Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

slaves

  • 21 fugitivarius

    fŭgĭtīvārĭus, ii, m. [fugitivus].
    I. B.
    Transf.: (cochleae) aquā finiendae, ne fugitivarius sit parandus, that they may not crawl away, Varr. [p. 789] R. R. 3, 14, 1.—
    II.
    A concealer of runaway slaves, Cod. Th. 10, 12, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > fugitivarius

  • 22 ingenua

    ingĕnŭus, a, um, adj. [ingeno, ingigno].
    I.
    Native, indigenous, not foreign.
    A.
    Lit.:

    fontes,

    Lucr. 1, 230:

    tophus,

    produced in the country, Juv. 3, 20.—
    B.
    Transf., inborn, innate, natural:

    inest in hoc amussitata sua sibi ingenua indoles,

    Plaut. Mil. 3, 1, 38:

    color,

    natural color, Prop. 1, 4, 13. —
    II.
    Free-born, born of free parents.
    A.
    In gen.: ingenuus homo meant formerly one born of a certain or known father, who can cite his father:

    en unquam fando audistis patricios primo esse factos, non de caelo demissos, sed qui patrem ciere possent, id est nihil ultra quam ingenuos,

    Liv. 10, 8, 10:

    ingenui clarique parentes,

    Hor. S. 1, 6, 91; 1, 6, 8.—Esp., subst.: ingĕnŭus, i, m., and ingĕnŭa, ae, f., a free-born man or woman: ingenui sunt qui liberi nati sunt;

    libertini, qui ex justa servitute manumissi sunt,

    Gai. Inst. 1, 11:

    tutela liberantur ingenuae, etc.,

    id. ib. 1, 194;

    but this word differs from liber, inasmuch as the latter signifies also a freedman,

    Plaut. Mil. 4, 1, 15:

    ingenuamne an libertinam,

    id. ib. 3, 1, 189:

    omnis ingenuorum adest multitudo,

    Cic. Cat. 4, 7, 15: Patricios Cincius ait appellari solitos, qui nunc ingenui vocentur, Paul. ex Fest. p. 241 Müll.: libertinos ab ingenuis adoptari posse, Masur. ap. Gell. 5, 19, 11.—
    B.
    In partic.
    1.
    Worthy of a freeman, noble, upright, frank, candid, ingenuous (syn. liberalis):

    nihil apparet in eo ingenuum,

    Cic. Phil. 3, 11, 28; id. Off. 1, 42:

    timiditas,

    id. de Or. 2, 3:

    dolor,

    id. Phil. 10, 9, 18:

    vita,

    id. Fam. 5, 21, 3: est animi ingenui (with inf.), id. ib. 2, 6, 2:

    ingenuis studiis atque artibus delectari,

    id. Fin. 5, 18, 48:

    (with humanae) artes,

    id. de Or. 3, 6, 21:

    ingenui vultus puer ingenuique pudoris,

    Juv. 11, 154:

    amor,

    Hor. C. 1, 27, 16:

    per gemitus nostros ingenuasque cruces,

    and by such sufferings on the part of a freeman as belong only to slaves, Mart. 10, 82, 6:

    fastidium,

    Cic. Brut. 67:

    aperte odisse magis ingenui est, quam, etc.,

    id. Lael. 18, 65:

    astuta ingenuum vulpes imitata leonem,

    Hor. S. 2, 3, 186.—
    2.
    Weakly, delicate, tender (free-born persons being less inured to hardships than slaves; poet.):

    invalidae vires, ingenuaeque mihi,

    Ov. Tr. 1, 5, 72:

    gula,

    Mart. 10, 82, 6.—Hence, adv.: ingĕnŭē, in a manner befitting a person of free or noble birth, liberally; openly, frankly, ingenuously:

    educatus,

    Cic. Fin. 3, 11, 38:

    aperte atque ingenue confiteri,

    id. Fam. 5, 2, 2; id. Att. 13, 27, 1:

    pro suis dicere,

    Quint. 12, 3, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > ingenua

  • 23 ingenuus

    ingĕnŭus, a, um, adj. [ingeno, ingigno].
    I.
    Native, indigenous, not foreign.
    A.
    Lit.:

    fontes,

    Lucr. 1, 230:

    tophus,

    produced in the country, Juv. 3, 20.—
    B.
    Transf., inborn, innate, natural:

    inest in hoc amussitata sua sibi ingenua indoles,

    Plaut. Mil. 3, 1, 38:

    color,

    natural color, Prop. 1, 4, 13. —
    II.
    Free-born, born of free parents.
    A.
    In gen.: ingenuus homo meant formerly one born of a certain or known father, who can cite his father:

    en unquam fando audistis patricios primo esse factos, non de caelo demissos, sed qui patrem ciere possent, id est nihil ultra quam ingenuos,

    Liv. 10, 8, 10:

    ingenui clarique parentes,

    Hor. S. 1, 6, 91; 1, 6, 8.—Esp., subst.: ingĕnŭus, i, m., and ingĕnŭa, ae, f., a free-born man or woman: ingenui sunt qui liberi nati sunt;

    libertini, qui ex justa servitute manumissi sunt,

    Gai. Inst. 1, 11:

    tutela liberantur ingenuae, etc.,

    id. ib. 1, 194;

    but this word differs from liber, inasmuch as the latter signifies also a freedman,

    Plaut. Mil. 4, 1, 15:

    ingenuamne an libertinam,

    id. ib. 3, 1, 189:

    omnis ingenuorum adest multitudo,

    Cic. Cat. 4, 7, 15: Patricios Cincius ait appellari solitos, qui nunc ingenui vocentur, Paul. ex Fest. p. 241 Müll.: libertinos ab ingenuis adoptari posse, Masur. ap. Gell. 5, 19, 11.—
    B.
    In partic.
    1.
    Worthy of a freeman, noble, upright, frank, candid, ingenuous (syn. liberalis):

    nihil apparet in eo ingenuum,

    Cic. Phil. 3, 11, 28; id. Off. 1, 42:

    timiditas,

    id. de Or. 2, 3:

    dolor,

    id. Phil. 10, 9, 18:

    vita,

    id. Fam. 5, 21, 3: est animi ingenui (with inf.), id. ib. 2, 6, 2:

    ingenuis studiis atque artibus delectari,

    id. Fin. 5, 18, 48:

    (with humanae) artes,

    id. de Or. 3, 6, 21:

    ingenui vultus puer ingenuique pudoris,

    Juv. 11, 154:

    amor,

    Hor. C. 1, 27, 16:

    per gemitus nostros ingenuasque cruces,

    and by such sufferings on the part of a freeman as belong only to slaves, Mart. 10, 82, 6:

    fastidium,

    Cic. Brut. 67:

    aperte odisse magis ingenui est, quam, etc.,

    id. Lael. 18, 65:

    astuta ingenuum vulpes imitata leonem,

    Hor. S. 2, 3, 186.—
    2.
    Weakly, delicate, tender (free-born persons being less inured to hardships than slaves; poet.):

    invalidae vires, ingenuaeque mihi,

    Ov. Tr. 1, 5, 72:

    gula,

    Mart. 10, 82, 6.—Hence, adv.: ingĕnŭē, in a manner befitting a person of free or noble birth, liberally; openly, frankly, ingenuously:

    educatus,

    Cic. Fin. 3, 11, 38:

    aperte atque ingenue confiteri,

    id. Fam. 5, 2, 2; id. Att. 13, 27, 1:

    pro suis dicere,

    Quint. 12, 3, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > ingenuus

  • 24 modus

    mŏdus, i, m. [root med-, measure, weigh; Gr. medomai, medontes, mêstôr, medimnos; cf.: modius, modestus, moderor], a measure with which, or according to which, any thing is measured, its size, length, circumference, quantity (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    modi, quibus metirentur rura,

    Varr. R. R. 1, 10, 1:

    is modus acnua Latine appellatur,

    id. ib. 1, 10, 2:

    filio agri reliquit ei non magnum modum,

    Plaut. Aul. prol. 13:

    hoc erat in votis, modus agri non ita magnus,

    Hor. S. 2, 6, 1:

    de modo agri scripsit,

    Cic. Att. 13, 33, 2:

    de modo agri (actio), cum a venditore emptor deceptus est,

    Paul. Sent. 1, 19, 1:

    modus hic agri nostro non sufficit horto,

    Juv. 14, 172:

    modus altitudinis et latitudinis (sulcorum),

    Col. 11, 3, 4:

    collis modum jugeri continens,

    Col. Arbor. 1, 6:

    ut omnium par modus sit,

    Cels. 3, 27; cf. Col. 12, 23:

    falsus,

    false measure, Dig. 11, 6: magnus legionum, Vell. 2, 73, 2: hic mihi conteritur vitae modus, measure or term of life, Prop. 1, 7, 9.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., a proper measure, due measure:

    in modo fundi non animadverso lapsi sunt multi,

    Varr. R. R. 1, 11:

    suus cuique (rei) modus est,

    Cic. Or. 22, 73:

    ordine et modo,

    id. Off. 1, 5, 14:

    modum alicujus rei habere,

    to observe measure in a thing, not exceed the bounds of moderation, id. Verr. 2, 2, 59, § 144:

    vox quasi extra modum absona,

    beyond measure, immoderately, id. de Or. 3, 11, 41:

    cum lacus praeter modum crevisset,

    id. Div. 1, 44, 100:

    ii sine dubio fidem et modum transeunt,

    id. Off. 1, 29, 102:

    supra modum in servos suos saevire,

    Gai. Inst. 1, 53:

    sine modo modestiāque,

    without measure, without moderation, Sall. J. 41, 9:

    sine modo ac modestia agi,

    Liv. 26, 48, 11.—
    2.
    The measure of tones, measure, rhythm, melody, harmony, time; in poetry, measure, metre, mode:

    vocum,

    Cic. Div. 2, 3, 9:

    musici,

    Quint. 1, 10, 14:

    lyrici,

    Ov. H. 15, 6:

    fidibus Latinis Thebanos aptare modos,

    Hor. Ep. 1, 3, 12: Bacchico exsultas (i. e. exsultans) modo, Enn. ap. Charis. p. 214 P. (Trag. v. 152 Vahl.):

    flebilibus modis concinere,

    Cic. Tusc. 1, 44, 106: saltare ad tibicinis modos, to the music or sound of the flute, Liv. 7, 2:

    nectere canoris Eloquium vocale modis,

    Juv. 7, 19.—Fig.:

    verae numerosque modosque ediscere vitae,

    moral harmonies, Hor. Ep. 2, 2, 144.—
    II.
    Transf.
    A.
    A measure which is not to be exceeded, a bound, limit, end, restriction, etc.:

    modus muliebris nullust, neque umquam lavando et fricando modum scimus facere,

    Plaut. Poen. 1, 2, 21:

    quis modus tibi tandem exilio eveniet,

    id. Merc. 3, 4, 67:

    modum aliquem et finem orationi facere,

    to set bounds to, Cic. Verr. 2, 2, 48, § 118:

    ludendi est quidem modus retinendus,

    id. Off. 1, 29, 104:

    imponere alicui,

    Liv. 4, 24, 4:

    cum modum irae nullum faceret,

    id. 4, 50, 4:

    modum transire,

    Cic. Tusc. 4, 17, 4:

    cupidinibus statuat natura modum quem,

    Hor. S. 1, 2, 111:

    inimicitiarum modum facere,

    Cic. Sull. 17, 48:

    modum statuarum haberi nullum placet,

    id. Verr. 2, 2, 59, § 144:

    qui rebus infinitis modum constituant,

    id. Fin. 1, 1, 2:

    constituere,

    id. Verr. 2, 2, 59, § 145: modus vitae, tou biou telos, Prop. 1, 7, 9. —With gen. gerund.:

    modum lugendi aliquando facere,

    to make an end of mourning, Cic. Fam. 5, 16, 6.— Poet. with inf.:

    nam quis erit saevire modus?

    Stat. Th. 12, 573; cf. the foll.—
    B.
    A way, manner, mode, method:

    modus est, in quo quem ad modum, et quo animo factum sit, quaeritur, Ejus partes sunt prudentia, et imprudentia,

    Cic. Inv. 1, 27, 41:

    nullum modum esse hominis occidendi quo ille non aliquot occiderit,

    id. Rosc. Am. 35, 100:

    nec enim semper (hae partes) tractantur uno modo,

    id. Or. 35, 122:

    vitae,

    way of life, id. Tusc. 5, 23, 66:

    caelestium ordinem... imitari vitae modo,

    id. Sen. 21, 77: quibus modis, by what method of acting, i. e. what means, Sall. C. 5, 6:

    cultores has Alpis modo tuto transmittere,

    Liv. 21, 30, 8.— Poet. with inf.:

    nec modus inserere atque oculos imponere simplex,

    Verg. G. 2, 73.—
    2.
    Esp. freq.: modo, in modum, or ad modum, with a gen. or adj., in the manner of, like:

    servorum modo,

    in the manner of, like slaves, Liv. 39, 26:

    pecorum modo trahi,

    Tac. A. 4, 25:

    in modum ramorum,

    Col. Arbor. 22:

    in nostrum modum,

    in our manner, Tac. H. 3, 25:

    servilem in modum cruciari,

    like slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13; Caes. B. G. 6, 19, 3; Suet. Calig. 56:

    mirum in modum,

    in a wonderful manner, wonderfully, Caes. B. G. 1, 41:

    ad hunc modum distributis legionibus,

    in this manner, id. ib. 5, 24:

    naves ad hunc modum factae,

    id. ib. 3, 13:

    nos nostras more nostro et modo instruximus legiones,

    Plaut. Am. 1, 1, 66:

    non tuo hoc fiet modo,

    id. Men. 2, 1, 25:

    si humano modo, si usitato more peccāsset,

    after the manner of men, Cic. Verr. 2, 2, 3, § 8; cf.:

    Carneadeo more et modo disputata,

    id. Univ. 1; for which with gen.:

    apis Matinae More modoque,

    Hor. C. 4, 2, 28; and:

    agendi more ac modo,

    Quint. 11, 1, 29:

    tali modo,

    in such a manner, in such wise, Nep. Att. 21, 1:

    nullo modo,

    in no wise, by no means, Cic. Verr. 2, 2, 76, § 186:

    omni modo egi cum rege et ago cotidie,

    in every way, earnestly, urgently, id. Att. 6, 2, 7: omnibus modis tibi esse rem salvam [p. 1157] ut scias, Plaut. Ps. 4, 6, 13:

    omnibus modis miser sum,

    every way, wholly, completely, Ter. Hec. 4, 4, 79:

    miris modis,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9; Liv. 1, 57, 6; Hor. C. 2, 17, 21:

    mille modis amor ignorandust,

    Plaut. Trin. 2, 1, 30:

    hoc multis modis reprehendi potest,

    Cic. Fin. 2, 26, 82 (v. Madv. ad h. l.); so,

    filium multis modis jam exspecto, ut redeat domum,

    very much, Ter. Hec. 2, 3, 7; cf.

    multimodis: mira miris modis,

    Plaut. Cas. 3, 5, 5; cf.

    mirimodis: eum tibi commendo in majorem modum,

    very much, greatly, Cic. Q. Fr. 2, 12 (14), 3:

    nullo modo,

    id. Fin. 2, 31, 102; Col. 9, 8; Suet. Tit. 2:

    bono modo,

    moderately, Cato, R. R. 5:

    bono modo desiderare aliquid,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 3: ejus modi, of that kind, of such a kind or sort (freq.):

    ejusmodi sunt tempestates consecutae, ut,

    Caes. B. G. 3, 29, 2:

    in ejusmodi casu,

    id. ib. 5, 33, 4;

    6, 34, 7: erant ejusmodi fere situs oppidorum, ut,

    id. ib. 3, 12, 1:

    petitionis nostrae hujusmodi ratio est,

    Cic. Att. 1, 1, 1; so,

    cujusquemodi, cujusdammodi, cujusmodicumque, cuimodi, cuicuimodi, v. Zumpt, § 678: cujusmodi,

    of what sort, Cic. Fam. 15, 20, 3:

    cujuscemodi,

    of what sort soever, id. Inv. 2, 45, 134: hujusmodi, hujuscemodi, of this kind, such:

    hujusmodi casus,

    Caes. B. C. 2, 22:

    hujuscemodi verba,

    Sall. J. 9 fin.:

    illiusmodi,

    of that kind, Cic. Div. in Caecil. 21, 68; so,

    istiusmodi amicos,

    Plaut. Rud. 2, 2, 15.—
    3.
    In gram., a form of a verb, a voice or mood:

    in verbo fiunt soloecismi per genera, tempora, personas, modos, etc.,

    Quint. 1, 5, 41: patiendi modus ( the passive voice)... faciendi modus ( the active voice), id. 9, 3, 7; cf. 1, 6, 26.

    Lewis & Short latin dictionary > modus

  • 25 stimulus

    stĭmŭlus, i, m. [for stig-mulus, from the root stig; Gr. stizô; v. stilus].
    I.
    A goad for driving cattle, slaves, etc. (class., [p. 1760] esp. in the trop. sense).
    A.
    Lit.:

    jam lora teneo, jam stimulum in manu: Agite equi, etc.,

    Plaut. Men. 5, 2, 112:

    parce, puer, stimulis, et fortius utere loris,

    Ov. M. 2, 127:

    aut stimulo tardos increpuisse boves,

    Tib. 1, 1, 30 (12); cf. Ov. M. 14, 647:

    ita te forabunt patibulatum per vias Stimulis,

    Plaut. Ps. 1, 1, 54:

    aliquem stimulo fodere,

    id. Curc. 1, 2, 40:

    dum te stimulis fodiam,

    Cic. Phil. 2, 34, 86:

    numquam stimulo lacessat juvencum,

    Col. 2, 2, 26.—As a term of abuse of slaves:

    stimulorum seges,

    Plaut. Aul. 1, 1, 6; cf. id. Cas. 2, 8, 11:

    stimulorum tritor,

    id. Pers. 5, 2, 17.—Prov.:

    si stimulos pugnis caedis, manibus plus dolet,

    i. e. an evil is aggravated by foolish opposition, Plaut. Truc. 4, 2, 55; cf.:

    advorsum stimulum calces,

    kick against the pricks, Ter. Phorm. 1, 2, 28.—
    B.
    Trop., a goad (as in Engl., either that which vexes, irritates, torments, or, more freq., that which spurs on, incites, stimulates).
    1.
    A sting, torment, pang:

    mens sibi conscia factis... adhibet stimulos torretque flagellis,

    Lucr. 3, 1019; cf.:

    subesse caecum aliquem cordi stimulum,

    id. 3, 874:

    ne illa stimulum longum habet, quae usque illinc cor pungit meum,

    Plaut. Truc. 4, 3, 79:

    stimulos doloris contemnere,

    Cic. Tusc. 2, 27, 66; cf.:

    (res malae) lacerant, vexant, stimulos admovent, etc.,

    id. ib. 3, 16, 35:

    stimulos in pectore caecos Condidit,

    Ov. M. 1, 726.—
    2.
    A spur, incentive, incitement, stimulus:

    animum gloriae stimulis concitare,

    Cic. Arch. 11, 29:

    quidam industriae ac laboris (with illecebrae libidinum),

    id. Cael. 5, 12:

    quot stimulos admoverit homini victoriae studioso,

    id. Sest. 5, 12; cf.:

    defendendi Vatinii,

    id. Fam. 1, 9, 19:

    omnia pro stimulis facibusque ciboque furoris Accipit,

    Ov. M. 6, 480:

    ardet, et injusti stimulis agitatur amoris,

    id. F. 2, 779:

    non hostili modo odio sed amoris etiam stimulis,

    Liv. 30, 14, 1:

    ad hanc voluntatem ipsius naturae stimulis incitamur,

    Cic. Rep. 1, 2, 3:

    ad dicendum etiam pudor stimulos habet,

    Quint. 10, 7, 16:

    agrariae legis tribuniciis stimulis plebs furebat,

    Liv. 2, 54; cf.:

    acriores quippe aeris alieni stimulos esse,

    id. 6, 11:

    subdere stimulos animo,

    id. 6, 34:

    in aliquem stimulis accendi,

    Tac. H. 3, 45; cf.:

    suis stimulis excitos Moesiae duces,

    id. ib. 3, 53:

    secundae res acrioribus stimulis animos explorant,

    id. ib. 1, 15:

    acres Subjectat lasso stimulos,

    Hor. S. 2, 7, 94:

    stimulos sub pectore vertit Apollo,

    Verg. A. 6, 101:

    movere acres stimulos irarum,

    Luc. 2, 324:

    accensae stimulis majoribus irae,

    Stat. Th. 11, 497:

    dare stimulos laudum,

    id. Achill. 1, 203.—
    II.
    In milit. lang., a pointed stake concealed beneath the surface of the ground, to repel hostile troops (syn.:

    sudes, stipes),

    Caes. B. G. 7, 73 fin.:

    se stimulis induere,

    id. ib. 7, 82.

    Lewis & Short latin dictionary > stimulus

  • 26 venalicium

    vēnālīcĭus or - tĭus, a, um, adj. [venalis], of or belonging to selling, for sale.
    I.
    In gen.
    A.
    Adj.:

    jumenta,

    Petr. 76. —
    B.
    Subst.: vēnālīcĭum, ii, n., taxes on sales, Cod. Just. 12, 19, 4.—
    II.
    In partic., of or belonging to slave-selling.
    A.
    Adj.:

    familiae,

    i. e. young slaves exposed for sale, Suet. Aug. 42; so,

    greges,

    Plin. 35, 18, 58, § 201.—
    B.
    Substt.
    1.
    vēnālīcĭus, ii, m., a slave-dealer, Cic. Or. 70, 232; Plin. 21, 26, 97, § 170; Suet. Rhet. 1.—
    2. a.
    Slave-selling, Dig. 21, 1, 65; Petr. 29; Inscr. Orell. 3023 and 4777.—
    b.
    Plur., concr., young slaves, Dig. 28, 8, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > venalicium

  • 27 venalicius

    vēnālīcĭus or - tĭus, a, um, adj. [venalis], of or belonging to selling, for sale.
    I.
    In gen.
    A.
    Adj.:

    jumenta,

    Petr. 76. —
    B.
    Subst.: vēnālīcĭum, ii, n., taxes on sales, Cod. Just. 12, 19, 4.—
    II.
    In partic., of or belonging to slave-selling.
    A.
    Adj.:

    familiae,

    i. e. young slaves exposed for sale, Suet. Aug. 42; so,

    greges,

    Plin. 35, 18, 58, § 201.—
    B.
    Substt.
    1.
    vēnālīcĭus, ii, m., a slave-dealer, Cic. Or. 70, 232; Plin. 21, 26, 97, § 170; Suet. Rhet. 1.—
    2. a.
    Slave-selling, Dig. 21, 1, 65; Petr. 29; Inscr. Orell. 3023 and 4777.—
    b.
    Plur., concr., young slaves, Dig. 28, 8, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > venalicius

  • 28 vernacula

    vernācŭlus, a, um, adj. [verna].
    I.
    (Acc. to verna, I.) Of or belonging to homeborn slaves.
    A.
    Adj.:

    multitudo,

    the rabble of slaves, Tac. A. 1, 31; so,

    plebs,

    Tert. Apol. 35.—
    B.
    Substt.: vernācŭli, ōrum, m. (acc. to verna, I.), buffoons, jesters (postAug. and rare), Mart. 10, 3, 1; Suet. Vit. 14.—
    2.
    vernācŭla, ae, f., a female household slave (late Lat.), Mart. Cap. 8, § 804:

    filius quem susceperat ex vernaculā,

    Ambros. Abrah. 1, 7, 65.—
    II.
    (Acc. to verna, II.) Native, domestic, indigenous, vernacular, i. e. Roman (the class. signif. of the word):

    aquatilium vocabula partim sunt vernacula partim peregrina,

    Varr. L. L. 5, § 77 Müll.:

    volucres,

    id. R. R. 3, 5, 7:

    equi,

    Plin. 37, 13, 77, § 202:

    vites (with peculiares),

    id. 14, 2, 4, § 24:

    putatio,

    id. 17, 23, 35, § 208:

    gallinae,

    Col. 8, 2, 5:

    pecus,

    id. 7, 3, 13:

    imago antiquae et vernaculae festivitatis,

    Cic. Fam. 9, 15, 2:

    sapor,

    inborn, innate, id. Brut. 46, 172:

    crimen domesticum ac vernaculum,

    invented by the accuser himself, id. Verr. 2, 3, 61, § 141; cf.

    consilium,

    Plaut. Poen. 4, 2, 105.—
    B.
    Natural, common (late Lat.):

    paupertas olim philosophiae vernacula est,

    App. Mag. 18, p. 285, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > vernacula

  • 29 vernaculi

    vernācŭlus, a, um, adj. [verna].
    I.
    (Acc. to verna, I.) Of or belonging to homeborn slaves.
    A.
    Adj.:

    multitudo,

    the rabble of slaves, Tac. A. 1, 31; so,

    plebs,

    Tert. Apol. 35.—
    B.
    Substt.: vernācŭli, ōrum, m. (acc. to verna, I.), buffoons, jesters (postAug. and rare), Mart. 10, 3, 1; Suet. Vit. 14.—
    2.
    vernācŭla, ae, f., a female household slave (late Lat.), Mart. Cap. 8, § 804:

    filius quem susceperat ex vernaculā,

    Ambros. Abrah. 1, 7, 65.—
    II.
    (Acc. to verna, II.) Native, domestic, indigenous, vernacular, i. e. Roman (the class. signif. of the word):

    aquatilium vocabula partim sunt vernacula partim peregrina,

    Varr. L. L. 5, § 77 Müll.:

    volucres,

    id. R. R. 3, 5, 7:

    equi,

    Plin. 37, 13, 77, § 202:

    vites (with peculiares),

    id. 14, 2, 4, § 24:

    putatio,

    id. 17, 23, 35, § 208:

    gallinae,

    Col. 8, 2, 5:

    pecus,

    id. 7, 3, 13:

    imago antiquae et vernaculae festivitatis,

    Cic. Fam. 9, 15, 2:

    sapor,

    inborn, innate, id. Brut. 46, 172:

    crimen domesticum ac vernaculum,

    invented by the accuser himself, id. Verr. 2, 3, 61, § 141; cf.

    consilium,

    Plaut. Poen. 4, 2, 105.—
    B.
    Natural, common (late Lat.):

    paupertas olim philosophiae vernacula est,

    App. Mag. 18, p. 285, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > vernaculi

  • 30 vernaculus

    vernācŭlus, a, um, adj. [verna].
    I.
    (Acc. to verna, I.) Of or belonging to homeborn slaves.
    A.
    Adj.:

    multitudo,

    the rabble of slaves, Tac. A. 1, 31; so,

    plebs,

    Tert. Apol. 35.—
    B.
    Substt.: vernācŭli, ōrum, m. (acc. to verna, I.), buffoons, jesters (postAug. and rare), Mart. 10, 3, 1; Suet. Vit. 14.—
    2.
    vernācŭla, ae, f., a female household slave (late Lat.), Mart. Cap. 8, § 804:

    filius quem susceperat ex vernaculā,

    Ambros. Abrah. 1, 7, 65.—
    II.
    (Acc. to verna, II.) Native, domestic, indigenous, vernacular, i. e. Roman (the class. signif. of the word):

    aquatilium vocabula partim sunt vernacula partim peregrina,

    Varr. L. L. 5, § 77 Müll.:

    volucres,

    id. R. R. 3, 5, 7:

    equi,

    Plin. 37, 13, 77, § 202:

    vites (with peculiares),

    id. 14, 2, 4, § 24:

    putatio,

    id. 17, 23, 35, § 208:

    gallinae,

    Col. 8, 2, 5:

    pecus,

    id. 7, 3, 13:

    imago antiquae et vernaculae festivitatis,

    Cic. Fam. 9, 15, 2:

    sapor,

    inborn, innate, id. Brut. 46, 172:

    crimen domesticum ac vernaculum,

    invented by the accuser himself, id. Verr. 2, 3, 61, § 141; cf.

    consilium,

    Plaut. Poen. 4, 2, 105.—
    B.
    Natural, common (late Lat.):

    paupertas olim philosophiae vernacula est,

    App. Mag. 18, p. 285, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > vernaculus

  • 31 albus

        albus adj.,    white (without lustre, opp. ater; cf. candidus, opp. niger): color: hedera, V.: plumbum, i. e. tin, Cs.: parma, i. e. unadorned, V.: canities, O.: vitis, bryony, O.: pallor, ghastly, H.: lapis, marble, H.: pedibus vēnire albis, i. e. with chalked feet (as of slaves for sale), Iu.: stella, propitious, H.: Notus, clear, H.—Prov.: avis alba, a white bird (i. e. a rarity): filius albae gallinae, a white hen's son, i. e. a son of fortune, Iu.—Ater an albus, black or white, i. e. I care not who or what: unde illa scivit ater an albus nascerer, Ph.: is qui albus aterve fuerit ignoras.—Equis albis praecurrere alqm, greatly to surpass (in allusion to the triumphal chariot), H.
    * * *
    alba -um, albior -or -us, albissimus -a -um ADJ
    white, pale, fair, hoary, gray; bright, clear; favorable, auspicious, fortunate

    Latin-English dictionary > albus

  • 32 cerdō

        cerdō ōnis, m    [κέρδοσ], a workman of the lowest class, Iu.
    * * *
    artisan; craftsman; cobbler (L+S); proper name especially of slaves

    Latin-English dictionary > cerdō

  • 33 cibārius

        cibārius adj.    [cibus], given as rations, made as an allowance: panis, i. e. the bread served to slaves.
    * * *
    cibaria, cibarium ADJ
    of/concerning food/rations, ration-; plain/common/servant (food), black (bread)

    Latin-English dictionary > cibārius

  • 34 circum

        circum    [acc. of circus], adv. and praep.    I. Adv, around, round about, all around: Arboribus clausi circum, V.: quae circum essent opera, Cs.: portis circum omnibus instant, V.: circum tutae sub moenibus urbis, round about under the walls, V.: Gentibus circumque infraque relictis, O.: circum Undique convenere, on all sides, V.—    II. Praep. with acc. (sometimes following its case), around, about, all around: terra circum axem se convertit: novas circum felix eat hostia fruges, V.: circum caput Deposuit radios, O. — About, upon, around, near: capillus circum caput Reiectus, T.: flexo circum tempora cornu, O.: flumina circum, on the borders of the rivulets, V.: turbā circum te stante, H.: Circum claustra fremunt, V. — Among, around, through, to: circum villulas nostras errare, in our villas around: circum Me vectari rura caballo, H.: pueros circum amicos dimittit, to friends around: ducebat eos circum civitates: dimissis circum municipia litteris, Cs.: circum oram maritimam misit, ut, etc., L.: oras et litora circum Errans, V.—In the neighborhood of, around, about, at, near by: templa circum forum: urbes, quae circum Capuam sunt.—Of attendants, with, attending, accompanying: paucae, quae circum illam essent, T.: Hectora circum, V.: Circum pedes homines habere, i. e. slaves.—    III. In composition, the m before vowels was not pronounced, and is often omitted; circum with many verbs forms a loose compound, and tmesis is frequent in poetry (see circumago, circumdo, etc.). Some edd. have circum verto, circum volito, etc.
    * * *
    I
    about, around; round about, near; in a circle; in attendance; on both sides
    II
    around, about, among, near (space/time), in neighborhood of; in circle around

    Latin-English dictionary > circum

  • 35 cōdex

        cōdex icis, m    (for caudex), a block: Codice misso, O.—A log for punishing slaves, stocks: inmundus, Pr.: residens in codice, Iu. — A block sawn into tablets, book, writing, manuscript, document (in leaves; cf. volumen, a roll): multos codices implevit: falsus.—Esp., an account-book: accepti et expensi, a ledger: in codicis extremā cerā, the last tablet: referre in codicem.
    * * *
    trunk of tree; piece/block of wood; blockhead; (bound) book; note/account book

    Latin-English dictionary > cōdex

  • 36 comitātus

        comitātus adj. with comp.    [P. of comito], attended, escorted, accompanied: parum, with few attendants: bene: puero ut uno esset comitatior, that his train was increased by, etc.
    * * *
    I
    comitata -um, comitatior -or -us, comitatissimus -a -um ADJ
    accompanied (by/in time); (COMP) better attended, having a larger retinue
    II
    company of soldiers/mercenaries; war band; company/throng/crowd; rank and file; escort/retinue (of slaves/clients); court of a king; combination, association; county (Cal)

    Latin-English dictionary > comitātus

  • 37 comitātus

        comitātus ūs, m    [comitor], an escort, train, retinue, suite: delicatus ancillarum: proficisci cum magno comitatu: praedonis: equitum: gradūs ipse comitatus habet, Ta.: Irae Insidiaeque dei comitatus, V.—Fig.: quid tanto virtutum comitatu (opus est) si? etc. — A company, band, troop, crowd, swarm: Allobrogum comitatūs deprehendere, i. e. the Allobroges and their train, S.: magnum comitatum circumventum interficere, L.
    * * *
    I
    comitata -um, comitatior -or -us, comitatissimus -a -um ADJ
    accompanied (by/in time); (COMP) better attended, having a larger retinue
    II
    company of soldiers/mercenaries; war band; company/throng/crowd; rank and file; escort/retinue (of slaves/clients); court of a king; combination, association; county (Cal)

    Latin-English dictionary > comitātus

  • 38 ergastulum

        ergastulum ī, n    a workhouse, house of correction, penitentiary: homines ex ergastulis empti: ductus in ergastulum, L.— Plur, the inmates of a workhouse, penitentiary convicts: quibusdam solutis ergastulis, Cs.: inscripta, branded galleyslaves, Iu.
    * * *
    I
    convicts (pl.); chain gang; inmates of a workhouse/penitentiary
    II
    prison; prison on estate where refractory slaves worked in chains; workhouse

    Latin-English dictionary > ergastulum

  • 39 familiāris

        familiāris e, adj. with comp. and sup.    [familia], of a house, of a household, belonging to a family, household, domestic, private: res familiares: suam rem familiarem auxisse, his estate, Cs.: copiae, L.: funus: parricidium, i. e. committed on a member of the same family: Lar.— Plur m. as subst: quidam familiarium, of the slaves, L.— Familiar, intimate, friendly: videmus Papum Luscino familiarem fuisse, etc.: amicitia, S.: voltus ille: conloquium, L.: iura, rights of intimacy, L.: familiarior nobis propter, etc.: homo amantissimus familiarissimus.—As subst m., a friend, intimate acquaintance, companion: est ex meis intimis familiaribus: familiarem suum conloquitur, Cs.: familiarissimi eius.—In augury, one's own (of those parts of the victim which related to the party offering): (haruspices) fissum familiare tractant: ostentum, L.
    * * *
    I
    member of household (family/servant/esp. slave); familiar acquaintance/friend
    II
    familiaris, familiare ADJ
    domestic; of family; intimate; (familiaris res = one's property or fortune)

    Latin-English dictionary > familiāris

  • 40 in

       in    [old indu], prep. with acc. or abl.    I. With acc., in space, with verbs implying entrance, into, to: in Epirum venire: in flumen deicere: in Ubios legatos mittere, Cs.: Thalam pervenit, in oppidum magnum, S.—Fig.: in memoriam reducere: in animum inducere, L.: dicam quod mi in mentemst, T.—With verbs of motion, up to, to, into, down to: in caelum ascendere: in aram confugitis ad deum, up to the altar: vas in manūs sumere, into his hands: se in manūs Romanis tradidisse, L.—With verbs of rest or placing, in: adesse in senatum iussit: Minucius in custodiam habitus, thrown into prison and kept there, L.: propinquas suas nuptum in alias civitates conlocasse, Cs.—Of direction or local relation, towards, in front of, over against: in orientem Germaniae obtenditur, Ta.: coram in os te laudare, T.: castra movet in Arvernos versus, towards, Cs.: in Galliam versus movere, S.—In time, into, till, for: dormiet in lucem, till broad day, H.: in multum diei, L.: e somno, quem in diem extrahunt, Ta.: indutias in triginta annos impetraverunt, for thirty years, L.: in omne tempus, forever: hominem invitavit in posterum diem, for the following day.— In adverbial expressions with words of time: sancit in posterum, ne quis, etc., hereafter: res dilata est in posterum, to a later day: et in praesentia hi et in futurum metum ceperunt, L.: in perpetuum fore: non in tempus aliquod, sed in aeternum, L.: ex raptis in diem commeatibus, for immediate use, L.: fundum emere in diem, i. e. a fixed day of payment, N.: in dies singulos, each succeeding day: in dies, day by day, L.: nos in diem vivimus, for the moment: in diem et horam, every day, H.: in horas, hourly, H.—Of reference, in relation to, about, respecting, towards, against: id, quod est in philosophos dictum, concerning: carmen, quod in eum scripsisset: in liberos nostros indulgentia: impietates in deos, against: in dominum quaeri, as a witness against: invehi in Thebanos, N.: hominis definitio una in omnīs valet, applies to: in obsequium pronus, H.: in utrumque paratus, V.: in incertum, ne, etc., in view of the uncertainty, whether, L.—Of purpose, for, with a view to: haec civitas mulieri in redimiculum praebeat: Regium in praesidium missa legio, as a garrison, L.: in gratiam sociorum, to gratify, L.: Quos audere in proelia vidi, V.: praemia, in quorum spem pugnarent, L.: in spem pacis solutis animis, L.: Ingrata misero vita ducenda est in hoc, ut, etc., H.: satis in usum, for immediate wants, L. —Of result, to, unto, so as to produce: in familiae luctum nupsit: Excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, V.: commutari ex veris in falsa. —In the phrases, in tantum, so far, so greatly: nec In tantum spe tollet avos, V.: in tantum suam felicitatem enituisse, L.—In rem esse, to be useful, avail: si in rem est Bacchidis, T.: imperat, quae in rem sunt, L.: in rem fore credens universos adpellare, S.—Of manner, according to, after: ille in eam sententiam versus, to this effect: in utramque partem disputat, on both sides: cives servilem in modum cruciati, like slaves: vaticinantis in modum canere, L.: virtutem in maius celebrare, S.: in hanc formulam iudicia: sc. in haec verba factum, L.: in universum, in general, L.: in universum aestimanti, upon a general view, Ta.—Of distribution, into, for, according to: Gallia divisa est in partīs trīs, Cs.: describebat censores binos in singulas civitates, i. e. for each state: sextantibus conlatis in capita, a head, L.—Praegn.: in eorum potestatem portum futurum intellegebant. would fall: in potestatem Locrensium esse, L.    II. With abl., of space, in, within: in cerebro animi esse sedem: quae res in nostris castris gererentur, Cs.: in foro palam Syracusis: (caedes) in viā facta: nupta in domo, L.: copias in castris continent, Cs.: in tuā sedeculā sedere: Heri coīmus in Piraeo, T.: navis et in Caietā parata.—Of position, on, upon, over, among, before, in, under: in equo sedens, on horseback: in eo flumine pons erat, over, Cs.: multā te in rosā urget, H.: Caesaris in barbaris erat nomen obscurius, among, Cs.: in Brutiis praeesse, L.: in manu poculum tenens: est in manibus oratio: gloria in oculis sita, S.: populari in oculis eius agros, under, L.—In, with, wearing, under, clad, covered: in veste candidā, L.: in lugubri veste, Cu.: homines in catenis Romam mittere, L.: in violā aut in rosā, garlanded: legiones in armis, Cs.—Of a multitude or number, in, among, of: In his poëta hic nomen profitetur suom, T.: sapientissimus in septem: eum in tuis habere: iustissimus unus in Teucris, V.—Of writings, in: in populorum institutis aut legibus: in Timaeo dicit: perscribit in litteris, hostīs ab se discessisse, Cs.: in Thucydide orbem modo orationis desidero, in the style of.—Fig., of mind or character, in: in animo habere: quanta auctoritas fuit in Metello!: in omni animante est summum aliquid.—In phrases, with manibus or manu, at hand, under control, within reach: quamcunque rem habent in manibus: neque mihi in manu fuit Iugurtha qualis foret, in my power, S.: cum tantum belli in manibus esset, on their hands, L.: quorum epistulas in manu teneo.—With loco: in eo loco, in that state, in such a condition: in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc., L.: quo in loco res esset, cognoscere, Cs.: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit, L.—In eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.: cum in eo esset, ut, etc., the situation was such, L.—Of time, in, during, in the course of, within: in tempore hoc, T.: in tali tempore, L.: in diebus paucis, T.: Tam in brevi spatio, T.: in omni aetate: in totā vitā inconstans.—In, while, during: fit, ut distrahatur in deliberando animus: in dividendo partem in genere numerare: in agris vastandis, in laying waste, Cs.: cum in immolandā Iphigeniā tristis Calchas esset.—In phrases, in tempore, in time, at the right time, seasonably: ipsum video in tempore huc se recipere, T.: spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit, L.—In praesentiā, at present, now, for the moment, under existing circumstances: sic enim mihi in praesentiā occurrit: id quod unum maxime in praesentiā desiderabatur, L.—In praesenti, for the present: haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.: talenta centum in praesenti, down, L.—Of condition or occupation, in, subject to, affected by, experiencing, engaged in, involved in: magno in aere alieno: torpescentne dextrae in amentiā illā? L.: diem in laetitiā degere, T.: civitas, quae tibi in amore fuit, beloved: in invidiā esse, L.: quod in summis tuis occupationibus voluisti, etc., when engrossed by: in eo magistratu pari diligentiā se praebuit, N.: esse in vitio, in the wrong: hoc est in vitio, perhorrescere, etc., is wrong.—In the case of, in relation to: numcubi meam Benignitatem sensisti in te claudier? in your case (i. e. towards you), T.: facere in eo, cuius, etc., in the case of the man, Cs.: in furibus aerari, S.: Achilles talis in hoste fuit, V.: in hoc homine saepe a me quaeris, etc., in the case of.— In phrases, with summā, in all, in a word, in fine: in omni summā me ad pacem converto.—With neut. sing. of an adj. (expressing more abstractly the quality): cum exitūs haud in facili essent (i. e. haud faciles), L.: in obscuro vitam habere, S.: in dubio esse, L.: in integro esse: in tuto esse, L.: in aequo esse, L.: in aperto esse, S.: in promisco esse, L.: in incerto haberi, S.    III. In composition, in retains its n before vowels, and before h, c, d, f, g, consonant i, n, q, s, t, v, usually also before l and r, and very frequently before m, b, p. But the n is usually assimilated before m, b, p, and often before l, r.
    * * *
    I
    in, on, at (space); in accordance with/regard to/the case of; within (time)
    II
    into; about, in the mist of; according to, after (manner); for; to, among

    Latin-English dictionary > in

См. также в других словарях:

  • SLAVES — Les peuples slaves, dont le nom n’est mentionné pour la première fois qu’en 500 après J. C., ont constitué au cours du Moyen Âge de puissants États tels la principauté de Grande Moravie, la Russie kiévienne, le royaume de Pologne, le grand duché… …   Encyclopédie Universelle

  • Slaves — • A tribe of the great Déné family of American Indians, so called apparently from the fact that the Crees drove it back to its original northern haunts Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006 …   Catholic encyclopedia

  • Slaves — Pour les articles homonymes, voir Slave. Les langues slaves en Europe aujourd hui  & …   Wikipédia en Français

  • slaves — sleɪv n. person who belongs to and is completely subject to another; one who is under the influence or domination of a person or thing; drudge; slave ant; system that serves another computer that is connected to it (Computers) v. work as a… …   English contemporary dictionary

  • SLAVES (archéologie et art) — Les Slaves, peuple sédentaire d’Europe orientale et centrale, sont connus à partir du Ier siècle après J. C. L’attribution de cultures ou civilisations archéologiques aux tribus slaves avant le Ve siècle fait aujourd’hui encore l’objet de… …   Encyclopédie Universelle

  • slaves and slavery —    Slaves, known as wardum in the Babylonian dialect of Akkadian, existed in all of the societies of ancient Mesopotamia. However, slavery did not play the kind of major social and commercial role that it did later in classical (Greco Roman)… …   Ancient Mesopotamia dictioary

  • SLAVES (MYTHOLOGIE DES) — Pour tenter de décrire ce que fut la mythologie des Slaves, il faudrait être mieux informé, d’abord, sur la personnalité même de ces peuples – et l’histoire comme l’archéologie sont, à cet égard, d’une fâcheuse indigence; en second lieu, nous… …   Encyclopédie Universelle

  • SLAVES DU SUD (ART DES) — La pénétration des Slaves dans la péninsule balkanique au VIe siècle arrête le développement de l’art chrétien dans les régions où ils finissent par s’établir. Leur venue entraîne la ruine de nombreuses villes byzantines florissantes (Sirmium,… …   Encyclopédie Universelle

  • Slaves of New York — Título Esclavos de Nueva York Ficha técnica Dirección James Ivory Producción Ismail Merchant, Gary Hendler, Fred Hughes, Vincent Fremont …   Wikipedia Español

  • Slaves & Masters — Slaves and Masters …   Википедия

  • Slaves & Masters — Slaves Masters Slaves Masters Album par Deep Purple Sortie octobre 1990 Durée 46:51 Genre(s) hard rock Producteur(s) Roger Glover Label …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»