Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

sŏlĭdum

  • 1 solidum

    sŏlĭdus, a, um (contr. collat. form sol-dus, a, um, Hor. S. 1, 2, 113; 2, 5, 65), adj. [Sanscr. sarvas, all; Gr. holos, whole; old Lat. sollus; cf. sollistimus], firm, dense, compact, not hollow, solid (class.).
    I.
    Lit.: individua et solida corpora (sc. atomoi), Cic. Fin. 1, 6, 18; cf. id. Div. 2, 67, 98:

    terra solida et globosa,

    id. N. D. 2, 39, 137:

    columna aurea (opp. extrinsecus inaurata),

    id. Div. 1, 24, 48; cf.

    cornua (opp. cava),

    Plin. 11, 37, 45, § 127:

    lapides,

    Sen. Q. N. 3, 25, 6:

    corpus,

    Ter. Eun. 2, 3, 27:

    paries vel solidus vel fornicatus,

    Cic. Top. 4, 22:

    sphaera solida atque plena,

    id. Rep. 1, 14, 22; cf.:

    crateres auro solidi,

    Verg. A. 2, 765:

    ex solido elephanto,

    id. G. 3, 26; id. A. 6, 69; 6, 552:

    aera,

    id. ib. 9, 809:

    telum solidum nodis,

    id. ib. 11, 553:

    vasa auro solida,

    Tac. A. 2, 33; 13, 10:

    solidum ex auro signum,

    Just. 39, 2, 5:

    nunc solida est tellus, quae lacus ante fuit,

    Ov. F. 6, 404; so,

    ripa,

    id. ib. 14, 49:

    sedes (opp. aër),

    id. ib. 2, 147:

    navis ad ferendum incursum maris solida,

    Sen. Ep. 76, 13:

    sit solidum quodcumque subest,

    Aus. Ed. 16, 12: solidus cibus, solid food, as opposed to fluid, Vulg. Heb. 5, 12. — Comp.:

    solidior caseus factus,

    Col. 7, 8, 4. — Sup.:

    solidissima materiaï corpora (opp. mollia),

    Lucr. 1, 565; 1, 951:

    tellus,

    Ov. M. 15, 262.— Subst.: sŏlĭdum, i, n., a solid substance, solidity:

    cum duae formae praestantes sint, ex solidis globus, ex planis autem circulus aut orbis,

    Cic. N. D. 2, 18, 47:

    nihil tangi potest, quod careat solido,

    id. Univ 4, 11; cf.:

    quae (species deorum) nihil concreti habeat, nihil solidi, nihil expressi,

    id. N. D. 1, 27, 75:

    inane abscindere soldo,

    Hor. S. 1, 2, 113; cf. id. ib. 2, 1, 78:

    fossa fit ad solidum,

    to the solid ground, to the bottom, Ov. F. 4, 821:

    finditur in solidum cuneis via,

    into the hard wood, Verg. G. 2, 79; 2, 231:

    neque fundamenta (amphitheatri) per solidum subdidit,

    Tac. A. 4, 62:

    solido procedebat elephas in pontem,

    on solid ground, Liv. 44, 5.—
    B.
    Transf. (opp. to that which is divided, scattered, or in parts), whole, complete, entire (= integer, totus):

    usurā, nec eā solidā, contentus est,

    Cic. Att. 6, 1, 3:

    militia semestri solidum stipendium accipere,

    Liv. 5, 4:

    solida taurorum viscera,

    Verg. A. 6, 253:

    ut solidos hauriant (serpentes) cervos taurosque,

    Plin. 8, 14, 14, § 36:

    quibus solida ungula,

    id. 10, 63, 83, § 173:

    motus terrae quasdam (civitates) solidas absorbuit,

    Just. 30, 4, 3:

    ut decies solidum exsorberet,

    i. e. at once, in one draught, Hor. S. 2, 3, 240: decem annos solidos errasse, Varr. ap. Non. 405, 21; cf.:

    partem solido demere de die,

    Hor. C. 1, 1, 20:

    annus,

    Liv. 1, 19:

    hora,

    Juv. 11, 205:

    parum solidum consulatum explere,

    incomplete, Liv. 4, 8 fin.:

    vos, quibus...solidae suo stant robore vires,

    Verg. A. 2, 639.—As substt.
    1.
    In gen.: sŏlĭdum, i, n., the whole sum:

    ita bona veneant, ut solidum suum cuique solvatur,

    Cic. Rab. Post. 17, 46; Hor. S. 2, 5, 65; Quint. 5, 10, 105; Tac. A. 6, 17; Dig. 45, 2, 2 sq.—
    2.
    In partic.: sŏlĭdus, i, m. (sc. nummus), in the time of the emperors a gold coin, at first called aureus, and worth about twenty-five denarii, afterwards reduced nearly one half in value, Dig. 9, 3, 5; 11, 4, 1; 21, 1, 42; Cod. Just. 10, 70, 5; App. M. 10, p. 242, 34; Lampr. Alex. Sev. 39; Vulg. 1 Par. 29, 7; id. 1 Esd. 2, 69; id. Ecclus. 29, 7.—
    II.
    Trop., sound, solid, substantial, genuine, true, real (in this sense a favorite word with Cic.; syn.: firmus, constans, stabilis;

    opp. inanis, levis, vanus, mobilis, etc.): solida et perpetua fides,

    Plaut. Merc. 2, 3, 44; so,

    fides,

    Tac. H. 2, 7:

    solida et robusta et assidua frequentia,

    Cic. Planc. 8, 21:

    solida atque robusta eloquentia,

    Quint. 10, 1, 2:

    solida ac virilis ingenii vis,

    id. 2, 5, 23:

    est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata,

    Cic. Tusc. 3, 2, 3:

    judicia solida et expressa,

    id. Planc. 12, 29:

    justitiae effigies,

    id. Off. 3, 17, 69:

    quod appellant honestum, non tam solido quam splendido nomine,

    id. Fin. 1, 18, 61:

    suavitas austera et solida,

    id. de Or. 3, 26, 103:

    solida veraque laus,

    id. Sest. 43, 93; cf.:

    solida laus ac vera dignitas,

    id. Vatin. 3, 8:

    gloria (with vera),

    id. Phil. 5, 18, 50: nostra gloria, cum sit ex solido, Curt. 9, 2, 14:

    nulla utilitas (with puerilis delectatio),

    Cic. Fin. 1, 21, 72:

    salus,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 10:

    gratia,

    id. Curc. 3, 35; Ov. M. 12, 576:

    beneficium,

    Ter. Eun. 5, 2, 32:

    gaudium,

    id. And. 4, 1, 24:

    libertas,

    Liv. 2, 2, 6; Tac. Or. 9:

    fides,

    id. H. 2, 79:

    mens,

    firm, determined, Hor. C. 3, 3, 4:

    solidum opus doctrinae,

    Val. Max. 4, 1, ext. 1:

    in solidiore aliquo scripti genere,

    Sen. Contr. 1, 8, 16:

    gravior solidiorque sententia,

    Gell. 11, 13, 8:

    virtus,

    Val. Max. 2, 8, 5; 5, 4, ext. 5:

    vinum,

    Pall. 11, 14 fin.— Neutr. absol.:

    quibus ex rebus nihil est, quod solidum tenere possis,

    Cic. Pis. 25, 60:

    multos in solido rursus Fortuna locavit,

    in safety, Verg. A. 11, 427; cf.:

    praesentia bona nondum tota in solido sunt,

    Sen. Ben. 3, 4, 2:

    nostra gloria, cum sit ex solido,

    Curt. 9, 2, 14:

    ut salus ejus locetur in solido,

    Amm. 17, 5, 11.—Hence, adv., in two forms.
    A.
    sŏlĭdum (very rare), soundly, thoroughly:

    dinoscere cautus Quid solidum crepet,

    Pers. 5, 25:

    Venus irata solidum,

    App. M. 5, p. 171, 24.—
    B.
    sŏlĭdē (not in Cic.).
    1.
    (Acc. to I.) Densely, closely, solidly:

    solide et crassis viminibus contexta cista,

    Col. 12, 56, 2:

    solide natus est,

    i. e. without a hollow place, without wind in one's inside, Petr. 47, 4.— Comp.:

    concreta aqua,

    Gell. 19, 5, 5.—
    2.
    (Acc. to II.) Surely, wholly, fully, truly:

    neque, natus necne is fuerit, id solide scio,

    Plaut. Trin. 4, 2, 8; 4, 2, 47; Ter And. 5, 5, 8; App. M. 3, p. 135, 41; Spart. Ael. Ver. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > solidum

  • 2 solidum

    I ī n. [ solidus I \]
    1) плотное вещество, нечто твёрдое
    3) целое, полная сумма, капитал (s. solvere alicui C)
    II solidum adv.
    крепко, сильно ( iratus Ap)

    Латинско-русский словарь > solidum

  • 3 solidum

    solid figure; firm/hard material; firm/solid/unyielding ground; a whole

    Latin-English dictionary > solidum

  • 4 in sólidum

       por completo

    Locuciones latinas > in sólidum

  • 5 solidus

    sŏlĭdus, a, um (contr. collat. form sol-dus, a, um, Hor. S. 1, 2, 113; 2, 5, 65), adj. [Sanscr. sarvas, all; Gr. holos, whole; old Lat. sollus; cf. sollistimus], firm, dense, compact, not hollow, solid (class.).
    I.
    Lit.: individua et solida corpora (sc. atomoi), Cic. Fin. 1, 6, 18; cf. id. Div. 2, 67, 98:

    terra solida et globosa,

    id. N. D. 2, 39, 137:

    columna aurea (opp. extrinsecus inaurata),

    id. Div. 1, 24, 48; cf.

    cornua (opp. cava),

    Plin. 11, 37, 45, § 127:

    lapides,

    Sen. Q. N. 3, 25, 6:

    corpus,

    Ter. Eun. 2, 3, 27:

    paries vel solidus vel fornicatus,

    Cic. Top. 4, 22:

    sphaera solida atque plena,

    id. Rep. 1, 14, 22; cf.:

    crateres auro solidi,

    Verg. A. 2, 765:

    ex solido elephanto,

    id. G. 3, 26; id. A. 6, 69; 6, 552:

    aera,

    id. ib. 9, 809:

    telum solidum nodis,

    id. ib. 11, 553:

    vasa auro solida,

    Tac. A. 2, 33; 13, 10:

    solidum ex auro signum,

    Just. 39, 2, 5:

    nunc solida est tellus, quae lacus ante fuit,

    Ov. F. 6, 404; so,

    ripa,

    id. ib. 14, 49:

    sedes (opp. aër),

    id. ib. 2, 147:

    navis ad ferendum incursum maris solida,

    Sen. Ep. 76, 13:

    sit solidum quodcumque subest,

    Aus. Ed. 16, 12: solidus cibus, solid food, as opposed to fluid, Vulg. Heb. 5, 12. — Comp.:

    solidior caseus factus,

    Col. 7, 8, 4. — Sup.:

    solidissima materiaï corpora (opp. mollia),

    Lucr. 1, 565; 1, 951:

    tellus,

    Ov. M. 15, 262.— Subst.: sŏlĭdum, i, n., a solid substance, solidity:

    cum duae formae praestantes sint, ex solidis globus, ex planis autem circulus aut orbis,

    Cic. N. D. 2, 18, 47:

    nihil tangi potest, quod careat solido,

    id. Univ 4, 11; cf.:

    quae (species deorum) nihil concreti habeat, nihil solidi, nihil expressi,

    id. N. D. 1, 27, 75:

    inane abscindere soldo,

    Hor. S. 1, 2, 113; cf. id. ib. 2, 1, 78:

    fossa fit ad solidum,

    to the solid ground, to the bottom, Ov. F. 4, 821:

    finditur in solidum cuneis via,

    into the hard wood, Verg. G. 2, 79; 2, 231:

    neque fundamenta (amphitheatri) per solidum subdidit,

    Tac. A. 4, 62:

    solido procedebat elephas in pontem,

    on solid ground, Liv. 44, 5.—
    B.
    Transf. (opp. to that which is divided, scattered, or in parts), whole, complete, entire (= integer, totus):

    usurā, nec eā solidā, contentus est,

    Cic. Att. 6, 1, 3:

    militia semestri solidum stipendium accipere,

    Liv. 5, 4:

    solida taurorum viscera,

    Verg. A. 6, 253:

    ut solidos hauriant (serpentes) cervos taurosque,

    Plin. 8, 14, 14, § 36:

    quibus solida ungula,

    id. 10, 63, 83, § 173:

    motus terrae quasdam (civitates) solidas absorbuit,

    Just. 30, 4, 3:

    ut decies solidum exsorberet,

    i. e. at once, in one draught, Hor. S. 2, 3, 240: decem annos solidos errasse, Varr. ap. Non. 405, 21; cf.:

    partem solido demere de die,

    Hor. C. 1, 1, 20:

    annus,

    Liv. 1, 19:

    hora,

    Juv. 11, 205:

    parum solidum consulatum explere,

    incomplete, Liv. 4, 8 fin.:

    vos, quibus...solidae suo stant robore vires,

    Verg. A. 2, 639.—As substt.
    1.
    In gen.: sŏlĭdum, i, n., the whole sum:

    ita bona veneant, ut solidum suum cuique solvatur,

    Cic. Rab. Post. 17, 46; Hor. S. 2, 5, 65; Quint. 5, 10, 105; Tac. A. 6, 17; Dig. 45, 2, 2 sq.—
    2.
    In partic.: sŏlĭdus, i, m. (sc. nummus), in the time of the emperors a gold coin, at first called aureus, and worth about twenty-five denarii, afterwards reduced nearly one half in value, Dig. 9, 3, 5; 11, 4, 1; 21, 1, 42; Cod. Just. 10, 70, 5; App. M. 10, p. 242, 34; Lampr. Alex. Sev. 39; Vulg. 1 Par. 29, 7; id. 1 Esd. 2, 69; id. Ecclus. 29, 7.—
    II.
    Trop., sound, solid, substantial, genuine, true, real (in this sense a favorite word with Cic.; syn.: firmus, constans, stabilis;

    opp. inanis, levis, vanus, mobilis, etc.): solida et perpetua fides,

    Plaut. Merc. 2, 3, 44; so,

    fides,

    Tac. H. 2, 7:

    solida et robusta et assidua frequentia,

    Cic. Planc. 8, 21:

    solida atque robusta eloquentia,

    Quint. 10, 1, 2:

    solida ac virilis ingenii vis,

    id. 2, 5, 23:

    est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata,

    Cic. Tusc. 3, 2, 3:

    judicia solida et expressa,

    id. Planc. 12, 29:

    justitiae effigies,

    id. Off. 3, 17, 69:

    quod appellant honestum, non tam solido quam splendido nomine,

    id. Fin. 1, 18, 61:

    suavitas austera et solida,

    id. de Or. 3, 26, 103:

    solida veraque laus,

    id. Sest. 43, 93; cf.:

    solida laus ac vera dignitas,

    id. Vatin. 3, 8:

    gloria (with vera),

    id. Phil. 5, 18, 50: nostra gloria, cum sit ex solido, Curt. 9, 2, 14:

    nulla utilitas (with puerilis delectatio),

    Cic. Fin. 1, 21, 72:

    salus,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 10:

    gratia,

    id. Curc. 3, 35; Ov. M. 12, 576:

    beneficium,

    Ter. Eun. 5, 2, 32:

    gaudium,

    id. And. 4, 1, 24:

    libertas,

    Liv. 2, 2, 6; Tac. Or. 9:

    fides,

    id. H. 2, 79:

    mens,

    firm, determined, Hor. C. 3, 3, 4:

    solidum opus doctrinae,

    Val. Max. 4, 1, ext. 1:

    in solidiore aliquo scripti genere,

    Sen. Contr. 1, 8, 16:

    gravior solidiorque sententia,

    Gell. 11, 13, 8:

    virtus,

    Val. Max. 2, 8, 5; 5, 4, ext. 5:

    vinum,

    Pall. 11, 14 fin.— Neutr. absol.:

    quibus ex rebus nihil est, quod solidum tenere possis,

    Cic. Pis. 25, 60:

    multos in solido rursus Fortuna locavit,

    in safety, Verg. A. 11, 427; cf.:

    praesentia bona nondum tota in solido sunt,

    Sen. Ben. 3, 4, 2:

    nostra gloria, cum sit ex solido,

    Curt. 9, 2, 14:

    ut salus ejus locetur in solido,

    Amm. 17, 5, 11.—Hence, adv., in two forms.
    A.
    sŏlĭdum (very rare), soundly, thoroughly:

    dinoscere cautus Quid solidum crepet,

    Pers. 5, 25:

    Venus irata solidum,

    App. M. 5, p. 171, 24.—
    B.
    sŏlĭdē (not in Cic.).
    1.
    (Acc. to I.) Densely, closely, solidly:

    solide et crassis viminibus contexta cista,

    Col. 12, 56, 2:

    solide natus est,

    i. e. without a hollow place, without wind in one's inside, Petr. 47, 4.— Comp.:

    concreta aqua,

    Gell. 19, 5, 5.—
    2.
    (Acc. to II.) Surely, wholly, fully, truly:

    neque, natus necne is fuerit, id solide scio,

    Plaut. Trin. 4, 2, 8; 4, 2, 47; Ter And. 5, 5, 8; App. M. 3, p. 135, 41; Spart. Ael. Ver. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > solidus

  • 6 solidus

    solidus, a, um, dicht, derb, gediegen, gedrungen, fest, I) eig.: 1) im allg.: a) übh., nicht hohl, -locker, -löcherig (Ggstz. cavus, concavus), paries, Cic.: columna, Cic.: dentes, Plin.: ungulae, ungespaltene, Plin. u. (Ggstz. bifissae) Solin.: solidus ac fortis cibus, Lact.: caseus solidior, Colum. – subst., solidum, ī, n., α) dichter Boden, Ov. – β) dichter Körper, finditur in solidum (arboris) cuneis via, Kern, Verg.: Plur. solida, dichte Körper (zB. Kugeln), Cic. – b) von Metallen usw., dicht, gediegen, crateres auro solidi, von reinem Golde, Verg.: so auch vasa auro solida, Tac.: solido argento facti lecti, Lampr.: v. Elfenbein, ex solido elephanto, Verg.: v. Marmor, solido de marmore templum, Verg. – c) fest, hart, ripa, Ov.: adamas, Verg.: plumbum, Lucan.: solidissima terra, Ov.: structura solidissima, Vitr.: so auch solidum nihil (est), quod terrae sit expers, Cic. Tim. 13. – subst., solidum, ī, n., etwas Festes, Hor. sat. 2, 1, 78: solido carere, nichts Festes haben, Cic. Tim. 13: insbes., fester Boden, Verg. u. Ov.: per solidum, auf f. Boden, Tac.: in solido gradiens (Ggstz.: in pelago incedens), Lact.: dah. in solido, auf festem B., bildl. = in Sicherheit, alqm in solido locare, Verg.: in solido esse, Sen.: u. so bona sua in solido habet, Sen. – d) dick, stark, gedrungen, crus, Sen.: corpus, Sen. rhet.: tori Herculis, Ov.: telum, Verg.: vinum, Pallad.: navis ad ferendum incursum maris solida, Sen. ep. 76, 13. – 2) insbes., solidus, ī, m., eine Goldmünze, anfangs ungefähr 25 denarii, etwa 10 Mark, später fast nur die Hälfte an Wert, ICt., Apul. u.a. – II) übtr.: 1) ganz, völlig, vollständig, decem anni, Varro fr.: usura, Cic.: vires, Verg.: consulatus, Liv.: stipendia, Liv. – subst., solidum (soldum), ī, n., das Ganze, das Kapital, die ganze Summe, Cic. u.a.: reddere soldum, Hor.: decies solidum, ganze zehnmalhunderttausend Sesterze, Hor.: in solido, im ganzen, voll (bei Zahlenbestimmungen), Solin.: creditores in solidum appellare, Tac. Vgl. Fritzsche Hor. sat. 2, 3, 240 u. Otto Tac. ann. 6, 17. p. 775. – 2) kernhaft, gedrungen, gediegen, bleibend, wahrhaft, wesentlich, reell, eloquentia, Quint.: suavitas, Cic.: gaudium, Ter.: beneficium, Ter.: libertas, Liv.: vita (Ggstz. fragilis), Lact.: effigies iustitiae, Cic.: res, Cic.: laus, Cic.: utilitas, Cic.: nihil, quod solidum tenere possis, Cic. – subst., solidum ī, n., das Wesentliche, Gediegene, Echte (Ggstz. inane), Hor. sat. 1, 2, 113; u. das Gesunde, dem Zahn der Zeit Widerstehende (Ggstz. fragile), Hor. sat. 2, 1, 78. – 3) fest, unerschütterlich, mens. Hor. carm. 3, 3, 4: fides, Tac. hist. 2, 7. – 4) Akk. solidum adv., fest = ordentlich, tüchtig, heftig, Venus irata solidum, Apul. met. 5, 28 (aber Pers. 5, 25 ist quid solidum crepet = was nach Gediegenem klingt). – / vulg. soledus, Corp. inscr. Lat. 1, 1166; synkop. soldus, Varro r.r. 1, 48, 1 u. 1, 51, 2 cod. P. Hor. sat. 1, 2, 113; 2, 5, 65.

    lateinisch-deutsches > solidus

  • 7 solidus

    solidus, a, um, dicht, derb, gediegen, gedrungen, fest, I) eig.: 1) im allg.: a) übh., nicht hohl, -locker, - löcherig (Ggstz. cavus, concavus), paries, Cic.: columna, Cic.: dentes, Plin.: ungulae, ungespaltene, Plin. u. (Ggstz. bifissae) Solin.: solidus ac fortis cibus, Lact.: caseus solidior, Colum. – subst., solidum, ī, n., α) dichter Boden, Ov. – β) dichter Körper, finditur in solidum (arboris) cuneis via, Kern, Verg.: Plur. solida, dichte Körper (zB. Kugeln), Cic. – b) von Metallen usw., dicht, gediegen, crateres auro solidi, von reinem Golde, Verg.: so auch vasa auro solida, Tac.: solido argento facti lecti, Lampr.: v. Elfenbein, ex solido elephanto, Verg.: v. Marmor, solido de marmore templum, Verg. – c) fest, hart, ripa, Ov.: adamas, Verg.: plumbum, Lucan.: solidissima terra, Ov.: structura solidissima, Vitr.: so auch solidum nihil (est), quod terrae sit expers, Cic. Tim. 13. – subst., solidum, ī, n., etwas Festes, Hor. sat. 2, 1, 78: solido carere, nichts Festes haben, Cic. Tim. 13: insbes., fester Boden, Verg. u. Ov.: per solidum, auf f. Boden, Tac.: in solido gradiens (Ggstz.: in pelago incedens), Lact.: dah. in solido, auf festem B., bildl. = in Sicherheit, alqm in solido locare, Verg.: in solido esse, Sen.: u. so bona sua in solido habet, Sen. – d) dick, stark, gedrungen, crus, Sen.: corpus, Sen. rhet.: tori Herculis, Ov.: telum, Verg.:
    ————
    vinum, Pallad.: navis ad ferendum incursum maris solida, Sen. ep. 76, 13. – 2) insbes., solidus, ī, m., eine Goldmünze, anfangs ungefähr 25 denarii, etwa 10 Mark, später fast nur die Hälfte an Wert, ICt., Apul. u.a. – II) übtr.: 1) ganz, völlig, vollständig, decem anni, Varro fr.: usura, Cic.: vires, Verg.: consulatus, Liv.: stipendia, Liv. – subst., solidum (soldum), ī, n., das Ganze, das Kapital, die ganze Summe, Cic. u.a.: reddere soldum, Hor.: decies solidum, ganze zehnmalhunderttausend Sesterze, Hor.: in solido, im ganzen, voll (bei Zahlenbestimmungen), Solin.: creditores in solidum appellare, Tac. Vgl. Fritzsche Hor. sat. 2, 3, 240 u. Otto Tac. ann. 6, 17. p. 775. – 2) kernhaft, gedrungen, gediegen, bleibend, wahrhaft, wesentlich, reell, eloquentia, Quint.: suavitas, Cic.: gaudium, Ter.: beneficium, Ter.: libertas, Liv.: vita (Ggstz. fragilis), Lact.: effigies iustitiae, Cic.: res, Cic.: laus, Cic.: utilitas, Cic.: nihil, quod solidum tenere possis, Cic. – subst., solidum ī, n., das Wesentliche, Gediegene, Echte (Ggstz. inane), Hor. sat. 1, 2, 113; u. das Gesunde, dem Zahn der Zeit Widerstehende (Ggstz. fragile), Hor. sat. 2, 1, 78. – 3) fest, unerschütterlich, mens. Hor. carm. 3, 3, 4: fides, Tac. hist. 2, 7. – 4) Akk. solidum adv., fest = ordentlich, tüchtig, heftig, Venus irata solidum, Apul. met. 5, 28 (aber Pers. 5, 25 ist quid solidum crepet = was nach Gediegenem klingt). – vulg. soledus, Corp.
    ————
    inscr. Lat. 1, 1166; synkop. soldus, Varro r.r. 1, 48, 1 u. 1, 51, 2 cod. P. Hor. sat. 1, 2, 113; 2, 5, 65.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > solidus

  • 8 solidus

        Solidus, pen. cor. Adiectiuum. Virg. Solide, Massif, Plein.
    \
        Solidum. Plaut. Continu, Continuel.
    \
        Fragile et Solidum, contraria. Horat. Ferme, Dur.
    \
        Agger solidus. Stat. Chemin pavé de pierres, Chaucee.
    \
        Annus solidus. Liu. Entier.
    \
        Argentum solidum. Virgil. Vaisselle d'argent massif.
    \
        Cautes solida. Ouid. Dure.
    \
        Ceruos solidos haurire. Plin. Tout entiers.
    \
        Columna solida. Cic. Massive.
    \
        Corpus solidum. Terent. Qui n'est point corrompu ne gasté.
    \
        Ferae solidae. Ouid. Fortes et robustes.
    \
        Foelicitas solida. Plin. Entiere.
    \
        Gaudium solidum. Terent. Pleine et parfaicte joye.
    \
        Glacies solida. Virg. Ferme, Dure.
    \
        Mens solida. Horat. Ferme et constante.
    \
        Nomen solidum. Cic. Vray.
    \
        Non tam solido, quam splendido nomine. Cic. De plus grande monstre, que de valeur.
    \
        Tellus solidissima. Ouid. Tresferme.
    \
        Solidum suum cuique soluere. Cic. La debte entiere, Payer ce qui est deu entierement, La totalité, Le total.
    \
        Solidus, solidi, pen. cor. Substantiuum. Lampridius. Une piece entiere de certaine valeur qui n'est point brisee, comme un escu en deux demis escus. Un douzain ou sold ou solz.

    Dictionarium latinogallicum > solidus

  • 9 solidus

        solidus (poet. also soldus), adj. with sup.    [3 SAL-], undivided, unimpaired, whole, complete, entire: usura: stipendium, L.: taurorum viscera, V.: deciens solidum absorbere, i. e. at a draught, H.: hora, Iu.: parum solidum consulatum explere, incomplete, L.—As subst n., an entire sum, total: ita bona veneant, ut solidum suum cuique solvatur, his whole debt: metuens reddere soldum, H.— Massive, firm, dense, substantial, compact, not hollow, solid: corpora (sc. a)to/moi): terra: paries: Crateres auro solidi, V.: elephantus, V.: solidissima tellus, O.—As subst n., a solid body, solidity, mass, substance: nihil tangi potest, quod careat solido: Fossa fit ad solidum, to the bottom, O.: Finditur in solidum cuneis via, into the hard wood, V.: solido procedebat elephantus in pontem, on solid ground, L.—Fig., sound, solid, trustworthy, substantial, genuine, true, real: gloria: iudicia: laus: gratia, O.: beneficium, T.: libertas, L.: nihil est, quod solidum tenere possis, substantial.— Firm, resolute: Mens, H.—As subst n.: inane abscindere soldo, the vain from the useful, H.: Multos in solido rursus Fortuna locavit, in safety, V.
    * * *
    I
    solida -um, solidior -or -us, solidissimus -a -um ADJ
    solid; same material throughout, unalloyed; not hollow; dense; unbroken/whole; three dimensional; retaining form/rigidity, firm; real, lasting; perfect; full
    II
    gold coin; (aurus introduced by Constantine)

    Latin-English dictionary > solidus

  • 10 solidus

    1) (adi.) целый, полный, весь;

    solidum (subst.) целость, целая сумма, напр. solid, proprietas, прот. deducto usufructu (1. 26 pr. D. 33, 2. cf. 1. 35 D. 38, 2. 1. 5 § 15 D. 13, 6. cf. 1. 19 § 3 D. 49, 17. 1. 68 § 2 D. 32. 1. 46 pr. D. 46, 3. 1. 12 D. 26, 8. 1. 1 § 7 D. 41, 2. 1. 56 D. 36, 1. 1. 4 C. 1, 18. 1. 4 § 1 D. 35, 3. 1. 87 § 4 D. 31. 1. 16 § 15 eod. 1. 72 D. 28, 5);

    solidum solvere, целостное удовлетворение (1. 25 § 13 D. 10, 2);

    debita et credita singulis pro solido attribuere (1. 3 eod. 1. 44 D. 15, 1);

    in solidum teneri (1. 36 eod. 1. 2 § 2 D. 45, 1);

    obligari (1. 8 D. 45, 2);

    solidi obligatio (1. 1 § 20 D. 14, 1. 1. 46 pr. D. 46, 3);

    in solidum (прот. pro portione hereditaria) convenire aliquem (1. 4 pr. D. 14, 5. 1. 21 § 5 D. 2, 14);

    agere in sol. (1. 11 § 21 D. 32. 1. 40 § 2 D. 39, 2);

    actio in sol. (1. 1 pr. D. 15, 1. 1 2 § 2 D. 45, 1. 1. 8 § 1 cf 1. 13 § 12 D. 46, 4. 1. 32 D. 3, 3. 1. 42 § 7 eod. 1. 17 D. 46, 7).

    2) массивный, сделанный из одной массы (1. 41 § 1 D. 18, 1). 3) (subst.) (sc. nummus), золотая монета = aureus (1. 1 § 2 D. 11, 4. 1. 38 § 6 D. 32. 1. 34 D. 49, 14).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > solidus

  • 11 stipendium

    stīpendium, iī, n. (= stipipendium, von stips und pendo), was einzeln gezahlt wird; dah. I) die Steuer, der Tribut, die Kontribution, a) eig.: pacisci annuum stipendium, Liv.: stipendium imponere, absol. od. alci, Caes. u. Liv.: argentum in stipendium imponere, Liv.: stipendium capere iure belli, Caes.: stipendium conferre in publicum (v. Volke), Liv.: stipendium per bellum non contulisse, Liv.: pecuniam conferre in stipendium belli, Iustin.: stipendium pendĕre, Liv.: stipendium exigere totā cis Taurum Asiā, Liv.: ab iis stipendium per viginti annos exegisse, Liv.: stipendium iis coloniisin milia aeris asses singulos imperare exigereque quotannis, Liv.: stipendium remittere, Liv.: alcis operā stipendio liberari, Caes.: de stipendio recusare, Caes.: stipendio multare, Liv.: iis (virginibus Vestae), ut assiduae templi antistites essent, stipendium de publico statuit, Einkünfte aus dem ager publicus, Liv. 1, 20, 3. – b) übtr.: α) der Zoll, die Strafe, dira ferens stipendia tauro, Catull.: quod me manet stipendium? Hor. – β) der Beistand, die Unterstützung, Colum. 1, 1, 10. – II) der Sold der Soldaten, die Löhnung, a) eig. (vollst. stipendium militare, Liv. 4, 60, 5. Plin. 33, 45), stipendium solidum, Liv.: stipendium duum mensum, Curt: stipendium ingens militum, Curt.: militum stipendia, Plin.: stipendiorum solutio, Iustin.: stipendium alci decernere, Cic.: stipendium militi constituere (v. Senate), Quint.: modum (Höhe) stipendii sibi ipsi constituere conati sunt, Vell.: alci od. militibus stipendium dare, Cic. u. Liv.: equitibus triplex stipendium dare, Liv.: stipendium militibus usque ad Idus Quinctiles persolvere, Cic.: stipendium militibus per omnes annos a civitatibus mensis palam propositis esse numeratum, Cic.: stipendium praeteritum (rückständigen) cum fide exsolvere, Liv.: plurimis stipendia retro debita (rückständigen) exsolvere, Lampr.: in angustiis aerarii victorem exercitum stipendio afficere, Cic.: stipendium accipere, Liv.: militiā semenstri solidum stipendium accipere, Liv.: equitum stipendium fraudare od. avertere, unterschlagen, Caes.: stipendium flagitare, Caes. (u. so stipendia militibus non a se flagitanda esse, sed ab hoste quaerenda, Iustin.): stipendia merere u. mereri, Sold verdienen = Kriegsdienste tun, Cic.: primum stipendium meruit (den ersten Kriegsdienst tat er) annorum decem septemque, Nep. (vgl. mereo no. I, B, 2): auxiliaria stipendia mereri, bei den Hilfstruppen dienen, Tac.: stipendiis honestis militare, einen ansehnlichen Rang im Heere haben, Eutr. – b) meton., der Kriegsdienst, die kriegerische Laufbahn, homo nullius stipendii, der nie gedient hat, Sall.: sextus decimus stipendii annus, Tac. – gew. im Plur., finis stipendiorum, Cic.: sub stipendiorum meorum initia, Vell.: stipendia facere, Sall.: stipendia emereri, stipendia emerita, Sall. u. Liv.: C. Cornelius fortissimae militiae stipendia emeritus, Val. Max. 6, 1, 10: stipendia explere, Tac., implere, Liv. epit.: milites stipendiis confectis, Cic., od. emeritis, Liv., die ihre Jahre ausgedient, ihre Feldzüge getan hatten: decimum annum delectibus, stipendiis se exhaustos esse, Liv.: castrensibus stipendiis imbui, den Dienst im Lager lernen, Plin. ep. – insbes., das Dienstjahr, der Feldzug, plurimorum stipendiorum milites, Liv.: multa od. minima stipendia habere, Liv.: stipendiis duobus ter et vicies vulneratum esse, Plin.: iuventus octavo iam stipendio functa, Hirt. b.G.: stipendia alcis numerare, Liv. u. Iustin.: septem et viginti enumerare stipendia, Liv.: quadragesimum id stipendium Caecina parendi aut imperitandi habebat, vierzig Jahre hatte C. teils gehorchend, teils befehlend jetzt gedient, Tac. – bildl., tamquam emeritis stipendiis libidinis, ambitionis etc., Cic. de sen. 49: plurium velut emeritis annorum stipendiis, Colum. 3, 6, 4: functus omnibus humanae vitae stipendiis, Sen. ep. 93, 4. – übtr., der Dienst übh., rex, cui (Hercules) duodecim stipendia debebat zu zwölf Diensten verpflichtet war, Iustin. 2, 4, 18. – / vulg. Nbf. istīpendium, Corp. inscr. Lat. 8, 9838.

    lateinisch-deutsches > stipendium

  • 12 crepo

    crĕpo, āre, crĕpŭi, crĕpĭtum    - crĕpo, ĕre, Eutych. d. Gramm. 5, 486, 22; Oribas. Syn. 4, 35. - intr. - [st1]1 [-] rendre un son sec, craquer, craqueter, claquer, pétiller, retentir.    - intestina mihi quando esurio, crepant, Plaut. Men. 926: mes boyaux crient, quand j'ai faim.    - crepare solidum, Pers. 5, 25: rendre un son plein.    - crepans digitus, Mart. 3, 82, 15: claquement de doigt.    - cum primum crepuerit catena, Sen. Ep. 9, 8: au premier bruit (cliquetis) des chaînes.    - fores crepuerunt ab ea, Ter. Eun. 1029: la porte a crié de chez elle. [st1]2 [-] éclater, crever, se fendre.    - Aug. Serm. 275, 2. [st1]3 [-] péter.    - Mart. 12,77. - tr. - [st1]4 [-] faire sonner, faire retentir, répéter sans cesse, dire bien haut.    - crepare aureolos, Mart. 5, 19, 14: faire sonner des pièces d'or.    - faustos ter crepuere sonos, Prop. 3, 10, 4, elles applaudirent à trois reprises.    - sulcos et vineta crepat mera, Hor. Ep. 1, 7, 84: il n'a plus à la bouche que labours et vignobles.    - avec ut - crepat, antiquum genus ut pietate repletum perfacile angustis tolerarit finibus aevom, Lucr. 2, 1170: il clame haut et fort comment la race d'autrefois, toute pleine de piété, s'assurait une existence très facile sur de toutes petites parcelles de terrain.
    * * *
    crĕpo, āre, crĕpŭi, crĕpĭtum    - crĕpo, ĕre, Eutych. d. Gramm. 5, 486, 22; Oribas. Syn. 4, 35. - intr. - [st1]1 [-] rendre un son sec, craquer, craqueter, claquer, pétiller, retentir.    - intestina mihi quando esurio, crepant, Plaut. Men. 926: mes boyaux crient, quand j'ai faim.    - crepare solidum, Pers. 5, 25: rendre un son plein.    - crepans digitus, Mart. 3, 82, 15: claquement de doigt.    - cum primum crepuerit catena, Sen. Ep. 9, 8: au premier bruit (cliquetis) des chaînes.    - fores crepuerunt ab ea, Ter. Eun. 1029: la porte a crié de chez elle. [st1]2 [-] éclater, crever, se fendre.    - Aug. Serm. 275, 2. [st1]3 [-] péter.    - Mart. 12,77. - tr. - [st1]4 [-] faire sonner, faire retentir, répéter sans cesse, dire bien haut.    - crepare aureolos, Mart. 5, 19, 14: faire sonner des pièces d'or.    - faustos ter crepuere sonos, Prop. 3, 10, 4, elles applaudirent à trois reprises.    - sulcos et vineta crepat mera, Hor. Ep. 1, 7, 84: il n'a plus à la bouche que labours et vignobles.    - avec ut - crepat, antiquum genus ut pietate repletum perfacile angustis tolerarit finibus aevom, Lucr. 2, 1170: il clame haut et fort comment la race d'autrefois, toute pleine de piété, s'assurait une existence très facile sur de toutes petites parcelles de terrain.
    * * *
        Crepo, crepas, crepui, crepitum, pe. corr. rarocrepaui, crepatum, crepare, pe. pro. Crier, Craqueter, et faire bruit, Bruire.
    \
        Intestina tibi crepant. Plaut. Bruyent.
    \
        Crepare. Louer, Collauder, Vanter. Horat. Quis post vina grauem militiam aut pauperiem crepet?
    \
        Sulcos et vineta crepat mera. Horat. Il ne tient autres propos que de ses labours et vignes.
    \
        Siquid Stertinius veri crepat. Hor. S'il dit quelque chose de verité.
    \
        Crepare. Virgil. Se crever et rompre.

    Dictionarium latinogallicum > crepo

  • 13 dignosco

    dignosco (dinosco), ĕre, novi - tr. - discerner, reconnaître, distinguer.    - dignoscere + prop. inf.: reconnaître que.    - civem dinoscere hoste, Hor. Ep. 1, 15, 29: distinguer un concitoyen d'un ennemi.    - suos et alienos dignoscere: distinguer les siens des autres.    - dinoscere quid solidum crepet, Pers. 5, 24: distinguer ce qui rend un son plein.    - vix ut dinosci possit a mastiche verâ, Plin. 12, 17, 36, § 72: si bien qu'on peut à peine la distinguer de la vraie gomme.
    * * *
    dignosco (dinosco), ĕre, novi - tr. - discerner, reconnaître, distinguer.    - dignoscere + prop. inf.: reconnaître que.    - civem dinoscere hoste, Hor. Ep. 1, 15, 29: distinguer un concitoyen d'un ennemi.    - suos et alienos dignoscere: distinguer les siens des autres.    - dinoscere quid solidum crepet, Pers. 5, 24: distinguer ce qui rend un son plein.    - vix ut dinosci possit a mastiche verâ, Plin. 12, 17, 36, § 72: si bien qu'on peut à peine la distinguer de la vraie gomme.
    * * *
        Dignosco, dignoscis, dignoui, dignotum, penul. prod. dignoscere. Suet. Congnoistre, Discerner, Congnoistre quelque chose entre d'autres.
    \
        Non qui ciuem dignosceret hoste. Horat. Qui ne faisoit point de distinction ne de difference entre le citoyen et l'ennemi.
    \
        Curuo rectum dignoscere. Horat. Discerner entre le courbe et le droict, Entre le bien et le mal, Entre vice et vertu.

    Dictionarium latinogallicum > dignosco

  • 14 findo

    findo, ĕre, fīdi, fissum - tr. - [st1]1 [-] fendre, ouvrir, séparer, diviser.    - se via findit in partes ambas, Virg. En. 6, 540: la route se divise en deux parties.    - Cic. Leg. 2, 6 ; Virg. G. 2, 253 ; En. 10, 295.    - fissa ungula, Lucr. 4, 680: sabots fendus, fourchus [d'un animal]. --- cf. Suet. Caes. 61. [st1]2 [-] au passif se fendre, se briser, crever.    - Faleriis caelum findi visum est, Liv. 22: à Faléries le ciel parut s'ouvrir.    - Marsis finduntur cantibus angues, Ov. Med. 39: les incantations des Marses font crever les serpents.    - alte finditur in solidum cuneis via, Virg. G. 2: avec des coins, on pratique en plein bois une ouverture profonde.    - Plaut. Bac. 251 ; Pers. 3, 8. [st1]3 [-] poét. partager [le mois].    - Hor. O. 4, 11, 16.
    * * *
    findo, ĕre, fīdi, fissum - tr. - [st1]1 [-] fendre, ouvrir, séparer, diviser.    - se via findit in partes ambas, Virg. En. 6, 540: la route se divise en deux parties.    - Cic. Leg. 2, 6 ; Virg. G. 2, 253 ; En. 10, 295.    - fissa ungula, Lucr. 4, 680: sabots fendus, fourchus [d'un animal]. --- cf. Suet. Caes. 61. [st1]2 [-] au passif se fendre, se briser, crever.    - Faleriis caelum findi visum est, Liv. 22: à Faléries le ciel parut s'ouvrir.    - Marsis finduntur cantibus angues, Ov. Med. 39: les incantations des Marses font crever les serpents.    - alte finditur in solidum cuneis via, Virg. G. 2: avec des coins, on pratique en plein bois une ouverture profonde.    - Plaut. Bac. 251 ; Pers. 3, 8. [st1]3 [-] poét. partager [le mois].    - Hor. O. 4, 11, 16.
    * * *
        Findo, findis, fidi, fissum, findere. Plin. Fendre, Pourfendre.
    \
        Finditur illic Euphrates. Plin. En cest endroict Euphrates se divise et se depart.

    Dictionarium latinogallicum > findo

  • 15 stipendium

    stīpendium, iī, n. (= stipipendium, von stips und pendo), was einzeln gezahlt wird; dah. I) die Steuer, der Tribut, die Kontribution, a) eig.: pacisci annuum stipendium, Liv.: stipendium imponere, absol. od. alci, Caes. u. Liv.: argentum in stipendium imponere, Liv.: stipendium capere iure belli, Caes.: stipendium conferre in publicum (v. Volke), Liv.: stipendium per bellum non contulisse, Liv.: pecuniam conferre in stipendium belli, Iustin.: stipendium pendĕre, Liv.: stipendium exigere totā cis Taurum Asiā, Liv.: ab iis stipendium per viginti annos exegisse, Liv.: stipendium iis coloniisin milia aeris asses singulos imperare exigereque quotannis, Liv.: stipendium remittere, Liv.: alcis operā stipendio liberari, Caes.: de stipendio recusare, Caes.: stipendio multare, Liv.: iis (virginibus Vestae), ut assiduae templi antistites essent, stipendium de publico statuit, Einkünfte aus dem ager publicus, Liv. 1, 20, 3. – b) übtr.: α) der Zoll, die Strafe, dira ferens stipendia tauro, Catull.: quod me manet stipendium? Hor. – β) der Beistand, die Unterstützung, Colum. 1, 1, 10. – II) der Sold der Soldaten, die Löhnung, a) eig. (vollst. stipendium militare, Liv. 4, 60, 5. Plin. 33, 45), stipendium solidum, Liv.: stipendium duum mensum, Curt: stipendium ingens militum, Curt.: militum stipendia, Plin.: stipendiorum solutio, Iustin.: stipendium alci decernere, Cic.: sti-
    ————
    pendium militi constituere (v. Senate), Quint.: modum (Höhe) stipendii sibi ipsi constituere conati sunt, Vell.: alci od. militibus stipendium dare, Cic. u. Liv.: equitibus triplex stipendium dare, Liv.: stipendium militibus usque ad Idus Quinctiles persolvere, Cic.: stipendium militibus per omnes annos a civitatibus mensis palam propositis esse numeratum, Cic.: stipendium praeteritum (rückständigen) cum fide exsolvere, Liv.: plurimis stipendia retro debita (rückständigen) exsolvere, Lampr.: in angustiis aerarii victorem exercitum stipendio afficere, Cic.: stipendium accipere, Liv.: militiā semenstri solidum stipendium accipere, Liv.: equitum stipendium fraudare od. avertere, unterschlagen, Caes.: stipendium flagitare, Caes. (u. so stipendia militibus non a se flagitanda esse, sed ab hoste quaerenda, Iustin.): stipendia merere u. mereri, Sold verdienen = Kriegsdienste tun, Cic.: primum stipendium meruit (den ersten Kriegsdienst tat er) annorum decem septemque, Nep. (vgl. mereo no. I, B, 2): auxiliaria stipendia mereri, bei den Hilfstruppen dienen, Tac.: stipendiis honestis militare, einen ansehnlichen Rang im Heere haben, Eutr. – b) meton., der Kriegsdienst, die kriegerische Laufbahn, homo nullius stipendii, der nie gedient hat, Sall.: sextus decimus stipendii annus, Tac. – gew. im Plur., finis stipendiorum, Cic.: sub stipendiorum meorum initia, Vell.: stipendia facere, Sall.: sti-
    ————
    pendia emereri, stipendia emerita, Sall. u. Liv.: C. Cornelius fortissimae militiae stipendia emeritus, Val. Max. 6, 1, 10: stipendia explere, Tac., implere, Liv. epit.: milites stipendiis confectis, Cic., od. emeritis, Liv., die ihre Jahre ausgedient, ihre Feldzüge getan hatten: decimum annum delectibus, stipendiis se exhaustos esse, Liv.: castrensibus stipendiis imbui, den Dienst im Lager lernen, Plin. ep. – insbes., das Dienstjahr, der Feldzug, plurimorum stipendiorum milites, Liv.: multa od. minima stipendia habere, Liv.: stipendiis duobus ter et vicies vulneratum esse, Plin.: iuventus octavo iam stipendio functa, Hirt. b.G.: stipendia alcis numerare, Liv. u. Iustin.: septem et viginti enumerare stipendia, Liv.: quadragesimum id stipendium Caecina parendi aut imperitandi habebat, vierzig Jahre hatte C. teils gehorchend, teils befehlend jetzt gedient, Tac. – bildl., tamquam emeritis stipendiis libidinis, ambitionis etc., Cic. de sen. 49: plurium velut emeritis annorum stipendiis, Colum. 3, 6, 4: functus omnibus humanae vitae stipendiis, Sen. ep. 93, 4. – übtr., der Dienst übh., rex, cui (Hercules) duodecim stipendia debebat zu zwölf Diensten verpflichtet war, Iustin. 2, 4, 18. – vulg. Nbf. istīpendium, Corp. inscr. Lat. 8, 9838.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > stipendium

  • 16 pars

    1) часть, a) прот. totum, tota res (1. 11 § 2 D. 2, 1. 1. 1 D. 21, 2. 1. 41 § 1 D. 22, 1. 1. 5 § 15 D. 39, 1. 1. 25 D. 50, 16. 1. 160 § 1 D. 50, 17. 1. 7 § 19. 1. 8 D. 2, 14. 1. 3 pr. D. 3, 1. 1. 192 pr. D. 50, 17. 1. 2 § 1 D. 45, 1. 1. 43 D. 7, 1. 1. 1 pr. D. 29, 4. 1. 1 pr. § 1 D. 5, 4);

    ex parte (прот. ex asse) heres (1. 11 § 6 D. 11, 1. cf. 1. 1 § 3 D. 5, 4. 1. 39 pr. D. 10, 2. 1. 28 pr. D. 28, 2. 1. 25 D. 46, 3);

    pro parte (прот. in solidum) teneri (1. 5 § 15 D. 13, 6);

    pro p. liberari (1. 25 D. 46, 3. 1. 1 pr. D. 20, 4);

    in partem experiri, прот. in solidum agere (1. 40 § 2 D. 39, 2. 1. 27 D. 10, 2);

    per partes = particulatim, напр. p. p. erogare pecuniam (1. 9 § 2 D. 2, 13);

    impendere (1. 56 § 3 D. 23, 3);

    parere conditioni (1. 44 § 8 D. 35, 1. 1. 8 § 1 D. 8, 1. 1. 6 § 1 D. 8, 4);

    partem facere (alicui), сделать так, чтобы кто-лб. получил лишь известную часть, напр. наследства или отказа (1. 8 § 8 D. 5, 2. 1 17 eod. 1. 14 § 1 D. 29, 7. 1. 84 § 8 D. 30. 1. 67 § 3 D. 31. 1. 8 D. 34, 5. 1. 1 § 5 D. 37, 4. 1. 10 § 4 eod. 1. 1 § 24 D. 37, 6. 1. 3 § 9. 10 D. 38, 16. 1. 18 pr. D. 45, 3);

    b) главная часть чего, ususfructus in raultis casibus pars dominii est (1. 4 D. 7, 1. cf. 1. 25 pr. D. 50, 16. 1. 242 pr. eod. 1. 26 eod. 1. 10 § 2 D. 41, 3);

    c) доля, участие, pro parte dominii servitutem acquiri non posse (1. 11 D. 8, 1. § 5 I. 2, 23. 1. 29 pr. D. 17, 2. 1. 40. § 4 D. 39, 2. 1. 1 § 14 D. 27, 8);

    p. virilis (см. s. 2. Gai. II. 124. III. 42. 44. 47. 69. 70. 121. IV. 22);

    d) страна, местность (1. 3 C. Th. 7, 6).

    2) для обознач. известных лиц, сторона, parti mariti (= marito) credere se suamque dotem (1. 2 C. 5, 20);

    a parte alicuius, со стороны кого, напр. a p. uxoris defuncti praescribi coheredibus (1. 34 § 3 D. 31. 1. 97 D. 32. 1. 3 § 3 D. 2, 10. 1. 34 § 3 D. 18, 1); особ. одна из спорящих сторон: pars rei - actoris: p. fugiens (1. 25 D. 3, 3. 1. 212 D. 50, 16. 1. 13 § 2 C. 3, 1);

    p. adversa (см. 1); (1. 4 § 4 D. 3, 2);

    advocatio alterius partis (1. 17 D. 2, 1. 1. 40 C. 7, 16);

    partes, тяжущиеся (1. 2 pr. D. 2, 11. 1. 6 D. 2, 12. 1. 34 § 5 D. 12, 2. 1. 3 C. 8, 39): тк. о враждебных партиях (1. 21 § 1 D. 49, 15).

    3) partes = vices, officium, роль, функция, должность, omnium partes, qui Romae ius dicunt (1. 7 § 2 D. 1, 16);

    partes iudicis (1. 13 § 2 D. 4, 8. 1. 34 D. 24, 3. 1. 5 § 19 D. 25, 3. 1. 69 § 4 D. 30, 1. 15 D. 39, 1. 1. 15 § 6 D. 42, 1. 1. 41 § 1 D. 44, 7);

    Praetoris (1. 7 § 19 D. 2, 14. 1. 11 § 2. 1. 16 § 1 D. 4, 4. 1. 23 § 1 D. 28, 5. 1. 20 D. 40, 4);

    Praesidis (1. 2 D. 1, 6. 1. 9 D. 1, 18);

    partibus (suis) fungi (1. 7 § 1 D. 5, 3. 1. 30 D. 10, 2. 1. 40 D. 23, 3. 1. 7 § 1 D. 26, 7. § 1 I. 1. 24. 1. 2 C. 2, 27. 1. 7 C. 3, 36. 1. 8 C. 3, 32. 1. 8 § 3 D. 8, 5. 1. 2 § 3 D. 10, 2. 1. 6 § 6 D. 37, 10. 1. 15 D. 39, 1. 1. 7 § 5 D. 40, 12. 1. 12 D. 44, 1. cf. fungi s. 1.);

    defensoris partes sustinere (1. 45 § 2 D. 3, 3. 1. 5 § 19. 20 D. 39, 1. 1. 12 C. 6, 50).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > pars

  • 17 solidus

    I a, um
    1) плотный ( corpus Ter); массивный ( vasa auro solida T); крепкий, твёрдый (terra C; adamas, telum V); прочный ( structura Vtr)
    2) твёрдый, непоколебимый ( mens H): прочный, надёжный ( fides T); незыблемый, нерушимый ( laus C); подлинный, истинный (libertas L; gaudium Ter)
    3)
    а) полный, целый, весь ( dies H); цельный ( aper PM)
    consulatus s. L — консульство, длившееся круглый год
    б) сплошной, нераздвоенный (ungula PM, Sol)
    II solidus, ī m. (sc. nummus)
    солид, золотая монета, введённая вместо aureus = 25 denarii Ap, Dig, CJ Vlg etc.

    Латинско-русский словарь > solidus

  • 18 appello [1]

    1. ap-pello (ad-pello), āvī, ātum, āre (viell. zu got. spillōn, ahd. spëllōn, verkündigen, erzählen), jmd. od. etw. mit einem Tone, Laute gleichs. anrühren, anlassen, also antönen, I) mit Worten, ansprechen, anreden (freundlich od. ernsthaft), sich persönlich mit einer Ansprache an jmd. wenden, jmd. anreden u. begrüßen, 1) im allg.: paucis est quod (in betreff dessen) te volo de communi re appellare meā et tuā, Plaut.: num te appello? sprech ich denn mit dir? Plaut.: singulos appellare rogareque, Cic.: milites benigne, Sall.: legatos superbius, Cic.: alqm sic, Treb. Poll.: quaestorem appellat (begrüßt) dicitque, Sall. – dah. jmd. mit Nennung des Namens anreden, anrufen, mit u. ohne den Zusatz nomine od. nominatim, Caes. u.a.: so auch unum quemque nominans appellat, Sall. – 2) prägn., jmd. in der Absicht, daß er etwas bewillige od. tue, ansprechen, d.i. a) jmd. zu etwas Gutem od. Bösem auffordern, anregen, den Vorschlag machen, Anträge machen, jmd. um etw. angehen, ihm etw. vorschlagen, alqm, Cic. u.a.: alqm in alqa re, Liv. u.a.: alqm stupri causā, Val. Max.: alqm, ut etc., Nep., Liv. u.a. (s. die Auslgg. zu Nep. Att. 8, 3. Fabri Liv. 24, 5, 10). – b) in der Gerichtsspr., eine obrigkeitliche Person um Hilfe ansprechen, praetorem, Cic.: tribunos, Liv.: a praetore tribunos, Cic.: principem, Tac.: si quis appellavisset de aestimatione et de solutionibus, quae per arbitrum fierent, Caes.: in eo (dabei, darüber) praetor appellatur, Cic. (vgl. Halm Cic. Verr. 4, 146). – in der Kaiserzt. an jmd. appellieren, ab alqo, Quint.: a od. ex sententia, ICt.: ad imperatorem, ICt. – übtr., sich auf etw. berufen, alqd, Cic. de legg. 1, 40. – c) jmd. mahnend angehen, um etw. (bes. um eine Geldschuld) mahnen, alqm de pecunia, Cic., u. bl. pecuniā, Quint.: alqm de sorte u. de usura, Val. Max.: debitorem in diem, Sen.: ad horam et diem, Sen.: creditores (Nom.) in solidum appellabant, kündigten das Kapital, Tac.: übtr., solum, den Erdboden mahnen, d.i. durch Kultur zur Fruchtbarkeit zwingen, Plin. – Spät. auch appellare alqd, um etw. mahnen, etw. fordern, mercedem, Iuven. 7, 158. – d) anklagend zur Rede stellen, cavendum est etiam, ne maior poena quam culpa sit, ne isdem de causis alii plectantur, alii ne appellentur quidem, Cic. de off. 1, 89. – e) anbetend anrufen, anbeten, alqo praecunte deos, Plin. ep. 10, 96 (97), 5. – f) schwörend anrufen, cur autem viri Castorem iurantes non appellaverint, non facile dictu est, Gell. 11, 6, 3. – II) mit Lauten: 1) aussprechen, litteras, Cic.: nomen, den N. nennen, Cic.: tres istae voces ›intra, citra, ultra‹... singularibus apud veteres syllabis appellabantur ›in, cis, uls‹, Gell.: sicut ›fetus‹ ipse et ›fecunditas‹ appellata, Gell. – 2) eine Person od. Sache mit irgend einem ihr zukommenden Namen, Titel, Prädikat bezeichnen, ihr den Namen (Vater, König u. dgl.) beilegen, sie so u. so nennen, benennen, titulieren, jmd. erklären für od. als usw., alqm patrem, parentem, Ter., Liv. u.a.: alqm sapientem, Cic.: alqm victorem, Verg.: bes. alqm regem, jmdm. den Titel König beilegen, ihn zum Herrscher erklären, ausrufen, als König anerkennen, Cic. u.a. (s. Fabri Sall. Iug. 65, 2): u. alqam reginam, Sall. hist. fr. 4, 61 (19), 9. – m. Ang. wovon? durch ab od. ex od. de m. Abl., zB. a colendo colles, Varr. LL.: lictorem a ligando, Gell.: locupletes assiduos ab aere dando, Cic.: ab eius nomine Thessalia appellatur, Vell.: appellata est ex viro virtus, Cic.: Italia appellata de Graeco vocabulo, Gell. 11, 1, 1. – m. Ang. weswegen? durch propter od. ob m. Akk., Peripatetici philosophi olim propter eximiam rerum maximarum scientiam a Graecis politici philosophi appellati, Cic.: (Scipio) Africanus ob egregiam victoriam de Hannibale Poenisque appellatus, Liv. – Dah. nennen = namentlich anführen, erwähnen, quos idcirco non appello hoc loco, Cic.: quae (aedes) in lege non appellantur, Cic.: u. so app. auctores, angeben, Plin.: übtr., alqm nutu significationeque, kenntlich machen, Cic. ep. 1, 9, 20. – / arch. appellassis = appellaveris, Ter. Phorm. 742. – Plur. Imper. Pass. appellamino, Cic. de legg. 3, 8.

    lateinisch-deutsches > appello [1]

  • 19 argentum

    argentum, ī, n. (ἀργής, dor. ἀργας wie v. Τάρας Tarentum, weißen Glanz habend, dah.) das Weißmetall, I) das Silber, A) das Material übh., argentum aurumque omne, Liv.: auri argentique fulgor, Quint.: auro argentoque constare, Suet.: fulgenti splendere auro atque argento, Catull.: vilius argentum est auro, Hor.: ignotum argenti pondus et auri, Verg. – arg. purum putum, Alfen. b. Gell.: pustulatum, Suet. u. Mart.: solidum, Lampr.: factum (verarbeitetes), Cic., Ggstz. infectum, Liv.: signatum, geprägtes S., Silbergeld, Cic. – B) insbes., verarbeitet, 1) Silbergeschirr, plenum artis argentum, Cic.: optimum (herrlich gearbeitetes) argentum, Cic.: purum, Cic. u. Plin. ep.: dass. lēve, Iuven.: caelatum, Cic.: argentum grave rustici patris, Sen.: argentum ad vescendum factum, silbernes Tafelgeschirr, Liv.: argentum escarium et potarium, Corp. inscr. Lat. 6, 10229, 38: proponere (aufsetzen) argentum, Cic.: argentum ordinare, Sen. – 2) Silbergeld u. (als die gangbarste Münze) übh. Geld (s. Weißenb. Liv. 27, 51, 10. Georges in Jahns Jahrbb. 83, 858 f.), argentum bigatum, Liv.: Oscense, Liv.: creditum, Liv.: mutuum, Sall. fr.: multaticium, Strafgeld, Liv.: lena delenita argento, Trabea fr.: argentum cudere (schlagen, prägen), Ter.: ab amico aliunde argentum mutuom rogare, Plaut.: argentum solvere, Ter.: argentum creditum solvere, Liv.: argentum aere solvere, Sall.: exercitum argento facere, Sall. fr.: negotiandi causā argentum in zonis habere, Liv.: perdere vidulum cum auro atque argento multo, Plaut.: multum enim differt in arcane positum sit argentum, an in tabulis debeatur, Cic.: cum tu argento post omnia ponas, Hor. – II) argentum vivum, Quecksilber, Vitr. u. Plin. – / Arch. Nomin. arcentum, Corp. inscr. Lat. 1, 195, 14. – arch. Genet. argentei, Plaut. most. 1080.

    lateinisch-deutsches > argentum

  • 20 cassus [1]

    1. cassus, a, um (wohl Partiz. v. careo aus *casseo), von etw. leer-, entblößt sein), leer, I) eig.: A) leer, taub, anulus, Ring ohne Stein ( ἄλιθος, ἄψηφος), Fab. Pict. fr.: sphaera, hohle, Chalcid.: nux, Plaut. u. Hor.: granum, Plin.: canna, unfruchtbar, Ov. – subst., cassum, ī, n., das Leere (Ggstz. solidum), Tert. de res. carn. 4: Plur., palearum cassa, Solin. 52, 62. – B) poet. mit Abl. od. Genet., -los, ermangelnd, entbehrend, beraubt, cochlea sanguine cassa, blutlos, Poët. b. Cic.: virgo c. dote et illocabilis, Plaut.: corpus c. lumine, Lucr. – lumine cassus od. aethere cassus, des Lebens beraubt, tot, Verg. – selten mit Genet., non c. luminis ensis, Cic. Arat. 369: luna c. fulgoris, Apul. de deo Socr. 1. – II) übtr., eitel, leer, nichtig, vergeblich, erfolglos, unnütz, omne, quod honestum nos et laudabile esse dicimus, id illi cassum quiddam et inani vocis sono decoratum esse dicunt, Cic.: apud sapientes cassa habebantur, quae etc., Tac.: terricula, Afran. fr.: rumor, Arnob.: vota, Verg. u. Min. Fel.: preces, Lact.: spes (Plur.), Arnob.: fertilitas, Ov.: labores, Plin. ep. – Subst., α) Sing., cassum, ī, n., das Nichtige, quid cassum times? Sen. Herc. Oet. 355 (352). – in Prosa nur in cassum (auch als ein Wort incassum geschr.), ins Leere, ins Blaue hinein = zwecklos, erfolglos, agi, Sall. fr.: recīdere, Col.: preces mittere, Liv.: vivere, Fronto: longos ciebat in cassum (mit vergeblichem Gram) fletus, Verg.: verb. in cassum frustraque, Lucr. 5, 1428, frustra in cassumque, Mart. Cap. 1. § 10: u. bl. cassum, Tert. de pall. 4. – β) Plur., cassa, ōrum, n., Leeres, Nichtiges, Sil. 4, 128. Arnob. adv. nat. 2, 12.

    lateinisch-deutsches > cassus [1]

См. также в других словарях:

  • sólidum — sólidum, in …   Enciclopedia Universal

  • solidum — ˈsälədəm noun ( s) Etymology: Latin, neuter of solidus solid 1. : the dado of a pedestal 2. : an entire sum : whole used in various phrases (as in …   Useful english dictionary

  • solidum — The whole. See in solidum …   Ballentine's law dictionary

  • Solidum Systems — was a fabless semiconductor company founded by Feliks Welfeld and Misha Nossik in Ottawa, Ontario Canada in 1997. It developed a series of rule based network classification semiconductor devices. Some of their devices could be in systems which… …   Wikipedia

  • sólidum, in — ► locución adverbial DERECHO Por entero, por el todo …   Enciclopedia Universal

  • solidum — sol·i·dum …   English syllables

  • solidum —   n. total; pedestal s dado …   Dictionary of difficult words

  • solidum — /soladam/ In the civil law, a whole; an entire or undivided thing …   Black's law dictionary

  • Team of priests in solidum — In 1983 the Catholic Church introduced the possibility of entrusting the pastoral care, of one or more parishes to a team of priests in solidum . This provision in the 1983 Code of Canon Law, which resembles ancient models of pastoral care in the …   Wikipedia

  • Sphaerium solidum — Taxobox name = Sphaerium solidum status = NE status system = status ref = regnum = Animalia phylum = Mollusca classis = Bivalvia subclassis = Heterodonta ordo = Veneroida subordo = Sphaeriacea familia = Sphaeriidae genus = Sphaerium subgenus =… …   Wikipedia

  • in sólidum — (Expresión latina.) ► locución adverbial DERECHO Por entero, del todo, especialmente aplicado a la facultad u obligación que es común a varias personas y puede ser ejercida o cumplida por entero por cada una de ellas. * * * in solidum (pronunc.… …   Enciclopedia Universal

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»