-
61 διαφυλασσω
атт. διαφῠλάττω1) тщательно охранять(πόλιν Her., Isocr., med. Eur.; πάροδον Lys.; τὰ τείχη Plut.)
2) хранить, соблюдать, блюсти(τοὺς νόμους Plat.; εἰρήνην Dem.; πίστιν Polyb.)
δ. ὅτι … Plat. и ὅπως … Arst. — следить за тем, чтобы …;δ. τὸ μέ σπουδάζειν ἐπί τινι Plat. — оставаться равнодушным к чему-л.3) сохранять в памяти(τι Luc.)
-
62 εισαλλομαι
ион. и староатт. ἐσάλλομαι (fut. εἰσαλοῦμαι, aor. εἰσηλάμην)1) вскакивать, врываться(τὸ τεῖχος Hom. и εἰς τὰ τείχη Xen., Plut.; πύλας Hom.; πύργον Pind.; ἐς τὸ πύρ Her.)
πυρὸς κρητῆρας ἐσήλατο Anth. — (Эмпедокл) бросился в огненный кратер2) обрушиваться -
63 εισκομιζω
ион. и староатт. ἐσκομίζω1) приносить, привозить(χόρτον ἐσκομίσαι Hes.)
; med. привозить, ввозить к себе(τὰ ἐκ τῶν ἀγρῶν Thuc.)
2) уводить(πρευμενῶς τινα Aesch.; τινὰ ἐς οἶκον Soph.)
3) увозить, доставлять(τινὰ ἐς τέν πόλιν ἔτι ἔμπνουν Thuc.; ἐσκομίσασθαι πόλει Eur.; εἰσκομισθῆναί τινι Plut.)
; pass. уходить -
64 εκμετρεω
измерять(τὰς πυραμίδας Diog.L.; κύκλος τόρνοισιν ἐκμετρούμενος Eur.; med. τείχη Polyb. и τὸ σῶμά τινος Plut.)
ἐκμητρήσασθαι τὰ ὅπλα Xen. — сиять мерку с доспехов;ἄστροις ἐκμετρούμενος τέν χθόνα ἔφευγον Soph. — я отправился в изгнание, держа свой путь по звездам;πόσον χρόνον ἔτ΄ ἐκμετρῆσαι χρή ; Eur. — сколько времени придется еще прождать? -
65 εκπονεω
1) вырабатывать, выделывать, изготовлять или сооружать(τὸ ναυτικόν Thuc.)
2) заготовлять, добывать(σῖτα Xen.)
3) строить, воздвигать(ὑψηλὰ τείχη Arph.)
4) разрабатывать, отделывать(τὸ εὐπρεπὲς τοῦ λόγου Thuc.; ὅπλα εἰς κόσμον ἐκπεπονημένα Xen.; ἐκπεπονημένα διαγράμματα Plat.)
5) обрабатывать, формировать(τέν ὕλην Plut.)
6) обрабатывать, возделывать(ἐπιτακτὸν μέτρον Pind.; χωρίον ἐκπεπονημένον Plut.)
ἐκπονεῖσθαι ποτὴ σπόρον Theocr. — возделываться под посев7) перерабатывать, переваривать(τέν δίαιταν Xen.; τέν τροφήν Arst.)
8) украшать, наряжать(ἄγαλμα πέπλοισι Eur.)
9) проделывать, совершать(δολιχὰν τρίβον Anth.; ἀέθλους Theocr.)
ἐ. τὸν βίον Eur. — вести суровую жизнь10) переделывать, превращать(τινα μαλθακὸν σιδαρίω Theocr. - v. l. ἐξ ποιέω)
11) исполнять, выполнять(τὰ ἐντεταλμένα, med. τάδε Eur.)
ἐφ΄ ᾧ τετάγμεθ΄ ἐκπονήσομεν (pl. = sing.) Eur. — я сделаю то, что мне приказано12) изыскивать(ξυνῇ ἐ. ἄκη Aesch.)
13) добиваться, разыскивать(τέν τεκοῦσαν Eur.)
μνηστεύματα γυναικός τινος ἐ. Eur. — добиваться руки какой-л. женщины14) заботитьсяτῶν ἐκδήμων φίλων ἐ. τύχας Eur. — заботиться о судьбе отсутствующих друзей;
ἐκπονεῖσθαι περὴ τὰς τροφὰς τῶν τέκνων Arst. — заботиться о пропитании детей15) давать тщательное образование, обучать, учить(τινα Eur.)
πεζοὴ ἐκπεπονημένοι Xen. — (хорошо) обученные пехотинцы;τὸ τὰ σώματα ἐκπεπονῆσθαι Xen. — физическая закаленность, выносливость;τῷ σώματι ἐ. Xen. — быть приученным к физическому труду16) прилежно заниматься, усиленно изучать(τὰ πρὸς πόλεμον Xen.; τὰς ὀρχήσεις Polyb.)
17) тяжело работать, усердно трудиться(μαθεῖν τι Plut.)
παρ΄ ἀσπίδα ἐ. Eur. — нести военные тяготы18) мучить, изнурять(ἐκπονηθεὴς περὴ ταῦτα и ἐκπονούμενος ταῖς φροντίσι Plut.)
19) заставлять, понуждать(τινα ποιεῖν τι Eur.)
20) отклонять, отвращать, удалять(θάνατόν τινος Eur.)
-
66 ελκυω...
ἑλκύω...ἕλκω, ἑλκύω(impf. εἷλκον - эп. ἕλκον, fut. ἕλξω, aor. εἷλξα - поэт. ἕλξα, преимущ. εἵλκῠσα; pass.: fut. ἑλχθήσομαι, aor. εἵλχθην)1) тянуть, тащить, волочить(Ἕκτορα περὴ σῆμα, sc. Πατρόκλου Hom. и περὴ τείχη Eur.; τινά τινος Hom., Arph., Luc.; δίκτυον ἐς βόλον Theocr. - ср. 3)
ἀσσοτέρω πυρὸς ἕλκετο δίφρον Hom. — он придвинул свой стул поближе к огню;πόδας ἑ. Theocr. — влачиться, плестись;βίοτον или ζωὰν ἑ. Eur. — влачить жизнь;ὅ μὲν ἔσω ἕλκει τὸ πλῆκτρον, ὅ δὲ ἔξω ὠθέει Her. — один тянет рулевое весло на себя, другой толкает его от себя;ἄνω κάτω τοὺς λόγους ἑ. Plat. — рассуждать и так и этак (и вкривь и вкось)2) тянуть, везти(ἡμίονοι ἕλκον ἀπήνην Hom.)
τῶν νεῶν τινας ἀναδούμενοι εἷλκον Thuc. — привязав некоторые из кораблей к своим, они потянули их на буксире3) вытаскивать, извлекать(ὀϊστὸν ἐκ ζωστῆρος, med. ξίφος ἐκ κολεοῖο Hom.; ἔγχος ἐπί τινι Eur.; sc. δίκτυον Arst. - ср. 1)
ἑ. τὰς πλίνθους Her. — выделывать из глины кирпичи4) стаскивать(νῆα εἰς ἅλα Hom.; ἑλκόμενος ἀπὸ τοῦ βήματος Xen.)
5) извлекать, получать6) натягивать, ставить(ἱστία Hom.; ἱστόν τε καὴ ἱστίον HH.)
τάλαντα ἕλκε μέσσα λαβών Hom. — он взял весы и поднял их7) натягивать, напрягать(νευρήν Hom.; τόξον Her., Xen.)
ἑ. ἑαυτόν Plat. — напрягаться, прилагать усилия8) волочить по земле или за собой(τὸ ἱμάτιον Arst.; πέδας Her.)
9) разрывать, растерзывать(ὀνύχεσσι παρειάν Eur.; ὑπ΄ ὄρνιθος ἢ κυνὸς ἑλκυσθῆναι Her.)
10) втягивать, вдыхать(ἀέρα, πνεῦμα Arst.)
11) втягивать, тянуть, пить(μέθυ Eur.)
12) вбирать (в себя), всасывать, поглощать(αἱ ῥίζαι ἕλκουσι τροφήν Arst.; ὅ ἥλιος ἕλκει τὸ ὕδωρ Her. и τὸ ὑγρόν Arst.)
13) сосать(Ἰοκάστης μαστόν Eur.)
14) притаскивать (в суд), силой приводить(τινὰ κλητεύσοντα Arph.)
15) утаскивать, похищать(ἕλξειν καὴ ὑβριεῖν τινα Dem.)
16) притягивать, привлекать(ὥστε Μαγνῆτις λίθος Eur.; ἐχθροὺς ἐφ΄ ἑαυτόν Dem.)
17) втягивать, вовлекать(τινὰ ἐφ΄ ἡδονάς, τὰς πολιτείας εἰς τυραννίδας Plat.)
ἕλκεσθαι πρὸς φιλοσοφίαν Plat. — быть увлеченным философией18) совращать(τέν παιοίσκην Lys.)
19) тянуть (на весах), весить(τρίτον ἡμιτάλαντον Her.; τὰ πλεῖον ἕλκοντα βαρύτερα νομίζεται Plat.)
ἑ. μεῖζον βάρος Arst. — весить больше20) med. вырывать у себя(χαίτας ἐκ κεφαλῆς Hom.)
21) тянуть (с чем-л.), затягивать(ἥ εὐωχία ἑλκυσθεῖσα Polyb.; τὸν χρόνον Plut.)
λέγεται τέν σύστασιν ἐπὴ τοσοῦτο ἑλκύσαι Her. — настолько, говорят, затянулось сражение22) (для выигрыша времени) беспрестанно придумывать(πάσας προφάσεις Her.; πᾶν πρᾶγμα καὴ κατηγορίαν Polyb.)
23) плясать(κόρδακα Arph.)
-
67 ελκω
ἕλκω, ἑλκύω(impf. εἷλκον - эп. ἕλκον, fut. ἕλξω, aor. εἷλξα - поэт. ἕλξα, преимущ. εἵλκῠσα; pass.: fut. ἑλχθήσομαι, aor. εἵλχθην)1) тянуть, тащить, волочить(Ἕκτορα περὴ σῆμα, sc. Πατρόκλου Hom. и περὴ τείχη Eur.; τινά τινος Hom., Arph., Luc.; δίκτυον ἐς βόλον Theocr. - ср. 3)
ἀσσοτέρω πυρὸς ἕλκετο δίφρον Hom. — он придвинул свой стул поближе к огню;πόδας ἑ. Theocr. — влачиться, плестись;βίοτον или ζωὰν ἑ. Eur. — влачить жизнь;ὅ μὲν ἔσω ἕλκει τὸ πλῆκτρον, ὅ δὲ ἔξω ὠθέει Her. — один тянет рулевое весло на себя, другой толкает его от себя;ἄνω κάτω τοὺς λόγους ἑ. Plat. — рассуждать и так и этак (и вкривь и вкось)2) тянуть, везти(ἡμίονοι ἕλκον ἀπήνην Hom.)
τῶν νεῶν τινας ἀναδούμενοι εἷλκον Thuc. — привязав некоторые из кораблей к своим, они потянули их на буксире3) вытаскивать, извлекать(ὀϊστὸν ἐκ ζωστῆρος, med. ξίφος ἐκ κολεοῖο Hom.; ἔγχος ἐπί τινι Eur.; sc. δίκτυον Arst. - ср. 1)
ἑ. τὰς πλίνθους Her. — выделывать из глины кирпичи4) стаскивать(νῆα εἰς ἅλα Hom.; ἑλκόμενος ἀπὸ τοῦ βήματος Xen.)
5) извлекать, получать6) натягивать, ставить(ἱστία Hom.; ἱστόν τε καὴ ἱστίον HH.)
τάλαντα ἕλκε μέσσα λαβών Hom. — он взял весы и поднял их7) натягивать, напрягать(νευρήν Hom.; τόξον Her., Xen.)
ἑ. ἑαυτόν Plat. — напрягаться, прилагать усилия8) волочить по земле или за собой(τὸ ἱμάτιον Arst.; πέδας Her.)
9) разрывать, растерзывать(ὀνύχεσσι παρειάν Eur.; ὑπ΄ ὄρνιθος ἢ κυνὸς ἑλκυσθῆναι Her.)
10) втягивать, вдыхать(ἀέρα, πνεῦμα Arst.)
11) втягивать, тянуть, пить(μέθυ Eur.)
12) вбирать (в себя), всасывать, поглощать(αἱ ῥίζαι ἕλκουσι τροφήν Arst.; ὅ ἥλιος ἕλκει τὸ ὕδωρ Her. и τὸ ὑγρόν Arst.)
13) сосать(Ἰοκάστης μαστόν Eur.)
14) притаскивать (в суд), силой приводить(τινὰ κλητεύσοντα Arph.)
15) утаскивать, похищать(ἕλξειν καὴ ὑβριεῖν τινα Dem.)
16) притягивать, привлекать(ὥστε Μαγνῆτις λίθος Eur.; ἐχθροὺς ἐφ΄ ἑαυτόν Dem.)
17) втягивать, вовлекать(τινὰ ἐφ΄ ἡδονάς, τὰς πολιτείας εἰς τυραννίδας Plat.)
ἕλκεσθαι πρὸς φιλοσοφίαν Plat. — быть увлеченным философией18) совращать(τέν παιοίσκην Lys.)
19) тянуть (на весах), весить(τρίτον ἡμιτάλαντον Her.; τὰ πλεῖον ἕλκοντα βαρύτερα νομίζεται Plat.)
ἑ. μεῖζον βάρος Arst. — весить больше20) med. вырывать у себя(χαίτας ἐκ κεφαλῆς Hom.)
21) тянуть (с чем-л.), затягивать(ἥ εὐωχία ἑλκυσθεῖσα Polyb.; τὸν χρόνον Plut.)
λέγεται τέν σύστασιν ἐπὴ τοσοῦτο ἑλκύσαι Her. — настолько, говорят, затянулось сражение22) (для выигрыша времени) беспрестанно придумывать(πάσας προφάσεις Her.; πᾶν πρᾶγμα καὴ κατηγορίαν Polyb.)
23) плясать(κόρδακα Arph.)
-
68 εντειχιζω
1) обносить или укреплять стенами(ἀκρόπολιν Isocr., Xen., Diod.; φρούρια Xen.)
2) воен. med. возводить, строить(τείχη Xen.)
3) med. возводить укрепления Plut.4) окружать валом, блокировать(πόλεις Thuc.)
-
69 επανιστημι
(fut. ἐπαναστήσω, aor. 2 ἐπανέστησα; для неперех. знач.: aor. 2 ἐπανέστην, pf. ἐπανέστηκα и ἐπανέσταα, тж. med. praes. и fut.)1) вздымать, воздвигать(τὰ τείχη Plat.)
2) выпускать, двигать, бросать(ἐκ χαράδρας τρισχιλίους ἄνδρας, sc. τοῖς πολεμίοις Plut.)
; pass. быть побуждаемым(πρὸς τὰς ἀδικίας Plut.)
3) вздыматься, воздвигатьсяκἄπειτ΄ ἢν τοῦτο (τὸ πόλισμα) ἐπανεστήκῃ Arph. — а когда этот город будет построен
4) подниматься, вставатьἐπανίστω Arph. — вставай;
ἐπαναστὰς ἔφη Dem. — он встал и сказал5) становиться6) поднимать восстание, восставать(τινι Thuc., Plut.)
οἱ ἐπανεστεῶτες Her. — повстанцы7) выдаваться вперед или наружу, выступать, торчатьὦτα ἐπανεστηκότα Arst. — торчащие уши -
70 επισκευαζω
1) готовить, приготовлять(δεῖπνον Arph.)
2) грузить, нагружать(τὰ χρήματα ἐφ΄ ἁμαξῶν Xen.)
3) навьючивать(τὰς ἡμιόνους Arst.; med. ὑποζύγια Xen.)
4) надевать сбрую, седлать(ἵππους Xen.)
5) оснащать, снаряжать(ναῦν Thuc.; λέμβους Polyb.)
6) тж. med. восстанавливать, отстраивать(τείχη Thuc., Xen.; παλαιὰν πόλιν διεφθαρμένην Plat.)
7) чинить, ремонтировать(ὁδούς Dem.; τὰς ἀναβάσεις Plut.)
-
71 ερυμα
- ατος τό1) защита, охрана, прикрытие(χροός Hom., Hes.; ναυσίν Thuc.; σωμάτων Xen.; τόπων Plut.; τείχη καὴ ἄλλα ἐρύματα Arst.)
τὸ ἔ. τοῦ τείχεος Her. — защитная стена;ἔ. τῶν νεῶν Her. — защита для судов;Τρώων ἔ. Soph. — стены Трои;ἔ. λίθοις καὴ ξύλοις ὀρθοῦν Thuc. — возвести укрепления из камней и бревен;ἔ. ἔχειν τι Xen. — быть защищенным чем-л.2) перен. защита, охрана, оплот(χώρας Aesch. - об ареопаге; δώμασι Eur.)
ἔ. πολεμίας, χερός Eur. — защита от вражеской руки -
72 ευπυργος
дор. ἠΰπυργος 2с хорошими башнями, т.е. сильно укрепленный(Τροίη Hom.; πόλις Hes.; Αἰακιδᾶν ἕδος Pind.; τείχη Anth.)
-
73 ευτρεπιζω
1) приводить в состояние готовности, приготовлять, устраивать(ἃ χρή Eur.; πάντα Dem.; med. τὰ περὴ σφᾶς αὐτούς Thuc.)
τὰς προσβολὰς εὐτρεπίζεσθαι Thuc. — готовиться к штурму2) держать наготове(ξίφος Aesch.; φάσγανον Eur.)
3) приводить в порядок(τὰ τείχη, med. τέν ἑαυτοῦ τάξιν Xen.)
4) привлекать, (политически или экономически) связывать(τὰς παρὰ θάλατταν πόλεις Ἀθηναίοις Xen.)
; med. подчинять своему влиянию(τὰς καθ΄ Ἑλλήσποντον πόλεις Xen.)
5) оснащать -
74 εφοδευω
1) обходить дозором, проверять караульные посты Xen.; pass. impers. ἐφοδεύεται Arph. производится проверка постов2) проверять, делать смотр, осматривать, обозревать(τὰ ὅπλα καὴ τὰ τείχη Plut.; φυλακάς Polyb., Plut.)
3) совершать инспекционный объезд, инспектировать(κατ΄ ἐνιαυτὸν ἀεί Xen.)
4) тщательно рассматривать, исследовать, разбирать(τὰ πρόσγεια Plut.)
5) умозаключать, рассуждать, доказывать Sext.6) провожать, показывать дорогу(τοῖς ἀγῶσιν Aesch.)
-
75 ιστημι
тж. med. (fut. στήσω - дор. στᾱσῶ, impf. ἵστην, aor. 1 ἔστησα - дор. ἔστᾱσα и στᾶσα, Anth. тж. ἕστᾰσα; conjct.: praes.- impf. ἱστῶ, aor. 2 στῶ; opt.: praes.- impf. ἱσταίην, aor. 2 σταίην; imper.: praes. ἵστη, aor. 2 στῆθι; praes.- impf. inf. ἱστάναι; part. praes.- impf. ἱστάς; med.: praes. ἵστᾰμαι, fut. στήσομαι, impf. ἱστάμην, aor. 1 ἐστησάμην, pf. ἕσταμαι; praes.- impf. conjct. ἱστῶμαι; praes.- impf. opt. ἱσταίμην; imper. praes. ἵστᾰσο; inf. praes.- impf. ἵστασθαι; part. praes.- impf. ἱστάμενος; pass.: fut. 1 σταθήσομαι, aor. 1 ἐστάθην; adj. verb. στατός; только для неперех. знач.: fut. 3 ἑστήξω и ἑστήξομαι, aor. 2 ἔστην - дор. ἔστᾱν, эп. στῆν, pf. ἕστηκα - дор. ἕστᾱκα, 1 л. pl. ἕστᾰμεν, ppf. ἑστήκειν и εἱστήκειν - 3 л. pl. ἑστήκεσαν и ἕστᾰσαν; conjct. ἑοτῶ, opt. ἑσταίην, imper. ἕστᾰθι - эол.-дор. στᾶθι, inf. ἑστάναι и ἑστηκέναι, part. ἑστώς, ῶσα, ώς ( или ός) и ἑστηκώς, υῖα, ός)1) ставить, расставлять(πελέκεας ἑξείης, δρυόχους ὥς, δώδεκα, med. κρητῆρας Hom.)
2) ставить, укреплять, подпирать3) ставить, помещать размещать(πεζοὺς ἐξόπιθε Hom.; τὰς ἀγέλας πλησίον τινός Xen.; τὰ μὲν ἐκ δεξιῶν, τὰ δὲ ἐξ εὐωνύμων NT.)
τελευταίους στῆσαι τοὺς ἐπὴ πᾶσι Xen. — расположить резервы в тылу4) выставлять вперед, устремлять(λόγχας καθ΄ αὐτοῖν Soph.)
5) ставить, воздвигать(τρόπαιον Soph., Isocr., Plat., med. Xen., Arph.; ἀνδριάντα Her.; μνημεῖον ἀνδρείας τινὸς χάριν Arph.)
ἄξιος σταθῆναι χαλκοῦς Arst. — достойный, чтобы ему воздвигли медную статую;ἱστὸν στήσασθαι Hom. — водрузить мачту6) возводить, строить(τὰ μακρὰ στῆσαι τείχη Thuc.)
7) ставить на весы, взвешивать(χρυσοῦ δέκα τάλαντα Hom.; τὰ χρήματα ἀριθμεῖν, μετρεῖν καὴ ἱ. Xen.; μεγάλα βάρη Arst.)
ἐπὴ τὸ ἱστάναι ἐλθεῖν Plat. — прибегнуть к взвешиванию8) становиться(ἄντα τινός, παρά τινα Hom.)
ἀλλά μοι ἆσσον στῆθι Hom. — подойди же ко мне;στὰς εἰς τὸ μέσον Xen. — выйдя на середину (лагеря);στῆσαι ἐς δίκην Eur. — (пред)стать перед судом9) стоять, опираться, покоиться10) стоять, вздыматься, выситься(στήλη ἐπὴ τύμβῳ ἑστήκει Hom.)
κρημνοὴ ἕστασαν ἀμφοτέρωθεν Hom. — кругом возвышались кручи11) подниматьἱ. μέγα κῦμα Hom. — (о реке) вздымать высокие волны, сильно волноваться;
ὀρθὸν οὖς ἵ. Soph. — настораживать уши;ὀρθὸν κρᾶτα στῆσαι Eur. — поднять голову;ἵστασθαι βάθρων Soph. — вставать со своих мест;κονίης ὀμίχλην ἱ. Hom. — взбивать тучу пыли;κονίη ἵστατο ἀειρομένη Hom. — пыль поднималась столбом;ἀλγήσας ἵσταται ὀρθὸς ὅ ἵππος Her. — от боли конь поднялся на дыбы;δοῦρα ἐν γαίῃ ἵσταντο Hom. — копья торчали из земли;ὀρθαὴ αἱ τρίχες ἵστανται ὑπὸ τοῦ φόβου Plat. — волосы становятся дыбом от страха12) поднимать, возбуждать(φυλόπιδα Hom.; μῆνιν Soph.)
ἵστατο νεῖκος Hom. — возник спор;πολέμους ἵστασθαι Her. — вести войны;στᾶσαι ὀρθὰν καρδίαν Pind. — воспрянуть духом13) поднимать, испускать(βοήν Aesch., Eur.; κραυγήν Eur.)
τίς θόρυβος ἵσταται βοῆς ; Soph. — что это за крики раздаются?14) med. держаться, вести себя15) останавливать, задерживать(ἡμιόνους τε καὴ ἵππους Hom.; τέν φάλαγγα Xen.; τὸν ῥοῦν Plat.; αἱ ἐναντίαι κινήσεις ἱστᾶσι ἀλλήλας Arst.; ὅ τῆς γενέσεως ποταμὸς οὔ ποτε στήσεται Plut.)
ἵ. τέν ψυχέν ἐπί τινι Plat. — останавливать свое внимание на чем-л.;ἐπί τινος τὸν λόγον ἱ. Sext. — остановиться на каком-л. вопросе (ср. 19);στῆσαι ἐπί τινος τέν διήγησιν Polyb. — закончить на чем-л. свое повествование;16) переставать, прекращать17) сдерживать, подавлять(τοῦ θανάτου τὸ δέος Plut.)
18) останавливатьсяἄγε στέωμεν Hom. — давай остановимся;
τοῦτο ἀνάγκη στῆναι Arst. — здесь необходимо остановиться19) устанавливать, учреждать или вводить, устраивать(χορούς Her., Soph.; ἑορτάν Pind.; med.: ἀγῶνα HH.; ἤθεά τε καὴ νόμους Her.)
ἀγορέ δέκα ἡμερέων οὐκ ἵσταται Her. — в течение десяти дней рынок бездействует;ἐπὴ τούτου προτέρου στήσομεν τὸν λόγον Sext. — с этого мы начнем свою речь (ср. 15);ἐπὴ στόματος δύο μαρτύρων καὴ τριῶν σταθήσεται πᾶν ῥῆμα NT. — на основании показаний двух или трех свидетелей (да) будет решено любое дело20) совершать, справлять(κτερίσματα Soph.; τῇ Μητρὴ παννυχίδα Her.)
21) превращать, делать(στῇσαι δύσκηλον χθόνα Aesch.)
22) назначать, провозглашать(τινὰ βασιλέα, ὅ ὑπὸ Δαρείου σταθεὴς ὕπαρχος Her.; τινὰ τύραννον Soph., med. Alcaeus ap. Arst.)
23) назначать, определять(ἡμέραν NT.)
τριάκοντα ἀργύρια ἱ. τινί NT. — предложить кому-л. тридцать серебренников24) med. начинаться, наступатьἔαρος ἱσταμένοιο Hom., Hes. — с наступлением весны;
ἦν ἱσταμένου τοῦ μηνὸς εἰνάτη Her. — был девятый день нового месяца25) находиться в покое, быть неподвижнымτίφθ΄ οὕτως ἕστητε τεθηπότες ; Hom. — отчего вы (словно) оцепенели?;κατὰ χώρην ἱ. Her. — оставаться на (своем) месте26) оказывать сопротивление, противиться(πρὸς οὐ δικαίους Thuc.; αὐξομένῳ τῷ Δημητρίῳ Plut.)
οἱ πολέμιοι οὐκέτι ἔστησαν, ἀλλὰ φυγῇ ἄλλος ἄλλῃ ἐτράπετο Xen. — противники не устояли, а побежали врассыпную27) быть устойчивым, твердым(οὐδὲν ἑστηκὸς ἔχειν Arst.; λόγος μεθοδικὸς καὴ ἑστώς Polyb.)
ἑστηκυῖα ἡλικία Plat. — устоявшийся, т.е. зрелый возраст;ἄνεμος κατὰ βορέαν ἑστηκώς Thuc. — ветер, постоянно дувший с севера28) (= усил. εἶναι См. ειναι) находиться, пребывать, бытьτὰ νῦν ἑστῶτα Soph. — нынешние обстоятельства;
ἐν ὡραίῳ ἕσταμεν βίῳ Eur. — я достиг зрелого возраста;οἱ ἑστῶτες εἶπον NT. — находившиеся (там люди) сказали;ξυμφορά, ἵν΄ ἕσταμεν Soph. — беда, в которую мы попали;ἐπὴ ξυροῦ ἱ. ἀκμῆς погов. Hom. etc. — находиться на острие бритвы, т.е. в критическом положении -
76 καθαιρεω
ион. καταιρέω (fut. καθαιρήσω - поздн. καθελῶ, aor. 2 καθεῖλον, inf. καθελεῖν; aor. 2 pass. καθειλόμην)1) снимать(ζυγὸν ἀπὸ πασσαλόφι Hom.; τινα ἀπὸ τοῦ ξύλου NT.)
τὰ τόξα κατελόμενος Her. — сняв (схватив) свой лук;— снимать (с неба), спускать (на землю) (τέν σελήνην Arph., Plat., Plut.);— снимать, спускать (вниз), сбрасывать долой (ἄχθος Arph.)2) опускать, убирать, сворачивать(τὰ ἱστία Hom.; med. τοὺς ἱστούς Polyb.)
3) уменьшать, укорачивать(καθαιρουμένη γραμμή Arst.)
4) опускать, закрывать(ὄσσε θανόντι Hom.)
5) низвергать, разрушать, сносить(τείχη Plat.; τὰς πόλεις Thuc.; τὰς ἀποθήκας NT.)
6) (тж. κ. ὑψόθεν Plut.) сокрушать7) опрокидывать, побеждать(ἀθλητήν Plat.)
8) подавлять, укрощать, смирять(τέν Εὐρυσθέος ὕβριν Her.; τέν μεγαλειότητά τινος NT.)
9) свергать, низлагать(Ἀστυάγεα Her.; δυνάστας ἀπὸ θρόνων NT.)
10) убивать, умерщвлять(τινα Hom., Soph.; ταῦρον Eur.; τὰ ἔθνη NT.)
11) истреблять, изгонять(τὸ λῃστικὸν ἐκ τῆς θαλάσσης Thuc.)
12) подвергать осуждению, приговаривать к наказанию, осуждать(τινα Eur.)
13) осуждать, обрекать, вынуждатьἐμὲ πάλος καθαιρεῖ τοῦτο τἀγαθὸν λαβεῖν Soph. — жребий заставляет меня принять на себя эту милую (ирон.) задачу
14) отменять(ψήφισμα Thuc.)
15) ослаблять, подрывать (силу)(τὰς μαρτυρίας, τὰς συνθήκας Arst.)
16) изнурять, истощать(τὸ σῶμα λεπταῖς διαίταις Plut.)
17) схватывать(τινα Her.)
18) завладевать, захватывать(χρήματα, ναῦν Her.)
κ. ἀγῶνα или ἀγώνισμα Plut. — завоевать приз, выйти победителем из состязания19) достигать, осуществлять(μεγάλα πράγματα Her.)
λόγῳ τὰ πράγματα καθαιρεῖσθαι Eur. — решать (свои) вопросы путем переговоров, т.е. мирным путем -
77 καθιημι
ион. κᾰτίημι (fut. καθήσω, aor. καθῆκα - эп. καθέηκα, pf. καθεῖκα, inf. aor. καθεῖναι, part. καθείς; med.: praes. καθίεμαι, fut. καθήσομαι, aor. καθείμην, pf. καθεῖμαι)1) посылать (вниз), сбрасывать, свергать(κεραυνὸν χαμᾶζε, ὑψόθεν ἐέρσας Hom.; ὅπλα εἰς ἅλα Eur.)
2) опускать, бросать, забрасывать(ἄγκυραν Her.; δίκτυα Arst.; ὀθόνην ἐπὴ τῆς γῆς NT.)
σκῶμμα ἐπί τινα κ. Luc. — отпустить шутку на чей-л. счет;κ. τὰ σκέλη ἀπὸ τῆς κλίνης ἐπὴ τέν γῆν Plat. — спустить ноги с кровати на землю;κ. τὰς κώπας Thuc. — бросить весла, перестать грести;κ. δόρατα (тж. εἰς προσβολήν) Xen. — опустить копья для атаки, т.е. взять на изготовку;κ. γνώμας Arph. — опускать (в урну, т.е. подавать) голоса3) погружать(κοντόν ἐς τέν λίμνην Her.; τινὰ εἰς ὕπνον Eur.)
κ. ἑαυτόν — погружаться, опускаться, бросаться (εἰς ἅλα Eur.; εἰς τὸ βαθύ Arst.)4) лить, выливатьσπονδὰς κ. Eur. — совершать возлияния;
οἶνον λαυκανίης κ. Hom. — проглотить вино5) med. пускаться, направляться, идти войной(ἐς πᾶσαν τέν Ἑλλάδα Her.)
6) распускать(κόμας εἰς ὤμους Eur.)
7) отпускать, отращивать(πώγωνα Arph., med. Plut.)
καθειμένος βοστρύχους Luc. — с ниспадающими кудрями8) (sc. ἑαυτόν) спускаться(μέχρι τοῦ μέσου Plat.)
9) опускаться(ἐς γόνυ Plut.)
10) продолжать, протягивать, проводить, доводитьοὐ καθεῖτο τὰ τείχη ὥσπερ νῦν Thuc. — стены не были доведены до того места, где они теперь;
ὄρη πρὸς τέν θάλατταν καθειμένα Plat. — горы, простирающиеся до моря11) (вы)пускать на арену, посылать на состязание(ἅρματα ἑπτά Thuc.; ζεύγη Isocr.)
12) представлять на конкурс, ставить на сцену(τέν πρώτην διδασκαλίαν Plut.)
13) выставлять, выдвигать(πρόφασιν Arph.)
14) (sc. ἑαυτόν) принимать участие, вступать(εἰς ἀγῶνα Plut.; ἐς τοὺς ἀγῶνας Luc.)
-
78 καινυμαι
(pf. κέκασμαι, ppf. ἐκεκάσμην)1) блистать, быть украшеннымὦμος ἐλέφαντι κεκαδμένος Pind. — плечо (Пелопа), украшенное ( или сверкающее) слоновой костью
2) быть снабженнымτείχη φρουραῖς κέκασται Eur. — стены защищены гарнизоном;
εὖ κεκασμένον δορυ Aesch. — хорошо вооруженное войско3) перен. блистать, выдаваться, отличаться, превосходитьπανουργίαις κεκασμένον Arph. — неистощимый в плутнях;κ. ἡλικίην ἔγχεΐ θ΄ ἱπποσύνῃ τε Hom. — превосходить сверстников в копьеметании и в конной езде;κ. τινα ὄρνιθας γνῶναι Hom. — затмевать кого-л. искусством птицегадания -
79 κακαλα
τά (= τείχη) стены Aesch. -
80 καταλυω
(pass.: fut. καταλῠθήσομαι, pf. καταλέλῠμαι)1) развязывать, распрягать(ἵππους Hom.)
2) отвязывать, т.е. снимать(τὸ σῶμα, sc. τοῦ ἀνακρεμαμένου Her.)
3) сносить, разрушать(πολίων κάρηνα Hom.; πόλιν, τείχη Eur.; ναόν NT.)
4) ломать, сокрушать(Διὸς τέν δύναμιν Arph.; τὸ κράτος τῆς βουλῆς Plut.)
5) ниспровергать, подрывать(τέν δημοκρατίαν Arph.; τὸ πλῆθος Lys.; τέν πολιτείαν Dem.)
εἰ μέ ἕξει τὰ ἐπιτήδεια ἥ στρατιά, καταλύσεται ἥ ἀρχή Xen. — если армия не будет иметь продовольствия, власть (полководца) падет6) свергать(τύραννον Thuc., Plut.)
; смещать(τινὰ τῆς ἀρχῆς Xen.)
καταλυθῆναι τῆς ἀρχῆς Her. — лишиться власти7) распускать(τέν βουλήν Her.; τῶν πόλεων τὰ βουλευτήρια Thuc.; τὸ ναυτικόν Dem.)
8) упразднять, отменять(τοὺς νόμους Polyb.; νόμον NT.)
9) выводить из строя(τὸν ἱππέα Xen.)
10) тж. med. кончать, прекращать, оканчивать(τὸν πόλεμον Thuc.; στάσιν Arph.; τὸ πλεῖν Dem.; τὸν βίον Xen., Plut.; τέν φυλακήν Arph.; τὸν λόγον Aeschin.; ἄσκησιν ὑπὸ γήρως Plut.)
κ. τέν εἰρήνην Aeschin. — нарушать мир;ἐν τῷ καταλύειν Arst. — в конце, при окончании;καταλύεσθαι τὰς ἐχθρας Her. — прекращать взаимные раздоры;καταλελυμένης τῆς ἡλικίας Arst. — на склоне жизни11) тж. med. заключать мир(τινί Her., Thuc.)
12) (ср. 1) останавливаться (для отдыха), искать убежища, находить пристанище(παρά τινα Thuc. и παρά τινι Dem.; Μεγαροῖ Plat.; εἰς πανδοχεῖον Plut.)
θανάτῳ καταλύσασθαι Eur. — найти себе отдых в могиле
См. также в других словарях:
τείχη — τεί̱χη , τεῖχος wall neut nom/voc/acc pl (attic epic doric) τεί̱χη , τεῖχος wall neut nom/voc/acc dual (doric aeolic) τειχέω build walls pres imperat act 2nd sg (doric aeolic) τειχέω build walls imperf ind act 3rd sg (doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
Αναστασιανά τείχη — Τα τείχη που έχτισε ο Αναστάσιος A’ στην Κωνσταντινούπολη για να την προστατέψει από τις επιδρομές, κυρίως των Γότθων. Εκτείνονταν από την πόλη Σηλυβρία της Προποντίδας έως την πόλη των Δέρκων στον Πόντο. Είχαν μήκος 23 χλμ., ύψος 5,84 μ. και… … Dictionary of Greek
Μακρά Τείχη — Ονομασία δύο τειχών ελληνικών πόλεων της κλασικής εποχής. 1. Ονομασία δύο τμημάτων τειχών, τα οποία ένωναν την Αθήνα με τον Πειραιά και αποτελούσαν μέρος του μεγάλου αμυντικού έργου του αθηναϊκού κράτους. Διακρίνονταν στο Βόρειο, στο Νότιο ή διά… … Dictionary of Greek
Θεσσαλονίκη — I (4ος αι. π.Χ.). Κόρη του Φιλίππου Β’ της Μακεδονίας και της συζύγου του Νικησίπολης, αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Σύζυγός της υπήρξε ο Κάσσανδρος, από τον οποίο απέκτησε τρεις γιους: τον Φίλιππο, τον Αντίπατρο και τον Αλέξανδρο. Τη σκότωσε ο… … Dictionary of Greek
Ισραήλ — I Επίσημη ονομασία: Κράτος του Ισραήλ Έκταση: 20.770 τ. χλμ. Πληθυσμός: 6.029.529 (2002) Πρωτεύουσα: Ιερουσαλήμ (622.091 κάτ. το 1997) *Σημ.: Η Ιερουσαλήμ ανακηρύχθηκε μονομερώς από το Ισραήλ πρωτεύουσα το 1982, στη θέση του Τελ Αβίβ, χωρίς όμως… … Dictionary of Greek
οχύρωση — Έργο ή συγκρότημα έργων, κατασκευασμένο για την υπεράσπιση μιας θέσης ή μιας περιοχής. Η υπεράσπιση αυτή μπορεί να επιτευχθεί με κατάλληλη εκμετάλλευση της ίδιας της μορφής του εδάφους καθώς και με διάφορες βελτιώσεις. Έτσι είναι δυνατό να… … Dictionary of Greek
Ισπανία — Επίσημη ονομασία: Βασίλειο της Ισπανίας Έκταση: 504.782 τ. χλμ. Πληθυσμός: 40.037.995 (2001) Πρωτεύουσα: Μαδρίτη (2.882.860 κάτ. το 2000)Κράτος της νοτιοδυτικής Ευρώπης, στην Ιβηρική χερσόνησο. Συνορεύει στα ΒΑ με τη Γαλλία και την Ανδόρα, στα Δ… … Dictionary of Greek
Πειραιάς — Πόλη της Αττικής, το μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας, επίνειο των Αθηνών, από τα σημαντικότερα εμπορικά και βιομηχανικά κέντρα της χώρας και πρωτεύουσα της ομώνυμης νομαρχίας της περιφέρειας Αττικής. Ο δήμος Π. και οι δήμοι Αγίου Ιωάννη Ρέντη,… … Dictionary of Greek
τείχος — Κτίσμα από διάφορα υλικά, που χρησιμεύει για την άμυνα των πόλεων ή κατοικημένων τόπων. Ήδη από τους προϊστορικούς οικισμούς υπήρχαν, για αμυντικούς σκοπούς, χαρακώματα και αναχώματα, αλλά πραγματικά τ. εμφανίζονται στην Ελλάδα κατά τη 2η… … Dictionary of Greek
Κωνσταντινούπολη — (τουρκ. Istanbul). Πόλη (8.831.805 κάτ. το 2000) της ευρωπαϊκής Τουρκίας, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας (5.220 τ. χλμ., 10.018.735 κάτ.). Είναι χτισμένη στις δύο πλευρές του Κεράτιου κόλπου (τουρκ. Halic) στο στόμιο του Βοσπόρου (τουρκ.… … Dictionary of Greek
Ρώμη — I (Rome). Όνομα δύο πόλεων των Η.Π.Α. 1. Πρωτεύουσα της περιοχής Ονέιντα, της Πολιτείας της Ν. Υόρκης (44 350 κάτ.). Είναι χτισμένη στις όχθες του ποταμού Μόουχωκ, βορειοδυτικά της Ούτικα. Πρόκειται για βιομηχανικό κέντρο και σιδηροδρομικό κόμβο… … Dictionary of Greek