-
1 via
vĭa ( vĕa, Varr. R. R. 1, 2, 14), ae ( gen. sing. vias, Enn. ap. Prisc. p. 679 P., or Ann. v. 421 Vahl.; viāï, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16, or Ann. v. 209 ib.; Lucr. 1, 406; 1, 659; 2, 249 et saep.; dat. plur. VIEIS, Inscr. Lat. 206, 50), f. [Sanscr. vah-āmi, bring, lead; Gr. ochos, ochêma, vehicle; Germ. Wagen; Engl. wagon; from this root are also veho, vexo, etc.], a way, in the most general sense (for men, beasts, or carriages, within or without a city), a highway, road, path, street.I.Lit.1.In gen.:2.viae latitudo ex lege duodecim tabularum in porrectum octo pedes habet, in anfractum, id est ubi flexum est, sedecim,
Dig. 8, 3, 8:Romam in montibus positam et convallibus, non optimis viis, angustissimis semitis,
Cic. Agr. 2, 35, 96:et modo quae fuerat semita, facta via est,
Mart. 7, 61, 4:aut viam aut semitam monstret,
Plaut. Rud. 1, 3, 30:mi opsistere in viā,
id. Curc. 2, 3, 5:ire in viā,
Ter. Eun. 3, 2, 42:omnibus viis notis semitisque essedarios ex silvis emittebat,
Caes. B. G. 5, 19 (opp. semita), id. ib. 7, 8; Liv. 44, 43, 1; cf.:decedam ego illi de viā,
Plaut. Trin. 2, 4, 80; cf. id. Curc. 2, 3, 8:paulum ad dexteram de viā declinavi,
Cic. Fin. 5, 2, 5:decedere viā,
Suet. Tib. 31:aestuosa et pulverulenta via,
Cic. Att. 5, 14, 1:quā (viā) Sequanis invitis propter angustias ire non poterant,
Caes. B. G. 1, 9:cursare huc illuc viā deterrimā,
Cic. Att. 9, 9, 2:in viam se dare,
to set out on a journey, id. Fam. 14, 12:te neque navigationi neque viae committere,
id. ib. 16, 4, 1:tu abi tuam viam,
Plaut. Rud. 4, 3, 88:milites monuit, viā omnes irent, nec deverti quemquam paterentur,
along the highway, Liv. 25, 9, 4.—In a double sense:ire publicā viā,
Plaut. Curc. 1, 1, 35.—Prov.: qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 358 Vahl.):de viā in semitam degredi,
Plaut. Cas. 3, 5, 40:totā errare viā,
Ter. Eun. 2, 2, 14.—In partic., as the name of a particular street or road:B.tres ergo viae, a supero mari Flaminia, ab infero Aurelia, media Cassia,
Cic. Phil. 12, 9, 22:Via Appia,
id. Mil. 6, 15; id. Imp. Pomp. 18, 55; cf. Liv. 9, 29, 6;v. Appius: Via Campana,
Suet. Aug. 94;v. Campania: Sacra Via, in Rome, in the fourth region,
Varr. L. L. 5, § 47 Müll.; Fest. p. 290 ib.; Cic. Planc. 7, 17; Hor. Epod. 4, 7; 7, 8:Via Sacra,
id. S. 1, 9, 1;also written as one word, SACRAVIA,
Inscr. Grut. 638, 7; 1033, 1; cf. Charis. p. 6 P.; Diom. p. 401 ib. (v. sacer, I. A.); cf. Becker, Antiq. 1, p. 219 sq.— Hence, Sacrăvĭenses, ĭum, m., those dwelling on the Sacra Via, Fest. s. v. October equus, p. 178 Müll.—Transf.1.Abstr., like our way, for march, journey (syn. iter):2.cum de viā languerem,
Cic. Phil. 1, 5, 12:nisi de viā fessus esset,
id. Ac. 1, 1, 1: tridui via, a three days' march or journey, Caes. B. G. 1, 38:bidui,
id. ib. 6, 7; Cic. Div. 1, 15, 27:longitudo viae,
Liv. 37, 33, 3:flecte viam velis,
Verg. A. 5, 28:tum via tuta maris,
Ov. M. 11, 747:feci Longa Pherecleā per freta puppe vias,
id. H. 16, 22:ne inter vias praeterbitamus, metuo,
by the way, on the road, Plaut. Poen. 5, 3, 43; Ter. Eun. 4, 2, 1; Turp. ap. Non. p. 538, 8 et saep.—In gen., a way, passage, channel, pipe, etc.; thus, a lane in a camp, Caes. B. G. 5, 49; a passage between the seats of a theatre, Mart. 5, 14, 8; Tert. Spect. 3; of the veins:II.omnes ejus (sanguinis) viae,
Cic. N. D. 2, 55, 137; of the chyle ducts:quaedam a medio intestino usque ad portas jecoris ductae et directae viae,
id. ib.; the windpipe, Ov. M. 15, 344; 14, 498; a cleft through which any thing penetrates, Verg. G. 2, 79; cf. Ov. M. 11, 515; the path or track of an arrow, Verg. A. 5, 526; a stripe in a party-colored fabric, Tib. 2, 3, 54 et saep.—Trop.A.In gen., a way, method, mode, manner, fashion, etc., of doing any thing, course (cf. modus):B.vitae,
Cic. Fl. 42, 105; id. Agr. 1, 9, 27; id. Sest. 67, 140; Hor. Ep. 1, 17, 26; Sen. Brev. Vit. 9, 5; Lact. Epit. 67, 12:via vivendi,
Cic. Off. 1, 32, 118:rectam vitae viam sequi,
id. ib.:Socrates hanc viam ad gloriam proximam dicebat esse,
id. ib. 2, 12, 43:haec ad aeternam gloriam via est,
Plin. 2, 7, 5, § 18:haec una via omnibus ad salutem visa est,
Liv. 36, 27, 8:invenire viam ad mortem,
Plin. Ep. 3, 16, 12:totidem ad mortem viae sunt,
Sen. Contr. 1, 8, 6:cum eum hortarer ut eam laudis viam rectissimam esse duceret,
Cic. Brut. 81, 281: haec est una via laudis, id. Sest. 65, 137:totam ignoras viam gloriae,
id. Phil. 1, 14, 33:quae tum promptissima mortis via, exsolvit venas,
Tac. A. 16, 17:habeo certam viam atque rationem, quā omnes illorum conatus investigare et consequi possim,
Cic. Verr. 1, 16, 48:defensionis ratio viaque,
id. ib. 2, 5, 1, §4: non tam justitiae quam litigandi tradunt vias,
id. Leg. 1, 6, 18:docendi via,
id. Or. 32, 114:optimarum artium vias tradere,
id. Div. 2, 1, 1:(di) non... nullas dant vias nobis ad significationum scientiam,
id. ib. 2, 49, 102:rectam instas viam,
i. e. you speak correctly, truly, Plaut. As. 1, 1, 41.—Adverb.: rectā viā, directly:ut rectā viā rem narret ordine omnem,
Ter. Heaut. 4, 3, 28.—Pregn. (cf. ratio), the right way, the true method, mode, or manner:C.ingressu'st viam, i. e. rectam,
Plaut. Am. 1, 1, 273:in omnibus quae ratione docentur et viā, primum constituendum est, quid quidque sit, etc.,
rationally and methodically, Cic. Or. 33, 116:ut ratione et viā procedat oratio,
id. Fin. 1, 9, 29.—Adverb.: viā, rightly, properly (opp. to wandering out of the way):ipsus eam rem secum reputavit viā,
Ter. And. 2, 6, 11:viā et arte dicere,
Cic. Brut. 12, 46. —Viam perficere, i. e. to attain an end, Just. Inst. proöem. 1. -
2 via
via ae (old viāī, Enn. ap. C.), f [VAG-], a way, highway, road, path, street: Roma, non optimis viis: ire in viā, T.: omnibus viis notis essedarios emittebat, Cs.: via, quā Assoro itur Hennam: viā ire, by the highway, L.: tres ergo viae, a supero mari Flaminia, ab infero Aurelia, media Cassia: Via Sacra, H.: castra angustiis viarum contrahit, etc., i. e. of the passages (between the tents), Cs. —Prov.: qui sibi semitam non sapiunt alteri monstrant viam, Enn. ap. C.: totā errare viā, T.— A way, passage, channel, pipe, entrance: omnes eius (sanguinis) viae, i. e. veins: a medio intestino usque ad portas iecoris ductae viae, ducts: Spirandi viae, the windpipe, O.: Finditur in solidum cuneis via, a cleft, V.: harundo Signavit viam flammis, its path, V.—A way, march, journey: in viam se dare: tridui, a three days' journey, Cs.: longitudo viae, L.: Flecte viam velis, V.: lassus maris et viarum, H.: inter vias, on the road, T. —Fig., a way, method, mode, manner, fashion, course: ut rectā viā rem narret, i. e. directly, T.: vitae via conversa, H.: rectam vitae viam sequi: haec una via omnibus ad salutem visa est, L.: gloriae: (di) non... nullas dant vias nobis ad significationum scientiam.— Abl, by the right way, in the proper manner, correctly, unerringly, properly: in omnibus quae ratione docentur et viā, primum, etc.: ipsus secum eam rem reputavit viā, T.: viā et arte dicere.* * *way, road, street; journey -
3 vea
vĭa ( vĕa, Varr. R. R. 1, 2, 14), ae ( gen. sing. vias, Enn. ap. Prisc. p. 679 P., or Ann. v. 421 Vahl.; viāï, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16, or Ann. v. 209 ib.; Lucr. 1, 406; 1, 659; 2, 249 et saep.; dat. plur. VIEIS, Inscr. Lat. 206, 50), f. [Sanscr. vah-āmi, bring, lead; Gr. ochos, ochêma, vehicle; Germ. Wagen; Engl. wagon; from this root are also veho, vexo, etc.], a way, in the most general sense (for men, beasts, or carriages, within or without a city), a highway, road, path, street.I.Lit.1.In gen.:2.viae latitudo ex lege duodecim tabularum in porrectum octo pedes habet, in anfractum, id est ubi flexum est, sedecim,
Dig. 8, 3, 8:Romam in montibus positam et convallibus, non optimis viis, angustissimis semitis,
Cic. Agr. 2, 35, 96:et modo quae fuerat semita, facta via est,
Mart. 7, 61, 4:aut viam aut semitam monstret,
Plaut. Rud. 1, 3, 30:mi opsistere in viā,
id. Curc. 2, 3, 5:ire in viā,
Ter. Eun. 3, 2, 42:omnibus viis notis semitisque essedarios ex silvis emittebat,
Caes. B. G. 5, 19 (opp. semita), id. ib. 7, 8; Liv. 44, 43, 1; cf.:decedam ego illi de viā,
Plaut. Trin. 2, 4, 80; cf. id. Curc. 2, 3, 8:paulum ad dexteram de viā declinavi,
Cic. Fin. 5, 2, 5:decedere viā,
Suet. Tib. 31:aestuosa et pulverulenta via,
Cic. Att. 5, 14, 1:quā (viā) Sequanis invitis propter angustias ire non poterant,
Caes. B. G. 1, 9:cursare huc illuc viā deterrimā,
Cic. Att. 9, 9, 2:in viam se dare,
to set out on a journey, id. Fam. 14, 12:te neque navigationi neque viae committere,
id. ib. 16, 4, 1:tu abi tuam viam,
Plaut. Rud. 4, 3, 88:milites monuit, viā omnes irent, nec deverti quemquam paterentur,
along the highway, Liv. 25, 9, 4.—In a double sense:ire publicā viā,
Plaut. Curc. 1, 1, 35.—Prov.: qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 358 Vahl.):de viā in semitam degredi,
Plaut. Cas. 3, 5, 40:totā errare viā,
Ter. Eun. 2, 2, 14.—In partic., as the name of a particular street or road:B.tres ergo viae, a supero mari Flaminia, ab infero Aurelia, media Cassia,
Cic. Phil. 12, 9, 22:Via Appia,
id. Mil. 6, 15; id. Imp. Pomp. 18, 55; cf. Liv. 9, 29, 6;v. Appius: Via Campana,
Suet. Aug. 94;v. Campania: Sacra Via, in Rome, in the fourth region,
Varr. L. L. 5, § 47 Müll.; Fest. p. 290 ib.; Cic. Planc. 7, 17; Hor. Epod. 4, 7; 7, 8:Via Sacra,
id. S. 1, 9, 1;also written as one word, SACRAVIA,
Inscr. Grut. 638, 7; 1033, 1; cf. Charis. p. 6 P.; Diom. p. 401 ib. (v. sacer, I. A.); cf. Becker, Antiq. 1, p. 219 sq.— Hence, Sacrăvĭenses, ĭum, m., those dwelling on the Sacra Via, Fest. s. v. October equus, p. 178 Müll.—Transf.1.Abstr., like our way, for march, journey (syn. iter):2.cum de viā languerem,
Cic. Phil. 1, 5, 12:nisi de viā fessus esset,
id. Ac. 1, 1, 1: tridui via, a three days' march or journey, Caes. B. G. 1, 38:bidui,
id. ib. 6, 7; Cic. Div. 1, 15, 27:longitudo viae,
Liv. 37, 33, 3:flecte viam velis,
Verg. A. 5, 28:tum via tuta maris,
Ov. M. 11, 747:feci Longa Pherecleā per freta puppe vias,
id. H. 16, 22:ne inter vias praeterbitamus, metuo,
by the way, on the road, Plaut. Poen. 5, 3, 43; Ter. Eun. 4, 2, 1; Turp. ap. Non. p. 538, 8 et saep.—In gen., a way, passage, channel, pipe, etc.; thus, a lane in a camp, Caes. B. G. 5, 49; a passage between the seats of a theatre, Mart. 5, 14, 8; Tert. Spect. 3; of the veins:II.omnes ejus (sanguinis) viae,
Cic. N. D. 2, 55, 137; of the chyle ducts:quaedam a medio intestino usque ad portas jecoris ductae et directae viae,
id. ib.; the windpipe, Ov. M. 15, 344; 14, 498; a cleft through which any thing penetrates, Verg. G. 2, 79; cf. Ov. M. 11, 515; the path or track of an arrow, Verg. A. 5, 526; a stripe in a party-colored fabric, Tib. 2, 3, 54 et saep.—Trop.A.In gen., a way, method, mode, manner, fashion, etc., of doing any thing, course (cf. modus):B.vitae,
Cic. Fl. 42, 105; id. Agr. 1, 9, 27; id. Sest. 67, 140; Hor. Ep. 1, 17, 26; Sen. Brev. Vit. 9, 5; Lact. Epit. 67, 12:via vivendi,
Cic. Off. 1, 32, 118:rectam vitae viam sequi,
id. ib.:Socrates hanc viam ad gloriam proximam dicebat esse,
id. ib. 2, 12, 43:haec ad aeternam gloriam via est,
Plin. 2, 7, 5, § 18:haec una via omnibus ad salutem visa est,
Liv. 36, 27, 8:invenire viam ad mortem,
Plin. Ep. 3, 16, 12:totidem ad mortem viae sunt,
Sen. Contr. 1, 8, 6:cum eum hortarer ut eam laudis viam rectissimam esse duceret,
Cic. Brut. 81, 281: haec est una via laudis, id. Sest. 65, 137:totam ignoras viam gloriae,
id. Phil. 1, 14, 33:quae tum promptissima mortis via, exsolvit venas,
Tac. A. 16, 17:habeo certam viam atque rationem, quā omnes illorum conatus investigare et consequi possim,
Cic. Verr. 1, 16, 48:defensionis ratio viaque,
id. ib. 2, 5, 1, §4: non tam justitiae quam litigandi tradunt vias,
id. Leg. 1, 6, 18:docendi via,
id. Or. 32, 114:optimarum artium vias tradere,
id. Div. 2, 1, 1:(di) non... nullas dant vias nobis ad significationum scientiam,
id. ib. 2, 49, 102:rectam instas viam,
i. e. you speak correctly, truly, Plaut. As. 1, 1, 41.—Adverb.: rectā viā, directly:ut rectā viā rem narret ordine omnem,
Ter. Heaut. 4, 3, 28.—Pregn. (cf. ratio), the right way, the true method, mode, or manner:C.ingressu'st viam, i. e. rectam,
Plaut. Am. 1, 1, 273:in omnibus quae ratione docentur et viā, primum constituendum est, quid quidque sit, etc.,
rationally and methodically, Cic. Or. 33, 116:ut ratione et viā procedat oratio,
id. Fin. 1, 9, 29.—Adverb.: viā, rightly, properly (opp. to wandering out of the way):ipsus eam rem secum reputavit viā,
Ter. And. 2, 6, 11:viā et arte dicere,
Cic. Brut. 12, 46. —Viam perficere, i. e. to attain an end, Just. Inst. proöem. 1.
См. также в других словарях:
PONS — an ex pendeo, quod velut in aere pendeat; an ex pontus, an ex pono, quia ad transeundum ponitur? proprie et communiter flumina iungit; atque e ligno, lapide, navibus, cadaveribus quoque nonnumquam, factus legitur. Eum sternendi facilis olim apud… … Hofmann J. Lexicon universale
Besanzón — Besançon Bandera … Wikipedia Español