-
1 весь
tüm,bütün,hep,tamam; baştan başa,boydan boya,tümüyle; her şey;herkes* * *мест.1) (вся, все, всё) tüm, bütün, hep, top, tamamпо всему́ го́роду — kentin her yanında / dört bir yanında
мы обошли́ весь го́род — şehri baştan aşağı dolaştık
прочеса́ть весь лес — ormanı karış karış / boydan boya taramak
фотогра́фия / портре́т во весь рост — boy resmi
всей семьей — ailece, evcek
у нас вся семья́ така́я, у нас в семье́ все таки́е — biz ailece öyleyizdir
истра́тить все (свои́) де́ньги — parasının tümünü / hepsini harcamak
не кричи́, все прохо́жие на тебя́ смо́трят — bağırma, gelip geçen herkesi kendine baktırıyorsun
треть всех по́данных голосо́в — toplam oy'un üçte biri
за всё ле́то мы так и не встре́тились — koca bir yaz bir kez olsun görüşemedik
он всю (свою) жизнь рабо́тал — ömrü / hayatı boyunca çalıştı
вся его́ жизнь прошла́ в борьбе́ — hayatı hep savaşımla geçti
э́тот проце́сс продолжа́ется всю жизнь — bu süreç tüm yaşam boyu sürer
со всей эне́ргией — olanca enerjisiyle
все де́сять книг — on kitabın onu da
со всех сторо́н — dört bir yandan
2) ( целиком) baştan başa, boydan boya; tümüyleон весь в пыли́ — üstü başı toz içinde
он весь дрожи́т — her tarafı titriyor
он весь ушёл в рабо́ту — kendini tamamen işe verdi
3) ( всё) → сущ., с herşeyвсё и́ли ничего́! — ya hep ya hiç!
ты для меня́ всё — sen benim herşeyimsin
всё э́то ложь! — hep yalan!
всё, что у него́ есть (о состоянии, имуществе) — elinde avucunda nesi varsa, nesi var nesi yok, varı yoğu
всё, что он мо́жет сде́лать, э́то... — yapabileceği,...maktan öteye geçemez
у меня́ всё; э́то всё, что я хоте́л сказа́ть — diyeceğim bu kadar
4) ( все) → сущ., мн. herkes; (el)âlemвсе как оди́н — tek adammışçasına
э́то все зна́ют — bunu herkes biliyor
все на тебя́ смо́трят — elâlem sana bakıyor
(вы) все в сбо́ре? - Все. — hep tamam mısınız? Tamamız.
а нельзя́ нам всем вме́сте пое́хать? — hep gitsek olmaz mı?
сло́вно все слепы́е — sanki âlemin gözü yok
5) (при сравн. ст.)лу́чше всего́ приходи́ за́втра — en iyisi yarın gel
бо́льше всего́ он любит ле́то — en çok yazı sever
ху́же всего́ то, что... — işin en fena tarafı şudur ki...
••он весь в отца́ — babasının burnundan düşmüş
всё равно́ (так или иначе) — nasıl olsa
всё равно́ узна́ю — nasıl olsa öğrenirim
его́ всё равно́ вы́гнали бы — nasıl olsa kovulacaktı
всё равно́ (тем не менее) — gene (de)
всё равно́ не найдёт — gene de bulamaz
всё равно́! — hepsi bir!
мне всё равно́ — bana göre hava hoş
рабо́тать так - всё равно́, что ничего́ не де́лать — böyle çalışmak hiç bir şey yapmamakla birdir
-
2 общенародный
tüm halkın; ulusalобщенаро́дное госуда́рство — tüm halkın devleti
общенаро́дная зада́ча — tüm halkın görevi
-
3 общегосударственный
tüm ülkeyi / devleti ilgilendiren; devlet °; ulusalобщегосуда́рственный бюдже́т — devlet bütçesi
име́ть общегосуда́рственное значе́ние — tüm ülke çapında önemi olmak
-
4 общеевропейский
развива́ть общеевропе́йское сотрудни́чество — tüm Avrupa çapında işbirliğini geliştirmek
-
5 всероссийский
-
6 общегородской
tüm şehir ölçüsünde yapılan; şehir ° -
7 общесоюзный
общесою́зные министе́рства — Sovyetler Birliği Bakanlıkları
-
8 общечеловеческий
tüm insanlara özgü; beşeri -
9 взор
м, см. взгляд 1)1)все взоры бы́ли обращены́ на него́ — tüm gözler ona dönmüştü
2) (обычно мн. взоры внимание) gözвзоры всей страны́ бы́ли прикованы к э́тому ма́ссовому ми́тингу — tüm ülkenin gözü bu yığınsal mitingdeydi
-
10 всенародный
в соч.всенаро́дное достоя́ние — tüm halkın malı, kamu malı
всенаро́дное обсужде́ние прое́кта — tasarının tüm halk tarafından tartışılması
-
11 изощряться
несов.; сов. - изощри́ться(idmanla) daha ince / keskin olmak; tüm hünerini / ustalığını göstermekкак он ни изощря́лся... — onun başvurduğu tüm hilelere rağmen...
-
12 круглый
yuvarlak* * *1) yuvarlak2) ( толстый) tombul3) в соч.кру́глые су́тки — günün yirmi dört saatinde
кру́глый год — yılın dört mevsiminde; yazlı kışlı; yaz kış
4) в соч.кру́глый сирота́ — öksüz
кру́глый неве́жда — tüm / kara cahil; cim karnında bir nokta
••конфере́нция за кру́глым столо́м — yuvarlak masa konferansı
кру́глые ци́фры — yuvarlak rakamlar
учи́ться на кру́глые пятёрки — tüm derslerden pekiyi (notu) alagelmek
для кру́глого счёта — hesap yuvarlak olsun diye
-
13 нога
жbacak (-ğı); ayak (-ğı) (тж. ступня)положи́ть но́гу на́ ногу — ayak ayak üstüne atmak
••в нога́х — ayakucunda
идти́ в но́гу — uygun adımla yürümek
идти́ в но́гу со вре́менем — zamana ayak uydurmak
вверх нога́ми — baş aşağı
держа́ть кни́гу вверх нога́ми — kitabı ters tutmak
они́ ста́вят все фа́кты с ног на́ голову — bütün gerçekleri tepe taklak ediyorlar
вся семья́ была́ на нога́х — tüm aile ayaktaydı
подня́ть на́ ноги весь до́м — tüm ev halkını ayağa kaldırmak
он встал с ле́вой / не с той ноги́ — sol / ters tarafından kalkmış
ноги́ мое́й там бо́льше не бу́дет — oraya bir daha adım atmam / ayak basmam
ног под собо́й не чу́ять (от радости) — ayakları yere değmemek
стоя́ть одно́й ного́й в моги́ле — bir ayağı çukurda olmak
встать на́ ноги (о больном) — ayağa kalkmak
одна́ нога́ зде́сь, друга́я там — bir kuşu gidip geliver
конь о четырёх нога́х и тот спотыка́ется — посл. imam bile okurken yanılır
-
14 проходить
I несов.; сов. - пройти́1) geçmekпройти́ по мосту́ — köprüden geçmek
он прошёл ми́мо нас — yanımızdan geçti
пройди́те вперёд — öne geçin(iz)
он прошёл в кино́ без биле́та — sinemaya biletsiz daldı
пройти́ переу́лком — yan sokaktan geçmek
доро́га прохо́дит о́коло дере́вни — yol köyün yakınından geçer
здесь пройдёт нефтепрово́д — buradan bir petrol boru hattı geçecek
2) (yol) almak; yapmakмы прошли́ де́сять киломе́тров — on kilometre yol aldık
стометро́вку он прохо́дит за двена́дцать секу́нд — yüz metreyi on iki saniyede alır
пе́рвый круг про́йден за 43 секу́нды — спорт. ilk tur 43 saniyede geçildi / koşuldu
вчера́ го́нщики прошли́ 200 киломе́тров — dün yarışçılar 200 kilometre koştular
маши́на но́вая, прошла́ всего́ три ты́сячи киломе́тров — araba yenidir, topu topu üç bin kilometre yaptı
а пото́м пройдём в парк — sonra da parka uzanırız
не прошёл я и ста шаго́в, как... — yüz adım gittim gitmedim,...
3) ( миновать) geçmek, arkada bırakmakпрошли́ го́ды — yıllar geçip gidiyordu
мно́го лет прошло́ с тех пор — aradan yıllar geçti
за э́то вре́мя про́йден значи́тельный путь — bu süre içinde hayli yol alındı
за про́йденный пери́од — arkada / geride bıraktığımız dönem içinde
передо мной прошли́ собы́тия после́дней неде́ли — gözümün önüne son haftanın olayları bir bir gelip geçti
4) ( об осадках) yağmak5) (распространяться - о слухах и т. п.) dolaşmak, yayılmakпо всей дере́вне прошёл слух, что... — söylentisi tüm köyü dolaştı
6) (продвигаться через что-л.) sığmak; geçmekни́тка в ушко́ не прохо́дит — iplik iğnenin gözünden geçmiyor
в э́ту дверь шкаф не пройдёт — dolap bu kapıdan sığmaz
7) ( просачиваться) sızmakчерез заклёпки прохо́дит вода́ — perçin başlarından su sızıyor
8) (о времени, о чём-л. бывшем, длившемся) (gelip) geçmekпрошёл це́лый час — tam bir saat geçti
зима́ прошла́ — kış geçti
мо́лодость прошла́, как сон — gençlik bir rüya hali gibi gelip geçti
с тех пор, как он уе́хал, не прошло́ и неде́ли — o gideli daha bir hafta bile olmadı
не пройдёт и неде́ли, как... — (bir) haftaya kalmaz / kalmadan
не прошло́ и го́да, как... — senesine kalmadı,...
не пройдёт и го́да, как... — bir yıla varmaz,...
три дня прошли́ в перегово́рах — üç gün görüşmelerle geçti
вся его́ жизнь прошла́ в борьбе́ — tüm hayatı mücadele ile geçti
путь, про́йденный на́ми за полве́ка — yarım yüzyıl içinde aldığımız / katettiğimiz yol
с тех пор ско́лько их таки́х прошло́! — o zamandan bu yana kaç tanesi geldi gitti!
9) ( прекращаться) dinmek; geçmekболе́знь прошла́ — hastalık geçti
болезнь прошла́ без осложне́ний — hastalık komplikasyonsuz olarak geçti
головна́я боль у неё прошла́ — baş ağrısı dindi
всё у него́ пройдёт (о больном) — bir şeyi kalmaz
уста́лость постепе́нно пройдёт — yorgunluk yavaş yavaş çıkacak
дождь прошёл — yağmur durdu / dindi / kesildi
шторм прошёл — (denizde) fırtına durdu / kaldı
10) (подвергаться чему-л.) geçmekпройти́ через тяжёлые испыта́ния — ağır / çetin sınavlardan geçmek
проходи́ть медици́нский осмо́тр — tıbbi muayeneden geçmek
проходи́ть ветерина́рный контро́ль — veteriner kontrolundan geçmek
пройти́ (через) цензу́ру — sansürden geçmek
11) (заканчиваться каким-л. образом) geçmekпра́здник прошёл ве́село — bayram neşeli bir hava içinde geçti
его́ конце́рт прошёл успе́шно — verdiği resital başarılı oldu
12) (завершить какой-л. курс) görmekпройти́ специа́льную подгото́вку — özel eğitim görmek
пройти́ курс светолече́ния — ışık tedavisi görmek
13) ( быть утверждённым) kabul edilmekэ́тот прое́кт резолю́ции не прошёл — bu karar taslağı kabul edilmedi
14) ( быть принятым) kabul edilmekпройти́ в университе́т — üniversiteye kabul edilmek
15) разг. ( изучать) çalışmak, işlemekкако́й урок сейча́с прохо́дят? — şimdi kaçıncı ders işleniyor?
э́то мы еще́ не проходи́ли (в школе) — o derse henüz gelmedik
••э́тот трюк / но́мер не пройдёт! — bu oyun sökmez!
II сов.фаши́зм не пройдёт! — faşizme geçit yok!
(провести какое-л. время в ходьбе) yürümekмы зря сто́лько проходи́ли — boşuna taban teptik
-
15 сплошной
1) aralıksızкруго́м - сплошны́е поля́ — çevresi hep tarla
вдоль доро́ги сплошно́й лес — yolun boyu aralıksız orman
после́дняя страни́ца газе́ты - сплошны́е объявле́ния — gazetenin son sayfası baştan başa ilan
побере́жье на мно́гие киломе́тры - сплошно́й приро́дный пляж — kilometrelerce uzanan sahil boydan boya doğal bir plajdır
2) tüm; topyekun ( тотальный)страна́ сплошно́й гра́мотности — nüfusunun yüzde yüzü okuma yazma bilen bir ülke
3) разг. sırfвсё э́то - сплошна́я ложь — tüm bunlar sırf yalandır
лицо́ у него́ представля́ло собо́й сплошну́ю ра́ну — yüzü yekpare bir yaraydı
-
16 существо
I сöz, esas, ruhв чём существо́ вопро́са / пробле́мы? — sorunun özü nedir?
существо́ де́ла — юр. davanın esası
судья́ призва́л свиде́теля говори́ть по существу́ — hakim tanığı sadede davet etti
••II спо существу́ (говоря́) — aslına bakılırsa
1) yaratık (-ğı)все живы́е существа — tüm canlılar, tüm canlı varlıklar
2) varlık, benlikлюбо́вь охвати́ла всё её существо́ — aşk bütün varlığını kaplamıştı
он привя́зан к вам всем свои́м существо́м — size bütün benliği ile bağlıdır
все моё существо́ охвати́ло чу́вство како́го-то отвраще́ния — bir iğrenme bir tiksinti kapladı bütün benliğimi
-
17 целый
bütün; sağlam* * *1) (bir) bütün; bütün / tüm bir; koca:... dolusuце́лая карто́фелина — bir bütün patates
он съел це́лый арбу́з — bütün bir karpuzu yedi
це́лый ваго́н дров — bir vagon dolusu odun
це́лое ведро́ молока́ — bir kova dolusu süt
вы́тесать что-л. из це́лого куска́ де́рева — yekpare ağaçtan yontarak yapmak
2) bütün, bütün birза це́лый год — bütün bir yılda
це́лую зи́му — bütün bir kış
це́лыми дня́ми / по це́лым дням — günlerce
це́лыми неде́лями / по це́лым неде́лям — haftalarca
це́лых три го́да — tam üç yıl
ра́ди э́того он труди́лся це́лую жизнь — bunun için o bir ömür boyu çalıştı
он проспа́л це́лый день — bütün bir gün uyumuştu
они руга́лись це́лых три часа́! — üç koca saat ağız kavgası ettiler!
3) birна це́лый класс был оди́н еди́нственный буква́рь — koskoca bir sınıfa tek bir alfabe düşüyordu
он на́нял це́лую колле́гию адвока́тов — bir baro dolusu avukat tuttu
тако́го в це́лом ми́ре не найдёшь — böylesini tüm dünyada bulamazsın
4) разг.откры́ть це́лую эпо́ху в... —...da başlı-başına bir devir açmak
э́то це́лая пробле́ма — bu, başlı başına bir sorundur
5) sağlamстекло́ оста́лось це́лым — cam sağlam kaldı
он (оста́лся) цел (не погиб) — sağ kaldı
он верну́лся цел и невреди́м — sağ salim döndü
де́ньги оста́лись це́лыми (не израсходованы) — para elde kaldı
у тебя́ (ещё) це́ла́ э́та кни́га? — o kitabın duruyor mu?
э́то зда́ние це́ло и поны́не — o bina halâ ayakta duruyor
••це́лое число́ — мат. tam sayı
в це́лом — genellikle
рассмотре́ть пробле́му в це́лом — sorunu tümü ile ele almak
-
18 благо
hayır* * *сна бла́го всего́ наро́да — tüm halkın yararına / hayrına
2) (бла́га) мн. nimetlerземны́е бла́га — dünya nimetleri
••ни за каки́е бла́га в ми́ре — bütün dünyayı verseler de olmaz
-
19 вверх
yukarı,yukarıya* * *yukarı, yukarıyaпосмотре́ть вверх — yukarıya bakmak
идти́ вверх по ле́стнице — merdiveni çıkmak
вверх по тече́нию — akış yukarı
висе́ть вверх нога́ми — baş aşağı asılı durmak
переверну́ться вверх дном (о лодке и т. п.) — alabora olmak
••переверну́ть вверх дном / нога́ми — altını üstüne getirmek, altüst etmek
все дела́ пошли́ вверх дном — tüm işler ters pers gidiyor
-
20 вертеть
döndürmek,çevirmek* * *1) ( вращать) döndürmek, çevirmekверте́ть в рука́х что-л. — (elinde) evirip çevirmek
не верти́ голово́й! — başını (sağa sola) oynatma!
2) перен., разг. ( распоряжаться)она́ вертит им, как хо́чет — kadın onu parmağında oynatır ona takla attırır
он вертел все́ми дела́ми — tüm işleri çekip çevirirdi
См. также в других словарях:
TUM — steht für: Technische Universität München Technische Universität Magdeburg, eine von 1953 bis 1993 bestehende Hochschule den internationalen Flughafen Tumut NS in Australien (nach dem IATA Code) Tum bezeichnet: Atum, ägyptischer Gott Tum (Volk),… … Deutsch Wikipedia
Tum — steht für: Technische Universität München den internationalen Flughafen Tumut NS in Australien (nach dem IATA Code) Tum bezeichnet: einen anderen Namen für den ägyptischen Gott Atum eine Ethnie in Laos, siehe Tum (Volk) eine romanische Kirche bei … Deutsch Wikipedia
Tum — or tum can refer to: *Technische Universität München (Technical University of Munich) *Atum, an Egyptian god. *Ra, an Egyptian god. *tum, Tumbuka language (ISO 639 2 language code) *The Tum ethnic group of Laos * Tum, Ethiopia *Rigoberta Menchú… … Wikipedia
-tum — [tu:m], das; s <Suffix>: 1. kennzeichnet die Tatsache, dass jmd. das im Basiswort Genannte – meist ein Maskulinum – ist oder so lebt bzw. handelt, bezeichnet die Art des Verhaltens von Personen, die durch das im Basiswort Genannte… … Universal-Lexikon
tum — [tʌm] n BrE informal [Date: 1800 1900; Origin: tummy] stomach = ↑tummy ▪ I ve lost another two inches from my tum … Dictionary of contemporary English
TUM — may mean:*Technical University of Munich *Truck Utility Medium, the British Army designation of the long wheelbase variant of the Land Rover Wolf … Wikipedia
Tum — Tum, der schwedische Zoll = 10,9 Pariser Linien … Pierer's Universal-Lexikon
Tum [1] — Tum, altägypt. Gott, s. Amm … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Tum [2] — Tum, der schwed. Zoll zu 10 Linier, = 1/10 Fot, bis 1862 (und später in Finnland) Verktum, zwölfteilig … Meyers Großes Konversations-Lexikon
TUM — Abreviatura de Técnico en Urgencias Médicas. Diccionario Mosby Medicina, Enfermería y Ciencias de la Salud, Ediciones Hancourt, S.A. 1999 … Diccionario médico
TUM-I — Abreviatura de Técnico en Urgencias Médicas Intermedio. Diccionario Mosby Medicina, Enfermería y Ciencias de la Salud, Ediciones Hancourt, S.A. 1999 … Diccionario médico