Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

tartareus

  • 1 Tartareus

        Tartareus adj.,    of the infernal regions, Tartarean, infernal: plaga: umbrae, O.: custos, i. e. Cerberus, V.: sorores, the Furies, V.
    * * *
    Tartarea, Tartareum ADJ
    of or belonging to the underworld; Tartarean

    Latin-English dictionary > Tartareus

  • 2 Tartareus

    1.
    Tartărus or - os, i, m., in plur. (on prosodial grounds): Tartăra, ōrum, n., = Tartaros, plur. Tartara, the infernal regions, Tartarus ( poet.; in prose, inferi); sing., Lucr. 3, 1012; Verg. A. 6, 577; Hor. C. 3, 7, 17; Stat. S. 2, 7, 116; plur., Lucr. 3, 42; 3, 966; 5, 1126; Verg. A. 4, 243; 6, 135; Hor. C. 1, 28, 10; Ov. M. 1, 113; 5, 371; 5, 423;

    10, 21 et saep. al.—Personified: Tartarus pater,

    i. e. Pluto, Val. Fl. 4, 258.—Hence,
    A.
    Tartărĕus, a, um, adj., of or belonging to the infernal regions, Tartarean, infernal:

    tenebrica plaga, Cic. poët. Tusc. 2, 9, 22: antrum,

    i. e. the infernal regions, Luc. 6, 712:

    umbrae,

    Ov. M. 6, 676; 12, 257:

    custos,

    i. e. Cerberus, Verg. A. 6, 395:

    Acheron,

    id. ib. 6, 295:

    Phlegethon,

    id. ib. 6, 551:

    sorores,

    i. e. the Furies, id. ib. 7, 328; Stat. Th. 5, 66;

    hence, vox Alectus,

    Verg. A. 7, 514.—
    B.
    Tartărĭnus, a, um, adj., Tartarean, infernal; poet. for horrid, terrible:

    Tartarino cum dixit Ennius, horrendo et terribili Verrius vult accipi, a Tartaro, qui locus apud inferos,

    Fest. p. 359 Müll.: corpore Tartarino prognata Paluda virago, Enn. ap. Varr. L. L. 7, 37 ib.— Trop.:

    delator,

    Amm. 15, 6, 1.
    2.
    Tartărus, i, m., a river of Italy, now Tariaro, Tac. H. 3, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > Tartareus

  • 3 Tartareus

    a, um [ Tartarus ]
    а) тартарийский, подземный
    T. Juppĭter VFPluto
    T. custos VCerbĕrus
    б) перен. страшный, жуткий (vox V; nox VF)

    Латинско-русский словарь > Tartareus

  • 4 custos

    custōs, ōdis, m. et f. [st1]1 [-] qui garde, qui veille sur, conservateur, protecteur, protectrice.    - dei custodes hujus Urbis, Cic. Sest. 53: les dieux protecteurs de Rome.    - custos capitis mei, Cic.: celui qui veille sur mes jours. [st1]2 [-] garde, gardien, gardienne, sentinelle, surveillant.    - nullus est portis custos, Cic. Cat. 2, 27: il n'y a pas un garde aux portes.    - quarta vigilia... de muro cum vigiliis custodibusque nostris conloquitur, Caes. BC. 1, 22: à la quatrième veille... du haut du rempart il parle à nos sentinelles et à nos gardes.    - fani custodes, Cic. Verr. 4, 94: les gardiens du temple.    - hortorum custodes, Suet. Cal. 59: les gardes des jardins.    - absol. custodes, Virg. G. 3, 406: chiens de garde.    - senatum rei publicae custodem collocaverunt, Cic. Sest. 137: ils ont préposé le sénat à la garde de l'Etat.    - custodes dare, Cic. Nep.: donner une escorte (à qqn).    - custodes disponere in vallo, Caes.: placer des sentinelles sur le retranchement.    - custos dignitatis fortitudo, Cic. Tusc. 2, 33: le courage est le garant de notre dignité.    - custos corporis, Liv. 24, 7, 4: garde du corps.    - Tartareus custos, Virg. En. 6: (Cerbère), gardien du Tartare. [st1]3 [-] gardien, geôlier.    - saevo te sub custode tenebo, Hor. Ep. 1, 16, 77: je te soumettrai à un cruel gardien.    - praefectus custodum, Nep.: l'officier des geôliers. [st1]4 [-] pédagogue, mentor, gouverneur (d'un jeune enfant).    - cf. gr. παιδοϕύλαξ.    - bone custos, Ter. Ph. 287: ô excellent pédagogue. [st1]5 [-] contrôleur, scrutateur dans les comices, gardien de l'urne électorale.    - Varr. R. R. 3, 5, 18; Cic. Agr. 2, 9, 22; Cic. Red. Sen. 7, 17. [st1]6 [-] courson (branche taillée court pour que la sève s'y concentre).    - Cato. Agr. 33, 1. [st1]7 [-] le gardien de l'Ourse (étoile de la constellation du Bouvier).    - cf. gr. Ἀρκτοϕύλαξ.    - Vitr. 9, 4, 1.
    * * *
    custōs, ōdis, m. et f. [st1]1 [-] qui garde, qui veille sur, conservateur, protecteur, protectrice.    - dei custodes hujus Urbis, Cic. Sest. 53: les dieux protecteurs de Rome.    - custos capitis mei, Cic.: celui qui veille sur mes jours. [st1]2 [-] garde, gardien, gardienne, sentinelle, surveillant.    - nullus est portis custos, Cic. Cat. 2, 27: il n'y a pas un garde aux portes.    - quarta vigilia... de muro cum vigiliis custodibusque nostris conloquitur, Caes. BC. 1, 22: à la quatrième veille... du haut du rempart il parle à nos sentinelles et à nos gardes.    - fani custodes, Cic. Verr. 4, 94: les gardiens du temple.    - hortorum custodes, Suet. Cal. 59: les gardes des jardins.    - absol. custodes, Virg. G. 3, 406: chiens de garde.    - senatum rei publicae custodem collocaverunt, Cic. Sest. 137: ils ont préposé le sénat à la garde de l'Etat.    - custodes dare, Cic. Nep.: donner une escorte (à qqn).    - custodes disponere in vallo, Caes.: placer des sentinelles sur le retranchement.    - custos dignitatis fortitudo, Cic. Tusc. 2, 33: le courage est le garant de notre dignité.    - custos corporis, Liv. 24, 7, 4: garde du corps.    - Tartareus custos, Virg. En. 6: (Cerbère), gardien du Tartare. [st1]3 [-] gardien, geôlier.    - saevo te sub custode tenebo, Hor. Ep. 1, 16, 77: je te soumettrai à un cruel gardien.    - praefectus custodum, Nep.: l'officier des geôliers. [st1]4 [-] pédagogue, mentor, gouverneur (d'un jeune enfant).    - cf. gr. παιδοϕύλαξ.    - bone custos, Ter. Ph. 287: ô excellent pédagogue. [st1]5 [-] contrôleur, scrutateur dans les comices, gardien de l'urne électorale.    - Varr. R. R. 3, 5, 18; Cic. Agr. 2, 9, 22; Cic. Red. Sen. 7, 17. [st1]6 [-] courson (branche taillée court pour que la sève s'y concentre).    - Cato. Agr. 33, 1. [st1]7 [-] le gardien de l'Ourse (étoile de la constellation du Bouvier).    - cf. gr. Ἀρκτοϕύλαξ.    - Vitr. 9, 4, 1.
    * * *
        Custos, huius custodis, pen. prod. com. g. Cic. Qui prend garde à quelque chose, et y ha l'oeil, Gardien, ou Gardienne.
    \
        Custos ianitrix. Plaut. Portiere.
    \
        Tribunuspleb. praeses custosque libertatis. Cic. Conservateur de la liberté publique.
    \
        Portae custos. Cic. Portier.
    \
        Acerra, thuris custos. Ouid. Dedens quoy on garde l'encens.
    \
        Coronare abitum custode. Virgil. Mettre des gardes tout autour du lieu par où quelqu'un s'en peult fuir.
    \
        Custos exactor. Tacit. Qui assiste et est present à veoir faire quelque chose: pour l'assistence et presence duquel, ceulx qui besongnent sont plus attentifs à faire leur debvoir.
    \
        Custos in vitibus. Columel. Cela qui demeure sur le col d'un sep de vigne apres qu'elle est taillee, où sont delaissez deux ou trois bourgeons. Une garde, ou autrement Un col.

    Dictionarium latinogallicum > custos

  • 5 canis

    I is m., f.
    1) собака, пёс
    c. femina Vrсука
    c. venaticus Pl, C — охотничья собака, гончая
    c. tergeminus и vipereus O, Tartareus M или Stygius SenTCerberus
    venatum ducere invītas canes погов. Plнасильно вести собак на охоту (т. е. поступать с кем-л. по своему произволу)
    2) бран. бесстыдник Pl, Ter, H, Pt etc., подхалим C или злюка Pl
    3)
    4) созвездие Пса (см. Canis II)
    5) самый неудачный бросок при игре в кости (когда каждая из четырех костей показывает по одному очку) Prp, O, Su
    II Canis, is m.
    Ex:
    C. major Vtr, V etc. — созвездие Большого Пса, к вост. от Ориона (самая крупная звезда в нём Canicula или Sirius); ранний восход этого созвездия, в середине июля, возвещал наступление самой знойной поры
    C. minor ( или Antecanis)
    1) созвездие Малого Пса (к югу от экватора) Vtr, O
    2) в мифологиипёс Эригоны, дочери Икария O

    Латинско-русский словарь > canis

  • 6 custos

    custōs, ōdis m., f.
    1) страж, сторож, надзиратель, наблюдатель, смотритель (arcis QC; hortorum Su)
    c. Tartareus V — страж Тартара (= Cerberus)
    c. corporis Nep, Su, Tтелохранитель
    c. gregis Vпастух
    c. portae Cпривратник
    c. telorum перен. Oколчан
    2) блюститель ( legum Col); хранитель, защитник, покровитель ( dii custodes et conservatores hujus urbis C)
    3) pl. охрана, стража, караул ( custodes disponere in vallo Cs)

    Латинско-русский словарь > custos

  • 7 Tartarinus

    a, um Enn = Tartareus

    Латинско-русский словарь > Tartarinus

  • 8 Tartarus

    I (-os), ī m. и Tartara, ōrum n.
    Тартар, подземное царство, ад Lcr, V etc.
    II Tartarus, a, um VF = Tartareus

    Латинско-русский словарь > Tartarus

  • 9 canis

    canis, is, c., (κύων, Genet. κυνός), der Hund, I) eig.: c. femina, Hündin, Varr.: c. feta, Enn. fr.: c. praegnans, Varr.: partu gravida, Iustin. 43, 4, 4: c. alba, Sen.: c. villaticus, Col.: c. venaticus, Plaut. u. Cic.: c. extrarius, Suet.: c. catenarius, Sen.: c. pastoricius, Apul.: c. gregarius, Porph. Hor.: c. acer, c. sagax, Enn. fr. u. Cic.: c. obscoena, schamloser, Verg.: canes nocturni, Cic.: c. moestos edens eiulatus, kläglich heulender, Plin.: canis rabiosus, Cels.: rabiosa femina c., Plaut.: c. mordax, Plaut.: c. gravis, Ggstz. c. pernix, Col.: c. Laconicus, spartan. Jagdhund, Petr.: c. Molossus, molossischer Jagdhund, Lucr. u. Hor.: c. Echidnaea, Ov., od. c. tergeminus, Ov., od. vipereus, Ov., od. c. Tartareus, Mart., od. c. Stygius, Sen. poët., Zerberus: canes semidei, Anubis, Lucan.: alere canes ad venandum, Ter.: alere canes in Capitolio, Cic.: canem alligare ad ostium, Sen. rhet.: od. religare pro foribus, Suet.: circumdare canibus saltus, Verg.: immissis canibus agitare feras, Verg.: cave canem (als Inschrift an der Haustür), Varr. sat. Men. 143. Petr. 29, 1. Corp. inscr. Lat. 10, 877; Titel einer Satura, Varr. sat. Men. 75. – Sprichw., α) cane peius et angue vitare, ärger fliehen als usw., Hor. ep. 1, 17, 30. – β) venatum ducere invitas canes (= jmd. trotz seines Sträubens zu etwas zwingen), Plaut. Stich. 139. – γ) canis a corio numquam absterrebitur uncto, an kleinen Riemen lernt der Hund Leder fressen, Hor. sat. 2, 5, 83. – δ) a cane non magno saepe tenetur aper (= auch ein Schwächerer wird oft eines Stärkeren Herr), Ov. rem. 422. – ε) canis timidus vehementius latrat quam mordet (= ein Furchtsamer schimpft wohl, aber er greift nicht an), Curt. 7, 4 (16), 13. – II) übtr.: A) v. Menschen: a) als Schimpfwort, Hund, zum Ausdruck der Unverschämtheit, Schmutzigkeit, des zynischen Wesens, Plaut. most. 41. Ter. eun. 803. Hor. epod. 6, 1 (vgl. sat. 2, 2, 56). Petr. 74, 9. Suet. Vesp. 13: dah. canes v. den zynischen Philosophen, Diogenes cum choro canum suorum, Lact. epit. 39, 4. – od. der Wut, Raserei, Plaut. Men. 714 u. 718. – b) von bissigen Menschen, besonders Anklägern, Cic. Rosc. Am. 57. Sen. ad Marc. 22, 5. – c) v. unterwürfigen Anhänger einer Person, Schmarrotzer, Kreatur, Clodianus canis, Cic. Pis. 23. – B) der Hund als Sternbild, a) canis maior, κύων, der große Hund, ein Sternbild auf der südlichen Halbkugel, nahe der Milchstraße, Vitr., Verg. u.a. – b) canis minor, auch Antecanem (s. d.), griech. προκύων, der kleine Hund, ein Sternbild am Äquator u. südl. von ihm, Ov.: dem Mythus zufolge der Hund der Erigone, der Tochter des Ikarus, dah. canis Erigoneïus u. Icarius, Ov. – v. beiden Hunden, Plur. canes, Varr. r. r. 2, 1, 8. – C) canis marinus, der Seehund, Sen. de ben. 2, 34, 2. Plin. 9, 110; u. canes mythisch von den Hunden der Scylla, Lucr. 5, 889 (892). Verg. Aen. 3, 432. Tibull. 3, 4, 89. Cic. Verr. 5, 146. – D) im Würfelspiele (lusus talorum), der unglücklichste Wurf, wenn jeder der vier Würfel die Zahl I zeigt (also der Wurf IIII), der Hundswurf, Pasch (Ggstz. Venus), canes damnosi, Prop. 4, 8, 46. Ov. trist. 2, 474: canem mittere, Aug. bei Suet. Aug. 71, 2. – dah. sprichw., tam facile homines occīdebat quam canis excidit, Sen. apoc. 10, 2. – E) eine Art Fessel, ut canem et furcam feras, Plaut. Cas. 389. – / arch. Nbf. canēs, is, c. (s. Varr. LL. 7, 32), Plaut. Men. 718; most. 41; trin. 170 u. 172. Enn. ann. 518. Lucil. sat. 1, 32 u. 6, 12.

    lateinisch-deutsches > canis

  • 10 custos

    cūstōs, ōdis, c. (wahrscheinl. zu ἀκούω), der Wächter, Hüter, die Wächterin, Hüterin, I) im allg., der Wächter, Bewacher, Bewahrer, Aufrechterhalter, Schirmer, Hüter, Aufseher, die Wächterin, Bewacherin, Bewahrerin usw., a) übh.: c. aedicularum, Türhüterin, Petron.: arcis, Curt.: assiduus c. auctoritatis, Plin.: capitis mei, Cic.: casae, Sen.: istius domicilii, Sen.: vigiles fanique custodes, Cic.: c. gazae regiae, pecuniae regiae, Schatzbewahrer, Schatzmeister (γαζοφύλαξ), Nep. u. Curt.: hortorum (κηποφύλαξ), Suet.: custodes legum (νομοφύλακες), Col.: pecuniae quam regni melior, Liv.: c. pecuniae immensae (v. Geizhals), Sen. rhet.: c. portae, Liv.: c. defensorque provinciae, Cic.: domus Herculei c. Pinaria sacri, Verg.: sacerdos (Priesterin) c. Hesperidum templi, Verg.: suorum (deorum) templorum c. ac praeses (v. einem Pontifex), Cic.: c. urbis, zB. custosne urbis an direptor et vaxator esset Antonius, Cic.; nachaug. bes. v. Präfektus Urbi, L. Piso urbis custos, Schirmvogt, Sen.; vgl. v. dems. securitatis urbanae custos, Vell. – v. Gottheiten, Schirmer, Schutzgeist, di custodes conservatoresque huius urbis, Cic.: c. Tarenti (v. Neptun als πολιοῦχος), Hor.: custos urbis, Minerva, Cic.: montium custos nemorumque Virgo (v. der Diana), Hor.: perpetuorum custos Vesta ignium, Vell.: Priape, custos es pauperis horti, Verg. – v. Aufseher, Hüter, Wärter der Tiere, equi c., Iustin.: c. armenti (v. Pan), Ov.: boum, Ov.: c. ovium, Hor. (vgl. das sprichw. o praeclarum custodem ovium, ut aiunt, lupum! Cic. Phil. 3, 27): caprigeni pecoris c., Cic. poët.: formosi pecoris c., Verg. – v. Hunde, als Hüter, Wächter, c. mutus, Col.: c. liminis, Phaedr.: villae, Col.: dah. c. Tartareus, v. Zerberus, Verg. – v. Lebl., teils v. personif. Abstr., corporis c. natura, Lucr.: sapientia c. et procuratrix totius hominis, Cic.: fortitudo c. dignitatis, Cic.: malus est c. diuturnitatis metus, eine schlechte Gewähr dauernden Besitzes, Cic.: leges diligentissimae pudoris custodes, Quint.: teils (aber nur bei Dichtern) v. personif. Konkr., eburnea telorum c. (v. Köcher), Ov.: c. turis acerra, Ov. – severum custodem pudicitiae (Ehrenwächter) agere, Val. Max.: custodem religionum, comitiorum, rerum omnium urbanarum facere alqm, Cic.: in hortis custodem imponere fructus servandi causā, Nep.: serpentem custodem ibi ponere, Hyg.: custodem in frumento publico ponere alqm, Cic. – b) der Aufseher, Hüter eines jungen Menschen, der Mentor (griech. παιδοφύλαξ), bone c., Ter.: c. famulusque dei Silenus alumni, Hor.: discipuli c., Iuven.: c. incorruptissimus, Hor.: dare his discipulis privos custodes, Plaut.: custodis egere, Hor.: custodem removere, Hor.: vincere cautos custodes suos, Plaut.: cui (adulescenti) in lubrico aetatis non praeceptor modo, sed custos etiam rectorque quaerendus est, Plin. ep.: custodem nobis et paedagogum dedit, Sen.: als fem., natarum altrix eadem et fidissima custos, Stat. Theb. 1, 530. – c) der Wächter, Hüter, hütende Begleiter einer Frau (gewöhnl. ein Eunuch), meist vom Ehemanne bestellt (s. Burm. Prop. 2, 18, 70), vigil c., Ov.: c. otiosus puellae, Ov.: virginis abditae c. pavidus, Hor.: nimium servat custos Iunonius (von der Juno bestellte) Io, Ov.: dure vir, imposito tenerae custode puellae nihil agis, Ov.: alqm custodem (als W.) concubinae addere, Plaut. (vgl. Brix Plaut. mil. 146): custodem assiduum Ioni apponere virgini, Acc. tr. fr.: custode amoto, Ov. – u. im Plur., multae tibi tum officient res, custodes, lectica, ciniflones, Hor.: quos tibi custodes ponam? Prop. – d) der Aufseher bei der Abgabe der Stimmtäfelchen, custodes tabellarum, Cic.: alqm suis comitiis praerogativae primum custodem praeficere, Cic.: quis tribus quas voluit evocavit nullo custode sortitus? Cic.: quando illā dignitate rogatores, diribitores custodesque vidisti? Cic. – e) der milit. Wächter, α) custos corporis, im Zshg. zuw. bl. custos, der Leibwächter, Trabant, qui corporis custos fuerat Alexandri, Nep.: Germani, corporis custodes, Suet.: inter corporis custodes iter facere, Nep.: qui externorum corpori custodes aderant, Tac.: rediit in cubiculum, unde iam et custodes diffugerant, Suet. – β) der Wachtposten, die Wache, Schildwache, Schutzwa che, die Bedeckung, auch die Besatzung eines Ortes, nullus est portis custos, nullus insidiator viae, Cic.: custodes dare (eine Sch. od. Bed. geben), Cic. u. Nep. fr.: custodes disponere in vallo, Caes., in urbe, Suet.: custodes (Schutzwachen) dividere per domos eorum, Liv.: custodes fallere (von der Wache unbemerkt bleiben), Liv.: interficere paucos custodes arcis, Liv.; vgl. interfectis Novioduni (zu N.) custodibus, Caes.: custodes amovere, Tac., removere, Val. Max.: imber ab nocte media coortus custodes vigilesque dilapsos e stationibus suffugere in tecta coëgit, Liv.: quartā vigiliā circiter Lentulus Spinther de muro cum vigiliis custodibusque nostris colloquitur, Caes. – f) c. armorum (abgek. CA.), der Waffenwart, Wehrwart, Waffenmeister (franz. capitaine d'armes), ein milit. Dienstgrad beim Heere u. bei der Flotte, Paul. dig. 49, 16, 14. § 1. Corp. inscr. Lat. 6, 3304 u. 10, 3410 11, 54. – g) als t. t. der Astron., Custos = Ἀρκτοφύλαξ, der Bärenhüter, ein Gestirn, Vitr. 9, 4 (6), 1. – h) als t. t. des Landbaues, die Reserveranke am Weinstocke, die Sparrebe, die das künftige Tragholz liefert, wenn die Hauptrebe sich erschöpft hat, Cato r. r. 33, 1. Col. 4, 21, 3 u.a. Plin. 17, 181.

    II) insbes.: a) der Überwacher jmds., der Aufpasser, Aufseher, Bessus custos verius quam comes, Curt.: custos ac vindex (Bestrafer) cupiditatum, Cic.: custos furum atque avium, d. Überwacher d. D. u. V. = der Beschützer von usw., Verg. – custodem od. custodes alci apponere (beigeben), Cic. u. Tac.: alium custodem dare, qui attendat, zusammen = einen Kontrolleur, Plin.: disponere circa macellum custodes, qui obsonia contra vetitum retineant, Suet.: efflagitare aliquem, cuiuslibet ordinis, custodem factis atque dictis suis, Suet.: inditi custodes, Tac.: Dumnorigi custodes ponit, ut quae agat, quibuscum loquatur scire possit, Caes.: Commium Atrebatem cum equitatu custodis loco relinquit, Caes.: numnam hic relictus (es) custos, ne etc., Ter. – b) der Überwacher eines Gefangenen, der Wächter, die Wache, Gefangenwache (bes. im Plur.), praefectus custodum, Nep.: carceris c., Manil.: carcerum custodes, Firm.: custodes puerorum, obsidum, Liv.: custodes corrumpere, Tac.: iugulari a custodibus, Nep.: clam se ab custodibus subducere, Nep.: tradi custodibus, Auct. b. Afr.

    lateinisch-deutsches > custos

  • 11 Tartarus

    Tartarus, u. -os ī, m. u. Plur. Tartara, ōrum, n. (Τάρταρος, Plur. Τάρταρα), die Unterwelt, das Reich der Toten, der Tartarus, Sing., Lucr. 3, 1010. Verg. Aen. 6, 577 u.a.: Plur., Lucr. 3, 42. Verg. Aen. 4, 243 u.a. – personif., Tartarus pater, Pluto, Val. Flacc. 4, 258. – Dav.: A) Tartareus, a, um, zum Tartarus gehörig, tartarëisch, unterirdisch, Iuppiter, v. Pluto, Val. Flacc.: ders. deus, Ov.: custos, v. Zerberus, Verg.: sorores, v. den Furien, Verg.: umbrae, Ov. – poet. = schrecklich, furchtbar, specus, Phaedr.: nox, Val. Flacc.: vox (der Furie), Verg. – B) Tartarinus, a, um, tartarusartig, poet. = schrecklich, furchtbar, corpus, Enn. ann. 521; vgl. Fest. 359 (b), 25.

    lateinisch-deutsches > Tartarus

  • 12 canis

    canis, is, c., (κύων, Genet. κυνός), der Hund, I) eig.: c. femina, Hündin, Varr.: c. feta, Enn. fr.: c. praegnans, Varr.: partu gravida, Iustin. 43, 4, 4: c. alba, Sen.: c. villaticus, Col.: c. venaticus, Plaut. u. Cic.: c. extrarius, Suet.: c. catenarius, Sen.: c. pastoricius, Apul.: c. gregarius, Porph. Hor.: c. acer, c. sagax, Enn. fr. u. Cic.: c. obscoena, schamloser, Verg.: canes nocturni, Cic.: c. moestos edens eiulatus, kläglich heulender, Plin.: canis rabiosus, Cels.: rabiosa femina c., Plaut.: c. mordax, Plaut.: c. gravis, Ggstz. c. pernix, Col.: c. Laconicus, spartan. Jagdhund, Petr.: c. Molossus, molossischer Jagdhund, Lucr. u. Hor.: c. Echidnaea, Ov., od. c. tergeminus, Ov., od. vipereus, Ov., od. c. Tartareus, Mart., od. c. Stygius, Sen. poët., Zerberus: canes semidei, Anubis, Lucan.: alere canes ad venandum, Ter.: alere canes in Capitolio, Cic.: canem alligare ad ostium, Sen. rhet.: od. religare pro foribus, Suet.: circumdare canibus saltus, Verg.: immissis canibus agitare feras, Verg.: cave canem (als Inschrift an der Haustür), Varr. sat. Men. 143. Petr. 29, 1. Corp. inscr. Lat. 10, 877; Titel einer Satura, Varr. sat. Men. 75. – Sprichw., α) cane peius et angue vitare, ärger fliehen als usw., Hor. ep. 1, 17, 30. – β) venatum ducere invitas canes (= jmd. trotz seines Sträubens zu etwas zwingen), Plaut. Stich. 139. – γ) canis a corio numquam absterrebitur
    ————
    uncto, an kleinen Riemen lernt der Hund Leder fressen, Hor. sat. 2, 5, 83. – δ) a cane non magno saepe tenetur aper (= auch ein Schwächerer wird oft eines Stärkeren Herr), Ov. rem. 422. – ε) canis timidus vehementius latrat quam mordet (= ein Furchtsamer schimpft wohl, aber er greift nicht an), Curt. 7, 4 (16), 13. – II) übtr.: A) v. Menschen: a) als Schimpfwort, Hund, zum Ausdruck der Unverschämtheit, Schmutzigkeit, des zynischen Wesens, Plaut. most. 41. Ter. eun. 803. Hor. epod. 6, 1 (vgl. sat. 2, 2, 56). Petr. 74, 9. Suet. Vesp. 13: dah. canes v. den zynischen Philosophen, Diogenes cum choro canum suorum, Lact. epit. 39, 4. – od. der Wut, Raserei, Plaut. Men. 714 u. 718. – b) von bissigen Menschen, besonders Anklägern, Cic. Rosc. Am. 57. Sen. ad Marc. 22, 5. – c) v. unterwürfigen Anhänger einer Person, Schmarrotzer, Kreatur, Clodianus canis, Cic. Pis. 23. – B) der Hund als Sternbild, a) canis maior, κύων, der große Hund, ein Sternbild auf der südlichen Halbkugel, nahe der Milchstraße, Vitr., Verg. u.a. – b) canis minor, auch Antecanem (s. d.), griech. προκύων, der kleine Hund, ein Sternbild am Äquator u. südl. von ihm, Ov.: dem Mythus zufolge der Hund der Erigone, der Tochter des Ikarus, dah. canis Erigoneïus u. Icarius, Ov. – v. beiden Hunden, Plur. canes, Varr. r. r. 2, 1, 8. – C) canis marinus, der Seehund, Sen. de ben. 2, 34, 2. Plin. 9, 110; u. canes
    ————
    mythisch von den Hunden der Scylla, Lucr. 5, 889 (892). Verg. Aen. 3, 432. Tibull. 3, 4, 89. Cic. Verr. 5, 146. – D) im Würfelspiele (lusus talorum), der unglücklichste Wurf, wenn jeder der vier Würfel die Zahl I zeigt (also der Wurf IIII), der Hundswurf, Pasch (Ggstz. Venus), canes damnosi, Prop. 4, 8, 46. Ov. trist. 2, 474: canem mittere, Aug. bei Suet. Aug. 71, 2. – dah. sprichw., tam facile homines occīdebat quam canis excidit, Sen. apoc. 10, 2. – E) eine Art Fessel, ut canem et furcam feras, Plaut. Cas. 389. – arch. Nbf. canēs, is, c. (s. Varr. LL. 7, 32), Plaut. Men. 718; most. 41; trin. 170 u. 172. Enn. ann. 518. Lucil. sat. 1, 32 u. 6, 12.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > canis

  • 13 custos

    cūstōs, ōdis, c. (wahrscheinl. zu ἀκούω), der Wächter, Hüter, die Wächterin, Hüterin, I) im allg., der Wächter, Bewacher, Bewahrer, Aufrechterhalter, Schirmer, Hüter, Aufseher, die Wächterin, Bewacherin, Bewahrerin usw., a) übh.: c. aedicularum, Türhüterin, Petron.: arcis, Curt.: assiduus c. auctoritatis, Plin.: capitis mei, Cic.: casae, Sen.: istius domicilii, Sen.: vigiles fanique custodes, Cic.: c. gazae regiae, pecuniae regiae, Schatzbewahrer, Schatzmeister (γαζοφύλαξ), Nep. u. Curt.: hortorum (κηποφύλαξ), Suet.: custodes legum (νομοφύλακες), Col.: pecuniae quam regni melior, Liv.: c. pecuniae immensae (v. Geizhals), Sen. rhet.: c. portae, Liv.: c. defensorque provinciae, Cic.: domus Herculei c. Pinaria sacri, Verg.: sacerdos (Priesterin) c. Hesperidum templi, Verg.: suorum (deorum) templorum c. ac praeses (v. einem Pontifex), Cic.: c. urbis, zB. custosne urbis an direptor et vaxator esset Antonius, Cic.; nachaug. bes. v. Präfektus Urbi, L. Piso urbis custos, Schirmvogt, Sen.; vgl. v. dems. securitatis urbanae custos, Vell. – v. Gottheiten, Schirmer, Schutzgeist, di custodes conservatoresque huius urbis, Cic.: c. Tarenti (v. Neptun als πολιοῦχος), Hor.: custos urbis, Minerva, Cic.: montium custos nemorumque Virgo (v. der Diana), Hor.: perpetuorum custos Vesta ignium, Vell.: Priape, custos es pauperis horti, Verg. – v. Auf-
    ————
    seher, Hüter, Wärter der Tiere, equi c., Iustin.: c. armenti (v. Pan), Ov.: boum, Ov.: c. ovium, Hor. (vgl. das sprichw. o praeclarum custodem ovium, ut aiunt, lupum! Cic. Phil. 3, 27): caprigeni pecoris c., Cic. poët.: formosi pecoris c., Verg. – v. Hunde, als Hüter, Wächter, c. mutus, Col.: c. liminis, Phaedr.: villae, Col.: dah. c. Tartareus, v. Zerberus, Verg. – v. Lebl., teils v. personif. Abstr., corporis c. natura, Lucr.: sapientia c. et procuratrix totius hominis, Cic.: fortitudo c. dignitatis, Cic.: malus est c. diuturnitatis metus, eine schlechte Gewähr dauernden Besitzes, Cic.: leges diligentissimae pudoris custodes, Quint.: teils (aber nur bei Dichtern) v. personif. Konkr., eburnea telorum c. (v. Köcher), Ov.: c. turis acerra, Ov. – severum custodem pudicitiae (Ehrenwächter) agere, Val. Max.: custodem religionum, comitiorum, rerum omnium urbanarum facere alqm, Cic.: in hortis custodem imponere fructus servandi causā, Nep.: serpentem custodem ibi ponere, Hyg.: custodem in frumento publico ponere alqm, Cic. – b) der Aufseher, Hüter eines jungen Menschen, der Mentor (griech. παιδοφύλαξ), bone c., Ter.: c. famulusque dei Silenus alumni, Hor.: discipuli c., Iuven.: c. incorruptissimus, Hor.: dare his discipulis privos custodes, Plaut.: custodis egere, Hor.: custodem removere, Hor.: vincere cautos custodes suos, Plaut.: cui (adulescenti) in lubrico aetatis non praeceptor modo, sed custos etiam
    ————
    rectorque quaerendus est, Plin. ep.: custodem nobis et paedagogum dedit, Sen.: als fem., natarum altrix eadem et fidissima custos, Stat. Theb. 1, 530. – c) der Wächter, Hüter, hütende Begleiter einer Frau (gewöhnl. ein Eunuch), meist vom Ehemanne bestellt (s. Burm. Prop. 2, 18, 70), vigil c., Ov.: c. otiosus puellae, Ov.: virginis abditae c. pavidus, Hor.: nimium servat custos Iunonius (von der Juno bestellte) Io, Ov.: dure vir, imposito tenerae custode puellae nihil agis, Ov.: alqm custodem (als W.) concubinae addere, Plaut. (vgl. Brix Plaut. mil. 146): custodem assiduum Ioni apponere virgini, Acc. tr. fr.: custode amoto, Ov. – u. im Plur., multae tibi tum officient res, custodes, lectica, ciniflones, Hor.: quos tibi custodes ponam? Prop. – d) der Aufseher bei der Abgabe der Stimmtäfelchen, custodes tabellarum, Cic.: alqm suis comitiis praerogativae primum custodem praeficere, Cic.: quis tribus quas voluit evocavit nullo custode sortitus? Cic.: quando illā dignitate rogatores, diribitores custodesque vidisti? Cic. – e) der milit. Wächter, α) custos corporis, im Zshg. zuw. bl. custos, der Leibwächter, Trabant, qui corporis custos fuerat Alexandri, Nep.: Germani, corporis custodes, Suet.: inter corporis custodes iter facere, Nep.: qui externorum corpori custodes aderant, Tac.: rediit in cubiculum, unde iam et custodes diffugerant, Suet. – β) der Wachtposten, die Wache, Schildwache, Schutzwa-
    ————
    che, die Bedeckung, auch die Besatzung eines Ortes, nullus est portis custos, nullus insidiator viae, Cic.: custodes dare (eine Sch. od. Bed. geben), Cic. u. Nep. fr.: custodes disponere in vallo, Caes., in urbe, Suet.: custodes (Schutzwachen) dividere per domos eorum, Liv.: custodes fallere (von der Wache unbemerkt bleiben), Liv.: interficere paucos custodes arcis, Liv.; vgl. interfectis Novioduni (zu N.) custodibus, Caes.: custodes amovere, Tac., removere, Val. Max.: imber ab nocte media coortus custodes vigilesque dilapsos e stationibus suffugere in tecta coëgit, Liv.: quartā vigiliā circiter Lentulus Spinther de muro cum vigiliis custodibusque nostris colloquitur, Caes. – f) c. armorum (abgek. CA.), der Waffenwart, Wehrwart, Waffenmeister (franz. capitaine d'armes), ein milit. Dienstgrad beim Heere u. bei der Flotte, Paul. dig. 49, 16, 14. § 1. Corp. inscr. Lat. 6, 3304 u. 10, 3410 11, 54. – g) als t. t. der Astron., Custos = Ἀρκτοφύλαξ, der Bärenhüter, ein Gestirn, Vitr. 9, 4 (6), 1. – h) als t. t. des Landbaues, die Reserveranke am Weinstocke, die Sparrebe, die das künftige Tragholz liefert, wenn die Hauptrebe sich erschöpft hat, Cato r. r. 33, 1. Col. 4, 21, 3 u.a. Plin. 17, 181.
    II) insbes.: a) der Überwacher jmds., der Aufpasser, Aufseher, Bessus custos verius quam comes, Curt.: custos ac vindex (Bestrafer) cupiditatum, Cic.:
    ————
    custos furum atque avium, d. Überwacher d. D. u. V. = der Beschützer von usw., Verg. – custodem od. custodes alci apponere (beigeben), Cic. u. Tac.: alium custodem dare, qui attendat, zusammen = einen Kontrolleur, Plin.: disponere circa macellum custodes, qui obsonia contra vetitum retineant, Suet.: efflagitare aliquem, cuiuslibet ordinis, custodem factis atque dictis suis, Suet.: inditi custodes, Tac.: Dumnorigi custodes ponit, ut quae agat, quibuscum loquatur scire possit, Caes.: Commium Atrebatem cum equitatu custodis loco relinquit, Caes.: numnam hic relictus (es) custos, ne etc., Ter. – b) der Überwacher eines Gefangenen, der Wächter, die Wache, Gefangenwache (bes. im Plur.), praefectus custodum, Nep.: carceris c., Manil.: carcerum custodes, Firm.: custodes puerorum, obsidum, Liv.: custodes corrumpere, Tac.: iugulari a custodibus, Nep.: clam se ab custodibus subducere, Nep.: tradi custodibus, Auct. b. Afr.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > custos

  • 14 Tartarus

    Tartarus, u. -os ī, m. u. Plur. Tartara, ōrum, n. (Τάρταρος, Plur. Τάρταρα), die Unterwelt, das Reich der Toten, der Tartarus, Sing., Lucr. 3, 1010. Verg. Aen. 6, 577 u.a.: Plur., Lucr. 3, 42. Verg. Aen. 4, 243 u.a. – personif., Tartarus pater, Pluto, Val. Flacc. 4, 258. – Dav.: A) Tartareus, a, um, zum Tartarus gehörig, tartarëisch, unterirdisch, Iuppiter, v. Pluto, Val. Flacc.: ders. deus, Ov.: custos, v. Zerberus, Verg.: sorores, v. den Furien, Verg.: umbrae, Ov. – poet. = schrecklich, furchtbar, specus, Phaedr.: nox, Val. Flacc.: vox (der Furie), Verg. – B) Tartarinus, a, um, tartarusartig, poet. = schrecklich, furchtbar, corpus, Enn. ann. 521; vgl. Fest. 359 (b), 25.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Tartarus

  • 15 Canis

    1.
    cănis ( cănes, Plaut. Men. 5, 1, 18; id. Trin. 1, 2, 133; 1, 2, 135; Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll., or Ann. v. 518 Vahl.; Lucil. ap. Varr. ib.; cf. Charis. 1, 17, p. 118 P.; abl. always cane; gen. plur. canum; v. Neue, Formenl. pp. 223, 258 sq.), comm. [Sanscr. cvan; Gr. kuôn, kunos; Germ. Hund; Engl. hound].
    I.
    Lit., a dog.
    A.
    In gen., v. Varr. R. R. 1, 21; 2, 9, 1 sqq.; Plin. 8, 40, 61, § 142 sqq.; Col. 7, 12, 1: tantidem quasi feta canes sine dentibus latrat, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll. (Ann. v. 518 Vahl.):

    introiit in aedĭs ater alienus canis,

    Ter. Phorm. 4, 4, 25: inritata canes, Lucil. ap. Charis. 1, p. 100 P.:

    canem inritatam imitarier,

    Plaut. Capt. 3, 1, 25:

    in Hyrcaniă plebs publicos alit canes, optumates domesticos: nobile autem genus canum illud scimus esse, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 45, 108:

    si lupi canibus similes sunt,

    id. Ac. 2, 16, 50:

    canes ut montivagae persaepe ferai Naribus inveniunt quietes,

    Lucr. 1, 405:

    canis acer,

    Hor. Epod. 12, 6:

    acres,

    Varr. R. R. 1, 21:

    acriores et vigilantiores,

    Cato, R. R. 124:

    assiduus,

    Col. R. R. 7, 12, 5:

    catenarius,

    Sen. Ira, 3, 37, 2:

    catenă vinctus,

    Petr. 29:

    Molossi,

    Hor. S. 2, 6, 115; cf. Lucr. 5, 1063:

    obscenae,

    Verg. G. 1, 470; Ov. F. 4, 936:

    pastoralis,

    Col. 7, 12, 3:

    pecuarius,

    id. 7, 12, 8:

    pulicosa,

    id. 7, 13, 2:

    rabidi,

    Lucr. 5, 892; Sen. Oedip. 932:

    rabiosus,

    Plin. 29, 4, 32, § 98:

    saeva canum rabies,

    Prop. 3, 16 (4, 15), 17; Plin. 8, 40, 63, § 152:

    est verunculus in linguă canum, quo exempto nec rabidi fuint, etc.,

    id. 29, 4, 32, § 100: rabiosa. Hor. Ep. 2, 2, 75:

    venatici,

    Cic. Verr. 2, 4, 13, § 31; Nep. Pel. 2, 5:

    alere canes ad venandum,

    Ter. And. 1, 1, 30; Curt. 9, 1, 31:

    vigiles,

    Hor. C. 3, 16, 2:

    canum fida custodia,

    Cic. N. D. 2, 63, 150:

    fida canum vis,

    Lucr. 6, 1222:

    levisomna canum fido cum pectore corda,

    id. 5, 864:

    caput mediae canis praecisae,

    Liv. 40, 6, 1; cf. Curt. 10, 9, 12:

    saepe citos egi per juga longa canes,

    Ov. H. 5, 20:

    canibus circumdare saltus,

    Verg. E. 10, 57:

    hos non inmissis canibus agitant,

    id. G. 3, 371:

    leporem canibus venari,

    id. ib. 3, 410.—
    B.
    Esp.
    1.
    As a term of reproach, to denote,
    a.
    A shameless, vile person, Plaut. Most. 1, 1, 40; Ter. Eun. 4, 7, 33 Donat. ad loc.; Hor. Epod. 6, 1; cf. id. S. 2, 2, 56; Petr. 74, 9; Suet. Vesp. 13. —
    b.
    A fierce or enraged person, Plaut. Men. 5, 1, 14, 5, 1, 18; Hyg. Fab. 3; cf. Cic. Rosc. Am. 20, 57; Sen. Cons. Marc. 22, 5.—
    2.
    As the regular designation of the hangers-on or parasites of an eminent or rich Roman; a follower, dog, creature:

    multa sibi opus esse, multa canibus suis quos circa se habuit,

    Cic. Verr. 2, 1, 48, § 126:

    cohors ista quorum hominum est? Volusii haruspices et Canelii medici et horum canum quos tribunal meum vides lambere,

    id. ib. 2, 3, 11, §

    28: apponit de suis canibus quendam,

    id. ib. 2, 4, 19, § 40; 2, 5, 56, § 146; id. Att. 6, 3, 6; id. Pis. 10, 23.—
    3.
    In mythical lang.
    a.
    Tergeminus, i. e. Cerberus. Ov. A. A. 3, 322; id. Tr. 4, 7, 16;

    called also viperius,

    id. Am. 3, 12, 26:

    Tartareus,

    Sen. Herc. Fur. 649:

    triformis,

    id. Herc. Oet. 1202: Echidnaea. Ov. M. 7, 409; cf.:

    infernae canes,

    Hor. S. 1, 8, 35; Verg. A. 6, 257; Luc. 6, 733. —
    b.
    Semidei canes, Anubis, Luc. 8, 832.—
    4.
    Prov.
    a.
    Stultitia est venatum ducere invitas canes, Plaut. Stich. 1, 2, 82.—
    b.
    Cane pejus et angui Vitare aliquid, Hor. Ep. 1, 17, 30.—
    c.
    Ut canis a corio numquam absterrebitur uncto, will never be frightened from the greasy hide, Hor. S. 2, 5, 83.—
    d.
    Canis caninam non ēst (cf. Engl. dog won ' t eat dog), Auct. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll.—
    e.
    A cane non magno saepe tenetur aper, Ov. R. Am. 422.—
    5.
    CAVE CANEM, beware of the dog, a frequent inscription of warning to trespassers on doors, etc., Petr. 29; Varr. ap. Non. p. 153, 1; Inscr. Orell. 4320. —Hence:

    Cave Canem,

    the title of a satire by Varro, Non. p. 75, 22.—
    II.
    Transf. [p. 279]
    A.
    A constellation; the Dog.
    1.
    Esp.:

    Canis Major, or simply Canis,

    a constellation of twenty stars, Hyg. Astr. 3, 34; of which the brighest is Sirius or Canicula, Cic. N. D. 2, 44, 114; id. Arat. 108 (349); 123 (367); 138 (382); 276 (522); Vitr. 9, 5, 2; Verg. G. 1, 218; 2, 353; Hor. S. 1, 7, 25; id. Ep. 1, 10, 16; Tib. 3, 5, 2; Ov. F. 4, 904; Plin. 18, 26, 64, § 234 sqq.—
    2.
    Canis Minor, or Minusculus, the Little Dog, = Prokuôn, commonly called Antecanis (hence the plur. canes), Vitr. 9, 52; Plin. 18, 28, 68, § 268; Ov. F. 4, 904.—Acc. to the fable, the dog of Erigone, daughter of Icarius;

    hence, Erigoneïus,

    Ov. F. 5, 723, and Icarius, id. ib. 4, 939.—
    B.
    The sea-dog, called canis marinus, Plin. 9, 35, 55, § 110; and mythically, of the dogs of Scylla, Lucr. 5, 890; Verg. A. 3, 432; Tib. 3, 4, 89; Cic. Verr. 2, 5, 56, § 146; Luc. 1, 549 Cort.; Sen. Med. 351.—
    C.
    The worst throw with dice, the dog-throw (cf. canicula and alea):

    damnosi,

    Prop. 4 (5), 8, 46; Ov. Tr. 2, 474:

    canem mittere,

    Suet. Aug. 71; cf. Isid. Orig. 18, 65.—Prov.:

    tam facile quam canis excidit,

    Sen. Apocol. 10, 2.—
    D.
    A Cynic philosopher:

    Diogenes cum choro canum suorum,

    Lact. Epit. 39, 4.—
    E.
    A kind of fetter, Plaut. Cas. 2, 6, 37 dub. (al. camum; v. camus); cf. 1. catulus.
    2.
    Cănis, is, m., a small river tributary to the Po, Plin. 3, 16, 20, § 117.

    Lewis & Short latin dictionary > Canis

  • 16 canis

    1.
    cănis ( cănes, Plaut. Men. 5, 1, 18; id. Trin. 1, 2, 133; 1, 2, 135; Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll., or Ann. v. 518 Vahl.; Lucil. ap. Varr. ib.; cf. Charis. 1, 17, p. 118 P.; abl. always cane; gen. plur. canum; v. Neue, Formenl. pp. 223, 258 sq.), comm. [Sanscr. cvan; Gr. kuôn, kunos; Germ. Hund; Engl. hound].
    I.
    Lit., a dog.
    A.
    In gen., v. Varr. R. R. 1, 21; 2, 9, 1 sqq.; Plin. 8, 40, 61, § 142 sqq.; Col. 7, 12, 1: tantidem quasi feta canes sine dentibus latrat, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll. (Ann. v. 518 Vahl.):

    introiit in aedĭs ater alienus canis,

    Ter. Phorm. 4, 4, 25: inritata canes, Lucil. ap. Charis. 1, p. 100 P.:

    canem inritatam imitarier,

    Plaut. Capt. 3, 1, 25:

    in Hyrcaniă plebs publicos alit canes, optumates domesticos: nobile autem genus canum illud scimus esse, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 45, 108:

    si lupi canibus similes sunt,

    id. Ac. 2, 16, 50:

    canes ut montivagae persaepe ferai Naribus inveniunt quietes,

    Lucr. 1, 405:

    canis acer,

    Hor. Epod. 12, 6:

    acres,

    Varr. R. R. 1, 21:

    acriores et vigilantiores,

    Cato, R. R. 124:

    assiduus,

    Col. R. R. 7, 12, 5:

    catenarius,

    Sen. Ira, 3, 37, 2:

    catenă vinctus,

    Petr. 29:

    Molossi,

    Hor. S. 2, 6, 115; cf. Lucr. 5, 1063:

    obscenae,

    Verg. G. 1, 470; Ov. F. 4, 936:

    pastoralis,

    Col. 7, 12, 3:

    pecuarius,

    id. 7, 12, 8:

    pulicosa,

    id. 7, 13, 2:

    rabidi,

    Lucr. 5, 892; Sen. Oedip. 932:

    rabiosus,

    Plin. 29, 4, 32, § 98:

    saeva canum rabies,

    Prop. 3, 16 (4, 15), 17; Plin. 8, 40, 63, § 152:

    est verunculus in linguă canum, quo exempto nec rabidi fuint, etc.,

    id. 29, 4, 32, § 100: rabiosa. Hor. Ep. 2, 2, 75:

    venatici,

    Cic. Verr. 2, 4, 13, § 31; Nep. Pel. 2, 5:

    alere canes ad venandum,

    Ter. And. 1, 1, 30; Curt. 9, 1, 31:

    vigiles,

    Hor. C. 3, 16, 2:

    canum fida custodia,

    Cic. N. D. 2, 63, 150:

    fida canum vis,

    Lucr. 6, 1222:

    levisomna canum fido cum pectore corda,

    id. 5, 864:

    caput mediae canis praecisae,

    Liv. 40, 6, 1; cf. Curt. 10, 9, 12:

    saepe citos egi per juga longa canes,

    Ov. H. 5, 20:

    canibus circumdare saltus,

    Verg. E. 10, 57:

    hos non inmissis canibus agitant,

    id. G. 3, 371:

    leporem canibus venari,

    id. ib. 3, 410.—
    B.
    Esp.
    1.
    As a term of reproach, to denote,
    a.
    A shameless, vile person, Plaut. Most. 1, 1, 40; Ter. Eun. 4, 7, 33 Donat. ad loc.; Hor. Epod. 6, 1; cf. id. S. 2, 2, 56; Petr. 74, 9; Suet. Vesp. 13. —
    b.
    A fierce or enraged person, Plaut. Men. 5, 1, 14, 5, 1, 18; Hyg. Fab. 3; cf. Cic. Rosc. Am. 20, 57; Sen. Cons. Marc. 22, 5.—
    2.
    As the regular designation of the hangers-on or parasites of an eminent or rich Roman; a follower, dog, creature:

    multa sibi opus esse, multa canibus suis quos circa se habuit,

    Cic. Verr. 2, 1, 48, § 126:

    cohors ista quorum hominum est? Volusii haruspices et Canelii medici et horum canum quos tribunal meum vides lambere,

    id. ib. 2, 3, 11, §

    28: apponit de suis canibus quendam,

    id. ib. 2, 4, 19, § 40; 2, 5, 56, § 146; id. Att. 6, 3, 6; id. Pis. 10, 23.—
    3.
    In mythical lang.
    a.
    Tergeminus, i. e. Cerberus. Ov. A. A. 3, 322; id. Tr. 4, 7, 16;

    called also viperius,

    id. Am. 3, 12, 26:

    Tartareus,

    Sen. Herc. Fur. 649:

    triformis,

    id. Herc. Oet. 1202: Echidnaea. Ov. M. 7, 409; cf.:

    infernae canes,

    Hor. S. 1, 8, 35; Verg. A. 6, 257; Luc. 6, 733. —
    b.
    Semidei canes, Anubis, Luc. 8, 832.—
    4.
    Prov.
    a.
    Stultitia est venatum ducere invitas canes, Plaut. Stich. 1, 2, 82.—
    b.
    Cane pejus et angui Vitare aliquid, Hor. Ep. 1, 17, 30.—
    c.
    Ut canis a corio numquam absterrebitur uncto, will never be frightened from the greasy hide, Hor. S. 2, 5, 83.—
    d.
    Canis caninam non ēst (cf. Engl. dog won ' t eat dog), Auct. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll.—
    e.
    A cane non magno saepe tenetur aper, Ov. R. Am. 422.—
    5.
    CAVE CANEM, beware of the dog, a frequent inscription of warning to trespassers on doors, etc., Petr. 29; Varr. ap. Non. p. 153, 1; Inscr. Orell. 4320. —Hence:

    Cave Canem,

    the title of a satire by Varro, Non. p. 75, 22.—
    II.
    Transf. [p. 279]
    A.
    A constellation; the Dog.
    1.
    Esp.:

    Canis Major, or simply Canis,

    a constellation of twenty stars, Hyg. Astr. 3, 34; of which the brighest is Sirius or Canicula, Cic. N. D. 2, 44, 114; id. Arat. 108 (349); 123 (367); 138 (382); 276 (522); Vitr. 9, 5, 2; Verg. G. 1, 218; 2, 353; Hor. S. 1, 7, 25; id. Ep. 1, 10, 16; Tib. 3, 5, 2; Ov. F. 4, 904; Plin. 18, 26, 64, § 234 sqq.—
    2.
    Canis Minor, or Minusculus, the Little Dog, = Prokuôn, commonly called Antecanis (hence the plur. canes), Vitr. 9, 52; Plin. 18, 28, 68, § 268; Ov. F. 4, 904.—Acc. to the fable, the dog of Erigone, daughter of Icarius;

    hence, Erigoneïus,

    Ov. F. 5, 723, and Icarius, id. ib. 4, 939.—
    B.
    The sea-dog, called canis marinus, Plin. 9, 35, 55, § 110; and mythically, of the dogs of Scylla, Lucr. 5, 890; Verg. A. 3, 432; Tib. 3, 4, 89; Cic. Verr. 2, 5, 56, § 146; Luc. 1, 549 Cort.; Sen. Med. 351.—
    C.
    The worst throw with dice, the dog-throw (cf. canicula and alea):

    damnosi,

    Prop. 4 (5), 8, 46; Ov. Tr. 2, 474:

    canem mittere,

    Suet. Aug. 71; cf. Isid. Orig. 18, 65.—Prov.:

    tam facile quam canis excidit,

    Sen. Apocol. 10, 2.—
    D.
    A Cynic philosopher:

    Diogenes cum choro canum suorum,

    Lact. Epit. 39, 4.—
    E.
    A kind of fetter, Plaut. Cas. 2, 6, 37 dub. (al. camum; v. camus); cf. 1. catulus.
    2.
    Cănis, is, m., a small river tributary to the Po, Plin. 3, 16, 20, § 117.

    Lewis & Short latin dictionary > canis

  • 17 Phlegethon

    Phlĕgĕthon, ontis, m., = Phlegethôn (burning, blazing), a river in the Lower World, which ran with fire instead of water:

    Chaos et Phlegethon loca nocte silentia late,

    Verg. A. 6, 265:

    Tartareus,

    id. ib. 6, 551; Stat. Th. 4, 522:

    ardenti freto Phlegethon harenas igneus tostas agens,

    Sen. Thyest. 1018; id. Oedip. 162; id. Agam. 752. —Hence,
    A.
    Phlĕgĕthontēus, a, um, adj., Phlegethontian:

    ripa,

    Claud. Rapt. Pros. 1, 88.—
    B.
    Phlĕgĕthontis, ĭdis, f. adj., Phlegethontian:

    unda,

    Ov. M. 15, 532:

    lympha,

    id. ib. 5, 544.

    Lewis & Short latin dictionary > Phlegethon

  • 18 Phlegethonteus

    Phlĕgĕthon, ontis, m., = Phlegethôn (burning, blazing), a river in the Lower World, which ran with fire instead of water:

    Chaos et Phlegethon loca nocte silentia late,

    Verg. A. 6, 265:

    Tartareus,

    id. ib. 6, 551; Stat. Th. 4, 522:

    ardenti freto Phlegethon harenas igneus tostas agens,

    Sen. Thyest. 1018; id. Oedip. 162; id. Agam. 752. —Hence,
    A.
    Phlĕgĕthontēus, a, um, adj., Phlegethontian:

    ripa,

    Claud. Rapt. Pros. 1, 88.—
    B.
    Phlĕgĕthontis, ĭdis, f. adj., Phlegethontian:

    unda,

    Ov. M. 15, 532:

    lympha,

    id. ib. 5, 544.

    Lewis & Short latin dictionary > Phlegethonteus

  • 19 Phlegethontis

    Phlĕgĕthon, ontis, m., = Phlegethôn (burning, blazing), a river in the Lower World, which ran with fire instead of water:

    Chaos et Phlegethon loca nocte silentia late,

    Verg. A. 6, 265:

    Tartareus,

    id. ib. 6, 551; Stat. Th. 4, 522:

    ardenti freto Phlegethon harenas igneus tostas agens,

    Sen. Thyest. 1018; id. Oedip. 162; id. Agam. 752. —Hence,
    A.
    Phlĕgĕthontēus, a, um, adj., Phlegethontian:

    ripa,

    Claud. Rapt. Pros. 1, 88.—
    B.
    Phlĕgĕthontis, ĭdis, f. adj., Phlegethontian:

    unda,

    Ov. M. 15, 532:

    lympha,

    id. ib. 5, 544.

    Lewis & Short latin dictionary > Phlegethontis

  • 20 Tartara

    1.
    Tartărus or - os, i, m., in plur. (on prosodial grounds): Tartăra, ōrum, n., = Tartaros, plur. Tartara, the infernal regions, Tartarus ( poet.; in prose, inferi); sing., Lucr. 3, 1012; Verg. A. 6, 577; Hor. C. 3, 7, 17; Stat. S. 2, 7, 116; plur., Lucr. 3, 42; 3, 966; 5, 1126; Verg. A. 4, 243; 6, 135; Hor. C. 1, 28, 10; Ov. M. 1, 113; 5, 371; 5, 423;

    10, 21 et saep. al.—Personified: Tartarus pater,

    i. e. Pluto, Val. Fl. 4, 258.—Hence,
    A.
    Tartărĕus, a, um, adj., of or belonging to the infernal regions, Tartarean, infernal:

    tenebrica plaga, Cic. poët. Tusc. 2, 9, 22: antrum,

    i. e. the infernal regions, Luc. 6, 712:

    umbrae,

    Ov. M. 6, 676; 12, 257:

    custos,

    i. e. Cerberus, Verg. A. 6, 395:

    Acheron,

    id. ib. 6, 295:

    Phlegethon,

    id. ib. 6, 551:

    sorores,

    i. e. the Furies, id. ib. 7, 328; Stat. Th. 5, 66;

    hence, vox Alectus,

    Verg. A. 7, 514.—
    B.
    Tartărĭnus, a, um, adj., Tartarean, infernal; poet. for horrid, terrible:

    Tartarino cum dixit Ennius, horrendo et terribili Verrius vult accipi, a Tartaro, qui locus apud inferos,

    Fest. p. 359 Müll.: corpore Tartarino prognata Paluda virago, Enn. ap. Varr. L. L. 7, 37 ib.— Trop.:

    delator,

    Amm. 15, 6, 1.
    2.
    Tartărus, i, m., a river of Italy, now Tariaro, Tac. H. 3, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > Tartara

См. также в других словарях:

  • Tartarĕus morbus — (lat.), so v.w. Gicht …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Akodon — Temporal range: Late Pliocene Recent Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class …   Wikipedia

  • tortue — [ tɔrty ] n. f. • v. 1190; lat. pop. °tartaruca (bestia), de °tartarucus, class. tartareus « du Tartare, infernal » 1 ♦ Reptile (chéloniens) à quatre pattes courtes, à corps enfermé dans une carapace, à tête munie d un bec corné, à marche lente.… …   Encyclopédie Universelle

  • Tartarean — Tar*ta re*an, Tartareous Tar*ta re*ous, a. [L. tartareus: cf. F. tartar[ e]en.] Of or pertaining to Tartarus; hellish. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Tartareous — Tartarean Tar*ta re*an, Tartareous Tar*ta re*ous, a. [L. tartareus: cf. F. tartar[ e]en.] Of or pertaining to Tartarus; hellish. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Tartarean — adjective Etymology: Latin tartareus, from Greek tartareios, from Tartaros Tartarus Date: 1592 of, relating to, or resembling Tartarus ; infernal < were thrown headlong…into the Tartarean abyss Edward Gibbon > …   New Collegiate Dictionary

  • Агнец скифский — (лат. Agnus Scythicus) название листвяка, Cibotium Barometz J. Sm, папоротника из семейства Cyatheaceae, водящегося в теплых странах Юго Вост. Азии, преимущественно на Зондских, Филиппинских островах и т. д. Это ползучее слоевище густо покрыто на …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • Sigmodontinae — ? Sigmodontinae Щетинистый хлопковый хомяк …   Википедия

  • Elater — ? Elater Elater ferrugineus Научная классификация Царство: Животные Надтип …   Википедия

  • Megapenthes — ? Megapenthes Научная классификация Царство: Животные Надтип: Членистые Тип: Членистоногие …   Википедия

  • Lichen [1] — Lichen (Bot.), Flechten, s.d. L. barbatus, (L. cranii humani, L. florĭdus, L. plicatus), ist Usnea plicata Ach. L. caninus (L. cinereus terrestris), ist Peltigera canina. L. caraghen, ist Chondrus crispus. L. islandicus, ist Isländisches Moos. L …   Pierer's Universal-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»