-
1 время
с1. вақт; время по Гринвичу вақт аз рӯи Гринвич; ночное время шаб, бевақтӣ; рабочее время кор; свободное время вақти холӣ; солнечное время вақти офтобӣ; по московскому времени ба вақти Москва; время идёт вакт мегузарад, рӯз гузашта истод времялетит вақт зуд мегузарад2. (вақт, пайт; наверстать время қусур аз даст рафтаро баровардаи; провести время вақт гузарондан; терять -зоеъ кардан; тратить время вақт сарф кардан; у меня нет времени зайти к вам фурсатам нест, ки наздатон дароям3. (момент) лаҳза, вақт, ҳангом, засечь время - вақтро қайд кардан; сколько врёмени? соат чанд [аст]?; время вставить вақти бедор шудаи (бархоста! время- ложиться спать вақти хоб истекло мӯҳлат тамом шуд, всему своё время посл. ҳар кор дорад4. фасл, мавсим; времена года фаслҳои сол; - покоса мавсими5. (эпоха) давра, замон(а), вак военное время давраи ҷанг; дух времени рӯҳи (талаботи) замон; не отставать от времени аз замона қафо намо филос. вақт, замон; материя движется в пространстве и во времени (модда) дар ҳудуди макон ҳаракат мекунад6. грам. замон; настоящее время замони ҳозира; прошедшее время замони гузашта; будущее -оянда <> время от времени, по временм гоҳ-гоҳ, баъзан, ҳар сари чи; детское ҳанӯз барвақт аст; вне временн и пространства берун берун аз замону макон назар нагирифта; во \время оно уст.т--кай, як вақте, дар замони -
2 от
кого-чего ҷудо (дур)шудан, рӯ гардондан; от от прежних друзей риштаи алоқаи худрй аз дӯстони пештара кандан; от от дел аз кор дур шудан чего и без доп. клндашудан, канда (ҷудо) шуда афтодш; штукатурка отошла лои андова канда шуда афтод5. рафтан, маҳв (шуста) шудан; пятно на скатерти отошло доғи дастархон рафт6. (о растениях, почве и т. п.) об шудан; ҷон гирифтан; земля ещё не отошла замин ҳанӯз об нашудааст II(о частях тела) хуб (кушода) шудан; ноги занемели и никак не могут от пойҳо хоб рафтаанд ва ҳеҷ кушода намешаванд // (прийти в сознание) ба ҳуш (ба ифока) омадан // (успокоиться) аз кахр гаштан, аз ҷаҳл фуромадан; хомӯш шудан7. ба тасарруфи касе даромадан (гузаштан); от в чье-л. владение ба тасарруфи касе гузаштан8. уст. тамом шудан, гузаштан, ба охир (ба итмом) расидан, хатм ёфтан; лето отошло тобистон гузашт; грибная пора отошла мавсими занбӯруғчинӣ гузашт; персики отошлй шафтолуҳо тамом шудаанд9. уст. (умереть) фавтидан, мурдан, вафот кардан <> от в вечность аз дунё чашм пӯшидан, фавтидан бедарак (беному нишон) шудан; гумном шудан; от в область предания (воспоминаний) аз даҳон мондан, кӯхна шудан; от в прошлое кӯҳна шудан, аз байн (аз миён) рафтан; от ко сну хоб кардан, ба хоб рафтан; от на задний план ба мадди охир гузаштан; сердце (от сердца) отойдёт у кого аз дил меравад, дил тасалло (таскин) меёбад; сердце (от сердца) отошло у кого дил тасалло (таскин) ёфт (ото) предлог с род.1. (при указании на исходную точку чего-л.) аз, …и; отойти от дома аз хона дур рафтан; в десяти километрах от города аз шаҳр даҳ километр дӯр; немой от рождения гунги модарзод; десяти лет от роду дар синни даҳсолагӣIIс предлогами «до», «ю» аз… то…; от города до станции аз шаҳр то станция; от начала до конца аз аввал то охир; от двенадцати до трёх часов аз соати дувоздаҳ то се; от зари до зари аз субҳ то шом; дети от восьми до десяти лет бачагони аз ҳаштсола то даҳсола; мороз от десяти до пятнадцати градусов сармо аз даҳ то понздаҳ дараҷа; перейти от слов к делу аз гап ба амал гузаштан2. (при указании на источник чего-л.) аз, …и; я узнал об этом от брата ман инро аз бародарам шунидам (фаҳмидам); письмо от сына мактуби писар3. (вследствие, по причине) аз; трава пожелтела от солнца алаф аз офтоб зард шудааст; дрожать от страха аз тарс ларзидан; смеяться от радости хурсанд шуда хандидан4. (при указании на лицо, предмет, явление и т. п., которые устраняются) аз; избавиться от опасности аз хатар халос шудан; защищать город от врага шаҳрро аз душман ҳимоя кардан5. (против) аз, …и; средство от кашля доруи сулфа6. (при противопоставлении, сопоставлении) аз, назар ба, нисбат ба; второе издание книги сильно отличается от первого нашри дуюми китоб аз нашри якуми он фарқи калон дорад7. (при указании целого, от которого берется часть) аз; отрезать ломоть от хлеба аз нон порае шикаста гирифтан; оторвать пуговицу от пальто тугмаро аз пальто кандан8. (при указании на принад лежность) …и; ключ от двери калиди дар; представитель от писателей намояндаи нависандагон9. (при указании даты) …и, аз таърихи…; приказ от шестнадцатого августа фармони шонздаҳуми август10. (при указании на временную последовательность) аз, то, ба; год от году сол аз сол, сол то сол, сол ба сол; день ото дня рӯз ба рӯз, рӯз то рӯз; время от времени гоҳ-гоҳ, баъзан от всего сердца бо ҷону дил, аз таҳти дил; от души бо ҷону дил; от лица кого-л. аз номи касе; от мала до велика аз хурд то калон, сағиру кабир; от нечего делать аз бекорӣ; от природы он застенчив ӯ табиатан шармгин аст; написанный от руки дасти навишташуда; писать от руки дасти навиштан участия в чем-л. аз иштирок дар коре маҳрум кардан; отть на задний план ба мадди охир гузоштан -
3 за
приставкаи префиксе, ки маънохои зеринро ифода мекунад:1. I) ибтидои амал: зааплодйровать ба чапакзанн сар кардан; заплакать ба гирья даромадан; забегать ба давутоз даромадан 2) итмоми амал: заасфальтировать асфальтфарш карда шудан 3) бо ҳиссачаи «ся» ё бе он - ба ҳадди охир расондани амал; аз ҳад зиёд кардани коре: заглядеться чашм дӯхта мондан, чашм канда натавонистан; заработаться бисьёр кор карда монда шудан; задарить тӯҳфаборон кардан; закормить хуб сер кардан 4) равона шудани амал ба он тарафи предмет ва ё берун аз ҳудуди чизе: зайтй за дерево ба паси дарахт гузаштан; завернуть за угол ба хамгашти кӯча тоб хӯрдан 5) зимнан иҷрошаванда будани амал: забежать сари роҳ даромадан; занести дароварда додан2. дар сифатсозӣ ва исмсозӣ маънои дар беруни чизе буданро ифода мекунад: загородный беруни шаҳр, берунишаҳрӣ; зарубежный хориҷӣ; заречье он тарафи дарё предлог1. с вин. (указывает направление движения за пределы чего-л.) аз, ба; уехать за город аз шаҳр берун рафтан; выбросить за окно аз тиреза берун партофтан; уйти за реку ба он тарафи дарё рафтан; выйти за дверь аз дар берун баромадан; вынести за скобки аз қавс баровардан // (под, внутрь, за) ба паси…, ба даруни…, ба; заткнуть рукавицы за пояс дастпӯшакро ба миёнбанд андармон кардан; положить за пазуху ба бағал андохган; поставить за шкаф ба паси ҷевон мондан; заложить руки за спину дастро ба пушт кардан2. с вин. (указывает на предмет, орудие, средство дейстдия чаще с гл. «сесть», «стоять» и т.п.)ба сари…; сесть за стол ба сари миз нишастан; сесть за руль ба сари руль нишастан; // (указывает на иачало действия, занятия) ба; взяться за работу ба кор сар кардан; приняться за учение ба таҳсил шурӯъ кардан,'). с вин. (указывает на промежуток времени в течение которого что-л. совершается) дар, дар зарфи…, дар бадали…, дар муддати…; за ночь выпало много снегу дар якшаб барфи зиёде боридааст; мальчик подрос за лето дар муддати тобистон бача калон шудааст; за последние три года дар се соли охир; эту работу можно сделать за два часа ин корро дар ду соат кардан мумкин аст; за один раз да як бор, якбора4. с вин. (указывает на время, отделяющее одно событые от другого) пеш, пеш аз; за час до отхода поезда як соат пеш аз рафтани поезд; за несколько дней до поездки якчанд рӯз пеш аз сафар5. с вии.(указывает на превышение предела, меры) аз; уже за полночь шаб аз нисф гузаштааст; ей далеко за сорок синнаш аз чил кайҳо гузаштааст6. с вин. (по причине, вследствие чего-л.) бинобар, ба сабаби…, барои…, ба хотири…; благодарить за услугу барои хизмат миннатдорӣ кардан; наказать за шалость барои шухӣ ҷазо додан; за что? барои чӣ?, ба чй сабаб?; за что его не любят? барои чӣ вайро нағз намебйнанд?; за что-то ба сабабе, бинобар1. (во имя, ради, в пользу чего-л.) ба, барои…, аз барои…, дар роҳи…, ба хотири; отдать жизнь за Родину барои Ватан ҷон супурдан; бороться за мир дар роҳи сулҳ мубориза бурдан; голосовать за предложение барои таклифе овоз додан; поднять тост за чьё-л. здоровье ба саломатии касе қадаҳ бардоштан // в знач. нареч. барои…, ба тарафдории…; он голосовал за вай ҳамчун тарафдор овоз додааст // в знач. сказ. разг. тарафдор; все за, один ты против ҳама тарафдору як худи ту зид // в знач. сущ. за разг. «тарафдор»; подсчитать все «за» ҳама «тарафдорҳо»-ро шумурдан8. с вин. (указывает на расстояние) дар, то, дар масофаи…; за десять километров от города дар масофаи даҳ километр аз шаҳр; за два шага от обрыва ду қадам дуртар аз ҷарӣ9. с вин. (в оомен на что-л.) ба бадали…, ба ивазӣ…; ба, бе; внести деньги за утерянную книгу пули китоби гумшударо нардохтан; уплатить за квартиру пули квартираро додан // (при обозначении цены) ба, ба нархи…; купить книгу за пять рублей китобро ба нархи панч сӯм харидан; за плату ба (бо) музд, пулакӣ10. с вин. (вместо кого-л.) ба ҷоп…, ба ивази…; он работает за мастера вай ба ҷои усто кор мекунад; расписаться за кого-л. ба ҷои касе имзо кардан; работать за двоих кори ду касро кардан11. с вин. (указывает на то,что предмет, на который направляется действие) аз; взять за руку аз даст доштан; держаться друг за друга дасти якдигарро гирифтан; ба якдигар такя кардан; дернуть за ручку двери дастаки дарро якбора кашидан; трава цепляется за платье алаф ба курта мечаспад12. с вин. (с глаголами «отвечать», «ручаться» и т. п.) барои…, ба; отвечать за порядок барои тартиб ҷавобгар будан; ручаться за точность рассказа ба дӯрустии ҳикоя зомин будан; заступаться за кого-л. тарафи касеро гирифтан 13. с вин. (при обозначении лица, предмета, которые вызывают какое-л. чувство) аз, аз барои…, аз ваҷҳи…, барои…, ба ҷои…; мне стыдно за него аз барои вай хиҷолат мекашам; краснеть за кого-л. ба ҷои касе сурх шудан 14. с вин. (с глаголами «выйти», «выдать», «сватать») ба; выйти замуж за кого-л. ба касе ба шавҳар баромадан 15. с вин. разг. (в качестве кого-чего-л.) ҳамчун; признать за правило ҳамчун қоида қабул кардан; считать за честь шарафманд будан; он слышен за остряка ӯ ба теззабонӣ ном баровардааст 16. с тв. (указывает на предмет, место, позади которого происходит действие) дар он тарафи…; дар пушти…, берун аз, дар паси…; жить за городом берун аз шаҳр зистан; стоять за дверью дар пушти дар истодан; за окном дар паси тиреза; за горами дар паси кӯҳҳо; за рекой дар он тарафи дарё;(внут-ри чего-л., за чем-л.) аз таги…, аз зери…, ба даруни…, ба паси…; держать за пазухой дар зери бағал доштан; солнце скрылось за тучами офтоб дар паси абрқо пинҳон шуд 17. с тв. (указывает иа предмет, орудие, средство действия, чаще с гл. «сидеть», «стоять» и т. п.) ба назди…, ба сари…, дар сари…, дар паҳлӯи…, дар пеши…; сидеть за столом ба сари миз нишастан; сидеть за рулём дар сари руль нишастан; сидеть за книгой китоб хондан; за работой время прошло незаметно дар сари кор вақт номаълум гузашт 18. с тв. (при обозначении движения, следования за кем-чем-л.) аз паси…, аз паи…, аз кафои…, аз ақиби…, аз дунболи…; идти [вслед] за кемзал. аз дунболи касе рафтан; следуйте за мной! аз пасм ман биёед!; гнаться за зайцем харгӯшро дунболагирӣ кардан 19. ств. (во время какого-л. занятия) дар аснои…, дар вакти…, ҳангоми…; читать за обедом дар аснои хӯрок китоб хондан20. с тв. (после, вслед за кем-чем-л.) баъди…, пас аз; за дождливой весной наступило жаркое лето баъди баҳори сербориш тобистони гарм омад // (вслед, чередуясь) аз паси…, паи ҳам; читать книгу за книгой паи ҳам китоб хондан; шаг за шагом қадам ба қадам; один за другим яке аз паси дигаре; день за днём рӯз ба рӯз21. с тв. (по причине, из-за) аз сабаби…, бинобар; за шумом никто её не расслышал аз сабаби ғало-ғула гапашро ҳеҷ кас нашунид; за истечением срока бинобар тамом шудани мӯҳлат; за неимением свободного времени бинобар набудани вақти холй; за ненадобностью бинобар даркор набудан; за отсутствием улик аз сабаби набудани далел22. с тв. (с какой-л. целью) барои…, ба мақсади…, ба; пойти за водой барои об рафтан; послать за врачом ба духтур кас фиристодан; занимать очередь за билетами барои билет навбат гирифтан23. с тв. (указывает на лицо, предмет, который является объектом ухода, надзора, наблюдения) ба; смотреть за детьми ба бачаҳо нигоҳубин кардан; ухаживать за больными ба беморон нигоҳубии кардан; следить за чистотой ба гозагӣ назорат кардан24. с тв. (указывает на лицо, предмет, от которого зависит наступление какого-л. действия) ба сабаби…, сабаби…; задержка за утверждением проекта сабаб ин аст, ки лоиҳа ҳанӯз тасдиқ нашудааст; очередь за мной навбати ман; за вами долг ба гардани шумо қарз ҳаст25. с тв. (указывает на лицо, иредмет, которому присущи те или иные свой-ства): замечать за кем-л. недостатки камбудиҳои касеро пай бурдан26. с тв. (в значении предлога «с») бо; приказ за подписью директора фармон бо имзои директор; дело за номером два делаи (кори) рақами ду27. с тв. (с гл. «свататься») ба; свататься за дочь соседа ба духтари ҳамсоя хостгор шудан // (чаще со сл. «замужем»): быть замужем за кем-л. зани касе будан -
4 пока
1. нареч. (некоторое время) ҳоло, то кунун, то ба ҳол, андак, каме, як нафас, қадре, мувақкатан; посиди пока здесь ҳоло ин ҷо бош; поживи пока в деревне қадре дар деҳ зиндагонй кунII(в данный момент) ҳоло, феълан, ҳозир; пока желаю вам успеха ҳоло ба шумо муваффақият металабам // (до сего времени) ҳанӯз, то ин вакт, то ба ҳол, то имрӯз; пока ему везёт то имрӯз толеаш баландй карда истодааст2. союз временной (в то время, как) вақте ки…, замоне ки…, ҳол он ки…, то вакте ки…; пока он пишет письмо, мы поговорим то вақте ки вай мактуб менависад, мо гуфтугӯ мекунем3. союз временной при отриц. сказ. (до того времени, как) то вақте ки…, то замоне ки…, т.о… ки…; он махал рукби, пока поезд не скрылся из глаз то аз назар ғоиб щудани поезд вай даст меафшонд Ц> [ну] пока! (до свидания) хайр!, то дидан!, саломат бошед!; ба паноҳи худо!, худо ёратон!; пока* что ҳоло, дар айни ҳол; пока что рано говорить об этом ҳоло дар ин хусус ғап задан бар-вақт аст -
5 час
м1. (отрезок времени) як соат; четверть часа чорьяк соат; полтора часа яку ним соат; битый час як соати дароз; вақти дуру дароз; опоздать на час як соат дер мондан; ехать со скоростью шестьдесят километров в час бо суръати шаст километр дар як соат роҳ гаштан; здесь работы всего на час ин фақат кори яксоатааст2. (время по часам) соат; в час ночи дар соати яки шаб; в пять часов утра дар соати панҷи пагоҳӣ; который час? соат чанд [шуд]?; седьмой час соат аз шаш гузаштааст3. (время, предназначенное для чего-л.) вақт, соат; приёмные часы соати қабул; час обеда вақти наҳорӣ; час отдыха вақти истироҳат (дамгирӣ); академический час соати академики // мн. часы (лекции) соатҳои даре, даре; получить часы в институте дар институт дарс гирифтан4. (время, пора) вақт, соат; ранний час пагоҳии барвакт; поздний час бевақтии шаб // книжн. (назначенный срок) мӯҳлат, вақти муайян; час расплаты соати (рӯзи) интиқом; час свидания соати мулокот, вақти вохӯрӣ5. тк. мн. часы воен. каровулӣ, навбатдорӣ; стоять на часах қаровул истодан; смениться с часов аз навбатдорӣ рафтан6. тк. мн. часы церк. намуди ибодати православӣ <> адмиральский час уст. шутл. вактитаҳтӯл; звёздный час омади кор; тобидани бахт; комендантский час соати коменданта; мёртвый час хоби нисфирӯзӣ; последний (смертный) час дами вопасин; часы пик вақти авҷи кори нақлиёт; час пробил (настал) вакташ расид (омад), вақту соаташ расид; час в час айнан дар вақташ; час от часу соат ба соат; час от часу не легче соат ба соат бадтар; в добрый час омади кор диҳад, комёби ёратон бод, барори кор мехоҳем; до этого (сего) часа то ин дам, то алвақт, то алҳол; не по дням, а по часам расти хеле зуд (бисьёр тез) калон шудан (сабзидан); не ровён час худо накунад (нишон надиҳад), мабодо; по часам дар вақти (мӯҳлати) муайян; с часу на час 1) (с каждым часом) соат б а соат 2) (в любую минуту, в ближайшее время) дар вақти наздик, дар хар соат, дар ҳар дақиқа, дар дами…; сей же час ҳозир, дарҳол, ҳамин соат (замон); тем часом уст. дар айни ҳол; [в1 тот же час дарҳол, ҳамон соат, хамон дам, хамон он; через час по чайной ложке погов. уштурро бо кафлес об додагӣ барин; рыцарь на \час паҳлавони ношуд, қаҳрамонтароши ношуд; халиф (калиф) на \час ирон. ҳокими дурӯза -
6 в
(во) предлог1. с вын. (на вопросы «куда», «во что») ба; войти в комнату ба хона даромадан; поехать в город ба шаҳр рафтан; поступить в институт ба институт даромадан (дох, дан); метить в цель ба нишон гирифтан, ҳадаф кардан // бо; смотреть в бинокль бо дурбин нигоҳ кардан с вин. (при обозначении занятия): углубиться в чтение ғарқи мешуд; шудан; играть в футбол футбол кардан3. с вин. (при изменении вш)и, состояния): превратиться в нар буғ шудан; изорвать в клочья ҷиғд; кардан, пора-пора (тиққа-тиққ; дан4. с вин. в сочет. с сущ.: вытянуться в струнку рост истодан; развернуться в цепь қатор шудан5. с вин. (ради, для, с целью) барои …, бо (ба) мақсади …, ба тариқи …; в доказательство чего-л. барои исботи сказать в шутку ба тариқи ҳазл гуфтая6. с вин. (при указании на киҳо монанд, шабеҳ; мальчик весь в отца бача ба падараш рафтааст; бачашро канда гирифтааст7. с вин. (щт указании на кратность соотношений) … баробар, …карат; в пять раз больше панҷ баробар зиёд; в три раза меньше се баробар кам8. с вин. (в теченш какого-л. времени) дар, дар муд дар зарфи …; в один день дар9. с предл. (на вопросы «где», дар; жить в деревне дар деҳа; состоять в комиссии дар комиссия будан, аъзои комисия будандан10. с предл. (при указании ния) ба, дар; быть в ужасе от чего-л. ба даҳшат афтодан аз чизе; быть в ссоре ҷангӣ будан11. с предл. (при нии на вид деятельности) провести время в спорах ва баҳсу мунозира гузарондан; день прошёл в беготне рӯз бо даводавӣ 1. с вин., предл. (при количественные признаки): длиной в два метра дарозиаш ду метр; ценой в три рубля нархаш се сум; драма в четырёх действиях драмаи чор парда 1. с вин., предл. (при указании времени) дар; в субботу (дар)рӯзи шанбе; в два часа дар соати ду; в прошлом году дар соли гузашта 1. с вин., поедл. (при указании на вид или форму): тетрадь в клетку дафтари катак (чорхона); ткань в полоску матои раҳдор (раҳрах); лекарство в пилюлях доруи ҳаб, ҳаб; ходить в сапогах мӯза пӯшида гаштан; широкий в плечах паҳнкитф, китфвасеъ, чорпаҳлӯ приставка префиксе, ки маъноҳои зеринро ифода мекунад: 1) самти амал ва ҳаракат, ба дохили чизе равона шудани он - вбежать тохта даромадан; вбить зада даровардан; вписать навишта даровардан, нависондан 2) ба худ кашидани чизе - вдохнуть нафас кашидан (гирифтан); всосать ба худ кашидан, макидан, ҷаббидан 3) ба самти боло равона шудани амал - взобраться боло баромадан; вскочить ҷаҳида (хез зада) баромадан 4) бо ҳиссачаи «-ся» чуқур рафтан, ғарқ шудан - всмотреться бо диққат нигоҳ кардан, чашм дӯхтан; втянуться фурӯ рафтан; вчитаться ғарқи мутолиа шудан, бо диққат хондан -
7 сей
I(сего, о сём м\ сия, сей ж\ сиё, сего, сим, о сём с\ сий, сих мн.) мест. указ. уст. ин, ҳамин; на сей раз ин дафъа; до сего дня то ин рӯз; то имрӯз; по сиё время то ин вақт; до сих пор, до сих пор 1) (о времени) то ҳол, то ин дам (замон, муддат); 2) (о месте) то ин ҷо; до сего времени то ҳол, то кунун, то имрӯз, то ба ин вақт; до сей поры то ин замон, то ҳол <> сию минуту, сию секунду 1) (немедленно) фавран, худи ҳозир, даррав 2) (сейчас) ҳозир, ҳоло; от сих до сих шутл. аз ин ҷо то ин ҷо; не от мира сего одами хаёлпа-раст; ни с того ни с сего нохост, банохост, якбора; сильные мира сего ирон. ҷаҳондорон, соҳибнуфузонIIрод., дат., тв. и предл. от сия -
8 бесконечность
ж1. бепоёнӣ, беинтиҳоӣ, бениҳоятӣ, беохир (беҳад) будан(и); бесконечность во времени и пространстве беинтиҳоии вақту фазо2. мат. адади беохир до бесконечности беҳад, бепоён, беинтиҳо, бисёр дуру дароз; время тянулось до бесконечности вақт беҳад кашол ёфт (тӯл кашид) -
9 горячий
(горяч, -а, -е)1. гарм, ҷӯшон, тафсон, сӯзон; горячие руки дастони гарм; горячая печь печкаи тафсон; горячее сонце офтоби сӯзон2. перен. пурҷӯшу хурӯш, гарму ҷӯшон, оташин, пурҳарорат; - ий привет саломи гарму ҷӯшон; горячая работа кори пурҷӯшу хурӯш; горячие сноры баҳсу мунозираи пурҳарорат3. перен. тундмизоҷ, оташинмизоҷ; горячий темперамент мизоҷи гарм; горячий конь аспи шӯх4. (о времени) авҷи…, долу зарб; горячая пора, горячее время авҷи кор, долу зарби кор; горячие дни экзаменов рӯзҳои авҷи имтиҳонсупорӣ5. тк. полн. ф. тех. гармогарм, хунук нашуда; горячая обработка металлов коркарди гармо-гарми металлҳо6. в знач. сущ. горячее с ризг. дами гарм <> горячая голова одами саргарм; по горячим следам, по горячему следу дар гармогармӣ, фавран, дарҳол; попасть под \горячийую руку кому-л. ба ғазаби касе гирифтор шудан -
10 до
межи қитъаи заминро то рош рондан до пахивание с (по знач. гл. допахать) рондан(и), ронда тамом кардан(и)IIпредлог с род.1. (указывает расстояние, время) то, то ба; до города осталось пять километров то шаҳр панҷ километр монд; достать до дна то ба таг расидан; до отхода поезда осталось полчаса то рафтани поезд ним соат монд; ждать до вечера то бегоҳ мунтазир шудан; до полной победы то ғалабаи комил; до особого распоряжения то фармони махсус2. (указывает на степень действия): износить до дыр то дариданаш пӯшидан; истратить до копейки то тини охир ин харҷ кардан; я удивлён до крайности ман бениҳоят ҳайронам; промокнуть до нитки шипшилтик шудан; промёрзнуть до костей сахт.хунук хӯрдан; покраснеть до корней волос аз хиҷолат суп-сурх шудан; устать до смерти бисёр шалпар шудан; обидеться до слёз сахт хафа шудан; вылить всё до капли то қатраи охирин рехтан3. (прежде) пеш аз, то; до революции пеш аз революция; до наступления холодов то хунук шудани ҳаво4. (приблизительно) қариб, тақрибан, то, то ба; зал вмещает до тысячи человек дар зал қариб ҳазор кас мегунҷад; мороз доходит до сорока градусов сармо то ба чил дараҷа мерасад5. (не больше) то; дети до десятй лет бачагони то синни даҳ; весом до пятй килограммов вазнаш то панҷ килограмм6. (указывает на лицо, предмет, которого что-л. касается) ба; мне нет до этого дела ман ба ин коре надорам; мне не до шуток (не до смеху) ҳозир ба ман шӯхӣ намефорад; что до кого-чего…, …бошад; что до меня, то я согласен гап дар бораи ман бошад, ман розӣ ҳастам <> до свидания хайр, то дидан(а); до чего … 1) (как) чунон…, бисёр…; до чего жарко чунон гарм ки…; до чего жаль сад афсӯс ки… 2) (какой) чӣ, аҷаб; до чего интересная книга аҷаб (чӣ) китоби шавқовар; до сих пор, до сих пор 1) (о месте) то ин ҷо; читайте до сих пор то ин ҷо хонед 2) (о времени) то ҳол; его нет до сих пор вай то ҳол нест; до того, как … то…; ждйте до того, как он придёт то омадани вай нигоҳ карда истед; они будут готовы до того, как он придёт то омадани вай онҳо тайёр мешаванд; до тех пор пока … то вақте ки…; до того, что… 1) (так долго, что) он қадар…; он кричал до того, что охрип вай он қадар дод зад, ки овозаш гирифт 2) (до такой степени, что) то ба дараҷае…, он чунон…, он қадар…; он до того устал, что не может двинуться вай он чунон монда шуд, ки маҷоли ҷунбидан надорад; от доскй до доскй (прочитать, выучить) аз аввал то охир, аз андаш ба бандаш (хондан, ёд кардан)IIс нескл. муз. до (овози якуми гаммаи мусикӣ ва нотаи он)\ нижвее до дои поён (паст); взять вёрхнее до дои болоро хондан -
11 идти
несов.1. рафтан, гаштан; идти вперед ба пеш рафтан; идти пешком пиёда рафтан; идти в гости ба меҳмонӣ рафтан; идти по дороге бо (аз) ро2. тохтан, давидан; конь идёт рысью асп чорхез (резачорпо) метозад3. шино кардан; лёд идёт ях шино мекунад; -- на вёслах бел зада рафтан; идти под парусами бодбон кушода рафтан4. ҳаракат кардан, раҳсипор шудан, равона (азим) шудан, рафтан; поезд идёт в два часа дня поезд соати дуи руз меравад5. ҳуҷум (ҳамла) овардан, юруш кардан; идти войной ҷанг сар кардан6. омадан, наздик шудан; весна идёт баҳор наздик шуда истодааст; посторонись, машина идёт! гурез, мошин омада истодааст!7. омадаи, оварда (бурда, фиристода) шудан; пушнина идёт с Севера мӯина аз Шимол меояд; посылка идёт туда пять дней посылка ба он ҷо дар панҷ рӯз рафта мерасад8. шоридан, чакидан, рафтан; вода идёт по капле об қатра-қатра мечакад; из раны идёт кровь аз ҷароҳат хун меравад9. баромадан, паҳн шудан; из самовара идёт пар аз самовор буғ мебарояд; от этих цветов идёт сильный запах бӯи ин гулҳо баланд аст; слух идёт… миш-миш ҳаст…10. даромадан; гвоздь не идёт в стёну мех ба девор намедарояд11. воқеъ будан, гузаштан; тропинка идёт лесом пайраҳа аз даруни ҷангал мегузарад12. (об осадках) боридан; идёт снег барф меборад; вчера шёл дождь дирӯз борон борида буд13. рафтан, давом кардан; дела идут успешно корҳо нағз рафта истодаанд; концерт шёл два часа концерт ду соат давом кард14. даромадан, дохил (ворид) шудан; идти в университет ба университет дохил шудан15. разг. бозоргир будан, ба фурӯш рафтан; этот товар хорошо идёт ин мол бозоргир аст (нағз ба фурӯш меравад)16. рафтан, сарф (истеъ-мол) шудан, кор фармуда шудан; на платье идёт три метра материала барои курта се метр матоъ меравад17. кому шинам будан, зебидан; эта шляпа ей идёт ин кулоҳ ба ӯ мезебад18. (о времени) гузаштан, мурур кардан, рафтан; дни идут за днями рӯзҳо паси ҳам мегузаранд; время идёт фурсат (вақт) мегузарад, вақт рафта истодааст19. (о механизмах) гаштан, ҳаракат (кор) кардан; часы идут гочно соат аниқ мегардад20. на что тайёр (ҳозир) будан, рози шудан; идти на все условия ба ҳамаи шартҳо рози будан21. охот., рыб. фирефта шудан, фанд хӯрдан; андармон шудан; окунь хорошо идёт на червяка хормоҳи ба кирм нағз андармон мешавад22. чсм, с чего (в играх) гаштан, бозидан, ропдан; идти конем ишхм. аспро гаштан23. (о спектакле и т. п.) нишоп дода шудан, намоиш дода шудан; завтра в театре идёт новый спектакль пагоҳ дар театр тамошои нав намоиш дода мешавад24. рафтан, расидан; переговоры идут к концу гуфтушунид ба охир расида истодааст; дело идёт к развязке кор анҷом ёфта истодааст 25, в сочст. с предлогом «в» и сущ.: идти в обработку кор карда шудан; идти в продажу ба фурӯш рафтан, фурӯхта шудан; идти в чистку тоза [карда] шудан26. в сочет. с предлогом «на» и сущ.: идти на подпись ба имзо расонда шудан, имзо [карда] щудан; идти на поправку рӯ ба беҳбудӣ (ба сиҳатшавӣ) овардан; идти на риск таваккал кардан; идти на скандал ҷанҷол хезондан; идти на убыль кам (паст) шудан <> идёт (ладно) мешавад, хуб, нағз, маъқул, майлаш; закусим? - Идёт! ягон чиз хӯрем? - Шудааст!, Майлаш!; идти впрок фоида бурдан (бахшидан); идти вразрез с чем мухолиф (зид) будан; идти гигантскими шагами бо кадамҳои азим пеш рафтан; идти навстречу 1) кому-чему тарафдорӣ кардан, ёрӣ расондан 2) чему тезондан, наздик овардан; идти наперекор баракс рафтор кардан; идти напролом ҳеҷ чизро ба эътибор нагирифта исроркорона амал кардан; идти насмарку бар бод (зоеъ) рафтан; идти в гору 1) ба мартабае расидан 2) рӯ ба инкишоф (ба тараққӣ) ниҳодан; идти в дело (в ход) кор омадан, истифода шудан; идти [нога] в ногу 1) с кем баробар қадам задан (партофтан) 2) скем-чем баробар (ҳампо) будан; идти в огонь и в воду за кого-что-л. ба хотири касе, чизехудро ба обу оташ задан; барои касе, чизе ҷони худро дареғ надоштам; идти в сравнение қобили муқоиса будан; [ни] в [какбе] сравнение не идёт с кем-чем ҳеҷ қобили қиёс не; идти в счёт ҳисоб шудан; не идти в счёт ҳисоб нашудан; идти за гробом аз паси тобут (ҷаноза) рафтаи; идти на дно(ко дну) (тонуть) ғарқ шудан 2) ҳалок (маҳв, нест, нобуд) шудан; идти на авось таваккал кардан; идти на ком-промисс созиш кардан, ба созиш даромадан; идти на лад соз (дуруст) шудан, пеш рафтан; идти на поводу у кого-л. дастнигари касе будан, инони ихтиёр ба касе додан; идти на поклон (с поклоном) к кому-л. 1) уст. ба пои касе афтидан, ба хизмати касе расидан (обращаться с просьбами) гардан каҷ кардан, илтиҷо (таманно) кардан; идти на пользу ба нафъ (ба фоида) будан, муфод будан; идти на попятный (на попятную) аз фикр (аз лафз) гаштан, пушаймон шудан; идти на смену 1) кому--чему ҷойгузини касе, чизе шудан, ба иваз омадан; новое идёт на смену старому чизи нав ба ивази чизи кӯҳна меояд, чизи нав ҷойгузини чизи кӯҳна мешавад 2) чему аз паи…, баъд аз, пас аз, баъди…, аз қафои…; идти на «ура» таваккалан коре кардан, «ҳар чӣ бодо бод» гӯён коре кардан; идти по миру [с сумби] гадоӣ кардан, дар ба дари мардум гаштан; идти под венец уст. [ақди] никоҳ кардан; идти под суд ба суд афтидан; идти против своей сбвести хилофи виҷдони худ амал кардан; идти своим чередом аз рӯи тартиби худ рафтан, ба навбати худ рафтан; голова у меня идёт кругом сарам гаранг (гиҷ) шуд; дёло (речь и т. п.) идёт о ком-чём-л. гап (мааъала ва ғ.) дар бораи касе чизе меравад; [ещё] куда ни шло 1) (так и быть, согласен) хуб, хайр, майлаш, маъқул 2) (ничего, сойдёт) мешавад, фарк надорад, шудан мегирад; кусок в гоидтило не идёт аз гулӯ чизе намегузарад; не идет из ума (из головы) аз майна намебарояд, фаромӯш намешавад; не идёт на ум (в голову) кому что ба майна ҳеҷ чиз намедарояд, калла кор намекунад; сон не идёт хоб намеояд (намебарад); не \идти дальше (далее) чего пеш нарафтан, дар марҳалае (дар коре) таваққуф кардан -
12 к
(ко) предлог с дат.1. (указывает направление действия в сторону кого--чего-л.) ба, ба сӯи…, ба тарафи…, ба пеши…, ба назди…; плыть к берегу ба сӯи соҳил шино кардан; подъехать к гроду ба шаҳр омада расидан; подойти к окнӯ ба тиреза наздик шудан; ёхать к брату ба назди бародар рафтан; возвание ко всемтрудящимся хитобнома ба ҳамаи меҳнаткашон2. (указывает на предмет, лицо, с которым. связано действие) ба, нисбат ба; требовательность к себе серталаби нисбат ба худ; готовность к работе ба кор тайёр будан(и); любовь к родине муҳаббат ба ватан; нёнависть к врагам адоват нисбат ба душманон3. (указывает назначение, цель) барои…, ба; принять к сведению ба маълумот гирифтан; принять к исполнению барои иҷро кабул кардан; приучить к порядку ба риояи тартиб одат кунондан4. (указывает время, срок) то, то ба; к двум часам то соати ду; к ночи то шаб; к утру то пагоҳӣ, то саҳар5. (указывает на присоединение) ба; к двум прибавить два ба ду ду (дуро) зам кардан; присоединиться к большинству ба аксарият ҳамроҳ шудан; к тому же ба замми ин, илова бар ин 6.(указывает иа соответствие чему-л.) пригодный к употреблёнию кобили истифода; годный к воинской службе муносиби хизмати ҳарби; не ко времени бемаврид; ваше замечание было не к месту эроди шумо бемаврид буд7. (в заглавиях) оид ба, доир ба; к вопросу о происхождении языка доир ба масъалаи пайдоиши забон8. (в призывах) ба суи…; Вперёд! К победе коммунизма! Ба пеш! Ба сӯи ғалабаи коммунизм!9. в сочет. с сущ. Образует вводн. слова: к сожалению мутаассифона; к несчастью бадбахтона; к счастыо нағз ки…, хайрият ки…, хушбахтона; к лучшему оқибаташ ба хайр; к примеру барои мисол, масалан; к слову [сказать] дар омади гап <> к чему? барои чӣ?; не к чему лозим не, даркор не; ни к чемӯ прост. беҳуда, бекора, бефоида; лозим не, даркор нека частица разг. при повел. накл. и гл. буд. вр. канй, як, -чй; прочитайка мне письмо ещё раз канй, мактубро боз як бор ба ман хон; дайтека пройти канӣ, гузарам; дайтека мне посмотреть на вас каий, ман шуморо як бинамчй; куплюка я эту книгу ин китобро харамчи; зайдука я к нему як ба пеши вай дароям, канй кабак м уст. майхона, майкада; харобот; шляться по кам майхона ба майхона гаштан -
13 лететь
несов.1. паридан, парвоз кардан; самолёт летит самолёт парвоз мекунад2. перен. зуд (тез) гузаштан; лет еть стрелой тир барин рафтан; лететь сломя голову бошитоб давидан3. перен. (о времени) босуръат (тез) гузаштан; время летит вақт зуд мегузарад, рӯзҳо тез егузаранд4. разг. ғалтидан, афтодан, паридан; книги летят с полки китобҳо аз раф меафтанд; лететь вниз головой сарозер афтодан -
14 нерабочий
1. нозук, ба кор одат накардагӣ; у него нерабочие руки дастони ӯ ба кор одат накардагӣ2. (о животных) корӣ набуда, ғайрикорӣ; нерабочий скот ҳайвоноти ғайрикорӣ; нерабочая лошадь аспи ғайрикорӣ3. (о времени) аз кор холӣ, фароғат, ғайрикорӣ; нерабочее время вақти аз кор холӣ; нерабочий день рӯзи фароғат4. бекор; нерабочее настроение беҳавсалагӣ, бекорӣ -
15 проскочить
сов.1. что и без доп. давида гузаштан, зуд гузаштан, басуръат гузашта рафтан; он проскочил мимо нас вай аз назди ман башитоб гузашт // без доп. (о времени) тез (зуд) гузаштан; время проскочило незаметно вақт тез гузашт2. пинхонӣ гузаштан (даромадан); отряд проскочил в лес дастаи аскарон худашро ба беша зад3. разг. афтидан, ғалтидан, гузашта афтидан; монета проскочила в щель танга ба роғ афтид4. перен. разг. гузаштан, аз назар афтида мондан, дида нашуда мондан; в корректуре проскочило несколько ошибок дар корректура якчанд хато гузаштааст -
16 приспеть
сов.1. прост, (подоти, подоспеть) расида омадан, дар вақташ омадан2. разг. (о времени) расидан, омадан, шудан, фаро расидан; приспело время ехать вақти рафтан расид (шуд)
См. также в других словарях:
Время от времени — (Сейчас и тогда) Now And Then Жанр … Википедия
время от времени — когда когда, кое когда, иным часом, при случае, порой, часом, эпизодически, в некоторых случаях, в отдельных случаях, когда никогда, подчас, временами, когда, иногда, нерегулярно, от времени до времени, другой раз, по временам, иной раз, от… … Словарь синонимов
Время от времени — ВРЕМЯ, мени, мн. мена, мён, менам, ср. Толковый словарь Ожегова. С.И. Ожегов, Н.Ю. Шведова. 1949 1992 … Толковый словарь Ожегова
время от времени — Неизм. Иногда, нерегулярно, через какие то промежутки времени. От случая к случаю. Только с глаг. несов. вида: посещать, встречаться… как часто? время от времени. Время от времени звонил телефон. Лодка бежит, накренившись набок, и время от… … Учебный фразеологический словарь
Время от времени — Иногда, временами. Толстая румяная стряпка Домнушка, гремевшая у печи ухватами, время от времени взглядывала в его сторону (Мамин Сибиряк. Три конца). [Гришка] бродит между стволами, посматривая на вершины, на кору дерева и время от времени… … Фразеологический словарь русского литературного языка
Время от времени (фильм) — Время от времени (Сейчас и тогда) Now And Then Жанр мелодрама … Википедия
Время От Времени — нареч. обстоят. времени Временами, иногда (о чём либо повторяющемся). Толковый словарь Ефремовой. Т. Ф. Ефремова. 2000 … Современный толковый словарь русского языка Ефремовой
Время от времени — Разг. Иногда. Ф 1, 82; БТС, 157 … Большой словарь русских поговорок
время от времени — вр емя от вр емени … Русский орфографический словарь
время от времени — … Орфографический словарь русского языка
время от времени — вре/мя от вре/мени … Слитно. Раздельно. Через дефис.