Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

sculpture

  • 1 sculptura

    sculptura, ae, f. sculpture, gravure.
    * * *
    sculptura, ae, f. sculpture, gravure.
    * * *
        Sculptura, sculpturae. Plin. Tailleure, Graveure, Sculpture.

    Dictionarium latinogallicum > sculptura

  • 2 fingo

    fingo, ĕre, finxi, fictum - tr. -    - part. passé finctus Ter. Eun. 104. [st1]1 [-] façonner, pétrir.    - fingere ceram, Cic. de Or 3, 177: façonner la cire. [st1]2 [-] faire en façonnant, fabriquer, modeler; sculpter.    - fingere favos, Cic. Off. 1, 157: façonner des rayons de miel.    - absol. e cera fingere, Cic. Verr. 4, 30: modeler dans la cire.    - fingere Herculem, Cic. de Or. 2, 70: faire la statue d'Hercule.    - a Lysippo fingi volebat, Cic. Fam. 5, 12, 7: il voulait que Lysippe fît sa statue.    - ars fingendi, Cic. de Or. 3, 26: la sculpture. --- cf. Br. 257.    - poét. fingere versus, Hor. P. 382: faire des vers. [st1]3 [-] fig. façonner, modeler.    - actor moderatur et fingit mentem ac voluntates, Cic. Leg. 3, 40: celui qui présente une motion règle et façonne l'esprit et les volontés de ceux qui écoutent. --- cf. Br. 142.    - a mente vultus fingitur, Cic. Tusc. 3, 31: l'âme façonne l'expression du visage.    - ad alicujus arbitrium et nutum totum se fingere, Cic. Or. 24: se conformer entièrement à la décision et au bon plaisir de qqn.    - ex aliqua re se fingere, Cic. Att. 6, 3, 4: se régler sur qqch. [st1]4 [-] façonner en changeant, en déguisant.    - vultum fingere, Caes. BG. 1, 39, 4: composer son visage.    - vita subito flecti fingique non potest, Cic. Sull. 79: la vie d'un homme ne peut se plier, se transformer soudain.    - ficto sermone, vultu, Cic. Off. 2, 43: en composant ses paroles, son visage.    - avec attribut finxit te ipsa natura ad omnes virtutes magnum hominem et excelsum, Cic. Mur. 60: la nature d'elle-même a fait de toi un homme grand et éminent sous le rapport de toutes les vertus.    - cf. Virg. En. 2, 79 ; Hor. O. 4, 3, 12. [st1]5 [-] façonner, dresser.    - fingi ad rectum, Hor. P. 367: être dressé au bon goût. --- cf. Ter. Haut. 898.    - fingere vitem putando, Virg. G. 2, 407: façonner la vigne en la taillant.    - fingit equum magister ire... Hor. Ep. I, 2, 64: l'écuyer dresse le cheval à aller... [st1]6 [-] se représenter, imaginer.    - ex sua natura ceteros fingere, Cic. Amer. 26: se faire une idée des autres d'après soi-même.    - animo fingere: imaginer, se figurer.    - finge aliquem nunc fieri sapientem, nondum esse, Cic.: suppose que quelqu'un, qui n'est pas encore sage, cherche maintenant à le devenir.    - fingere utilitatum causa amicitias, Cic. Lael. 51: imaginer des amitiés intéressées.    - fingere aliquid cogitatione, Cic. Mil. 79 ; animo, Cic. CM 41: se représenter qqch par la pensée.    - omnia quae cogitatione nobismet ipsi possumus fingere, Cic. Nat. 3, 47: tout ce que nous pouvons imaginer pour nous-mêmes personnellement.    - cf. Off. 1, 26 ; Rep. 2, 3.    - ea quae finguntur, Cic. Lael. 18: les produits de notre imagination.    - avec attribut fingere leviorem suum casum, Cic. Verr. 5, 113: se représenter son sort comme moins pénible.    - avec prop. inf. finge aliquem fieri sapientem, Cic. Ac. 2, 117: imagine que qqn est en train de devenir un sage. [st1]7 [-] représenter [à autrui], imaginer [pour autrui].    - fingere summum oratorem, Cic. Or. 7: tracer le portrait de l'orateur idéal.    - justi sui doloris causam fingit, Cic. Leg. 1, 40: il imagine comme prétexte son ressentiment légitime.    - finguntur testamenta, Quint. 7, 4, 39: on imagine des testaments.    - ad senem aliquam fabricam fingere, Ter. Heaut.: inventer un moyen d'attraper un vieillard.    - fictus, a, um: fictif, imaginaire.    - in re ficta, vera, Cic. Lael. 25: à propos d'une fiction, d'une réalité.    - cf. Cic. Off. 3, 39 ; Nat. 2, 5.    - avec attribut Tiresiam sapientem fingunt poetae, Cic. Tusc. 5, 115: les poètes nous représentent Tirésias comme un sage.    - se rudem fingere, Cic. Br. 292: se donner comme un naïf.    - Saturnus fingitur solitus... Cic. Nat. 2, 64: on nous représente Saturne comme ayant l'habitude...    - avec int. ind. Cic. Fin. 5, 53 [st1]8 [-] inventer faussement, forger de toutes pièces.    - fingere crimina in aliquem, Cic. Verr. pr. 15: forger des accusations contre qqn. --- cf. Hor. Ep. 1, 15, 30.    - fictus, a, um: feint, controuvé, faux.    - ficti sermones et falsa crimina, Cic. Dom. 28: propos mensongers et accusations fausses.    - nihil fictum, Cic. Liv. 26: rien de mensonger.    - aliquid de me ficti adferebat, Cic. Sest, 133: il apportait qq invention mensongère sur mon compte.    - fictus testis, Cic. Caec. 71: faux témoin.
    * * *
    fingo, ĕre, finxi, fictum - tr. -    - part. passé finctus Ter. Eun. 104. [st1]1 [-] façonner, pétrir.    - fingere ceram, Cic. de Or 3, 177: façonner la cire. [st1]2 [-] faire en façonnant, fabriquer, modeler; sculpter.    - fingere favos, Cic. Off. 1, 157: façonner des rayons de miel.    - absol. e cera fingere, Cic. Verr. 4, 30: modeler dans la cire.    - fingere Herculem, Cic. de Or. 2, 70: faire la statue d'Hercule.    - a Lysippo fingi volebat, Cic. Fam. 5, 12, 7: il voulait que Lysippe fît sa statue.    - ars fingendi, Cic. de Or. 3, 26: la sculpture. --- cf. Br. 257.    - poét. fingere versus, Hor. P. 382: faire des vers. [st1]3 [-] fig. façonner, modeler.    - actor moderatur et fingit mentem ac voluntates, Cic. Leg. 3, 40: celui qui présente une motion règle et façonne l'esprit et les volontés de ceux qui écoutent. --- cf. Br. 142.    - a mente vultus fingitur, Cic. Tusc. 3, 31: l'âme façonne l'expression du visage.    - ad alicujus arbitrium et nutum totum se fingere, Cic. Or. 24: se conformer entièrement à la décision et au bon plaisir de qqn.    - ex aliqua re se fingere, Cic. Att. 6, 3, 4: se régler sur qqch. [st1]4 [-] façonner en changeant, en déguisant.    - vultum fingere, Caes. BG. 1, 39, 4: composer son visage.    - vita subito flecti fingique non potest, Cic. Sull. 79: la vie d'un homme ne peut se plier, se transformer soudain.    - ficto sermone, vultu, Cic. Off. 2, 43: en composant ses paroles, son visage.    - avec attribut finxit te ipsa natura ad omnes virtutes magnum hominem et excelsum, Cic. Mur. 60: la nature d'elle-même a fait de toi un homme grand et éminent sous le rapport de toutes les vertus.    - cf. Virg. En. 2, 79 ; Hor. O. 4, 3, 12. [st1]5 [-] façonner, dresser.    - fingi ad rectum, Hor. P. 367: être dressé au bon goût. --- cf. Ter. Haut. 898.    - fingere vitem putando, Virg. G. 2, 407: façonner la vigne en la taillant.    - fingit equum magister ire... Hor. Ep. I, 2, 64: l'écuyer dresse le cheval à aller... [st1]6 [-] se représenter, imaginer.    - ex sua natura ceteros fingere, Cic. Amer. 26: se faire une idée des autres d'après soi-même.    - animo fingere: imaginer, se figurer.    - finge aliquem nunc fieri sapientem, nondum esse, Cic.: suppose que quelqu'un, qui n'est pas encore sage, cherche maintenant à le devenir.    - fingere utilitatum causa amicitias, Cic. Lael. 51: imaginer des amitiés intéressées.    - fingere aliquid cogitatione, Cic. Mil. 79 ; animo, Cic. CM 41: se représenter qqch par la pensée.    - omnia quae cogitatione nobismet ipsi possumus fingere, Cic. Nat. 3, 47: tout ce que nous pouvons imaginer pour nous-mêmes personnellement.    - cf. Off. 1, 26 ; Rep. 2, 3.    - ea quae finguntur, Cic. Lael. 18: les produits de notre imagination.    - avec attribut fingere leviorem suum casum, Cic. Verr. 5, 113: se représenter son sort comme moins pénible.    - avec prop. inf. finge aliquem fieri sapientem, Cic. Ac. 2, 117: imagine que qqn est en train de devenir un sage. [st1]7 [-] représenter [à autrui], imaginer [pour autrui].    - fingere summum oratorem, Cic. Or. 7: tracer le portrait de l'orateur idéal.    - justi sui doloris causam fingit, Cic. Leg. 1, 40: il imagine comme prétexte son ressentiment légitime.    - finguntur testamenta, Quint. 7, 4, 39: on imagine des testaments.    - ad senem aliquam fabricam fingere, Ter. Heaut.: inventer un moyen d'attraper un vieillard.    - fictus, a, um: fictif, imaginaire.    - in re ficta, vera, Cic. Lael. 25: à propos d'une fiction, d'une réalité.    - cf. Cic. Off. 3, 39 ; Nat. 2, 5.    - avec attribut Tiresiam sapientem fingunt poetae, Cic. Tusc. 5, 115: les poètes nous représentent Tirésias comme un sage.    - se rudem fingere, Cic. Br. 292: se donner comme un naïf.    - Saturnus fingitur solitus... Cic. Nat. 2, 64: on nous représente Saturne comme ayant l'habitude...    - avec int. ind. Cic. Fin. 5, 53 [st1]8 [-] inventer faussement, forger de toutes pièces.    - fingere crimina in aliquem, Cic. Verr. pr. 15: forger des accusations contre qqn. --- cf. Hor. Ep. 1, 15, 30.    - fictus, a, um: feint, controuvé, faux.    - ficti sermones et falsa crimina, Cic. Dom. 28: propos mensongers et accusations fausses.    - nihil fictum, Cic. Liv. 26: rien de mensonger.    - aliquid de me ficti adferebat, Cic. Sest, 133: il apportait qq invention mensongère sur mon compte.    - fictus testis, Cic. Caec. 71: faux témoin.
    * * *
        Fingo, fingis, finxi, fictum, fingere. Quintil. Faire quelque chose de terre à potier, La faconner et luy bailler son tour.
    \
        Quae natura prona atque ventri obedientia finxit. Sallust. Nature a faict et formé, ou creé.
    \
        E cera fingere. Cic. Besongner de cire.
    \
        In ceris fingere. Cic. Former et figurer en cire.
    \
        Fingere animo. Cic. Imaginer en son esprit.
    \
        Fingere ex sua natura caeteros. Cic. Penser les aultres estre semblables à soy.
    \
        Finge aliquem nunc fieri sapientem, nondum esse. Cic. Pren le cas, Feins que, etc. Pose le cas que, etc.
    \
        Spondeo habiturum te generum, quo melior fingi ne voto quidem potuit. Plin. iunior. On n'en pourroit par souhait faconner un meilleur.
    \
        Fingere amicitias. Cic. Contrefaire amitiez, Feindre.
    \
        Animos audientium fingere. Quintil. Duire, Former.
    \
        Di me finxerunt inopis et pusilli animi. Horat. Dieu m'a faict, etc.
    \
        Carmina fingere. Horat. Composer.
    \
        Fingit causas ne det. Terent. Il controuve des excuses ou menteries.
    \
        Fingere corpora lingua. Virgil. Former, Faconner.
    \
        Crimen fingere. Cic. Controuver.
    \
        Fingere fabricam ad senem. Terent. Machiner ou forger ou controuver quelque finesse.
    \
        Falsum quidpiam fingere. Terent. Controuver, Inventer.
    \
        Fauos fingere dicuntur apes. Cic. Faire ingenieusement.
    \
        Fugam fingere. Plaut. Faindre, Faire semblant de s'enfuir.
    \
        Iocum fingere tristi mente. Tibull. Contrefaire le joyeux, quand on est triste.
    \
        Fortuna miserum finxit me. Virgil. M'a faict.
    \
        Mores fingere. Cic. Faconner et reigler la maniere de vivre.
    \
        Nidos. Plin. Faire, Faconner.
    \
        Pocula fingere de humo. Ouid. Faire des pots de terre.
    \
        Fingere sibi nouas religiones ex loco. Caesar. Feindre et controuver.
    \
        Fingere se rhetora. Martial. Contrefaire du rheteur.
    \
        Fingere sermonem ad voluptatem alterius. Cic. Adapter, Accommoder.
    \
        Stultitiam fingere. Plin. iunior. Contrefaire le fol.
    \
        Versus fingere. Horat. Composer.
    \
        Virtutes. Tacit. Contrefaire, Simuler.
    \
        Vultum. Caesar. Faire semblant de n'estre point triste ou joyeux.
    \
        Vultum et incessum sibi fingere. Cic. Contrefaire sa contenance et son alleure.
    \
        Vultum alterius fingere. Terent. Contrefaire sa contenance.

    Dictionarium latinogallicum > fingo

  • 3 scalptura

    scalptura, ae, f. action de graver, gravure; sculpture.
    * * *
    scalptura, ae, f. action de graver, gravure; sculpture.
    * * *
        Scalptura, scalpturae, pen. prod. Plin. Taillure, ou Gravure.

    Dictionarium latinogallicum > scalptura

  • 4 sculpturatus

    sculptūrātus, a, um, adj. [sculptura], of or belonging to sculpture: ars, i. e. the art of sculpture, Ven. Carm. 9, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > sculpturatus

  • 5 admŏvĕo

    admŏvĕo, ēre, mōvi, mōtum, tr. [st1]1 [-] approcher une chose d'une autre, mouvoir vers, appliquer à; employer, faire pénétrer jusqu'à; inspirer, faire naître (un sentiment).    - admovere scalas ad moenia, Liv.: appliquer les échelles aux murailles.    - admovere infantem papillae, Suet. Tib. 44: donner le sein à un enfant.    - admovere (gressum): approcher.    - manum marmori admovere, Plin. 35, 11, 40, § 133: mettre la main à une sculpture.    - admovere manus vectigalibus, Cic. Agr. 1, 4: faire main basse sur les revenus.    - admovere nocentibus manus, Liv. 5, 11: châtier les coupables.    - admovere mentem ad... Cic.: donner son attention à...    - admovere terrorem, Liv.: effrayer.    - admovere calcar, Cic.: aiguillonner, donner de l'éperon.    - admovere desiderium patriae, Curt. 6, 2: inspirer le regret de la patrie.    - admovere ferrum pectori: approcher un poignard de sa poitrine.    - admovere curationem ad aliquem: appliquer un traitement à qqn. [st1]2 [-] faire avancer qqn, approcher de, pousser vers; réconcilier (sens rare).    - admovere aliquem dextrae regis, Curt.: faire avancer qqn à la droite du roi.    - admovere contubernio, Suet.: admettre dans sa tente, admettre dans son intimité.    - admovere aliquem ad munera publica, Suet. Tib. 10: pousser qqn aux emplois publics.    - se admovere ut... Cic.: s'attacher à...    - mors Agrippae admovit propius Neronem Caesari, Vell. 2, 96: la mort d'Agrippa rapprocha Néron de César. [st1]3 [-] hâter, avancer ( → temps).    - admovere alicui fatum: hâter l’heure fatale de qqn.    - admovere mortem, Plin.: hâter la mort. [st1]4 [-] au passif: être voisin de ( → lieux).    - admota Nilo Africa, Juv.: l'Afrique, voisine du Nil.    - genus admotum Superis, Sil.: race qui tient aux dieux.

    Dictionarium latinogallicum > admŏvĕo

  • 6 anaglyphum

    Latin-English dictionary > anaglyphum

  • 7 statuaria

    Latin-English dictionary > statuaria

  • 8 adrado

    ad-rādo, si, sum, 3, v. a. [ad, intens. ], to scrape, shave, or pare close.
    I.
    Lit.: scobina ego illam actutum adraserim, Plaut. ap. Varr. L. L. 7, § 68 Müll.:

    adrasum cacumen,

    lopped off, Plin. 17, 19, 30, § 138:

    scalpello acuto (sarmentum) in modum cunei adradito,

    Col. de Arb. 8:

    conspexit Adrasum quendam,

    newly shaved, Hor. Ep. 1, 7, 50.—
    II.
    Fig.: Aeitourgion illud, nescio an satis, circumcisum tamen et adrasum est, i. e. if it be not yet completed, still it is nearly so (the fig. is prob. derived from sculpture), Plin. Ep. 2, 12 Keil.

    Lewis & Short latin dictionary > adrado

  • 9 anaglyphus

    ănăglyptus or - phus, a, um, adj., = anagluptos or -phos; in sculpture, wrought or carved in bas-relief, Inscr. Orell. 3838.— Hence, subst.: ănăglypta, ōrum, n., work in bas-relief, Plin. 33, 11, 49, § 139, where the old form was anaglypha.

    Lewis & Short latin dictionary > anaglyphus

  • 10 anaglypta

    ănăglyptus or - phus, a, um, adj., = anagluptos or -phos; in sculpture, wrought or carved in bas-relief, Inscr. Orell. 3838.— Hence, subst.: ănăglypta, ōrum, n., work in bas-relief, Plin. 33, 11, 49, § 139, where the old form was anaglypha.

    Lewis & Short latin dictionary > anaglypta

  • 11 anaglyptus

    ănăglyptus or - phus, a, um, adj., = anagluptos or -phos; in sculpture, wrought or carved in bas-relief, Inscr. Orell. 3838.— Hence, subst.: ănăglypta, ōrum, n., work in bas-relief, Plin. 33, 11, 49, § 139, where the old form was anaglypha.

    Lewis & Short latin dictionary > anaglyptus

  • 12 argumentum

    argūmentum, i, n. [arguo].
    I.
    A.. The means by which an assertion or assumption may be made clear, proved, an argument, evidence, proof (and in particular, that which rests upon facts, while ratio is that which depends upon reasoning):

    argumentum est ratio, quae rei dubiae facit fidem,

    Cic. Top. 2, 7: quid est argumentum? Probabile inventum ad faciendam fidem, id. Part. Or. 2:

    argumentum est ratio probationem praestans, quā colligitur aliquid per aliud, et quae, quod est dubium, per id quod dubium non est, confirmat,

    Quint. 5, 10, 11:

    de eā re signa atque argumenta paucis verbis eloquar,

    Plaut. Am. 5, 1, 35; 1, 1, 267; id. Rud. 4, 3, 84; id. Truc. 2, 6, 26 al.:

    commemorando Argumenta fidem dictis conradere,

    Lucr. 1, 401; so id. 1, 417:

    argumenta multa et firma ad probandum,

    Cic. Brut. 78, 272:

    aliquid exemplis magis quam argumentis refellere,

    id. de Or. 1, 19, 88:

    argumento esse,

    Liv. 5, 44; 39, 51:

    litterae ad senatum missae argumentum fuere, etc.,

    id. 8, 30:

    In argumentum fidei retentum pallium ostendit marito,

    Vulg. Gen. 39, 16; ib. Act. 1, 3:

    inopia fecerat eam (rem parvam) argumentum ingens caritatis,

    Liv. 5, 47:

    libertatis argumentum,

    Tac. G. 25:

    Est fides argumentum non apparentium,

    Vulg. Heb. 11, 22:

    addit pro argumento,

    Suet. Calig. 8:

    velut argumentum rursus conditae urbis,

    id. ib. 16:

    levibus utrimque argumentis,

    id. Galb. 7 et saep.—
    B.
    A sign by which any thing is known, a mark, token, evidence:

    animi laeti Argumenta,

    signs, indications, Ov. M. 4, 762:

    voti potentis,

    id. ib. 8, 745: unguentarii myrrham digerunt haud difficulter odoris atque pinguetudinis argumentis, according to the indications of smell, etc., Plin. 12, 15, 35, § 68:

    caelum quidem haud dubie caelati argumenti dicimus,

    id. 2, 4, 3, § 8:

    amoris hoc est argumentum, non malignitatis,

    Petr. 137, 8:

    argumenta viri, i. e. indicia,

    Juv. 9, 85 al. —
    II.
    The matter which lies at the basis of any written or artistic representation, contents, subject, theme, argument, hupothesis:

    Argumentum plura significat. Nam et fabulae ad actum scaenicarum compositae argumenta dicuntur: et orationum Ciceronis velut thema ipse exponens Pedianus, argumentum, inquit, tale est: quo apparet omnem ad scribendum destinatam materiam ita appellari,

    Quint. 5, 10, 9 and 10.
    A.
    Of every kind of representation in writing.
    1.
    Lit.:

    argumentum est ficta res, quae tamen fieri potuit,

    Cic. Inv. 1, 19; id. Att. 15, 4, 3:

    tabulae novae, quid habent argumenti, nisi ut, etc.,

    what is their drift? what do they mean? id. Off. 2, 23, 84:

    epistulae,

    id. Att. 10, 13; 9, 10; 1, 19.
    a.
    But esp. freq., the subject-matter of a poem or fictitious writing, the subject, contents:

    post argumentum hujus eloquar tragoediae,

    Plaut. Am. prol. 51; cf. id. ib. 96; so id. Trin. 3, 2, 81:

    argumentum narrare,

    Ter. And. prol. 6:

    fabulae,

    id. Ad. prol. 22:

    Livius Andronicus ab saturis ausus est primus argumento fabulam serere,

    i. e. a scenic representation of a subject in its connection, Liv. 7, 2:

    spectaculum, quo argumenta inferorum explicarentur,

    Suet. Calig. 57.—Hence,
    b.
    Meton. ( part for the whole), a poem in gen.:

    explicare argumenti exitum,

    Cic. N. D. 1, 20, 53:

    hoc argumento se describi sentiat,

    Phaedr. 4, 8; so id. 4, 16; 5, 3; cf. Enn. ap. Gell. 2, 29 fin.:

    sumque argumenti conditor ipse mei,

    I am myself the subject of my poem, Ov. Tr. 5, 1, 10.—
    2.
    Trop., intrinsic worth, reality, truth:

    haec tota fabella... quam est sine argumento,

    without value, reality, Cic. Cael. 27:

    non sine argumento maledicere,

    not without some reason, id. ib. 3 fin.
    B.
    The subject of artistic representations ( sculpture, painting, embroidery. etc.):

    ex ebore diligentissime perfecta argumenta erant in valvis,

    Cic. Verr. 2, 4, 56:

    (cratera) fabricaverat Alcon Hyleus, et longo caelaverat argumento,

    Ov. M. 13, 684; cf. id. ib. 2, 5 sq.:

    vetus in telā deducitur argumentum,

    id. ib. 6, 69; Verg. A. 7, 791:

    Parrhasii tabulae,

    Suet. Tib. 44.— In philos. lang., a conclusion, a syllogism:

    Nam concludi non potest nisi iis, quae ad concludendum sumpta erunt, ita probatis ut falsa ejusdem modi nulla possint esse,

    Cic. Ac. 2, 14, 44 al.

    Lewis & Short latin dictionary > argumentum

  • 13 discobolus

    discŏbŏlus, i, m., = diskobolos, the thrower of the discus or quoit, a famous piece of sculpture by Myron, Quint. 2, 13, 10; Plin. 34, 8, 19, § 57; also by Naucydes, Plin. ib. § 80;

    and a painting by Tauriscus,

    id. 35, 11, 40, § 144.

    Lewis & Short latin dictionary > discobolus

  • 14 libido

    lĭbīdo or lŭbīdo, ĭnis, f. [libet], pleasure, desire, eagerness, longing, fancy, inclination (cf.: appetitio, optatio, cupiditas, cupido, studium).
    I.
    In gen.:

    ubilubido veniet nauseae,

    Cato, R. R. 156, 4; Plaut. Pers. 5, 2, 26; Lucr. 4, 779:

    ex bonis (perturbationibus) libidinem et laetitiam, ut sit laetitia praesentium bonorum, libido futurorum,

    Cic. Tusc. 4, 6, 11:

    ipsa iracundia libidinis est pars: sic enim definitur iracundia, ulciscendi libido,

    id. ib. 3, 5, 11; id. Fin. 3, 9, 32:

    non omnibus delendi urbem libido erat,

    Liv. 5, 42:

    juventus magis in decoris armis et militaribus equis quam in scortis atque conviviis libidinem habebat,

    delighted in, Sall. C. 7:

    tanta libido cum Mario eundi plerosque invaserat,

    id. J. 84; id. ib. 86:

    tanta libidine vulgi auditur,

    Juv. 7, 85:

    rarus sermo illis, et magna libido tacendi,

    id. 2, 14:

    urinae lacessit,

    Gell. 19, 4: est lubido with inf. ( = libet, ante-class.):

    est lubido orationem audire,

    Plaut. Trin. 3, 1, 25; 4, 2, 23:

    est lubido homini suo animo opsequi,

    id. Bacch. 3, 3, 11; id. Men. 1, 1, 7; id. Ep. 2, 2, 56 al.—
    II.
    In partic.
    A.
    Unlawful or inordinate desire, passion, caprice, wilfulness, wantonness:

    ingenium est omnium hominum ab labore proclive ad libidinem,

    Ter. And. 1, 1, 51:

    ad libidinem suam vexare aliquem,

    Cic. Rosc. Am. 49, 141: fortuna res cunctas ex lubidine magis, quam ex vero celebrat obscuratque, arbitrarily, according to pleasure or caprice, Sall. C. 8:

    quod positum est in alterius voluntate, ne dicam libidine,

    Cic. Fam. 9, 16, 3:

    ad libidinem aliorum judicare,

    id. Font. 12, 26; id. Fin. 1, 6, 19:

    instruitur acies ad libidinem militum,

    Liv. 25, 21.—
    B.
    Sensual desire, lust (the usual meaning in plur.):

    procreandi,

    Cic. Off. 1, 17, 53:

    libidinis ministri,

    id. Lael. 10, 35:

    commiscendorum corporum mirae libidines,

    id. N. D. 2, 51, 128:

    qui voluptatum libidine feruntur,

    id. Tusc. 3, 2, 4:

    qui feruntur libidine,

    id. ib. 3, 5, 11:

    libidine accendi,

    Sall. C. 28:

    mala libido Lucretiae per vim stuprandae,

    Liv. 1, 57; Suet. Aug. 69; id. Galb. 22; Col. 8, 11, 6:

    eadem summis pariter minimisque libido,

    Juv. 6, 349:

    saltante libidine,

    i. e. passion goading on, id. 6, 318.—Esp., of unnatural lust, Suet. Aug. 71; Paul. Sent. 5, 23, 13. —Of unbridled indulgence:

    vinulentiam ac libidines, grata barbaris, usurpans,

    Tac. A. 11, 16.—Hence,
    2.
    Transf. (abstr. pro concreto): libidines, voluptuous or obscene representations in painting and sculpture, Cic. Leg. 3, 13, 31:

    in poculis libidines caelare juvit,

    Plin. 33 praef. §

    4: pinxit et libidines,

    id. 35, 10, 36, § 72.

    Lewis & Short latin dictionary > libido

  • 15 scalptura

    scalptūra, ae, f. [id.].
    I.
    A cutting, carving, or graving in stone:

    gemmarum,

    Plin. 37, 7, 30, § 104; Suet. Galb. 10.— Plur., Plin. 37, 10, 63, § 173.—
    II.
    Concr., a graved figure, a sculpture:

    Zophori scalpturis ornati,

    Vitr. 4, 1, 2; 2, 9, 9; 3, 3, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > scalptura

  • 16 sculptura

    sculptūra, ae, f. [id.], a cutting out, carving in relief, sculpture:

    anulus, cujus gemmae sculptura erat Proserpinae raptus,

    Suet. Ner. 46:

    anulus ejusdem sculpturae,

    Just. 15, 4, 5; Quint. 2, 21, 9.—
    2.
    Concr., esp. in plur., marbles, works of plastic art, Plin. 16, 40, 77, § 209 (Jahn, scalptura); Vitr. 2, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > sculptura

  • 17 spiro

    spīro, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [etym. dub.].
    I.
    Neutr., to breathe, blow, etc. (cf. flo).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen. (only poet. and in postAug. prose):

    freta circum Fervescunt graviter spirantibus incita flabris,

    Lucr. 6, 428; Ov. M. 7, 532:

    obturatis, quā spiraturus est ventus, cavernis,

    Plin. 8, 38, 58, § 138:

    emicat ex oculis, spiratque e pectore flamma,

    breathes forth, bursts forth, Ov. M. 8, 356:

    aequatae spirant aurae,

    Verg. A. 5, 844:

    graviter spirantis copia thymbrae,

    strongscented, Verg. G. 4, 31; cf.:

    semper odoratis spirabunt floribus arae,

    Stat. S. 3, 3, 211:

    seu spirent cinnama surdum,

    emit a slight fragrance, Pers. 6, 35:

    quā vada non spirant, nec fracta remurmurat unda,

    roar, rage, Verg. A. 10, 291; cf.:

    fervet fretis spirantibus aequor,

    boiling up, foaming, id. G. 1, 327.—
    2.
    In partic., to breathe, draw breath, respire (the class. signif. of the word; cf.

    anhelo): cum spirantes mixtas hinc ducimus auras,

    Lucr. 6, 1129:

    quae deseri a me, dum quidem spirare potero, nefas judico,

    Cic. N. D. 3, 40, 94:

    ne spirare quidem sine metu possunt,

    id. Rosc. Am. 23, 65; id. Q. Fr. 1, 3, 1:

    vehementer et crebro spirare,

    Cels. 2, 4:

    querulum spirat,

    breathes plaintively, Mart. 2, 26, 1.—
    b.
    Transf.
    (α).
    Like the Engl. to breathe, = to live, be alive (usu. in the part. pres.):

    sunt qui ab eo (Clodio) spirante forum putent potuisse defendi, cujus non restiterit cadaveri curia (corresp. to vivus),

    Cic. Mil. 33, 91:

    ut in vivi etiam et spirantis capite bustum imponeret,

    id. Dom. 52, 134; cf.:

    margarita viva ac spirantia saxis avelli,

    Tac. Agr. 12 fin.:

    Catilina inter hostium cadavera repertus est, paululum etiam spirans,

    Sall. C. 61, 4:

    spirantia consulit exta,

    still panting, Verg. A. 4, 64:

    artus,

    Luc. 3, 732:

    corpora,

    id. 1, 363:

    non sunt ausi admovere (corpori), velut spiranti, manus,

    Curt. 10, 10, 13; Sil. 2, 430; cf. in verb. finit.:

    spirant venae corque adhuc paviduin salit,

    Sen. Thyest. 756.—
    * (β).
    Of aspirated letters:

    quibus (litteris) nullae apud eos dulcius spirant,

    sound, Quint. 12, 10, 27.—
    B.
    Trop.
    1.
    (Acc. to I. A. 1.) To be favorable, to favor (the fig. taken from a favorable wind):

    quod si tam facilis spiraret Cynthia nobis,

    Prop. 2, 24 (3, 18), 5:

    di maris et terrae... spirate secundi,

    Verg. A. 3, 529.—
    2.
    (Acc. to I. A. 2.) To breathe, live, be alive:

    videtur Laelii mens spirare etiam in scriptis, Galbae autem vis occidisse,

    Cic. Brut. 24, 94; cf.:

    spirat adhuc amor Vivuntque calores Aeoliae puellae,

    Hor. C. 4, 9, 10.—Of life-like representations by painting, sculpture, etc.:

    excudent alii spirantia mollius aera,

    Verg. A. 6, 847:

    Parii lapidis spirantia signa,

    id. G. 3, 34:

    spirat et arguta picta tabella manu,

    Mart. 7, 84, 2; 11, 10, 7.—
    3.
    To be poetically inspired, to have the lyric spirit:

    quod spiro, et placeo, si placeo, tuum est,

    Hor. C. 4, 3, 24 (Orell. ad loc.).—
    4.
    Spirare alte, altius, to be puffed up, proud, or arrogant, Flor. 2, 2, 27:

    Eusebium alte spirantem addixere poenae,

    Amm. 22, 3, 12.—
    II.
    Act., to breathe out, exhale, emit (mostly poet. and post-Aug.; not in Cic.; syn. exhalo).
    A.
    Lit.:

    Diomedis equi spirantes naribus ignem,

    Lucr. 5, 29:

    flammam spirantes ore Chimaerae,

    id. 2, 705; so,

    flammas spirantes boves,

    Liv. 22, 17:

    flamina,

    Ov. F. 4, 18:

    Zephyros spirare secundos,

    Verg. A. 4, 562:

    tenuem animam,

    to breathe feebly, Val. Fl. 4, 436:

    ambrosiaeque comae divinum vertice odorem Spiravere,

    exhaled, Verg. A. 1, 404; Claud. Rapt. Pros. 2, 81.—
    B.
    Trop., to breathe forth, exhale:

    pinguia Poppaeana,

    Juv. 6, 466:

    mendacia,

    id. 7, 111:

    ut vidit vastos telluris hiatus Divinam spirare fidem (i. e. oracula),

    Luc. 5, 83.—
    2.
    To breathe into:

    ficto Corpori animam,

    Lact. 2, 11, 3.—
    3.
    Transf., like the Engl. to breathe, i. e. to be full of; to show, express, manifest; to design, intend a thing ( poet. and in post-Aug. prose): tantum spirantes aequo certamine bellum. [p. 1744] Lucr. 5, 392:

    mollem spirare quietem,

    Prop. 1, 3, 7:

    quae spirabat amores,

    Hor. C. 4, 13, 19:

    inquietum hominem et tribunatum etiam nunc spirantem,

    Liv. 3, 46:

    fratris facta spirans,

    imitating, Sil. 15, 411; cf.:

    fratrem spirat in armis,

    id. 3, 740:

    spirantes proelia dira effigies,

    id. 17, 398.— Often with neutr. adj. used adverb.:

    magnum,

    Prop. 2, 15 (3, 7), 53:

    majora,

    Curt. 6, 9, 11:

    immane,

    Verg. A. 7, 510:

    tragicum satis,

    Hor. Ep. 2, 1, 166; cf. id. C. 4, 3, 24:

    quiddam indomitum,

    Flor. 1, 22, 1:

    cruenta,

    Amm. 16, 1, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > spiro

  • 18 toreutice

    tŏreutĭcē, ēs, f., = toreutikê, the art of making embossed work, chasing, sculpture ( = caelatura), Plin. 35, 10, 36, § 77.—In apposition:

    (Phidias) primus artem toreuticen aperuisse judicatur,

    Plin. 34, 8, 19, § 54; cf. Becker, Gallus, 2, p. 270 (2d edit.).

    Lewis & Short latin dictionary > toreutice

  • 19 Xenocrates

    Xĕnŏcrătes, is, m., = Xenokratês, a disciple of Plato, born at Chalcedon in the 95th Olympiad, B. C. 400, Cic. Ac. 1, 4, 17; id. Tusc. 5, 18, 51; id. Off. 1, 30, 109; id. Rep. 1, 2, 3.—
    II. III.
    A writer on the art of painting, Plin. 35, 10, 36, § 68.

    Lewis & Short latin dictionary > Xenocrates

См. также в других словарях:

  • Sculpture — • In the widest sense of the term, sculpture is the art of representing in bodily form men, animals, and other objects in stone, bronze, ivory, clay and similar materials Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Sculpture     Sculpture …   Catholic encyclopedia

  • SCULPTURE — LORSQUE, dans les débuts de la civilisation occidentale, Aristote se demande ce que sont les choses naturelles et artificielles, de quoi elles sont composées, et qu’il édifie alors la théorie des quatre causes (matérielle, formelle, efficiente,… …   Encyclopédie Universelle

  • Sculpture — en ronde bosse. David de Michel Ange La sculpture est une activité artistique qui consiste à concevoir et réaliser des formes en volume, en relief, soit en ronde bosse, en haut relief, en bas relief, par modelage, par taille directe, par soudure… …   Wikipédia en Français

  • sculpture — Sculpture. s. m. L art de sculper. Il s addonne à la sculpture. il excelle dans la sculpture. Il se prend aussi, pour L ouvrage du sculpteur. La sculpture de ce portrait est fort belle. on a payé tant pour la sculpture de cet autel. cette frise… …   Dictionnaire de l'Académie française

  • sculpture — [skulp′chər] n. [ME < L sculptura < sculptus, pp. of sculpere: see SCULPTOR] 1. the art of carving wood, chiseling stone, casting or welding metal, molding clay or wax, etc. into three dimensional representations, as statues, figures, forms …   English World dictionary

  • Sculpture — Sculp ture (?; 135), n. [L. sculptura: cf. F. sculpture.] 1. The art of carving, cutting, or hewing wood, stone, metal, etc., into statues, ornaments, etc., or into figures, as of men, or other things; hence, the art of producing figures and… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • sculpture — ► NOUN 1) the art of making three dimensional figures and shapes, especially by carving stone or wood or casting metal. 2) a work of such a kind. ► VERB 1) make or represent by sculpture. 2) (sculptured) formed or shaped as if by sculpture,… …   English terms dictionary

  • sculpture — late 14c., from L. sculptura sculpture, from pp. stem of sculpere to carve, engrave, back formation from compounds such as exculpere, from scalpere to carve, cut, from PIE root * (s)kel to cut, cleave …   Etymology dictionary

  • Sculpture — Sculp ture (?; 135), v. t. [imp. & p. p. {Sculptured}; p. pr. & vb. n. {Sculpturing}.] To form with the chisel on, in, or from, wood, stone, or metal; to carve; to engrave. [1913 Webster] {Sculptured tortoise} (Zo[ o]l.), a common North American… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • sculpture — index contour (shape) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • sculpture — sculpture, sculpt, sculp *carve, chisel, engrave, incise, etch Analogous words: shape, fashion, form (see MAKE): depict, portray, *represent …   New Dictionary of Synonyms

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»