қатынасымен анықталады.
Анализ ликвидности баланса заключается в сравнении средств по активу, сгруппированных по степени их ликвидности, с обязательствами по пассиву, сгруппированными по срокам их погашения.
Теңгерімнің өтемпаздығын талдаудың мәні өтімділік дәрежесіне қарай топтастырылған актив бойынша қаражатты өтелу мерзіміне қарай топтастырылған пассив бойынша міндеттемелермен салыстыруда.
Русско-казахский экономический словарь > Принципы кредитования
-
23 Научно-исследовательская работа
В ходе подготовки к планированию научно-исследовательской совместной работы я познакомился с...
Бірлескен ғылыми-зерттеу жұмысын жоспарлауға дайындалу барысында мен... таныстым.
- тезисами докладов.
Я прочитал вашу работу с большим интересом.
Мен сіздің еңбегіңізді зор ықыласпен оқыдым.
Нам нужна научно-техническая информация об изделиях и материалах для соответствующих исследований.
Бізге тиісті зерттеулер үшін бұйымдар мен материалдар туралы ғылыми-техникалық ақпарат керек.
Прежде чем перейти к отдельным вопросам планирования научно-исследовательской работы, было бы неплохо, чтобы наши научные работники познакомились с достигнутыми у вас результатами.
Ең алдымен ғылыми-техникалық жұмысты жоспарлаудың жекелеген мәселелеріне көшпес бұрын біздің ғылыми қызметкерлеріміздің сіздерде қол жеткізілген нәтижелермен танысқаны жаман болмас еді.
С нашей стороны возражений нет.
Біздің тарапымыздан қарсылық жоқ.
Мы проведем консультации по основным вопросам.
Біз негізгі мәселелер бойынша ақыл-кеңес өткіземіз.
Для организации научно-исследовательской работы нам необходимо соблюдение, в основном, двух условий: наличие соответствующих кадров и материальной базы.
Ғылыми-зерттеу жұмысын ұйымдастыру үшін біз негізінен екі шартты: тиісті кадрлар мен материалдық базаның болуын сақтауымыз керек.
Поговорим вначале о кадрах.
Әуелі кадрлар туралы әңгімелесейік.
К работе в исследовательской группе были привлечены...
Зерттеушілер тобындағы жұмысқа... тартылды.
- высококвалифицированные кадры молодых научных работников.
Господин N является руководителем исследовательской группы.
N мырза зертеушілер тобының басшысы болып табылады.
Для подготовки отдельных вопросов нам необходимо привлечь экспертов.
Жекелеген мәселелерді дайындау үшін біз сарапшыларды тартуымыз керек.
Просим передать нам список экспертов, так как речь пойдет о...
Бізге сарапшылардың тізімін берулеріңізді сұраймыз, өйткені әңгіме... жайында болып отыр.
- шешімдердің ғылыми жобаларын дайындап, әзірлеу
- проверке этого вопроса.
А сейчас поговорим о материально-технической базе исследований.
Ал қазір зерттеулердің материалдық-техникалық базасы туралы әңгімелесейік.
Мы предлагаем вам создать совместную научно-техническую базу на время, необходимое для решения поставленных задач.
Біз сіздерге алға қойылған міндеттерді шешу үшін қажет уақытқа арнап бірлескен ғылыми-техникалық база құруды ұсынамыз.
Сюда входят лаборатории, оборудованные современными приборами и механизмами, а также электронно-вычислительная техника.
Бұған осы заманғы приборлармен және механизмдермен жабдықталған зертханалар, электронды-есептеу техникасы кіреді.
Мы занимаемся подготовкой работ в лаборатории.
Біз зертханадағы жұмыстарды дайындаумен айналысып жатырмыз.
А сейчас поговорим о содержании исследовательских работ.
Ал қазір зерттеу жұмыстарының мазмұны жайында әңгімелесейік.
Критериями оценки исследовательских работ должны быть:
Зерттеу жұмыстарын бағалаудың өлшемдері:... болуға тиіс.
- конкурентоспособность на мировом рынке;
- әлемдік нарықта бәсекелесуге жарамдылық;
- стоимость исследований;
- зерттеулердің құны;
- сроки (темпы) внедрения в производство.
Мы должны...
Біз... тиіспіз.
- жұмыстың нәтижелерін тексеріп, салыстыруға
- договориться о сроках и месте совещания по результатам исследований.
Нам нужно обсудить (согласовать)...
Біз... талқылауымыз (келісуіміз) керек.
- сроки окончания исследовательских работ.
Нам нужно уточнить объем исследовательских работ.
Біз зерттеу жұмыстарының көлемін нақтылауымыз керек.
Нам следует договориться о совместном решении избранной научно-технической задачи.
Біз таңдап алынған ғылыми-техникалық міндеттерді бірлесіп шешу туралы уағдаласып алғанымыз жөн.
Мы придаем большое значение разработке высокомеханизированного производства.
Біз жоғары дәрежеде механикаландырылған өндірісті әзірлеуге үлкен мән береміз.
У нас требуют обязательного рассмотрения вопросы...
Бізде... мәселелері міндетті түрде қарауды талап етеді.
- разработки систем комплексной автоматизации.
Нам нужно провести расчеты по оптимизации параметров.
Біз параметрлерді оңтайландыру жөнінде есептер жүргізуіміз керек.
Эти нормативы уже не отвечают новейшему научно-техническому уровню.
Бұл нормативтер ең жаңа ғылыми-техникалық деңгейге сай келмейді ғой.
Мы ускорим темпы проведения работ и продолжим эксперименты.
Біз жұмыстарды жүргізу қарқынын жеделдетіп, тәжірибелерді жалғастырамыз.
По некоторым вопросам у нас не достигнута договоренность.
Кейбір мәселелер бойынша бізде уағдаластыққа қол жеткізілген жоқ.
Но, во всяком случае, наше сотрудничество будет способствовать...
Бірақ, сайып келгенде, біздің ынтымақтастығымыз... септігін тигізетін болады.
- созданию новых видов химической продукции.
Особое внимание следует обратить на эффективное и рациональное использование энергии.
Энергияны тиімді және ұтымды пайдалануға ерекше назар аударған жөн.
Мы обсудим вопросы...
Біз... мәселелерін талқылаймыз.
- проектирования и строительства предприятий и научно-исследовательских учреждений.
Нам следует договориться о совместном проектировании новой установки.
Біз жаңа қондырғыны бірлесіп жобалау жайында уағдаласып алумыз керек.
Мы будем говорить о проектировании опытных установок для производства строительных материалов.
Біз құрылыс материалдарын өндіруге арналған тәжірибелік қондырғыларды жобалау туралы әңгімелесеміз.
Это касается технического содействия в проектировании.
Бұл жобалауға техникалық жағынан жәрдемдесуге қатысты.
Теперь о сокращении сроков разработки проекта и внедрения его в производство.
Енді жобаны әзірлеу және оны өндіріске енгізу мерзімін қысқарту туралы.
В представленных проектах обнаружены некоторые недостатки.
Ұсынылған жобаларда кейбір кемшіліктер табылды.
Мы устраним недостатки в проекте.
Біз жобадағы кемшіліктерді жоямыз.
Мы предлагаем обсудить этот вопрос в оперативном порядке.
Біз бұл мәселені жедел түрде талқылауды ұсынамыз.
Протокол технического совещания специалистов (экспертов) по проектированию опытных установок уже составлен.
Тәжірибелік қондырғыларды жобалау жөніндегі мамандардың (сарапшылардың) техникалық кеңесінің хаттамасы жазылып та қойды.
Из проекта, который вы нам предоставили, вы можете видеть, что для решения поставленных задач предусматривается два года.
Сіздің бізге берген жобадан алға қойылған міндеттерді шешу үшін екі жыл көзделіп отырғанын көре аласыз.
Нам следует договориться об испытании новой машины (опытных установок).
Біз жаңа машинаны (тәжірибелік қондырғыларды) сынау туралы келісіп алғанымыз жөн.
Мы должны во что бы то ни стало выдержать сроки пусковых испытаний агрегата X. Когда вы можете передать нам отчет об испытаниях установки X?
Біз қайткен күнде де Х агрегаттың іске қосу сынақтарының мерзіміне төзуге тиіспіз.Сіздер Х қондырғысының сынақтары туралы есепті бізге қашан бересіздер?
Русско-казахский экономический словарь > Научно-исследовательская работа
-
24 Организация деловых встреч
Нам бы хотелось установить деловые контакты с вашей (-им) фирмой (предприятием).
Біз сіздің фирмаңызбен (кәсіпорныңызбен) іскерлік байланыстар орнатқымыз келеді.
Біздің өзара іскерлік байланыстарымызды нығайту үшін сіздерде мүмкіндіктер бар ма?
Программа нашего визита состоит из...
Біздің сапарымыздың бағдарламасы... тұрады.
- встреч
- участия в конференции (совещании).
Мы хотели бы...
Біз... танысқымыз келеді.
- ознакомиться с вашей технологией производства (условиями труда на вашем предприятии).
Для осуществления этих целей и прибыла наша делегация.
Біздің делегация осы мақсаттарды жүзеге асыру үшін келді ғой.
Наша делегация прибывает 1-го февраля.
Біздің делегация 1-ші ақпанда келеді.
В составе делегации 10 человек:
Делегация құрамында 10 адам бар:
- ведущие специалисты.
- жетекші мамандар.
Мы забронировали для вас места в гостинице.
Біз сіздер үшін мейманханадан орын алып қойдық.
Каковы условия... ?
... жағдайы қандай?
- Тұру
- работы
У вас будут хорошие условия для...
Сіздердің... үшін жақсы жағдай жасалады.
- работы.
Мы организуем для вас высококачественное обслуживание.
Біз сіздер үшін жоғары сапалы қызмет көрсетуді ұйымдастырамыз.
Мы обеспечим вас необходимыми средствами транспорта и связи.
Біз сіздерді қажетті көлік және байланыс құралдарымен қамтамасыз етеміз.
Мы обеспечим для вас свободный доступ на предприятие (к технической документации).
Біз сіздер үшін кәсіпорынға еркін кіруді (техникалық құжаттамаға еркін қол жеткізуді) қамтамасыз етеміз.
Мы выделим для вас...
Біз сіздер үшін... бөлеміз.
- гида
- жолбасшы
- хатшы
- сопровождающего.
Русско-казахский экономический словарь > Организация деловых встреч
-
25 Подготовка и ход строительства
Строительное оборудование и механизмы ввозятся в страну заказчика на условиях временного ввоза.
Құрылыс жабдығы мен механизмдер тапсырыс беруші еліне уақытша жеткізілім шартымен әкелінеді.
Подрядчик будет иметь право выбора местных субподрядных фирм.
Мердігер жергілікті қосалқы мердігерлік фирмаларды таңдауға құқылы.
Графики и программа работ с указанием очередности работ, их объемов и способов выполнения готовятся подрядчиком и согласовываются с инженером.
Жұмыстардың орындалу кезектілігі, олардың көлемі мен орындалу тәсілдері көрсетілген жұмыстардың кестелері мен бағдарламаларын мердігер дайындап, инженермен келіседі.
В связи с задержкой в разгрузке судов и невыполнением вами целого ряда других обязательств... должен быть пересмотрен.
Кемелердің жүктерін түсіруді кешеуілдетуге және сіздердің басқа да толып жатқан міндеттемелерді орындамауларыңызға байланысты... қайта қаралуға тиіс.
Подрядчик во всех своих действиях руководствуется местными законами страны.
Мердігер өзінің барлық ісқимылдарында елдің жергілікті заңдарын басшылыққа алады.
Менеджер (инженер) является представителем заказчика на строительной площадке. В его функции входит наблюдение за выполнением работ.
Менеджер (инженер) тапсырыскердің құрылыс алаңындағы өкілі болып табылады, оның міндетіне жұмыстардың орындалуын бақылау кіреді.
Он действует в пределах прав и полномочий, предоставленных ему заказчиком.
Ол өзіне тапсырыскер берген құқықтар мен өкілеттіктер шегінде әрекет етеді.
Все работы должны отвечать требованиям менеджера (инженера) и выполняться в срок.
Барлық жұмыс менеджердің (инженердің) талаптарына сай келуге және мерзімінде орындалуға тиіс.
Все отчеты о ходе выполнения работ должны быть подписаны менеджером (инженером).
Жұмыстардың орындалу барысы туралы барлық есепке менеджер (инженер) қол қоюға тиіс.
Менеджер (инженер) имеет право браковать...
Менеджер (инженер)... жарамсыз деп табуға құқылы.
- жабдықты
- работы
Ему дано право решать все возникающие вопросы.
Оған туындаған барлық мәселелерді шешу құқығы берілген.
Менеджеру (инженеру) предоставлена возможность осмотра и инспектирования работ.
Менеджерге (инженерге) жұмыстарды қарау, инспекциялау мүмкіндігі берілген.
Никакие работы не будут закрыты без одобрения менеджера (инженера).
Менеджердің (инженердің) мақұлдауынсыз ешқандай іс жабылмайды.
В процессе производства работ инженер имеет право потребовать от подрядчика переделать любые работы, не отвечающие требованиям инженера.
Жұмыстардың жүргізілуі барысында инженер мердігерден инженердің талаптарына сай келмейтін кез келген жұмыстың қайта істелуін талап етуге құқылы.
Подрядчиком будут разработаны и переданы заказчику все необходимые инструкции по эксплуатации.
Мердігер пайдалану жөніндегі барлық қажетті нұсқаулықтарды әзірлеп, тапсырыскерге табыстайды.
Не позже, чем за три месяца до момента готовности объекта к проведению таких испытаний.
Нысан сынақ жүргізуге дайын болған сәттен бастап үш айдан кешіктірмей береміз.
Да, мы проводим заводские испытания.
Иә, біз зауытта сынақ жүргіземіз.
На заводе... должны проводиться в присутствии менеджера (инженера) или его представителя.
Зауытта... менеджердің (инженердің) немесе оның өкілінің қатысуымен жүргізілуге тиіс.
Качество строительных работ, материалов и оборудования будет находиться в строгом соответствии с существующими стандартами, нормами и техническими условиями.
Құрылыс жұмыстарының, материалдар мен жабдықтың сапасы қолданыстағы стандарттарға, нормалар мен техникалық жағдайларға қатаң түрде сай келеді.
Как насчет обеспечения объекта эксплуатационными материалами и энергией на период пусконаладочных работ и испытаний?
Іске қосу-баптау жұмыстары мен сынақтар кезеңінде нысанды пайдалану материалдарымен және энергиямен қамтамасыз ету жағдайы қалай?
В связи с нехваткой отдельных видов эксплуатационных материалов просим вас указать минимальное количество, необходимое для проведения испытаний.
Пайдалану материалдарының жекелеген түрлерінің жетіспеуіне байланысты сіздерден сынақтар жүргізуге қажетті ең аз мөлшерді көрсетулеріңізді сұраймыз.
Что вы намерены сделать со строительным оборудованием и механизмами после завершения строительства?
Құрылыс аяқталғаннан кейін құрылыс жабдығы мен механизмдерді не істемексіздер?
Часть оборудования будет возвращена, а другую часть мы хотели бы реализовать на местном рынке.
Жабдықтың бір бөлігі қайтарылады, ал басқа бөлігін біз жергілікті нарықта өткізгіміз келеді.
По завершению строительства все временные сооружения, строительное оборудование и неиспользованные материалы должны быть удалены с площадки.
Құрылыс аяқталғаннан кейін барлық уақытша құрылыстар, құрылыс жабдығы мен пайдаланылмаған материалдар алаңнан әкетіледі.
Подрядчик должен стараться максимально использовать возможности местного рынка при закупке оборудования и особенно материалов.
Мердігер жабдықты және әсіресе материалдарды сатып алу кезінде жергілікті нарықтың мүмкіндіктерін барынша пайдалануға тырысуы тиіс.
Просим вас рекомендовать нам местные строительные фирмы, у которых мы могли бы арендовать некоторые виды строительного оборудования и механизмы.
Сіздерден бізге құрылыс жабдығының кейбір түрлері мен механизмдерді жалға алуға болатын жергілікті құрылыс фирмаларын ұсынуларыңызды сұраймыз.
Окончательная приемка объекта будет осуществляться после достижения проектных показателей.
Объектіні түпкілікті қабылдау жобалық көрсеткіштерге қол жеткізілгеннен кейін жүзеге асырылмақ.
В обязанности подрядчика, как правило, входит...
Мердігердің міндетіне, әдетте,... кіреді.
- транспортировка оборудования.
Изменения в программе работ согласовываются с инженером.
Бағдарламада жұмыстардың өзгертілуін инженермен келіседі.
Подрядчик предоставит инженеру возможность проверять качество работ и замерять объем выполненных работ.
Мердігер инженерге жұмыстардың сапасын тексеру және орындалған жұмыстардың көлемін өлшеу мүмкіндігін береді.
Подрядчик принимает меры, обеспечивающие сохранность работ.
Мердігер жұмыстардың сақталуын қамтамасыз ету шараларын қолданады.
По завершении работ подрядчик восстанавливает право собственности на строительное оборудование и неиспользованные материалы после вывоза их со строительной площадки.
Жұмыстар аяқталған соң мердігер құрылыс жабдығы мен пайдаланылмаған материалдар құрылыс алаңынан әкетілгеннен кейін оларды меншіктену құқығын қалпына келтіреді.
Завершение работ будет удостоверяться сертификатом.
Жұмыстардың аяқталуы сертификатпен куәландырылады.
Выдача сертификата о предварительной приемке откладывается до исправления дефектов и успешного окончания повторных испытаний.
Алдын ала қабылдау туралы сертификатты беру ақауларды түзетіп, қайталама сынақтар ойдағыдай аяқталғанға дейін кейінге қалдырылады.
При невыполнении заказчиком контрактных обязательств подрядчик имеет право на продление срока для завершения работ.
Тапсырыскер келісімшарттық міндеттемелерді орындамаған жағдайда мердігер жұмыстарды аяқтау үшін мерзімді ұзартуға құқылы.
По мере завершения работ подрядчик будет страховать их полную стоимость.
Жұмыстардың аяқталуына қарай мердігер оларды толық құнына сақтандырады.
Вы должны принять меры к увеличению темпов строительства с тем, чтобы выполнить работы в контрактные сроки.
Сіздер жұмыстың келісімшартта көрсетілген мерзімде орындалуы үшін құрылыстың қарқынын жеделдету жөнінде шаралар қолдануға тиіссіздер.
Подрядчик создаст управление строительством, которое будет...
Мердігер құрылыс басқармасын құрады, ол...
- решать все вопросы, связанные с выполнением работ
- руководить строительными работами.
- құрылыс жұмыстарын басқарады.
Обычно около 2-х лет.
Әдетте 2 жылға жуық.
Мы просим вас сократить сроки строительства.
Біз сіздерден құрылыс мерзімін қысқартуды сұраймыз.
Завершение строительства запланировано на...
Құрылысты аяқтау мерзімі... жылға жоспарланған.
Все работы будут выполняться в соответствии с требованиями техники безопасности.
Барлық жұмыстар қауіпсіздік техникасының талаптарына сай орындалады.
Все рабочие чертежи до их использования должны быть одобрены менеджером (инженером).
Барлық жұмыс сызбаларын пайдаланылмастан бұрын менеджер (инженер) мақұлдауға тиіс.
Русско-казахский экономический словарь > Подготовка и ход строительства
-
26 Приобретение лицензии
В лицензионное соглашение входит передача...
Лицензиялық келісімге... беру кіреді.
- технического опыта.
Что такое "ноу-хау"?
"Ноу-хау" деген не?
Это комплекс знаний и опыта, необходимых для освоения секрета производства.
Бұл өндіріс құпиясын меңгеру үшін қажетті білімдер мен тәжірибенің жиынтығы.
Мы предпочитаем продавать их в виде "ноу-хау".
Біз оларды "ноу-хау" түрінде сатуды артық көреміз.
Эта лицензия (не) предусматривает правовую защиту.
Бұл лицензия құқықтық қорғауды көздейді (көздемейді).
В каких случаях продажа лицензий на "ноу-хау" особенно популярна?
"Ноу-хауға" лицензияларды сату қандай жағдайларда ерекше кең таралған.
При оказании технического содействия в сооружении и эксплуатации промышленных объектов.
Өнеркәсіп объектілерін салу мен пайдалануға беруге техникалық жәрдем көрсету кезінде.
Изобретатель, как правило, переуступает свое изобретение другому лицу.
Өнертапқыш, әдетте, өзінің өнертабысын басқа адамға береді.
В нем указывается...
Онда... көрсетіледі.
- приоритет изобретения.
Только патентовладелец имеет право на использование изобретения.
Өнертабысты пайдалануға тек патент иесінің ғана құқығы бар.
Как только будет проведена экспертиза.
Сараптама өткізілген бойда.
Товарные знаки указываются, чтобы отличить товары одного предприятия от товаров других предприятий.
Тауар белгілері бір кәсіпорынның тауарларын басқа кәсіпорындардың тауарларынан ажырату үшін көрсетіледі.
Фирменное наименование охраняется промышленным правом.
Фирмалық атаулар өнеркәсіптік құқықпен қорғалады.
Лицензедатель выдает лицензеполучателю разрешение на пользование этим правом.
Лицензия беруші лицензия алушының осы құқықты пайдалануына рұқсат береді.
Владельцем... лицензии.
... лицензияның иесі береді.
- Айрықша
- полной
- толық
- простой
- жай
В каком случае выдается... ?
.. қандай жағдайда беріледі?
Заявка может быть сделана на...
Өтінім... жасалуы мүмкін.
- трудосберегающее изобретение.
Мы хотели бы получить... лицензию.
Біз... лицензия алғымыз келер еді.
- айрықша
Я рад, что мы договорились о...
Мен біздің... туралы уағдаласқанымызға қуаныштымын.
- кеңес беру "инжинирингі"
- ставке вознаграждения.
Мы тщательно изучили договор на...
Біз... жөніндегі шартты мұқият зерделедік.
- передачу "ноу-хау"
- "ноу-хау" беру
- перечень "ноу-хау".
- "ноу-хау" тізбесі
Мы можем предоставить вам...
Біз сіздерге... ұсына аламыз.
- промышленное право.
Русско-казахский экономический словарь > Приобретение лицензии
- 1
- 2
См. также в других словарях:
когда б — когда б … Орфографический словарь-справочник
когда бы — когда бы … Орфографический словарь-справочник
когда-то — когда то … Орфографический словарь-справочник
когда б — когда бы … Орфографический словарь русского языка
когда б не — когда бы не … Орфографический словарь русского языка
когда б ни — когда бы ни … Орфографический словарь русского языка
когда — когда/ (бы) ещё … Слитно. Раздельно. Через дефис.
когда — когда … Морфемно-орфографический словарь
когда-то — когда/ то … Морфемно-орфографический словарь
когда-то — когда/ то … Правописание трудных наречий
когда — I. местоим. нареч. 1. В какое время? Пойдём в кино. Когда? Когда же собрание? // (в риторич. вопросе и восклиц. с частицей же). Употр. для выражения уверенности в противоположном ответе, выражения полной невозможности чего л.; разве. Когда же… … Энциклопедический словарь
