-
1 vir
vĭr, vĭri ( gen. plur. virūm, Enn. ap. Charis. p. 251 P., or Ann. v. 280 Vahl.; id. ap. Fest. p. 257 Müll., or Ann. v. 394 Vahl.; Verg. A. 6, 553 al.), m. [Sanscr. vira, hero; the root is in O. H. Germ. weralt; Angl.Sax. veruld; Engl. world, i. e. age or generation of men], a male person, a man (opp. femina; cf. mas).I.In gen.:II.virum me natam vellem,
Ter. Phorm. 5, 3, 9:deque viro factus (mirabile') femina,
Ov. M. 3, 326:ambiguus fuerit modo vir, modo femina Sithon,
id. ib. 4, 280:mulier conjuncta viro,
Lucr. 5, 1012:vir mulierque,
Tib. 2, 2, 2:sapientissimorum nostrae civitatis virorum disputatio,
Cic. Rep. 1, 8, 13:vir prudens,
id. ib. 1, 12, 18:clari viri,
id. Fam. 6, 6, 12:vir clarus et honoratus,
id. Sen. 7, 22:praestantior,
id. ib. 23, 84:bonus et sapiens et legibus parens,
id. Fin. 3, 19, 64; cf. id. Off. 3, 15, 64;v. bonus: optimi (opp. homines improbi),
id. Cael. 5, 12:fortis,
id. Fin. 3, 8, 29; id. Rep. 1, 3, 5:turpissimus,
Sall. J. 85, 42:nefandus,
Verg. A. 4, 498.—In partic.A.A man as related to a woman, a husband, maritus (very freq.):B.is (Juppiter) amare occepit Alcumenam clam virum,
Plaut. Am. prol. 107; 111; 134; 1, 3, 4; Ter. Hec. 4, 1, 1:quem (vultum) dicitur Xanthippe praedicare solita in viro suo fuisse,
Cic. Tusc. 3, 15, 31; id. Verr. 5, 31, 82; id. Cael. 13, 32; id. Fam. 7, 23, 4; Liv. 1, 46, 6; Hor. C. 2, 18, 28; 3, 3, 68; id. S. 1, 2, 127 al.; Ov. M. 1, 146; Petr. 111; Quint. 5, 10, 62; 5, 11, 28; 7, 1, 28; Suet. Aug. 69; id. Calig. 25; id. Claud. 29; id. Ner. 35; id. Dom. 22 al.— Transf., of animals, the male, mate, etc., Verg. E. 7, 7; Ov. M. 1, 660; Mart. 3, 93, 11; Sol. 23.—A man (opp. a boy):C.pueri hoc possunt, viri non potuerunt?
Cic. Tusc. 2, 14, 34:ex toto non sic pueri ut viri curari debent,
Cels. 3, 7 fin.:pueroque viroque,
Ov. M. 13, 397:neque eos (pueros) prius in urbem redire, quam viri facti essent, statuit,
Just. 3, 3, 7:cum essem parvulus... quando factus sum vir, etc.,
Vulg. 1 Cor. 13, 11.—Pregn., a man, a man of courage, principle, or honor, one who deserves the name of a man: Marius rusticanus vir, sed plane vir, cum secaretur, vetuit se alligari... Ita et tulit dolorem, ut vir;D.et, ut homo, majorem ferre sine causā necessariā noluit,
Cic. Tusc. 2, 22, 53; cf. id. Fam. 5, 17, 3:cum is jam se corroboravisset ac vir inter viros esset,
id. Cael. 5, 11:te oro, te colligas virumque praebeas,
id. Fam. 5, 18, 1: si vir esse volet, praeclara sunodia, id. Att. 10, 7, 2:tum viro et gubernatore opus est,
Liv. 24, 8, 1; 1, 41, 3; 1, 46, 6;2, 38, 6 et saep.: si quid in Flacco viri est, Non feret,
Hor. Epod. 15, 12.—In milit. lang.1.In gen., like our man, for soldier (syn. miles):2.dispertiti viri, dispertiti ordines,
Plaut. Am. 1, 1, 65; cf.:boat Caelum fremitu virum,
id. ib. 1, 1, 78: vir [p. 1995] unus cum viro congrediendo, T. Manlius, M. Valerius, quantum Gallicam rabiem vinceret Romana virtus, docuerunt, Liv. 38, 17, 8.—In partic., as opposed to the cavalry, a foot-soldier (syn. pedes):E.equites virique,
Liv. 21, 27, 1:magnā voce trahens equitemque virosque,
Sil. 9, 559:passim turmaeque virique, etc.,
Petr. 123.—Hence, prov.: equis viris, or viris equisque, with horse and foot, i. e. with might and main; v. equus.—With emphasis in place of a pronoun of reference, is, ille, etc.:F.fletusque et conploratio fregere tandem virum,
Liv. 2, 40, 9:hae tantae viri virtutes,
id. 21, 4, 9; Sall. J. 9, 3.—Distributively, each man, every man:G.vir virum legit, of choosing a senator,
Suet. Aug. 35:vir cum viro congrediaris,
Liv. 22, 14, 14: legitque virum vir, singled out (in battle), Verg. A. 11, 632 (an imitation of Hom. Il. 4, 472: anêr d andr ednopalizen):cum vir virum legisset,
i. e. a companion in battle, Liv. 9, 39, 5; cf., in a sarcastic transfer-: ille (Clodius), qui semper secum scorta, semper exoletos, semper lupas ducebat, tum neminem, nisi ut virum a viro lectum esse diceres,
Cic. Mil. 21, 55.—Human beings ( poet. homines, opp. pecudes), Ov. M. 1, 286; cf. Verg. A. 6, 553.—H. -
2 vir
vir virī, gen plur. virōrum (poet. also virūm, Ct., V., O.), m a male person, adult male, man (opp. mulier, femina): virum me natum vellem, T.: Deque viro factus (mirabile!) femina, O.: clari viri: consularis: turpissimus, S.: nefandus, V.: hoc pueri possunt, viri non potuerunt?: pueroque viroque, O.—In war, a man, soldier: vir unus cum viro congrediendo, etc., L.—With emphasis for a pronoun of reference: fletusque et conploratio fregere tandem virum, L.: gratiā viri permotus flexit animum, S.—Repeated distributively, each one... another, man... man: vir cum viro congrediaris, L.: legitque virum vir, singled out (for attack), V.: cum vir virum legisset, i. e. a companion in battle, L.— Plur, human beings: flumina simul pecudesque virosque rapiunt, O.; opp. Caelicolae, V.—A man, husband: quid viro meo respondebo Misera? T.: vir matris: angebatur Tullia nihil materiae in viro esse, etc., L.: Et uxor et vir, H.: Imminet exitio vir coniugis, O.—Of animals, the male, mate: Vir gregis ipse caper, V. —A man, man of courage, worthy man: tulit dolorem, ut vir; et, ut homo, etc.: tum viro et gubernatore opus est, L.: si quid in Flacco viri est, Non feret, H.— Plur, foot-soldiers, infantry: ripam equites virique obtinentes, L.—Manhood, virility: membra sine viro, Ct.* * *man; husband; hero; person of courage, honor, and nobility -
3 VIRÐA
(-rða, -rðr), v.1) to fix the worth of a thing, to tax, value (síðan vóru virð fé Haflgerðar);2) fig., to value, estimate (þat kann engi virða nema guð einn);with gen., virða e-t mikils, to rate highly, think much of;virða lítils, to think or make light of;virða e-t engis (einskis), to make nothing of;virða e-t með sjálfum sér, to bethink oneself of, consider;konungr virði mest skáld sín, he held his poets in the highest estimation;virði jarl hann vel, the earl showed him great honour;virða til, to pay heed to, regard;hann kveðst vilja virða til enn heilaga Jacobum postola, he said he would respect the sanctity of St. James;virða e-t til e-s, to consider (deem) as (virða e-t til útrúleika við e-n);virða e-t vel, illa fyrir e-m, to put it to his credit, discredit;3) refl., virðast vel, to be highly esteemed (hann virðist hvervetna vel);impers., virðist öllum mönnum vel til hans, everybody liked him;virðist oss svá, sem minnkaðist vár sœmd í því, it seems to us, we think that …;virðist hann konunginum afbragðsmaðr, the king thought him to be an exceptional man.* * *pret. virði, mod. virti; [cp. verð; this word and its derivatives are in mod. Norse proncd. and spelt with y, vyrda; Swed. vörda]:—to fix the worth of a thing, to tax, value; síðan vóru virð fé Hallgerðar, Nj. 24; búar skolu virða fúlgur ómagans tvennar, Grág. i. 259; þar skolu fylgja einn eyrir ok tuttugu, ok virða til friðs, D. I. i. 199; þrjár merkr ok virt til vaðmála, 203; búar skolu virða skip þat til vöru eðr til brends silfrs, Grág. (Kb.) ii. 68; virða e-t til smœrs, D. N. ii. 93.II. metaph., þat kann engi virða nema Guð einn, Fms. vii. 144: with gen. of the price, virða enskis, Blas. 44; virða mikils, to rate highly, Eg. 167; konungr virði hann mikils, Fms. vi. 132; virða e-t lítils, O. H. L. 76; úvinir hans höfðu grun á ok virðu til utrúleika við konung, Fms. ix. 428; er þat ílla virðanda fyrir þér, it is to be ill-esteemed, blamed, ii. 53; mun þat vera vel virt fyrir þér, Karl. 99; svá virðu vinir jarls sem Þorkell mundi þá bræðr sízt spara til deilu, Orkn. 180; vita ok virða, Stj. 145; virða e-t með sjálfum sér, to bethink oneself of, consider, 132; hygg at ok virð meðr þér sjálfum, 142; virð með sjálfum þér hvat haun mun mega með síns herra fulltingi, Karl. 542.2. with prepp.; virða at e-u, to give heed to a thing, consider it, Stj. 153; virða e-t fyrir sér, to count, consider; virða til, to pay heed to, regard; Rafn vildi eigi þat, þvíat hann kveðsk vilja virða til enn heilaga Jacobum postola, ok berjask eigi við Þorvald, i. e. Rafn said he would respect the holiness of St. James and not fight Th., Bs. i. 668; heldr skal hitt til virða, at hann vildi Kristni sinni í þyrma, Hom. 109; eg vil ekki virða mig til þess, not demean myself to that: virða um e-t = virða til, D. N. ii. 95: virða e-t við e-t, to value, count; virða við saur ok hégóma, Barl. 74: virð einskis við þá er þér göra í mein, take no account of it if they do thee wrong, Hom. (St.); virða sakar við annan, id.; Guð virði við hann ( may God reward him) undir hvílíkan þunga hann á at standa, Bs. i. 821; biðju vér at þér takit vára dvöl eigi til þrjózku, virðandi vid oss um leiðar-lengd ok harða veðráttu, we beg you not to account it for disobedience in us, but consider the length of the way, and the severe weather, D. N. iii. 80: also of gratitude, eg virði það við hann, að …, to regard past services.III. reflex., impers. to like; mér virðisk ekki skapferði hans, Ísl. ii. 217; virðisk þeim vel allt til konungs en eigi verr til dróttningar, Fb. ii. 120; hann virðisk þar hverjum manni vel, everybody liked him, Eg. 27, Nj. 46, Fms. i. 6l.2. to deem, think; virðisk oss svá, sem minnkaðisk vár sæmd í því heldr enn yxi, Fms. x. 7; virðisk konunginum hann af bragðs-maðr, Bjarn. 4: very freq. in mod. usage, mér virðist, methinks.3. to deign, vouchsafe; af hans ætt virðisk várr Drottinn Jesús at fæðask, Stj.; þú skapari minn virzk at miskunna mér, Barl. 92; þau miskunnar verk er hann virðisk at göra, 95; öll bréf þau er þeir virða sik (= virðask) við at taka, Róm. 248. -
4 virða
(-rða, -rðr), v.1) to fix the worth of a thing, to tax, value (síðan vóru virð fé Haflgerðar);2) fig., to value, estimate (þat kann engi virða nema guð einn);with gen., virða e-t mikils, to rate highly, think much of;virða lítils, to think or make light of;virða e-t engis (einskis), to make nothing of;virða e-t með sjálfum sér, to bethink oneself of, consider;konungr virði mest skáld sín, he held his poets in the highest estimation;virði jarl hann vel, the earl showed him great honour;virða til, to pay heed to, regard;hann kveðst vilja virða til enn heilaga Jacobum postola, he said he would respect the sanctity of St. James;virða e-t til e-s, to consider (deem) as (virða e-t til útrúleika við e-n);virða e-t vel, illa fyrir e-m, to put it to his credit, discredit;3) refl., virðast vel, to be highly esteemed (hann virðist hvervetna vel);impers., virðist öllum mönnum vel til hans, everybody liked him;virðist oss svá, sem minnkaðist vár sœmd í því, it seems to us, we think that …;virðist hann konunginum afbragðsmaðr, the king thought him to be an exceptional man.* * *u, f., in ú-virða, disregard. -
5 virðar
m. pl., poet. men.* * *m. pl. [from verð; cp. hirð, verðung], poët. king’s men, men in the king’s pay, a body-guard; the etymology implied in ‘virðar’ heita þeir menn er ‘meta’ mál manna, Edda 107, is scarcely true; heill skaltú, vísi, virða njóta, Hkv. 1. 54; vápn-söngr virða, Akv. 32; afkárr söngr virða, 38; efla víg með virðum, Skv. 1. 12. -
6 -virði
n. the worth of a thing; in compds, and-virði. -
7 virðr
m. = verðr (q. v.), a meal; in the allit. law phrase, at verði eðr at virði, neither at meal nor mess, Grág. ii. 92, cp. Hm. -
8 VIR
oil&gas: vehicle injury rate -
9 virða
account, consider, regard, take into account -
10 virði
exchange rate, rate of exchange -
11 vir
-
12 virðir
m. a taxer, Edda, Lex. Poët. -
13 vír
-
14 vir
maelstrom, whirlpool* * *• vortex• whirl• whirlpool• swirl• lin• pool• maelstrom -
15 vir
• pool -
16 vir
• gulf; maelstrom; pool; swirl; vortex; whirl; whirlpool -
17 vir
-
18 vír
-
19 vír
eddy; whirlpool -
20 VIR
См. также в других словарях:
vir — vir̃ interj. NdŽ kartojant nusakomas: 1. vieversio čiulbėjimas: Vir vir vir vir, vieversėli, tu su manim giedok kartu A1885,56. 2. greitas vingiuojamas bėgimas: Žiurkelė vir̃ vir̃ vir̃ par gryčią ir parlėkė Ėr. Užlipu ant aukšto – tik vir vir… … Dictionary of the Lithuanian Language
Vír — Vír … Deutsch Wikipedia
VIR — oder Vír (meist von vir = Wirbel) ist der Name folgender Orte: Vir (Slowenien), in der Občina Benedikt, Slowenien Vir (Kroatien), ein Ort auf der gleichnamigen Insel in Kroatien Vir (Insel), eine dalmatische Mittelmeerinsel Vir (Bosnien und… … Deutsch Wikipedia
Vir — oder Vír (meist von vir = Wirbel) ist der Name folgender Orte: Vir (Slowenien), in der Občina Benedikt, Slowenien Vir (Kroatien), ein Ort auf der gleichnamigen Insel in Kroatien Vir (Insel), eine dalmatische Mittelmeerinsel Vir (Bosnien und… … Deutsch Wikipedia
vir — vȋr m <N mn vírovi> DEFINICIJA 1. ekspr. izvor, vrelo 2. nemirno mjesto na vodi gdje se voda okreće u struji ili drugačije izazvanim vrtloženjem; vrtlog ONOMASTIKA pr. (etnici): Vȋrovac (190, Osijek, Podravina, Zagreb), Vȋrovčec (Đurđevac) … Hrvatski jezični portal
vir — s. v. bulboacă, bulboană, ochi, valvâr tej, vâltoare, vârtej, volbură. Trimis de siveco, 13.09.2007. Sursa: Sinonime vir s. n., pl. víruri Trimis de siveco, 10.08.2004. Sursa: Dicţionar ortografic VIR s.n. (mar.) Corecţie care se introduce în … Dicționar Român
vir- — vir ♦ Éléments, du latin vir « homme » : triumvir. vir , vir ❖ ♦ Éléments, du lat. vir « homme » (mâle), qui entrent dans des composés latins tels que virago, viril, décemvir, triumvir… … Encyclopédie Universelle
vir — que daí vem (= resulta) que a sementeira se deve fazer cedo. vir a ele veio a verificar o erro; vinha à janela; veio a Lisboa. vir com veio com o irmão; vens com essas desculpas. vir de ela veio de barco; vinha de Santarém; essa palavra vem do… … Dicionario dos verbos portugueses
VIR — or Vir can refer to:*ICAO airline designator for Virgin Atlantic Airways *Vascular and interventional radiology *Vir (island), an island in the Adriatic Sea *The abbreviation for the constellation Virgo *Virginia International Raceway *Vir Cotto … Wikipedia
-vir — vir ❖ ♦ Éléments, du lat. vir « homme » (mâle), qui entrent dans des composés latins tels que virago, viril, décemvir, triumvir… … Encyclopédie Universelle
VIR — avex vi, quod viribus praestet; an a Virtute; an ex Hebraeo Gap desc: Hebrew per aphaeresin; an a Vireo? quatuor modis intelligitur, Sexu, quô nascitur ut masculus sit; Aetate, quâ differt a puero; Lege, quâ maritus; Animô, quô in suo etiam sexu… … Hofmann J. Lexicon universale
