Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

symm

  • 1 clueo

    clŭĕo, ēre ( clŭo, ĕre, Aus. Prof. 21; Att. ap. Varr. L. L. 5, § 30 Müll.; Prud. ap. Symm. 2, 585; Symm. Ep. 1, 1; Mart. Cap. 6, § 571), v. n. and a. [root klu-; Sanscr. s)ru, hear; cf. Gr. akroaomai, kleos; Lat. laus], like audio, 5., to hear one ' s self called in some way, to be named, called, spoken of, reputed, esteemed, or famed in some way, = dicor (only ante- and post-class.; most freq. in Plaut. and Lucr., but not in Ter.; mostly in mock-heroic style; cf. Lorenz ad Plaut. Ps. v. 570); with pred. nom.:

    ut meus victor vir belli clueat,

    Plaut. Am. 2, 2, 16; cf. id. Trin. 2, 2, 33; 2, 2, 36.—With abl., etc., of manner, or absol.:

    ut Acherunti clueas gloriā,

    Plaut. Capt. 3, 5, 31; cf. id. Trin. 2, 4, 95:

    corona, Per gentes Italas hominum quae clara clueret,

    Lucr. 1, 120:

    si quod agit, cluet victoriā,

    Plaut. Poen. 5, 4, 20:

    cluentum fides Quojusmodi clueat,

    id. Men. 4, 2, 6:

    nam quaecumque cluent,

    every thing that has a name, Lucr. 1, 450; cf. id. 1, 481; 1, 581; 2, 351; 2, 525; 2, 791; 3, 207 al.; Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23.—With inf. and pred. nom.: per gentes esse cluebat omnium miserrimus, Enn. ap. Non. p. 88, 1; Plaut. Bacch. 4, 9, 1; Lucr. 4, 53 Lachm. N. cr.; cf. also clueor.

    Lewis & Short latin dictionary > clueo

  • 2 colludium

    collūdĭum ( conl-), ii, n. [colludo] (post-class.).
    I.
    A sporting, playing together:

    delphinorum,

    Sol. 12; so Symm. Ep. 3, 5.—
    II.
    A secret, deceptive understanding, collusion, esp. in justice, Amm. 18, 5, 1; Cod. Th. 9, 42, 20; 11, 42, 7; Symm. Ep. 4, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > colludium

  • 3 Commodus

    1.
    com-mŏdus, a, um, adj., that has a due or proper measure; hence,
    I.
    Object., complete, perfect, of full weight or measure, fit, suitable, due, proper, etc. (mostly poet. or in post-Aug. prose;

    most freq. in Plaut.): statura,

    a tall stature, Plaut. As. 2, 3, 21:

    capillus,

    id. Most. 1, 3, 98:

    viginti argenti minae,

    full twenty, id. As. 3, 3, 134 (cf. id. ib. 3, 3, 144: minae bonae); id. Merc. 2, 3, 101:

    talentum argenti,

    id. Rud. 5, 2, 31; Lucil. ap. Non. p. 266, 27:

    novem cyathis commodis miscentur pocula,

    Hor. C. 3, 19, 12:

    alimenta,

    Dig. 34, 1, 16, § 1:

    capitis valetudo commodior,

    more firm, Cels. 8, 1; Quint. 6, 3, 77;

    and transf. to the person: vivere filium atque etiam commodiorem esse,

    to be better, Plin. Ep. 3, 16, 4.—
    II.
    Subject., suitable, fit, convenient, opportune, commodious, easy, appropriate for some one or something, favorable, friendly to (in every period and species of composition); constr. with dat. or absol., rarely with ad (v. the foll.).
    A.
    Of things.
    1.
    With dat.
    a.
    Of the purpose or use:

    curationi omnia commodiora,

    Liv. 30, 19, 5:

    nec pecori opportuna seges nec commoda Baccho,

    Verg. G. 4, 129.—
    b.
    Of the person:

    hoc et vobis et meae commodum famae arbitror,

    Ter. Hec. 4, 2, 9:

    quod erit mihi bonum et commodum,

    id. Phorm. 1, 2, 81:

    nulla lex satis commoda omnibus est (corresp. with prodesse),

    Liv. 34, 3, 5:

    primordia eloquentiae mortalibus,

    Tac. Or. 12:

    hanc sibi commodissimam belli rationem judicavit,

    Caes. B. C. 3, 85:

    quae sit stella homini commoda, quaeque mala,

    Prop. 2 (3), 27, 4.—
    2.
    Absol.:

    hiberna,

    Liv. 42, 67, 8:

    longius ceterum commodius iter,

    id. 22, 2, 2; cf.:

    commodissimus in Britanniam transjectus,

    Caes. B. G. 5, 2:

    commodius anni tempus,

    Cic. Att. 9, 3, 1; cf. Ter. And. 5, 2, 3:

    faciliore ac commodiore judicio,

    Cic. Caecin. 3, 8:

    litterae satis commodae de Britannicis rebus,

    id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 25:

    mores,

    id. Lael. 15, 54:

    commodissimum esse statuit, omnes naves subduci, etc.,

    Caes. B. G. 5, 11.—
    3.
    With or without dat. pers. in the phrase commodum est, it pleases, is agreeable, = libet:

    proinde ut commodum est,

    Plaut. Am. 2, 1, 8; 3, 1, 2: dum erit commodum, Ter. Ad. 1, 2, 38:

    si id non commodum est,

    id. Eun. 3, 2, 49; id. Phorm. 5, 8, 37; Cic. Verr. 2, 2, 13, § 33 Ascon.; 2, 2, 16, § 39; 2, 1, 26, § 65; 2, 3, 70, § 165; id. Div. 1, 49, 111; id. de Or. 3, 23, 87; Plin. Pan. 48, 1:

    id si tibi erit commodum, cures velim,

    Cic. Att. 13, 48, 2; Cels. 4, 4; 4, 22.—
    4.
    With ad and acc. of purpose (very rare):

    nec satis ad cursus commoda vestis Erat,

    Ov. F. 2, 288.—
    5.
    With sup. in u (rare):

    hoc exornationis genus... commodum est auditu,

    Auct. Her. 4, 18, 26.—
    B.
    Of persons, serving a neighbor or (more freq.) accommodating one ' s self to his wishes, useful, serviceable, pleasant, agreeable, obliging, neighborly, friendly, polite, affable, gentle, etc.:

    mihi commodus uni,

    Hor. Ep. 1, 9, 9; cf. id. ib. 2, 1, 227:

    quemquamne existimas Catone commodiorem, communiorem, moderatiorem fuisse ad omnem rationem humanitatis?

    Cic. Mur. 31, 66:

    commodior mitiorque,

    id. Q. Fr. 1, 1, 13, § 39:

    Apronius, qui aliis inhumanus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus,

    id. Verr. 2, 3, 9, § 23:

    convivae,

    Plaut. Poen. 3, 3, 2; cf.:

    commodus comissator,

    Ter. Ad. 5, 2, 8; and:

    commodus meis sodalibus,

    Hor. C. 4, 8, 1:

    homines,

    Plaut. Ps. 1, 5, 28:

    mulier commoda, Faceta,

    Ter. Heaut. 3, 2, 10; cf. id. And. 5, 2, 3.—In a double sense with I. supra:

    ubi tu commoda's, capillum commodum esse credito,

    Plaut. Most. 1, 3, 98.— Poet., of the measure of iambic verse:

    spondeos in jura paterna recepit Commodus et patiens,

    sharing the paternal rights with them, in a fraternal manner, Hor. A. P. 257.—Hence,
    III.
    Subst.: commŏdum, i, n.
    1.
    A convenient opportunity, favorable condition, convenience (rare, but in good prose):

    nostrum exspectare,

    Cic. Att. 16, 2, 1:

    cum tamdiu sedens meum commodum exspectet,

    id. ib. 14, 2, 3;

    12, 38, 1: velim aliquando, cum erit tuum commodum, Lentulum puerum visas,

    when it shall be convenient for you, id. ib. 12, 28, 3.—More freq.,
    b.
    In the connection commodo meo, tuo, etc., per commodum, ex commodo, at, or according to my, thy, etc., convenience, conveniently, at one ' s leisure:

    etiamsi spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,

    according to our convenience, Cic. Verr. 1, 18, 56:

    quod commodo tuo fiat,

    id. Fam. 4, 2, 4; 1, 1, 3; id. Att. 13, 48, 1: suo commodo me convenire, Caes. ap. Cic. ib. 14, 1, 2:

    ubi consul copias per commodum exponere posset,

    Liv. 42, 18, 3:

    tamquam lecturus ex commodo,

    Sen. Ep. 46, 1; Col. 12, 19, 3;

    so opp. festinanter,

    id. 6, 2, 14.—
    2.
    Advantage, profit (very freq. in all periods and species of composition):

    commodum est, quod plus usus habet quam molestiae: bonum sincerum debet esse et ab omni parte innoxium,

    Sen. Ep. 87, 36 sq.:

    ut malis gaudeant atque ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

    Ter. And. 4, 1, 4:

    ut ex illius commodo meum compararem commodum,

    id. Heaut. 2, 4, 17; cf. id. Hec. 5, 3, 42; Cic. N. D. 1, 9, 23:

    cui tam subito tot congruerint commoda,

    Ter. Eun. 5, 8, 3:

    (honestatem) ipsam suo splendore ad se animos ducere, nullo prorsus commodo extrinsecus posito, Cic. Ac. Fragm. ap. Aug. contr. Ac. 3, 7, 15 (IV. 2, p. 470 Orell.): sequi matris commodum,

    Ter. Hec. 3, 5, 31:

    pacis,

    Cic. de Or. 2, 82, 335:

    contra valetudinis commodum laborare,

    to the injury of health, id. Mur. 23, 47:

    mea,

    Hor. Ep. 1, 14, 37:

    in publica peccem,

    id. ib. 2, 1, 3; cf.:

    populi commoda,

    Nep. Phoc. 4, 1.—
    b.
    Specif., a reward, pay, stipend, salary, wages for public service: veteranorum, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2, 3:

    omnibus provincialibus ornamentis commodisque depositis,

    emoluments, id. Red. in Sen. 14, 35; Suet. Ner. 32; cf.:

    emeritae militiae,

    id. Calig. 44; id. Aug. 49; cf. also id. Vit. 15; id. Galb. 12:

    militibus commoda dare,

    Ov. A. A. 1, 131 sq.:

    tribunatus,

    Cic. Fam. 7, 8, 1:

    missionum,

    Suet. Aug. 49.—
    c.
    A favor, privilege, immunity, Suet. Aug. 31; id. Claud. 19.—
    d.
    A useful thing, a good:

    commoda vitae,

    Cic. Tusc. 1, 36, 87; Lucr. 3, 2; cf.:

    cetera opinione bona sunt... proprietas in illis boni non est. Itaque commoda vocentur,

    Sen. Ep. 74, 17:

    inter commoda illas (divitias) numeratis: atqui eādem ratione ne commodum quidem erunt,

    id. ib. 87, 29. —
    e.
    Sometimes commodo or per commodum, adverb. antith. to that which is [p. 382] injurious, without injury or detriment:

    ut regem reducas, quod commodo rei publicae facere possis,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    si per commodum reipublicae posset, Romam venisset,

    Liv. 10, 25, 17.—
    3.
    Concr., = commodatum, that which is lent, a loan:

    qui forum et basilicas commodis hospitum, non furtis nocentium ornarent,

    Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6; cf. Isid. Orig. 5, 25, 16.—
    B.
    Advv.:
    1.
    commŏdum, adv. temp. (only in colloquial lang. and post-class. prose writers).
    a.
    At a fit time, just in time, at the very nick, at the very moment, opportunely, seasonably ( = opportune, eukairôs):

    ecce autem commodum aperitur foris,

    Plaut. Mil. 4, 4, 61:

    commodum adveni domum,

    id. Am. 2, 2, 37:

    orditur loqui,

    id. Trin. 5, 2, 12:

    ipse exit Lesbonicus,

    id. ib. 2, 3, 9: eukairôs ad me venit, cum haberem Dolabellam, Torquatus... commodum egeram diligentissime, Cic. Att. 13, 9, 1; Symm. Ep. 2, 47. —
    b.
    To designate a point of time that corresponds with another, or that just precedes it, just, just then, just now.
    (α).
    Absol.:

    ad te hercle ibam commodum,

    Plaut. Cas. 3, 4, 3; Ter. Phorm. 4, 3, 9:

    Taurus, sectatoribus commodum dimissis, sedebat, etc.,

    Gell. 2, 2, 2:

    si istac ibis, commodum obviam venies patri,

    just meet, Plaut. Merc. 1, 2, 107. —
    (β).
    With postquam or (more freq.) with cum in a parallel clause:

    postquam me misisti ad portum cum luci simul, Commodum radiosus ecce sol superabat ex mari,

    Plaut. Stich. 2, 2, 41:

    quom huc respicio ad virginem, Illa sese interea commodum huc advorterat,

    Ter. Eun. 2, 3, 52:

    commodum discesseras heri, cum Trebatius venit,

    Cic. Att. 13, 9, 1:

    emerseram commodum ex Antiati in Appiam, cum in me incurrit Curio,

    id. ib. 2, 12, 2 B. and K. (al. commode); so with the pluperf. and a foll. cum, id. ib. 13, 19, 1; 13, 30, 2; 10, 16, 1; App. M. 1, p. 107, 15:

    adducitur a Veneriis Lollius commodum cum Apronius e palaestrā redisset,

    Cic. Verr. 2, 3, 25, § 61 B. and K. (Zumpt, commode):

    cum jam filiae nostrae dies natalis appeteret, commodum aderant, quae muneri miseratis,

    Symm. Ep. 3, 50. —
    2.
    commŏdŏ, adv. temp., = commodum, a., just in time, seasonably, just at this time (ante-class. and very rare): commodo eccum exit, Titin. ap. Charis. p. 177 P. (i. e. in tempore, Charis.): commodo de parte superiore descendebat, Sisenn. ib.: commodo dictitemus, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 174; cf. id. ib. p. 177.—
    3.
    commŏdē, adv.
    a.
    (Acc. to commodus, I.) Duly, properly, completely, rightly, well, skilfully, neatly, etc. (class.):

    suo quique loco viden' capillus satis compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97: commode amictus non sum, id. Fragm. ap. Gell. 18, 12, 3:

    saltare, Nep. praef. § 1: legere,

    Plin. Ep. 5, 19, 3; cf. in comp., id. ib. 9, 34, 1:

    multa breviter et commode dicta,

    Cic. Lael. 1, 1; cf. id. de Or. 1, 53, 227; id. Rosc. Am. 4, 9; Ter. Hec. 1, 2, 20; 1, 2, 33 al.:

    cogitare,

    id. Heaut. prol. 14:

    audire,

    Cic. Verr. 2, 3, 58, § 134:

    valere,

    Plin. Ep. 3, 20, 11:

    feceris commode mihique gratum, si, etc.,

    Cic. Att. 10, 3 fin.:

    commode facere, quod, etc.,

    id. ib. 11, 7, 7; in comp.:

    commodius fecissent tribuni plebis, si, etc.,

    id. Agr. 3, 1, 1.—In medic.:

    commode facere,

    to do well, be beneficial, Cels. 4, 12.—
    b.
    (Acc. to commodus, II.)
    (α).
    Conveniently, suitably, opportunely, fitly, aptly, appropriately:

    magis commode quam strenue navigavi,

    Cic. Att. 16, 6, 1:

    ille satis scite et commode tempus ad te cepit adeundi,

    id. Fam. 11, 16, 1:

    vos istic commodissime sperem esse,

    id. ib. 14, 7, 2:

    explorat, quo commodissime itinere valles transiri possit,

    Caes. B. G. 5, 49 fin.:

    hoc ego commodius quam tu vivo,

    Hor. S. 1, 6, 110; cf.:

    consumere vitiatum commodius quam integrum,

    id. ib. 2, 2, 91; Quint. 6, 3, 54:

    cui commodissime subjungitur,

    id. 9, 3, 82; cf. id. 4, 1, 76.—
    (β).
    In a friendly manner, pleasantly, gently, kindly:

    acceptae bene et commode eximus,

    Plaut. Cas. 5, 1, 1; id. Poen. 1, 2, 190; Ter. Heaut. 3, 2, 48.—
    c.
    (Equiv. to commodum, adv. b.) Just, just at the moment when, etc.; only v.l. in the doubtful passages cited supra, commodum, b. fin.
    2.
    Commŏdus, i, m., a Roman cognomen; so L. Aelius Aurelius Commodus, Roman emperor, Lampr. Commod. 1 sq.; Eutr. 8, 15 al.—Hence,
    1.
    Commŏdĭā-nus, a, um, adj., of or pertaining to Commodus: horti, Lampr. Commod. 8:

    thermae,

    Spart. Nigid. 6 al. —
    2.
    Commŏ-dĭus, a, um, adj., the same:

    Nonae,

    Lampr. Commod. 12; cf. id. ib. 11.—
    3.
    Commŏ-dus, a, um, adj., the same: mensis, i. e. August, which Commodus wished to name after himself, Lampr. Commod. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > Commodus

  • 4 commodus

    1.
    com-mŏdus, a, um, adj., that has a due or proper measure; hence,
    I.
    Object., complete, perfect, of full weight or measure, fit, suitable, due, proper, etc. (mostly poet. or in post-Aug. prose;

    most freq. in Plaut.): statura,

    a tall stature, Plaut. As. 2, 3, 21:

    capillus,

    id. Most. 1, 3, 98:

    viginti argenti minae,

    full twenty, id. As. 3, 3, 134 (cf. id. ib. 3, 3, 144: minae bonae); id. Merc. 2, 3, 101:

    talentum argenti,

    id. Rud. 5, 2, 31; Lucil. ap. Non. p. 266, 27:

    novem cyathis commodis miscentur pocula,

    Hor. C. 3, 19, 12:

    alimenta,

    Dig. 34, 1, 16, § 1:

    capitis valetudo commodior,

    more firm, Cels. 8, 1; Quint. 6, 3, 77;

    and transf. to the person: vivere filium atque etiam commodiorem esse,

    to be better, Plin. Ep. 3, 16, 4.—
    II.
    Subject., suitable, fit, convenient, opportune, commodious, easy, appropriate for some one or something, favorable, friendly to (in every period and species of composition); constr. with dat. or absol., rarely with ad (v. the foll.).
    A.
    Of things.
    1.
    With dat.
    a.
    Of the purpose or use:

    curationi omnia commodiora,

    Liv. 30, 19, 5:

    nec pecori opportuna seges nec commoda Baccho,

    Verg. G. 4, 129.—
    b.
    Of the person:

    hoc et vobis et meae commodum famae arbitror,

    Ter. Hec. 4, 2, 9:

    quod erit mihi bonum et commodum,

    id. Phorm. 1, 2, 81:

    nulla lex satis commoda omnibus est (corresp. with prodesse),

    Liv. 34, 3, 5:

    primordia eloquentiae mortalibus,

    Tac. Or. 12:

    hanc sibi commodissimam belli rationem judicavit,

    Caes. B. C. 3, 85:

    quae sit stella homini commoda, quaeque mala,

    Prop. 2 (3), 27, 4.—
    2.
    Absol.:

    hiberna,

    Liv. 42, 67, 8:

    longius ceterum commodius iter,

    id. 22, 2, 2; cf.:

    commodissimus in Britanniam transjectus,

    Caes. B. G. 5, 2:

    commodius anni tempus,

    Cic. Att. 9, 3, 1; cf. Ter. And. 5, 2, 3:

    faciliore ac commodiore judicio,

    Cic. Caecin. 3, 8:

    litterae satis commodae de Britannicis rebus,

    id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 25:

    mores,

    id. Lael. 15, 54:

    commodissimum esse statuit, omnes naves subduci, etc.,

    Caes. B. G. 5, 11.—
    3.
    With or without dat. pers. in the phrase commodum est, it pleases, is agreeable, = libet:

    proinde ut commodum est,

    Plaut. Am. 2, 1, 8; 3, 1, 2: dum erit commodum, Ter. Ad. 1, 2, 38:

    si id non commodum est,

    id. Eun. 3, 2, 49; id. Phorm. 5, 8, 37; Cic. Verr. 2, 2, 13, § 33 Ascon.; 2, 2, 16, § 39; 2, 1, 26, § 65; 2, 3, 70, § 165; id. Div. 1, 49, 111; id. de Or. 3, 23, 87; Plin. Pan. 48, 1:

    id si tibi erit commodum, cures velim,

    Cic. Att. 13, 48, 2; Cels. 4, 4; 4, 22.—
    4.
    With ad and acc. of purpose (very rare):

    nec satis ad cursus commoda vestis Erat,

    Ov. F. 2, 288.—
    5.
    With sup. in u (rare):

    hoc exornationis genus... commodum est auditu,

    Auct. Her. 4, 18, 26.—
    B.
    Of persons, serving a neighbor or (more freq.) accommodating one ' s self to his wishes, useful, serviceable, pleasant, agreeable, obliging, neighborly, friendly, polite, affable, gentle, etc.:

    mihi commodus uni,

    Hor. Ep. 1, 9, 9; cf. id. ib. 2, 1, 227:

    quemquamne existimas Catone commodiorem, communiorem, moderatiorem fuisse ad omnem rationem humanitatis?

    Cic. Mur. 31, 66:

    commodior mitiorque,

    id. Q. Fr. 1, 1, 13, § 39:

    Apronius, qui aliis inhumanus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus,

    id. Verr. 2, 3, 9, § 23:

    convivae,

    Plaut. Poen. 3, 3, 2; cf.:

    commodus comissator,

    Ter. Ad. 5, 2, 8; and:

    commodus meis sodalibus,

    Hor. C. 4, 8, 1:

    homines,

    Plaut. Ps. 1, 5, 28:

    mulier commoda, Faceta,

    Ter. Heaut. 3, 2, 10; cf. id. And. 5, 2, 3.—In a double sense with I. supra:

    ubi tu commoda's, capillum commodum esse credito,

    Plaut. Most. 1, 3, 98.— Poet., of the measure of iambic verse:

    spondeos in jura paterna recepit Commodus et patiens,

    sharing the paternal rights with them, in a fraternal manner, Hor. A. P. 257.—Hence,
    III.
    Subst.: commŏdum, i, n.
    1.
    A convenient opportunity, favorable condition, convenience (rare, but in good prose):

    nostrum exspectare,

    Cic. Att. 16, 2, 1:

    cum tamdiu sedens meum commodum exspectet,

    id. ib. 14, 2, 3;

    12, 38, 1: velim aliquando, cum erit tuum commodum, Lentulum puerum visas,

    when it shall be convenient for you, id. ib. 12, 28, 3.—More freq.,
    b.
    In the connection commodo meo, tuo, etc., per commodum, ex commodo, at, or according to my, thy, etc., convenience, conveniently, at one ' s leisure:

    etiamsi spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,

    according to our convenience, Cic. Verr. 1, 18, 56:

    quod commodo tuo fiat,

    id. Fam. 4, 2, 4; 1, 1, 3; id. Att. 13, 48, 1: suo commodo me convenire, Caes. ap. Cic. ib. 14, 1, 2:

    ubi consul copias per commodum exponere posset,

    Liv. 42, 18, 3:

    tamquam lecturus ex commodo,

    Sen. Ep. 46, 1; Col. 12, 19, 3;

    so opp. festinanter,

    id. 6, 2, 14.—
    2.
    Advantage, profit (very freq. in all periods and species of composition):

    commodum est, quod plus usus habet quam molestiae: bonum sincerum debet esse et ab omni parte innoxium,

    Sen. Ep. 87, 36 sq.:

    ut malis gaudeant atque ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

    Ter. And. 4, 1, 4:

    ut ex illius commodo meum compararem commodum,

    id. Heaut. 2, 4, 17; cf. id. Hec. 5, 3, 42; Cic. N. D. 1, 9, 23:

    cui tam subito tot congruerint commoda,

    Ter. Eun. 5, 8, 3:

    (honestatem) ipsam suo splendore ad se animos ducere, nullo prorsus commodo extrinsecus posito, Cic. Ac. Fragm. ap. Aug. contr. Ac. 3, 7, 15 (IV. 2, p. 470 Orell.): sequi matris commodum,

    Ter. Hec. 3, 5, 31:

    pacis,

    Cic. de Or. 2, 82, 335:

    contra valetudinis commodum laborare,

    to the injury of health, id. Mur. 23, 47:

    mea,

    Hor. Ep. 1, 14, 37:

    in publica peccem,

    id. ib. 2, 1, 3; cf.:

    populi commoda,

    Nep. Phoc. 4, 1.—
    b.
    Specif., a reward, pay, stipend, salary, wages for public service: veteranorum, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2, 3:

    omnibus provincialibus ornamentis commodisque depositis,

    emoluments, id. Red. in Sen. 14, 35; Suet. Ner. 32; cf.:

    emeritae militiae,

    id. Calig. 44; id. Aug. 49; cf. also id. Vit. 15; id. Galb. 12:

    militibus commoda dare,

    Ov. A. A. 1, 131 sq.:

    tribunatus,

    Cic. Fam. 7, 8, 1:

    missionum,

    Suet. Aug. 49.—
    c.
    A favor, privilege, immunity, Suet. Aug. 31; id. Claud. 19.—
    d.
    A useful thing, a good:

    commoda vitae,

    Cic. Tusc. 1, 36, 87; Lucr. 3, 2; cf.:

    cetera opinione bona sunt... proprietas in illis boni non est. Itaque commoda vocentur,

    Sen. Ep. 74, 17:

    inter commoda illas (divitias) numeratis: atqui eādem ratione ne commodum quidem erunt,

    id. ib. 87, 29. —
    e.
    Sometimes commodo or per commodum, adverb. antith. to that which is [p. 382] injurious, without injury or detriment:

    ut regem reducas, quod commodo rei publicae facere possis,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    si per commodum reipublicae posset, Romam venisset,

    Liv. 10, 25, 17.—
    3.
    Concr., = commodatum, that which is lent, a loan:

    qui forum et basilicas commodis hospitum, non furtis nocentium ornarent,

    Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6; cf. Isid. Orig. 5, 25, 16.—
    B.
    Advv.:
    1.
    commŏdum, adv. temp. (only in colloquial lang. and post-class. prose writers).
    a.
    At a fit time, just in time, at the very nick, at the very moment, opportunely, seasonably ( = opportune, eukairôs):

    ecce autem commodum aperitur foris,

    Plaut. Mil. 4, 4, 61:

    commodum adveni domum,

    id. Am. 2, 2, 37:

    orditur loqui,

    id. Trin. 5, 2, 12:

    ipse exit Lesbonicus,

    id. ib. 2, 3, 9: eukairôs ad me venit, cum haberem Dolabellam, Torquatus... commodum egeram diligentissime, Cic. Att. 13, 9, 1; Symm. Ep. 2, 47. —
    b.
    To designate a point of time that corresponds with another, or that just precedes it, just, just then, just now.
    (α).
    Absol.:

    ad te hercle ibam commodum,

    Plaut. Cas. 3, 4, 3; Ter. Phorm. 4, 3, 9:

    Taurus, sectatoribus commodum dimissis, sedebat, etc.,

    Gell. 2, 2, 2:

    si istac ibis, commodum obviam venies patri,

    just meet, Plaut. Merc. 1, 2, 107. —
    (β).
    With postquam or (more freq.) with cum in a parallel clause:

    postquam me misisti ad portum cum luci simul, Commodum radiosus ecce sol superabat ex mari,

    Plaut. Stich. 2, 2, 41:

    quom huc respicio ad virginem, Illa sese interea commodum huc advorterat,

    Ter. Eun. 2, 3, 52:

    commodum discesseras heri, cum Trebatius venit,

    Cic. Att. 13, 9, 1:

    emerseram commodum ex Antiati in Appiam, cum in me incurrit Curio,

    id. ib. 2, 12, 2 B. and K. (al. commode); so with the pluperf. and a foll. cum, id. ib. 13, 19, 1; 13, 30, 2; 10, 16, 1; App. M. 1, p. 107, 15:

    adducitur a Veneriis Lollius commodum cum Apronius e palaestrā redisset,

    Cic. Verr. 2, 3, 25, § 61 B. and K. (Zumpt, commode):

    cum jam filiae nostrae dies natalis appeteret, commodum aderant, quae muneri miseratis,

    Symm. Ep. 3, 50. —
    2.
    commŏdŏ, adv. temp., = commodum, a., just in time, seasonably, just at this time (ante-class. and very rare): commodo eccum exit, Titin. ap. Charis. p. 177 P. (i. e. in tempore, Charis.): commodo de parte superiore descendebat, Sisenn. ib.: commodo dictitemus, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 174; cf. id. ib. p. 177.—
    3.
    commŏdē, adv.
    a.
    (Acc. to commodus, I.) Duly, properly, completely, rightly, well, skilfully, neatly, etc. (class.):

    suo quique loco viden' capillus satis compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97: commode amictus non sum, id. Fragm. ap. Gell. 18, 12, 3:

    saltare, Nep. praef. § 1: legere,

    Plin. Ep. 5, 19, 3; cf. in comp., id. ib. 9, 34, 1:

    multa breviter et commode dicta,

    Cic. Lael. 1, 1; cf. id. de Or. 1, 53, 227; id. Rosc. Am. 4, 9; Ter. Hec. 1, 2, 20; 1, 2, 33 al.:

    cogitare,

    id. Heaut. prol. 14:

    audire,

    Cic. Verr. 2, 3, 58, § 134:

    valere,

    Plin. Ep. 3, 20, 11:

    feceris commode mihique gratum, si, etc.,

    Cic. Att. 10, 3 fin.:

    commode facere, quod, etc.,

    id. ib. 11, 7, 7; in comp.:

    commodius fecissent tribuni plebis, si, etc.,

    id. Agr. 3, 1, 1.—In medic.:

    commode facere,

    to do well, be beneficial, Cels. 4, 12.—
    b.
    (Acc. to commodus, II.)
    (α).
    Conveniently, suitably, opportunely, fitly, aptly, appropriately:

    magis commode quam strenue navigavi,

    Cic. Att. 16, 6, 1:

    ille satis scite et commode tempus ad te cepit adeundi,

    id. Fam. 11, 16, 1:

    vos istic commodissime sperem esse,

    id. ib. 14, 7, 2:

    explorat, quo commodissime itinere valles transiri possit,

    Caes. B. G. 5, 49 fin.:

    hoc ego commodius quam tu vivo,

    Hor. S. 1, 6, 110; cf.:

    consumere vitiatum commodius quam integrum,

    id. ib. 2, 2, 91; Quint. 6, 3, 54:

    cui commodissime subjungitur,

    id. 9, 3, 82; cf. id. 4, 1, 76.—
    (β).
    In a friendly manner, pleasantly, gently, kindly:

    acceptae bene et commode eximus,

    Plaut. Cas. 5, 1, 1; id. Poen. 1, 2, 190; Ter. Heaut. 3, 2, 48.—
    c.
    (Equiv. to commodum, adv. b.) Just, just at the moment when, etc.; only v.l. in the doubtful passages cited supra, commodum, b. fin.
    2.
    Commŏdus, i, m., a Roman cognomen; so L. Aelius Aurelius Commodus, Roman emperor, Lampr. Commod. 1 sq.; Eutr. 8, 15 al.—Hence,
    1.
    Commŏdĭā-nus, a, um, adj., of or pertaining to Commodus: horti, Lampr. Commod. 8:

    thermae,

    Spart. Nigid. 6 al. —
    2.
    Commŏ-dĭus, a, um, adj., the same:

    Nonae,

    Lampr. Commod. 12; cf. id. ib. 11.—
    3.
    Commŏ-dus, a, um, adj., the same: mensis, i. e. August, which Commodus wished to name after himself, Lampr. Commod. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > commodus

  • 5 conludium

    collūdĭum ( conl-), ii, n. [colludo] (post-class.).
    I.
    A sporting, playing together:

    delphinorum,

    Sol. 12; so Symm. Ep. 3, 5.—
    II.
    A secret, deceptive understanding, collusion, esp. in justice, Amm. 18, 5, 1; Cod. Th. 9, 42, 20; 11, 42, 7; Symm. Ep. 4, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > conludium

  • 6 Fors

    fors, fortis, f. [fero, to bring, whence fortuna, v. Curt. Gr. Etym. p. 300 sq.], chance, hap, luck, hazard.
    I.
    Subst.
    A.
    As an appellative noun (used only in the nom. and abl.; syn.: fortuna, casus, sors): quo saxum impulerit fors, eo cadere Fortunam autumant, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36 (Trag. Rel. v. 368 Rib., who regards this verse as spurious); cf.: quibus natura prava magis quam fors aut fortuna obfuit, Att. ap. Non. 425, 13 (Trag. Rel. ed. Rib. v. 110): cui parilem fortuna locum fatumque tulit fors, Lucil. ap. Non. 425, 15; cf.

    also: casumque timent quem cuique ferat fors,

    Lucr. 3, 983 Lachm. N. cr.:

    unum hoc scio: Quod fors feret, feremus aequo animo,

    Ter. Phorm. 1, 2, 88:

    sed haec, ut fors tulerit,

    Cic. Att. 7, 14 fin.:

    sed haec fors viderit,

    id. ib. 14, 13, 3;

    4, 10, 1: quam sibi sortem Seu ratio dederit, seu fors objecerit,

    Hor. S. 1, 1, 2:

    quia tam incommode illis fors obtulerat adventum meum,

    Ter. Hec. 3, 3, 10:

    telum quod cuique fors offerebat, arripuit,

    Cic. Verr. 2, 4, 43; Hor. S. 1, 6, 54; 2, 1, 59:

    forte quadam divinitus super ripas Tiberis effusus lenibus stagnis,

    Liv. 1, 4, 4:

    fors fuit, ut, etc.,

    it happened that, Gell. 12, 8, 2:

    fors fuat pol!

    so be it! God grant it! Ter. Hec. 4, 3, 4;

    post-class.: fors fuat, ut his remediis convalescamus,

    Symm. Ep. 2, 7; Aus. Ep. 16: fors fuat, an, etc., it might so happen that; perchance, i. q. forsitan, Symm. Ep. 1, 39; 4, 28 and 29; cf.

    also: pretio fors fuat officiove, etc.,

    perhaps, Sid. Ep. 9, 7 (but not in Lucr. 1, 486, v. Lachm. ad h. l.).—
    B.
    Personified, Fors, the goddess of chance:

    dea Fors,

    Ov. F. 6, 775; also in the connection Fors Fortuna, whose temple was situated on the Tiber, outside of the city: vosne velit an me regnare, era quidve ferat Fors, Virtute experiamur, Enn. ap. Cic. de Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 203 ed. Vahl.); so,

    sit sane Fors domina campi,

    Cic. Pis. 2, 3:

    fors, in quo incerti casus significantur magis (different from Fortuna),

    id. Leg. 2, 11 fin. Mos. N. cr.:

    sed de illa ambulatione Fors viderit, aut si qui est qui curet deus,

    id. Att. 4, 10, 1:

    saeva,

    Cat. 64, 170:

    dies Fortis Fortunae appellatus ab Servio Tullio rege, quod is fanum Fortis Fortunae secundum Tiberim extra urbem Romam dedicavit Junio mense,

    Varr. L. L. 6, § 17 Müll.; cf.;

    aedis Fortis Fortunae,

    Liv. 10, 46, 14; Tac. A. 2, 41:

    Fortunae Fortis honores,

    Ov. F. 6, 773:

    o Fortuna! o Fors Fortuna! quantis commoditatibus hunc onerastis diem!

    Ter. Phorm. 5, 6, 1 (quoted by Varr. ap. Non. 425, 19; for Cic. Div. 2, 7, 18, v. II. B. 1. infra).
    II.
    Adverb., in the nom. and abl.
    A.
    fors, ellipt., for fors sit, it might happen, i. e. perchance, perhaps, peradventure (only poet. and in post-class. prose):

    similiter fors, cum sit nominativus, accipitur pro adverbio,

    Prisc. p. 1015 P.:

    et fors aequatis cepissent praemia rostris, Ni, etc.,

    Verg. A. 5, 232; 6, 535:

    cesserit Ausonio si fors victoria Turno,

    if perchance, id. ib. 12, 183; Val. Fl. 3, 665; Tert. ad Uxor. 2, 2.—Esp. in the connection fors et, i. q. fortasse etiam, perhaps too:

    iste quod est, ego saepe fui, sed fors et in hora Hoc ipso ejecto carior alter erit,

    Prop. 2, 9, 1:

    et nunc ille quidem spe multum captus inani, Fors et vota facit cumulatque altaria donis,

    Verg. A. 11, 50; 2, 139:

    fors et Debita jura vicesque superbae Te maneant ipsum,

    Hor. C. 1, 28, 31; Stat. S. 3, 4, 4.—Less freq.:

    fors etiam,

    Val. Fl. 4, 620.—
    B.
    forte, by chance, by accident, casually, accidentally; freq. with casu, temere, fortuna (freq. and class.).
    1.
    Lit.:

    quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortuna putemus? etc.,

    Cic. Div. 2, 7, 18:

    forte fortuna per impluvium huc despexi in proximum,

    Plaut. Mil. 2, 3, 16; Ter. Eun. 1, 2, 54; Plaut. Bacch. 4, 8, 75: aut forte omnino ac fortuna vincere bello: Si forte et temere omnino, quid cursum ad honorem? Lucil. ap. Non. 425, 16 sq.:

    si forte, temere, casu aut pleraque fierent aut omnia, etc.,

    Cic. Fat. 3, 6; cf.:

    nisi ista casu nonnumquam, forte, temere concurrerent,

    id. Div. 2, 68, 141:

    quam saepe forte temere Eveniunt, quae non audeas optare,

    Ter. Phorm. 5, 1, 30; cf. Liv. 41, 2, 7:

    nec quicquam raptim aut forte temere egeritis,

    id. 23, 3, 3: perpulere, ut forte temere in adversos montes erigeret, 2, 31, 5; 25, 38, 12;

    39, 15, 11: quibus forte temere humana negotia volvi persuasum est,

    Curt. 5, 11, 10:

    captivi quidam pars forte pars consilio oblati,

    Liv. 9, 31, 7:

    dumque hoc vel forte, vel providentia, vel utcumque constitutum rerum naturae corpus, etc.,

    Vell. 2, 66, 5; cf.:

    mihi haec et talia audienti in incerto judicium est, fatone res mortalium et necessitate immutabili, an forte volvantur,

    Tac. A, 6, 22: [p. 771] si adhuc dubium fuisset, forte casuque rectores terris, an aliquo numine darentur, Plin. Pan. 1, 4:

    seu dolo seu forte surrexerit, parum compertum,

    Tac. H. 2, 42; cf.:

    seu forte seu tentandi causa,

    Suet. Aug. 6:

    donec advertit Tiberius forte an quia audiverat,

    Tac. A. 4, 54:

    cum casu diebus iis itineris faciendi causa, Puteolos forte venissem,

    Cic. Planc. 26, 65:

    cum cenatum forte apud Vitellios esset,

    Liv. 2, 4, 5:

    ibi cum stipendium forte militibus daretur,

    id. 2, 12, 6:

    forte aspicio militem,

    Plaut. Curc. 2, 3, 58; cf.:

    fit forte obviam mihi Phormio,

    Ter. Phorm. 4, 3, 11:

    rus ut ibat forte,

    id. ib. 63:

    forte ut assedi in stega,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 44:

    lucernam forte oblitus fueram exstinguere,

    id. Most. 2, 2, 56:

    forte evenit, ut, etc.,

    Cic. Clu. 51, 141; id. de Or. 2, 55, 224; Liv. 1, 7, 13:

    Tarenti ludi forte erant,

    Plaut. Men. prol. 29:

    erat forte brumae tempus,

    Liv. 21, 54, 7:

    et pernox forte luna erat,

    id. 32, 11, 9:

    per eos forte dies consul copias Larisam ducere tribunos militum jussit,

    i. e. it came to pass on one of those days, id. 36, 14, 1:

    per eosdem forte dies, etc.,

    id. 37, 20, 1; 37, 34, 1; cf. Tac. A. 4, 59:

    in locum tribuni plebis forte demortui candidatum se ostendit,

    Suet. Aug. 10. —So nearly = aliquando (mostly poet. and post - Aug.):

    forte per angustam tenuis vulpecula rimam repserat in cumeram frumenti,

    Hor. Ep. 1, 7, 29:

    ibam forte via sacra,

    id. S. 1, 9, 1; Mart. 1, 54, 7:

    forte quondam in disponendo mane die praedixerat, etc.,

    Suet. Tib. 11; Aur. Vict. de Caes. 17, 5.—
    2.
    Transf., to denote uncertainty, corresp. to the Gr. an, perhaps, perchance, peradventure.
    a.
    In conditional and causal sentences.
    (α).
    With si:

    irae si quae forte eveniunt hujusmodi,

    Plaut. Am. 3, 2, 60:

    si quis vestrum, judices, aut eorum qui assunt, forte miratur, etc.,

    Cic. Div. in Caecil. 1, 1:

    hicine vir usquam, nisi in patria, morietur? aut, si forte, pro patria?

    id. Mil. 38, 104:

    si forte est domi,

    Plaut. Bacch. 3, 5, 4; cf. id. Poen. 5, 2, 104; Liv. 1, 7, 6:

    si forte eos primus aspectus mundi conturbaverat, etc.,

    Cic. N. D. 2, 35, 90:

    si te Latina forte deficient,

    id. Ac. 1, 7, 25:

    si qui me forte locus admonuerit,

    id. de Or. 3, 12, 47:

    si quae te forte res aliquando offenderit,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    quod si forte ceciderint,

    id. Lael. 15, 53:

    si quando, si forte, tibi visus es irasci alicui,

    id. Rep. 1, 38 Mos. N. cr.; cf. id. de Or. 3, 12, 47.—Rarely forte si:

    forte si tussire occepsit, ne sic tussiat, ut, etc.,

    Plaut. As. 4, 1, 49:

    ita demum novatio fit... forte si condicio vel sponsor vel dies adiciatur,

    Gai. Inst. 3, 177.—Rarely with ellipsis of si:

    protinus Aeneas celeri certare sagitta invitat qui forte velint, i. e. si qui forte velint,

    Verg. A, 5, 485.—
    (β).
    With nisi ironically:

    hoc te monitum, nisi forte ipse non vis, volueram,

    Plaut. Capt. 2, 2, 59:

    nemo fere saltat sobrius, nisi forte insanit,

    Cic. Mur. 6, 13:

    propensior benignitas esse debebit in calamitosos, nisi forte erunt digni calamitate,

    id. Off. 2, 18, 62; 3, 24, 93: is constantiam teneat;

    nisi forte se intellexerit errasse, etc.,

    id. ib. 1, 33, 120:

    negare hoc, nisi forte negare omnia constituisti, nullo modo potes,

    id. Verr. 2, 3, 64, § 149: accedam ad omnia tua, Torquate;

    nisi memoria forte defecerit,

    id. Fin. 2, 14, 44.—In indirect locution with an inf.:

    nisi forte clarissimo cuique plures curas, majora pericula subeunda, delenimentis curarum et periculorum carendum esse,

    Tac. A. 2, 33.— Ironically, unless indeed, unless to be sure:

    Erucii criminatio tota, ut arbitror, dissoluta est, nisi forte exspectatis, ut illa diluam, quae, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 29, 82; cf.:

    immo vero te audiamus, nisi forte Manilius interdictum aliquod inter duo soles putat esse componendum,

    id. Rep. 1, 13:

    ortum quidem amicitiae videtis nisi quid ad haec forte vultis,

    id. Lael. 9, 32; id. Mil. 7, 17; 31, 84; id. Verr. 2, 3, 64, § 149; id. Leg. 1, 1, 2; id. N. D. 3, 18, 45; id. Fat. 16, 37; Sall. C. 20, 17; Quint. 10, 1, 70; Tac. H. 4, 74.—
    (γ).
    With ne:

    ne quid animae forte amittat dormiens,

    Plaut. Aul. 2, 4, 24 and 26; Ter. Eun. 2, 2, 56:

    pacem ab Aesculapio Petas, ne forte tibi eveniat magnum malum,

    Plaut. Curc. 2, 2, 21:

    qui metuo, ne te forte flagitent,

    Cic. Fam. 9, 8, 1:

    metuens, ne forte deprehensus retraheretur,

    Liv. 2, 12, 4:

    comperisse me non audeo dicere, ne forte id ipsum verbum ponam, quod, etc.,

    Cic. Fam. 5, 5, 2; id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 4: ac ne forte hoc magnum ac mirabile esse videatur, hominem toties irasci, id. de Or. 2, 46, 191; id. Att. 2, 18, 2.—Rarely with ut non instead of ne, Quint. 1, 3, 1.—
    b.
    In relat. clauses (very rare):

    nisi si quispiamst Amphitruo alius, qui forte te hic absente tamen tuam rem curet,

    Plaut. Am. 2, 2, 195:

    unus in hoc non est populo, qui forte Latine reddere verba queat,

    Ov. Tr. 5, 7, 53:

    nam qui forte Stichum et Erotem emerit, recte videtur ita demonstrare,

    Gai. Inst. 4, 59; Aur. Vict. Caes. 10, 3; 39, 45.—
    c.
    In gen. (rare; not in Cic., for in Off. 2, 20, 70, the true read. is: in uno illo aut, si forte, in liberis ejus manet gratia, B. and K.;

    and in the corrupt passage,

    id. Att. 10, 12, 5; Orelli reads: fortiter ac tempestive;

    Kayser, fortiter vel cum tempestate): quid si apud te veniat de subito prandium aut potatio Forte, aut cena,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 47:

    neque solum alium pro alio pedem metrorum ratio non recipit, sed ne dactylum quidem aut forte spondeum alterum pro altero,

    Quint. 9, 4, 49:

    sive non trino forte nundino promulgata, sive non idoneo die, etc.,

    id. 2, 4, 35:

    ut sciant, an ad probandum id quod intendimus forte respondeant,

    id. 5, 10, 122; cf. id. 7, 3, 20: quo casu licet uxori vel in omnes res, vel in unam forte aut duas (optare), Gai Inst. 1, 150; 4, 74:

    forte quid expediat, communiter aut melior pars Malis carere quaeritis laboribus,

    what may perhaps be of some use, Hor. Epod. 16, 15:

    alii nulli rem obligatam esse quam forte Lucio Titio,

    than for instance, Dig. 20, 1, 15, § 2; 30, 1, 67; 48, 22, 7, § 6; Gai. Inst. 3, 179.

    Lewis & Short latin dictionary > Fors

  • 7 fors

    fors, fortis, f. [fero, to bring, whence fortuna, v. Curt. Gr. Etym. p. 300 sq.], chance, hap, luck, hazard.
    I.
    Subst.
    A.
    As an appellative noun (used only in the nom. and abl.; syn.: fortuna, casus, sors): quo saxum impulerit fors, eo cadere Fortunam autumant, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36 (Trag. Rel. v. 368 Rib., who regards this verse as spurious); cf.: quibus natura prava magis quam fors aut fortuna obfuit, Att. ap. Non. 425, 13 (Trag. Rel. ed. Rib. v. 110): cui parilem fortuna locum fatumque tulit fors, Lucil. ap. Non. 425, 15; cf.

    also: casumque timent quem cuique ferat fors,

    Lucr. 3, 983 Lachm. N. cr.:

    unum hoc scio: Quod fors feret, feremus aequo animo,

    Ter. Phorm. 1, 2, 88:

    sed haec, ut fors tulerit,

    Cic. Att. 7, 14 fin.:

    sed haec fors viderit,

    id. ib. 14, 13, 3;

    4, 10, 1: quam sibi sortem Seu ratio dederit, seu fors objecerit,

    Hor. S. 1, 1, 2:

    quia tam incommode illis fors obtulerat adventum meum,

    Ter. Hec. 3, 3, 10:

    telum quod cuique fors offerebat, arripuit,

    Cic. Verr. 2, 4, 43; Hor. S. 1, 6, 54; 2, 1, 59:

    forte quadam divinitus super ripas Tiberis effusus lenibus stagnis,

    Liv. 1, 4, 4:

    fors fuit, ut, etc.,

    it happened that, Gell. 12, 8, 2:

    fors fuat pol!

    so be it! God grant it! Ter. Hec. 4, 3, 4;

    post-class.: fors fuat, ut his remediis convalescamus,

    Symm. Ep. 2, 7; Aus. Ep. 16: fors fuat, an, etc., it might so happen that; perchance, i. q. forsitan, Symm. Ep. 1, 39; 4, 28 and 29; cf.

    also: pretio fors fuat officiove, etc.,

    perhaps, Sid. Ep. 9, 7 (but not in Lucr. 1, 486, v. Lachm. ad h. l.).—
    B.
    Personified, Fors, the goddess of chance:

    dea Fors,

    Ov. F. 6, 775; also in the connection Fors Fortuna, whose temple was situated on the Tiber, outside of the city: vosne velit an me regnare, era quidve ferat Fors, Virtute experiamur, Enn. ap. Cic. de Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 203 ed. Vahl.); so,

    sit sane Fors domina campi,

    Cic. Pis. 2, 3:

    fors, in quo incerti casus significantur magis (different from Fortuna),

    id. Leg. 2, 11 fin. Mos. N. cr.:

    sed de illa ambulatione Fors viderit, aut si qui est qui curet deus,

    id. Att. 4, 10, 1:

    saeva,

    Cat. 64, 170:

    dies Fortis Fortunae appellatus ab Servio Tullio rege, quod is fanum Fortis Fortunae secundum Tiberim extra urbem Romam dedicavit Junio mense,

    Varr. L. L. 6, § 17 Müll.; cf.;

    aedis Fortis Fortunae,

    Liv. 10, 46, 14; Tac. A. 2, 41:

    Fortunae Fortis honores,

    Ov. F. 6, 773:

    o Fortuna! o Fors Fortuna! quantis commoditatibus hunc onerastis diem!

    Ter. Phorm. 5, 6, 1 (quoted by Varr. ap. Non. 425, 19; for Cic. Div. 2, 7, 18, v. II. B. 1. infra).
    II.
    Adverb., in the nom. and abl.
    A.
    fors, ellipt., for fors sit, it might happen, i. e. perchance, perhaps, peradventure (only poet. and in post-class. prose):

    similiter fors, cum sit nominativus, accipitur pro adverbio,

    Prisc. p. 1015 P.:

    et fors aequatis cepissent praemia rostris, Ni, etc.,

    Verg. A. 5, 232; 6, 535:

    cesserit Ausonio si fors victoria Turno,

    if perchance, id. ib. 12, 183; Val. Fl. 3, 665; Tert. ad Uxor. 2, 2.—Esp. in the connection fors et, i. q. fortasse etiam, perhaps too:

    iste quod est, ego saepe fui, sed fors et in hora Hoc ipso ejecto carior alter erit,

    Prop. 2, 9, 1:

    et nunc ille quidem spe multum captus inani, Fors et vota facit cumulatque altaria donis,

    Verg. A. 11, 50; 2, 139:

    fors et Debita jura vicesque superbae Te maneant ipsum,

    Hor. C. 1, 28, 31; Stat. S. 3, 4, 4.—Less freq.:

    fors etiam,

    Val. Fl. 4, 620.—
    B.
    forte, by chance, by accident, casually, accidentally; freq. with casu, temere, fortuna (freq. and class.).
    1.
    Lit.:

    quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortuna putemus? etc.,

    Cic. Div. 2, 7, 18:

    forte fortuna per impluvium huc despexi in proximum,

    Plaut. Mil. 2, 3, 16; Ter. Eun. 1, 2, 54; Plaut. Bacch. 4, 8, 75: aut forte omnino ac fortuna vincere bello: Si forte et temere omnino, quid cursum ad honorem? Lucil. ap. Non. 425, 16 sq.:

    si forte, temere, casu aut pleraque fierent aut omnia, etc.,

    Cic. Fat. 3, 6; cf.:

    nisi ista casu nonnumquam, forte, temere concurrerent,

    id. Div. 2, 68, 141:

    quam saepe forte temere Eveniunt, quae non audeas optare,

    Ter. Phorm. 5, 1, 30; cf. Liv. 41, 2, 7:

    nec quicquam raptim aut forte temere egeritis,

    id. 23, 3, 3: perpulere, ut forte temere in adversos montes erigeret, 2, 31, 5; 25, 38, 12;

    39, 15, 11: quibus forte temere humana negotia volvi persuasum est,

    Curt. 5, 11, 10:

    captivi quidam pars forte pars consilio oblati,

    Liv. 9, 31, 7:

    dumque hoc vel forte, vel providentia, vel utcumque constitutum rerum naturae corpus, etc.,

    Vell. 2, 66, 5; cf.:

    mihi haec et talia audienti in incerto judicium est, fatone res mortalium et necessitate immutabili, an forte volvantur,

    Tac. A, 6, 22: [p. 771] si adhuc dubium fuisset, forte casuque rectores terris, an aliquo numine darentur, Plin. Pan. 1, 4:

    seu dolo seu forte surrexerit, parum compertum,

    Tac. H. 2, 42; cf.:

    seu forte seu tentandi causa,

    Suet. Aug. 6:

    donec advertit Tiberius forte an quia audiverat,

    Tac. A. 4, 54:

    cum casu diebus iis itineris faciendi causa, Puteolos forte venissem,

    Cic. Planc. 26, 65:

    cum cenatum forte apud Vitellios esset,

    Liv. 2, 4, 5:

    ibi cum stipendium forte militibus daretur,

    id. 2, 12, 6:

    forte aspicio militem,

    Plaut. Curc. 2, 3, 58; cf.:

    fit forte obviam mihi Phormio,

    Ter. Phorm. 4, 3, 11:

    rus ut ibat forte,

    id. ib. 63:

    forte ut assedi in stega,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 44:

    lucernam forte oblitus fueram exstinguere,

    id. Most. 2, 2, 56:

    forte evenit, ut, etc.,

    Cic. Clu. 51, 141; id. de Or. 2, 55, 224; Liv. 1, 7, 13:

    Tarenti ludi forte erant,

    Plaut. Men. prol. 29:

    erat forte brumae tempus,

    Liv. 21, 54, 7:

    et pernox forte luna erat,

    id. 32, 11, 9:

    per eos forte dies consul copias Larisam ducere tribunos militum jussit,

    i. e. it came to pass on one of those days, id. 36, 14, 1:

    per eosdem forte dies, etc.,

    id. 37, 20, 1; 37, 34, 1; cf. Tac. A. 4, 59:

    in locum tribuni plebis forte demortui candidatum se ostendit,

    Suet. Aug. 10. —So nearly = aliquando (mostly poet. and post - Aug.):

    forte per angustam tenuis vulpecula rimam repserat in cumeram frumenti,

    Hor. Ep. 1, 7, 29:

    ibam forte via sacra,

    id. S. 1, 9, 1; Mart. 1, 54, 7:

    forte quondam in disponendo mane die praedixerat, etc.,

    Suet. Tib. 11; Aur. Vict. de Caes. 17, 5.—
    2.
    Transf., to denote uncertainty, corresp. to the Gr. an, perhaps, perchance, peradventure.
    a.
    In conditional and causal sentences.
    (α).
    With si:

    irae si quae forte eveniunt hujusmodi,

    Plaut. Am. 3, 2, 60:

    si quis vestrum, judices, aut eorum qui assunt, forte miratur, etc.,

    Cic. Div. in Caecil. 1, 1:

    hicine vir usquam, nisi in patria, morietur? aut, si forte, pro patria?

    id. Mil. 38, 104:

    si forte est domi,

    Plaut. Bacch. 3, 5, 4; cf. id. Poen. 5, 2, 104; Liv. 1, 7, 6:

    si forte eos primus aspectus mundi conturbaverat, etc.,

    Cic. N. D. 2, 35, 90:

    si te Latina forte deficient,

    id. Ac. 1, 7, 25:

    si qui me forte locus admonuerit,

    id. de Or. 3, 12, 47:

    si quae te forte res aliquando offenderit,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    quod si forte ceciderint,

    id. Lael. 15, 53:

    si quando, si forte, tibi visus es irasci alicui,

    id. Rep. 1, 38 Mos. N. cr.; cf. id. de Or. 3, 12, 47.—Rarely forte si:

    forte si tussire occepsit, ne sic tussiat, ut, etc.,

    Plaut. As. 4, 1, 49:

    ita demum novatio fit... forte si condicio vel sponsor vel dies adiciatur,

    Gai. Inst. 3, 177.—Rarely with ellipsis of si:

    protinus Aeneas celeri certare sagitta invitat qui forte velint, i. e. si qui forte velint,

    Verg. A, 5, 485.—
    (β).
    With nisi ironically:

    hoc te monitum, nisi forte ipse non vis, volueram,

    Plaut. Capt. 2, 2, 59:

    nemo fere saltat sobrius, nisi forte insanit,

    Cic. Mur. 6, 13:

    propensior benignitas esse debebit in calamitosos, nisi forte erunt digni calamitate,

    id. Off. 2, 18, 62; 3, 24, 93: is constantiam teneat;

    nisi forte se intellexerit errasse, etc.,

    id. ib. 1, 33, 120:

    negare hoc, nisi forte negare omnia constituisti, nullo modo potes,

    id. Verr. 2, 3, 64, § 149: accedam ad omnia tua, Torquate;

    nisi memoria forte defecerit,

    id. Fin. 2, 14, 44.—In indirect locution with an inf.:

    nisi forte clarissimo cuique plures curas, majora pericula subeunda, delenimentis curarum et periculorum carendum esse,

    Tac. A. 2, 33.— Ironically, unless indeed, unless to be sure:

    Erucii criminatio tota, ut arbitror, dissoluta est, nisi forte exspectatis, ut illa diluam, quae, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 29, 82; cf.:

    immo vero te audiamus, nisi forte Manilius interdictum aliquod inter duo soles putat esse componendum,

    id. Rep. 1, 13:

    ortum quidem amicitiae videtis nisi quid ad haec forte vultis,

    id. Lael. 9, 32; id. Mil. 7, 17; 31, 84; id. Verr. 2, 3, 64, § 149; id. Leg. 1, 1, 2; id. N. D. 3, 18, 45; id. Fat. 16, 37; Sall. C. 20, 17; Quint. 10, 1, 70; Tac. H. 4, 74.—
    (γ).
    With ne:

    ne quid animae forte amittat dormiens,

    Plaut. Aul. 2, 4, 24 and 26; Ter. Eun. 2, 2, 56:

    pacem ab Aesculapio Petas, ne forte tibi eveniat magnum malum,

    Plaut. Curc. 2, 2, 21:

    qui metuo, ne te forte flagitent,

    Cic. Fam. 9, 8, 1:

    metuens, ne forte deprehensus retraheretur,

    Liv. 2, 12, 4:

    comperisse me non audeo dicere, ne forte id ipsum verbum ponam, quod, etc.,

    Cic. Fam. 5, 5, 2; id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 4: ac ne forte hoc magnum ac mirabile esse videatur, hominem toties irasci, id. de Or. 2, 46, 191; id. Att. 2, 18, 2.—Rarely with ut non instead of ne, Quint. 1, 3, 1.—
    b.
    In relat. clauses (very rare):

    nisi si quispiamst Amphitruo alius, qui forte te hic absente tamen tuam rem curet,

    Plaut. Am. 2, 2, 195:

    unus in hoc non est populo, qui forte Latine reddere verba queat,

    Ov. Tr. 5, 7, 53:

    nam qui forte Stichum et Erotem emerit, recte videtur ita demonstrare,

    Gai. Inst. 4, 59; Aur. Vict. Caes. 10, 3; 39, 45.—
    c.
    In gen. (rare; not in Cic., for in Off. 2, 20, 70, the true read. is: in uno illo aut, si forte, in liberis ejus manet gratia, B. and K.;

    and in the corrupt passage,

    id. Att. 10, 12, 5; Orelli reads: fortiter ac tempestive;

    Kayser, fortiter vel cum tempestate): quid si apud te veniat de subito prandium aut potatio Forte, aut cena,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 47:

    neque solum alium pro alio pedem metrorum ratio non recipit, sed ne dactylum quidem aut forte spondeum alterum pro altero,

    Quint. 9, 4, 49:

    sive non trino forte nundino promulgata, sive non idoneo die, etc.,

    id. 2, 4, 35:

    ut sciant, an ad probandum id quod intendimus forte respondeant,

    id. 5, 10, 122; cf. id. 7, 3, 20: quo casu licet uxori vel in omnes res, vel in unam forte aut duas (optare), Gai Inst. 1, 150; 4, 74:

    forte quid expediat, communiter aut melior pars Malis carere quaeritis laboribus,

    what may perhaps be of some use, Hor. Epod. 16, 15:

    alii nulli rem obligatam esse quam forte Lucio Titio,

    than for instance, Dig. 20, 1, 15, § 2; 30, 1, 67; 48, 22, 7, § 6; Gai. Inst. 3, 179.

    Lewis & Short latin dictionary > fors

  • 8 mathesis

    măthēsis, is (with the second syll. short:

    involvit măthĕsi,

    Prud. adv. Symm. 2, 893 al.; Sid. Carm. 5, 131), f., = mathêsis (lit., knowledge, science; hence, in partic.).
    I.
    The mathematics, mathesis (late Lat.):

    quadrifariae mathesis januae,

    Cassiod. Var. 1, 45; Fulg. Myth. 3, 10.—
    II.
    Astrology:

    mathesin scire,

    Spart. Hadr. 16; id. Ael. Vel. 3 fin.; Firm. Math. 1 praef. init.; Prud. adv. Symm. 2, 479.

    Lewis & Short latin dictionary > mathesis

  • 9 penetrale

    pĕnē̆trālis, e, adj. [penetro].
    I.
    Piercing, penetrating (ante-class.):

    frigus,

    Lucr. 1, 494:

    ignis,

    id. 1, 535:

    fulmineus multo penetralior ignis,

    id. 2, 382.—
    II.
    Transf., inward, inner, internal, interior, innermost (mostly poet.):

    tecta,

    Verg. G. 1, 379:

    aeternumque adytis effert penetralibus ignem,

    id. A. 2, 297:

    abditi ac penetrales foci,

    Cic. Har. Resp. 27, 57:

    di Penates... ab eo, quod penitus insideret: ex quo etiam penetrales a poëtis vocantur,

    id. N. D. 2, 27, 68; so,

    per penetrales deos,

    Sen. Oedip. 265; id. Phoen. 340: penetrale sacrificium dicitur, quod interiore parte sacrarii conficitur: unde et penetralia cujusque dicuntur;

    et penes nos, quod in potestate nostrā est,

    Fest. p. 250 Müll.—As subst.: pĕnē̆trāle, is ( pĕnē̆tral, Macr. S. 7, 1; Symm. Ep. 2, 34), n.; usually in plur.: pĕnē̆trālĭa, ium, the inner part, interior of any thing, esp. of a building; the inside space, an inner room (mostly poet.; not in Cic. or Cæs.; cf. adytum).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    penetrale urbis,

    Liv. 41, 20, 7:

    in ipsis penetralibus (Britanniae),

    Tac. Agr. 30:

    apparent Priami et veterum penetralia regum,

    the inner chambers, Verg. A. 2, 484:

    in penetralibus regum ipsorum,

    Vulg. Psa. 104, 30; so,

    penetralia alta medio tecti,

    Verg. A. 7, 59:

    magni amnis penetralia,

    Ov. M. 1, 574; Sil. 7, 501.—
    B.
    In partic.
    1.
    A sanctuary, esp. that of the Penates, a chapel:

    penetralia sunt penatium deorum sacraria,

    Fest. p. 208 Müll.:

    Capitolini Tonantis,

    Mart. 10, 51.—
    2.
    Transf., poet., the Penates, guardian deities:

    huc vittas castumque refer penetrale parentum,

    Sil. 13, 62:

    avi penetralia Turni,

    id. 1, 668.—
    II.
    Trop., an inner place, secret place, a secret (post-Aug.), Stat. S. 3, 5, 56:

    loci aperire penetralia,

    Quint. 6, 2, 25:

    auxilia ex ipsis sapientiae penetralibus petere,

    id. 12 prooem. §

    3: animus secedit in loca pura... Haec eloquentiae penetralia,

    Tac. Or. 12:

    penetralia animi,

    Ambros. in Luc. 1, 1, 12:

    mentis,

    id. ib. 1, 5, 105.—With esp. reference to the signif. sanctuary (v. supra, I. B.):

    ut tantum intra suum penetral existimes adorandam (philosophiam),

    Macr. S. 7, 1:

    sanctum penetral animi tui nesciunt,

    Symm. Ep. 2, 34. — Adv.: pĕnē̆trālĭter, inwardly, internally (post-class.), Ven. Vit. S. Mart. 4, 597.

    Lewis & Short latin dictionary > penetrale

  • 10 penetralia

    pĕnē̆trālis, e, adj. [penetro].
    I.
    Piercing, penetrating (ante-class.):

    frigus,

    Lucr. 1, 494:

    ignis,

    id. 1, 535:

    fulmineus multo penetralior ignis,

    id. 2, 382.—
    II.
    Transf., inward, inner, internal, interior, innermost (mostly poet.):

    tecta,

    Verg. G. 1, 379:

    aeternumque adytis effert penetralibus ignem,

    id. A. 2, 297:

    abditi ac penetrales foci,

    Cic. Har. Resp. 27, 57:

    di Penates... ab eo, quod penitus insideret: ex quo etiam penetrales a poëtis vocantur,

    id. N. D. 2, 27, 68; so,

    per penetrales deos,

    Sen. Oedip. 265; id. Phoen. 340: penetrale sacrificium dicitur, quod interiore parte sacrarii conficitur: unde et penetralia cujusque dicuntur;

    et penes nos, quod in potestate nostrā est,

    Fest. p. 250 Müll.—As subst.: pĕnē̆trāle, is ( pĕnē̆tral, Macr. S. 7, 1; Symm. Ep. 2, 34), n.; usually in plur.: pĕnē̆trālĭa, ium, the inner part, interior of any thing, esp. of a building; the inside space, an inner room (mostly poet.; not in Cic. or Cæs.; cf. adytum).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    penetrale urbis,

    Liv. 41, 20, 7:

    in ipsis penetralibus (Britanniae),

    Tac. Agr. 30:

    apparent Priami et veterum penetralia regum,

    the inner chambers, Verg. A. 2, 484:

    in penetralibus regum ipsorum,

    Vulg. Psa. 104, 30; so,

    penetralia alta medio tecti,

    Verg. A. 7, 59:

    magni amnis penetralia,

    Ov. M. 1, 574; Sil. 7, 501.—
    B.
    In partic.
    1.
    A sanctuary, esp. that of the Penates, a chapel:

    penetralia sunt penatium deorum sacraria,

    Fest. p. 208 Müll.:

    Capitolini Tonantis,

    Mart. 10, 51.—
    2.
    Transf., poet., the Penates, guardian deities:

    huc vittas castumque refer penetrale parentum,

    Sil. 13, 62:

    avi penetralia Turni,

    id. 1, 668.—
    II.
    Trop., an inner place, secret place, a secret (post-Aug.), Stat. S. 3, 5, 56:

    loci aperire penetralia,

    Quint. 6, 2, 25:

    auxilia ex ipsis sapientiae penetralibus petere,

    id. 12 prooem. §

    3: animus secedit in loca pura... Haec eloquentiae penetralia,

    Tac. Or. 12:

    penetralia animi,

    Ambros. in Luc. 1, 1, 12:

    mentis,

    id. ib. 1, 5, 105.—With esp. reference to the signif. sanctuary (v. supra, I. B.):

    ut tantum intra suum penetral existimes adorandam (philosophiam),

    Macr. S. 7, 1:

    sanctum penetral animi tui nesciunt,

    Symm. Ep. 2, 34. — Adv.: pĕnē̆trālĭter, inwardly, internally (post-class.), Ven. Vit. S. Mart. 4, 597.

    Lewis & Short latin dictionary > penetralia

  • 11 penetralis

    pĕnē̆trālis, e, adj. [penetro].
    I.
    Piercing, penetrating (ante-class.):

    frigus,

    Lucr. 1, 494:

    ignis,

    id. 1, 535:

    fulmineus multo penetralior ignis,

    id. 2, 382.—
    II.
    Transf., inward, inner, internal, interior, innermost (mostly poet.):

    tecta,

    Verg. G. 1, 379:

    aeternumque adytis effert penetralibus ignem,

    id. A. 2, 297:

    abditi ac penetrales foci,

    Cic. Har. Resp. 27, 57:

    di Penates... ab eo, quod penitus insideret: ex quo etiam penetrales a poëtis vocantur,

    id. N. D. 2, 27, 68; so,

    per penetrales deos,

    Sen. Oedip. 265; id. Phoen. 340: penetrale sacrificium dicitur, quod interiore parte sacrarii conficitur: unde et penetralia cujusque dicuntur;

    et penes nos, quod in potestate nostrā est,

    Fest. p. 250 Müll.—As subst.: pĕnē̆trāle, is ( pĕnē̆tral, Macr. S. 7, 1; Symm. Ep. 2, 34), n.; usually in plur.: pĕnē̆trālĭa, ium, the inner part, interior of any thing, esp. of a building; the inside space, an inner room (mostly poet.; not in Cic. or Cæs.; cf. adytum).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    penetrale urbis,

    Liv. 41, 20, 7:

    in ipsis penetralibus (Britanniae),

    Tac. Agr. 30:

    apparent Priami et veterum penetralia regum,

    the inner chambers, Verg. A. 2, 484:

    in penetralibus regum ipsorum,

    Vulg. Psa. 104, 30; so,

    penetralia alta medio tecti,

    Verg. A. 7, 59:

    magni amnis penetralia,

    Ov. M. 1, 574; Sil. 7, 501.—
    B.
    In partic.
    1.
    A sanctuary, esp. that of the Penates, a chapel:

    penetralia sunt penatium deorum sacraria,

    Fest. p. 208 Müll.:

    Capitolini Tonantis,

    Mart. 10, 51.—
    2.
    Transf., poet., the Penates, guardian deities:

    huc vittas castumque refer penetrale parentum,

    Sil. 13, 62:

    avi penetralia Turni,

    id. 1, 668.—
    II.
    Trop., an inner place, secret place, a secret (post-Aug.), Stat. S. 3, 5, 56:

    loci aperire penetralia,

    Quint. 6, 2, 25:

    auxilia ex ipsis sapientiae penetralibus petere,

    id. 12 prooem. §

    3: animus secedit in loca pura... Haec eloquentiae penetralia,

    Tac. Or. 12:

    penetralia animi,

    Ambros. in Luc. 1, 1, 12:

    mentis,

    id. ib. 1, 5, 105.—With esp. reference to the signif. sanctuary (v. supra, I. B.):

    ut tantum intra suum penetral existimes adorandam (philosophiam),

    Macr. S. 7, 1:

    sanctum penetral animi tui nesciunt,

    Symm. Ep. 2, 34. — Adv.: pĕnē̆trālĭter, inwardly, internally (post-class.), Ven. Vit. S. Mart. 4, 597.

    Lewis & Short latin dictionary > penetralis

  • 12 penetraliter

    pĕnē̆trālis, e, adj. [penetro].
    I.
    Piercing, penetrating (ante-class.):

    frigus,

    Lucr. 1, 494:

    ignis,

    id. 1, 535:

    fulmineus multo penetralior ignis,

    id. 2, 382.—
    II.
    Transf., inward, inner, internal, interior, innermost (mostly poet.):

    tecta,

    Verg. G. 1, 379:

    aeternumque adytis effert penetralibus ignem,

    id. A. 2, 297:

    abditi ac penetrales foci,

    Cic. Har. Resp. 27, 57:

    di Penates... ab eo, quod penitus insideret: ex quo etiam penetrales a poëtis vocantur,

    id. N. D. 2, 27, 68; so,

    per penetrales deos,

    Sen. Oedip. 265; id. Phoen. 340: penetrale sacrificium dicitur, quod interiore parte sacrarii conficitur: unde et penetralia cujusque dicuntur;

    et penes nos, quod in potestate nostrā est,

    Fest. p. 250 Müll.—As subst.: pĕnē̆trāle, is ( pĕnē̆tral, Macr. S. 7, 1; Symm. Ep. 2, 34), n.; usually in plur.: pĕnē̆trālĭa, ium, the inner part, interior of any thing, esp. of a building; the inside space, an inner room (mostly poet.; not in Cic. or Cæs.; cf. adytum).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    penetrale urbis,

    Liv. 41, 20, 7:

    in ipsis penetralibus (Britanniae),

    Tac. Agr. 30:

    apparent Priami et veterum penetralia regum,

    the inner chambers, Verg. A. 2, 484:

    in penetralibus regum ipsorum,

    Vulg. Psa. 104, 30; so,

    penetralia alta medio tecti,

    Verg. A. 7, 59:

    magni amnis penetralia,

    Ov. M. 1, 574; Sil. 7, 501.—
    B.
    In partic.
    1.
    A sanctuary, esp. that of the Penates, a chapel:

    penetralia sunt penatium deorum sacraria,

    Fest. p. 208 Müll.:

    Capitolini Tonantis,

    Mart. 10, 51.—
    2.
    Transf., poet., the Penates, guardian deities:

    huc vittas castumque refer penetrale parentum,

    Sil. 13, 62:

    avi penetralia Turni,

    id. 1, 668.—
    II.
    Trop., an inner place, secret place, a secret (post-Aug.), Stat. S. 3, 5, 56:

    loci aperire penetralia,

    Quint. 6, 2, 25:

    auxilia ex ipsis sapientiae penetralibus petere,

    id. 12 prooem. §

    3: animus secedit in loca pura... Haec eloquentiae penetralia,

    Tac. Or. 12:

    penetralia animi,

    Ambros. in Luc. 1, 1, 12:

    mentis,

    id. ib. 1, 5, 105.—With esp. reference to the signif. sanctuary (v. supra, I. B.):

    ut tantum intra suum penetral existimes adorandam (philosophiam),

    Macr. S. 7, 1:

    sanctum penetral animi tui nesciunt,

    Symm. Ep. 2, 34. — Adv.: pĕnē̆trālĭter, inwardly, internally (post-class.), Ven. Vit. S. Mart. 4, 597.

    Lewis & Short latin dictionary > penetraliter

  • 13 segmentatus

    segmentātus, a, um, adj. [segmentum], ornamented with strips of tinsel, etc.; trimmed, flounced, purfled (mostly postclass. and very rare).
    I.
    Lit.:

    cunae,

    Juv. 6, 89:

    amictus,

    Symm. Ep. 4, 42: TORALIA, Inscr. Fratr. Arval. 32 and 41.—
    * II.
    Trop.:

    paginae Tulliano segmentatae auro,

    Symm. Ep. 3, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > segmentatus

  • 14 absque

    1.
    abs-que, prep. gov. abl. [from abs and the generalizing -que, like susque deque from sub and de; cf. Prisc. 999 P.] (ante- and post - class.), without.
    I.
    Ante-class.
    A.
    Denoting defect in conception, while the class. sine indicates defect in reality. In Plaut. and Ter. only in conditional clauses: absque me, te, eo, etc., esset = nisi or si ego, tu, is, etc.. non fuissem; without me, i. e. without my agency, if it had not been for me:

    nam hercle absque me foret et meo praesidio, hic faceret te prostibilem,

    if I had not stood by you, Plaut. Pers. 5, 2, 56; cf. id. Trin. 5, 2, 3: nam absque ted esset, numquam hodie ad solem occasum viverem, if you had not aided me, etc., id. Men. 5, 7, 33; cf. id. Bacch. 3, 3, 8; id. Trin. 4, 1, 13:

    absque eo esset, recte ego mihi vidissem,

    Ter. Phorm. 1, 4, 11. Somewhat different is, quam fortunatus ceteris sum rebus, absque una hac foret, if it were not for this one thing, id. Hec. 4, 2, 25.
    B.
    After Plaut. and Ter., absque appears in the classic lang. only a few times in a kind of jurid. formula: absque sententiā, without judgment, contrary to it:

    nullam a me epistulam ad te sino absque argumento ac sententiā pervenire,

    Cic. Att. 1, 19, 1; cf.:

    an etiamsi nullā ratione ductus est, impetu raptus sit et absque sententiā?

    Quint. 7, 2, 44.
    II.
    Post-class.
    A.
    Likewise in jurid. lang., i. q. sine, without: decerni absque libelli documento, Cod. Th. 11, 30, 40; so,

    absque praejudicio,

    Gell. 2, 2, 7:

    absque ullā observatione, Cod. Th. 13, 5, 38: absque omni praerogativā principum,

    Amm. 23, 5.
    B.
    I. q. praeter, except:

    apud Aeschylum eundem esse versum absque paucis syllabis,

    Gell. 13, 18 (19), 4; so,

    absque paucis,

    Symm. Ep. 2, 36: absque his, Cod. Th. 6, 4, 18;

    11, 16, 17: purpureus absque caudā,

    except the tail, Sol. 46.— Adv., = praeterquam, nisi:

    absque labra,

    except the lips, Amm. 23, 5; so,

    absque illud nomen,

    Jul. Val. Rer. Gest. Alex. M. 1, 18.
    2.
    absque = et abs: loca, templa... eorum relinquatis absque his abeatis, Form. ap. Macr. S. 3, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > absque

  • 15 abstinax

    abstĭnax, ācis, adj., = abstinens, abstinent, Petr. S. 42; Symm. Ep. 1, 47.

    Lewis & Short latin dictionary > abstinax

  • 16 accensus

    1.
    accensus, a, um.
    a.
    Part. of accendo, kindled.
    b.
    P. a. of accenseo, reckoned among; v. these words.
    2.
    accensus, ūs, m. [accendo], a kindling or setting on fire:

    lucernarum,

    Plin. 37, 7, 29, § 103 dub. (al. assensu):

    luminum,

    Symm. 3, 48; Plin. 37, 7, 29, acc. to Hard.

    Lewis & Short latin dictionary > accensus

  • 17 actutum

    actūtum, adv. [“ab actu” (as astutus from astu; or with tum as enclitic, in der Handlung da, Corss. Ausspr. II. 849), “id est, celeritate,” Prisc. 1013 P.; so Hand, s. v. who explains: uno actu, nulla re intercedente; Lindem. de Adv. Lat. Spec. 4, p. 17, regards it as formed from an obs. vb. actuo, with the meaning cum multo actu, non segniter; cf.: ait et dicto citius placat, qs. while in the act of speaking, Verg. A. 1, 142; cf. Hor. S. 2, 2, 80]; immediately, quickly, instantly (in Plaut. very often, more rarely in Ter., and, except in Cic. Phil. 12, 11, 26: Verg. A. 9, 255; Ov. M. 3, 557; id. H. 12, 207; Liv. 29, 14, 5; and Quint. 4, 3, 13, perh. not occurring in the class. per.): ite actutum, Naev. ap. Non. 323, 1: aut hic est aut hic adfore actutum autumo, Pac. ap. Non. 237, 11; Plaut. Am. 1, 1, 198:

    redibo actutum... id actutum diu est,

    id. ib. 1, 3, 32; and so id. Curc. 5, 3, 49; id. Cap. 3, 5, 75 al.: vos ite actutum, Att. ap. Non. 357, 13; Ter. Ad. 4, 4, 26; id. Ph. 5, 6, 12;

    often in late Lat.: si bene aestimo, actutum merebitur,

    Symm. Et. 1, 41; 2, 64; 3, 43; 5, 35.

    Lewis & Short latin dictionary > actutum

  • 18 adeo

    1.
    ăd-ĕo, ĭī, and rarely īvi, ĭtum (arch. adirier for adiri, Enn. Rib. Trag. p. 59), 4, v. n. and a. (acc. to Paul. ex Fest. should be accented a/deo; v. Fest. s. v. adeo, p. 19 Müll.; cf. the foll. word), to go to or approach a person or thing (syn.: accedo, aggredior, advenio, appeto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr.
    (α).
    With ad (very freq.): sed tibi cautim est adeundum ad virum, Att. ap. Non. 512, 10:

    neque eum ad me adire neque me magni pendere visu'st,

    Plaut. Cur. 2, 2, 12:

    adeamne ad eam?

    Ter. And. 4, 1, 15; id. Eun. 3, 5, 30: aut ad consules aut ad te aut ad Brutum adissent, Cic. Fragm. ap. Non. 208, 5:

    ad M. Bibulum adierunt, id. Fragm. ap. Arus. p. 213 Lind.: ad aedis nostras nusquam adiit,

    Plaut. Aul. 1, 1, 24:

    adibam ad istum fundum,

    Cic. Caec. 29 —
    (β).
    With in: priusquam Romam atque in horum conventum adiretis, Cic. Verr. 2, 4, 11, § 26 ed. Halm.—Esp.: adire in jus, to go to law:

    cum ad praetorem in jus adissemus,

    Cic. Verr. 4, § 147; id. Att. 11, 24; Caes. B. C. 1, 87, and in the Plebiscit. de Thermens. lin. 42: QVO DE EA RE IN IOVS ADITVM ERIT, cf. Dirks., Versuche S. p. 193.—
    (γ).
    Absol.:

    adeunt, consistunt, copulantur dexteras,

    Plaut. Aul. 1, 2, 38:

    eccum video: adibo,

    Ter. Eun. 5, 7, 5.—
    (δ).
    With acc.:

    ne Stygeos adeam non libera manes,

    Ov. M. 13, 465:

    voces aetherias adiere domos,

    Sil. 6, 253:

    castrorum vias,

    Tac. A. 2, 13:

    municipia,

    id. ib. 39:

    provinciam,

    Suet. Aug. 47:

    non poterant adire eum,

    Vulg. Luc. 8, 19:

    Graios sales carmine patrio,

    to attain to, Verg. Cat. 11, 62; so with latter supine:

    planioribus aditu locis,

    places easier to approach, Liv. 1, 33.—With local adv.:

    quoquam,

    Sall. J. 14:

    huc,

    Plaut. Truc. 2, 7, 60.—
    B.
    Esp.,
    1.
    To approach one for the purpose of addressing, asking aid, consulting, and the like, to address, apply to, consult (diff. from aggredior, q. v.). —Constr. with ad or oftener with acc.; hence also pass.:

    quanto satius est, adire blandis verbis atque exquaerere, sintne illa, etc.,

    Plaut. Ps. 1, 5, 35:

    aliquot me adierunt,

    Ter. And. 3, 3, 2:

    adii te heri de filia,

    id. Hec. 2, 2, 9: cum pacem peto, cum placo, cum adeo, et cum appello meam, Lucil. ap. Non. 237, 28:

    ad me adire quosdam memini, qui dicerent,

    Cic. Fam. 3, 10:

    coram adire et alloqui,

    Tac. H. 4, 65.— Pass.:

    aditus consul idem illud responsum retulit,

    when applied to, Liv. 37, 6 fin.:

    neque praetores adiri possent,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 5.—Hence: adire aliquem per epistulam, to address one in writing, by a letter:

    per epistulam, aut per nuntium, quasi regem, adiri eum aiunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 9 and 10; cf. Tac. A. 4, 39; id. H. 1, 9.—So also: adire deos, aras, deorum sedes, etc., to approach the gods, their altars, etc., as a suppliant (cf.:

    acced. ad aras,

    Lucr. 5, 1199): quoi me ostendam? quod templum adeam? Att. ap. Non. 281, 6:

    ut essent simulacra, quae venerantes deos ipsos se adire crederent,

    Cic. N. D. 1, 27:

    adii Dominum et deprecatus sum,

    Vulg. Sap. 8, 21:

    aras,

    Cic. Phil. 14, 1:

    sedes deorum,

    Tib. 1, 5, 39:

    libros Sibyllinos,

    to consult the Sibylline Books, Liv. 34, 55; cf. Tac. A. 1, 76:

    oracula,

    Verg. A. 7, 82.—
    2.
    To go to a thing in order to examine it, to visit:

    oppida castellaque munita,

    Sall. J. 94:

    hiberna,

    Tac. H. 1, 52.—
    3.
    To come up to one in a hostile manner, to assail, attack:

    aliquem: nunc prior adito tu, ego in insidiis hic ero,

    Ter. Ph. 1, 4, 52:

    nec quisquam ex agmine tanto audet adire virum,

    Verg. A. 5, 379:

    Servilius obvia adire arma jubetur,

    Sil. 9, 272.
    II.
    Fig.
    A.
    To go to the performance of any act, to enter upon, to undertake, set about, undergo, submit to (cf.: accedo, aggredior, and adorior).—With ad or the acc. (class.):

    nunc eam rem vult, scio, mecum adire ad pactionem,

    Plaut. Aul. 2, 2, 25:

    tum primum nos ad causas et privatas et publicas adire coepimus,

    Cic. Brut. 90:

    adii causas oratorum, id. Fragm. Scaur. ap. Arus. p. 213 Lind.: adire ad rem publicam,

    id. de Imp. Pomp. 24, 70:

    ad extremum periculum,

    Caes. B. C. 2, 7.—With acc.:

    periculum capitis,

    Cic. Rosc. Am. 38:

    laboribus susceptis periculisque aditis,

    id. Off. 1, 19:

    in adeundis periculis,

    id. ib. 24; cf.:

    adeundae inimicitiae, subeundae saepe pro re publica tempestates,

    id. Sest. 66, 139: ut vitae periculum aditurus videretur, Auct. B. G. 8, 48: maximos labores et summa pericula. Nep. Timol. 5:

    omnem fortunam,

    Liv. 25, 10:

    dedecus,

    Tac. A. 1, 39:

    servitutem voluntariam,

    id. G. 24:

    invidiam,

    id. A. 4, 70:

    gaudia,

    Tib. 1, 5, 39.—Hence of an inheritance, t. t., to enter on:

    cum ipse hereditatem patris non adisses,

    Cic. Phil. 2, 16; so id. Arch. 5; Suet. Aug. 8 and Dig.;

    hence also: adire nomen,

    to assume the name bequeathed by will, Vell. 2, 60.—
    B.
    Adire manum alicui, prov., to deceive one, to make sport of (the origin of this phrase is unc.; Acidalius conjectures that it arose from some artifice practised in wrestling, Wagner ad Plaut. Aul. 2, 8, 8):

    eo pacto avarae Veneri pulcre adii manum,

    Plaut. Poen. 2, 11; so id. Aul. 2, 8, 8; id. Cas. 5, 2, 54; id. Pers. 5, 2, 18.
    2.
    ăd-ĕō̆, adv. [cf. quoad and adhuc] (acc. to Festus, it should be accented adéo, v. the preced. word; but this distinction is merely a later invention of the grammarians; [p. 33] cf. Gell. 7, 7).
    I.
    In the ante-class. per.,
    A.
    To designate the limit of space or time, with reference to the distance passed through; hence often accompanied by usque (cf. ad), to this, thus far, so far, as far.
    1.
    Of space:

    surculum artito usque adeo, quo praeacueris,

    fit in the scion as far as you have sharpened it, Cato, R. R. 40, 3.— Hence: res adeo rediit, the affair has gone so far (viz., in deterioration, “cum aliquid pejus exspectatione contigit,” Don. ad Ter. Ph. 1, 2, 5):

    postremo adeo res rediit: adulescentulus saepe eadem et graviter audiendo victus est,

    Ter. Heaut. 1, 1, 61; cf. id. Ph. 1, 2, 5.—
    2.
    Of time, so long ( as), so long ( till), strengthened by usque, and with dum, donec, following, and in Cic. with quoad:

    merces vectatum undique adeo dum, quae tum haberet, peperisset bona,

    Plaut. Merc. 1, 1, 76; 3, 4, 72; id. Am. 1, 2, 10 al.:

    nusquam destitit instare, suadere, orare, usque adeo donec perpulit,

    Ter. And. 4, 1, 36; Cato, R. R. 67; id. ib. 76:

    atque hoc scitis omnes usque adeo hominem in periculo fuisse, quoad scitum sit Sestium vivere,

    Cic. Sest. 38, 82.—
    B.
    For the purpose of equalizing two things in comparison, followed by ut: in the same degree or measure or proportion... in which; or so very, so much, so, to such a degree... as (only in comic poets), Plaut. Ep. 4, 1, 38:

    adeon hominem esse invenustum aut infelicem quemquam, ut ego sum?

    Ter. And. 1, 5, 10.—Also followed by quasi, when the comparison relates to similarity:

    gaudere adeo coepit, quasi qui cupiunt nuptias,

    in the same manner as those rejoice who desire marriage, Ter. Heaut. 5, 1, 12.—
    C.
    (Only in the comic poets) = ad haec, praeterea, moreover, besides, too: ibi tibi adeo lectus dabitur, ubi tu haud somnum capias ( beside the other annoyances), a bed, too, shall be given you there, etc., Plaut. Ps. 1, 2, 80.—Hence also with etiam:

    adeo etiam argenti faenus creditum audio,

    besides too, id. Most. 3, 1, 101.—
    D.
    (Only in the comic poets.) Adeo ut, for this purpose that, to the end that:

    id ego continuo huic dabo, adeo me ut hic emittat manu,

    Plaut. Rud. 5, 3, 32:

    id adeo te oratum advenio, ut, etc.,

    id. Aul. 4, 10, 9:

    adeo ut tu meam sententiam jam jam poscere possis, faciam, etc.,

    id. ib. 3, 2, 26 (where Wagner now reads at ut):

    atque adeo ut scire possis, factum ego tecum hoc divido,

    id. Stich. 5, 4, 15. (These passages are so interpreted by Hand, I. p. 138; others regard adeo here = quin immo.)—
    E.
    In narration, in order to put one person in strong contrast with another. It may be denoted by a stronger emphasis upon the word to be made conspicuous, or by yet, on the contrary, etc.:

    jam ille illuc ad erum cum advenerit, narrabit, etc.: ille adeo illum mentiri sibi credet,

    Plaut. Am. 1, 2, 4 sq.; so id. Merc. 2, 1, 8 al.
    II.
    To the Latin of every period belongs the use of this word,
    A.
    To give emphasis to an idea in comparison, so, so much, so very, with verbs, adjectives, and substantives:

    adeo ut spectare postea omnīs oderit,

    Plaut. Capt. prol. 65:

    neminem quidem adeo infatuare potuit, ut ei nummum ullum crederet,

    Cic. Fl. 20, 47:

    adeoque inopia est coactus Hannibal, ut, etc.,

    Liv. 22, 32, 3 Weiss.:

    et voltu adeo modesto, adeo venusto, ut nil supra,

    Ter. And. 1, 1, 92:

    nemo adeo ferus est, ut, etc.,

    Hor. Ep. 1, 1, 39.—With usque:

    adeo ego illum cogam usque, ut mendicet meus pater,

    Plaut. Bacch. 3, 4, 10:

    usque adeo turbatur,

    even so much, so continually, Verg. E. 1, 12; Curt. 10, 1, 42; Luc. 1, 366.—In questions:

    adeone me fuisse fungum, ut qui illi crederem?

    Plaut. Bacch. 2, 3, 49:

    adeone hospes hujus urbis, adeone ignarus es disciplinae consuetudinisque nostrae, ut haec nescias?

    Cic. Rab. 10, 28; so id. Phil. 2, 7, 15; id. Fam. 9, 10; Liv. 2, 7, 10; 5, 6, 4.—With a negative in both clauses, also with quin in the last:

    non tamen adeo virtutum sterile saeculum, ut non et bona exempla prodiderit,

    Tac. H. 1, 3; so Suet. Oth. 9:

    verum ego numquam adeo astutus fui, quin, etc.,

    Ter. Ad. 2, 2, 13.—

    Sometimes the concluding clause is to be supplied from the first: quis genus Aeneadum, quis Trojae nesciat urbem?... non obtusa adeo gestamus pectora Poeni, viz.,

    that we know not the Trojans and their history, Verg. A. 1, 565:

    adeo senuerunt Juppiter et Mars?

    Juv. 6, 59.—Hence (post-Cic.): adeo non ut... adeo nihil ut... so little that, so far from that... (in reference to which, it should be noticed that in Latin the negative is blended with the verb in one idea, which is qualified by adeo) = tantum abest ut: haec dicta adeo nihil moverunt quemquam, ut legati prope violati sint, these words left them all so unmoved that, etc., or had so little effect, etc., Liv. 3, 2, 7: qui adeo non tenuit iram, ut gladio cinctum in senatum venturum se esse palam diceret, who restrained his anger so little that, etc. (for, qui non—tenuit iram adeo, ut), id. 8, 7, 5; so 5, 45, 4; Vell. 2, 66, 4: Curt. 3, 12, 22.—Also with contra in the concluding clause:

    apud hostes Afri et Carthaginienses adeo non sustinebant, ut contra etiam pedem referrent,

    Liv. 30, 34, 5. —
    B.
    Adeo is placed enclitically after its word, like quidem, certe, and the Gr. ge, even, indeed, just, precisely. So,
    1.
    Most freq. with pronouns, in order to render prominent something before said, or foll., or otherwise known (cf. in Gr. egôge, suge, autos ge, etc., Viger. ed. Herm. 489, vi. and Zeun.): argentariis male credi qui aiunt, nugas praedicant: nam et bene et male credi dico; id adeo hodie ego expertus sum, just this (touto ge), Plaut. Curc. 5, 3, 1; so id. Aul. 2, 4, 10; 4, 2, 15; id. Am. 1, 1, 98; 1, 2, 6; id. Ep. 1, 1, 51; 2, 2, 31; 5, 2, 40; id. Poen. 1, 2, 57: plerique homines, quos, cum nihil refert, pudet;

    ubi pudendum'st ibi eos deserit pudor, is adeo tu es,

    you are just such a one, id. Ep. 2, 1, 2:

    cui tu obsecutus, facis huic adeo injuriam,

    Ter. Hec. 4, 4, 68: tute adeo jam ejus verba audies, you yourself shall hear what he has to say (suge akousêi), Ter. And. 3, 3, 27: Dolabella tuo nihil scito mihi esse jucundius: hanc adeo habebo gratiam illi, i. e. hanc, quae maxima est, gratiam (tautên ge tên charin), Caes. ap. Cic. Att. 9, 16:

    haec adeo ex illo mihi jam speranda fuerunt,

    even this, Verg. A. 11, 275.—It is often to be translated by the intensive and, and just, etc. (so esp. in Cic. and the histt.): id adeo, si placet, considerate, just that (touto ge skopeite), Cic. Caec. 30, 87:

    id adeo ex ipso senatus consulto cognoscite,

    id. Verr. 2, 4, 64, 143; cf. id. Clu. 30, 80:

    ad hoc quicumque aliarum atque senatus partium erant, conturbari remp., quam minus valere ipsi malebant. Id adeo malum multos post annos in civitatem reverterat,

    And just this evil, Sall. C. 37, 11; so 37, 2; id. J. 68, 3; Liv. 2, 29, 9; 4, 2, 2: id adeo manifestum erit, si cognoverimus, etc., and this, precisely this, will be evident, if, etc., Quint. 2, 16, 18 Spald.—It is rarely used with ille:

    ille adeo illum mentiri sibi credet,

    Plaut. Am. 1, 2, 6.—Sometimes with the rel. pron.: quas adeo haud quisquam liber umquam tetigit, Plaut: Poen. 1, 2, 57; Cic. Fin. 2, 12, 37. —With interrog. pron.:

    Quis adeo tam Latinae linguae ignarus est, quin, etc.,

    Gell. 7, 17.—Adeo is joined with the pers. pron. when the discourse passes from one person to another, and attention is to be particularly directed to the latter: Juppiter, tuque adeo summe Sol, qui res omnes inspicis, and thou especially, and chiefly thou, Enn. ap. Prob.:

    teque adeo decus hoc aevi inibit,

    Verg. E. 4, 11; id. G. 1, 24: teque, Neptune, invoco, vosque adeo venti, Poët. ap. Cic. Tusc. 4, 34, 73;

    and without the copulative: vos adeo... item ego vos virgis circumvinciam,

    Plaut. Rud. 3, 4, 25.— Ego adeo often stands for ego quidem, equidem (egôge):

    tum libertatem Chrysalo largibere: ego adeo numquam accipiam,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 30; so id. Mil. 4, 4, 55; id. Truc. 4, 3, 73:

    ego adeo hanc primus inveni viam,

    Ter. Eun. 2, 2, 16:

    nec me adeo fallit,

    Verg. A. 4, 96.—Ipse adeo (autos ge), for the sake of emphasis:

    atque hercle ipsum adeo contuor,

    Plaut. As. 2, 3, 24:

    ipsum adeo praesto video cum Davo,

    Ter. And. 2, 5, 4:

    ipse adeo senis ductor Rhoeteus ibat pulsibus,

    Sil. 14, 487.—
    2.
    With the conditional conjj. si, nisi, etc. (Gr. ei ge), if indeed, if truly:

    nihili est autem suum qui officium facere immemor est, nisi adeo monitus,

    unless, indeed, he is reminded of it, Plaut. Ps. 4, 7, 2: Si. Num illi molestae quippiam hae sunt nuptiae? Da. Nihil Hercle: aut si adeo, bidui est aut tridui haec sollicitudo, and if, indeed, etc. (not if also, for also is implied in aut), Ter. And. 2, 6, 7.—
    3.
    With adverbs: nunc adeo (nun ge), Plaut. As. 3, 1, 29; id. Mil. 2, 2, 4; id. Merc. 2, 2, 57; id. Men. 1, 2, 11; id. Ps. 1, 2, 52; id. Rud. 3, 4, 23; Ter. And. 4, 5, 26; Verg. A. 9, 156: jam adeo (dê ge), id. ib. 5, 268; Sil. 1, 20; 12, 534; Val. Fl. 3, 70. umquam adeo, Plaut. Cas. 5, 4, 23:

    inde adeo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 1:

    hinc adeo,

    Verg. E. 9, 59: sic adeo (houtôs ge), id. A. 4, 533; Sil. 12, 646:

    vix adeo,

    Verg. A. 6, 498:

    non adeo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 57; Verg. A. 11, 436. —
    4.
    With adjectives = vel, indeed, even, very, fully:

    quot adeo cenae, quas deflevi, mortuae!

    how very many suppers, Plaut. Stich. 1, 3, 59: quotque adeo fuerint, qui temnere superbum... Lucil. ap. Non. 180, 2: nullumne malorum finem adeo poenaeque dabis (adeo separated from nullum by poet. license)? wilt thou make no end at all to calamity and punishment? Val. Fl. 4, 63:

    trīs adeo incertos caeca caligine soles erramus,

    three whole days we wander about, Verg. A. 3, 203; 7, 629.—And with comp. or the adv. magis, multo, etc.:

    quae futura et quae facta, eloquar: multo adeo melius quam illi, cum sim Juppiter,

    very much better, Plaut. Am. 5, 2, 3; so id. Truc. 2, 1, 5:

    magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā, contigit,

    Cic. de Or. 2, 4, 15.—
    5.
    With the conjj. sive, aut, vel, in order to annex a more important thought, or to make a correction, or indeed, or rather, or even only:

    sive qui ipsi ambīssent, seu per internuntium, sive adeo aediles perfidiose quoi duint,

    Plaut. Am. prol. 71:

    si hercle scivissem, sive adeo joculo dixisset mihi, se illam amare,

    id. Merc. 5, 4, 33; so id. Truc. 4, 3, 1; id. Men. 5, 2, 74; Ter. Hec. 4, 1, 9: nam si te tegeret pudor, sive adeo cor sapientia imbutum foret, Pacuv. ap. Non. 521, 10:

    mihi adeunda est ratio, quā ad Apronii quaestum, sive adeo, quā ad istius ingentem immanemque praedam possim pervenire,

    or rather, Cic. Verr 2, 3, 46, 110; Verg. A. 11, 369; so, atque adeo:

    ego princeps in adjutoribus atque adeo secundus,

    Cic. Att. 1, 17, 9.—
    6.
    With the imperative, for emphasis, like tandem, modo, dum, the Germ. so, and the Gr. ge (cf. L. and S.), now, I pray:

    propera adeo puerum tollere hinc ab janua,

    Ter. And. 4, 4, 20 (cf. xullabete g auton, Soph. Phil. 1003).—
    C.
    Like admodum or nimis, to give emphasis to an idea (for the most part only in comic poets, and never except with the positive of the adj.; cf. Consent. 2023 P.), indeed, truly, so very, so entirely:

    nam me ejus spero fratrem propemodum jam repperisse adulescentem adeo nobilem,

    so very noble, Ter. Eun. 1, 2, 123:

    nec sum adeo informis,

    nor am I so very ugly, Verg. E. 2, 25:

    nam Caii Luciique casu non adeo fractus,

    Suet. Aug. 65:

    et merito adeo,

    and with perfect right, Ter. Hec. 2, 1, 42:

    etiam num credis te ignorarier aut tua facta adeo,

    do you, then, think that they are ignorant of you or your conduct entirely? id. Ph. 5, 8, 38.—
    D.
    To denote what exceeds expectation, even: quam omnium Thebis vir unam esse optimam dijudicat, quamque adeo cives Thebani rumificant probam, and whom even the Thebans (who are always ready to speak evil of others) declare to be an honest woman, Plaut. Am. 2, 2, 44.— Hence also it denotes something added to the rest of the sentence, besides, too, over and above, usually in the connection: -que adeo (rare, and never in prose; cf.

    adhuc, I.): quin te Di omnes perdant qui me hodie oculis vidisti tuis, meque adeo scelestum,

    and me too, Plaut. Rud. 4, 4, 122; cf. id. 4, 2, 32:

    haec adeo tibi me, ipsa palam fari omnipotens Saturnia jussit,

    Verg. A. 7, 427.
    III.
    After Caesar and Cicero (the only instance of this use adduced from Cicero's works, Off. 1, 11, 36, being found in a passage rejected by the best critics, as B. and K.).
    A.
    For adding an important and satisfactory reason to an assertion, and then it always stands at the beginning of the clause, indeed, for:

    cum Hanno perorāsset, nemini omnium cum eo certare necesse fuit: adeo prope omnis senatus Hannibalis erat: the idea is,

    Hanno's speech, though so powerful, was ineffectual, and did not need a reply; for all the senators belonged to the party of Hannibal, Liv. 21, 11, 1; so id. 2, 27, 3; 2, 28, 2; 8, 37, 2; Tac. Ann. 1, 50, 81; Juv. 3, 274; 14, 233.—Also for introducing a parenthesis: sed ne illi quidem ipsi satis mitem gentem fore (adeo ferocia atque indomita [p. 34] ingenia esse) ni subinde auro... principum animi concilientur, Liv. 21, 20, 8; so id. 9, 26, 17; 3, 4, 2; Tac. A. 2, 28.—
    B.
    When to a specific fact a general consideration is added as a reason for it, so, thus (in Livy very often):

    haud dubius, facilem in aequo campi victoriam fore: adeo non fortuna modo, sed ratio etiam cum barbaris stabat,

    thus not only fortune, but sagacity, was on the side of the barbarians, Liv. 5, 38, 4:

    adeo ex parvis saepe magnarum momenta rerum pendent,

    id. 27, 9, 1; so id. 4, 31, 5; 21, 33, 6; 28, 19; Quint. 1, 12, 7; Curt. 10, 2, 11; Tac. Agr. 1:

    adeo in teneris consuescere multum est,

    Verg. G. 2, 272.—
    C.
    In advancing from one thought to another more important = immo, rather, indeed, nay: nulla umquam res publica ubi tantus paupertati ac parsimoniae honos fuerit: adeo, quanto rerum minus, tanto minus cupiditatis erat, Liv. praef. 11; so Gell. 11, 7; Symm. Ep. 1, 30, 37.—
    D.
    With a negative after ne—quidem or quoque, so much the more or less, much less than, still less (post-Aug.):

    hujus totius temporis fortunam ne deflere quidem satis quisquam digne potuit: adeo nemo exprimere verbis potest,

    still less can one describe: it by words, Vell. 2, 67, 1:

    ne tecta quidem urbis, adeo publicum consilium numquam adiit,

    still less, Tac. A. 6, 15; so id. H. 3, 64; Curt. 7, 5, 35:

    favore militum anxius et superbia viri aequalium quoque, adeo superiorum intolerantis,

    who could not endure his equals even, much less his superiors, Tac. H. 4, 80.—So in gen., after any negative: quaelibet enim ex iis artibus in paucos libros contrahi solet: adeo infinito spatio ac traditione opus non est, so much the less is there need, etc., Quint. 12, 11, 16; Plin. 17, 12, 35, § 179; Tac. H. 3, 39.—(The assumption of a causal signif. of adeo = ideo, propterea, rests upon false readings. For in Cael. Cic. Fam. 8, 15 we should read ideo, B. and K., and in Liv. 24, 32, 6, ad ea, Weiss.).—See more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 135-155.

    Lewis & Short latin dictionary > adeo

  • 19 adfaber

    af-făber (better adf-), bra, brum, adj.
    I.
    Made or prepared ingeniously or with art, ingenious: affabrum: fabrefactum, Paul. ex Fest. p. 28 Müll.—Hence, adv.: adfā̆brē, ingeniously, skilfully:

    adfabre atque antiquo artificio factus,

    Cic. Verr. 1, 5, 14; Prisc. 1009 P.—
    II.
    In act. sense, skilled in art, skilful, ingenious:

    litteras adfabra rerum vel natura vel industria peperit,

    Symm. Ep. 3, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > adfaber

  • 20 adfabre

    af-făber (better adf-), bra, brum, adj.
    I.
    Made or prepared ingeniously or with art, ingenious: affabrum: fabrefactum, Paul. ex Fest. p. 28 Müll.—Hence, adv.: adfā̆brē, ingeniously, skilfully:

    adfabre atque antiquo artificio factus,

    Cic. Verr. 1, 5, 14; Prisc. 1009 P.—
    II.
    In act. sense, skilled in art, skilful, ingenious:

    litteras adfabra rerum vel natura vel industria peperit,

    Symm. Ep. 3, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > adfabre

См. также в других словарях:

  • SYMM — Symmetricom Inc (Business » NASDAQ Symbols) …   Abbreviations dictionary

  • SYMM — • Symmetry 2: Unifying Human Understanding, Istvan Hargittai (Ed.), Pergamon Press (informationswissenschaftl. Veoeffentlichungen) • Symmetrical NASA …   Acronyms

  • SYMM — [1] Symmetry 2: Unifying Human Understanding, Istvan Hargittai (Ed.), Pergamon Press (informationswissenschaftl. Veröffentlichungen) [2] Symmetrical ( > NASA Acronym List ) …   Acronyms von A bis Z

  • SYMM — abbr. SYMMETRICOM INC NASDAQ …   Dictionary of abbreviations

  • SYMM — abbr. SYnchronized MultiMedia working group (WAI) …   United dictionary of abbreviations and acronyms

  • symmetral — symmˈetral adjective Of symmetry • • • Main Entry: ↑symmetry …   Useful english dictionary

  • Список префектов Рима — Основная статья: Префект города Диптих консула и префекта Рима …   Википедия

  • Флавий Евпраксий — лат. FLAVIVS EVPRAXIVS Quaestor sacri palatii …   Википедия

  • — I máo (1)  ㄇㄠˊ (2) 古代用牦牛尾装饰的旗子: 上将拥~西出征, 平明吹笛大军行 。 (3) 郑码: SYMM, U: 65C4, GBK: ECB8 (4) 笔画数: 10, 部首: 方, 笔顺编号: 4153313115 II mào (1)  ㄇㄠˋ (2) 古同 耄 , 年老。 (3) 郑码: SYMM, U: 65C4, GBK: ECB8 (4) 笔画数: 10, 部首: 方, 笔顺编号: 4153313115 …   International standard chinese characters dictionary

  • symmetrise — verb make symmetric symmetrized waves • Syn: ↑symmetrize • Derivationally related forms: ↑symmetry, ↑symmetry (for: ↑symmetrize) • …   Useful english dictionary

  • Cigar — For other uses, see Cigar (disambiguation). From the Spanish cigarro cigar , which was perhaps derived from the Spanish cigarra cicada (OED) …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»