-
1 шыжаш
шыжаш-ем1. крапать, накрапывать, моросить, сыпать, сеять; падать мелкими каплями (о дожде)Жапын-жапын йӱштӧ йӱр шыжен. М. Шкетан. Время от времени моросил холодный дождь.
Эр годсекак пылан ыле, а кас велеш эркын гына йӱр шыжаш тӱҥале. «Ончыко» С утра было облачно, а к вечеру тихонько стал накрапывать дождь.
Сравни с:
йӱраш2. брызгать; лететь, разлетаться, рассеиваться каплями, мелкими частицами– Казаварнятым лушко шумешкак пӱчкынат, ала мо – вӱр шыжа гына. В. Иванов. – Видно, ты свой мизинец порезал прямо до костей – так и брызжет кровь.
Чӧгыт йӱк чарныде йоҥгалтеш, тулйып йырваш шыжа. К. Васин. Беспрестанно раздаётся звон молота, искры летят кругом.
Имньын йол йымачше лум шыжа. А. Юзыкайн. Из-под ног лошади брызжет снег.
Сравни с:
шыжалташ -
2 шыжаш
-ем1. крапать, накрапывать, моросить, сыпать, сеять; падать мелкими каплями (о дожде). Жапын-жапын йӱ штӧ йӱ р шыжен. М. Шкетан. Время от времени моросил холодный дождь. Эр годсекак пылан ыле, а кас велеш эркын гына йӱ р шыжаш тӱҥале. «Ончыко». С утра было облачно, а к вечеру тихонько стал накрапывать дождь. Ср. йӱ раш.2. брызгать; лететь, разлетаться, рассеиваться каплями, мелкими частицами. – Казаварнятым лушко шумешкак пӱ чкынат, ала мо – вӱ р шыжа гына. В. Иванов. – Видно, ты свой мизинец порезал прямо до костей – так и брызжет кровь. Чӧ гыт йӱ к чарныде йоҥгалтеш, тулйып йырваш шыжа. К. Васин. Беспрестанно раздаётся звон молота, искры летят кругом. Имньын йол йымачше лум шыжа. А. Юзыкайн. Из-под ног лошади брызжет снег. Ср. шыжалташ. -
3 шыжаш
2 спр.1 и 2 л. не употр.1) брызгать;2) крапать, накрапывать, моросить, падать мелкими каплями (о дожде). -
4 шыжалташ
Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > шыжалташ
-
5 йӱраш
йӱрашГ.: юраш-амлить, идти (о дожде), разг. дождитьЧарныде йӱраш не переставая лить;
эр марте йӱраш лить до утра.
Кечывал деч вара йӱр йӱраш тӱҥале. И. Васильев. После обеда пошёл дождь.
Кас шумешке йӱр йӱреш. О. Ипай. До вечера льёт дождь.
Составные глаголы:
-
6 шыжалташ
шыжалташ-ам1. брызгать, брызнуть; лететь, разлетаться (разлететься), улетать (улететь) в разные стороны(Пӧрткайык) пунжым овартенат, шулдыржым лупшкедылеш, шырча чыла велыш шыжалтеш. А. Филиппов. Воробей, распушив свои перья, машет крыльями, брызги разлетаются в разные стороны.
Имне-влак писын тарванышт, орва колеса йымач вишкыде лавыра шыжалте. К. Васин. Лошади быстро тронулись, из-под колёс телеги брызнула жидкая грязь.
Сравни с:
шыжаш2. перен. разг. броситься, помчаться, податься; идти, ехать куда-л. (очень быстро)(Арсинка:) Мый тудым (пырысым) ужымат, теҥгыл гыч тӧрштен, почешыже шыжалтым. А. Волков. (Арсинка:) Увидев кошку, я, спрыгнув со скамейки, бросился за ней.
Тиде жапыште Эчук, капка гыч лектын, ала-кушко шыжалте. «Мар. ӱдыр.» В это время Эчук, выйдя из ворот, помчался куда-то.
Составные глаголы:
-
7 йӱраш
Г. ю́раш -ам лить, идти (о дожде), разг. дождить. Чарныде йӱраш не переставая лить; эр марте йӱраш лить до утра.□ Кечывал деч вара йӱр йӱраш тӱҥале. И. Васильев. После обеда пошёл дождь. Кас шумешке йӱр йӱреш. О. Ипай. До вечера льёт дождь. Ср. йогаш, шаваш, шыжаш.// Йӱрын каяш пройти. (о дожде). Ик леве йӱр йӱрын кая гын, адак пӱртӱс ылыжеш. В. Косоротов. Пройдёт один тёплый дождь, природа снова оживёт. -
8 шыжалташ
-ам1. брызгать, брызнуть; лететь, разлетаться (разлететься), улетать (улететь) в разные стороны. (Пӧ рткайык) пунжым овартенат, шулдыржым лупшкедылеш, шырча чыла велыш шыжалтеш. А. Филиппов. Воробей, распушив свои перья, машет крыльями, брызги разлетаются в разные стороны. Имне-влак писын тарванышт, орва колеса йымач вишкыде лавыра шыжалте. К. Васин. Лошади быстро тронулись, из-под колёс телеги брызнула жидкая грязь. Ср. шыжаш.2. перен. разг. броситься, помчаться, податься; идти, ехать куда-л. (очень быстро). (Арсинка:) Мый тудым (пырысым) ужымат, теҥгыл гыч тӧ рштен, почешыже шыжалтым. А. Волков. (Арсинка:) Увидев кошку, я, спрыгнув со скамейки, бросился за ней. Тиде жапыште Эчук, капка гыч лектын, --- ала-кушко шыжалте. «Мар. ӱдыр.». В это время Эчук, выйдя из ворот, помчался куда-то. Ср. шыжыкташ, шикшалташ, чымыкташ, чошаш.// Шыжалт(ын) каяш разлетаться, разлететься; брызгаться, брызнуть. Пушкольмо дене удыралмышт годым вӱ дшӧ шыжалт кая. Д. Орай. При ударе вёслами вода разлетается. Шыжалт(ын) лекташ брызнуть, разлететься; вылиться каплями, струёй. Мо лиеш – лийже, нерем гыч вӱ р шыжалт лекше, а мый шке шонымем шуктем! П. Эсеней. Будь что будет, пусть кровь из носа брызнет, а то, что задумал, я выполню.Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > шыжалташ