-
1 sumo
sūmo, sūmpsī, sūmptum, ere [ sub + emo ]1)а) брать (librum in manūs C; arma Sl)gratā s. manu H — принимать с благодарностьюб) хватать, схватывать ( ferrum ad aliquem interficiendum L)sumpsisse probra, deinde saxa, postremo ferrum T — пустить в ход сначала ругательства, затем камни и, наконец, оружиеs. aliquem generum T — сделать кого-л. своим зятемв) брать в свои руки, захватывать (proelio sumpta Thessalia Fl)2) собирать, убирать ( frumentum ex agris Cs)3) брать взаймы, занимать (pecuniam ab aliquo Ter, C etc.)4) принимать ( cognomen C)s. vultūs acerbos O — принять суровый видs. animum ex eventu T — принимать решение в зависимости от исхода (дела)s. sibi imperatorias partes Cs — присвоить себе роль полководцаs. sibi arrogantiam Cs — обнаглетьs. animum T, O — (при)ободритьсяs. animum censoris H — принять на себя роль критикаs. superbiam H — проникнуться гордостьюs. vires H — усиливатьсяsupplicium de (или ex) aliquo s. Cs, L — казнить кого-л.poenam s. C — карать, мститьs. gaudia O, Calp — наслаждаться радостямиs. laudem O — стяжать славу5) принимать внутрь ( venenum Nep); есть (panem perfusum aquā frigidā Su; cibum Nep, Macr); выпивать (cyathos H; aquam M)7) усыновлять ( liberos Sl)8) приводить, упоминать ( homines notos C)s. aliquid argumenti loco C — привести что-л. в качестве доказательства10) выбирать, избирать (sibi philosophiae studium C; aliquem sibi imperatorem Nep)11) устанавливать, назначать ( colloquendi tempus Nep)12) покупать, приобретать ( obsonia parvo H)13) нанимать ( navem in aliquem locum C)14) тратить, расходовать (laborem frustra Cs)curis sumptus Poëta ap. C — измученный заботами15) предпринимать, начинать (operam C; bellum Sl)s. aliquem celebrare H — взяться прославить кого-л.sumpsi hoc mihi, ut ad te scriberem C — я решил написать тебе16) полагать, принимать (за основу) ( aliquid ad concludendum C) -
2 sumo
sūmo, sumpsi, sumptum, 3 (sync. form of the inf. perf. sumpse, Naev. ap. Gell. 2, 19, 6 (Com. Rel. v. 97 Rib.;I.suremit for sumpsit, surempsit for sumpserit,
Paul. Diac. 299, 2; Fest. 298, 9), v. a. [contr. for subimo, from sub-emo], to take, take up, lay hold of, assume (syn. capio).In gen.: auferere, non abibis, si ego fustem sumpsero, Plaut. Am. 1, 1, 202:B.laciniam,
id. Merc. 1, 2, 16:si hoc digitulis duobus sumebas primoribus,
id. Bacch. 4, 4, 24:si mutuas non potero, certum'st sumam foenore,
id. As. 1, 3, 95:postremo a me argentum quanti est sumito,
Ter. Ad. 5, 9, 20:locum ( = capere),
Plaut. Aul. 4, 6, 9:legem in manus,
Cic. Agr. 2, 6, 15:unum quodque vas in manus,
id. Verr. 2, 4, 27, § 63:Epicurum et Metrodorum non fere praeter suos quisquam in manus sumit,
id. Tusc. 2, 3, 8:orationes in manus,
Quint. 10, 1, 22:litteras ad te a M. Lepido consule quasi commendaticias sumpsimus,
have taken, provided ourselves with, Cic. Fam. 13, 26, 3:spatium ad vehicula comportanda,
Liv. 2, 4:spatium ad colloquendum,
id. 8, 18:ferrum ad aliquem interficiendum,
id. 40, 11, 10:Tusculi ante quam Romae sumpta sunt arma,
id. 3, 19, 8:pro conjuge ferrum,
Ov. H. 15 (16), 371:arma,
Quint. 5, 10, 71:sume venenum,
id. 8, 5, 23; Nep. Them. 10, 3; id. Hann. 12, 5:partem Falerni,
Hor. C. 1, 27, 9:cyathos,
id. ib. 3, 8, 13:panem perfusam aquā frigidā,
Suet. Aug. 77:potiunculam,
id. Dom. 21:antidotum,
id. Calig. 23:pomum de lance,
Ov. P. 3, 5, 20:cibum,
Nep. Att. 21; Petr. 111:soporem,
Nep. Dion, 2, 5:sumptā virili togā,
put on, Cic. Lael. 1, 1:virilem togam,
Suet. Aug. 8; 94 med.; id. Tib. 7; id. Galb. 4; Val. Max. 5, 4, 4:calceos et vestimenta,
Cic. Rep. 1, 12, 18:regium ornatum,
Nep. Eum. 13, 3: latum clavum (opp. deponere bracas), Poët. ap. Suet. Caes. 80:diadema,
Suet. Calig. 22:annulos ferreos (opp. deponere),
id. Aug. 100:gausapa,
Ov. A. A. 2, 300:alas pedibus virgamque manu tegumenque capillis,
id. M. 1, 672:perventum est eo, quo sumpta navis est,
Cic. Off. 3, 23, 89:pecuniam mutuam,
id. Fl. 20, 46; Sall. C. 24, 2:aurum mutuum,
Suet. Caes. 51.—Of time:diem ad deliberandum,
Caes. B. G. 1, 7:tempus cibi quietisque,
Liv. 32, 11.—Trop.1.In gen.:2.calorem animo,
Lucr. 3, 288:obsequium animo, i. e. animo obsequi,
Plaut. Bacch. 4, 10, 8:Ariovistus tantos sibi spiritus, tantam arrogantiam sumpserat, ut, etc.,
assumed, Caes. B. G. 1, 33; cf.:sumpsi animum,
I took courage, Ov. F. 1, 147:animos serpentis,
id. M. 3, 545:vigorem,
id. P. 3, 4, 31:cum spiritus plebs sumpsisset,
Liv. 4, 54, 8:certamine animi adversus eum sumpto,
id. 37, 10, 2:exempla,
Cic. Lael. 11, 38: sumptis inimicitiis, susceptā causā, etc., taken upon one ' s self, assumed, id. Vatin. 11, 28:omne bellum sumi facile, ceterum aegerrime desinere,
to be undertaken, entered upon, begun, Sall. J. 83, 1; so,bellum cum aliquo,
Liv. 1, 42, 2; 36, 2, 3. —Esp.: supplicium sumere, to exact satisfaction, inflict punishment, rarely absol.:II.supplici sibi sumat, quod volt ipse, ob hanc injuriam,
Plaut. Merc. 5, 4, 31:satis sumpsimus jam supplici,
id. Pers. 5, 2, 72:graviore sententiā pronuntiatā more majorum supplicium sumpsit,
Caes. B. G. 6, 44.—Usu. de aliquo:potuisse hunc de illā supplicium sumere,
Cic. Inv. 2, 27, 82:tum homo nefarius de homine nobili virgis supplicium crudelissime sumeret,
id. Verr. 2, 2, 37, § 91:supplicium de matre sumpsisse,
Cic. Rosc. Am. 24, 66; Liv. 39, 29; cf. supplicium.—Rarely ex aliquo, Liv. 23, 3, 1.— Post-class. also ab aliquo, Val. Max. 4, 1, ext. 1;5, 1, ext. 2.—Rarely poenam sumere ( = capere): pro maleficio poenam sumi oportere,
Cic. Inv. 2, 36, 108:merentis poenas,
Verg. A. 2, 586:poenam scelerato ex sanguine,
id. ib. 12, 949; cf. id. ib. 6, 501.—In partic.A.To take (by choice), to choose, select:B.philosophiae studium,
Cic. Ac. 1, 2, 8:hoc sumo ( = suscipio), hoc mihi deposco,
id. Verr. 1, 12, 36:nos Capuam sumpsimus,
id. Fam. 16, 11, 3:sumat aliquem ex populo monitorem officii sui,
Sall. J. 85, 10:enitimini, ne ego meliores liberos sumpsisse videar quam genuisse,
i. e. to have adopted, id. ib. 10, 8:sumite materiam vestris, qui scribitis, aequam Viribus,
Hor. A. P. 38:quis te mala sumere cogit? Aut quis deceptum ponere sumpta velit?
Ov. Tr. 5, 1, 69 sq.:disceptatorem,
Liv. 1, 50:quod tres patricios magistratus nobilitas sibi sumpsisset,
id. 7, 1:Miltiadem sibi imperatorem,
Nep. Milt. 1, 3.— Poet., with inf.:quem virum aut heroa lyrā vel acri Tibiā sumis celebrare, Clio?
Hor. C. 1, 12, 2: quis sibi res gestas Augusti scribere sumit? id. Ep. 1, 3, 7.—To take as one's own, to assume, claim, arrogate, appropriate to one's self (syn.:C.ascisco, assumo, arrogo): quamquam mihi non sumo tantum neque arrogo, ut, etc.,
Cic. Planc. 1, 3:sed mihi non sumo, ut meum consilium valere debuerit,
id. Att. 8, 11 D, §6: sumpsi hoc mihi pro tuā in me observantiā, ut, etc.,
id. Fam. 13, 50, 1:tantum tibi sumito pro Capitone apud Caesarem, quantum, etc.,
id. ib. 13, 29, 6:sibi imperatorias partes,
Caes. B. C. 3, 51:nec sumit aut ponit secures Arbitrio popularis aurae,
Hor. C. 3, 2, 19:vultus modo sumit acerbos,
Ov. Tr. 5, 8, 17:mores antiquos,
Liv. 3, 68:proelio sumpta Thessalia est,
conquered, Flor. 4, 2, 43.—To take, get, acquire, receive:D.distat sumasne pudenter an rapias,
Hor. Ep. 1, 17, 44:laudemque a crimine sumit,
Ov. M. 6, 474:sumpto rigore,
id. ib. 10, 139:vel tua me Sestus vel te mea sumit Abydos,
id. H. 17 (18), 127. —To take for some purpose, i. e. to use, apply, employ, spend, consume (syn. insumo):E.in malā uxore atque inimico si quid sumas, sumptus est: In bono hospite atque amico quaestus est, quod sumitur,
Plaut. Mil. 3, 1, 79 sq.:minus hercle in hisce rebus sumptum est sex minis,
id. Trin. 2, 4, 9 and 12:frustra operam, opinor, sumo,
Ter. Heaut. 4, 3, 15:frustra laborem,
Caes. B. G. 3, 14:cui rei opus est, ei hilarem hunc sumamus diem,
Ter. Ad. 5, 3, 68:videtis hos quasi sumptos dies ad labefactandam illius dignitatem,
Cic. Rab. Post. 16, 44:sumpseris tibi familiaritatem nostram ad ornamentum,
Plin. Ep. 6, 18, 2. — Poet.: curis sumptus, consumed, worn out, Poët. ap. Cic. Div. 1, 21, 42 (Trag. Fr. Inc. 8 Rib.).—To undertake, begin, enter upon:F.bellum,
Liv. 1, 42; Flor. 4, 12, 24:bellis ponendis sumendisque,
Liv. 8, 4:haec maxime belli ratio sumendi fuerat,
id. 38, 19:duellum cum aliquo,
id. 36, 2:proelia,
Suet. Caes. 60; Tac. H. 2, 45:in hos expeditionem,
Flor. 4, 12, 6:non mandata expeditio, sed sumpta est,
id. 4, 12, 48.— Poet.:prima fide vocisque ratae temptamina sumpsit Liriope,
Ov. M. 3, 341.—In an oration, disputation, etc.1.To take for certain or for granted, to assume, maintain, suppose, affirm:2.alterutrum fatearis enim sumasque necesse'st,
Lucr. 1, 974:nec solum ea sumitis ad concludendum, quae ab omnibus concedantur, sed ea sumitis, quibus concessis, etc.,
Cic. Div. 2, 50, 104:aliquid pro certo,
id. ib. —With inf.-clause:beatos esse deos sumpsisti,
Cic. N. D. 1, 31, 89:pro non dubio legati sumebant, quae Antiochi fuerunt, Eumenem aequius esse quam me habere,
Liv. 39, 28, 5.—To make, take a beginning, etc. (late Lat.):3.ab uno signo sumamus exordium,
Macr. Somn. Scip. 18:ab illā quaestione principium sumere,
Lact. 1, 2: quin fictio a capite sumat exordium, id. Opif. Dei, 12, 7.—To take, bring forward, cite, mention as a proof, an instance, etc. (cf. profero):G.homines notos sumere odiosum est,
Cic. Rosc. Am. 16, 47:unum hoc sumo,
id. ib. 34, 97:sumam annum tertium,
id. Verr. 2, 3, 44, § 104:ex istis tuis sumam aliquem,
id. Cael. 15, 36:quid quisquam potest ex omni memoriā sumere illustrius?
id. Sest. 12, 27:ab oratore aut poëtā probato sumptum ponere exemplum,
Auct. Her. 4, 1, 1.—To take as a purchase, to buy, purchase:H. K.quanti ego genus omnino signorum non aestimo, tanti ista quattuor aut quinque sumpsisti,
Cic. Fam. 7, 23, 2:decumas agri Leontini,
id. Verr. 2, 3, 64, § 149:quae parvo sumi nequeunt, obsonia captas,
Hor. S. 2, 7, 106.—
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Русский