ацы

Ацы æгъдауы æнгæс æгъдау кодтой абхаз, сомих, гуырдзы, цæцæн, мæхъхъæл æмæ æндæр адæмтæ дæр. – Похожий обычай был у абхазов, армян, грузин, чеченцев, ингушей и других народов. (Цыбырты Л., Ирон адæмон бæрæгбонтæ)

Ацы ’взисты ардыстæн! – Клянусь этим серебром! (Коцойты А., Хин)

Æрбахæццæ стæм нæ хъарм барактæм. Ацы хъуыддагæй мах, æвæццæгæн, иннæ лагертæй амондджындæр уыдыстæм. Цæвиттон, Норильскæн дурæвзалы йæхимæ ис æмæ дзы артаг хæрз æнцон хъуыддаг у. – Добрались мы до своих теплых бараков. В отношении этого (т.е. отопления) мы, наверно, были счастливее других лагерей. Короче говоря, в Норильске есть свой каменный уголь, поэтому топливный вопрос здесь решается легко. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)

Ау, уый та куыд? Нæ зæрдæйы туг нал ис? – Как же так? Разве в нашем сердце нет больше крови? (Брытъиаты Е., Хазби)

Ау, мæлгæ кæны Гугула? – Неужели Гугула умирает (Мамсыраты Д., Гугула)

Ацы кæрцы ау нал ис. – В этой шубе нет больше (согревательной) силы. (Абайты В., Историон-этимологон дзырдуат, 1-æм том)

Ацы аз дæр та 120 адæймаджы æрвыст æрцæудзæн уæлдæр ахуырдæттæм. – В этом году также 120 человек будут отправлены в высший учебные заведения. («Фидиуæг», 1963, №7)

Чи зоны, ацы дзырдбаст нывыл термин нæу. – Возможно это словосочетание не является удачным термином. (Джыккайты Ш., Уац «Таурæгъ – адæмы дзургæ истори»)

Мæ сæрæй йын акуывтон, йæ дæлфад цы къæйау ис, уый рæбын æрæвæрдтон уардиты дæстæг – Я поклонился ему и на плиту у подножия (памятника) возложил букет роз (Нафи, «Мах дуг», 2007, №3)

Ацы уардиты дæстæг Æз хæссын дæ номыл – Этот букет роз я несу в твою честь (Фидараты Руслан, «Мах дуг», 2007, №10)

Ахорæнтæ ахæм ирд, æхцон æмæ зæрдæдзуаг сты, æмæ адæймаг бар-æнæбары фæзæгъы йæхицæн: ацы æмдзæвгæ йæхæдæг фарны нуазæн куы у, сиу дзы сты ныв, æрттывд æмæ зæлланг. – Краски настолько яркие, приятные и привлекательные, что человек невольно говорит себе: это стихотворение уже само по себе благодатный напиток, в нем слились изображение, сияние и звон. («Мах дуг»)

Ацы ран дæр усгуртæ зилдух кодтой зæрдæдзæугæ æмæ хъæздыг чындздзон чызджы алыфарс, фæлæ уый никæмæн ницы ныфс лæвæрдта. – Женихи и тут крутились около симпатичной и богатой невесты; но она никому не подавала и малейшей надежды. (Чиныг: Æмбалты Цоцко, Уацмыстæ)

Ацы фæстаг азты куыста Садоны æрзæткъахæны, индзылер-геолоджы бынаты. – В последние годы он работал на садонских рудниках на должности инженера-гелога. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)

Номдзыд индзылер, ирон адæмы иузæрдион фырт Гаглойты Рутены рухс ном дзы арын. – Посвящаю (произведение) знаменитому инженеру, верному сыну осетинского народа Гаглоеву Рутену. («Фидиуæг», 2005, №4)

Гиоты индзылер мын æргом загъта, Къоста хъуыддаджы лæг нæу, газет уадзыны фæлхæстæ æмæ æндæр хабæрттæ æххæст кæнынмæ нæ сарæхсдзæни. – Инженер Гиоти открыто мне сказал, что Коста не деловой человек, что у него нет способности заниматься газетным бизнесом. («Мах дуг», 1999, №10–11)

иу æмæ ссæдз – двадцать один (в двадцатеричном счёте; букв. один и двадцать)

иу æмæ дыууиссæдз – сорок один (в двадцатеричном счёте; букв. один и сорок)

иу æмæ æртиссæдз – шестьдесят один (в двадцатеричном счёте; букв. один и шестьдесят)

иу æмæ цыппарыссæдзы – восемьдесят один (в двадцатеричном счёте; букв. один и восемьдесят)

Мæ фыд-иу къуыригай дзæбидырдзуан цыд. – Мой отец, бывало, по неделям ходил на охоту за турами. (Хетæгкаты Къ., Чи дæ?)

Ацы хабар-иу арæх кодта мæ фыдыфыд. – Эту историю частенько рассказывал мой отец. (Дзесты К., Нæ буц хистæртæ)

Ракæн-иу ракæ йæ сагъæс дæ хъарæджы, аргæвд-иу хистæн нæ хъуг. – Расскажи, расскажи (в будущем) о его думах в своем причитании, зарежь на поминки нашу корову. (Хетæгкаты К., Салдат)

Ацы чиныг кæсгæйæ, мах арæх æмбæлдзыстæм иуæй-иу математикон терминтыл. – Читая эту книгу мы часто будем встречаться с некоторыми математическими терминами. (Сиукъаты Н., Дун-дуне нæ алфамбылай)

Нæ дыууæйæ йеддæмæ ничи зыдта ацы хабар. – Кроме нас двоих никто не знал об этом случае. (Малиты В., Кæйдæр тетрадæй)

Ацы бирæгътæ дын кæд дæ фос кайдтой... – А может эти волки наносили ущерб твоему скоту... (Беджызаты Ч.)

Ацы къухамынд ист у, æвæццæгæн, фæсарæйнаг кинотæй. – Этот жест, по-видимому, перенят из зарубежных фильмов. («Ирон ныхасы культурæ æмæ стилистикæ», Дзæуджыхъæу, 2001)