-
1 выступаць за каго-н., што-н.
ратоватьБеларуска-расейскі слоўнік: міжмоўныя амонімы, паронімы і полісемія > выступаць за каго-н., што-н.
-
2 подвергать
* * *несовер. падвяргацьоднако лучше переводить (и чаще так и переводится) глаг., соответствующими определённым сущ., а также оборотами с другими глаг. в знач. ставить в какое-либо положение, делать предметом какого-либо действияставіць (каго-што пад што, на што)выстаўляць (каго-што пад што, на што)рабіць (каму-чаму, у каго-чаго, з кім-чым, над кім-чым што)аддаваць, даваць (каго-што на што, пад што, а также с неопр.)браць (пад што, на што, у што)— бамбардзіраваць, падвяргаць бамбардзіроўцы— абмяркоўваць, ставіць на абмеркаванне— ставіць на агляд, аглядаць— ставіць пад небяспеку свае жыццё, рызыкаваць сваім жыццём— дзейнічаць (уздзейнічаць) святлом (на што), ставіць (выстаўляць, падстаўляць) пад дзеянне святла— рабіць допыт, дапытваць (каго)— рабіць вобыск у каго-небудзь, абшукваць каго— караць, накладаць кару— накладаць штраф, штрафаваць— браць на выпрабаванне, выпрабоўваць, ставіць на (пад) выпрабаванне— браць пад сумненне, сумнявацца (у чым)— браць на смех, насміхацца, смяяцца (з каго-чаго), кпіць (з каго-чаго) -
3 в
(в, во) предлогпри этом у употребляется в начале предложения, после знаков препинания и после согласныхў — после гласных, если слово, оканчивающееся на гласный, не отделено от предлога знаком препинаниява, ува перед словами, начинающимися на ув эпоху Великой Октябрьской социалистической революции
— у эпоху Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыікроме того, иногда переводится также иными предлогами или конструкциями без предлогов, в частности:на (што)на (каго-што)а (чым)— роўна ў пяць гадзін, роўна а пятай гадзіне— у поўдзень, апоўдні— апоўначы, у поўнач— у той час, тым часам— у летні час, летняй парой— у тую ноч, той (тае) ночы— у апошні час, апошнім часаму, ў, ва, ува (што)на (што)за (каго)— паступіць за сакратара (у сакратары, сакратаром)на (што)з (чаго)— даўжынёй два метры, даўжынёй на (у) два метрык) (для обозначения предмета, в который кто-что-либо облекается, заключается) у, ў, вал) (для обозначения орудия действия) у, ў, вапри этом у употребляется в начале предложения, после знаков препинания и после согласныхў — после гласных, если слово, оканчивающееся на гласный, не отделено от предлога знаком препинаниява, ува перед словами, начинающимися на у— ва ўсім, ува ўсімкроме того, иногда переводится также иными предлогами или конструкциями без предлогов, в частности:у, ў, ва (чым)за (каго)на (чым)— быць у чыне капітана, быць капітанам— драма ў вершах, драма вершам— валасы ў завітках, валасы завіткаміз (чаго)на (што)— камедыя ў трох актах (з трох актаў, на тры акты)е) (для обозначения какого-либо круга предметов, явлений, в отношении которых наблюдается избыток, преимущество, или недостаток) у, ў, ва (чым)— выйгрыш у тэмпе, выйгрыш тэмпуи) (для обозначения состояния, в котором кто-что-либо находится, сферы психической деятельности, в которой протекает действие) у, ў, ва (чым)— быць у сяброўстве з кім, сябраваць з кім— быць увесь час у рабоце, увесь час працаваць, рабіць -
4 подвергнуть
зрабіць; падвергнуць* * *совер. падвергнуцьоднако лучше переводить (и чаще так и переводится) глаг., соответствующими определённым сущ., а также оборотами с другими глаг., в частности, в знач. поставить в какое-либо положение, сделать предметом какого-либо действияпаставіць (каго-што пад што, на што)выставіць (каго-што пад што, на што)зрабіць (каму-чаму, каго-чаго, з кім-чым, над кім-чым што)аддаць, даць (каго-што на што, пад што, а также с неопр.)узяць (пад што, на што, у што)— абстраляць, падвергнуць абстрэлу— абмеркаваць, паставіць на абмеркаванне— пакараць, накласці кару -
5 за
за; па-за* * *1) с вин.— яму за сорак, яму больш за соракб) (при обозначении предмета, возле которого располагается кто-либо для какого-либо действия, занятия) за (што), да (чаго)2) с твор.б) (по ту сторону, позади кого-чего-либо) заг) (при указании лица, предмета и т.п., которые нужно достать, добыть, привести и т.п.) па (каго-што)ж) (для обозначения лица или предмета, от которых зависит наступление какого-либо действия, состояния) за (кім-чым), у, ў, ва, ува (кім-чым)— ваша чарга, за вамі чарга— з-за недахопу (праз недахоп, з прычыны недахопу) часу3) в знач. нареч. за -
6 рука
* * *держать в руках прям., перен.
— трымаць у рукахруки по швам! воен.
— рукі па швах!— неразборлівая рука, неразборлівы почырк— па правую руку, з правай рукі, справарука руку моет погов. неодобр.
— рука руку мыесвоя рука владыка погов.
— свая рука ўладыка— рука не задрыжыць у каго, чыя— сярэдні, сярэдняй рукірукой подать (куда-либо, откуда-либо)
— рукой падаць— трымаць чыю-небудзь руку, быць на чыім-небудзь баку— набіць руку на чым-небудзь (налаўчыцца, налажыцца)— нікуды не варта, вельмі дрэннаприбрать к рукам кого-либо, что-либо
— прыбраць да рук каго-небудзь, што-небудзь— на руку, падыходзіць— рукой не дастаць, фігай носа не дастацьне знать, куда руки деть
— не ведаць, куды рукі дзець— палажыўшы руку на сэрца, шчыра кажучы -
7 глаз
* * *— вочы мае не бачылі б каго-чаго, вочы (мае) не глядзелі б на каго-штоделать большие глаза, смотреть большими глазами
— рабіць вялікія вочы, глядзець вялікімі вачамікуда глаза глядят (идти, брести)
— куды вочы глядзяць (ісці, брысці)на глазах чьих (у кого, кого)
— на вачах чыіх (у каго, каго)с глаз долой (уйти, убраться и т.п.)
— прэч з вачэй (пайсці)— з вока на вока, вока на вока, сам-насам— не зводзіць (не спускаць) вачэй з каго-небудзь, мець на воку каго-небудзьза глаза (достаточно, хватит)
— аж занадта— з якімі вачамі з'явіцца (паявіцца, паказацца) куды— змераць вачамі, акінуць вокамглядеть смерти (опасности, гибели и т.п.) в глаза
— глядзець смерці (небяспецы, гібелі и т.п.) у вочыза глаза (говорить, ругать, называть и т.п.)
— за вочы (гаварыць, лаяць, называць и т.п.)из глаз (скрыться, исчезнуть, пропасть и т.п.)
— з вачэй (схавацца, знікнуць, прапасці и т.п.)насколько хватает глаз, куда достаёт глаз
— як вокам скінуць (схапіць, ахапіць, акінуць, згледзець)не в бровь, а (прямо) в глаз
— не ў брыво, а ў вокане знать, куда глаза деть
— не ведаць, куды вочы дзець -
8 обращаться
абарачацца; абарочвацца; абыходзіцца; абяртацца; зьвяртацца* * *несовер.2) перен. (устремляться, направляться) накіроўвацца, кідаццаабарачацца (у каго, у што, кім, чым)станавіцца (кім-небудзь, чым-небудзь)при росте промышленности капиталы обращаются очень быстро
— пры росце прамысловасці капіталы абарачаюцца вельмі хутказвяртацца, накіроўваццаабарачацца (у каго, у што, кім, чым)см. обращать -
9 по
* * *I предлогнаряду с этим иногда переводится также иными предлогами или конструкциями без предлогов, в частности:б) (для обозначения направления действия, пути следования — часто без предлога)3) с дат. (в направлении, следуя направлению чего-либо) па (чаму и чым, т.е. в ед. чаще с дат., а во мн. с предл.)4) с дат. (в области чего-либо, в сфере какой-либо деятельности) па (чаму и чым, т.е. в ед. с дат., а во мн. с предл.)соревнования по футболу, по лыжам, по шахматам
— спаборніцтвы па футболу, па лыжах, па шахматах5) с дат. (согласно, следуя чему-либо, в соответствии, соразмерно) па (чаму и чым, т.е. в ед. с дат., а во мн. с предл.)узнать по голосу, по глазам
— пазнаць па голасе (па голасу), па вачахкроме того, иногда переводится также иными предлогами и конструкциями без предлогов, в частности:на думку, па думцы (каго)— на маю думку, на мой погляд— паведаміць па тэлеграфу (па тэлеграфе, тэлеграфам)7) с дат. (вследствие чего-либо) па (чаму и чым, т.е. в ед. с дат., а во мн. с предл.), з прычыны (чаго)9) с дат. (при указании близости, родства) па (каму-чаму и кім-чым, т.е. в ед. с дат., а во мн. с предл.)с дат. мн., а также в знач.: в такую-то пору, в такое-то время, возрастом в столько-то лет — чаще переводится предлогами у, ва (што) или конструкциями без предлогов— вясной, увесну— увосень, восенню12) с дат. (для обозначения действия, направленного на какой-либо объект) (по кому-чему) па (кім-чым)стрелять по окопу, по блиндажам
— страляць па акопе, па бліндажах13) с дат. (со словами «скучать», «тосковать», «тоска» и т.п. — в ед. переводится конструкциями с дат., а во мн. с предл.) па (кім-чым), аб (кім-чым)II предлог III предлогпасля, после (каго-чаго)2) с дат., вин. (при указании на количество) па (в белорусском языке только с вин., за исключением сочетаний с «один», «одна», которые употребляются с предл.)по пяти, по семи, по десяти
— па пяць, па сем, па дзесяцьпо двадцати, по сорока, по пятидесяти, по сто
— па дваццаць, па сорак, па пяцьдзесят, па стопо пятисот, по семисот, по девятисот
— па пяцьсот, па семсот, па дзевяцьсотпо двое, по трое
— па двое, па троепо полтора, по полторы
— па паўтара, па паўтары -
10 с
з; з-над* * *(с, со) предлог1) с род. з (каго-чаго), са (каго-чаго) (при этом са употребляется перед словами, начинающимися с двух или более согласных, если первая из них с, з, ж, м, ш)кроме того, в значении «с такого-то времени», «по причине чего-либо», «по случаю чего-либо» переводится ещё предлогом ад (чаго)прийти с работы (со службы, с собрания)
— прыйсці з работы (са службы, са сходу)2) с вин. з (каго-што), са (каго-што) (при этом са употребляется перед словами, начинающимися с двух или более согласных, если первая из них с, з, ж, м, ш)кроме того, в значении «приблизительно», «около», «почти» переводится ещё предлогами каля (чаго), пад (што)— сабралася чалавек з дзесяць (каля дзесяці, пад дзесяць)3) с твор. з (кім-чым), са (кім-чым) (при этом са употребляется перед словами, начинающимися с двух или более согласных, если первая из них с, з, ж, м, ш)кроме того, в значении «при посредстве кого-чего-либо» переводится ещё конструкциями без предлога -
11 глядеть
глядзець; пазіраць* * *несовер. разг.глядеть во все глаза, глядеть в оба глаза
— глядзець на ўсе вочы, глядзець вачаміглядеть смерти (опасности, гибели и т.п.) в глаза
— глядзець смерці (небяспецы, гібелі и т.п.) у вочыкак (будто, словно) в воду глядел
— як у ваду глядзеўкуда глаза глядят (идти, брести, бежать и т.п.)
— куды вочы глядзяць (ісці, брысці, бегчы и т.п.) -
12 на
I предлогкроме того, иногда переводится также иными предлогами или конструкциями без предлогов, в частности:б) (для обозначения направленности действия в сторону какого-либо орудия, способа работы) на (што), за (што)— на другі дзень, другім днёмкроме того, иногда переводится также иными предлогами или конструкциями без предлогов, в частности:в) (для обозначения непосредственного отношения к кому-либо, к какому-либо орудию действия) на (чым), за (чым)II частица надвое на вёслах, один на руле
— два на вёслах (за вёсламі), адзін на рулі (за рулём)— вось табе (і) на!, вось табе (і) маеш! -
13 пенять
* * * -
14 покровительствовать
апекавацца; апекаваць* * * -
15 щадить
літаваць; шанаваць; шкадаваць* * *несовер.— лёс яго мілаваў (літаваў), лёс над ім літаваўся2) (беречь) берагчы, ашчаджаць(относиться бережно, заботливо) шанаваць -
16 полагаться
* * *несовер.— яму можна давяраць (давярацца), у ім можна быць упэўненым, на яго можна спадзявацца2) (употребляется в 3 лице в знач.: «причитается») належыць3) (употребляется в 3 лице в знач.: «приличествует»)(при употреблении с отрицанием в знач.: «нельзя») нельга, няможна(в знач.: «не разрешается, не дозволено») не дазваляецца, не дазволенавзять всё, что полагается
— узяць усё, што трэба (што належыць) -
17 посвятить
пасвяціць; пасьвяціць; прысвяціць; прысьвяціць* * *совер.азнаёміць, пазнаёміць (каго-што з чым)— падзяліцца сваімі планамі, адкрыць свае планы, азнаёміць са сваімі планамі, паінфармаваць аб сваіх планах, расказаць аб сваіх планах— расказаць аб сваіх інтарэсах, увесці ў свае інтарэсы -
18 посвящать
-
19 пощадить
злітавацца; зьлітавацца; пашкадаваць* * *совер.— злітуйся нада мной, пашкадуй мяне2) (поберечь) паберагчы, паашчаджаць(отнестись бережно, заботливо) пашанаваць— пашануй сваё здароўе, пашкадуй свайго здароўя— захаваць чыё-небудзь жыццё, дараваць каму-небудзь жыццё -
20 изображать
адлюстроўваць; выяўляць; маляваць; удавацца; удаваць* * *несовер.(жизнь, события — ещё) адлюстроўваць2) (быть, являться изображением чего-либо) быць, з'яўляцца (чым), адлюстроўваць (што), уяўляць сабой (каго, што)3) (обнаруживать, выражать) выяўляць4) (выдавать себя за кого, представляться кем) прыкідвацца (кім), строіць з сябе (каго), выдаваць сябе (за каго)
См. также в других словарях:
БелСат — Телеканал «БелСат» Страна … Википедия
жаловати — 1. наракаць, жаліцца; складаць скаргу на каго н.; судзіцца; 2. праяўляць жаль, шкадаванне з прычыны чаго н., каяцца; 3. адчуваць жаль, літасць, шкадаваць каго н. ці што н.; 4. смуткаваць, маркоціцца, аплакваць; 5. шкадаваць; берагчы; 6. аказваць… … Старабеларускі лексікон
закидати — 1. кідаючы што н., запоўніць (адтуліну, яму і г.д.), засыпаць, пакрыць; 2. перан. намякаць на што н; закидати сети ашукваць, падманваць каго н … Старабеларускі лексікон
заставовати — 1. пакідаць каго н. або што н.; 2. даваць у заклад, закладаць; 3. абараняць што н … Старабеларускі лексікон
залетити — 1. рэкамендаваць што н., прадпісаць, загадаць; 2. рэкамендаваць каго н., пазнаёміць, прыцягнуць увагу; 3. даверыць, даручыць … Старабеларускі лексікон
затягати — (затегати) 1. прыцягваць, запрашаць; вербаваць, наймаць; 2. падаваць у суд на каго н.; прад яўляць іск каму н.; 3. уцягваць у што н., ублытваць, умешваць; 4. затрымліваць … Старабеларускі лексікон
затегати — затягати (затегати) 1. прыцягваць, запрашаць; вербаваць, наймаць; 2. падаваць у суд на каго н.; прад яўляць іск каму н.; 3. уцягваць у што н., ублытваць, умешваць; 4. затрымліваць … Старабеларускі лексікон
спирати — 1. адвесці каго н. ад уладання чым н., пазбавіць правоў на што н.; 2. не пагаджацца, пярэчыць … Старабеларускі лексікон