-
61 выстаивать
ayakta kalmak* * *несов.; сов. - вы́стоятьвыста́ивать часа́ми в очередя́х — saatlerce sıra / kuyruk beklemek
2) тк. сов. (ayakta) durmakэ́тот дом вы́стоит ещё мно́го лет — bu ev daha yıllarca duracak
3) тк. сов. ( не сдаться) dayanmak -
62 горизонталь
-
63 день
gündüz* * *м1) günкако́й сего́дня день (неде́ли)? — bugün ne?
до вчера́шнего дня — düne kadar / değin
о́тпуск на пять дней — beş günlük izin
пое́хать на́ три́ дня — üç günlüğüne / üç gün için gitmek
пое́хать на́ день (без ночёвки) — günübirlik gitmek
вступа́ть в си́лу со дня опубликова́ния — neşir tarihinden itibaren yürürlüğe girmek
столе́тие со дня основа́ния заво́да — fabrikanın yüzüncü kuruluş yılı
он зараба́тывает де́сять рубле́й в день — günde on ruble kazanıyor; gündeliği on rubledir
газе́та дохо́дит до чита́теля в тот же день — gazete, okurlarının eline gününde ulaşır
за́ день (в продолжение дня) — bir gün içinde
нанима́ть / снима́ть что-л. за́ три́ рубля́ в день — bir şeyi günlüğü üç rubleye kiralamak
в оди́н и тот же день — aynı gün
в э́тот / в тот день — o gün
с ка́ждым днём — her geçen gün
2) (дни) мн. zaman, sıra; çağв на́ши дни — günümüzde, zamanımızda
в дни войны́ — savaş sırasında
Евро́па на́ших дней — günümüz Avrupa'sı
••день ото дня́ — günden güne
его́ дни сочтены́ — günleri sayılı
до конца́ свои́х дней — ömrünün sonuna kadar
(и) день и ночь — gece gündüz, geceli gündüzlü
в оди́н прекра́сный день — günün birinde
среди́ / средь бе́ла дня — güpegündüz
-
64 доходить
varmak,ulaşmak* * *несов.; сов. - дойти́1) врз varmak, ulaşmak; gelmekмы дошли́ до вокза́ла за де́сять мину́т — gara on dakikada vardık
письмо́ дошло́ по назначе́нию — mektup yerine ulaştı
письмо́ до него́ не дошло́ — mektup eline geçmedi
дойти́ до на́ших дней — günümüze kadar gelmek, bugüne (ayakta) kalmak (о памятниках и т. п.); günümüze kadar sürüp gelmek (о вражде и т. п.)
после́днее доше́дшее до нас письмо́ писа́теля — yazarın bize ulaşan son mektubu
э́ти слу́хи доходи́ли и до нас — bu söylentiler bizim kulağımıza da geliyordu
доходи́ть до коле́н — diz hizasına gelmek (о воде и т. п.)
сюда́ ве́тер не дохо́дит — burasını rüzgar tutmuyor
о́чередь дошла́ до нас — sıra bize geldi
де́ло дошло́ до того́, что... — iş o hale geldi ki,...
де́ло дошло́ до дра́ки — iş dövüşmeye kadar vardı
а когда́ де́ло дохо́дит до де́нег,... — iş paraya geldi mi,...
он дошёл до того́, что... — o hale geldi ki...
до чего́ он дошёл! — ne hale düştü!
он дошёл до утвержде́ния, что... —... iddia edecek kadar ileri gitti
вот до чего́ он дохо́дит в свои́х обвине́ниях — suçlamalarını işte buna kadar uzatıyor
кома́нда дошла́ до фина́ла — takım finale yükseldi
2) разг. ( становиться понятным) intikal etmekдо него́ не дошло́ — intikal edemedi
до него́ пло́хо / сла́бо дохо́дит — intikali azdır, intikal kudreti zayıftır
наконе́ц-то сего́дня до него́ дошло́ — nihayet bugün kafasına dank etti
3) прост. (ослабевать, обессилевать) bitmek••у меня́ до э́того ру́ки не дохо́дят — buna elim değmiyor
-
65 за
1) ( на ту сторону) arkasına; ardına; ötesine; dışına ( за пределы)поста́вить что-л. за шкаф — dolabın arkasına koymak
распространи́ться за Ура́л — Uralların ötesine yayılmak
пое́хать за́ город — şehir dışına gitmek; kıra gitmek
2) ( по ту сторону) arkasında; ardında; ötesinde; dışında ( за пределами)за гора́ми — dağların ardında
реши́ть вопро́с за закры́тыми дверя́ми — sorunu kapalı kapılar ardında halletmek
за облака́ми — bulutların ötesinde
за́ городом — şehir dışında
3) (около, у) başına; başındaсиде́ть за столо́м — masa başında oturmak
сесть за пиани́но — piyano başına oturmak
4) (до какого-л. временного или пространственного предела) kala; kalırkenза день до сва́дьбы — düğüne bir gün kala
за ми́лю до по́рта — limana bir mil kala
5) ( на расстоянии) ötede; uzaktaего́ за версту́ ви́дно! — bir fersah uzaktan görülür!
6) (при указании на лицо, предмет, до которого дотрагиваются)...dan;...aвзять кого-л. за́ руку — elinden / kolundan tutmak
держа́ться за пери́ла — parmaklığa tutunmak
7) (во время чего-л.)...da, sırasındaза обе́дом — yemekte, yemek sırasında, yemek yerken
я заста́л их за игро́й в ша́шки — onları dama oynarken buldum
8) ( в течение)...da, içindeза́ год — bir yılda; bir yıl içinde
да́нные за́ два го́да — iki yılın verileri
впервы́е за пять лет — beş yıldan beri ilk kez
за коро́ткое вре́мя — kısa zamanda
за че́тверть ча́са — çeyrek saatte
реши́ть зада́чу за мину́ту — problemi bir dakikada çözmek
9) (вместо кого-л.) yerine; olarak (в качестве кого-л.)распиши́сь за него́ — onun yerine sen imzala
рабо́тать за секретаря́ — katip olarak çalışmak
есть за трои́х — üç kişinin yediğini yemek
10) (в возмещение, в обмен)...a, karşılığında; içinза де́ньги — para karşılığında
за э́ти де́ньги он рабо́тать не бу́дет — bu paraya çalışmayacak
надба́вка за сверхуро́чную рабо́ту — fazla mesai zammı
он не хоте́л рабо́тать за таку́ю зарпла́ту — bu ücretle çalışmak istemiyordu
покупа́ть нефть за до́ллары — petrolü dolar karşılığı almak
купи́ть что-л. за рубль — bir rubleye almak
продава́ть что-л. по рублю́ за килогра́мм — kilosunu bir rubleden satmak
что / ско́лько он получа́ет за свой труд? — emeği karşılığında / emeğine ne alır?
11) (ради, в пользу, во имя) için; uğruna; uğrundaборьба́ за незави́симость — bağımsızlık için / uğruna savaşım
стоя́ть / выступа́ть за мир — barıştan yana olmak
ты за каку́ю кома́нду (боле́ешь)? — hangi takımdansın?, hangi takımı tutuyorsun?
ты за кого́? — kimden yanasın?
12) (одно вслед за другим; преследуя) arkasından; ardındanоди́н за други́м — birbiri arkasından
идёт ме́сяц за ме́сяцем — aylar birbirini kovalıyor
он идёт за на́ми — arkamızdan geliyor
мы пошли́ за ним — ardına düştük
чита́ть кни́гу за кни́гой — kitap üstüne kitap okumak
13) (с целью получить, достать что-л.) için;...mayaон пошёл за хле́бом — ekmek almaya gitti
обрати́ться к кому-л. за по́мощью — yardım için birine başvurmak
сходи́ за ребёнком — gidip çocuğu getir
14) (по причине, вследствие) için,...dan dolayı / ötürü;...dığı için,...dığından (dolayı)за недоста́тком вре́мени — vakit dar olduğu için / olduğundan
за неиме́нием ну́жных материа́лов — gerekli malzeme yokluğu nedeniyle
уважа́ть кого-л. за хра́брость — cesareti için saymak
за э́то он досто́ин похвалы́ — bundan dolayı övgüye layıktır
извини́те меня за гру́бость — kabalığımı affediniz
наказа́ние за мале́йшее неповинове́ние — en küçük bir itaatsizliğin cezası
15) (свыше какого-л. предела) aşkın; fazlaему́ уже́ за со́рок — kırkını aşkın / geçkin
(вре́мя) бы́ло за́ полночь — saat geceyarısını geçmişti
16) ( указывает на направление действия) içinборо́ться за свобо́ду — özgürlük için mücadele vermek
движе́ние за мир — barış hareketi
уха́живать за больны́м — hastaya bakmak
следи́ть за игро́й — oyunu izlemek
17) ( в тостах)...a; içinза ва́ше здоро́вье! — sağlığınıza!
за мир и дру́жбу! — barış ve dostluk için!
••за по́дписью Ивано́ва — İvanov imzalı
за но́мером три — üç numaralı
о́чередь за ва́ми — sıra sizde
де́ло за деньга́ми — iş paraya kaldı
проводи́ть вре́мя за чте́нием — vaktini okumakla geçirmek
закры́ть за собо́й дверь — kapıyı üstüne kapatmak
об э́том он был оповещён за неде́лю — bu kendisine bir hafta öncesinden duyuruldu
о́чень рад за Вас — sizin için / hesabınıza çok sevindim
что он за челове́к? — o, nasıl adamdır?
что за гла́зки! — bunlar nasıl göz!
мы прие́дем за ва́ми — sizi gelip alacağız
кто отве́тствен за э́то? — bundan sorumlu kim?
де́сять мину́т не счита́лись за опозда́ние — on dakika rötardan sayılmazdı
быть за́мужем за... — karısı olmak
-
66 заурядный
sıradan,alelade* * *sıradan; sıra °; alelade ( обыкновенный)таки́е фа́кты ста́ли зауря́дными — bu olaylar sıradanlaşmış bulunuyor
-
67 изредка
-
68 кое-когда
bazen; ara sıra -
69 колоннада
ж, архит. -
70 курс
kurs* * *м1) (корабля, самолёта) rotaсле́довать за́данным ку́рсом — verilen rotayı izlemek
2) полит. politika, çizgiвнешнеполити́ческий курс — dış politika çizgisi
капитуля́нтский курс — teslimiyetçi çizgi / politika
3) sınıfон на второ́м ку́рсе — ikinci sınıftadır
4) ( учебник) (ana) kitap (-bı)курс ле́кций — sıra konferanslar
5) (ку́рсы) мн. kurs(lar)ку́рсы шофёров — şoför kursu
ку́рсы иностра́нных языко́в — yabancı dil kursları
6) kürкурс лече́ния се́рными ва́ннами — kükürtlü banyo kürü
7) kurкурс рубля́ — rublenin kuru
курс иностра́нной валю́ты — döviz kurları
••быть в ку́рсе чего-л. — bir şeyden haberi olmak
держа́ть кого-л. в ку́рсе — birine (düzenli olarak) haber vermek
-
71 лавка
-
72 линия
çizgi,hat,sıra* * *ж, врзçizgi; hat (- ttı)ли́ния горизо́нта — ufuk çizgisi
телегра́фная ли́ния — telgraf hattı
генера́льная ли́ния па́ртии — partinin genel çizgisi
провести́ ли́нию — bir çizgi çizmek
••автомати́ческая ли́ния — тех. transfer hattı
сбо́рочная ли́ния — montaj hattı / zinciri
ли́ния оборо́ны — тех., воен. savunma hattı
-
73 место
yer* * *с1) врз yerме́сто и вре́мя — zaman ve mekan
ме́сто происше́ствия — olay yeri
ме́сто рожде́ния — doğum yeri; doğduğu yer ( графа анкеты)
отвести́ ме́сто для строи́тельства — inşaat için yer ayırmak
в гости́нице мест не́ было — otelde boş yer yoktu
кого́ назна́чили на э́то ме́сто? — bu yere kim atandı?
зал на ты́сячу мест — bin kişilik salon
я́сли на сто мест — yüz kapasiteli kreş
получи́ть де́сять мест в парла́менте — parlamentoda on üyelik / temsilcilik kazanmak; on milletvekili çıkarmak
ме́ста́ здесь все равни́нные — buralar hep düzlük
истори́ческие ме́ста́ — tarihsel yerler
в на́ших ме́ста́х — bizim memlekette
2) (отрывок книги и т. п.) parça; yer; pasaj3) (места́) мн. ( периферия) taşra örgütleriделега́ты с мест — taşra delegeleri
4) (занимаемое кем-л. положение) yer; mevki; sıra; dereceзаня́ть пе́рвое ме́сто — спорт. birinci gelmek / olmak; birinciliği almak / kazanmak
они́ раздели́ли пе́рвые два ме́ста — спорт. ilk iki sırayı / dereceyi paylaştılar
5) ( отдельный предмет багажа) parçaско́лько у вас мест? — eşyanız kaç parça?
••де́тское ме́сто — анат. etene
твоё ме́сто в теа́тре — senin yerin tiyatro
здесь не ме́сто для игры́ — burası oynamanın yeri değil
нашёл ме́сто игра́ть! — tam da bulmuşsun oynayacak yeri!
к ме́сту сказа́ть — yerinde söylemek
расста́вь кни́ги по ме́ста́м — kitapları yerli yerine koy
(все) по ме́ста́м! — herkes (yerli) yerine!
стой, ни с ме́ста! — dur, davranma!
дела́ ни с ме́ста — işler yerinde sayıp duruyor
знать своё ме́сто — haddini bilmek
поста́вить кого-л. на (своё) ме́сто — birine haddini bildirmek
будь я на ва́шем ме́сте... — ben sizin yerinizde olsam / olsaydım...
не находи́ть себе́ ме́ста — dokuz doğurmak
э́тому не должно́ быть ме́ста — buna yer verilemez
еди́нство вре́мени и ме́ста — zaman mekan birliği
-
74 момент
an* * *м1) an; lahza; sıra ( время)в моме́нт вы́стрела — (tam) silah patlarken
упусти́ть удо́бный моме́нт — fırsatı kaçırmak
2) (обстоятельство, сторона) nokta; yan; cihetесть ещё оди́н ва́жный моме́нт, кото́рый вы не учли́ — dikkate almadığınız önemli bir nokta daha var
••в да́нный моме́нт — şu anda
-
75 наряд
I м( одежда) kıyafetII м1) ( документ на получение товара) teslim emri2) воен. nöbetнаря́д вне о́череди — sıra dışı nöbet
3) ekipнаря́д поли́ции — polis ekibi
-
76 отстоять
I сов., см. отстаивать II сов.IIIотстоя́ть час в о́череди — bir saat sıra beklemek
дере́вня отстои́т от ста́нции на киломе́тр — köy istasyondan bir kilometre uzakta
-
77 очередной
1) sırası gelenочередно́й вопро́с — çözüm sırası gelen sorun, öncelikle çözümlenecek sorun
2) olağanочередные вы́боры — olağan seçimler
очередно́й о́тпуск — yıllık (ücretli) izin
очередно́й наря́д — воен. sıra nöbeti
очередно́й съезд — (olağan) kongre
-
78 очерёдность
ж -
79 парта
-
80 первый
1) врз birinci, birincil, ilk; turfanda (об овощах, фруктах)пе́рвое ма́рта — Martın biri, bir mart
в пе́рвых чи́слах ма́рта — Mart başında / başlarında
полови́на пе́рвого — saat yarım
я предпочита́ю пе́рвый — birincisini tercih ederim
пе́рвая раке́тка ми́ра — dünyanın bir numaralı raketi
соверши́ть свой пе́рвый полёт — ilk uçuşunu yapmak
э́то не пе́рвая и не после́дняя неуда́ча — başarısızlığın ne ilki ne de sonuncusudur bu
он не пе́рвый, кто... —...an ilk kişi değildir
я вошёл пе́рвым — önden girdim
пе́рвый разде́л статьи́ — yazının ilk bölümü
на пе́рвых полоса́х газе́т — gazetelerin baş sayfalarında
завоева́ть / получи́ть пе́рвую пре́мию на ко́нкурсе — yarışmada birincilik ödülünü kazanmak / almak
он был пе́рвым в кла́ссе — sınıfın birincisiydi
стать пе́рвой жи́зненной необходи́мостью — birincil hayati ihtiyaç haline gelmek
пе́рвое усло́вие успе́ха — başarının birincil koşulu
пе́рвые помидо́ры (сезо́на) — turfanda domates
2) önпе́рвый ряд — ilk / ön sıra
на пе́рвом пла́не — ön planda
быть в пе́рвых ряда́х борцо́в за мир — barış için (yakılar) savaşımın ön saflarında olmak
••пе́рвое вре́мя — ilk zamanlar
пе́рвым де́лом / до́лгом — evvel emirde, ilk ağızda, ilk iş olarak
при пе́рвой возмо́жности — ilk fırsatta
вы́двинуть что-л. на пе́рвый план — ön plana çıkarmak
из пе́рвых рук — ilk elden
э́тот вопро́с бу́дет решён в пе́рвую о́чередь — bu sorun öncelikle çözülecek
См. также в других словарях:
Sira — Sîra ou sîrah[1] est un mot arabe qui signifie biographie. Dans le contexte de l islam une sîra est une biographie de son prophète Mahomet. La forme du pluriel arabe siyar est parfois utilisée dans le même sens.Cependant le terme siyar désigne… … Wikipédia en Français
Sira — ist: Sira (Indien), ein Ort im indischen Bundesstaat Karnataka Sira (Fluss), ein Fluss in Süd Norwegen in der Fylke Vest Agder Sira (Norwegen), ein Ort in Süd Norwegen in der Fylke Vest Agder Sira (Sprache), eine Bantusprache Sira (Datenbank),… … Deutsch Wikipedia
şiră — ŞÍRĂ, şire, s.f. 1. Grămadă mare de paie, de snopi etc. clădită în formă de prismă şi terminată la partea superioară cu o coamă (ascuţită); claie, stog. 2. (În sintagma) Şira spinării = coloana vertebrală. [var.: şúră s.f.] – Din lat. *sira.… … Dicționar Român
Sirá — Administration Pays Tcheque, republique ! … Wikipédia en Français
šira — šìra ž <G mn šírā> DEFINICIJA reg., v. mošt ONOMASTIKA pr. (nadimačka): Šìra (Zagreb, Osijek), Šírac (110, Pakrac), Širánović (490, Zagreb, Samobor, Zaprešić, Moslavina, Požega, Jastrebarsko) ETIMOLOGIJA tur. şira ← perz. šīre … Hrvatski jezični portal
Şıra — or sira is a Turkish non alcoholic drink made from slightly fermented grape juice. It tastes sweet due to the high fructose it contains. Its colour is terracotta. It s mostly served with İskender kebap … Wikipedia
Şıra — o también sira es una bebida no alcohólica típica de Turquía elaborado de mosto de uva fermentado. Su sabor es dulce debido a la contenido alto de fructosa que contiene. Su color es similar al de la terracotta. Por regla general es la bebida que… … Wikipedia Español
šìra — ž 〈G mn šírā〉 reg., {{c=1}}v. {{ref}}mošt{{/ref}} ✧ {{001f}}tur. ← perz … Veliki rječnik hrvatskoga jezika
Sira — Sira, eine der Weiber des Khosroes II., Mutter des Siroes; ihr wurde die Erhaltung des heiligen Kreuzes (vgl. Siroes), welches an ihren Gemahl Khosroës II. verloren worden war, zugeschrieben … Pierer's Universal-Lexikon
SIRA — i. e. olla, lebes, spinae, aut rebellio, nomen loci, in tribu Iuda, 2. Sam. c. 3. v. 26. Besira Iosepho, puteus Palaestinae, 20. stad. ab. Hebron … Hofmann J. Lexicon universale
sira — sirá, sirále, s.f. (înv.) succesiune (a urmaşilor cuiva). Trimis de blaurb, 13.12.2006. Sursa: DAR … Dicționar Român