-
1 хъул
-
2 цонджы хъул
-
3 мæхъул
-
4 абадт
(мн. абæдтытæ)застолье; пирушкаАбадт Фидары уаты уыди. – Застолье было в комнате Фидара. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
-
5 аивæй
по секрету; незаметно, украдкой, тайкомМæ цонг мын балвас аивæй дæ риумæ. – Украдкой руку мою прижми к груди. (Хостыхъоты З., Сослан)
Дуканийы хуыздæр хъуымæцтæ цы уыдис, уыдон аивæй æндæр дуканитæм алæвæрдта, æмбæхсгæ дæр дзы бакодта. – Самые ценные ткани что были в лавке, он тайком передал в другие магазины, а некоторые припрятал. (Коцойты А., Мырзæджы карьерæ)
Æз æм аивæй мæ цæст дардтон. – Я за ней украдкой наблюдал. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
-
6 афтид
1. прил.1) пустой, порожний; полый, пустопорожнийафтид ран – пустошь, пустое место
2) свободныйТедо афтид бандоныл æрбадти. – Тедо присел на свободное место (сиденье).
3) голый2. сущ. 3. частицатолько, лишьЙæ сынтæгыл афтид миддæггæгты бадгæ йæ баййафтон. – Я его застал сидящим на своей кровати в одном нижнем белье. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
-
7 ахъахъхъæнын
1) сохранить2) покараулить3) взглянуть; осмотреться, обозретьАлырдæм ахъахъхъæдтон æмæ æввахс ран фæрвы къутæртæ ауыдтон. – Я оглянулся по сторонам и невдалеке увидел ольховые кустарники. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
4) проследить -
8 баййафын
1) догнать, достигнуть, настигнуть2) поравняться; сравняться3) сравниться4) подоспеть, поспеть5) застать, застигнутьЙæ сынтæгыл афтид миддæггæгты бадгæ йæ баййафтон. – Я его застал сидящим на своей кровати в одном нижнем белье. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
6) испытать, пережить -
9 бон-изæрмæ
нареч. весь день; с утра до вечераБон-изæрмæ фæтезгъо кодтам. – Мы прогуляли весь день. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
-
10 дарæсхуыйæн
Тимæимæ дарæсхуыйæн æрмадзы дуармæ фембæлдыстæм. – С Тимой мы встретились у двери пошивочной мастерской. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
-
11 дзæнгæрæг
1) колокол, колокольчик2) звонокТелефоны дзæнгæрæг райхъуыст. – Раздался телефонный звонок. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
дзæнгæрæджы цæппæр – кнопка звонка
-
12 кæддæра
частица, выражающая сомнение или вопроспосмотрим, интересноЦæй азгъорæм, кæддæра чи фæраздæр уаид? – Побежим, интересно, кто опередит?
Кæддæра цы бакæнид уый? – Интересно, что он сделает?
Йæхи бар-ма йæ бауадзут, кæддæра цы кæнид. – Оставьте-ка его в покое (предоставьте его самому себе), посмотрим, что он будет делать. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
-
13 майдыма
1) по крайней мере; хоть бы; на худой конецДыууæ мæгуыр зæронды æрвылбон сæхи хурмæ тавынц куы Тедойы, куы Симоны дуармæ. Сæхи ирхæфсынц сæ лæппуйы бонтæ мысынæй, сæхицæй æппæлынæй. Æндæр сын сæ фадат ницы дæтты нæдæр исты аразынæн, нæдæр хъуыды кæнынæн, нæдæр, майдыма, хи ирхæфсынæн. – Два бедных старика греются на солнышке то у калитки Тедо, то у калитки Симона. Себя они развлекают тем, что вспоминают свою молодость и бахвалятся. У них нет возможности заниматься чем-нибудь другим: ни мастерить что-нибудь, ни предаваться размышлениям, ни, на худой конец, развлекаться. (Джыккайты Ш., Ирон аив дзырды зæрингуырд)
2) а если, а если бы; вдруг, а вдругУазæг чызджы иунæгæй куыд ауагътат, майдыма йæ исчи аскъæфта, уæд ма цы цæсгом равдисдзыстут?! – Как вы отпустили гостившую у нас девушку одну, а если кто-нибудь ее похитит, тогда как вы еще посмеете показать свое лицо?! (Бекъойты Е. Фатимæ)
Афтæ хуыздæр уыдзæн, майдыма нæм æнæнхъæлæджы уазджытæ фæзынди. – Так лучше будет, а не то вдруг к нам нежданные гости придут. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
-
14 ныххал уын
Хур бонтæ кæрæдзийы фæдыл ныххал сты. – Солнечные дни потянулись друг за другом вереницей. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
-
15 рагъыстæг
(мн. рагъыстджытæ)анат. позвоночникрагъыстæджы магъз – анат. спинной мозг
рагъыстæджы хъул – анат. позвонок
-
16 раджы
-
17 разынын
1) явиться, показаться, появиться2) выявиться, обнаружиться; оказатьсяЙæ дуар æрдæггом разынд. – Его дверь оказалась полуоткрытой. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
-
18 рафæзмын
1) сымитировать; воспроизвести; скопировать; передразнить2) передать, воспроизвести, сообщить (что-либо увиденное, услышанное и т.п.)Цæмæдæр гæсгæ дæ мады ныхæстæ æрымысыдтæн. Чидæр мын æй рафæзмыдта. – Почему-то вспомнились слова твоей матери. Кто-то мне их передал. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
-
19 фæрв
(мн. фæрвытæ)Алырдæм ахъахъхъæдтон æмæ æввахс ран фæрвы къутæртæ ауыдтон. – Я оглянулся по сторонам и невдалеке увидел ольховые кустарники. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
-
20 фæсаууонмæ
1. заочно; за глазаВаригкайы руаджы Тимæйы фæсаууонмæ рагæй зыдтон. – Благодаря Варигка заочно я Тиму давно знал. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
фæсаууонмæ ахуыр кæнын – учиться заочно
Текъа æмæ Бекъа кæрæдзийы фæсаууонмæ зыдтой. – Тека и Бека были заочно знакомы друг с другом. (Айларты И.)
2. заочныйфæсаууонмæ курсытæ – заочные курсы
- 1
- 2
См. также в других словарях:
ХЪУЛ САХ АБАДЫН — Хорз хъуыддаг саразын, фæндтæ рæвдз цæуын; исты хъуыддаг хи куыд фæндыд, афтæ саразын. Ему везет. Йæхæдæг дæр æй зоны (Хъази), йæ хъул кæддæриддæр сах кæй абады, уый æмæ афтæ фæкæны: «Æз амондджын дæн æрдзæй. Мæнмæ йæхи мачи барæд». (Цхуырбаты У … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХЪУЛÆТТÆ МИДÆМÆ УЫН — Æмбæхст фæндтимæ цæрын, миддунейы цы хъуыды чындæуы, уый никæмæн дзурын, никæмæн зонын кæнын. Адонæн сæ хъулæттæ мидæджы рдæм вæййынц. Æнцонæй сæ нæ базондзынæ. (Хацырты С. Хæхты фæдисон.) Калм, дам, афтæ зæгъы, мæнæн, дам, мæ хъулæттæ æддæмæ сты … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХЪУЛ ТУЛЫН — Хи куыд фæнды, афтæ исты саразын, кæнæ исты æрцæуын. Кæрдæджытыл фæйнæрдæм ахæцыдтæн æмæ мæнæ дыууæ лæгæн минасваг мыд. Гъæйтт, зæгъын, мæ хъул атылд. (Нафи, Сосо бадзуры.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
хъул — з.б.п., лтæ … Орфографический словарь осетинского языка
хъулæттæ-мулæттæ — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
ХЪАЗÆН ХЪУЛ — Хи ирхæфсын, хи худæгæй кæуыл схæссынц, ахæм. Адæймаг хъазæн хъул нæу. Адæймаджы фосау мачи хъуамæ нæма. (Ардасенты Х. Цард æмæ поэзи.) Адæм мæ, æвæццæгæн, хъазæн хъул аразынц, куыд хъуамæ рахæцон æз чызгимæ, искуыдæр ма уый æрцыд. (Хъайтыхъты А … Фразеологический словарь иронского диалекта
САУ ХЪУЛÆТТÆ — Æмбæхст, мæнгард хъуыдытæ. Фыды фарн, дам, мæрдтæм нæ цæуы... уый хорз у, фæлæ фыдæн йæ фыдбылыз æмæ йæ сау хъулæттæ дæр уæлæуыл зайынц. (Нафи, Сосо бадзуры.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ТЫХЫ ХЪУЛ — Стыр ныфс. Хæрæфырт мадыфсымæртæн тыхы хъул у. (Æмб.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
АРВ ХЪУЛÆТТÆ КÆНЫН — Асадын … Фразеологический словарь иронского диалекта
ТУТЫРЫ ХЪУЛ — Кæмæй фæхъазынц, фæхынджылæг кæнынц, хи кæуыл ифхæрсынц, ахæм адæймаг … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЦÆСТЫТÆ ХЪУЛÆТТÆ КÆНЫН — 1. Искæмæ тызмæг ахаст равдисын. Куы йæм сдзуры (мад), уæд йæхи (Асиат) сау калмау акæны, йæ цæстытæ схъулæттæ кæны. (Епхиты Т. Æфсир.) Дзабо бакаст Науырмæ, фæлæ лæппу йæ цæстытæ схъулæттæ кодта, йæ сæр банкъуыста. (Ф. 1962, 2.) 2. Кæмæндæр… … Фразеологический словарь иронского диалекта
