Перевод: с исландского на все языки

со всех языков на исландский

waves

  • 1 eisa

    I)
    (að), v.
    1) to rush on; ganga eisanda, to go dashing through the waves (of a ship); eisandi úðr, foaming wave;
    2) eisa eldum, to shower down embers.
    * * *
    að, in the phrase, e. eldum, to shower down embers, Fas. ii. 469: poët., ganga eisandi, to go dashing through the waves, of a ship, Hkv. 1. 2; láta skeiðr e., id., Sighvat; vargr hafs eisar, the sea-wolf ( the ship) goes dashing, Edda (in a verse); eisandi uðr, foaming waves, Bs. i. 483 (in a verse), vide Lex. Poët.

    Íslensk-ensk orðabók > eisa

  • 2 ÞJÓTA

    (þýt; þaut, þutum; þotinn), v.
    1) to emit a loud or whistling sound, of the wind, surf, waves, leaves of trees; øxin þaut, the axe whistled; á þaut af þjósti, a river roared with fury; reiðar-þrumur þjóta, the thunder roars; úlfar, vargar þjóta, the wolves howl; þjóta í horn, to blow a horn or trumpet (áðr halr hugfullr í horn um þaut);
    2) to rush; þjóta upp, to dart up, start up (þá þutu upp allir);
    3) þjóta á, to burst on one like a storm, = dynja á (varði mik trautt, at svá skjótt mundi á þjóta, sem nú er).
    * * *
    pres. þýt; pret. þaut, þauzt, þaut, pl. þutu; subj. þyti; part. þotinn: [A. S. þeótan, cp. Ulf. þut-in, þut-haurn, = Gr. σάλπιγξ; Dan. tude]:—to emit a whistling sound, e. g. of the wind, surf, waves, leaves of trees; vindr þýtr, Grág. ii. 170; sjár, alda, brim þýtr, Lex. Poët., Gm. 21; öxin þaut, the axe whistled, Fs. 62; öxar tvær þutu hátt á öxa-tré, Sturl. 1. 158; vindr kom á þá ok þaut í spjótunum, iii. 83; víða þaut jörðin af þeirra hljóðan, resounded, Stj. 434; þjótandi strengleikr, of tunes, Sks. 632; þaut borgin af hljóðfærum, Konr.; í því er hann féll, þá þaut mjök ok glumdi, Stj. 46; nú heyra þeir at þaut í slöngu Búa, Ísl. ii. 408; nú þýtr undin, Fas. i. 204, cp. Fbr. 111 new Ed.; jötuns háls-undir ( the waves) þjóta, Stor. 3; þat þýtr fyrir regni, it whistles for rain, Stj. 594; á þýtr af þjósti, Am.; þjótandi fors, Gsp.; þjótanda haf, Sks. 54, 137 new Ed.; reiðar-þrumur þjóta, Art. 80; þjótandi kvern, of a mill, Fas. i. 493 (in a verse).
    2. to howl, of a wolf; sem úlfar þyti, Karl. 140; þar heyrir þú varga þjóta, Gkv. 28 (Dan. ulvene tude), cp. ulfa-þýtr; hölkn ( monsters) þutu, Hým.
    II. to rush; þá þutu upp allir, Grett. 164 new Ed.; margir menn þutu upp ok kváðu hann njósnarmann, Sturl. ii. 247, Th. 25.
    2. with prep.; þjóta ú, to rush in; at skjótara mundi á þjóta = á dynja, to burst in, Fms. vii. 125; varði miki eigi at svá skjótt mundi á þjóta sem nú er, xi. 115.
    III. as intrans. [Engl. to toot; Germ. tuten], to blow a horn, trumpet, it only occurs in two instances; áðr halr hugfullr í horn um þaut, ere he blew the horn, Hðm. 17; sá er þýtr í trumbu, Fms. viii. 83 (in a verse).

    Íslensk-ensk orðabók > ÞJÓTA

  • 3 BÁRA

    * * *
    I)
    f. wave, billow; vant er at sigla milli skers ok báru, between Scylla and Charybdis.
    (að), v. to fall and rise in waves (vatnit hrœrðist mjök ok báraði).
    * * *
    u, f. [berja?], a wave, billow, v. alda; as a rule bára denotes the smaller waves caused by the wind (on the surface of larger billows), alda the rollers or swell, Bs. ii. 82, Fas. i. 186, Fms. x. 324 (of a breaker = boði), Gkv. 1. 7: the proverb, sigla milli skers ok báru, cp. inter Scyllam et Charybdin, Fms. ii. 268, Fb. iii. 402; sjaldan er ein báran stök, there is seldom a single billow: of misfortune, cp. Aesch. Prom. 1015 κακων τρικυμία, cp. also Ísl. Þjóðs. i. 660.
    β. metaph. of undulations or rough stripes on the surface of a thing, e. g. the crust of a cheese, Fs. 146; a scull, cp. Eg. 769: báruskel, f. cardia testa cordata pectinata, a shell, Eggert Itin. p. 1010.
    COMPDS: bárufall, báruskel, báruskot, bárustormr, bárustórr.

    Íslensk-ensk orðabók > BÁRA

  • 4 BRANDR

    (-s, -ar), m.
    1) brand, firebrand (brandr af brandi brennr);
    2) ship’s beak (= svíri); fellr brattr breki bröndum hæri, the waves break high above the ‘brandar’;
    3) ships’ beaks put up as ornaments over or at each side of the chief entrance of dwellings (brandana af knerrinum lét hann setja yfir útidyrr sínar);
    4) the blade of a sword (brast sverðit undir hjaltinu ok fór brandrinn grenjandi niðr í ána).
    * * *
    m.
    I. [cp. brenna, to burn; A. S. brand (rare)], a brand, firebrand; even used synonymous with ‘hearth,’ as in the Old Engl. saying, ‘este ( dear) buith ( are) oun brondes,’ E. Engl. Specimens; b. af brandi brenn, Hm. 56; at bröndum, at the fire-side, 2, Nj. 195, 201; hvarfa ek blindr of branda, id., Eg. 759; cp. eldi-brandr.
    2. [cp. Dan. brand, Germ. brand], a flame; til brands, ad urnam, N. G. L. i. 50 (rare); surtar-brandr, jet; v. brand-erfð.
    II. [A. S. brand, Beow. verse 1454; Scot. brand = ensis; cp. to brandish], the blade of a sword; brast þat (viz. the sword) undir hjaltinu, ok fór b. grenjandi niðr í ána, Fas. ii. 484, Korm. 82, Eb. 238, Fms. i. 17, Bs. ii. 12; víga-brandr, a war-brand, a meteor.
    III. a freq. pr. name of a man, Brand.
    B. On ships, the raised prow and poop, ship’s beak, (svíri and brandr seem to be used synonymously, Konr. S. l. c.); fellr brattr breki bröndum hærri, the waves rise high above the ‘brandar,’ Skv. 2. 17; brandar af knerri (a b. on a merchant-ship), Grett. 90 new Ed., Fms. ix. 304; hann tók um skipstafninn; en menn hans tóku af hendr hans, því at bráð var eigi af brandinum (sing. of the ‘high prow’ of a ship), viii. 217; leiddist mér fyrir Þórsbjörgum, er brandarnir á skipum Bagla stóðu í augu mér, 372, 247; gyltir brandar ok höfuð, Konr., where some MSS. ‘höfuð ok svirar.’
    2. ships’ beaks used as ornaments over the chief door of dwellings, always in pl.; af knerri þeim eru brandar veðrspáir fyrir dyrum, before (above?) the door, Landn. 231, cp. Grett. 116, where it can be seen that the b. were two, one at each side of the door; hann sá fatahrúgu á bröndum, heaps of clothes on the b., 179; b. ákafliga háfir fyrir höllinni svá at þeir gnæfðu yfir bust hennar (b. exceeding high over the door so that they rose above the gable), gyltir vóru knappar á ofanverðum bröndunum, Konr. S.: these doors are hence called branda-dyrr, Sturl. ii. 106, iii. 200, 218.

    Íslensk-ensk orðabók > BRANDR

  • 5 BRATTR

    a.
    1) steep; brött brekka, a steep slope; brattar bárur, high waves; bera bratt halann, to carry the tail high; reynt hefi ek fyrr brattara, I have been in a worse plight;
    * * *
    adj. [A. S. brant, bront; Swed. brant; North. E. brant and brent], steep, of hills, etc.; brött brekka, a ‘brent’ hill, Hrafn. 20; bárur, high waves, Sks. 40: metaph., bera bratt halann, metaphor from cattle, to carry the tail high (in mod. usage vera brattr), opp. to lægja halann, to droop the tail, Ísl. ii. 330, cp. Hkv. Hjörv. 20; reynt hefi ek fyr brattara, cp. Lat. graviora passus, I have been in a worse plight, Ann. 56; einatt hefi ek brattara átt, Grett. 133: mér hefir opt boðizt brattara, id., etc.,—a metaphor from mountaineers.

    Íslensk-ensk orðabók > BRATTR

  • 6 FALDA

    * * *
    I)
    (feld; félt, féldura; faldinn), v. to array with a woman’s hood (f. e-n or e-m e-u, or með or við e-u); f. sik motri, með or við motri, to hood oneself with a motr; Brandr var faldinn, Brand had on a woman’s headgear; hjálmi faldinn, wearing a helmet.
    (að), v.
    1) to hood (see prec.);
    2) to fold; fá mer skyrtu þína, en ek skal f. hana saman, I shall fold it up; falda aptr, to unfold.
    * * *
    in old writers this word (if used in sense II) always follows the strong form and is declined like halda, viz. pret. félt, Landn. 166, vide Lex. Poët. passim, pl. féldu; pres. sing. feld; imperat. falt; pret. subj. féldi, Orkn. (in a verse); part, faldinn; but in signf. I ( to fold) it is weak (faldar, faldaði), though it seldom occurs in old writers in this sense: in mod. usage the weak form only is used: [Ulf. falþan = πτύσσειν in Luke iv. 20. to fold or close the book; A. S. fealdan; Engl. to fold; Germ. falten; Dan. folde; Swed. fålla; Fr. fauder; cp. Lat. plicare]:—to fold, with acc.:
    I. gener. to fold; ek skal f. hana saman, I shall fold her up, Str. 9; tók hón þá skyrtuna ok faldaði saman, id.; sem hón hafði saman faldat, id.; f. fald eptir, to unfold a fold, id.; at engi mundi þann fald aptr f., id.; ef hón gæti aptr faldat skyrtu þína, 13.
    β. to hem; falda dúk, klút, etc., to hem a towel, kerchief, or the like; cp. faldaðr, ófaldaðr.
    II. esp. to hood or cover the head, chiefly used of ladies wearing the fald, q. v.:
    α. with acc. of the person, dat. of the dress; ek mun falda þik með höfuðdúki, Nj. 201; at hón hefði nú faldit sik við motrinum, Ld. 210; Brandr var faldinn, B. was hooded as a lady, Fs. 109; Hildr Eyvindar-dóttir félt honum, H. hooded him, 194 (Ed. fylgði wrongly); at hón hefði nú faldit (Ed. wrongly faldat) sik við motrinum, that she had hooded herself with the motr, Ld. 210; mundi Guðrún ekki þurfa at falda sik motri til þess, at sama betr en allar konur aðrar, id.; hennar höfut er faldit þremr skautum, her head is hooded in three sheets (hence skauta-faldr), Mar. 48 (Fr.)
    β. with dat. of the person; þá segir Hrefna, at hón vill falda sér við motrinn (better motrinum), Ld. 192; ef maðr feldr sér til vélar við konu, eðr ferr hann í kvennklæði, if a man hoods his head wilily mocking a woman, Grág. i. 338 (liable to the lesser outlawry); f. þér við höfuðdúki, Nj. l. c., v. l.; aldri hefi ek frétt at konur féldi höfuðdúkum, Orkn. (in a verse); ek félt hjálmi, I covered my head in a helmet, Sighvat.
    γ. the phrases, falda sítt, to hood the head so that the eyes and face cannot be seen; far á meðal kvenna, ok falt þér sítt, at ekki verðir þú kend, Post. 656 B. 11; brúðirnar falda sítt, svá at úgerla má sjá þeirra yfirlit, Fms. xi. 106; enn fyrsta aptan hafa brúðirnar síð-faldit, Jv. 29 (Ed. 1824); sú (kona) hafði sítt faldit, Fms. vii. 161, cp. Gen. xxxviii. 14; falda hátt, to wear a tall fald, cp. Eb. 136 (in a verse); falda blá, or svörtu, to hood the head in black, to mourn, Ísl. ii. 351 (in a verse): the metaph. phrase, f. rauðu, to hood the head in red, to die a bloody death, Landn. l. c.
    2. part. faldinn, used as adj. hooded, mod. faldaðr, hooded, bordered, hemmed, etc., in compds, eld-faldinn, hooded with flames, poët. epithet of the foaming waves, Lex. Poët.; hjálmi faldinn, hooded with a helmet (poët.), Hkv. 1. 47; járn-faldinn, iron-hooded, helmed, Eb. 208 (in a verse): hag-faldin, hooded with hedges, poët. epithet of the goddess Earth, Fms. vi. 140 (in a verse); hvít-faldin, white-hooded, of glaciers or foaming waves, Snót 12, 16.

    Íslensk-ensk orðabók > FALDA

  • 7 KEYRA

    * * *
    (-ða, -ðr), v.
    1) to whip, lash, prick on (hann keyrði þá hest sinn); keyra hest sporum, to put spurs to a horse;
    2) to ride (keyrir síðan sem harðast til sinna manna);
    3) to fling (S. bregðr honum á loft ok keyrir hann út á Rangá); keyra e-n útbyrðis, to fling overboard;
    4) to drive, thrust (keyra nagla, keyra sverð í höfuð e-m); Jórunn tók sokkana ok keyrði um höfuð henni, J. struck her about the head with the stockings;
    5) impers., e-n keyrir, one is driven, tossed, by the wind, waves (fundu þeir eigi fyrr en þá keyrði á land upp); e-t keyrir ór hófi, it exceeds all measure.
    * * *
    ð, [Dan. kjöre], to whip, lash, prick on; hann keyrði þá hest sinn, Nj. 55; villt þú at ek keyra hest þinn? 91; k. hest sporum, Edda 38; k. jóa oddum, Hkv. 2. 38; ok hörðum mik höggum keyrði, Gkv. 1; látið þá keyra upp (whip up, raise) fólkit, Fms. vii. 182; hann hafði svipu í hendi ok keyrði hana, Sd. 185; hann stígr á stafinn ok keyrir sem börn eru vön at göra, Fms. iii. 176.
    2. to drive, ride; keyrir siðan sem harðest til sinna manna, Karl. 241; keyra plóg, to drive a plough, Rm. 10.
    II. to drive; höggit ok leggit til þeirra ok keyrit þá í brott héðan, Nj. 247.
    2. to fling; þá greip bæjar-maðrinn Kjartan, ok keyrði í kaf, Fms. ii. 28; bregðr honum á lopt ok keyrir hann út á Rangá, Nj. 108; keyra e-n útbyrðis, to fling overboard, Fms. vi. 16: Grímr greip upp Þórð ok keyrir niðr svá hart, at hann lamdisk allr, Eg. 192.
    3. to drive, thrust, of a weapon; hann keyrði til spörðu, Ó. H. 95; hann skal taka kníf þann ok keyra í gegnum hönd þess er lagði, Gþl. 165; keyra nagla, to drive a nail, Líkn. 16; prestr keyrði hæl á bjarginu ( drove a peg into the rock) ok bar á grjót, Grett. 141 A; k. sverð í höfuð e-m, Gísl. 51; fundu þeir reyði nýdauða, keyrðu í festar ( forced ropes through it) ok sigldu með, Glúm. 391; eða ek keyri öxina í höfuð þér ok klýf þik í herðar niðr, Nj. 185; Jórunn tók sokkana ok keyrði um höfuð henni, J. struck her about the head, Ld. 36.
    III. impers. it drives one, i. e. one is driven, tossed by the wind, waves; lýstr vindinum í holit verplanna, ok keyrir (þá) út at virkinu, Fms. xi. 34; veðr stóð at landi, keyrir þar at skipit (acc.), Finnb. 242; keyrir skipit vestr fyrir Skálmarnes, Ld. 142; fundu þeir eigi fyrr en þá keyrði á land upp, Nj. 267: the phrase, e-ð keyrir úr hófi, it exceeds all measure, Fb. i. 417; veðrit keyrði úr hófi, it blew a violent gale: part., hreggi keyrðr, storm-beaten, Jd. 32; þjósti keyrðr, driven by anger, Glúm. (in a verse).

    Íslensk-ensk orðabók > KEYRA

  • 8 LEIKA

    * * *
    I)
    (leik; lék, lékum; leikinn), v.
    1) to play (við skulum nú leika fyrst);
    leika leik, to play a play;
    leika tveim skjöldum, to play a double game;
    leika at e-u, to play (amuse oneself) with (Katla sat ok lék at hafri sínum);
    leika at tafli, to play at chess;
    leika sér, to play (hann lék sér þá enn á gólfi með öðrum börnum);
    2) to perform, of a feat or act of prowess (en ek hygg, at engi annarr fái þat leikit);
    3) to move, swing, wave to and fro, hang loosely (leika á lopti);
    landit skalf sem á þræði léki, as if balanced on a string;
    4) of flame, fire, water, waves, to play lightly about or over, lick (eldr tók at leika húsin);
    eldrinn lék skjótt, the fire spread fast;
    leikr hár hiti við himin sjálfan, the lofty blaze plays against the very heavens;
    fig., e-m leikr e-t í skapi (í mun), one feels inclined to, has a mind to (þat leikr mér í skapi at kaupa Íslandsfar);
    5) to deal (hardly) with, to (ill-)treat (leika e-n illa, hart, sárt, sárliga);
    6) to play a trick upon, delude, = leika á e-n (djöfullinn leikr þá alla);
    7) to bewitch, esp. in pp. (maðr sá var leikinn af flagði einu);
    8) with preps.:
    leika á e-n, to play a trick upon (mjök hefir þú á oss leikit);
    fig., lék þat orð á, at, it was rumoured, that;
    e-m leikr öfund á, to envy;
    e-m leikr hugr á, to have a mind to;
    þar leikr minn hugr á, my mind is bent upon that;
    hón segir föður sínum um hvat at leika er, she told her father how things stood;
    leika e-n út, esp. in pp., to ill-treat (konungr sér nú Áka, hversu hann er út leikinn);
    leika við e-n, to play with one;
    leika við, to continue (meinit hafð lengi við leikit);
    9) refl., leikast, to be performed, done;
    ef þat má leikast, if this can be done;
    leikst á e-n, it goes against one, he gets the worst of it (mjök hefir leikizt á minn hluta);
    leikast við, to play one against the other, play a match;
    höfðu þeir leikizt við barna leikum, meðan þeir vóru ungir, they had been playmates.
    (pl. leiku), n. plaything, doll.
    f.
    1) = leika, n.;
    2) play-sister (vér vórum leikur vetr níu).
    * * *
    pres. leik; pret. lék, léku; part. leikinn; [Ulf. laikan = σκιρταν; A. S. lâcan; mid. H. G. leiche; Dan. lege; Swed. leka; North. E. to lake]:—to play, sport, Vsp. 42, Am. 76; hann leikr nú eptir magni, Lv. 28; leika leik, 68; hann lék fyrir honum marga fimleika, Fær. 66; leika at skáktafli, to play at chess, Fms. iv. 366; en er þeir léku at taflinu, þá lék konungr fingrbrjót mikinn, ok sagði hann skyldi annat leika, id.; leika hörpu, to play the harp, Stj. 458; leika sungfæri, 631:—leika sér, to play, esp. of children, passim; as also, leika sér at e-u, to play at a thing, passim.
    2. to delude, play a trick on; Djöfullinn leikr þá alla, Andr. 66: esp. with prepp., leika á e-n, to play a trick on a person, Nj. 155; mjök hefir þú á oss leikit, nær sem vér fáum þess hefnt, Grett. 149; ef aðrir leita á oss, þá má vera at vér leikim þá enn nokkut í mot, to make a counter move, Boll. 346; lék hón feðr sinn af sér, she played him off, Stj. 181; svá at eins leikr þú við flesta vini þína, Fms. ii. 181.
    3. ef svá ílla er, at um þat sé at leika, if that is on the cards, Fms. viii. 102, Al. 132, 134; hón segir föður sínum um hvat at leika er, she told her father how things stood, Ld. 206, Fms. viii. 93.
    4. to perform, of a feat or act of prowess, of a play; þú fékt eigi leikit þat er mjúkleikr var í, Fms. vii. 119; þeir kváðu hann verðan vera at hafa, ef hann léki þat, Finnb. 220; en ek hygg at engi annarr fái þat leikit, Fms. i. 152; hann lék þat optliga, er hann barðisk, er fáir gátu við séð, ii. 106; þat má leikask, Fas. i. 88; þessa þrjá hluti lék hann senn, Eb. 240.
    5. the phrases, leika lauss við, to be free, at large, disengaged (cp. ‘to play fast and lose with’); láti þér hann nú eigi lausan við leika lengi, Fms. xi. 154; en Hákon sjálfr skal leika lauss við svá, H. shall not be engaged in the battle, i. e. be in reserve, 127; leika lausum hala (see hali); leika tveim skjöldum, to play a double game, Hkr. i. (in a verse).
    II. to move, swing, wave to and fro, hang loosely; leika á lopti, Hm. 156; leika á mars baki, Hðm. 12; lék þar grind á járnum, Fms. v. 331; landið skalf sem á þræði léki, Fas. i. 424; skjálfa þótti húsit sem á als oddi léki, 87; lét hann leika laust knéit í brókinni, Fms. vii. 170; árar léku lausar í höndum honum, vi. 446; þeir steypðo golli nýteknu ór afli leikanda ( melted gold) í munn honum, Hom. (St.) 69.
    2. to lick, of flame, to catch, of fire = Lat. lambere; þeir vöknuðu eigi fyrr en logi lék um þá, Fms. i. 292; hiti leikr við himin, Vsp. 57; varð eldr lauss í miðjum bænum, eldrinn lék skjótt, ætluðu þeir at verja eldinum, en þá var þar svá mjök leikit (so much burnt) at þeir máttu ekki við festask, Fb. iii. 175; eldr tók at leika húsin, Gullþ. 28; eldrinn tók at leika vatns-keröldin ok viðinn, Fms. xi. 35; heldr en þar léki eldr yfir, viii. 341; lék eldrinn skjótt tjörgaða spónu í keröldunum, i. 128.
    3. of water, waves, stream, to play, wash; unnir léku, Hkv. 2. 11, Lex. Poët.; þótti honum þat helzt frói at hafa höndina niðri í læknum, ok láta strauminn leika um sárit, Fas. iii. 388; vatnit var djúpt at landinu, ok hafði leikit undan bakkanum, svá at holt var með, the water had washed the earth away, and made the bank hollow, Grett. 131 A:—of wind, veðr var kalt ok lék á nordan, 113 new Ed.: allir ketill lék utan ok innan sem ein sía, Bs. ii. 9.
    4. metaph., lék þat orð á, it was rumoured, Fms. i. 288, Fs. 75; var þá vinátta þeirra kær, þótt þat léki nökkut á ýmsu, though there were ups and downs in their friendship, Fms. vi. 369; leika á tvennu, id., Mag. 33; lék á hinu sama, it went all one way, Fms. v. 252; leika á tveim tungum, ‘to swing on two tongues,’ of various reports of the same thing, ix. 255; leikr þat sízt á tvímæli, hverr fræði-maðr sem frá þeim hefir sagt, Edda (pref.) 147; ef tortrygð leikr á, if there is any suspicion, Js. 26; þar leikr þó minn hugr á, have a mind for a thing, Eg. 520; þat leikr mér í skapi ( I have a mind) at kaupa Íslands-far, Fms. ii. 4; ok ef þér leikr aptr munr at, Ld. 318, v. l.; leika í mun, id., Skv. 3. 39; leika landmunir, to feel homesick, Bjarn.; e-m leikr öfund á e-u, to envy, Fms. vi. 342; leika hugr á, to have a mind to, love; hón er svá af konum, at mér leikr helzt hugr á, vii. 103.
    III. esp. in the part. hag-ridden, bewitched, as madmen or people bedridden or taken by a strange illness were thought to be ‘ridden’ by trolls; syndisk mönnum þann veg helzt sem hann mundi leikinn, þvíat hann fór hjá sér ok talaði við sjálfan sik, Eb. 270; maðr sá er Snorri hét var leikinn af flagði einu, Bs. i. 464.
    2. metaph. to ill-treat, vex; hví ertú svá ílla leikin? Nj. 18, Sd. 169; sárt ertú leikinn, Sámr fóstri, Nj. 114; sagði þeim engan frama at drepa fá menn ok þó áðr ílla leikna, Fms. ix. 47; börðu þeir mik ok léku sárliga, Fb. i. 547; þeir tóku hann ok léku hart ok börðu, Andr. 64; Loka mær hefir leikinn allvald, Loki’s maid (Death) has laid hands on the king, Ýt.:—to vex, annoy, cp. at þjófar né leiki, that the thieves shall not take it, Hm.; þau á vági vindr of lék, the wind swamped them, Gkv. 1; meinit hafði lengi við leikit, the illness had vexed him a long time, Bs. i. 190.
    IV. reflex. to be performed, done; ef þat má leikask, if this can be done, Fas. i. 88; sögðu at þat mætti þá vel leikask, at vinda segl á Orminum ok sigla á haf út, Fms. ii. 326:—leikask á e-n, to get the worst of it; mjök hefir á leikisk minn hluta, I have been utterly worsted, Ísl. ii. 269; ok léksk mjök á mönnum Agða jarls, Fms. iii. 187; ok þótti nú opt á leikask í viðskiptum þeirra Grettis, Grett. 151.
    2. recipr., leikask við, to play a match, to play one against another; ok er þat bezt at vit sjálfir leikimk við, Grett. 99 new Ed., Sturl. i. 23, Fms. ii. 269, Þórð. 15 new Ed.; ok höfðu þeir leikisk við barnleikum allir þrír meðan þeir vóru ungir, they had been playmates, Fms. vi. 343; ef þeir skyldi tveir við leikask, Glúm. 370:—at þér komizt undan með lausafé yðart, en þá leikisk um lönd sem auðit er, escape with the movable property and leave the land to its fate, and let them quarrel about the land as best they can, Eb. 98.

    Íslensk-ensk orðabók > LEIKA

  • 9 LYGN

    a. calm, smooth, of wind and waves (var veðr gott ok lygnt).
    * * *
    adj. [logn; Scot. loun; Swed. lugn; Dan. luun]:—calm, of wind and waves, Ld. 286, Eg. 482.

    Íslensk-ensk orðabók > LYGN

  • 10 REIÐA

    I)
    (-dda, -ddr), v.
    1) to cary on horseback; hverr reiddi yðr yfir Markarfljót, who put you across M.?;
    2) reiða e-t um (of) öxl, to carry a thing (poised) on one’s shoulder (heinn hafði hann fyrir vápn ok reiddi of öxl);
    3) to make one rock, shake, push (reiðit hana af baki, svá at hún falli í lœkinn ofan);
    4) to toss, of wind and waves (bátinn undir honum reiddi vindr ok straumr norðr með landi); impers. to be tossed about (reiddi þá ymsa vega); tók þá at r. saman skipin, the ships began to drive against one another; e-u reiðir e-n veg af, it ends (turns out) in a certain way (vóru þá margir hræddir um, hversu af mundi r.);
    5) to carry about, spread abroad (kann vera, at þeir menn reiði orð mín úvitrlig fyrir alþýðu);
    6) to brandish, swing, raise in the air (hann greip øxina ok reiddi upp);
    7) to weigh in a balance (r. silfr, fé);
    8) to pay (r. fé af hendi, r. verð fyrir e-t).
    f.
    1) attendance, service (vist ok öll r.); vinna e-m reiðu, to serve, attend;
    2) accomodation (á þeim skógi var svá hörð reiðan þeirra, at ekki var at eta, nema börk af viði);
    3) vera til reiðu, to be ready at hand (til reiðu er yðr hér vetrvist); konungr lét þat þegar til reiðu, the king granted that at once;
    4) henda reiður á e-u, to notice, heed (jarl spurði, hvert hann fœri þaðan; þeir kváðust eigi reiður hafa á hent).
    * * *
    d, a causal to riða—to make to ride, carry; hverr reiddi yðr yfir Markar-fljót? Nj. 142; Þórðr reiddi hann at baki sér, Eg. 188; eigi skal þá reiða yfir vötn eða ferja, K. Þ. K. 82; r. andvirki, hey, to carry hay, 102; r. heim ok bera inn hey, K. Á. 176; reiða á völl, to cart dung on a field; reiða e-t um öxl, to carry on one’s shoulders, Pr. 414, Finnb. 306.
    II. to make to rock, shake; reiðit hana af baki svá at hón falli í lækinn ofan, Ísl. ii. 339; Björn reiddi sik til falls í strenginum, Fms. i. 181; brott reknir ok af reiddir samkundu, Stj. 53; þú mun hans ok af reiða þínum hálsi, 168; þeir reiddu ( pushed) hann aptr ok fram eptir vellinum, Lv. 81.
    2. to toss, of wind and waves; en skip þat reiddi vindr til Róma-borgar, Pr. 442; bátinn undir honum reiddi vindr ok straumr norðr með landi, Fms. i. 294; flóð reiddi skipið, Leiðarv. 16:—impers. to ride, be tossed about; örkina reiddi um haf innan, Ver. 8; reiddi þá ymsa vega, Fas. i. 383; ok lætr hann reiðask þangat sem fáir menn vóru milli, Sturl. i. 31; lögðu þeir í rétt ok létu reiða fyrir nokkurar nætr, they rode before the wind, Eg. 372; tók þá at reiða saman skipin, the ships began to drift, Nj. 273; þeir létu reiða yfir um sumarit, they roamed about, Fbr. 21; sem hann reiðir í bylgjum þessarar áhyggju, Mar.; í slíkum hvirfil-vindum reiddi þann blezaðan biskup, Bs. ii. 5, 48, Fb. iii. 409:—the impers. phrase, e-u reiðir vel, ílla af, to end well, ill; vóru þá margir hræddir um hversu af mundi reiða, Fms. vii. 156; kann þá enn vera at vel reiði af, vi. 10.
    3. to carry about; kann vera at þeir menn reiði orð mín úvitrlig fyrir alþýðu, Fms. vi. 208: ef maðr reiðir auknefni til háðungar honum, Grág ii. 146; þeim er reiðir þann verka ok nemr, 148; hann kallask lostið hafa Ref tvau högg ok reiðir þetta víða, Krók.
    4. to brandish; hann greip öxina ok reiddi upp, Eg. 717, Fms. i. 180; Þjóstólfr gékk með öxi reidda, Nj. 25, Fms. i. 181; greip hann til hamarsins ok bregðr á lopt, en er hann skal fram reiða, Edda 34; ef maðr reiðir fram þann vígvöl, er …, Grág. ii. 7, passim.
    5. to weigh in a balance; reiða silfr, Ld. 30; síðan vóru teknar skálir ok met, var þá reitt í sundr fétt, ok skipt ölln með vágum, Fms. vi. 183; nú reiðir hann rangar vættir eða mælir rangar álnar, Grág. i. 499.
    6. to pay, discharge; reiða kaup, to pay wages, Grág. i. 153; r. fé af hendi, 199; r. verð fyrir e-t, Fms. x. 227; skal hann reiða sína aura fyrir landit, Grág. ii. 239; Ásgrímr setti spjóts-odd fyrir brjóst jarli, ok bað hann reiða föður-gjöld, Landn. 216; ef hann reiðir eigi biskupi reiðu eða prest-reiðu, N. G. L. i. 13.

    Íslensk-ensk orðabók > REIÐA

  • 11 UNNR

    (gen. -ar, pl. -ir), f. wave.
    * * *
    old form also uðr, Lex. Poët. passim; [A. S. ; Lat. unda]:—the waves, sea; svalar unnir, the cold waves, Vsp. 3, Gm. 7; hávar unnir, Skv. 2. 16; blár unnir, Sdm. 10; ormr knýr unnir, Vsp. 50; hregg-blásin, sviðköld uðr, Fms. i. 165, iii. 27 (in a verse), freq. in poets, also in mod. usage: poët., unn-blakkr, -dýr, -skíð, -vigg, = a ship; unn-röðull, -eldr, -fúrr, -glóð, -sól, = gold; unn-heimr, ‘wave-home,’ i. e. the sea, Lex. Poët.: in prose it is only used in unn-vörp, q. v.; unnar steinn, a sea-stone (a boulder on the beach by which the tides are noted?), Hkv. 2. 29 (an oath is sworn, at úrsvölum unnar steini); unnar hestr, a ‘wave-steed,’ i. e. a ship, Ísl. ii. (in a verse); unnar dagr, ‘wave-day,’ i. e. gold, Lex. Poët.
    II. one of the Nereïds or Ránar-dætr, Edda 101.
    2. the name of a woman, Unnr and Uðr, Landn., Ld.; and in compds, Stein-unn (Stein-uðr), Þór-unn, Ing-unn, Sæ-unn, Ljót-unn, (again, in the man’s name Auð-unn, the ‘unn’ is qs. ‘vini,’ A. S. wine): the names Unnr (Uðr) and Auðr interchange; thus is the queen Auðr djúpauðga in the Ld. called Unnr, in the Landn. Auðr.

    Íslensk-ensk orðabók > UNNR

  • 12 ÖRÐIGR

    a. wordy, copious.
    * * *
    or örðugr, adj. [Lat. arduus, but not borrowed from that word]:—erect, upright, rising on end, breasting; ríss hestrinn örðigr ( rears) undir honum. Fms. xi. 280; selrinn ríss upp örðigr, Bs. i. 335; liggja örðigr við hægindit í sænginni, to lie leaning high against the pillow in the bed, Bs. ii. 320; reisa kistuna örðiga til hálfs, Pr. 413; Höskuldr sneri at Odda örðigum, H. turned breasting O. boldly, Lv. 82; Bersi ferr örðigr ok leggsk hart, B. rose to breast the waves bravely, of a swimmer, Korm. 116: of a ship cutting the waves, Edda (in a verse): of a steep brink, örðugt upp á-móti, hard to breast.
    II. metaph. difficult, arduous; en örðgu boðorð laginna, Greg. 9; hitt mun mér örðgara (örðigra, Fb. l. c.) þykkja, at lúta til Selþóris, Ó. H. 112: very freq. in mod. usage, það er örðugt.
    2. harsh; sumt þykkir heldr örðigt í orðum konungs, Fms. vii. 221.
    3. stalwart, brisk; örðigr ok sterkr, Mar.; orðigr ok allra manna bezt vígr, Fs. 129.
    4. a nickname, Ása hin örðiga, Gullþ.

    Íslensk-ensk orðabók > ÖRÐIGR

  • 13 and-æfa

    ð, [v. andóf; Ivar Aasen andöva and andov], a boating term, to paddle against tide, current, and wind, so as to prevent the boat from drifting astern; þá féll á stormr svá mikill, at þeir fengu eigi betr en andæft, had nothing better than to lay to, Sturl. ii. 121; the vellum MSS. wrongly andhætt.
    2. metaph. in the corrupt form andæpta, to reply feebly against; with dat., ekki er þess getið at Þórðr andæpti þessari vísu, Th. returned no reply to this libel, Sturl. i. 22. Now absol. to speak in a disjointed way, to ejaculate; andæpti skáld upp úr móðu, fram eru feigs götur; skilja sköp, skamt er að landi, brosir bakki mót, of rhymed incoherent words of a poet in the act of sinking beneath the waves, vide Espól. Ísl. Árb. the year 1823, Sigurðr Breiðfjörð in a poem in the Smámunir.

    Íslensk-ensk orðabók > and-æfa

  • 14 BAUTA

    v. beat, chase? (svá bautu vér björnuna).
    * * *
    the remnant of an obsolete strong verb analogous to hlaupa—hljóp, [A. S. beâtan; Engl. beat; Germ. botzen, pulsare], to hunt, beat; bautu, 1st pers. pl. pres. indic., Fms. v. 83 (Ó. H. 1853 spells bavtu); svá bavtu vér björnuna, so do we beat (chase) the bears, Gs. 13: part. pass. bautinn, beaten, slain, Lex. Poët. s. v. sverðbautinn; Farbauti, beater of ships, is the name of the giant father of Loki; hylbauti, beater of the waves, a ship, Edda (Gl.); cp. Swed. bauter, strings for catching birds, Ihre.

    Íslensk-ensk orðabók > BAUTA

  • 15 bál-hvítr

    adj. gleaming-white, of waves.

    Íslensk-ensk orðabók > bál-hvítr

  • 16 báru-skot

    n. waves from a fresh breeze, wrinkling the surface of the sea, Hkr. i. 59.

    Íslensk-ensk orðabók > báru-skot

  • 17 báru-stórr

    adj. the waves running high, Bs. ii. 82, Fas. i. 72; vide mót-bára, objection.

    Íslensk-ensk orðabók > báru-stórr

  • 18 beyrsta

    and beysta, t, [old Dan. börste; Swed. bösta], to bruise, beat; b. korn, to thresh, Fms. xi. 272; the alliterated phrases, berja ok b., to flog, Hom. 119; b. ok bíta, Grág. ii. 118; b. bakföllum, to pull hard, beat the waves with the oars, Am. 35.

    Íslensk-ensk orðabók > beyrsta

  • 19 BJARGA

    * * *
    I)
    (berg; barg, burgum; borginn), v.
    1) to help, save, with dat.;
    nema Þ. byrgi honum, unless Th. helped him;
    sá er öldum bergr, who saves mankind (viz. against the giants, i. e. Thor);
    guðs son er öllum heimi barg, who saved the whole world;
    impers., e-m er borgit, one is saved, comes safe and sound out of danger (brutu skip sitt ok týndu fé öllu, en mönnum varð borgit flestum);
    bjarga skipshöfn, to rescue the shipwrecked;
    bjarga hval, to secure a dead whale (by dragging it ashore);
    bjarga sök, máli, to succeed in winning a case, a suit;
    2) refl., bjargast, to keep up the heart, esp. against cold or hunger;
    Oddr bargst vel á fjallinu (in a snow storm);
    bjargast sjálfr, to gain one’s bread;
    bjargast á sínar hendr, to support oneself with one’s own hands;
    bjargast úti, to find one’s food (graze) in the field (of cattle);
    Snorri góði fann, at nafni hans bargst lítt við ostinn, that he got on slowly with eating the cheese;
    verði þér nú at bjargast við slík sem til er, you must now put up with what you can get.
    (að), v. (rare), = preceding (bjargat mun málinu verða).
    * * *
    barg, burgu, borgit; pres. bergr, pl. björgum; imperat. bjarg; pret. subj. byrga: in mod. use after the Reformation this verb is constantly used weak, bjarga, að, pres. bjargar, pret. bjargat; the only remnant of the old is the sup. borgit, etc. In Norway this weak form occurs very early, e. g. bjargar, servat, Hom. 17; in Icel. the weak seldom occurs before the 15th century; bjargaðist, Fs. 143, and bjargat (sup.) = borgit, Lv. 11, are probably due to these passages being left in paper MSS.; the weak bjargaði, however, occurs in a vellum MS. of the 15th century, Þorf. Karl. 388; 1st pers. pres. bjarga, Fms. xi. 150 (MS. 13th century) seems to be a Norse idiom, [Goth. bairgan; Hel. bergan; A. S. beargan; cp. birgr]:—to save, help; with dat., bergr hverjum sem eigi er feigr (a proverb), Sturl. iii. 220; sá er öldum bergr, who saves mankind, viz. against the giants, i. e. Thor, Hým. 22; nema Þorgeirr byrgi honum, Rd. 295: absol., Guð barg (by God’s grace) er konungrinn varð eigi sárr, Fms. v. 268: in theol. sense, vildu þeir eigi snúast til mín at ek byrga þeim, 656 C. 23, Hom. l. c.: impers., e-m er borgit, is saved, comes safe and sound out of danger, Fær. 178, Hkv. Hjörv. 29.
    2. a law term; b. sök, máli, to find a point of defence; hann bergr þeim kosti sökinni, at …, Grág. i. 40; bergsk hann við bjargkviðinn, he is free by virtue of the verdict, 36; borgit mun nú verða at lögum, i. e. there will be some means of putting it right, Lv. 11, Nj. 36.
    3. special phrases; b. skipshöfn, to pick up the shipwrecked, Þorf. Karl. l. c., Fms. xi. 412; skipi, to haul a ship out of the reach of tides and waves, Grág. ii. 385; hval, to drag a dead whale ashore, Gþl. 461: to help labouring women (v. bjargrúnar), Sdm. 9; b. nám (v. nábjargir), to render the last service to a dead body, 33; b. kúm, to attend cows casting calf, Bjarn. 32; b. búfé, to milk ewes, N. G. L. i. 10; b. brókum, cacare, Fms. xi. 150.
    II. recipr. of mutual help; bjargast at allir saman, to be saved all in common, Hkr. ii. 347.
    III. reflex., bjargask vel, to behave well, keep the heart up, esp. in cold or hunger; Oddr bargst vel á fjallinu (in snow storm), Sturl. iii. 215, Orkn. 324, of one shipwrecked; b. úti, of cattle, to graze, N. G. L. i. 25; b. sjálfr, to gain one’s bread, Grág. i. 294; b. á sínar hendr (spýtur), to support oneself with one’s own hands, Fms. ii. 159: of food or drink, cp. bergja; Snorri goði fann, at nafni hans bargst lítt við ostinn, that he got on slowly eating the cheese, Eb. 244; hann spurði, hví hann byrgist svá lítt (v. l. mataðist svá seint), … why he ate so slowly, id.; verði þér nú at bjargast við slíkt sem til er, you must put up with what you can get, Germ. für lieb nehmen, Eg. 204; hon bað fyrir þær matar ok burgust þær við þat, Clem. 26; hon bjargaðist (= bargst) lítt við þá fæðu er til var, she could hardly eat the food they had (v. l. hjúkaðist), Fs. 174. Part. borginn, used as adj. and even in compar.; impers., erat héra (héri = hegri = duck) at borgnara þótt hæna beri skjöld, the drake is none the better off though a hen shield him, metaph. of a craven, Fs. 174, Fms. vii. 116: [Early Engl. to borrow = to save, ‘who borrowed Susanna out of wo,’ Sir Guy of Warwick.]

    Íslensk-ensk orðabók > BJARGA

  • 20 blá

    f., pl. blár, an απ. λεγ. in a verse Ísl. ii. 233, where it seems to mean the billows, blue waves. Ivar Aasen records ‘blaa’ a Norse term for the blue horizon; cp. the Icel. phrase, út í bláinn (as from blár, m.), into the blue, of what is thrown away, words spoken without need or end. In the east of Icel. blá means a meadow covered with snow half melted away, Erik Jonsson, Dict. s. v.

    Íslensk-ensk orðabók > blá

См. также в других словарях:

  • WAVES — ist die Kurzbezeichnung für die Frauen, die im Zweiten Weltkrieg zum freiwilligen Notdienst bei den Seestreitkräften der Vereinigten Staaten, der US Navy, angenommen wurden. Dieser Dienst hatte die offizielle Bezeichnung Women Accepted for… …   Deutsch Wikipedia

  • Waves FM — is a local radio station based in Peterhead, North East Scotland. The station is on air 24 hours a day with live shows from six am till midnight (apart from a wave of hits from 6pm 7pm on weekdays which is not presented by a presenter). History… …   Wikipedia

  • Waves II — Compilation album by Crydamoure Released 2003 …   Wikipedia

  • Waves — (Orewa,Новая Зеландия) Категория отеля: 4 звездочный отель Адрес: 1 Kohu Street, Orewa, 0931 O …   Каталог отелей

  • Waves — [we̱iws; aus engl. waves = Wellen] Mehrz.: im Elektroenzephalogramm auftretende wellenförmige Potentiale …   Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke

  • Waves — [weivz] die (Plur.) <aus engl. waves, eigtl. »Wellen«, zu wave, vgl. ↑Wavetable> im Elektroenzephalogramm auftretende wellenförmige ↑Potenziale (2; Med.) …   Das große Fremdwörterbuch

  • WAVES — Women Accepted for Volunteer Service Short Dictionary of (mostly American) Legal Terms and Abbreviations …   Law dictionary

  • WAVES — (Women Accepted for Volunteer Emergency Service) women s reserve of the United States Navy that was originally created in 1942 as a volunteer unit of women to do clerical and other work in order to free men for active duty during WWII …   English contemporary dictionary

  • WAVES — [wāvz] n. [orig. < W(omen) A(ppointed for) V(oluntary) E(mergency) S(ervice)] the women s branch of the U.S. Navy …   English World dictionary

  • WAVES — For other meanings, see Wave (disambiguation). A WAVES Photographer s Mate 3rd Class The WAVES were a World War II era division of the U.S. Navy that consisted entirely of women. The name of this group is an acronym for Women Accepted for… …   Wikipedia

  • Waves — /wayvz/, n. (used with a sing. or pl. v.) the Women s Reserve of the U.S. Naval Reserve, the distinct force of women enlistees in the U.S. Navy, organized during World War II. Also, WAVES. [1942; W(omen) A(ccepted for) V(olunteer) E(mergency)… …   Universalium

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»