Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

vehemens

  • 21 applico

    ap-plĭco ( adp-, Ritschl, Fleck., Baiter, Weissenb., Halm, in Quint.; app-, Merk., Kayser, Halm, in Nep. Rib.), āvi and ui, ātum and ĭtum, 1, v. a. (applicui appears to have first become prevalent in the time of Cic., and is the com. form in Vulg.; cf. Gell. 1, 7 fin.; applicavi is used by Pac. ap. Prisc. p. 860 P.; Varr. ib.; Ter. Heaut. prol. 23; Auct. B. Alex. 17 fin.; Cic. Clu. 16, 46; 24, 66; id. de Or. 1, 39, 177; 2, 13, 55; id. Brut. 91, 316; id. Inv. 2, 13, 43; 2, 51, 153; id. Tusc. 5, 27, 77; id. Ac. 2, 20, 65; and id. Fam. 3, 11, 5; Val. Max. 4, 7, 4; Plin. 11, 2, 1, § 2; Vulg. 1 Reg. 30, 7; ib. Eccli. 33, 12; ib. Osee, 7, 6. It is found in the best MSS. and edd.; cf. Zumpt ad Cic. Verr. p. 240, and Neue, Formenl. II. pp. 477 and 479. Still later than applicui, the sup. applicitum became prevalent, Inscr, Neap. l. 6916; Inscr. Orell. 4570; Col. 4, 22, 1; 4, 24, 18; Quint. 1, 2, 26; 2, 4, 30; 4, 2, 117; Plin. Ep. 2, 17, 23; cf. Neue, Formenl. II. p. 551, and v. P. a. infra; cf. plico and its compounds, complico, explico, implico, etc.); orig., to join, fasten, or attach to, to affix; hence, to bring, add, put, place to or near to, etc. (very freq., esp. in trop. signif. and in more elevated style; in Plaut. twice; in Ter. four times;

    in Cic. epistt. only once,

    Cic. Fam. 3, 11, 3; never in Tac.; syn.: admoveo, adjungo, addo, adhibeo, adicio).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.; constr. usu. with ad; rarely with dat.
    a.
    With ad:

    se ad arbores,

    to lean against, Caes. B. G. 6, 27 (cf.:

    trunco se applicuit,

    Just. 12, 9, 9):

    applicuit ambos ad eum,

    Vulg. Gen. 48, 13; ib. 1 Macc. 9, 3:

    umeros ad saxa,

    Ov. M. 5, 160:

    sinistrum (cornu) ad oppidum,

    Liv. 27, 2:

    se ad flammam,

    to approach, Cic. Tusc. 5, 27, 77:

    sudarium ad os,

    Suet. Ner. 25 al. —
    b.
    With dat.:

    ratem (sc. rati),

    Liv. 21, 28, 5:

    flumini castra,

    id. 32, 30:

    corporibus adplicantur,

    id. 23, 27:

    (asellum) ulmo,

    Ov. F. 3, 750:

    sanctos applicabit sibi,

    Vulg. Num. 16, 5; ib. 2 Par. 2, 16.—Also with local adv.:

    boves illuc,

    Ov. F. 1, 543.—
    B.
    Trop.
    1.
    To connect with, to add to a thing:

    ut ad honestatem adplicetur (voluptas),

    Cic. Fin. 2, 12, 37:

    annum,

    Mart. 6, 28, 9:

    adplicare verba verbis,

    Quint. 7, 10, 17; 7, 3, 19.—
    2.
    Se or animum, to attach, apply, or devote one's self or one's mind to a person or thing:

    illae extemplo se (ad eos) adplicant, adglutinant,

    Plaut. Men. 2, 2, 67:

    hi se ad vos adplicant,

    Ter. Heaut. 2, 4, 13; id. And. 5, 4, 21: ad Siculos se adplicavit, Varr. ap. Prisc. p. 860 P.:

    se ad alicujus familiaritatem,

    Cic. Clu. 16, 46:

    Sicilia se ad amicitiam fidemque populi Romani applicavit,

    id. Verr. 2, 2, 1; so id. Lael. 9, 32; id. de Or. 1, 39, 177; id. Fam. 3, 11, 3 al.:

    ad Atheniensium societatem se applicare,

    Nep. Arist. 2, 3:

    Certa res est ad frugem adplicare animum,

    Plaut. Trin. 2, 1, 34:

    animum aegrotum ad deteriorem partem adplicat,

    Ter. And. 1, 2, 22:

    ad virtutem animus se adplicat,

    Cic. Lael. 14, 48:

    aures modis,

    Hor. C. 3, 11, 8; so id. C. S. 72 (cf.:

    admovere aures, s. v. admoveo, and adhibere aures,

    Cic. Arch. 3): sese ad convivia, Cato ap. Gell. 11, 2, 5:

    se ad studium musicum,

    Ter. Heaut. prol. 23:

    me ad eundem quem Romae audiveram Molonem applicavi,

    Cic. Brut. 91, 316:

    se ad philosophiam, ad jus civile, ad eloquentiam,

    id. Off. 1, 32, 115:

    se ad scribendam historiam,

    id. de Or. 2, 13, 55 al. —
    3.
    Crimen alicui, to charge one with a crime, Plin. Ep. 10, 66, 4.—
    II.
    Esp., naut. t. t., navem, or absol. applicari, and in the act. as v. n. (cf. 1. appello, II.), to drive, direct, steer, or bring a ship anywhere, to land, to bring to land:

    navim ad naufragum applicarunt,

    Cic. Inv. 2. 51, 153: ad Heraeum naves adplicuit, Liv 33, 17;

    37, 12, 5: adplicatis nostris ad ter ram navibus,

    Caes. B. C. 3, 101 Held.:

    Ciae telluris ad oras Applicor,

    Ov. M. 3, 598:

    applicor ignotis (sc. terris),

    id. H. 7, 117 Ruhnk. and Loers.—With in and acc.:

    applicor in terras,

    Ov. H. 16, 126 (cf.:

    appellere in aliquem locum,

    Liv. 8, 3, and 28, 42): ad terram adplicant, Auct. B. Hisp. 37 fin.; so Just. 2, 4, 21; 2, 12, 2; Dig. 1, 16, 4.—With acc. of place whither:

    aliā applicuimus Samum,

    Vulg. Act. 20, 15.—With abl.:

    quocumque litore adplicuisse naves,

    Liv. 44, 32, 4.— Absol.:

    et applicuerant,

    Vulg. Marc. 6, 53.— Poet.: quo accedam? quo adplicem? Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44: quae vis immanibus applicat oris, drives or brings you, etc., Verg. A. 1, 616 (cf.:

    nos Libycis tempestas adpulit oris,

    id. ib. 1, 377):

    sublimis rapitur (Medea) et Creteis regionibus applicat angues,

    i. e. her dragon-chariot, Ov. M. 7, 223.—Hence,
    1.
    applĭcātus ( adp-), a, um, P. a.
    a.
    Placed upon, lying upon or close to, attached to:

    aures,

    Varr. R. R. 2, 7, 5:

    Leucas colli adplicata,

    Liv. 33, 17, and Plin. 4, 4, 5, § 11:

    nervi adplicati ossibus,

    id. 11, 37, 88, § 217.—
    b.
    Inclined or adapted to, directed to:

    omne animal adplicatum esse ad se diligendum,

    inclined to self-love, Cic. Fin. 4, 13, 34:

    vehemens ad aliquam rem applicata occupatio,

    id. Inv. 1, 25, 36.— Comp., sup., and adv. not used.—
    2.
    ap-plĭcĭtus ( adp-), a, um, P. a., applied or joined to, attached to:

    adplicitum est cubiculo hypocauston,

    Plin. Ep. 2, 17, 23:

    trunco palus,

    Col. 4, 22, 2: vites arboribus adplicitae, [p. 143] Quint. 1, 2, 26.— Trop.:

    pressus et velut adplicitus rei cultus,

    Quint. 4, 2, 117.

    Lewis & Short latin dictionary > applico

  • 22 atque

    atque or āc (atque is used before vowels and consonants, ac, in class. lang., only before consonants; v. infra, I.), conj. [at has regularly in the compound atque a continuative, as in atqui it has an adversative force; pr. and further, and besides, and also; cf. in Gr. pros de, pros de eti, eti kai, eti de, and te kai; v. at init., and for the change of form atque, ac, cf. neque, nec; in MSS. and inscriptions sometimes written adque, and sometimes by confusion atqui ], a copulative particle, and also, and besides, and even, and (indicating a close internal connection between single words or whole clauses; while et designates an external connection of diff. objects with each other, v. et; syn.: et, -que, autem, praeterea, porro, ad hoc, ad haec).
    I.
    In joining single words, which is its most common use.
    A.
    In gen. (The following representation is based on a collection of all the instances of the use of atque and ac in Cic. Imp. Pomp., Phil. 2, Tusc. 1, and Off. 1; in Caes. B. G. 1 and 2; in Sall. C.; and in Liv. 21; and wherever in the account either author or work is not cited, there atque or ac does not occur.)
    1.
    The form atque.
    a.
    Before vowels and h. —Before a (very freq.):

    sociorum atque amicorum,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 6; 3, 7; id. Phil. 2, 13, 33; id. Tusc. 1, 34, 122; Caes. B. G. 1, 2; 1, 18; 1, 26; 2, 14; Sall. C. 5, 8; 7, 5; Liv. 21, 3; 21, 12.—Before e (very freq.):

    deposci atque expeti,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 5; 6, 16; 10, 28; id. Phil, 2, 21, 51; 2, 21, 52; id. Tusc. 1, 20, 46; Caes. B. G. 1, 6; 1, 15; 1, 18; 2, 19; Sall. C. 14, 6; 49, 4; Liv. 21, 4; 21, 37.—Before i (very freq.):

    excitare atque inflammare,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 6; 3, 7; 7, 18; id. Phil. 2, 15, 37; 2, 21, 50; id. Tusc. 1, 20, 46; 1, 40, 97; Caes. B. G. 1, 17; 1, 20; 1, 22; 2, 1 bis; Sall. C. 2, 3; 3, 5; 14, 4; Liv. 21, 4; 21, 6; 21, 10.—Before o (freq. in Cic.):

    honestissimus atque ornatissimus,

    Cic. Imp. Pomp. 7, 17; 8, 21; 11, 31; id. Off. 1, 25, 86; 1, 27, 94; Caes. B. G. 1, 40; 2, 14; Sall. C. 10, 6; Liv. 21, 8.—Before u (very rare), Cic. Imp. Pomp. 3, 7; 5, 11; 6, 15; Caes. B. G. 1, 26; 2, 20; Sall. C. 31, 6; 42, 1.—Before h (not infreq.):

    Sertorianae atque Hispaniensis,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 10; 7, 19; id. Tusc. 1, 28, 69; id. Off. 1, 24, 87; Caes. B. G. 1, 19; 2, 9; 2, 10; Sall. C. 6, 1; 12, 2; Liv. 21, 37.—
    b.
    Before consonants.—Before b (very rare):

    Gallorum atque Belgarum,

    Caes. B. G. 1, 6; so,

    Cassius atque Brutus,

    Tac. A. 3, 76.—Before c (infreq. in Cic., freq. in Sall.):

    in portubus atque custodiis,

    Cic. Imp. Pomp. 6, 16; 8, 21; id. Phil. 2, 8, 18; id. Tusc. 1, 18, 42; id. Off. 1, 25, 88; Sall. C. 2, 3; 7, 4; 16, 3; 26, 4; 29, 3.—Before d (infreq.):

    superatam esse atque depressam,

    Cic. Imp. Pomp. 8, 21; id. Phil. 2, 44, 114: id. Off. 1, 6, 19; 1, 25, 85; 1, 33, 119; Sall. C. 4, 1; 20, 7; 20, 10.—Before f (infreq.):

    vitiis atque flagitiis,

    Cic. Imp. Pomp. 30, 72; id. Off. 1, 28, 98; 1, 28, 100; Caes. B. G. 1, 2; Sall. C. 1, 4; 2, 9; 11, 2.— Before g (very rare):

    dignitate atque gloria,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 11; 5, 12:

    virtute atque gloria,

    Sall. C. 3, 2; 61, 9.—Before j (very rare):

    labore atque justitia,

    Sall. C. 10, 1; 29, 3.—Before l (rare):

    hilari atque laeto,

    Cic. Tusc. 1, 42, 100; id. Off. 1, 19, 64; Sall. C. 14, 3; 21, 2; 28, 4.—Before m (infreq. in Cic., once in Caes.):

    multae atque magnae,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; 17, 50; id. Phil. 2, 39, 100; id. Off. 1, 29, 103; 1, 31, 110; Caes. B. G. 1, 34; Sall. C. 18, 4; 31, 7; 34, 1; 51, 1.—Before n (infreq.):

    adventu atque nomine,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 13; 20, 60; id. Off. 1, 28, 101; Sall. C. 2, 2 bis. —Before p (infreq. in Cic.):

    magna atque praeclara,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 10; 11, 31; 16, 48; id. Off. 1, 44, 156; Sall. C. 4, 1; 4, 4; 16, 2; 20, 3.—Before q (does not occur).—Before r (rare):

    se conlegit atque recreavit,

    Cic. Phil. 2, 24, 58.— Before s (rare in Cic.):

    provinciarum atque sociorum,

    Cic. Imp. Pomp. 1, 24, 71; id. Off. 1, 9, 30; 1, 21, 72; Sall. C. 2, 5; 2, 7; 6, 1.— Before t (infreq.):

    parietum atque tectorum,

    Cic. Phil. 2, 28, 69; id. Tusc. 1, 24, 57; id. Off. 1, 35, 126; Sall. C. 42, 2; 50, 3; 51, 38.—Before v (infreq.):

    gravis atque vehemens,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; 9, 25; id. Tusc. 1, 23, 54; Sall. C. 1, 1; 12, 3; 45, 4; Liv. 21, 4; 21, 30.—
    2.
    The form ac before consonants.—Before b (very rare):

    sentientes ac bene meritos,

    Cic. Off. 1, 41, 149:

    feri ac barbari,

    Caes. B. G. 1, 31 and 33.—Before c (very rare):

    liberis ac conjugibus,

    Liv. 21, 30:

    Romae ac circa urbem,

    id. 21, 62.—Before d (freq. in Cic.):

    periculum ac discrimen,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 12; 9, 23; 12, 33; id. Tusc. 1, 17, 40; 1, 28, 69; id. Off. 1, 14, 42:

    usus ac disciplina,

    Caes. B. G. 1, 40; 2, 31; Sall. C. 5, 4; 5, 8; 28, 1; Liv. 21, 10; 21, 18; 21, 19.—Before f (infreq.):

    opima est ac fertilis,

    Cic. Imp. Pomp. 6, 14; 7, 19; id. Tusc. 1, 1, 2; 1, 27, 66; id. Off. 1, 29, 103:

    potentissimos ac firmissimos,

    Caes. B. G. 1, 3; 1, 48; 2, 12;

    2, 13: pessuma ac flagitiosissima,

    Sall. C. 5, 9; Liv. 21, 17; 21, 20.—Before g (does not occur).—Before j (very rare):

    nobilitatis ac juventutis,

    Cic. Phil. 2, 15, 37.—Before l (not infreq. in Liv.), Cic. Imp. Pomp. 4, 9; 23, 66; id. Phil. 2, 22, 54; Caes. B. G. 1, 12; 1, 23; 2, 23; Liv. 21, 13; 21, 14; 21, 35.—Before m (not infreq. in Cic.):

    terrore ac metu,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; 18, 54 bis; 20, 59; id. Tusc. 1, 40, 95; id. Off. 1, 30, 106; Caes. B. G. 1, 39; 2, 14; Sall. C. 2, 4; 10, 1; Liv. 21, 8; 21, 60.—Before n (not infreq. in Cic.):

    insedit ac nimis inveteravit,

    Cic. Imp. Pomp. 3, 7:

    gentes ac nationes,

    id. ib. 11, 31; 12, 35 bis; id. Phil. 2, 21, 50; id. Tusc. 1, 21, 48; Caes. B. G. 1, 20; 2, 28; Liv. 21, 32.—Before p (not infreq. in Cic., Caes., and Liv.):

    celeberrimum ac plenissimum,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 33; 12, 35; 13, 36; id. Phil. 2, 15, 39; id. Tusc. 1, 17, 41; id. Off. 1, 20, 68; Caes. B. G. 1, 18; 1, 20; 2, 13; 2, 19; Sall. C. 5, 9; Liv. 21, 25; 21, 34; 21, 35.—Before q (does not occur).—Before r (infreq.):

    firmamenti ac roboris,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 10; 8, 21; 15, 45; id. Off. 1, 5, 15; Caes. B. G. 1, 25; Liv. 21, 41; 21, 44.—Before s (freq. in Cic. and Liv., infreq. in Caes.):

    vectigalibus ac sociis,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 4; 4, 10; 11, 30; id. Phil. 2, 27, 66; Caes. B. G. 1, 25; 1, 31; 1, 33; 2, 24; Liv. 21, 4; 21, 33 bis; 21, 36.—Before t (infreq. in Cic., freq. in Liv.):

    tantis rebus ac tanto bello,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 27 bis; 19, 56; 20, 59; Caes. B. G. 1, 26; 1, 39; 2, 6; Liv. 21, 7 ter; 21, 10; 21, 14; 21, 25.—Before v (not in Cic., only once in Caes. and Sall., but freq. in Liv.):

    armatos ac victores,

    Caes. B. G. 1, 40:

    inconsulte ac veluti etc.,

    Sall. C. 42, 2:

    opera ac vineae,

    Liv. 21, 7; 21, 22; 21, 40; 21, 43. —(So in the phrases treated below: atque adeo, atque alter or alius, atque eccum, atque eo, atque etiam, atque illuc, atque is or hic, atque iterum, atque omnia, atque ut, atque late, atque sic, atque velut, but ac ne, ac si, and ac tamen).—With simul:

    Britannorum acies in speciem simul ac terrorem editioribus locis constiterat,

    Tac. Agr. 35:

    in se simul atque in Herculem,

    id. G. 34:

    suos prosequitur simul ac deponit,

    id. ib. 30; so,

    sociis pariter atque hostibus,

    id. H. 4, 73:

    innocentes ac noxios juxta cadere,

    id. A. 1, 48.—Hence, sometimes syn. with et—et, ut—ita, aeque ac; both—and, as—so, as well—as, as well as: hodie sero ac nequiquam [p. 190] voles, Ter. Heaut. 2, 3, 103 (cf. Cic. Quinct. 25, 79:

    verum et sero et nequidquam pudet): copia sententiarum atque verborum,

    Cic. Cael. 19, 45:

    omnia honesta atque inhonesta,

    Sall. C. 30, 4:

    nobiles atque ignobiles,

    id. ib. 20, 7:

    caloris ac frigoris patientia par,

    Liv. 21, 4; 6, 41; Vell. 2, 127:

    vir bonus et prudens dici delector ego ac tu,

    Hor. Ep. 1, 16, 32.—
    B.
    Esp.
    a.
    In a hendiadys:

    utinam isto animo atque virtute in summa re publica versari quam in municipali maluisset,

    with this virtuous feeling, Cic. Leg. 3, 16, 36:

    de conplexu ejus ac sinu,

    of his bosom embrace, id. Cat. 2, 10, 22:

    me eadem, quae ceteros, fama atque invidia vexabat, i. e. invidiosa fama,

    Sall. C. 3 fin.:

    clamore atque adsensu,

    shout of applause, Liv. 21, 3.—
    b.
    In joining to the idea of a preceding word one more important, and indeed, and even, and especially (v. Kritz ad Sall. J. 4, 3).
    (α).
    Absol.: Pa. Nempe tu istic ais esse erilem concubinam? Sc. Atque arguo me etc., yea and I maintain that I etc., Plaut. Mil. 2, 3, 66: Ph. Tun vidisti? Sc. Atque his quidem oculis, id. ib. 2, 4, 15: Ps. Ecquid habet is homo aceti in pectore? Ch. Atque acidissimi, id. Ps. 2, 4, 49; so id. Bacch. 3, 6, 9; id. Men. 1, 2, 40: Py. Cognoscitne (ea)? Ch. Ac memoriter, Ter. Eun. 5, 3, 6:

    Faciam boni tibi aliquid pro ista re ac lubens,

    and with a good will, id. Heaut. 4, 5, 15:

    rem difficilem (dii immortales) atque omnium difficillimam,

    and indeed, Cic. Or. 16, 52:

    magna diis immortalibus habenda est gratia atque huic ipsi Jovi Statori, etc.,

    and especially, id. Cat. 1, 5, 11:

    hebeti ingenio atque nullo,

    and in fact, id. Tusc. 5, 15, 45:

    ex plurimis periculis et insidiis atque ex media morte,

    and even, id. Cat. 4, 9:

    fratre meo atque eodem propinquo suo interfecto,

    and at the same time, Sall. J. 14, 11:

    intra moenia atque in sinu urbis,

    id. C. 52, 35.—
    (β).
    With adeo, and that too, and even:

    intra moenia atque adeo in senatu,

    Cic. Cat. 1, 2, 5:

    qui in urbe remanserunt atque adeo qui contra urbis salutem etc.,

    id. ib. 2, 12, 27:

    insto atque urgeo, insector, posco atque adeo flagito crimen,

    id. Planc. 19 fin.:

    non petentem atque adeo etiam absentem,

    Liv. 10, 5.—And with autem also added:

    atque adeo autem quor etc.,

    Ter. Eun. 5, 4, 42.—
    (γ).
    With etiam:

    id jam populare atque etiam plausibile factum est,

    and also, Cic. Div. in Caecil. 3, 8:

    ne Verginio commeatum dent atque etiam in custodia habeant,

    Liv. 3, 46.—
    (δ).
    With the dem. pron. hic, is:

    negotium magnum est navigare atque id mense Quintili,

    and besides, and that, and that too, Cic. Att. 5, 12; 1, 14:

    maximis defixis trabibus atque eis praeacutis,

    Caes. B. C. 1, 27:

    Asseres pedum XII. cuspidibus praefixis atque hi maximis ballistis missi,

    id. ib. 2, 2:

    duabus missis subsidio cohortibus a Caesare, atque his primis legionum duarum,

    id. B. G. 5, 15; id. B. C. 3, 70:

    flumen uno omnino loco pedibus atque hoc aegre transiri potest,

    id. B. G. 5, 18:

    ad celeritatem onerandi subductionesque paulo facit humiliores... atque id eo magis, quod, etc.,

    id. ib. 5, 1; cf. without id (perh. to avoid the repetition of the pron.): qua (sc. virtute) nostri milites facile superabant, atque eo magis, quod, etc., and that the more because etc., id. ib. 3, 8 fin.:

    dicendi artem apta trepidatione occultans atque eo validior,

    Tac. H. 1, 69; 2, 37; id. A. 4, 22; 4, 46.—
    II.
    In comparisons.
    A.
    Of equality (Rudd. II. p. 94; Zumpt, § 340); with par, idem, item, aequus, similis, juxta, talis, totidem, etc., as: et nota, quod ex hujus modi structura Graeca (sc. homoios kai, etc.) frequenter Latini ac et atque in significatione similitudinis accipiunt, Prisc. pp. 1192 and 1193 P.; cf. Gell. 10, 29; Lidd. and Scott, s. v. kai, III.:

    si parem sententiam hic habet ac formam,

    Plaut. Mil. 4, 6, 36: quom opulenti loquuntur pariter atque ignobiles, Enn. ap. Gell. 11, 4:

    Ecastor pariter hoc atque alias res soles,

    Plaut. Men. 5, 1, 52:

    pariter nunc opera me adjuves ac re dudum opitulata es,

    Ter. Phorm. 5, 3, 3:

    neque enim mihi par ratio cum Lucilio est ac tecum fuit,

    Cic. N. D. 3, 1, 3:

    parique eum atque illos imperio esse jussit,

    Nep. Dat. 3, 5:

    magistrum equitum pari ac dictatorem imperio fugavit,

    id. Hann. 5, 3:

    pariter patribus ac plebi carus,

    Liv. 2, 33: nam et vita est eadem et animus te erga idem ac fuit, Ter. Heaut. 2, 3, 24:

    In hanc argumentationes ex eisdem locis sumendae sunt atque in causam negotialem,

    Cic. Inv. 2, 23, 70:

    equi quod alii sunt ad rem militarem idonei, alii ad vecturam... non item sunt spectandi atque habendi,

    Varr. R. R. 2, 7, 15; id. L. L. 10, § 74 Mull.:

    cum ex provincia populi Romani aequam partem tu tibi sumpseris atque populo Romano miseris,

    Cic. Verr. 2, 3, 19:

    Modo ne in aequo (jure) hostes apud vos sint ac nos socii,

    Liv. 39, 37 (exs. with aeque; v. aeque, d); Cic. Verr. 2, 3, 83 fin.:

    et simili jure tu ulcisceris patrui mortem atque ille persequeretur fratris sui, si, etc.,

    id. Rab. Perd. 5; id. Phil. 1, 4; id. Agr. 1, 4 fin.:

    similem pavorem inde ac fugam fore, ac bello Gallico fuerit,

    Liv. 6, 28; Col. 5, 7, 3:

    contendant, se juxta hieme atque aestate bella gerere posse,

    Liv. 5, 6; cf. Drak. ad Liv. 1, 54, 9:

    faxo eum tali mactatum, atque hic est, infortunio,

    Ter. Phorm. 5, 9, 39; Cic. Vatin. 4, 10:

    cum totidem navibus atque erat profectus,

    Nep. Milt. 7, 4.—
    B.
    Of difference; with alius and its derivv., with dissimile, contra, contrarius, secus, etc., than:

    illi sunt alio ingenio atque tu,

    other than, different from, Plaut. Ps. 4, 7, 35 al.; v. the passages under alius, I. B. a:

    aliter tuum amorem atque est accipis,

    Ter. Heaut. 2, 3, 23 al.; v. the passages under aliter, 1. a.; cf.

    also aliorsum, II., and aliusmodi: quod est non dissimile atque ire in Solonium,

    Cic. Att. 2, 3:

    simulacrum in excelso collocare et, contra atque ante fuerat, ad orientem convertere,

    id. Cat. 3, 8, 20:

    vides, omnia fere contra ac dicta sint evenisse,

    id. Div. 2, 24 fin.; id. Verr. 2, 1, 46:

    qui versantur retro, contrario motu atque caelum,

    id. Rep. 6, 17, 17:

    membra paulo secus a me atque ab illo partita,

    id. de Or. 3, 30, 119:

    cujus ego salutem non secus ac meam tueri debeo,

    id. Planc. 1 fin. al.; v. contra, contrarius, secus, etc.—
    C.
    Sometimes, in cases of equality or difference, atque with ut or ac with si (with aliter affirm. Cic. appears to connect only atque ut, not ac si;

    once, however, non aliter, ac si,

    Cic. Att. 13, 51;

    v. aliter, 1. b.): pariter hoc fit atque ut alia facta sunt,

    Plaut. Am. 4, 1, 11:

    nec fallaciam Astutiorem ullus fecit poeta atque Ut haec est fabre facta a nobis,

    id. Cas. 5, 1, 6 sqq.:

    quod iste aliter atque ut edixerat decrevisset,

    Cic. Verr. 2, 1, 46:

    et qui suos casus aliter ferunt atque ut auctores aliis ipsi fuerunt, etc.,

    id. Tusc. 3, 30, 73:

    si mentionem fecerint, quo aliter ager possideretur atque ut ex legibus Juliis,

    id. Att. 2, 18, 2; 16, 13, c; cf. Wopk. Lect. Tull. 1, 15, p. 118; Dig. 43, 13, 11:

    Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto ac si mea negotia essent,

    just as if, Cic. Fam. 13, 43:

    tu autem similiter facis ac si me roges, etc.,

    id. N. D. 3, 3, 8:

    reliquis officiis, juxta ac si meus frater esset, sustentavit,

    id. Post. Red. in Sen. 8, 20:

    quod dandum est amicitiae, large dabitur a me non secus ac si meus esset frater,

    id. Mur. 4 fin.:

    haec sunt, tribuni, consilia vestra, non, hercule, dissimilia, ac si quis, etc.,

    Liv. 5, 5 fin. al. —
    D.
    More rare with nimis, in partem, pro eo, etc.;

    in Plaut. also with mutare or demutare = aliud esse: nimis bellus, atque ut esse maxume optabam, locus,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 73:

    haud centensumam Partem dixi atque, otium rei si sit, possim expromere,

    id. Mil. 3, 1, 168: sane quam pro eo ac debui graviter molesteque tuli, just as was my duty, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

    debeo sperare, omnes deos, qui huic urbi praesident, pro eo mihi, ac mereor, relaturos gratiam esse,

    Cic. Cat. 4, 2:

    pro eo, ac si concessum sit, concludere oportebit argumentationem,

    id. Inv. 1, 32, 54:

    non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque laborare,

    nearly the same as he, id. Fam. 9, 13, 2:

    neque se luna quoquam mutat atque uti exorta est semel,

    Plaut. Am. 1, 1, 118:

    num quid videtur demutare atque ut quidem Dixi?

    id. Mil. 4, 3, 37.—
    E.
    Sometimes the word indicating comparison (aeque, tantopere, etc.) is to be supplied from the connection (in the class. per. perh. used only once by Cassius in epist. style):

    nebula haud est mollis atque hujus est,

    Plaut. Cas. 4, 4, 21:

    quem esse amicum ratus sum atque ipsus sum mihi,

    id. Bacch. 3, 6, 20:

    quae suco caret atque putris pumex,

    Priap. 32, 7 (Mull., est putusque): digne ac mereor commendatus esse, Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13; Dig. 2, 14, 4; 19, 2, 54.—
    F.
    Poet. or in post-Aug. prose with comparatives (for quam), than:

    amicior mihi nullus vivit atque is est,

    Plaut. Merc. 5, 2, 56:

    non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,

    Ter. And. 4, 2, 15 Ruhnk.:

    Illi non minus ac tibi Pectore uritur intimo Flamma,

    Cat. 61, 172:

    haud minus ac jussi faciunt,

    Verg. A. 3, 561:

    Non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

    Hor. S. 1, 1, 46 Bentl. and Heind. (cf. infra:

    nihilo plus accipias quam Qui nil portarit): qui peccas minus atque ego,

    id. ib. 2, 7, 96:

    Artius atque hedera procera adstringitur ilex,

    id. Epod. 15, 5; Suet. Caes. 14 Ruhnk. —
    G.
    In the comparison of two periods of time, most freq. with simul (v. examples under simul); ante- or post-class. with principio, statim:

    principio Atque animus ephebis aetate exiit,

    as soon as, Plaut. Merc. 1, 1, 40:

    judici enim, statim atque factus est, omnium rerum officium incumbit,

    Dig. 21, 1, 25:

    quamvis, statim atque intercessit, mulier competierat,

    ib. 16, 1, 24.—
    III.
    To connect a negative clause which explains or corrects what precedes; hence sometimes with potius (class.; in Cic. very freq., but rare in the poets), and not, and not rather.
    a.
    Absol.:

    Decipiam ac non veniam,

    Ter. Heaut. 4, 4, 6:

    si fidem habeat,... ac non id metuat, ne etc.,

    id. Eun. 1, 2, 60:

    perparvam vero controversiam dicis, ac non eam, quae dirimat omnia,

    Cic. Leg. 1, 20, 54:

    quasi nunc id agatur, quis ex tanta multitudine occiderit, ac non hoc quaeratur, eum, etc.,

    id. Rosc. Am. 33:

    si (mundum) tuum ac non deorum immortalium domicilium putes, nonne plane desipere videare?

    id. N. D. 2, 6, 17:

    nemo erat, qui illum reum ac non miliens condemnatum arbitraretur,

    id. Att. 1, 16:

    si hoc dissuadere est, ac non disturbare ac pervertere,

    id. Agr. 2, 37, 101:

    si res verba desideraret ac non pro se ipsa loqueretur,

    id. Fam. 3, 2 fin.: hoc te exspectare tempus tibi turpe est ac non ei rei sapientia tua te occurrere, Serv. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6:

    velut destituti ac non qui ipsi destituissent,

    Liv. 8, 27; 7, 3 fin.:

    si mihi mea sententia proferenda ac non disertissimorum,

    Tac. Or. 1.—
    b.
    With potius:

    Quam ob rem scriba deducet, ac non potius mulio, qui advexit?

    Cic. Verr. 2, 3, 79 (B. and K., et):

    quis (eum) ita aspexit, ut perditum civem, ac non potius ut importunissimum hostem?

    id. Cat. 2, 6, 12.— Pliny the elder commonly employs in this sense atque non, not ac non:

    concremasse ea (scrinia) optuma fide atque non legisse,

    Plin. 7, 25, 26, § 94; 22, 24, 50, § 108; 29, 2, 9, § 29; 27, 9, 55, § 78; 31, 7, 39, § 73 et saep. —
    IV.
    In connecting clauses and beginning periods.
    1.
    In gen., and, and so, and even, and too: Pamph. Antiquam adeo tuam venustatem obtines. Bacch. Ac tu ecastor morem antiquom atque ingenium obtines, And you too, Ter. Hec. 5, 4, 20:

    atque illi (philosopho) ordiri placet etc.,

    Cic. de Or. 3, 47, 183: Africanus indigens mei? Minime hercle. Ac ne ego quidem illius, And I indeed not, etc., id. Lael. 9, 30; id. Fin. 5, 11, 33:

    cum versus facias, te ipsum percontor, etc.... Atque ego cum Graecos facerem, natus mare citra, Versiculos, etc.,

    Hor. S. 1, 10, 31:

    multa quippe et diversa angebant: validior per Germaniam exercitus, etc.... quos igitur anteferret? ac (i. e. similiter angebat), ne postpositi contumelia incenderentur,

    Tac. A. 1, 47:

    Minime, minime, inquit Secundus, atque adeo vellem maturius intervenisses,

    Tac. Or. 14:

    ac similiter in translatione, etc.,

    Quint. 3, 6, 77.—
    2.
    In adducing new arguments of similar force in favor of any assertion or making further statements about a subject, etc.; cf. Beier ad Cic. Off. 3, 11, 487.
    a.
    Absol.:

    maxima est enim vis vetustatis et consuetudinis: atque in ipso equo, cujus modo mentionem feci, si, etc.,

    and furthermore, and moreover, Cic. Lael. 19, 68: Atque, si natura confirmatura jus non erit, virtutes omnes tollentur, id. Leg. 1, 15, 42 B. and K. —
    b.
    Often with etiam:

    Atque alias etiam dicendi virtutes sequitur,

    Cic. Or. 40, 139:

    Atque hoc etiam animadvertendum non esse omnia etc.,

    id. de Or. 2, 61, 251; so id. Off. 1, 26, 90; id. N. D. 2, 11, 30; Col. 2, 2, 3.—
    c.
    Sometimes with quoque:

    Atque occidi quoque Potius quam cibum praehiberem,

    Plaut. Ps. 1, 3, 133; so Cic. N. D. 2, 12, 32; Col. 2, 13, 3, and Cels. 2, 3; 3, 22.—
    d.
    And even with quoque etiam: Atque ego [p. 191] quoque etiam, qui Jovis sum filius, Contagione etc., Plaut. Am. prol. 30.—
    3.
    In narration:

    aegre submoventes obvios intrare portam, qui adducebant Philopoemenem, potuerunt: atque conferta turba iter reliquum clauserat,

    Liv. 39, 49; 5, 21 fin.:

    completur caede, quantum inter castra murosque vacui fuit: ac rursus nova laborum facies,

    Tac. H. 3, 30; cf. Caes. B. C. 2, 28 fin. and 2, 29 init.
    4.
    In introducing comparisons, atque ut, atque velut (mostly poet., esp. in epic poetry):

    Atque ut perspicio, profecto etc.,

    Plaut. Capt. 3, 4, 53:

    ac veluti magno in populo cum saepe coorta est Seditio.... Sic cunctus pelagi cecidit fragor, etc.,

    Verg. A. 1, 148; so id. G. 4, 170; id. A. 2, 626; 4, 402; 4, 441; 6, 707; 9, 59; 10, 405; 10, 707; 10, 803; 11, 809; 12, 365; 12, 521; 12, 684; 12, 715;

    12, 908: Inclinare meridiem Sentis ac, veluti stet volucris dies, Parcis deripere etc.,

    Hor. C. 3, 28, 6; Val. Fl. 6, 664;

    and so, Ac velut in nigro jactatis turbine nautis, etc.... Tale fuit nobis Manius auxilium,

    Cat. 68, 63 (for which Sillig and Muller read:

    Hic velut, etc.): Atque ut magnas utilitates adipiscimur, etc.,

    Cic. Off. 2, 5, 16:

    Atque ut hujus mores veros amicos parere non potuerunt, sic etc.,

    id. Lael. 15, 54.—
    5.
    In connecting two acts or events.
    a.
    In the order of time, and then; hence the ancient grammarians assume in it the notion of quick succession, and explain it, though improperly, as syn. with statim, ilico, without any accompanying copulative, v. Gell. 10, 29; Non. p. 530, 1 sq. (only in the poets and histt.): Atque atque accedit muros Romana juventus (the repetition of the atque represents the approach step by step), Enn. ap. Gell. and Non. l. l. (Ann. v. 527 Mull.): Quo imus una;

    ad prandium? Atque illi tacent,

    And then they are silent, Plaut. Capt. 3, 1, 19:

    Ubi cenamus? inquam, atque illi abnuunt,

    and upon this they shake their head, id. ib. 3, 1, 21; id. Ep. 2, 2, 33:

    dum circumspecto atque ego lembum conspicor,

    id. Bacch. 2, 3, 45; so id. Merc. 2, 1, 32; 2, 1, 35; id. Most. 5, 1, 9:

    lucernam forte oblitus fueram exstinguere: Atque ille exclamat derepente maximum,

    and then he suddenly exclaims, id. ib. 2, 2, 57: cui fidus Achates It comes... atque illi Misenum in litore sicco Ut venere, vident, etc., and as they thus came, etc., Verg. A. 6, 162:

    dixerat, atque illi sese deus obtulit ultro,

    Stat. Th. 9, 481; 12, 360; Liv. 26, 39, 16; Tac. H. 3, 17:

    tum Otho ingredi castra ausus: atque illum tribuni centurionesque circumsistunt,

    id. ib. 1, 82. —Sometimes with two imperatives, in order to indicate vividly the necessity of a quicker succession, or the close connection between two actions:

    cape hoc argentum atque defer,

    Ter. Heaut. 4, 7, 3:

    abi domum ac deos comprecare,

    id. Ad. 4, 5, 65:

    tace modo ac sequere hac,

    id. ib. 2, 4, 16:

    Accipe carmina atque hanc sine tempora circum hederam tibi serpere,

    Verg. E. 8, 12; id. G. 1, 40; 3, 65; 4, 330:

    Da auxilium, pater, atque haec omina firma,

    id. A. 2, 691; 3, 89; 3, 250; 3, 639; 4, 424; 9, 90; 10, 624; 11, 370.—
    b.
    In the order of thought, and so, and thus, and therefore.
    (α).
    Absol.:

    si nunc de tuo jure concessisses paululum, Atque adulescenti morigerasses,

    and so, Ter. Ad. 2, 2, 10.—
    (β).
    With ita or sic:

    Ventum deinde ad multo angustiorem rupem, atque ita rectis saxis, etc.,

    Liv. 21, 36; Plin. 10, 58, 79, § 158:

    ac sic prope innumerabiles species reperiuntur,

    Quint. 12, 10, 67.—
    c.
    Connecting conclusion and condition, so, then (cf. at, II. F.):

    non aliter quam qui adverso vix flumine lembum Remigiis subigit, si bracchia forte remisit, Atque illum praeceps prono rapit alveus amni,

    Verg. G. 1, 203 (here explained by statim by Gell. 10, 29, and by Servius, but thus its connective force is wholly lost; cf. also Forbig ad h. l. for still another explanation).—
    6.
    (As supra, I. c.) To annex a thought of more importance:

    Satisne videtur declarasse Dionysius nihil esse ei beatum, cui semper aliqui terror impendeat? atque ei ne integrum quidem erat, ut ad justitiam remigraret,

    Cic. Tusc. 5, 21, 62; id. Tull. 4:

    hoc enim spectant leges, hoc volunt, incolumem esse civium conjunctionem, quam qui dirimunt, eos morte... coercent. Atque hoc multo magis efficit ipsa naturae ratio,

    id. Off. 3, 5, 23; id. Fam. 6, 1, 4: hac spe lapsus Induciomarus... exsules damnatosque tota Gallia magnis praemiis ad se allicere coepit;

    ac tantam sibi jam iis rebus in Gallia auctoritatem comparaverat, ut, etc.,

    Caes. B. G. 5, 55 fin.; Nep. Hann. 13, 2; Quint. 1, 10, 16.—Hence also in answers, in order to confirm a question or assertion:

    Sed videone ego Pamphilippum cum fratre Epignomo? Atque is est,

    And he it is, Yes, it is he, Plaut. Stich. 4, 2, 4; so id. Truc. 1, 2, 24: Th. Mihin malum minitare? Ca. Atque edepol non minitabor, sed dabo, id. Curc. 4, 4, 15: Ch. Egon formidulosus? nemost hominum, qui vivat, minus. Th. Atque ita opust, Ter. Eun. 4, 6, 20.—
    7.
    In expressing a wish, atque utinam:

    Veritus sum arbitros, atque utinam memet possim obliscier! Att., Trag. Rel. p. 160 Rib.: videmus enim fuisse quosdam, qui idem ornate ac graviter, idem versute et subtiliter dicerent. Atque utinam in Latinis talis oratoris simulacrum reperire possemus!

    Cic. Or. 7, 22; so id. Rep. 3, 5, 8:

    Atque utinam pro decore etc.,

    Liv. 21, 41, 13:

    Atque utinam ex vobis unus etc.,

    Verg. E. 10, 35; id. A. 1, 575:

    Atque utinam... Ille vir in medio fiat amore lapis!

    Prop. 2, 9, 47; 3, 6, 15; 3, 7, 25; 3, 8, 19 al.—
    8.
    To connect an adversative clause, and often fully with tamen, and yet, notwithstanding, nevertheless.
    a.
    Absol.: Mihi quidem hercle non fit veri simile;

    atque ipsis commentum placet,

    Ter. And. 1, 3, 20 Ruhnk. (atque pro tamen, Don.):

    ego quia non rediit filius, quae cogito!... Atque ex me hic natus non est, sed ex fratre,

    id. Ad. 1, 1, 15 (Quasi dicat, ex me non est, et sic afficior: quid paterer si genuissem? Don.; cf. Acron. ap. Charis. p. 204 P.); Cic. Off. 3, 11, 48 Beier; id. Mur. 34, 71 Matth.:

    ceterum ex aliis negotiis, quae ingenio exercentur, in primis magno usui est memoria rerum gestarum... Atque ego credo fore qui, etc.,

    and yet I believe, Sall. J. 4, 1 and 3 Corte; id. C. 51, 35:

    observare principis egressum in publicum, insidere vias examina infantium futurusque populus solebat. Labor parentibus erat ostentare parvulos... Ac plerique insitis precibus surdas principis aures obstrepebant,

    Plin. Pan. 26.—
    b.
    With tamen:

    nihil praeterea est magnopere dicendum. Ac tamen, ne cui loco non videatur esse responsum, etc.,

    Cic. Fin. 2, 27, 85:

    discipulos dissimilis inter se ac tamen laudandos,

    id. de Or. 3, 10, 35; id. Rep. 1, 7, 12:

    Atque in his tamen tribus generibus etc.,

    id. Off. 3, 33, 118; id. Pis. 1, 3; 13, 30; id. Prov. Cons. 7, 16; 7, 15 fin. (cf. in reference to the last four passages Wund. Varr. Lectt. p. lviii. sq.):

    ac tamen initia fastigii etc.,

    Tac. A. 3, 29; 3, 56; 12, 56;

    14, 21: pauciores cum pluribus certasse, ac tamen fusos Germanos,

    id. H. 5, 16.—
    9.
    To connect a minor affirmative proposition (the assumptio or propositio minor of logical lang.) in syllogisms, now, but, but now (while atqui is used to connect either an affirmative or negative minor premiss: v. atqui): Scaptius quaternas postulabat. Metui, si impetrasset, ne tu ipse me amare desineres;

    ... Atque hoc tempore ipso impingit mihi epistulam etc.,

    Cic. Att. 6, 1, 6.—Sometimes the conclusion is to be supplied:

    nisi qui naturas hominum, penitus perspexerit, dicendo, quod volet, perficere non poterit. Atque totus hic locus philosophorum putatur proprius (conclusion: ergo oratorem philosophiam cognoscere oportet),

    Cic. de Or. 1, 12, 53 and 54.—
    10.
    In introducing a purpose (freq. in Cic.).
    a.
    A negative purpose, and esp. in anticipating an objection:

    Ac ne sine causa videretur edixisse,

    Cic. Phil. 3, 9, 24:

    Ac ne forte hoc magnum ac mirabile esse videatur,

    id. de Or. 2, 46, 191; so id. Fam. 5, 12, 30:

    Ac ne saepius dicendum sit,

    Cels. 8, 1:

    Ac ne forte roges, quo me duce, quo lare tuter,

    Hor. Ep. 1, 1, 13:

    Ac ne forte putes,

    id. ib. 2, 1, 208:

    Ac ne forte putes etc.,

    Ov. R. Am. 465 (Merkel, Et).—
    b.
    A positive purpose:

    Atque ut ejus diversa studia in dissimili ratione perspicere possitis, nemo etc.,

    Cic. Cat. 2, 5, 9:

    Atque ut omnes intellegant me etc.... dico etc.,

    id. Imp. Pomp. 8, 20; 2, 4; id. Clu. 14, 43; id. Sull. 2, 5; id. de Or. 3, 11, 40:

    Atque ut C. Flaminium relinquam etc.,

    id. Leg. 3, 9, 20; id. Fin. 3, 2, 4.—
    11.
    a.. In continuing a thought in assertions or narration, and, now, and now, Plaut. Aul. prol. 18: audistis, cum pro se diceret, genus orationis, etc.,... perspexistis. Atque in eo non solum ingenium ejus videbatis, etc., Cic. Cael. 19, 45; so id. de Or. 3, 32, 130; 2, 7, 27; 3, 10, 39 al.; Caes. B. G. 2, 29; Nep. Ages. 7, 3; 8, 1, Eum. 10, 3 Bremi; Tac. A. 14, 64; 15, 3; Verg. A. 9, 1; Sil. 4, 1 al.: ac si, sublato illo, depelli a vobis omne periculum judicarem, now if I, etc., Cic. Cat. 2, 2, 3:

    atque si etiam hoc natura praescribit, etc.,

    id. Off. 3, 6, 27; so Quint. 10, 1, 26; 10, 2, 8.—
    b.
    In introducing parentheses:

    vulgo credere, Penino (atque inde nomen et jugo Alpium inditum) transgressum,

    Liv. 21, 38:

    omne adfectus genus (atque ea maxime jucundam et ornatam faciunt orationem) de luxuria, etc.,

    Quint. 4, 3, 15 MSS., where Halm after Spalding reads et quae.
    c.
    At the conclusion of a discourse (not infreq. in Cic.): Atque in primis duabus dicendi partibus qualis esset, summatim breviterque descripsimus, And thus have we, then, briefly described, etc., Cic. Or. 15, 50:

    Ac de primo quidem officii fonte diximus,

    id. Off. 1, 6, 19:

    Ac de inferenda quidem injuria satis dictum est,

    id. ib. 1, 8, 27; id. Inv. 2, 39, 115 al.—
    V.
    In particular connections and phrases.
    A.
    Unus atque alter, one and the other; alius atque alius, one and another; now this, now that:

    unae atque alterae scalae,

    Sall. J. 60, 7:

    quarum (coclearum) cum unam atque alteram, dein plures peteret,

    id. ib. 93, 2:

    unum atque alterum lacum integer perfluit,

    Tac. H. 5, 6:

    dilatisque alia atque alia de causa comitiis,

    Liv. 8, 23, 17; Col. 9, 8, 10:

    alius atque alius,

    Tac. H. 1, 46; 1, 50 (v. alius, II. D.).—Also separated by several words:

    aliud ejus subinde atque aliud facientes initium,

    Sen. Ep. 32, 2.—
    B.
    Etiam atque etiam. again and again:

    temo Stellas cogens etiam atque etiam Noctis sublime iter, Enn., Trag. Rel. p. 39 Rib.: etiam atque etiam cogita,

    Ter. Eun. 1, 1, 11:

    etiam atque etiam considera,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 46:

    monitos eos etiam atque etiam volo,

    id. Cat. 2, 12, 27.—So, semel atque iterum, Cic. Font. 26; id. Clu. 49; Tac. Or. 17; and:

    iterum atque iterum,

    Verg. A. 8, 527; Hor. S. 1, 10, 39.—
    C.
    Huc atque illuc, hither and thither, Cic. Q. Rosc. 37; id. de Or. 1, 40, 184; Verg. A. 9, 57; Ov. M. 2, 357; 10, 376; Tac. Agr. 10; id. H. 1, 85.—
    D.
    Longe atque late, far and wide, Cic. Marcell. 29:

    atque eccum or atque eccum video, in colloquial lang.: Heus vocate huc Davom. Atque eccum,

    but here he is, Ter. And. 3, 3, 48:

    Audire vocem visa sum modo militis. Atque eccum,

    and here he is, id. Eun. 3, 2, 2; so id. Hec. 4, 1, 8.—
    E.
    Atque omnia, in making an assertion general, and so generally:

    Atque in eis omnibus, quae sunt actionis, inest quaedam vis a natura data,

    Cic. de Or. 3, 59, 223:

    quorum (verborum) descriptus ordo alias alia terminatione concluditur, atque omnia illa et prima et media verba spectare debent ad ultimum,

    id. Or. 59, 200; id. de Or. 2, 64, 257: commoda civium non divellere, atque omnes aequitate eadem continere, and so rather, etc., id. Off. 2, 23, 83:

    nihil acerbum esse, nihil crudele, atque omnia plena clementiae, humanitatis,

    id. ad Q. Fr. 1, 1, 8:

    Atque omnis vitae ratio sic constat, ut, quae probamus in aliis, facere ipsi velimus,

    Quint. 10, 2, 2.—
    F.
    With other conjunctions.
    1.
    After et:

    equidem putabam virtutem hominibus instituendo et persuadendo, non minis et vi ac metu tradi,

    Cic. de Or. 1, 58, 247:

    Magnifica vero vox et magno viro ac sapiente digna,

    id. Off. 3, 1, 1; id. Cael. 13:

    vanus aspectus et auri fulgor atque argenti,

    Tac. Agr. 32.:

    denuntiarent, ut ab Saguntinis abstineret et Carthaginem in Africam traicerent ac sociorum querimonias deferrent,

    Liv. 21, 6, 4:

    ubi et fratrem consilii ac periculi socium haberem,

    id. 21, 41, 2:

    et uti liter demum ac Latine perspicueque,

    Quint. 8, 3, 3:

    Nam et subtili plenius aliquid atque subtilius et vehementi remissius atque vehementius invenitur,

    id. 12, 10, 67. —
    2.
    After que, as in Gr. te kai: litterisque ac laudibus aeternare, Varr. ap. Non. p. 75, 20:

    submoverique atque in castra redigi,

    Liv. 26, 10:

    terrorem caedemque ac fugam fecere,

    id. 21, 52:

    mus Sub terris posuitque domos atque horrea fecit,

    Verg. G. 1, 182; 3, 434; id. A. 8, 486.—
    3.
    Before et:

    caelum ipsum ac mare et silvas circum spectantes,

    Tac. Agr. 32.—
    4.
    After neque (only in the poets and post - Aug. prose):

    nec clavis nec canis atque calix,

    Mart. 1, 32, 4: naturam Oceani atque aestus [p. 192] neque quaerere hujus operis est, ac multi retulere, Tac. Agr. 10:

    mediocritatem pristinam neque dissimulavit umquam ac frequenter etiam prae se tulit,

    Suet. Vesp. 12.—
    G.
    Atque repeated, esp. in arch. Lat.: Scio solere plerisque hominibus in rebus secundis atque prolixis atque prosperis animum excellere atque superbiam atque ferociam augescere atque crescere, Cato ap. Gell. 7, 3: Dicere possum quibus villae atque aedes aedificatae atque expolitae maximo opere citro atque ebore atque pavimentis Poenicis stent, Cato ap. Fest. p. 242 Mull.:

    atque ut C. Flamininum atque ea, quae jam prisca videntur, propter vetustatem relinquam,

    Cic. Leg. 3, 9, 20:

    omnem dignitatem tuam in virtute atque in rebus gestis atque in tua gravitate positam existimare,

    id. Fam. 1, 5, 8.—Esp. freq. in enumerations in the poets:

    Haec atque illa dies atque alia atque alia,

    Cat. 68, 152:

    Mavortia tellus Atque Getae atque Hebrus,

    Verg. G. 4, 463:

    Clioque et Beroe atque Ephyre Atque Opis et Asia,

    id. ib. 4, 343.—And sometimes forming a double connective, both— and = et—et:

    Multus ut in terras deplueretque lapis: Atque tubas atque arma ferunt crepitantia caelo Audita,

    Tib. 2, 5, 73:

    complexa sui corpus miserabile nati Atque deos atque astra vocat crudelia mater,

    Verg. E. 5, 23; Sil. 1, 93; v. Forbig ad Verg. l. l.
    ► Atque regularly stands at the beginning of its sentence or clause or before the word it connects, but in poetry it sometimes, like et and at, stands:
    a.
    In the second place:

    Jamque novum terrae stupeant lucescere solem, Altius atque cadant imbres,

    Verg. E. 6, 38 Rib., ubi v. Forbig.:

    Accipite ergo animis atque haec mea figite dicta,

    id. A. 3, 250, and 10, 104 (animis may, however, here be taken with Accipite, as in id. ib. 5, 304):

    Esto beata, funus atque imagines Ducant triumphales tuum,

    Hor. Epod. 8, 11; id. S. 1, 5, 4; 1, 6, 111; 1, 7, 12 (ubi v. Fritzsche).—
    b.
    In the third place:

    quod pubes hedera virente Gaudeant pulla magis atque myrto,

    Hor. C. 1, 25, 18; cf. at fin. (Vid. more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 452-513.)

    Lewis & Short latin dictionary > atque

  • 23 auster

    1.
    auster, tri, m. [Sanscr. ush-, to burn; the burning, hot wind], the south wind (opp. aquilo, the north wind).
    I.
    Lit.:

    auster fulmine pollens,

    Lucr. 5, 745:

    validus,

    id. 1, 899; Hor. Ep. 1, 11, 15:

    vehemens,

    Cic. Att. 16, 7:

    turbidus,

    Hor. C. 3, 3, 4: nubilus. [p. 210] Prop. 3, 8, 56: umidus, bringing or producing rain, Verg. G. 1, 462; so,

    pluvius,

    Ov. M. 1, 66:

    frigidus,

    Verg. G. 4, 261, and Prop. 3, 22, 16: hibernus. Tib. 1, 1, 47; Vulg. Cant. 4, 16; ib. Luc. 12, 25 et saep.—
    II.
    Meton., the south country, the south:

    in aquilonis austrive partibus,

    Cic. Rep. 6, 20, 22; so Varr. L. L. 9, § 25 Müll.; Plin. 2, 9, 6, § 43; Vulg. Exod. 26, 16; ib. Matt. 12, 42.
    2.
    auster = austerus, q. v.

    Lewis & Short latin dictionary > auster

  • 24 avaritia

    ăvārĭtĭa, ae, f. [avarus], a greedy desire for possessions, greediness, avarice, covetousness (opp. abstinentia, Suet. Dom. 9;

    periphrastically, pecuniae cupiditas,

    id. Vesp. 16; syn.: aviditas, cupido).
    I.
    Lit.:

    Est autem avaritia opinatio vehemens de pecuniā, quasi valde expetenda sit, inhaerens et penitus insita,

    Cic. Tusc. 4, 11, 26: avaritia est injuriosa appetitio alienorum, Auct. ad Her. 4, 25:

    avaritiam si tollere voltis, mater ejus est tollenda luxuries,

    Cic. de Or. 2, 40, 171:

    avaritia hians et imminens,

    a gaping and eager avarice, id. Verr. 2, 2, 54:

    pueris talorum nucumque avaritia est: viris auri argentique et urbium,

    Sen. Const. 12:

    avaritiae (sc. nimiae parsimoniae) singulos increpans,

    Suet. Calig. 39 et saep.—In plur.:

    omnes avaritiae,

    every kind of selfishness, Cic. Fin. 4, 27, 75. —
    II.
    Transf., of eagerness for food, gluttony:

    Quam siquis avidus poscit escam avariter, Decipitur in transennā avaritia sua,

    Plaut. Rud. 4, 7, 13.— Trop.: avaritia gloriae, eager desire for renown or glory, Curt. 9, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > avaritia

  • 25 dissolutum

    dis-solvo, solvi, sŏlūtum, 3, v. a., to loosen asunder, to unloose, disunite, separate, dissolve, destroy (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    facilius est apta dissolvere quam dissipata conectere,

    Cic. Or. 71, 235:

    opus ipsa suum eadem quae coagmentavit natura dissolvit,

    id. de Sen. 20, 72:

    dissolvunt nodos omnes et vincla relaxant,

    Lucr. 6, 356:

    contextum,

    id. 1, 243:

    stamina,

    Tib. 1, 7, 2:

    ornatus comae,

    id. 1, 10, 62:

    capillum,

    Plin. 28, 7, 23, § 78:

    sparta navium,

    id. 24, 9, 40, § 65:

    pontem,

    Nep. Them. 5, 1 et saep.:

    nubila ventis,

    Lucr. 6, 514; cf.

    nubes (ventus, with diducit),

    id. 6, 216:

    glaciem (sol),

    to melt, id. 6, 964:

    aes (fulmen),

    id. 6, 352:

    corpora (vis),

    id. 1, 224:

    se (venti vortex),

    id. 6, 446:

    tenebras luce,

    Varr. L. L. 6, § 79 Müll.:

    dissolutum navigium vel potius dissipatum,

    Cic. Att. 15, 11, 3; so,

    navem,

    Phaedr. 4, 22, 10; Ov. Tr. 4, 8, 18:

    stomachum,

    i. e. to loosen, relax, Plin. 20, 23, 96, § 256:

    ilia sua visu,

    Petr. 24, 5:

    resinam omnem oleo,

    Plin. 14, 20, 25, § 123: collegia, Suet. Aug. 32:

    cohortem Germanorum,

    id. Galb. 12 et saep.:

    animam,

    i. e. to die, Lucr. 3, 601; cf. id. 456; Cic. Tusc. 1, 11, 24.—
    B.
    In partic.
    1.
    In mercant. lang., to pay, discharge what one owes:

    dinumerando solvere: aes alienum praediis venditis,

    Cic. Sull. 20, 56; id. Off. 2, 2, 4; Plin. 33, 3, 13, § 44:

    nomen,

    Cic. Planc. 28:

    omne quod debuit,

    id. Rosc. Com. 13, 38:

    quae debeo,

    Ter. Ph. 4, 3, 50: pecuniam pro iis rebus, * Caes. B. C. 1, 87, 1:

    pecuniam publicam ulli civitati,

    Cic. Verr. 2, 3, 75:

    poenam,

    to pay a fine, id. Tusc. 1, 42, 100; cf.:

    dissolvere et compensare damna,

    id. Verr. 2, 5, 13:

    vota,

    id. Att. 15, 11 fin.; Cat. 66, 38.—
    * b.
    Mid., transf. to the person: quarum (possessionum) amore adducti dissolvi nullo modo possunt, free or release themselves from debt, Cic. Cat. 2, 8, 18.—
    2.
    In medic. lang., like digerere, discutere, to discuss, dissipate morbid matter, Plin. 20, 12, 48, § 122; 24, 6, 14, § 23; 24, 9, 38, § 60 al.
    II.
    Trop., to dissolve, abolish, abrogate, annul, destroy.
    A.
    In gen.:

    utilitas si amicitias conglutinaret, eadem commutata dissolveret,

    Cic. Lael. 9, 32; cf. id. de Or. 1, 42, 188:

    amicitiam,

    id. Rosc. Am. 39:

    societatem,

    id. Rosc. Com. 13, 38:

    consortionem,

    id. Off. 3, 6:

    matrimonia,

    Cod. Just. 5, 17, 8 et saep.:

    perjurium,

    Cic. Off. 3, 32, 113; cf.

    religiones,

    Liv. 40, 29:

    acta Caesaris,

    Cic. Phil. 1, 7 fin.; cf.:

    leges Caesaris,

    ib. 1, 8 init.:

    judicia publica,

    id. Agr. 2, 13 fin.:

    hoc interdictum,

    id. Caecin. 14, 40 et saep.:

    argentariam,

    id. ib. 4, 11:

    regiam potestatem,

    Nep. Lys. 3 fin.; cf.

    rem publicam,

    Liv. 5, 6 fin.:

    severitatem,

    Cic. Mur. 31, 65:

    frigus,

    Hor. C. 1, 9, 5 et saep.:

    mortem cuncta mortalium mala dissolvere,

    Sall. C. 51, 20; cf.

    with pers. object: plerosque senectus dissolvit,

    id. J. 17, 6.—
    B.
    In partic.
    1.
    In rhet. and philos. lang., to refute, reply to, answer an assertion:

    criminatio tota dissoluta est (with diluere),

    Cic. Rosc. Am. 29, 82:

    seu proposita confirmamus, seu contra dicta dissolvimus,

    Quint. 4 prooem. § 6; Cic. de Or. 2, 38; id. Tusc. 3, 30; Quint. 5, 13, 2; Tac. A. 13, 21 al.—
    2.
    (Acc. to I. B. 1. b.) To release, disengage one:

    obsecro, dissolve jam me,

    Plaut. Merc. 1, 2, 54; id. Poen. 1, 1, 20; Ter. Heaut. 3, 1, 102.—Hence, dissŏ-lūtus, a, um, P. a., unloosed, loose, disconnected.
    A.
    Of discourse: alterum nimis est vinctum, ut de industria factum appareat;

    alterum nimis dissolutum, ut pervagatum ac vulgare videatur,

    Cic. Or. 57, 195; Quint. 2, 11, 7; 8, 6, 62 al.—Hence, subst.: dissolūtum, i, n., a gram. fig., i. q. asundeton, asyndeton, Auct. Her. 4, 30, 41; Cic. de Or. 3, 54, 207 (also ap. Quint. 9, 1, 34).—
    B.
    Of character, lax, remiss, negligent, inattentive, careless; licentious, dissolute (cf.:

    mollis, luxuriosus, effeminatus): negligere quid de se quisque sentiat, non solum arrogantis est, sed omnino dissoluti,

    Cic. Off. 1, 28, 99:

    cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri,

    id. Cat. 1, 2, 4; cf.:

    in praetermittendo (opp. crudelis in animadvertendo),

    id. Verr. 2, 5, 3 fin.:

    opp. vehemens,

    id. ib. 2, 5, 40:

    (Verres) omnium hominum dissolutissimus crudelissimusque,

    id. ib. 2, 3, 56; cf. id. ib. 2, 3, 57; id. Tusc. 4, 25 fin.; Nep. Alcib. 1 fin. al.:

    quis tam dissolutus in re familiari fuisset, quis tam negligens, etc.?

    Cic. Quint. 11, 38; cf. id. ib. 12, 40 et saep.:

    animus,

    id. Rosc. Am. 11, 32; cf.

    mens luxu,

    Tac. A. 15, 49 fin.:

    consuetudo Graecorum,

    Cic. Fl. 9;

    and, mores,

    Phaedr. 1, 2, 12:

    comitas,

    Quint. 2, 2, 5:

    libelli multo dissolutiores ipsis actionibus,

    Sen. Contr. 5 praef.:

    nihil asperum... nec tamen quicquam populare ac dissolutum,

    Cic. Att. 1, 19, 8; id. Off. 1, 35, 129.— Adv.: dissŏlūte.
    a.
    Acc. to A., loosely, disconnectedly:

    dicere demptis conjunctionibus,

    Cic. Or. 39, 135.—
    b.
    Acc. to B., laxly, negligently, carelessly:

    dissolute et turpiter scribere de restitutione alicujus,

    Cic. Att. 14, 13 fin.:

    vendere decumas,

    id. Verr. 2, 3, 39 fin.:

    jus suum relinquere,

    id. Caecin. 36:

    factum aliquid,

    id. Verr. 2, 5, 8; cf. id. Phil. 6, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > dissolutum

  • 26 dissolvo

    dis-solvo, solvi, sŏlūtum, 3, v. a., to loosen asunder, to unloose, disunite, separate, dissolve, destroy (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    facilius est apta dissolvere quam dissipata conectere,

    Cic. Or. 71, 235:

    opus ipsa suum eadem quae coagmentavit natura dissolvit,

    id. de Sen. 20, 72:

    dissolvunt nodos omnes et vincla relaxant,

    Lucr. 6, 356:

    contextum,

    id. 1, 243:

    stamina,

    Tib. 1, 7, 2:

    ornatus comae,

    id. 1, 10, 62:

    capillum,

    Plin. 28, 7, 23, § 78:

    sparta navium,

    id. 24, 9, 40, § 65:

    pontem,

    Nep. Them. 5, 1 et saep.:

    nubila ventis,

    Lucr. 6, 514; cf.

    nubes (ventus, with diducit),

    id. 6, 216:

    glaciem (sol),

    to melt, id. 6, 964:

    aes (fulmen),

    id. 6, 352:

    corpora (vis),

    id. 1, 224:

    se (venti vortex),

    id. 6, 446:

    tenebras luce,

    Varr. L. L. 6, § 79 Müll.:

    dissolutum navigium vel potius dissipatum,

    Cic. Att. 15, 11, 3; so,

    navem,

    Phaedr. 4, 22, 10; Ov. Tr. 4, 8, 18:

    stomachum,

    i. e. to loosen, relax, Plin. 20, 23, 96, § 256:

    ilia sua visu,

    Petr. 24, 5:

    resinam omnem oleo,

    Plin. 14, 20, 25, § 123: collegia, Suet. Aug. 32:

    cohortem Germanorum,

    id. Galb. 12 et saep.:

    animam,

    i. e. to die, Lucr. 3, 601; cf. id. 456; Cic. Tusc. 1, 11, 24.—
    B.
    In partic.
    1.
    In mercant. lang., to pay, discharge what one owes:

    dinumerando solvere: aes alienum praediis venditis,

    Cic. Sull. 20, 56; id. Off. 2, 2, 4; Plin. 33, 3, 13, § 44:

    nomen,

    Cic. Planc. 28:

    omne quod debuit,

    id. Rosc. Com. 13, 38:

    quae debeo,

    Ter. Ph. 4, 3, 50: pecuniam pro iis rebus, * Caes. B. C. 1, 87, 1:

    pecuniam publicam ulli civitati,

    Cic. Verr. 2, 3, 75:

    poenam,

    to pay a fine, id. Tusc. 1, 42, 100; cf.:

    dissolvere et compensare damna,

    id. Verr. 2, 5, 13:

    vota,

    id. Att. 15, 11 fin.; Cat. 66, 38.—
    * b.
    Mid., transf. to the person: quarum (possessionum) amore adducti dissolvi nullo modo possunt, free or release themselves from debt, Cic. Cat. 2, 8, 18.—
    2.
    In medic. lang., like digerere, discutere, to discuss, dissipate morbid matter, Plin. 20, 12, 48, § 122; 24, 6, 14, § 23; 24, 9, 38, § 60 al.
    II.
    Trop., to dissolve, abolish, abrogate, annul, destroy.
    A.
    In gen.:

    utilitas si amicitias conglutinaret, eadem commutata dissolveret,

    Cic. Lael. 9, 32; cf. id. de Or. 1, 42, 188:

    amicitiam,

    id. Rosc. Am. 39:

    societatem,

    id. Rosc. Com. 13, 38:

    consortionem,

    id. Off. 3, 6:

    matrimonia,

    Cod. Just. 5, 17, 8 et saep.:

    perjurium,

    Cic. Off. 3, 32, 113; cf.

    religiones,

    Liv. 40, 29:

    acta Caesaris,

    Cic. Phil. 1, 7 fin.; cf.:

    leges Caesaris,

    ib. 1, 8 init.:

    judicia publica,

    id. Agr. 2, 13 fin.:

    hoc interdictum,

    id. Caecin. 14, 40 et saep.:

    argentariam,

    id. ib. 4, 11:

    regiam potestatem,

    Nep. Lys. 3 fin.; cf.

    rem publicam,

    Liv. 5, 6 fin.:

    severitatem,

    Cic. Mur. 31, 65:

    frigus,

    Hor. C. 1, 9, 5 et saep.:

    mortem cuncta mortalium mala dissolvere,

    Sall. C. 51, 20; cf.

    with pers. object: plerosque senectus dissolvit,

    id. J. 17, 6.—
    B.
    In partic.
    1.
    In rhet. and philos. lang., to refute, reply to, answer an assertion:

    criminatio tota dissoluta est (with diluere),

    Cic. Rosc. Am. 29, 82:

    seu proposita confirmamus, seu contra dicta dissolvimus,

    Quint. 4 prooem. § 6; Cic. de Or. 2, 38; id. Tusc. 3, 30; Quint. 5, 13, 2; Tac. A. 13, 21 al.—
    2.
    (Acc. to I. B. 1. b.) To release, disengage one:

    obsecro, dissolve jam me,

    Plaut. Merc. 1, 2, 54; id. Poen. 1, 1, 20; Ter. Heaut. 3, 1, 102.—Hence, dissŏ-lūtus, a, um, P. a., unloosed, loose, disconnected.
    A.
    Of discourse: alterum nimis est vinctum, ut de industria factum appareat;

    alterum nimis dissolutum, ut pervagatum ac vulgare videatur,

    Cic. Or. 57, 195; Quint. 2, 11, 7; 8, 6, 62 al.—Hence, subst.: dissolūtum, i, n., a gram. fig., i. q. asundeton, asyndeton, Auct. Her. 4, 30, 41; Cic. de Or. 3, 54, 207 (also ap. Quint. 9, 1, 34).—
    B.
    Of character, lax, remiss, negligent, inattentive, careless; licentious, dissolute (cf.:

    mollis, luxuriosus, effeminatus): negligere quid de se quisque sentiat, non solum arrogantis est, sed omnino dissoluti,

    Cic. Off. 1, 28, 99:

    cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri,

    id. Cat. 1, 2, 4; cf.:

    in praetermittendo (opp. crudelis in animadvertendo),

    id. Verr. 2, 5, 3 fin.:

    opp. vehemens,

    id. ib. 2, 5, 40:

    (Verres) omnium hominum dissolutissimus crudelissimusque,

    id. ib. 2, 3, 56; cf. id. ib. 2, 3, 57; id. Tusc. 4, 25 fin.; Nep. Alcib. 1 fin. al.:

    quis tam dissolutus in re familiari fuisset, quis tam negligens, etc.?

    Cic. Quint. 11, 38; cf. id. ib. 12, 40 et saep.:

    animus,

    id. Rosc. Am. 11, 32; cf.

    mens luxu,

    Tac. A. 15, 49 fin.:

    consuetudo Graecorum,

    Cic. Fl. 9;

    and, mores,

    Phaedr. 1, 2, 12:

    comitas,

    Quint. 2, 2, 5:

    libelli multo dissolutiores ipsis actionibus,

    Sen. Contr. 5 praef.:

    nihil asperum... nec tamen quicquam populare ac dissolutum,

    Cic. Att. 1, 19, 8; id. Off. 1, 35, 129.— Adv.: dissŏlūte.
    a.
    Acc. to A., loosely, disconnectedly:

    dicere demptis conjunctionibus,

    Cic. Or. 39, 135.—
    b.
    Acc. to B., laxly, negligently, carelessly:

    dissolute et turpiter scribere de restitutione alicujus,

    Cic. Att. 14, 13 fin.:

    vendere decumas,

    id. Verr. 2, 3, 39 fin.:

    jus suum relinquere,

    id. Caecin. 36:

    factum aliquid,

    id. Verr. 2, 5, 8; cf. id. Phil. 6, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > dissolvo

  • 27 flagitatrix

    flāgĭtātrix, īcis, f. [flagitator], she that importunately demands or duns (late Lat.):

    epistola vehemens flagitatrix,

    Aug. Ep. 140.

    Lewis & Short latin dictionary > flagitatrix

  • 28 fortis

    fortis (archaic form FORCTIS, Fragm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. sanates, p. 348 Müll.; cf. Paul. ex Fest. p. 84; and perh. also in the form FORCTUS; v. id. s. v. horctum, p. 102; cf. Müll. ad Fest. p. 320, b), e, adj. [Sanscr. dhar-; v. forma, firmus], strong, powerful.
    I.
    Physically (rare;

    syn.: firmus, strenuus, incolumis, animosus): ecquid fortis visa est (mulier),

    powerful, Plaut. Mil. 4, 3, 13:

    set Bacchis etiam fortis tibi vissast?

    id. Bacch. 2, 2, 38: sicut fortis equus, spatio qui saepe supremo Vicit Olympia, nunc senio confectus quiescit, a powerful horse, Enn. ap. Cic. de Sen. 5, 14 (Ann. v. 441 ed. Vahl.); so,

    equus,

    Lucr. 3, 8; 764; 4, 987; Verg. A. 11, 705.— Poet. transf.:

    aquarum,

    Lucr. 6, 530:

    terrae pingue solum... Fortes invortant tauri,

    Verg. G. 1, 65:

    contingat modo te filiamque tuam fortes invenire,

    i. e. hearty, well, Plin. Ep. 4, 1 fin.; 4, 21, 4; 6, 4, 3:

    antecedebat testudo pedum LX., facta item ex fortissimis lignis,

    Caes. B. C. 2, 2, 4; so,

    ligna fortissima,

    Veg. 1, 24 fin.:

    invalidissimum urso caput, quod leoni fortissimum,

    Plin. 8, 36, 54, § 130:

    fortiores stomachi,

    id. 32, 7, 26, § 80:

    plantae fortiores fient,

    Pall. Febr. 24, 7:

    fortiorem illum (pontem) tueri, Auct. B. Alex. 19, 2: castra,

    Cic. Div. 1, 33, 72:

    aratra,

    Plin. Ep. 5, 6, 10:

    fortiora remedia,

    Tac. A. 1, 29:

    humeri,

    Val. Fl. 1, 434:

    vincula,

    Sen. Hippol. 34: sol (with medius), powerful, i. e. fierce, hot, id. Med. 588:

    fortiora ad hiemes frumenta, legumina in cibo,

    Plin. 18, 7, 10, § 60:

    (vites) contra pruinas fortissimae,

    id. 14, 2, 4, § 23.—
    II.
    Mentally, strong, powerful, vigorous, firm, steadfast, stout, courageous, brave, manly, etc., answering to the Gr. andreios (very freq. in all periods and sorts of composition).
    A.
    Of human beings: fortis et constantis est, non perturbari in rebus asperis nec tumultuantem de gradu deici, ut dicitur;

    sed praesenti animo uti et consilio, nec a ratione discedere,

    Cic. Off. 1, 23, 80:

    temperantia libidinem (aspernatur), ignaviam fortitudo: itaque videas rebus injustis justos maxime dolere, imbellibus fortes,

    id. Lael. 13, 47:

    gladiatores fortes et animosos et se acriter ipsos morti offerentes servare cupimus,

    id. Mil. 34, 92:

    rebus angustis animosus atque Fortis appare,

    Hor. C. 2, 10, 22:

    viri fortes et magnanimi,

    Cic. Off. 1, 19, 63:

    vir fortis et acris animi magnique,

    id. Sest. 20, 45:

    boni et fortes et magno animo praediti,

    id. Rep. 1, 5; 1, 3:

    sapientissimi et fortissimi,

    id. ib. 2, 34:

    vir liber ac fortis,

    id. ib. 2, 19:

    horum omnium fortissimi sunt Belgae,

    Caes. B. G. 1, 1, 3:

    fortissimus vir,

    id. ib. 2, 25, 1; 2, 33, 4;

    3, 20, 2: hunc liberta securi Divisit medium, fortissima Tyndaridarum,

    Hor. S. 1, 1, 100:

    vis recte vivere? quis non? Si virtus hoc una potest dare, fortis omissis Hoc age deliciis,

    id. Ep 1, 6, 30:

    seu quis capit acria fortis Pocula,

    id. S. 2, 6, 69: cavit, ne umquam infamiae ea res sibi esset, ut virum fortem decet, an honorable or worthy man, Ter. And. 2, 6, 13; cf.: FORCTIS frugi et bonus, sive validus, Paul. ex Fest. p. 84 Müll.; and:

    HORCTUM et FORCTUM pro bono dicebant,

    id. p. 102:

    ego hoc nequeo mirari satis, Eum sororem despondisse suam in tam fortem familiam... Familiam optimam occupavit,

    so respectable, honorable a family, Plaut. Trin. 5, 2, 9;

    (cf. bonus): vir ad pericula fortis,

    Cic. Font. 15, 33:

    nondum erant tam fortes ad sanguinem civilem,

    Liv. 7, 40, 2:

    vir contra audaciam fortissimus,

    Cic. Rosc. Am. 30, 85: vidi in dolore podagrae hospitem meum fortiorem, id. Fragm. ap. Non. 527, 33:

    imperator in proeliis strenuus et fortis,

    Quint. 12, 3, 5:

    virum fortem ac strenuum scio dixisse, etc.,

    Sall. C. 51, 16:

    si fortes fueritis in eo, quem nemo sit ausus defendere,

    if you had proceeded with vigor, energy, Cic. Verr. 2, 1, 1, § 3.— Poet., with dat.:

    fugacibus,

    Ov. M. 10, 543; and with inf.:

    fortis et asperas Tractare serpentes,

    Hor. C. 1, 37, 26:

    contemnere honores,

    id. S. 2, 7, 86:

    aurum spernere fortior Quam cogere,

    id. C. 3, 3, 50; Stat. Th. 10, 906.—Prov.:

    fortes fortuna adjuvat,

    fortune favors the brave, Ter. Phorm. 1, 4, 26; cf.:

    fortes enim non modo fortuna adjuvat, ut est in vetere proverbio, sed multo magis ratio,

    Cic. Tusc. 2, 4, 11: audendum est;

    fortes adjuvat ipsa Venus,

    Tib. 1, 2, 16: fortibus est fortuna viris data, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 262 ed. Vahl.;

    for which: audentes fortuna iuvat,

    Verg. A. 10, 284; and:

    audentes deus ipse juvat,

    Ov. M. 10, 586); cf. also elliptically: sedulo, inquam, faciam: sed fortuna fortes;

    quare conare, quaeso,

    Cic. Fin. 3, 4, 16; id. Fam. 7, 25.—
    B.
    Of animals (rare):

    fortes ad opera boves,

    Col. 6, 1, 2:

    bestiae et fortiora animalia,

    Lact. 6, 10, 13.—
    C.
    Of inanim. and abstr. things:

    ex quo fit, ut animosior senectus sit quam adolescentia et fortior,

    Cic. de Sen. 22, 72:

    fortibus oculis,

    with eyes sparkling with courage, id. Att. 15, 11, 1:

    fortissimo et maximo animo ferre,

    id. Fam. 6, 13 fin.:

    animus,

    Hor. S. 2, 5, 20:

    pectus,

    id. Epod. 1, 14; id. S. 2, 2, 136:

    fortissimo quodam animi impetu,

    Cic. de Or. 3, 8, 31:

    acerrima et fortissima populi Romani libertatis recuperandae cupiditas,

    id. Phil. 12, 3, 7:

    in re publica forte factum,

    id. Att. 8, 14, 2:

    ut nullum paulo fortius factum latere posset,

    Caes. B. G. 3, 14, 8:

    fortia facta,

    Sall. C. 59, 6; id. J. 53, 8; Liv. 26, 39, 3; Curt. 7, 2, 38:

    opera,

    service, Liv. 40, 36, 11:

    consilia,

    id. 9, 11, 4; 25, 31, 6; Cic. Sest. 23, 57; Tac. H. 3, 67:

    solatia,

    id. A. 4, 8:

    nulla poterat esse fortior contra dolorem et mortem disciplina,

    Cic. Tusc. 2, 17, 41:

    acerrimae ac fortissimae sententiae,

    id. Cat. 3, 6, 13:

    oratio fortis et virilis,

    id. de Or. 1, 54, 231; cf.:

    genus dicendi forte, vehemens,

    id. ib. 3, 9, 32:

    non semper fortis oratio quaeritur, sed saepe placida, summissa, lenis,

    id. ib. 2, 43, 183:

    placidis miscentem fortia dictis,

    Ov. M. 4, 652:

    verba,

    Prop. 1, 5, 14.—Hence, adv.: fortĭter.
    1.
    (Acc. to I.) Strongly, powerfully, vigorously (rare):

    astringere,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 25:

    verberare virgis uvas,

    Pall. Oct. 19.— Comp.:

    sublatis fortius manibus,

    Petr. 9:

    fortius attrahere lora,

    Ov. R. Am. 398:

    ardere,

    id. M. 6, 708.— Sup.:

    fortissime urgentes,

    Plin. 9, 8, 9, § 32:

    rigorem fortissime servat ulmus,

    id. 16, 40, 77, § 210. —
    2.
    (Acc. to II.) Strongly, powerfully, boldly, intrepidly, valiantly, bravely, manfully (very freq. in all periods and kinds of composition):

    quae (vincla, verbera, etc.) tulisse illum fortiter et patienter ferunt,

    Cic. Phil. 11, 3, 7; cf.:

    fortiter et sapienter ferre,

    id. Att. 14, 13, 3:

    fortiter excellenterque gesta,

    id. Off. 1, 18, 61:

    facere quippiam (with animose),

    id. Phil. 4, 2, 6:

    repudiare aliquid (with constanter),

    id. Prov. Cons. 17, 41:

    bellum gerere,

    id. Fl. 39, 98; cf.:

    sustinere impetum hostium,

    Caes. B. G. 2, 11, 4:

    perire,

    Hor. S. 2, 3, 42:

    absumptis rebus maternis atque paternis,

    manfully made away with, id. Ep. 1, 15, 27.— Comp.:

    pugnare,

    Caes. B. G. 2, 26, 2:

    evellere spinas animo an agro,

    Hor. Ep. 1, 14, 4:

    et melius secat res,

    id. S. 1, 10, 15.— Sup.:

    Dolabella injuriam facere fortissime perseverat,

    Cic. Quint. 8, 31:

    restitit hosti,

    Caes. B. G. 4, 12, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > fortis

  • 29 fricatio

    frĭcātĭo, ōnis, f. [id.], a rubbing, rubbing down, friction (post-Aug.):

    omnibus vertebris utilis est,

    Cels. 4, 3:

    assidua,

    Col. 6, 12, 1:

    vehemens,

    Plin. 28, 4, 14, § 53:

    diligens tectoriorum,

    Vitr. 7, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > fricatio

  • 30 frictio

    frictĭo, ōnis, f. [frico], a rubbing, rubbing down, friction of parts of the body:

    vehemens, lenis,

    Cels. 2, 14:

    frictionem adhibere,

    id. ib.:

    frictione uti,

    id. ib.:

    frictionem lenem admovere,

    id. 3, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > frictio

  • 31 fundo

    1.
    fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a. [root FUD; Gr. CHU, cheW-, in cheô, cheusô;

    Lat. futis, futtilis, ec-futio, re-futo, etc.,

    Curt. Gr. Etym. p. 204 sq. ], to pour, pour out, shed.
    I.
    Lit., of fluids.
    1.
    In gen.:

    (natura terram) sucum venis cogebat fundere apertis Consimilem lactis, etc.,

    Lucr. 5, 812:

    sanguinem e patera,

    Cic. Div. 1, 23, 46:

    novum liquorem (i. e. vinum) de patera,

    Hor. C. 1, 31, 3:

    vina paterā in aras,

    Ov. M. 9, 160; cf.:

    vinum inter cornua,

    id. ib. 7, 594:

    vinum super aequora,

    id. ib. 11, 247:

    duo rite mero libans carchesia Baccho Fundit humi,

    Verg. A. 5, 78:

    laticem urnis,

    Ov. M. 3, 172:

    lacrimas,

    Verg. A. 3, 348: cf. Ov. M. [p. 793] 5, 540:

    fundit Anigros aquas,

    pours out, id. ib. 15, 282:

    parumne fusum est Latini sanguinis?

    shed, spilt, Hor. Epod. 7, 4:

    sanguine ob rem publicam fuso,

    Sall. H. Fr. 2, 96, 2 Dietsch:

    sanguinem de regno (i. e. propter regnum),

    Curt. 10, 5.—Mid.:

    memorandum, in septem lacus eum (Strymonem) fundi,

    discharges itself, Plin. 4, 10, 17, § 38:

    ingentibus procellis fusus imber,

    pouring, Liv. 6, 8, 7; 6, 32, 6; cf.:

    sanguis in corporibus fusus,

    Cic. de Or. 2, 77, 310.—
    2.
    In partic.
    a.
    Of metals, to make by melting, to melt, cast, found:

    exolevit fundendi aeris pretiosi ratio,

    Plin. 34, 2, 3, § 5; cf. id. 34, 7, 18, § 46:

    caldarium (aes) funditur tantum, malleis fragile,

    id. 34, 8, 20, § 94:

    aere fuso,

    id. 34, 11, 24, § 107:

    vitrum,

    id. 34, 14, 42, § 148:

    glandes, Auct. B. Afr. 20, 3: Theodorus ipse se ex aere fudit,

    Plin. 34, 8, 19, § 83:

    ne statuam quidem inchoari, cum ejus membra fundentur,

    Quint. 2, 1, 12:

    fusis omnibus membris (statuae),

    id. 7 praef. §

    2: olim quaerere amabam, Quid sculptum infabre, quid fusum durius esset,

    Hor. S. 2, 3, 22.—
    * b.
    In medic. lang.: aliquem, to cause one to have fluid stools, to relax the bowels (opp. comprimere): si compresserit aliquem morbus aut fuderit, Cels. praef. med.; cf. under P. a.—
    B.
    Transf.
    1.
    To wet, moisten, bathe with a liquid ( poet. and very rare):

    (ossa) niveo fundere lacte,

    Tib. 3, 2, 20:

    multo tempora funde mero,

    id. 1, 7, 50.—
    2.
    Of things non-fluid.
    a.
    In gen., to pour forth in abundance, to scatter, cast, hurl; to spread, extend, diffuse:

    desectam cum stramento segetem corbibus fudere in Tiberim,

    Liv. 2, 5, 3:

    picem reliquasque res, quibus ignis excitari potest, fundebant,

    Caes. B. G. 7, 24, 4:

    tela,

    Val. Fl. 3, 243:

    sagittam,

    Sil. 7, 647:

    (solis) radios per opaca domorum,

    Lucr. 2, 115:

    quas (maculas) incuria fudit,

    has scattered, Hor. A. P. 352:

    fundunt se carcere laeti Thraces equi,

    pour themselves forth, rush out, Val. Fl. 1, 611:

    se cuncta manus ratibus,

    id. 2, 662:

    littera fundens se in charta,

    Plin. 13, 12, 25, § 81:

    luna se fundebat per fenestras,

    Verg. A. 3, 152.—Mid.:

    ne (vitis) in omnes partes nimia fundatur,

    spread out, Cic. de Sen. 15, 52:

    homines fusi per agros ac dispersi,

    Cic. Sest. 42, 91.—
    b.
    In partic.
    (α).
    With the accessory notion of production, to bring forth, bear or produce (in abundance):

    crescunt arbusta et fetus in tempore fundunt,

    Lucr. 1, 351; cf.:

    terra feta frugibus et vario leguminum genere, quae cum maxima largitate fundit,

    Cic. N. D. 2, 62, 156:

    flores aut fruges aut bacas,

    id. Tusc. 5, 13, 37:

    frugem,

    id. de Sen. 15, 51:

    plus materiae (vites),

    Plin. 17, 22, 35, § 192:

    cum centesimo Leontini campi fundunt,

    id. 18, 10, 21, § 95:

    facile illa (piscium ova) aqua et sustinentur et fetum fundunt,

    Cic. N. D. 2, 51, 129:

    (terra) animal prope certo tempore fudit Omne,

    Lucr. 5, 823; cf. ib. 917:

    fudit equum magno tellus percussa tridenti,

    Verg. G. 1, 13:

    Africa asinorum silvestrium multitudinem fundit,

    Plin. 8, 30, 46, § 108: quae te beluam ex utero, non hominem fudit, Cic. Pis. init.; Verg. A. 8, 139, v. Forbig. ad h. l.—
    (β).
    With the secondary notion of depth or downward direction, to throw or cast to the ground, to prostrate:

    (victi hostes) et de jugis, quae ceperant, funduntur,

    Liv. 9, 43, 20:

    nec prius absistit, quam septem ingentia victor Corpora (cervorum) fundat humi,

    Verg. A. 1, 193; cf. Ov. M. 13, 85; Sil. 4, 533:

    aliquem arcu,

    Val. Fl. 1, 446.—In middle force:

    fundi in alga,

    to lie down, Val. Fl. 1, 252.—Esp. freq. milit. t. t., overthrow, overcome, rout, vanquish an enemy:

    hostes nefarios prostravit, fudit, occidit,

    Cic. Phil. 14, 10, 27; cf.:

    exercitus caesus fususque,

    id. ib. 14, 1, 1:

    aliquos caedere, fundere atque fugare,

    Sall. J. 58, 3:

    Gaetulos,

    id. ib. 88, 3:

    classes fusae fugataeque,

    id. ib. 79, 4; cf.:

    si vi fudisset cecidissetque hostes,

    Liv. 35, 1, 8:

    hostes de jugis,

    id. 9, 43, 20:

    Gallos de delubris vestris,

    id. 6, 16, 2:

    eas omnes copias a se uno proelio fusas ac superatas esse,

    Caes. B. G. 1, 44, 8; cf.:

    Massilienses crebris eruptionibus fusi,

    id. B. C. 2, 22, 1:

    Latini ad Veserim fusi et fugati,

    Cic. Off. 3, 31, 112; Liv. 2, 6 fin.:

    quatuor exercitus Carthaginiensium fudi, fugavi, Hispania expuli,

    id. 28, 28, 9; cf. Drak. on 38, 53, 2;

    less freq. in a reversed order: alios arma sumentes fugant funduntque,

    Sall. J. 21, 2; Vell. 2, 46 fin.: omnibus hostium copiis fusis armisque exutis, Caes. B. G. 3, 6, 3:

    magnas copias hostium fudit,

    Cic. Mur. 9, 20:

    Sabinos equitatu fudit,

    id. Rep. 2, 20:

    Armeniorum copias,

    id. Arch. 9, 21:

    maximas copias parva manu,

    Sall. C. 7, 7.
    II.
    Trop.
    A.
    Ingen., to pour out or forth, to spread out, extend, display:

    imago de corpore fusa,

    Lucr. 4, 53:

    animam moribundo corpore fudit,

    id. 3, 1033; cf. id. 3, 700:

    concidit ac multo vitam cum sanguine fudit,

    Verg. A. 2, 532:

    circuli (appellantur), quod mixta farina et caseo et aqua circuitum aequabiliter fundebant,

    poured out, spread out, Varr. L. L. 5, § 106:

    quem secutus Cicero hanc famam latius fudit,

    Quint. 11, 2, 14; cf. id. 10, 5, 11:

    cum vero causa ea inciderit, in qua vis eloquentiae possit expromi: tum se latius fundet orator,

    will display himself, Cic. Or. 36, 125:

    superstitio, fusa per gentes,

    id. Div. 2, 72 init.; cf. Quint. 11, 3, 84:

    neque se tanta in eo (Cicerone) fudisset ubertas,

    id. 12, 2, 23:

    fundet opes, Latiumque beabit divite lingua,

    riches of expression, Hor. Ep. 2, 2, 121. —Mid.:

    quamquam negant, nec virtutes nec vitia crescere: tamen utrumque eorum fundi quodammodo et quasi dilatari putant,

    to be diffused, Cic. Fin. 3, 15, 48; cf.:

    modo virtus latius funditur,

    Sen. Ep. 74, 27; and:

    semper ex eo, quod maximas partes continet latissimeque funditur, tota res appellatur,

    id. 5, 30, 92:

    saepe in amplificanda re funditur numerose et volubiliter oratio,

    id. Or. 62, 210.—
    B.
    In partic., of speech, to pour forth, utter:

    per quam (arteriam) vox principium a mente ducens percipitur et funditur,

    Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:

    e quibus elici vocem et fundi videmus,

    id. Tusc. 2, 24, 56:

    inanes sonos,

    id. ib. 5, 26, 73 (for which:

    inani voce sonare,

    id. Fin. 2, 15, 48):

    sonum,

    id. Ac. 2, 23, 74:

    verba poëtarum more (opp. ratione et arte distinguere),

    id. Fin. 4, 4, 10:

    versus hexametros aliosque variis modis atque numeris ex tempore,

    id. de Or. 3, 50, 194; cf.:

    grave plenumque carmen,

    id. Tusc. 1, 26, 64:

    tam bonos septenarios ad tibiam,

    id. ib. 1, 44, 107:

    physicorum oracula,

    id. N. D. 1, 26, 66:

    has ore loquelas,

    Verg. A. 5, 842:

    preces pectore ab imo,

    id. ib. 6, 55; so,

    preces,

    id. ib. 5, 234; Hor. Epod. 17, 53:

    mera mendacia,

    Plaut. Ps. 4, 1, 33:

    jam tu verba fundis hic, sapientia?

    you waste, Ter. Ad. 5, 2, 7:

    opprobria rustica,

    Hor. Ep. 2, 1, 146:

    iras inanes,

    Val. Fl. 3, 697:

    vehemens et liquidus puroque simillimus amni Fundet opes,

    Hor. Ep. 2, 2, 121:

    preces,

    App. M. 11, p. 258, 4; Tac. A. 14, 30; Aug. in Psa. 25, 10 al.—Hence, fūsus, a, um, P. a., spread out, extended, broad, large, copious, diffuse.
    A.
    Lit.:

    (aër) tum fusus et extenuatus sublime fertur, tum autem concretus in nubes cogitur,

    Cic. N. D. 2, 39, 101: fusior alvus, i. e. more relaxed (opp. astrictior), Cels. 1, 3 med.:

    toga (opp. restricta),

    wide, full, Suet. Aug. 73:

    Gallorum fusa et candida corpora,

    full, plump, Liv. 38, 21, 9:

    campi in omnem partem,

    extended, Verg. A. 6, 440; cf.:

    non fusior ulli Terra fuit domino,

    a broader, larger kingdom, Luc. 4, 670.—
    B.
    Trop., copious, diffuse; flowing, free:

    genus sermonis non liquidum, non fusum ac profluens,

    Cic. de Or. 2, 38, 159; cf.:

    constricta an latius fusa narratio,

    Quint. 2, 13, 5:

    materia abundantior atque ultra quam oporteat fusa,

    id. 2, 4, 7:

    ut illud, quod ad omnem honestatem pertinet, decorum, quam late fusum sit, appareat,

    Cic. Off. 1, 28, 98; cf. Quint. 11, 1, 5:

    (vox) in egressionibus fusa et securae claritatis (opp. contracta),

    unrestrained, free, id. 11, 3, 64:

    periodus,

    id. 9, 4, 128:

    fusiores liberioresque numeri,

    id. 130:

    lingua Graeca prolixior fusiorque quam nostra,

    Gell. 2, 26, 7:

    in locis ac descriptionibus fusi ac fluentes,

    Quint. 9, 4, 138:

    plenior Aeschines et magis fusus,

    id. 10, 1, 77:

    dulcis et candidus et fusus Herodotus (opp. densus et brevis et semper instans sibi Thucydides),

    id. 10, 1, 73.— Sup. seems not to occur.— Adv.: fūse.
    * 1.
    (Acc. to A.) Spread out, extended:

    (manus) fusius paulo in diversum resolvitur,

    Quint. 11, 3, 97.—
    2.
    (Acc. to B.) Copiously, at length, diffusely:

    quae fuse olim disputabantur ac libere, ea nunc articulatim distincteque dicuntur,

    Cic. Leg. 1, 13, 36:

    multa dicere fuse lateque,

    id. Tusc. 4, 26, 57:

    fuse lateque dicendi facultas,

    id. Or. 32, 113:

    fuse et copiose augere et ornate aliquid (opp. brevia et acuta),

    id. Fin. 3, 7, 26.— Comp.:

    haec cum uberius disputantur et fusius (opp. brevius angustiusque concluduntur),

    Cic. N. D. 2, 7, 20:

    fusius et ornatius rem exponere,

    Quint. 4, 2, 128.— Sup. seems not to occur.
    2.
    fundo, āvi, ātum, 1, v. a. [fundus], to lay the bottom, keel, foundation of a thing, to found (syn.: condo, exstruo, etc.).
    I.
    Lit. (perh. only poet.):

    haec carina satis probe fundata et bene statuta est,

    i. e. is laid, Plaut. Mil. 3, 3, 44 (v. Ritschl ad h. l.);

    dum mea puppis erat validā fundata carinā,

    Ov. P. 4, 3, 5; id. H. 16, 111:

    Erycino in vertice sedes fundatur Veneri Idaliae,

    is founded, Verg. A. 5, 759: sedes saxo vetusto. id. ib. 8, 478:

    arces,

    id. ib. 4, 260.—
    B.
    Transf., in gen., to fasten, secure, make firm:

    dente tenaci Ancora fundabat naves,

    Verg. A. 6, 4:

    (genus humanum) Et majoribus et solidis magis ossibus intus Fundatum,

    Lucr. 5, 928; 4, 828.—
    II.
    Trop., to found, establish, fix, confirm (class., esp. in part. perf.; cf.:

    firmo, stabilio): illud vero maxime nostrum fundavit imperium et populi Romani nomen auxit, quod, etc.,

    Cic. Balb. 13, 31; cf.:

    quantis laboribus fundatum imperium,

    id. Cat. 4, 9, 19:

    qui (rei publicae status) bonorum omnium conjunctione et auctoritate consulatus mei fixus et fundatus videbatur,

    id. Att. 1, 16, 6:

    accurate non modo fundata verum etiam exstructa disciplina,

    id. Fin. 4, 1, 1; cf.:

    fundati a doctore,

    thoroughly instructed, Lact. 6, 21, 4:

    res publica praeclare fundata,

    Cic. Par. 1, 2, 10; cf.:

    qui legibus urbem Fundavit,

    Verg. A. 6, 810:

    in eorum agro sedes fundare Bastarnis,

    Liv. 40, 57, 5:

    libertatem, salutem, securitatem,

    Plin. Pan. 8, 1:

    jus civile,

    Dig. 1, 2, 2, § 39:

    vacuos Penates prole,

    Stat. S. 4, 7, 30; cf.:

    thalamos Tritonide nympha,

    i. e. to marry, Sil. 2, 65:

    partis et fundatis amicitiis,

    Q. Cic. Petit. Cons. 7, 25:

    fundatae atque optime constitutae opes,

    Cic. Rab. Post. 1, 1; cf.:

    nitidis fundata pecunia villis,

    well laid out, Hor. Ep. 1, 15, 46:

    nihil veritate fundatum,

    Cic. Fl. 11, 26; cf. Lucr. 5, 161.— Hence, fundātus, a, um, P. a., firm, fixed, grounded, durable (very rare).
    A.
    Lit.:

    quo fundatior erit ex arenato directura, etc.,

    Vitr. 7, 3 med.:

    si permanetis in fide fundati,

    Vulg. Col. 1, 23.—
    B.
    Trop.: deflevi subitas fundatissimae familiae ruinas, Auct. Or. pro Domo, 36, 96.

    Lewis & Short latin dictionary > fundo

  • 32 gravis

    grăvis, e, adj. [Sanscr. gurus (root gar-); Gr. barus, heavy; gravis, for gar-uis; cf. also Brutus]. With respect to weight, heavy, weighty, ponderous, burdensome; or pass., loaded, laden, burdened (opp. levis, light; in most of its significations corresp. to the Gr. barus; cf. onerosus, onerarius).
    I.
    Lit. Absol. or with abl.
    1.
    In gen.: imber et ignis, spiritus et gravis terra, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 37 Müll.; so,

    tellus,

    Ov. M. 7, 355:

    corpora,

    Lucr. 2, 225 sq.; cf. id. 5, 450 sq.:

    limus,

    id. 5, 496:

    in eo etiam cavillatus est, aestate grave esse aureum amiculum, hieme frigidum,

    Cic. N. D. 3, 34, 83:

    navigia,

    Caes. B. G. 5, 8, 4; cf.:

    tot ora navium gravi Rostrata duci pondere,

    Hor. Epod. 4, 17:

    cum gravius dorso (aselli) subiit onus,

    id. S. 1, 9, 21:

    sarcina,

    id. Ep. 1, 13, 6: inflexi grave robur aratri, Verg. G. 1, 162:

    cujus (tibicinae) Ad strepitum salias terrae gravis,

    Hor. Ep. 1, 14, 26: terra, burdened (by the heavy body), Ov. M. 12, 118:

    naves hostilibus spoliis graves,

    heavily laden, Liv. 29, 35, 5; cf.:

    agmen grave praedā,

    id. 21, 5, 8;

    for which also simply: grave agmen,

    id. 31, 39, 2:

    miles,

    heavy-armed, Tac. A. 12, 35:

    gravis aere dextra,

    Verg. E. 1, 36:

    cum fatalis equus saltu super ardua venit Pergama et armatum peditem gravis attulit alvo,

    i. e. filled, full, id. A. 6, 516 (an imitation of Maximo saltu superavit Gravidus armatis equus, Enn. ap. Macr. S. 6, 2; v. gravidus, II. b):

    graves imbre nubes,

    Liv. 28, 15, 11:

    graves fructu vites,

    Quint. 8, 3, 8:

    gravis vinculis,

    Plin. Ep. 7, 27, 10.—
    2.
    In partic.
    a.
    With respect to value or number, heavy, great. So, aes grave, heavy money, money of the oldest standard, in which an as weighed a full pound: grave aes dictum a pondere, quia deni asses, singuli pondo libras, efficiebant denarium, etc., Paul. ex Fest. p. 98 Müll.:

    et quia nondum argentum signatum erat, aes grave plaustris quidam (ex patribus) ad aerarium convehentes, etc.,

    Liv. 4, 60, 6; 10, 46, 5; 22, 33, 2 et saep.:

    populus Romanus ne argento quidem signato ante Pyrrhum regem devictum usus est: librales appendebantur asses. Quare aeris gravis poena dicta,

    Plin. 33, 3, 13, § 42: argentum, i. e. uncoined = rude:

    placet argentum grave rustici patris sine ullo opere et nomine artificis,

    Sen. Tranq. 1, 4:

    notavit aliquos, quod pecunias levioribus usuris mutuati graviore fenore collocassent,

    at a higher rate, Suet. Aug. 39; cf.:

    in graviore annona,

    id. ib. 25: grave pretium, a high price, Sall. Fragm. ap. Non. 314, 25.—With respect to number: graves pavonum greges, great or numerous flocks, Varr. ap. Non. 314, 31. —
    b.
    For the usual gravidus, with young, pregnant ( poet. and in post-Aug. prose):

    regina sacerdos Marte gravis,

    Verg. A. 1, 274; cf.

    uterus (shortly after: gravidus tumet venter),

    Ov. M. 10, 495:

    balaenae utero graves (shortly before, gravidae),

    Plin. 9, 6, 5, § 13.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of hearing or sound, deep, grave, low, bass (opp. acutus, treble):

    vocem ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipiunt,

    Cic. de Or. 1, 59, 251; cf. id. ib. 3, 57, 216:

    qui (sonus) acuta cum gravibus temperans, varios aequabiliter concentus efficit,

    id. Rep. 6, 18:

    vox,

    Quint. 11, 3, 17; 42: sonus, 2, 8, 15; 5, 10, 125; 11, 3, 41; Ov. M. 12, 203:

    tenor,

    Quint. 1, 5, 26:

    syllaba,

    i. e. unaccented, id. 1, 5, 22 sq.; 12, 10, 33.—
    2.
    Of smell or flavor, strong, unpleasant, offensive:

    an gravis hirsutis cubet hircus in alis,

    rank, Hor. Epod. 12, 5:

    chelydri,

    Verg. G. 3, 415:

    ellebori,

    id. ib. 3, 451:

    odor calthae,

    strong, Plin. 21, 6, 15, § 28; cf.:

    herba odore suaviter gravi,

    id. 25, 9, 70, § 118; cf.

    117: habrotonum odore jucunde gravi floret,

    id. 21, 10, 34, § 60: absynthium ut bibam gravem, i. e. bitter, Varr. ap. Non. 19, 27, and 314, 14.—
    3.
    Of the state of the body or health, gross, indigestible, unwholesome, noxious, severe; sick:

    (Cleanthes) negat ullum esse cibum tam gravem, quin is die et nocte concoquatur,

    Cic. N. D. 2, 9, 24; so,

    genera cibi graviora,

    Cels. 2, 18:

    gravissima bubula (caro),

    id. ib.:

    pisces gravissimi,

    id. ib.:

    neque ex salubri loco in gravem, neque ex gravi in salubrem transitus satis tutus est,

    id. 1, 3; cf.:

    solum caelumque juxta grave,

    Tac. H. 5, 7:

    solet esse gravis cantantibus umbra,

    Verg. E. 10, 75:

    anni tempore gravissimo et caloribus maximis,

    Cic. Q. Fr. 2, 16, 1; cf.:

    gravis auctumnus in Apulia circumque Brundisium ex saluberrimis Galliae et Hispaniae regionibus, omnem exercitum valetudine tentaverat,

    Caes. B. C. 3, 2 fin.:

    grave tempus et forte annus pestilens erat urbi agrisque,

    Liv. 3, 6, 1; cf. also id. 3, 8, 1:

    aestas,

    Verg. G. 2, 377:

    morbo gravis,

    sick, id. ib. 3, 95; cf.:

    gravis vulnere,

    Liv. 21, 48, 4:

    aetate et viribus gravior,

    id. 2, 19, 6:

    gravior de vulnere,

    Val. Fl. 6, 65:

    non insueta graves tentabunt pabula fetas,

    sick, feeble, Verg. E. 1, 50; so absol.:

    aut abit in somnum gravis,

    heavy, languid, Lucr. 3, 1066.
    II.
    Trop.
    A.
    In a bad sense, heavy, burdensome, oppressive, troublesome, grievous, painful, hard, harsh, severe, disagreeable, unpleasant (syn.: molestus, difficilis, arduus): qui labores morte finisset graves, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115:

    quod numquam tibi senectutem gravem esse senserim... quibus nihil est in ipsis opis ad bene beateque vivendum, iis omnis aetas gravis est,

    Cic. de Sen. 2, 4; cf.:

    onus officii,

    id. Rosc. Am. 38, 112; id. Rep. 1, 23:

    et facilior et minus aliis gravis aut molesta vita est otiosorum,

    id. Off. 1, 21, 70; id. Rep. 1, 4:

    miserior graviorque fortuna,

    Caes. B. G. 1, 32, 4:

    haec si gravia aut acerba videantur, multo illa gravius aestimare debere, etc.,

    id. ib. 7, 14 fin.:

    velim si tibi grave non erit, me certiorem facias,

    Cic. Fam. 13, 73, 2:

    grave est homini pudenti petere aliquid magnum,

    id. Fam. 2, 6, 1; id. Att. 1, 5, 4:

    est in populum Romanum grave, non posse, etc.,

    id. Balb. 7, 24:

    verbum gravius,

    id. Verr. 2, 3, 58, § 134:

    ne quid gravius in fratrem statueret... quod si quid ei a Caesare gravius accidisset, etc.,

    Caes. B. G. 1, 20, 1 and 4:

    gravissimum supplicium,

    id. ib. 1, 31, 15:

    habemus senatusconsultum in te, Catilina, vehemens et grave,

    Cic. Cat. 1, 1, 3:

    edictum,

    Liv. 29, 21, 5:

    gravioribus bellis,

    Cic. Rep. 1, 40:

    gravis esse alicui,

    id. Fam. 13, 76, 2; cf.:

    adversarius imperii,

    id. Off. 3, 22, 86:

    gravior hostis,

    Liv. 10, 18, 6:

    senes ad ludum adolescentium descendant, ne sint iis odiosi et graves,

    Cic. Rep. 1, 43:

    gravis popularibus esse coepit,

    Liv. 44, 30, 5.—Prov.:

    gravis malae conscientiae lux est,

    Sen. Ep. 122.—
    B.
    In a good sense, weighty, important, grave; with respect to character, of weight or authority, eminent, venerable, great:

    numquam erit alienis gravis, qui suis se concinnat levem,

    Plaut. Trin. 3, 2, 58:

    quod apud omnes leve et infirmum est, id apud judicem grave et sanctum esse ducetur?

    Cic. Rosc. Com. 2, 6:

    ea (honestas) certe omni pondere gravior habenda est quam reliqua omnia,

    id. Off. 3, 8, 35; id. Deiot. 2, 5:

    cum gravibus seriisque rebus satisfecerimus,

    id. ib. 1, 29, 103:

    auctoritas clarissimi viri et in rei publicae maximis gravissimisque causis cogniti,

    id. Fam. 5, 12, 7; cf. causa, Lucil. ap. Non. 315, 31; Quint. 1, 2, 3; Caes. B. C. 1, 44, 4:

    gravius erit tuum unum verbum ad eam rem, quam centum mea,

    Plaut. Trin. 2, 2, 107:

    ut potentia senatus atque auctoritas minueretur: quae tamen gravis et magna remanebat,

    Cic. Rep. 2, 34:

    sententiis non tam gravibus et severis quam concinnis et venustis,

    id. Brut. 95, 325:

    gravior oratio,

    id. de Or. 2, 56, 227:

    nihil sibi gravius esse faciendum, quam ut, etc.,

    id. Clu. 6, 16:

    inceptis gravibus et magna professis,

    Hor. A. P. 14:

    exemplum grave praebet ales, etc.,

    id. C. 4, 11, 26:

    non tulit ullos haec civitas aut gloria clariores, aut auctoritate graviores, aut humanitate politiores,

    Cic. de Or. 2, 37, 154:

    et esse et videri omnium gravissimus et severissimus,

    id. ib. 2, 56, 228:

    homo prudens et gravis,

    id. ib. 1, 9, 38:

    neque oratio abhorrens a persona hominis gravissimi,

    id. Rep. 1, 15 fin.:

    auctor,

    id. Pis. 6, 14:

    testis,

    id. Fam. 2, 2:

    non idem apud graves viros, quod leviores (decet),

    Quint. 11, 1, 45:

    vir bonus et gravis,

    id. 11, 3, 184:

    gravissimi sapientiae magistri,

    id. 12, 1, 36:

    tum pietate gravem ac meritis si forte virum quem Conspexere,

    Verg. A. 1, 151:

    gravissima civitas,

    Cic. Rep. 1, 3:

    gravem atque opulentam civitatem vineis et pluteis cepit,

    an important city, Liv. 34, 17, 12.— Hence, adv.: grăvĭter.
    1.
    Weightily, heavily, ponderously (very rare):

    aëra per purum graviter simulacra feruntur,

    Lucr. 4, 302; cf.:

    graviter cadere,

    id. 1, 741; Ov. P. 1, 7, 49.—
    b.
    Transf.
    (α).
    Of tones, deeply:

    natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent,

    Cic. Rep. 6, 18; Lucr. 4, 543.—Far more freq.,
    (β).
    Vehemently, strongly, violently:

    graviter crepuerunt fores,

    Ter. Heaut. 3, 3, 52; so,

    spirantibus flabris,

    Lucr. 6, 428; Ter. Ad. 5, 3, 2:

    pertentat tremor terras,

    Lucr. 6, 287:

    ferire aliquem,

    Verg. A. 12, 295:

    conquassari omnia,

    Lucr. 5, 105; cf.:

    quae gravissime afflictae erant naves,

    Caes. B. G. 4, 31, 2.—
    2.
    Trop.
    a.
    Vehemently, violently, deeply, severely; harshly, unpleasantly, disagreeably:

    graviter aegrotare,

    Cic. Off. 1, 10, 32:

    se habere,

    id. Att. 7, 2, 3:

    neque is sum, qui gravissime ex vobis mortis periculo terrear,

    Caes. B. G. 5, 30, 2:

    gravissime dolere,

    id. ib. 5, 54 fin.:

    quem ego amarem graviter,

    Plaut. Cist. 1, 1, 87; cf.: placere occoepit graviter, postquam est mortua, [p. 829] Caecil. ap. Non. 314, 19:

    tibi edepol iratus sum graviter,

    Ter. Hec. 4, 4, 2:

    cives gravissime dissentientes,

    Cic. Phil. 12, 11, 27:

    si me meis civibus injuria suspectum tam graviter atque offensum viderem,

    id. Cat. 1, 7, 17:

    graviter angi,

    id. Lael. 3, 10:

    tulit hoc commune dedecus jam familiae graviter filius,

    with chagrin, vexation, id. Clu. 6, 16; cf.:

    graviter et acerbe aliquid ferre,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 152:

    graviter accipere aliquid,

    id. de Or. 2, 52, 211; Tac. A. 13, 36; cf.:

    adolescentulus saepe eadem et graviter audiendo victus est,

    Ter. Heaut. 1, 1, 62:

    nolo in illum gravius dicere,

    more harshly, id. Ad. 1, 2, 60; cf.:

    de amplissimis viris gravissime acerbissimeque decernitur,

    Caes. B. C. 1, 5, 4; id. B. G. 3, 16, 4; cf.

    also: severe et graviter et prisce agere,

    Cic. Cael. 14, 33:

    ut non gravius accepturi viderentur, si nuntiarentur omnibus eo loco mortem oppetendam esse,

    more sorrowfully, Liv. 9, 4, 6.—
    b.
    In an impressive or dignified manner, impressively, gravely, seriously, with propriety or dignity:

    his de rebus tantis tamque atrocibus neque satis me commode dicere neque satis graviter conqueri neque satis libere vociferari posse intelligo. Nam commoditati ingenium, gravitati aetas, libertati tempora sunt impedimento,

    Cic. Rosc. Am. 4, 9:

    (Scipio) utrumque egit graviter,

    with dignity, id. Lael. 21, 77:

    res gestas narrare graviter,

    id. Or. 9, 30; cf.:

    locum graviter et copiose tractare,

    id. Fin. 4, 2, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > gravis

  • 33 H

    H, h, the eighth letter of the Latin alphabet and the weakest guttural. The sign is borrowed from the Greek, in which H was the old form of the spiritus asper, corresp. to the Latin H-sound (HEKATON, hekaton, ÊOS, hos, etc.). Even some of the ancients doubted whether the Latin H was properly a letter:

    si H littera est, non nota,

    Quint. 1, 5, 19; cf.:

    H litteram, sive illam spiritum magis quam litteram dici oportet, etc.,

    Gell. 2, 3, 1. Before the fall of the republic, the sound of H before vowels became so weak that it was frequently omitted in writing; and this weakness became more marked in many words in the time of the empire; cf.: aheneus and aeneus; cohors and coörs; prehendo and prendo; vehemens and vemens, etc. (v. Corss. Ausspr. 1, 96 sqq.).As an initial and medial, H may be combined with any vowel, but the orthography, in this respect, was inconstant: thus we have herus and erus; honus, honera, and onus, onera; harundo and arundo; and even hac for ac (Inscr. Orell. 23); aruspex and haruspex; ercisco, erctum, and hercisco, herctum; aheneus and aëneus; Annibal and Hannibal; Adria and Hadria, etc.; v. Gell. l. l.—As a sign for the aspiration of the consonants c, p, r, and t (as in Greek the aspirates ch, ph, th were originally designated by KH, HH, TH), H first came into use in the seventh century of Rome; cf. Cic. Or. 48, 160; and v. the letter C.— Medial h is often dropped.—As a final, h occurs only in the interjections ah and vah.In the formation of words, h was changed into c before t, as tractum from traho; vectum from veho; and coalesced with s into x, as traxi, vexi; cf. also onyx from onych-s; v. the letter X.As an abbreviation, H. denotes hic, haec, hoc, hujus, etc.; habet, heres, honor, etc. HH. heredes. H. AQ. hic acquiescit. H. B. M. heredes bene merenti. H. C. Hispania citerior or hic condiderunt. H. E. T. heres ex testamento. H. F. C. heres faciundum curavit. H. L. hunc locum. H. L. ET. M. H. N. S. hic locus et monumentum heredem non sequitur. H. M. S. D. M. hoc monumentum sine dolo malo. H. S. E. hic situs est. H. S. F. hoc sibi fecit, etc.; v. Inscr. Orell. II. p. 461 sq.
    The abbreviation HS.
    for sestertium does not strictly belong here, because H is not the letter of that shape, but the numeral II. crossed; v. sestertius init.

    Lewis & Short latin dictionary > H

  • 34 h

    H, h, the eighth letter of the Latin alphabet and the weakest guttural. The sign is borrowed from the Greek, in which H was the old form of the spiritus asper, corresp. to the Latin H-sound (HEKATON, hekaton, ÊOS, hos, etc.). Even some of the ancients doubted whether the Latin H was properly a letter:

    si H littera est, non nota,

    Quint. 1, 5, 19; cf.:

    H litteram, sive illam spiritum magis quam litteram dici oportet, etc.,

    Gell. 2, 3, 1. Before the fall of the republic, the sound of H before vowels became so weak that it was frequently omitted in writing; and this weakness became more marked in many words in the time of the empire; cf.: aheneus and aeneus; cohors and coörs; prehendo and prendo; vehemens and vemens, etc. (v. Corss. Ausspr. 1, 96 sqq.).As an initial and medial, H may be combined with any vowel, but the orthography, in this respect, was inconstant: thus we have herus and erus; honus, honera, and onus, onera; harundo and arundo; and even hac for ac (Inscr. Orell. 23); aruspex and haruspex; ercisco, erctum, and hercisco, herctum; aheneus and aëneus; Annibal and Hannibal; Adria and Hadria, etc.; v. Gell. l. l.—As a sign for the aspiration of the consonants c, p, r, and t (as in Greek the aspirates ch, ph, th were originally designated by KH, HH, TH), H first came into use in the seventh century of Rome; cf. Cic. Or. 48, 160; and v. the letter C.— Medial h is often dropped.—As a final, h occurs only in the interjections ah and vah.In the formation of words, h was changed into c before t, as tractum from traho; vectum from veho; and coalesced with s into x, as traxi, vexi; cf. also onyx from onych-s; v. the letter X.As an abbreviation, H. denotes hic, haec, hoc, hujus, etc.; habet, heres, honor, etc. HH. heredes. H. AQ. hic acquiescit. H. B. M. heredes bene merenti. H. C. Hispania citerior or hic condiderunt. H. E. T. heres ex testamento. H. F. C. heres faciundum curavit. H. L. hunc locum. H. L. ET. M. H. N. S. hic locus et monumentum heredem non sequitur. H. M. S. D. M. hoc monumentum sine dolo malo. H. S. E. hic situs est. H. S. F. hoc sibi fecit, etc.; v. Inscr. Orell. II. p. 461 sq.
    The abbreviation HS.
    for sestertium does not strictly belong here, because H is not the letter of that shape, but the numeral II. crossed; v. sestertius init.

    Lewis & Short latin dictionary > h

  • 35 improbus

    imprŏbus ( inpr-), a, um, adj. [2. inprobus], not according to the standard.
    I.
    Lit.
    A.
    Below the standard, i. e. of bad quality, bad, poor, inferior (rare;

    mostly post-Aug.): merces,

    Plaut. Rud. 2, 3, 43:

    opera araneorum et textura inproba,

    id. Stich. 2, 2, 24:

    panis,

    Mart. 10, 5, 5:

    improbiores postes,

    Plaut. Most. 3, 2, 139:

    tua sum opera et propter te inprobior,

    id. Bacch. 5, 2, 84.—
    B.
    Above or beyond the standard, i. e. enormous, monstrous, excessive:

    genua,

    Col. 6, 1, 3:

    arva,

    Val. Fl. 1, 510; 2, 631 (cf. Forbig. ad Verg. G. 1, 119; Orell. ad Hor. C. 3, 9, 22):

    Chilones a labris improbioribus,

    Charis. p. 78 P.:

    mons,

    Verg. A. 12, 687:

    tegmina plantae,

    Val. Fl. 6, 702:

    improbo somno, quem nec tertia saepe rumpit hora,

    Mart. 12, 18, 13:

    villus barbarum in capris,

    Plin. 12, 17, 37, § 73:

    reptatus (vitium),

    id. 14, 1, 3, § 13; Stat. Th. 6, 838:

    imber improbior,

    Sen. Q. N. 4, 4 fin. (in Sall. ap. Non. 366, 13; Hist. Fragm. 4, 40 Dietsch, the true read. is in prora).—
    II.
    Transf., of mind and character.
    A.
    Restless, indomitable, persistent (cf.:

    pervicax, perstans, vehemens, acer): labor omnia vincit improbus,

    Verg. G. 1, 146:

    tum cornix plena pluviam vocat improba voce,

    id. ib. 1, 388:

    quatit improbus hastam,

    id. A. 11, 767; cf. Hor. C. 3, 9, 23; Mart. 1, 105, 2; Ov. Tr. 1, 11, 41.—
    B.
    Morally bad; wicked, reprobate, abandoned, vile, base, impious, ungodly, unjust, dishonest; bold, shameless, impudent; violent, fierce, outrageous (syn.: malus, malignus, pravus, depravatus, nequam).
    1.
    Of living beings: NI TESTIMONIVM FARIATVR IMPROBVS INTESTABILISQVE ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 15, 13 fin.:

    qui improbi essent et scelesti,

    Plaut. Mil. 3, 1, 137:

    nequam et improbus,

    Cic. Deiot. 7, 21:

    illud vero improbi esse hominis et perfidiosi,

    id. de Or. 2, 73, 297: Cresphontes, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 156 Vahl.):

    populum aut inflammare in improbos aut incitatum in bonos mitigare,

    Cic. de Or. 1, 46, 202:

    longe post natos homines improbisssimus,

    id. Brut. 62, 224:

    cum in me tam improbus fuit,

    id. Att. 9, 15, 5:

    ab ingenio est improbus,

    Plaut. Truc. 4, 3, 59:

    ut alias res est impense improbus,

    id. Ep. 4, 1, 39:

    negat improbus et te Neglegit, aut horret,

    Hor. Ep. 1, 7, 63:

    anus,

    id. S. 2, 5, 84:

    cum eum, qui sit improbus, latronem dicimus,

    Quint. 8, 4, 1; 1, 8, 21:

    (anguis) piscibus atram inprobus ingluviem explet,

    voracious, Verg. G. 3, 431:

    lupus,

    id. A. 9, 62:

    Jovis ales,

    id. ib. 12, 250:

    annis,

    by his youth, Juv. 3, 282:

    Fortuna arridens infantibus,

    mischievous, id. 6, 605. — Comp.:

    inprobior satiram scribente cinaedo,

    Juv. 4, 106. —
    * (β).
    With gen.: conubii, Stat. Th. [p. 909] 7, 300. —
    2.
    Of inanim. and abstr. things:

    improbo Iracundior Hadria,

    Hor. C. 3, 9, 22:

    lavit improba taeter Ora (leonis) cruor,

    Verg. A. 10, 727:

    perfricare faciem et quasi improbam facere,

    shameless, impudent, Quint. 11, 3, 160; cf.:

    oris improbi homo,

    Suet. Gramm. 15:

    divitiae,

    Hor. C. 3, 24, 62:

    improba non fuerit si mea charta, dato,

    Mart. 8, 24, 2:

    satureia,

    exciting lust, id. 3, 75, 4:

    ingenio improbo,

    Plaut. Ps. 1, 2, 16:

    facta,

    id. Truc. 2, 7, 4:

    dicta,

    licentious, Ov. F. 5, 686:

    verba,

    id. A. A. 3, 796; cf.

    carmina,

    id. Tr. 2, 441:

    legis improbissimae poena,

    Cic. Fam. 14, 4, 2:

    testamentum,

    illegal, id. Verr. 2, 1, 42, § 107:

    mala et improba defensio,

    id. ib. 2, 2, 41, §

    101: amor,

    Verg. A. 4, 412; Hor. S. 1, 3, 24 (cf.:

    improbus, turpis, Schol. Cruq. ad loc.): spes,

    Quint. 12, 1, 13:

    improba ventris rabies,

    Verg. A. 2, 356:

    quo apertior adulatio, quo improbior, hoc citius expugnat,

    Sen. Q. N. 4 praef. med.:

    improba quamvis gratia fallaci praetoris vicerit urna,

    Juv. 13, 3.— Adv., in two forms, imprŏbē (class.) and improbĭter (perh. only once in Petr. 66).
    1.
    Beyond measure, immoderately, enormously (very rare):

    ad eos, quibus intestinum improbe prominet,

    Marc. Emp. 31 med.:

    de quodam procerae staturae improbiusque nato,

    i. e. uncommonly well furnished, Suet. Vesp. 23:

    Chilones improbius labrati,

    Charis. p. 78 P. —
    2.
    (Acc. to II.) Badly, wrongly, improperly:

    multa scelerate, multa audacter, multa improbe fecisti,

    Cic. Rosc. Am. 36, 104:

    facere aliquid,

    Quint. 1, 3, 13:

    quibus improbe datum est,

    Cic. Off. 2, 22, 79:

    quid ego miror, si quid ab improbis de me improbe dicitur?

    id. Sull. 10, 30:

    praeda improbe parta,

    id. Fin. 1, 16, 51:

    aliquid petere,

    Quint. 6, 3, 95:

    non improbe litigabunt,

    id. 12, 7, 5:

    ignorantia et inscitia improbe dicentium, quae non intellegunt,

    incorrectly, Gell. 15, 5, 1;

    so with indocte,

    id. 15, 9, 4.— Comp.:

    estne aliquid, quod improbius fieri possit?

    Cic. Verr. 2, 3, 60, § 140:

    decerpere oscula,

    Cat. 68, 126. — Sup.:

    quas (res) improbissime fecit,

    Cic. Caecin. 9, 23:

    respondere,

    id. Pis. 6, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > improbus

  • 36 incitatio

    incĭtātĭo, ōnis, f. [incito], an inciting, incitement in an act. and pass. sense (Ciceron.).
    I.
    Act., an inciting, rousing, instigating:

    languentis populi,

    Cic. de Or. 2, 9, 35:

    acris et vehemens,

    id. ib. 2, 43, 183.—
    II. A.
    Lit.:

    qui (sol) tanta incitatione fertur, ut, celeritas ejus quanta sit, ne cogitari quidem possit,

    Cic. Ac. 2, 26, 82:

    ejaculari incitatione,

    Scrib. Comp. 84.—
    B.
    Trop.: est quaedam animi incitatio atque alacritas naturaliter innata omnibus, * Caes. B. C. 3, 92, 3:

    mentis,

    Cic. Div. 1, 40, 89:

    sic evolavit oratio, ut ejus vim atque incitationem aspexerim,

    id. de Or. 1, 35, 161.

    Lewis & Short latin dictionary > incitatio

  • 37 ingenium

    ingĕnĭum, ii, n. [in-geno, from gigno], innate or natural quality, nature.
    I.
    In gen. (so mostly poet.; in Sall. and in postAug. prose;

    not in Cic. or Cæs.): pro ingenio ego me liberum esse ratus sum, pro imperio tuo tibi servire aequom censeo,

    Plaut. Trin. 2, 2, 22: ite in frundiferos locos Ingenio arbusta ubi nata sunt, non obsita, by their own nature, Naev. ap. Non. 323, 1 (Trag. Rel. v. 28 Rib.); so,

    loci,

    Sall. H. 3, 18 Dietsch:

    locorum hominumque ingenia,

    Liv. 28, 12, 11; Tac. A. 6, 41; id. H. 1, 51; Flor. 2, 6, 16 al.:

    terrae,

    Liv. 37, 54, 21:

    montis,

    Tac. H. 2, 4; cf.:

    campi suopte ingenio humentes,

    id. ib. 5, 14:

    arvorum,

    Verg. G. 2, 177;

    and, portūs,

    Sil. 14, 283:

    arbores sui cujusque ingenii poma ferunt,

    Col. 3, 1, 2:

    lactis ingenia et proprietates,

    Gell. 12, 1, 14:

    ingenium velox igni, Sev. Aetn. 214: crines ingenio suo flexi,

    naturally, Petr. 126:

    ut magistratus imperio suo vehemens mansueto permitteretur ingenio,

    Liv. 2, 30, 4; cf.:

    cum honesta suopte ingenio peterentur,

    in consequence of its own nature, Tac. A. 3, 26:

    mitis ingenio,

    id. ib. 6, 15:

    cunctator ingenio,

    id. ib. 15, 1:

    ingenio trux,

    id. H. 1, 21.—

    Rarely of beasts: mitior ad feras bestias, praecipitia ingenia sortitas,

    Curt. 8, 1, 35.—
    II.
    In partic., of persons.
    A.
    Natural disposition, temper, mode of thinking, character, bent, inclination:

    feci ego ingenium meum,

    have acted out, Plaut. Merc. 4, 1, 2:

    ita ingenium meumst,

    id. Am. 3, 2, 18:

    ut ingenium est omnium hominum ab labore proclive ad lubidinem,

    Ter. And. 1, 1, 50:

    liberale,

    id. ib. 4, 5, 59:

    pium ac pudicum,

    id. Hec. 1, 2, 77:

    durum atque inexorabile,

    id. Phorm. 3, 2, 12:

    inhumanum,

    id. Eun. 5, 2, 41:

    lene in liberos,

    id. Heaut. 1, 1, 99:

    utinam nunc matrescam ingenio,

    Pac. Con. Rel. v. 139 Rib. (1 Rib., maturescam):

    mobile,

    Plin. Ep. 2, 11, 22:

    cicur et mansuetum,

    Varr. L. L. 7, § 91 Müll.:

    inverecundum animi,

    Cic. Inv. 1, 45, 83: vera loqui etsi meum ingenium non moneret. Liv. 3, 68, 9:

    ingenio suo vivere,

    id. 3, 36, 1: redire ad ingenium, to return to one ' s natural bent, to one ' s old courses, Ter. Ad. 1, 1, 46:

    Volscis levatis metu suum rediit ingenium,

    Liv. 2, 22, 3: quae maxime ad muliebre ingenium efficaces preces sunt, id. 1, 9, 16:

    vanum dictatoris,

    id. 1, 27, 1:

    mitis ingenii juvenem,

    id. 1, 46, 4:

    Turni ferox,

    id. 1, 51, 7:

    temperare suum,

    to control his temper, id. 8, 36, 5:

    horrida,

    Curt. 4, 6, 3:

    molliora,

    id. 5, 6, 18:

    humana,

    id. 5, 10, 13:

    felix,

    Sen. Ep. 95, 36:

    rapax,

    id. ad Helv. 17, 4:

    atrox,

    Tac. A. 4, 50:

    procax,

    id. H. 3, 32: ingenium ingeni, in Plautus, signifies peculiarity of disposition, Stich. 1, 2, 69.—
    2.
    Concr. collect.:

    tanto corruptius iter immixtis histrionibus et spadonum gregibus et cetero Neronianae aulae ingenio,

    the people who gave character to the court, Tac. H. 2, 71.—
    B.
    With respect to intelligence.
    1.
    Natural capacity, talents, parts, abilities, genius:

    docilitas, memoria, quae fere appellantur uno ingenii nomine,

    Cic. Fin. 5, 13, 36:

    ingenium ad fingendum,

    id. Font. 14, 30:

    excellens ac singulare,

    id. de Or. 2, 74, 298:

    vir acerrimo ingenio,

    id. Or. 5, 18:

    cujus tanta vis ingenii est, ut, etc.,

    id. de Or. 2, 74, 299:

    tardum,

    id. ib. 2, 27, 117:

    acutum aut retusum,

    id. de Div. 1, 36, 72:

    eximium,

    id. Tusc. 5, 24, 68:

    praestantissimum,

    id. Fin. 2, 16, 51:

    magnum,

    id. Ac. 2, 1, 1:

    illustre,

    id. Cael. 1, 1:

    oratorium,

    Tac. Dial. 10:

    pulcherrimum et maximum,

    Plin. Ep. 8, 12, 4:

    hebetatum, fractum, contusum,

    id. ib. 8, 14, 9:

    celeres ingenii motus,

    Cic. de Or. 1, 25, 113:

    ingenii acies,

    id. ib. 3, 5, 20:

    ingenii lumen,

    id. Brut. 15, 59:

    ingenii vis,

    id. Phil. 5, 18, 49:

    ingenii vena,

    Hor. C. 2, 18, 9:

    ingenii vigor,

    Ov. M. 8, 254:

    ingenii celeritas,

    Nep. Eum. 1:

    ingenii docilitas,

    id. Att. 1:

    ingenio abundare,

    Cic. Fam. 4, 8, 1:

    ingenio valere,

    Quint. 1, 8, 8:

    ingenio divino esse,

    Cic. Ac. 2, 36, 117:

    ingenio hebeti esse,

    id. Phil. 10, 8, 17:

    in eo ingenium ejus elucere videbatis,

    id. Cael. 19, 45:

    colere et imbuere ingenium artibus,

    Plaut. Trin. 2, 2, 16:

    acuere,

    Quint. 1, 4, 7:

    alere,

    id. 1, 8, 8:

    exercere multiplici variāque materiā,

    id. 2, 4, 20:

    versabatur in hoc nostro studio cum ingenio,

    with cleverness, Cic. Fam. 13, 10, 2; so,

    cum ingenio,

    Dig. 1, 16, 9:

    ingenii memoria immortalis est,

    Sen. Polyb. 18, 2.— Plur.:

    acutiora ingenia et ad intellegendum aptiora eorum, qui, etc.,

    Cic. N. D. 2, 16, 42:

    aliae (partes agrorum) quae acuta ingenia gignant, aliae quae retusa,

    intellects, id. Div. 1, 36, 79 fin.
    2.
    Transf.
    a.
    A genius, i. e. a man of genius, a clever, ingenious person:

    excepi voluntatem tam excellens ingenium fuisse in civitate,

    Cic. Brut. 40, 147; id. Rep. 2, 1, 2; Liv. 41, 4, 3:

    nullum magnum ingenium sine mixtura dementiae fuit,

    Sen. Tranq. An. 17, 10. — Plur.:

    ut saepe summa ingenia in occulto latent,

    Plaut. Capt. 1, 2, 62:

    decora,

    Tac. A. 1, 1:

    magna,

    id. H. 1, 1:

    nostra (i. e. oratores,

    id. Dial. 1; id. Agr. 2; Sen. Ep. 2, 1; id. ad Polyb. 27, 1:

    candidissimus omnium magnorum ingeniorum aestimator Livius,

    id. Suas. 6, 22:

    ingenia et artes vel maxime fovit,

    Suet. Vesp. 18; id. Aug. 89:

    id in magnis animis ingeniisque plerumque contingit,

    Cic. Off. 1, 22, 74.—
    b.
    Of things, an invention, a clever thought:

    exquisita ingenia cenarum,

    Plin. Pan. 49, 7; cf. Tac. H. 3, 28:

    noctium suarum ingenia (= flagitiosae libidinis inventiones),

    voluptuous inventions, id. A. 16, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > ingenium

  • 38 inhospitalitas

    ĭnhospĭtālĭtas, ātis, f. [inhospitalis], inhospitality:

    ut inhospitalitas sit opinio vehemens, valde fugiendum esse hospitem,

    Cic. Tusc. 4, 11, 27.

    Lewis & Short latin dictionary > inhospitalitas

  • 39 inprobus

    imprŏbus ( inpr-), a, um, adj. [2. inprobus], not according to the standard.
    I.
    Lit.
    A.
    Below the standard, i. e. of bad quality, bad, poor, inferior (rare;

    mostly post-Aug.): merces,

    Plaut. Rud. 2, 3, 43:

    opera araneorum et textura inproba,

    id. Stich. 2, 2, 24:

    panis,

    Mart. 10, 5, 5:

    improbiores postes,

    Plaut. Most. 3, 2, 139:

    tua sum opera et propter te inprobior,

    id. Bacch. 5, 2, 84.—
    B.
    Above or beyond the standard, i. e. enormous, monstrous, excessive:

    genua,

    Col. 6, 1, 3:

    arva,

    Val. Fl. 1, 510; 2, 631 (cf. Forbig. ad Verg. G. 1, 119; Orell. ad Hor. C. 3, 9, 22):

    Chilones a labris improbioribus,

    Charis. p. 78 P.:

    mons,

    Verg. A. 12, 687:

    tegmina plantae,

    Val. Fl. 6, 702:

    improbo somno, quem nec tertia saepe rumpit hora,

    Mart. 12, 18, 13:

    villus barbarum in capris,

    Plin. 12, 17, 37, § 73:

    reptatus (vitium),

    id. 14, 1, 3, § 13; Stat. Th. 6, 838:

    imber improbior,

    Sen. Q. N. 4, 4 fin. (in Sall. ap. Non. 366, 13; Hist. Fragm. 4, 40 Dietsch, the true read. is in prora).—
    II.
    Transf., of mind and character.
    A.
    Restless, indomitable, persistent (cf.:

    pervicax, perstans, vehemens, acer): labor omnia vincit improbus,

    Verg. G. 1, 146:

    tum cornix plena pluviam vocat improba voce,

    id. ib. 1, 388:

    quatit improbus hastam,

    id. A. 11, 767; cf. Hor. C. 3, 9, 23; Mart. 1, 105, 2; Ov. Tr. 1, 11, 41.—
    B.
    Morally bad; wicked, reprobate, abandoned, vile, base, impious, ungodly, unjust, dishonest; bold, shameless, impudent; violent, fierce, outrageous (syn.: malus, malignus, pravus, depravatus, nequam).
    1.
    Of living beings: NI TESTIMONIVM FARIATVR IMPROBVS INTESTABILISQVE ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 15, 13 fin.:

    qui improbi essent et scelesti,

    Plaut. Mil. 3, 1, 137:

    nequam et improbus,

    Cic. Deiot. 7, 21:

    illud vero improbi esse hominis et perfidiosi,

    id. de Or. 2, 73, 297: Cresphontes, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 156 Vahl.):

    populum aut inflammare in improbos aut incitatum in bonos mitigare,

    Cic. de Or. 1, 46, 202:

    longe post natos homines improbisssimus,

    id. Brut. 62, 224:

    cum in me tam improbus fuit,

    id. Att. 9, 15, 5:

    ab ingenio est improbus,

    Plaut. Truc. 4, 3, 59:

    ut alias res est impense improbus,

    id. Ep. 4, 1, 39:

    negat improbus et te Neglegit, aut horret,

    Hor. Ep. 1, 7, 63:

    anus,

    id. S. 2, 5, 84:

    cum eum, qui sit improbus, latronem dicimus,

    Quint. 8, 4, 1; 1, 8, 21:

    (anguis) piscibus atram inprobus ingluviem explet,

    voracious, Verg. G. 3, 431:

    lupus,

    id. A. 9, 62:

    Jovis ales,

    id. ib. 12, 250:

    annis,

    by his youth, Juv. 3, 282:

    Fortuna arridens infantibus,

    mischievous, id. 6, 605. — Comp.:

    inprobior satiram scribente cinaedo,

    Juv. 4, 106. —
    * (β).
    With gen.: conubii, Stat. Th. [p. 909] 7, 300. —
    2.
    Of inanim. and abstr. things:

    improbo Iracundior Hadria,

    Hor. C. 3, 9, 22:

    lavit improba taeter Ora (leonis) cruor,

    Verg. A. 10, 727:

    perfricare faciem et quasi improbam facere,

    shameless, impudent, Quint. 11, 3, 160; cf.:

    oris improbi homo,

    Suet. Gramm. 15:

    divitiae,

    Hor. C. 3, 24, 62:

    improba non fuerit si mea charta, dato,

    Mart. 8, 24, 2:

    satureia,

    exciting lust, id. 3, 75, 4:

    ingenio improbo,

    Plaut. Ps. 1, 2, 16:

    facta,

    id. Truc. 2, 7, 4:

    dicta,

    licentious, Ov. F. 5, 686:

    verba,

    id. A. A. 3, 796; cf.

    carmina,

    id. Tr. 2, 441:

    legis improbissimae poena,

    Cic. Fam. 14, 4, 2:

    testamentum,

    illegal, id. Verr. 2, 1, 42, § 107:

    mala et improba defensio,

    id. ib. 2, 2, 41, §

    101: amor,

    Verg. A. 4, 412; Hor. S. 1, 3, 24 (cf.:

    improbus, turpis, Schol. Cruq. ad loc.): spes,

    Quint. 12, 1, 13:

    improba ventris rabies,

    Verg. A. 2, 356:

    quo apertior adulatio, quo improbior, hoc citius expugnat,

    Sen. Q. N. 4 praef. med.:

    improba quamvis gratia fallaci praetoris vicerit urna,

    Juv. 13, 3.— Adv., in two forms, imprŏbē (class.) and improbĭter (perh. only once in Petr. 66).
    1.
    Beyond measure, immoderately, enormously (very rare):

    ad eos, quibus intestinum improbe prominet,

    Marc. Emp. 31 med.:

    de quodam procerae staturae improbiusque nato,

    i. e. uncommonly well furnished, Suet. Vesp. 23:

    Chilones improbius labrati,

    Charis. p. 78 P. —
    2.
    (Acc. to II.) Badly, wrongly, improperly:

    multa scelerate, multa audacter, multa improbe fecisti,

    Cic. Rosc. Am. 36, 104:

    facere aliquid,

    Quint. 1, 3, 13:

    quibus improbe datum est,

    Cic. Off. 2, 22, 79:

    quid ego miror, si quid ab improbis de me improbe dicitur?

    id. Sull. 10, 30:

    praeda improbe parta,

    id. Fin. 1, 16, 51:

    aliquid petere,

    Quint. 6, 3, 95:

    non improbe litigabunt,

    id. 12, 7, 5:

    ignorantia et inscitia improbe dicentium, quae non intellegunt,

    incorrectly, Gell. 15, 5, 1;

    so with indocte,

    id. 15, 9, 4.— Comp.:

    estne aliquid, quod improbius fieri possit?

    Cic. Verr. 2, 3, 60, § 140:

    decerpere oscula,

    Cat. 68, 126. — Sup.:

    quas (res) improbissime fecit,

    Cic. Caecin. 9, 23:

    respondere,

    id. Pis. 6, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > inprobus

  • 40 lenis

    1.
    lēnis, e, adj. [cf. lentus], soft, smooth, mild, gentle, easy, calm.
    I.
    Lit.:

    sensus judicat dulce, amarum: lene, asperum,

    Cic. Fin. 2, 12, 36; id. N. D. 2, 58, 146:

    vehemens fricatio spissat, lenis mollit,

    Plin. 28, 4, 14, § 53:

    vinum hoc asperum est: aliud lenius, sodes, vide,

    Ter. Heaut. 3, 1, 48:

    lenibus venenis uti,

    Cic. Att. 2, 21, 1:

    lenissimus ventus,

    id. ib. 7, 2, 1:

    motus laterum,

    moderate, gentle, Quint. 11, 3, 92; 161:

    leni igni sucus coquitur,

    Plin. 21, 18, 73, § 122.—Of the Nile:

    postea lenis,

    Plin. 5, 9, 10, § 54:

    tormentum,

    Hor. C. 3, 21, 13:

    volatus,

    Ov. M. 12, 527:

    somnus,

    Hor. C. 3, 1, 21.—Of heights, gently or gradually rising:

    clivus,

    Liv. 6, 24; cf. id. 29, 33.— Comp.:

    jugum paulo leniore fastigio ab ea parte quae, etc.,

    Caes. B. C. 2, 24;

    so fastigium,

    Plin. 16, 36, 64, § 158.—
    II.
    Trop., gentle, moderate, mild, lenient, calm.
    A.
    In gen.:

    servitutem lenem reddere,

    Plaut. Capt. 2, 1, 5:

    Ecce me. Opusne (erit tibi) leni? leniorem dices quam mutumst mare,

    id. Mil. 3, 1, 70:

    homo lenis et facilis,

    Cic. Fam. 5, 2, 9:

    populus Romanus in hostes lenissimus,

    id. Rosc. Am. 53, 154:

    lenissima verba,

    id. Fam. 5, 15, 1:

    lenissimum ingenium,

    id. Brut. 56, 204: lenior sententia, Caes. B. C. 1, 2: lene consilium dare, Hor C. 3, 4, 41.—
    (β).
    With inf.:

    non lenis precibus fata recludere Mercurius,

    Hor. C. 1, 24, 17.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of speech, mild, gentle:

    oratio placida, submissa, lenis,

    Cic. de Or. 2, 43, 183:

    lenis et fluens contextus orationis,

    Quint. 9, 4, 127:

    leniores epilogi,

    id. 6, 1, 50.—
    2.
    In gram.: spiritus, the spiritus lenis, the smooth or soft breathing (opp. the spiritus asper), Prisc. p. 572 P.— Hence, adv. in two forms.
    A.
    lēne (only poet.), softly, mildly, gently:

    sectus humum rivo, lene sonantis aquae,

    Ov. F. 2, 704:

    clivi lene jacentes,

    gently rising, Calp. Ecl. 7, 25:

    lene fluens fons,

    Nemes. Ecl. 4, 47:

    lene Notus spirat,

    Avien. Descript. Orb. 857.—
    B.
    lēnĭter (class.), softly, mildly, gently.
    1.
    Lit.:

    leniter arridens,

    Cic. Rep. 6, 12, 12:

    leniter atterens Caudam,

    Hor. C. 2, 19, 30:

    ventus leniter pluvius,

    Plin. 18, 34, 77, § 337:

    leniter ire per excubias custodum,

    Ov. Am. 1, 6, 7: collis leniter acclivis, gradually or gently rising, Caes. B. G. 7, 19; so,

    editus collis,

    Liv. 2, 50.— Comp.:

    torrens lenius decurrit,

    Ov. M. 3, 568.—
    2.
    Trop., quietly, calmly, gently, moderately, leniently.
    a.
    In gen.:

    tentem leniter an minaciter?

    Plaut. Stich. 1, 2, 20:

    petere quippiam ab aliquo dictis bonis,

    id. Am. prol. 25:

    ferre aliquid,

    Ov. H. 5, 7:

    traducere aevum,

    Hor. Ep. 1, 18, 97:

    nimis leniter latam suam injuriam ratus,

    Liv. 29, 9 (al. leviter).— Sup.:

    lenissime sentire,

    Cic. Fam. 5, 2, 9.—
    b.
    In partic.
    (α).
    Of speech:

    multa leniter, multa aspere dicta sunt,

    Cic. Brut. 44, 164:

    agit versum Roscius quam leniter, quam remisse, quam non actuose,

    id. de Or. 3, 26, 102.— Comp.:

    qui jamdiu multo dicis remissius et lenius quam solebas,

    Cic. de Or. 1, 60, 255.—
    (β).
    Moderately, i. e. very little, not at all:

    hoc leniter laudabitis,

    Plaut. Poen. 5, 3, 40; 3, 3, 9:

    leniter qui saeviunt sapiunt magis,

    id. Bacch. 3, 3, 4.—
    (γ).
    In a bad sense, remissly, indolently:

    si cunctetur atque agat lenius,

    too slowly, Caes. B. C. 1, 1.
    2.
    lenis, is, m., a kind of vessel, Afran. and Laber. ap. Non. 544, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > lenis

См. также в других словарях:

  • vehemens — index compelling Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Otiorhynchus vehemens — – Mating pair Scientific classification Kingdom …   Wikipedia

  • Iter Vehemens Ad Necem — Éditeur partagiciel Concepteur Timo Kiviluoto …   Wikipédia en Français

  • Iter vehemens ad necem — Éditeur partagiciel Concepteur Timo Kiviluoto …   Wikipédia en Français

  • Iter Vehemens ad Necem — Éditeur partagiciel Concepteur Timo Kiviluoto Date de sortie …   Wikipédia en Français

  • genus vehemens —    (loc.s.m.) Genere nel quale prevalgono commi martellanti, come il genus abruptum, e figure paradossali come lo zeugma e il chiasmo. Fa parte del genus sublime …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • véhément — véhément, ente [ veemɑ̃, ɑ̃t ] adj. • XIIe; lat. vehemens ♦ Littér. 1 ♦ Qui a une force impétueuse. ⇒ ardent, impétueux, passionné. « Sa déception est de nouveau si grande, son désespoir si soudain, si véhément » (Bernanos). 2 ♦ Qui a une grande… …   Encyclopédie Universelle

  • Erdfloh — Erdflöhe Systematik Unterordnung: Polyphaga Teilordnung: Cucujiformia Überfamilie: Chrysomeloidea Familie: Bl …   Deutsch Wikipedia

  • Erdflöhe — Systematik Unterordnung: Polyphaga Teilordnung: Cucujiformia Überfamilie: Chrysomeloidea Familie: Blattkäfer (Chrysomelid …   Deutsch Wikipedia

  • Psylliodes — Erdflöhe Systematik Unterordnung: Polyphaga Teilordnung: Cucujiformia Überfamilie: Chrysomeloidea Familie: Bl …   Deutsch Wikipedia

  • vehement — VEHEMÉNT, Ă, vehemenţi, te, adj. (Despre oameni şi manifestările lor) Violent, impetuos, furtunos. – Din fr. véhément, lat. vehemens, ntis. Trimis de cornel, 02.03.2004. Sursa: DEX 98  VEHEMÉNT adj. 1. viguros, violent, virulent. (Un protest… …   Dicționar Român

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»