Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

quid+loquar+

  • 21 nequeo

    nĕquĕo, īvi and ĭi, ĭtum, 4 (lengthened collat. form: nequinont pro nequeunt, ut solinunt, ferinunt, pro solent, et feriunt dicebant antiqui. Livius in Odysseā: partim errant, nequinont Graeciam redire, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.— Imperf. nequibat, Sall. C. 59, 5; id. J. 56, 2.— Fut. nequibunt, Lucr. 1, 380.— Part. pres. nequiens, euntis:

    Spartacus nequiens prohibere,

    Sall. Fragm. p. 254 Gerl.; so,

    nequiens,

    App. M. 8, p. 207; Aus. Prof. 2:

    sustinere corpora plerique nequeuntes,

    Sall. H. 3, 72; so,

    nequeuntes,

    Arn. 1, 13; 7, 239), v. n. [nequeo:

    libenter etiam copulando verba jungebant, ut sodes pro si audes, nequire pro non quire, malle pro magis velle,

    Cic. Or. 45, 154; but Cic. himself always writes non queo in first pers. pres. ], not to be able, to be unable, I cannot (class.).
    A.
    Act.:

    ubi habitaret, invenires saltem, si nomen nequis,

    Plaut. Merc. 3, 4, 51.—With inf.:

    nequeo contineri quin loquar,

    Plaut. Men. 2, 1, 28:

    actam aetatem meminisse nequimus,

    Lucr. 3, 672:

    fecundae saepe nequissent uxores parere,

    id. 4, 1254:

    cum pisces ire nequibunt,

    id. 1, 380:

    ut ea, cum velimus, laxare nequeamus,

    Cic. Or. 65, 220:

    cum Demosthenes rho dicere nequiret,

    id. Div. 2, 46, 96:

    quod proelio adesse nequibat,

    Sall. C. 59, 5; id. J. 14, 11; Hor. S. 1, 4, 85; id. A. P. 87; Verg. A. 6, 507.— Impers., it is impossible; with quin:

    Satin qui amat, nequit quin nihili sit,

    Plaut. Truc. 2, 7, 3.—
    B.
    Pass., with inf. pass.: nequitum et nequitur pro non posse dicebant ut Plautus in Satyrione: retrahi nequitum, quoquo progressa est semel, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.: ut nequitur comprimi, Plaut. Rud. 4, 4, 20:

    quid. quid sine sanguine civium ulcisci nequitur, jure factum sit,

    Sall. J. 31, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > nequeo

  • 22 tera

    terra (archaic tera, Varr. L. L. 5, 4, 21), ae ( gen. terras, Naev. ap. Prisc. p. 679 P.: terraï, Enn. ap. Charis. p. 7 ib. (Ann. v. 479 Vahl.); Lucr. 1, 212; 1, 251; 2, 1063; 3, 989 et saep.), f. [perh. Sanscr. root tarsh-, to be dry, thirsty; Lat. torreo, torris; Germ Durst; Engl. thirst; prop. the dry land], the earth, opp. to the heavens, the sea, the air, etc.; land, ground, soil (cf.: tellus, solum).
    I.
    In gen.:

    principio terra universa cernatur, locata in mediā sede mundi, solida et globosa et undique ipsa in sese nutibus suis conglobata, etc.,

    Cic. N. D. 2, 39, 98:

    terra in medio mundo sita,

    id. Tusc. 1, 17, 40:

    hunc statum esse hujus totius mundi atque naturae, rotundum ut caelum, terra ut media sit, eaque suā vi nutuque teneatur,

    id. de Or. 3, 45, 178:

    umbra terrae,

    id. Rep. 1, 14, 22:

    terrae motus,

    earthquakes, id. Div. 1, 18, 35; 1, 35, 78; cf. Sen. Q. N. 6, 1, 1 sqq.; Curt. 4, 4 fin.: Plin. 2, 79, 81, § 191 sq.:

    res invectae ex terrā,

    Cic. Rep. 2, 5, 10:

    terra continens adventus hostium denuntiat,

    id. ib. 2, 3, 6:

    Massilia fere ex tribus oppidi partibus mari alluitur: reliqua quarta est, quae aditum habeat a terrā,

    Caes. B. C. 2, 1:

    cui parti (insulae) nulla est objecta terra,

    id. B. G. 5, 13:

    iter terrā petere,

    Cic. Planc. 40, 96; cf.:

    ipse terrā eodem pergit,

    Liv. 31, 16, 3:

    esse in terrā atque in tuto loco,

    on solid ground, Plaut. Merc. 1, 2, 87:

    ex magnā jactatione terram videns,

    Cic. Mur. 2, 4: terrā marique, by land and by water (very freq.), id. Att. 9, 1, 3; id. Imp. Pomp. 19, 56; Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 9, 2; Sall. C. 13, 3; cf. Cic. Ac. 2, 38, 120:

    insidiae terrā marique factae,

    id. Verr. 1, 2, 3;

    the form et terrā et mari is also class.,

    id. ib. 2, 2, 39, § 96 (B. and K. bracket the first et); 2, 5, 50, § 131; id. Mur. 15, 33; Liv. 37, 29, 5; Nep. Hann. 10, 2; id. Ham. 1, 2; id. Alcib. 1, 2; Sen. Ep 60, 2; 101, 4;

    for which also: bellum terrā et mari comparat,

    id. Att. 10, 4, 3:

    terrā ac mari,

    id. Verr. 2, 2, 2, § 4:

    marique terrāque usque quāque quaeritat,

    Plaut. Poen. prol. 105:

    aut terrā aut mari,

    id. Ps. 1, 3, 83:

    mari atque terrā,

    Sall. C. 53, 2:

    mari ac terrā,

    Flor. 2, 8, 11:

    mari terrāque,

    Liv. 37, 11, 9; 37, 52, 3:

    natura sic ab his investigata est, ut nulla pars caelo, mari, terrā (ut poëtice loquar) praetermissa sit,

    Cic. Fin. 5, 4, 9:

    eorum, quae gignuntur e terrā, stirpes et stabilitatem dant iis, quae sustinent, et ex terrā sucum trahunt, etc.,

    id. N. D. 2, 47, 120:

    num qui nummi exciderunt, ere, tibi, quod sic terram Obtuere?

    Plaut. Bacch. 4, 4, 17:

    tollere saxa de terrā,

    Cic. Caecin. 21, 60:

    tam crebri ad terram accidebant, quam pira,

    Plaut. Poen. 2, 38; so,

    ad terram,

    id. Capt. 4, 2, 17; id. Pers. 2, 4, 22; id. Rud. 4, 3, 71:

    aliquem in terram statuere,

    Ter. Ad. 3, 2, 18:

    ne quid in terram defluat,

    Cic. Lael. 16, 58:

    penitus terrae defigitur arbos,

    Verg. G. 2, 290; so. terrae (dat.), id. ib. 2, 318; id. A. 11, 87; Ov. M. 2, 347; Liv. 5, 51, 3; Plin. 14, 21, 27, § 133 al.:

    sub terris si jura deum,

    in the infernal regions, Prop. 3, 5 (4, 4), 39; cf.:

    mei sub terras ibit imago,

    Verg. A. 4, 654:

    genera terrae,

    kinds of earth, Plin. 35, 16, 53, § 191:

    Samia terra,

    Samian pottery clay, id. 28, 12, 53, § 194: terrae filius, son of earth, i. e. human being, Cic. Att. 1, 13, 4:

    terrā orti,

    natives of the soil, aborigines, autochthones, Quint. 3, 7, 26: cum aquam terramque ab Lacedaemoniis petierunt, water and earth (as a token of subjection), Liv. 35, 17, 7:

    terram edere,

    Cels. 2, 7, 7. —
    B.
    Personified, Terra, the Earth, as a goddess;

    usu. called Tellus, Magna Mater, Ceres, Cybele, etc.: jam si est Ceres a gerendo, Terra ipsa dea est et ita habetur: quae est enim alia Tellus?

    Cic. N. D. 3, 20, 52; cf. Varr. R. R. 1, 1, 5; Ov. F. 6, 299; 6. 460; Hyg. Fab. 55; 140; 152; Naev. 2, 16; Suet. Tib. 75. —
    II.
    In partic., a land, country, region, territory (cf.: regio, plaga, tractus): Laurentis terra, Enn. ap. Prisc. p. 762 P. (Ann. v. 35 Vahl.):

    terra erilis patria,

    Plaut. Stich. 5. 2, 2; cf.:

    in nostrā terrā in Apuliā,

    id. Cas. prol. 72:

    tua,

    id. Men. 2, 1, 4:

    mea,

    Ov. Tr. 1, 1, 128:

    in hac terrā,

    Cic. Lael. 4, 13:

    in eā terrā (sc. Sicilia),

    id. Verr. 2, 4, 48, § 106:

    terra Gallia,

    Caes. B. G. 1, 30:

    terra Italia,

    Liv. 25 7, 4 Drak. N. cr.; 29, 10, 5; 30, 32, 6; 38, 47 6; 39, 17, 2;

    42, 29, 1: Africa,

    id. 29, 23, 10 Hispania, id. 38, 58, 5:

    Pharsalia,

    id. 33, 6, 11. —In plur.:

    in quascumque terras,

    Cic. Rep. 2, 4, 9:

    eae terrae,

    id. Verr. 2, 3, 18, § 47:

    qui terras incolunt eas, in quibus, etc.,

    id. N. D. 2, 16, 42:

    abire in aliquas terras,

    id. Cat. 1, 8, 20:

    (Cimbri) alias terras petierunt,

    Caes. B. G. 7, 77 et saep. — Esp., terrae, the earth, the world:

    pecunia tanta, quanta est in terris,

    in the whole earth, in the world, Cic. Agr. 2, 23, 62:

    quid erat in terris, ubi, etc.,

    id. Phil. 2, 19, 48; 2, 20, 50; 2, 23, 57; id. Cael. 5, 12:

    ruberes Viveret in terris te si quis avarior,

    Hor. Ep. 2, 2, 157; Sen. Prov. 2, 9; so,

    aureus hanc vitam in terris Saturnus agebat,

    Verg. G. 2, 538:

    terrarum cura,

    id. ib. 1, 26. — Ante-class., also in terrā, in the world:

    quibus nunc in terrā melius est?

    Plaut. Poen. 5, 4, 100:

    scelestiorem in terrā nullam esse alteram,

    id. Cist. 4, 1, 8; id. Mil. 1, 1, 52; 2, 3, 42; id. Bacch. 5, 2, 51; id. Aul. 5, 9, 12; id. Curc. 1, 2, 51.—Hence also the phrase orbis terrarum, the world, the whole world, all nations:

    quae orbem terrarum implevere famā,

    Plin. 36, 36, 13, § 76:

    Graecia in toto orbe terrarum potentissima,

    id. 18, 7, 12, § 65:

    cujus tres testes essent totum orbem terrarum nostro imperio teneri,

    Cic. Balb. 6, 16; but freq. also orbis terrarum, the world, i. e. the empire of Rome:

    orbis terrarum gentiumque omnium,

    id. Agr. 2, 13, 33; cf. id. Rosc. Am. 36, 103;

    while orbis terrae,

    the globe, the earth, the world, id. Phil. 13, 15, 30; id. Fam. 5, 7, 3; id. Fl. 41, 103; id. Agr. 1, 1, 2;

    but also with ref. to the Roman dominion,

    id. de Or. 3, 32, 131; id. Sull. 11, 33; id. Dom. 42, 110; id. Phil. 8, 3, 10; id. Off, 2, 8, 27; id. Cat. 1, 1, 3; cf.

    of the Senate: publicum orbis terrae consilium,

    id. Fam. 3, 8, 4; id. Cat. 1, 4, 9; id. Phil. 3, 14, 34; 4, 6, 14; 7, 7, 19;

    v. orbis: quoquo hinc asportabitur terrarum, certum est persequi,

    Ter. Phorm. 3, 3, 18: ubi terrarum esses, ne suspicabar quidem, in what country, or where in the world, Cic. Att. 5, 10, 4, so, ubi terrarum, id. Rab. Post. 13, 37:

    ubicumque terrarum,

    id. Verr. 2, 5, 55, § 143; id. Phil. 2, 44, 113.

    Lewis & Short latin dictionary > tera

  • 23 terra

    terra (archaic tera, Varr. L. L. 5, 4, 21), ae ( gen. terras, Naev. ap. Prisc. p. 679 P.: terraï, Enn. ap. Charis. p. 7 ib. (Ann. v. 479 Vahl.); Lucr. 1, 212; 1, 251; 2, 1063; 3, 989 et saep.), f. [perh. Sanscr. root tarsh-, to be dry, thirsty; Lat. torreo, torris; Germ Durst; Engl. thirst; prop. the dry land], the earth, opp. to the heavens, the sea, the air, etc.; land, ground, soil (cf.: tellus, solum).
    I.
    In gen.:

    principio terra universa cernatur, locata in mediā sede mundi, solida et globosa et undique ipsa in sese nutibus suis conglobata, etc.,

    Cic. N. D. 2, 39, 98:

    terra in medio mundo sita,

    id. Tusc. 1, 17, 40:

    hunc statum esse hujus totius mundi atque naturae, rotundum ut caelum, terra ut media sit, eaque suā vi nutuque teneatur,

    id. de Or. 3, 45, 178:

    umbra terrae,

    id. Rep. 1, 14, 22:

    terrae motus,

    earthquakes, id. Div. 1, 18, 35; 1, 35, 78; cf. Sen. Q. N. 6, 1, 1 sqq.; Curt. 4, 4 fin.: Plin. 2, 79, 81, § 191 sq.:

    res invectae ex terrā,

    Cic. Rep. 2, 5, 10:

    terra continens adventus hostium denuntiat,

    id. ib. 2, 3, 6:

    Massilia fere ex tribus oppidi partibus mari alluitur: reliqua quarta est, quae aditum habeat a terrā,

    Caes. B. C. 2, 1:

    cui parti (insulae) nulla est objecta terra,

    id. B. G. 5, 13:

    iter terrā petere,

    Cic. Planc. 40, 96; cf.:

    ipse terrā eodem pergit,

    Liv. 31, 16, 3:

    esse in terrā atque in tuto loco,

    on solid ground, Plaut. Merc. 1, 2, 87:

    ex magnā jactatione terram videns,

    Cic. Mur. 2, 4: terrā marique, by land and by water (very freq.), id. Att. 9, 1, 3; id. Imp. Pomp. 19, 56; Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 9, 2; Sall. C. 13, 3; cf. Cic. Ac. 2, 38, 120:

    insidiae terrā marique factae,

    id. Verr. 1, 2, 3;

    the form et terrā et mari is also class.,

    id. ib. 2, 2, 39, § 96 (B. and K. bracket the first et); 2, 5, 50, § 131; id. Mur. 15, 33; Liv. 37, 29, 5; Nep. Hann. 10, 2; id. Ham. 1, 2; id. Alcib. 1, 2; Sen. Ep 60, 2; 101, 4;

    for which also: bellum terrā et mari comparat,

    id. Att. 10, 4, 3:

    terrā ac mari,

    id. Verr. 2, 2, 2, § 4:

    marique terrāque usque quāque quaeritat,

    Plaut. Poen. prol. 105:

    aut terrā aut mari,

    id. Ps. 1, 3, 83:

    mari atque terrā,

    Sall. C. 53, 2:

    mari ac terrā,

    Flor. 2, 8, 11:

    mari terrāque,

    Liv. 37, 11, 9; 37, 52, 3:

    natura sic ab his investigata est, ut nulla pars caelo, mari, terrā (ut poëtice loquar) praetermissa sit,

    Cic. Fin. 5, 4, 9:

    eorum, quae gignuntur e terrā, stirpes et stabilitatem dant iis, quae sustinent, et ex terrā sucum trahunt, etc.,

    id. N. D. 2, 47, 120:

    num qui nummi exciderunt, ere, tibi, quod sic terram Obtuere?

    Plaut. Bacch. 4, 4, 17:

    tollere saxa de terrā,

    Cic. Caecin. 21, 60:

    tam crebri ad terram accidebant, quam pira,

    Plaut. Poen. 2, 38; so,

    ad terram,

    id. Capt. 4, 2, 17; id. Pers. 2, 4, 22; id. Rud. 4, 3, 71:

    aliquem in terram statuere,

    Ter. Ad. 3, 2, 18:

    ne quid in terram defluat,

    Cic. Lael. 16, 58:

    penitus terrae defigitur arbos,

    Verg. G. 2, 290; so. terrae (dat.), id. ib. 2, 318; id. A. 11, 87; Ov. M. 2, 347; Liv. 5, 51, 3; Plin. 14, 21, 27, § 133 al.:

    sub terris si jura deum,

    in the infernal regions, Prop. 3, 5 (4, 4), 39; cf.:

    mei sub terras ibit imago,

    Verg. A. 4, 654:

    genera terrae,

    kinds of earth, Plin. 35, 16, 53, § 191:

    Samia terra,

    Samian pottery clay, id. 28, 12, 53, § 194: terrae filius, son of earth, i. e. human being, Cic. Att. 1, 13, 4:

    terrā orti,

    natives of the soil, aborigines, autochthones, Quint. 3, 7, 26: cum aquam terramque ab Lacedaemoniis petierunt, water and earth (as a token of subjection), Liv. 35, 17, 7:

    terram edere,

    Cels. 2, 7, 7. —
    B.
    Personified, Terra, the Earth, as a goddess;

    usu. called Tellus, Magna Mater, Ceres, Cybele, etc.: jam si est Ceres a gerendo, Terra ipsa dea est et ita habetur: quae est enim alia Tellus?

    Cic. N. D. 3, 20, 52; cf. Varr. R. R. 1, 1, 5; Ov. F. 6, 299; 6. 460; Hyg. Fab. 55; 140; 152; Naev. 2, 16; Suet. Tib. 75. —
    II.
    In partic., a land, country, region, territory (cf.: regio, plaga, tractus): Laurentis terra, Enn. ap. Prisc. p. 762 P. (Ann. v. 35 Vahl.):

    terra erilis patria,

    Plaut. Stich. 5. 2, 2; cf.:

    in nostrā terrā in Apuliā,

    id. Cas. prol. 72:

    tua,

    id. Men. 2, 1, 4:

    mea,

    Ov. Tr. 1, 1, 128:

    in hac terrā,

    Cic. Lael. 4, 13:

    in eā terrā (sc. Sicilia),

    id. Verr. 2, 4, 48, § 106:

    terra Gallia,

    Caes. B. G. 1, 30:

    terra Italia,

    Liv. 25 7, 4 Drak. N. cr.; 29, 10, 5; 30, 32, 6; 38, 47 6; 39, 17, 2;

    42, 29, 1: Africa,

    id. 29, 23, 10 Hispania, id. 38, 58, 5:

    Pharsalia,

    id. 33, 6, 11. —In plur.:

    in quascumque terras,

    Cic. Rep. 2, 4, 9:

    eae terrae,

    id. Verr. 2, 3, 18, § 47:

    qui terras incolunt eas, in quibus, etc.,

    id. N. D. 2, 16, 42:

    abire in aliquas terras,

    id. Cat. 1, 8, 20:

    (Cimbri) alias terras petierunt,

    Caes. B. G. 7, 77 et saep. — Esp., terrae, the earth, the world:

    pecunia tanta, quanta est in terris,

    in the whole earth, in the world, Cic. Agr. 2, 23, 62:

    quid erat in terris, ubi, etc.,

    id. Phil. 2, 19, 48; 2, 20, 50; 2, 23, 57; id. Cael. 5, 12:

    ruberes Viveret in terris te si quis avarior,

    Hor. Ep. 2, 2, 157; Sen. Prov. 2, 9; so,

    aureus hanc vitam in terris Saturnus agebat,

    Verg. G. 2, 538:

    terrarum cura,

    id. ib. 1, 26. — Ante-class., also in terrā, in the world:

    quibus nunc in terrā melius est?

    Plaut. Poen. 5, 4, 100:

    scelestiorem in terrā nullam esse alteram,

    id. Cist. 4, 1, 8; id. Mil. 1, 1, 52; 2, 3, 42; id. Bacch. 5, 2, 51; id. Aul. 5, 9, 12; id. Curc. 1, 2, 51.—Hence also the phrase orbis terrarum, the world, the whole world, all nations:

    quae orbem terrarum implevere famā,

    Plin. 36, 36, 13, § 76:

    Graecia in toto orbe terrarum potentissima,

    id. 18, 7, 12, § 65:

    cujus tres testes essent totum orbem terrarum nostro imperio teneri,

    Cic. Balb. 6, 16; but freq. also orbis terrarum, the world, i. e. the empire of Rome:

    orbis terrarum gentiumque omnium,

    id. Agr. 2, 13, 33; cf. id. Rosc. Am. 36, 103;

    while orbis terrae,

    the globe, the earth, the world, id. Phil. 13, 15, 30; id. Fam. 5, 7, 3; id. Fl. 41, 103; id. Agr. 1, 1, 2;

    but also with ref. to the Roman dominion,

    id. de Or. 3, 32, 131; id. Sull. 11, 33; id. Dom. 42, 110; id. Phil. 8, 3, 10; id. Off, 2, 8, 27; id. Cat. 1, 1, 3; cf.

    of the Senate: publicum orbis terrae consilium,

    id. Fam. 3, 8, 4; id. Cat. 1, 4, 9; id. Phil. 3, 14, 34; 4, 6, 14; 7, 7, 19;

    v. orbis: quoquo hinc asportabitur terrarum, certum est persequi,

    Ter. Phorm. 3, 3, 18: ubi terrarum esses, ne suspicabar quidem, in what country, or where in the world, Cic. Att. 5, 10, 4, so, ubi terrarum, id. Rab. Post. 13, 37:

    ubicumque terrarum,

    id. Verr. 2, 5, 55, § 143; id. Phil. 2, 44, 113.

    Lewis & Short latin dictionary > terra

  • 24 meditor

        meditor ātus, ārī, dep.    [3 MA-], to reflect, muse, consider, meditate, give attention: meditando extundere artīs, V.: causam tuam, i. e. how to defend yourself, T.: ea para, meditare, quae, etc.: Meditata mihi sunt omnia mea incommoda, I have thought over, T.: ad ea: ad huius vitae studium meditati sunt labores tui, i. e. have prepared you: de rei p. libertate.— To meditate, plan, devise, contrive: iam designatus alio voltu esse meditabatur: animo proficisci, N.: capere dolis Reginam meditor, V.: quo modo cum illo loquar: quibus verbis illius cupiditatem comprimas: meditatum et cogitatum scelus.— To meditate, study, exercise, practise, rehearse: meditati ad dicendum venimus, prepared: Demosthenes perfecit meditando, ut, etc.: quid Crassus ageret meditandi causā: meditans in proelia taurus, V.: ea, quae meditata et praeparata inferuntur: meditatum cogitatumque verbum, studied: verba, O.: murmura, rehearsed mumblings, Iu.— To sing, celebrate in song: omnia, quae Phoebo meditante Audiit, V.
    * * *
    meditari, meditatus sum V DEP
    consider, ponder (constantly), reflect upon; meditate; plan, devise, practice

    Latin-English dictionary > meditor

  • 25 mortālis

        mortālis e, adj.    [mors], subject to death, destined to die, mortal: quid in his mortale et caducum sit.— Temporary, transient: inimicitiae: leges, L.— Of a mortal, human, mortal: mucro, of human workmanship, V.: condicio vitae: opera, L.: pectora, O.: volnus, from the hand of a mortal, V.: cura, of man, V.: Nec mortale sonans, like a human voice, V.: Nil mortale loquar, i. e. uninspired, H.—As subst m. and f a man, mortal, human being: neque mortali cuiquam credere, S.: ego, quantum mortalis deum possum, te sequar, L.: indignatus ab umbris Mortalem surgere, V.: diu magnum inter mortalīs certamen fuit, etc., S.: de quo omnes mortales iudicaverunt.— Plur n. as subst, human affairs, V.
    * * *
    mortalis, mortale ADJ
    mortal, transient; human, of human origin

    Latin-English dictionary > mortālis

  • 26 testificor

        testificor ātus, ārī, dep.    [testis+2 FAC-], to make a witness, call to witness: deos hominesque testificor, me tibi praedixisse, etc.: Stygiae numen aquae, O.— To bear witness, give evidence, attest, testify: ut statim testificati discederent: testificor, denuntio, ante praedico, nihil M. Antonium, etc.: testificaris, quid dixerim.— To show, demonstrate, exhibit, make certain, publish, bring to light: sententiam meam: antiquas opes, O.: Natalem tuum, O.— P. pass.: abs te testificata tua voluntas, make known: scaenā testificata loquar, O.
    * * *
    testificari, testificatus sum V DEP
    assert solemnly, testify (to a fact); demonstrate; invoke as a witness

    Latin-English dictionary > testificor

  • 27 ambitio

    ambĭtĭo, ōnis, f. [ambio], a going round.
    I.
    In the time of the republic, t. t. (v. ambio, II. B.), the going about of candidates for office in Rome, and the soliciting of individual citizens for their vote, a canvassing, suing for office (by just and lawful means;

    while ambitus denotes unlawful means, as bribery, threats, etc.): quid de nostris ambitionibus loquar?

    Cic. Tusc. 2, 26, 62:

    mea me ambitio ab omni illā cogitatione abstrahebat,

    id. Sull. 4:

    cum ambitionis nostrae tempora postulabant,

    id. Planc. 18, 45:

    si infinitus forensium rerum labor et ambitionis occupatio decursu honorum etiam aetatis flexu constitisset,

    id. de Or. 1, 1, 1:

    hic magistratus a populo summā ambitione contenditur,

    id. Verr. 2, 53, 131:

    tanta exarsit ambitio, ut primores civitatis prensarent homines,

    Liv. 3, 35, 1 et saep.—
    II.
    A.. In gen., a striving for one's favor or good-will; an excessive desire to please, flattery, adulation:

    ambitione labi,

    Cic. Brut. 69, 244:

    sive aliquā suspitione sive ambitione adducti,

    id. Clu. 28, 76:

    in Scipione ambitio major, vita tristior,

    id. Off. 1, 30, 108 Heus., Beier, and Gernh.: Dionysius Platonem magnā ambitione Syracusas perduxit, in an ostentatious manner, for the purpose of securing his favor, Nep. Dion, 2, 2 Br. and Dähn.:

    ambitio (i.e. studium Fabiis placendi) obstabat,

    Liv. 5, 36:

    ambitione relegatā,

    without flattery, Hor. S. 1, 10, 84: ambitionem scriptoris facile averseris, obtrectatio et livor pronis auribus accipiuntur, Tac. H. 1, 1:

    nullo officii aut ambitionis genere omisso, i.e. nullis blanditiis,

    Suet. Oth. 4:

    coronas quam parcissime et sine ambitione tribuit,

    id. Aug. 25 et saep.—Hence, also partiality:

    jus sibi per ambitionem dictum non esse,

    Liv. 3, 47.—
    B.
    With the predom. idea of the purpose or end, a desire for honor, popularity, power, display, etc.; in bon. part., ambition; in mal. part., vanity. —So in Lucr. of the ambitious efforts of men:

    Angustum per iter luctantes ambitionis,

    struggling to press through the narrow way of ambition, Lucr. 5, 1132:

    me ambitio quaedam ad honorum studium duxit,

    Cic. Att. 1, 17:

    Miserrima omnino est ambitio honorumque contentio,

    id. Off. 1, 25:

    a quo incepto studioque me ambitio mala detinuerat,

    Sall. C. 4, 2:

    aut ab avaritiā aut miserā ambitione laborat,

    Hor. S. 1, 4, 26:

    Vitā solutorum miserā ambitione gravique,

    id. ib. 1, 6, 129; so id. ib. 2, 3, 78;

    2, 6, 18: inanis,

    id. Ep. 2, 2, 207:

    levis,

    Ov. F. 1, 103 al.:

    licet ipsa vitium sit ambitio, tamen frequenter causa virtutum est,

    Quint. 1, 2, 22:

    perversa,

    id. 10, 7, 20:

    funerum nulla ambitio,

    no display, pomp, Tac. G. 27.—
    C.
    Great exertion:

    cum admitti magnā ambitione aegre obtinuisset,

    Just. 1, 3.—
    D.
    That which surrounds (v. ambio, 2.;

    postclass. for ambitus): vimineos alveos circumdant ambitione tergorum bubulorum,

    with a wrapping of cowhide, Sol. 22:

    fuliginem ambitio extimae cutis cohibet,

    id. 35: ita assedimus, ut me ex tribus medium lateris ambitione protegerent, Min. Oct. 4.

    Lewis & Short latin dictionary > ambitio

  • 28 contineo

    con-tĭnĕo, tĭnŭi, tentum, 2, v. a. and n. [teneo].
    I.
    Act., to hold or keep together.
    A.
    In gen. (rare).
    1.
    Lit. (syn.:

    coërceo, conjungo): contine quaeso caput,

    Plaut. Rud. 2, 6, 26:

    quod omnem continet amplexu terram,

    Lucr. 5, 319; cf.:

    mundus omnia conplexu suo coërcet et continet,

    Cic. N. D. 2, 22, 58:

    vitem levi nodo,

    Plin. 17, 22, 35, § 187:

    magni refert primordia saepe cum quibus... contineantur,

    Lucr. 1, 818; 1, 908; 2, 761;

    2, 1008: pars oppidi, mari dijuncta angusto, ponte adjungitur et continetur,

    Cic. Verr. 2, 4, 52, § 117.—
    b.
    Of places, to bound, limit, enclose (very rare in act.):

    reliquum spatium mons continet,

    Caes. B. G. 1, 38:

    Oceanus ponto qua continet orbem,

    Tib. 4, 1, 147; but more freq. in pass., to be comprised, enclosed, surrounded, encompassed, environed by:

    qui vicus altissimis montibus undique continetur,

    Caes. B. G. 3, 1; so,

    undique loci naturā Helvetii,

    id. ib. 1, 2:

    mare montibus angustis,

    id. ib. 4, 23:

    una pars Galliae Garumnā flumine, Oceano, finibus Belgarum,

    id. ib. 1, 1.—
    2.
    Trop.:

    omnes artes quasi cognatione quādam inter se continentur,

    hang together, Cic. Arch. 1, 2.—Far more freq. in all periods and species of composition.,
    B.
    With partic. access. ideas.
    1.
    With the access. idea of firmness, quiet, permanence, etc., to hold or keep together, to keep, hold fast, preserve, retain (syn. servo).
    a.
    Lit.:

    (alvus) arcet et continet... quod recepit,

    Cic. N. D. 2, 54, 136:

    merces (opp. partiri),

    id. Vatin. 5, 12; cf.

    exercitum (opp. dividere),

    Liv. 28, 2, 16:

    arida continent odorem diutius,

    Plin. 21, 7, 18, § 39.—
    b.
    Trop.:

    nec ulla res vehementius rem publicam continet quam fides,

    Cic. Off. 2, 24, 84:

    Remos reliquosque Belgas in officio,

    Caes. B. G. 3, 11:

    in officio Dumnorigem,

    id. ib. 5, 7:

    te in exercitatione,

    Cic. Fam. 7, 19 fin.:

    te in tuis perenuibus studiis,

    id. Brut. 97, 332:

    ceteros in armis (plaga),

    Liv. 9, 41, 15:

    alicujus hospitio,

    Nep. Lys. 1, 5.—
    2.
    With the access. idea of hindering, preventing motion, to keep, keep still, detain, restrain, repress, enclose.
    a.
    Lit.: milites [p. 449] sub pellibus, Caes. B. G. 3, 29; cf.:

    pecudem sub tecto,

    Col. 7, 10, 3:

    exercitum castris,

    Caes. B. G. 1, 48; 2, 11; Liv. 31, 26, 6; 28, 9, 14 al.; cf.:

    nostros in castris (tempestates),

    Caes. B. G. 4, 34; 6, 36; and:

    copias in castris,

    id. B. C. 1, 66; 3, 30; Auct. B. Afr. 1; 7; Liv. 36, 17, 9:

    Pompeium quam angustissime,

    Caes. B. C. 3, 45:

    aliquem limine,

    Liv. 34, 1, 5:

    ora frenis,

    Phaedr. 3, 6, 7:

    ventos carcere,

    Ov. M. 11, 432:

    animam in dicendo,

    Cic. de Or. 1, 61, 261 et saep.:

    se ruri,

    to stay, remain, Ter. Phorm. 2, 3, 17; cf.:

    se domi,

    Suet. Caes. 81:

    suo se loco,

    Caes. B. G. 4, 34:

    oppido sese,

    id. ib. 2, 30:

    castris se continere,

    id. B. C. 3, 37:

    se vallo,

    id. B. G. 5, 44:

    se finibus Romanis,

    Liv. 39, 17, 4; 34, 58, 3:

    moenibus sese,

    id. 42, 7, 4:

    agrorum suorum terminis se,

    id. 38, 40, 2:

    se moenibus,

    Ov. M. 13, 208:

    sese intra silvas,

    Caes. B. G. 2, 18:

    suos intra munitionem,

    id. ib. 5, 57;

    5, 58: milites intra castrorum vallum,

    id. B. C. 3, 76; Liv. 31, 34, 9;

    Auct. B. Afr. 24: intra castra militem,

    Tac. H. 4, 19:

    praesidibus provinciarum propagavit imperium, ut a peritis et assuetis socii continerentur,

    Suet. Aug. 23 et saep.:

    an te auspicium commoratum est? an tempestas continet?

    Plaut. Am. 2, 2, 67.—
    b.
    Trop., to hold back, detain, repress, hold in check, curb, check, stay, stop, tame, subdue, etc. (syn. cohibeo):

    adpetitiones animi,

    Cic. Tusc. 4, 9, 22:

    omnis cupiditates,

    id. Q. Fr. 1, 1, 11, § 32:

    modeste insolentiam suam,

    id. Agr. 1, 6, 18:

    risum,

    id. Fin. 4, 25, 71 et saep.:

    formido mortales omnes,

    Lucr. 1, 151:

    Etruriam non tam armis quam judiciorum terrore,

    Liv. 29, 36, 10:

    oppida magis metu quam fide,

    id. 30, 20, 5; cf.:

    quosdam continet metus,

    Quint. 1, 3, 6:

    solo metu,

    id. 12, 7, 2 et saep.:

    animum a consuetā libidine,

    Sall. J. 15, 3:

    temeritatem ab omni lapsu (with cohibere),

    Cic. Ac. 1, 12, 45:

    suos a proelio,

    Caes. B. G. 1, 15:

    manum juventus Metu deorum,

    Hor. C. 1, 35, 37 al.:

    se ab adsentiendo,

    Cic. Ac. 2, 32, 104; so,

    se ab exemplis,

    id. Fin. 2, 19, 62:

    temperans, qui se in aliquā libidine continuerit,

    id. Par. 3, 1, 21:

    se male continet amens,

    Ov. M. 4, 351:

    male me, quin vera faterer, Continui,

    id. ib. 7, 729:

    nequeo continere quin loquar,

    Plaut. Men. 2, 1, 28.—

    Mid.: contineri, quin complectar, non queo,

    restrain myself, refrain, Plaut. Rud. 4, 4, 128; cf.:

    vix me contineo, quin, etc.,

    Ter. Eun. 5, 2, 20:

    jam nequeo contineri,

    Plaut. Capt. 3, 4, 60; cf.:

    vix contineor,

    Ter. Hec. 4, 3, 9:

    quae vera audivi, taceo et contineo optime,

    keep it to myself, conceal it, id. Eun. 1, 2, 23:

    ea quae continet, neque adhuc protulit, explicet nobis,

    Cic. de Or. 1, 47, 206:

    dicta,

    id. ib. 2, 55, 222.—
    3.
    With the access. idea of containing, to comprise, contain, involve, comprehend something in itself (syn. complector):

    (aqua gelum) quod continet in se, mittit,

    Lucr. 6, 877; cf.:

    ut omnia, quae aluntur et crescunt, contineant in se vim caloris,

    Cic. N. D. 2, 9, 23; so,

    in se,

    Quint. 1, 6, 31; 2, 10, 2:

    Quattuor aeternus genitalia corpora mundus Continet,

    Ov. M. 15, 240:

    rem militarem,

    Liv. 5, 52, 16:

    panis innumeras paene continet medicinas,

    Plin. 22, 25, 68, § 138:

    (linea) centum continet (pedes),

    Quint. 1, 10, 44:

    Idus Martiae magnum mendum continent,

    Cic. Att. 14, 22, 2:

    paucas species (vox),

    Quint. 11, 3, 18:

    tales res, quales hic liber continet,

    Cic. Or. 43, 148; Plin. Ep. 5, 9, 1:

    narrationes, quae summam criminis contineant,

    Quint. 4, 2, 10:

    fabula stultorum regum et populorum continet aestus,

    Hor. Ep. 1, 2, 8; cf.:

    liber primus ea continebit, quae, etc., Quint. prooem. § 21: tertia epistula continebat, etc.,

    Plin. Ep. 9, 28, 5.—With subj.-clause:

    quando ipsos loqui deceat, quartus liber continet,

    Quint. 11, 1, 59.—Esp. freq.,
    b.
    In pass.: contineri aliquā re, to be contained in something, be composed of, consist of or in, to rest upon, to be supported by, etc.:

    terreno corpore,

    Lucr. 1, 1085:

    non venis et nervis et ossibus continentur (dii),

    Cic. N. D. 2, 23, 59:

    artem negabat esse ullam, nisi quae cognitis penitusque perspectis... rebus contineretur,

    id. de Or. 1, 20, 92:

    forma honestatis, quae tota quattuor his virtutibus... continetur,

    id. Fin. 2, 15, 48:

    versus paucis (pedibus) continetur,

    Quint. 9, 4, 60: quae philosophorum libris continentur, id. prooem. § 11; cf. id. 5, 10, 111 et saep.: artes, quae conjecturā continentur et sunt opinabiles, Cic. Div. 1, 14, 24:

    foedere,

    Liv. 41, 23, 9:

    actu,

    Quint. 2, 18, 5; 12, 9, 1; 3, 7, 28.—Rarely with in and abl.:

    forum, in quo omnis aequitas continetur,

    Cic. Cat. 4, 1, 2; cf.:

    quibus (legibus) in singulis civitatibus res publica continetur,

    id. Off. 3, 5, 23.—
    II.
    Neutr., to hold together in itself, to hang together (in the verb. finit. very rare; but freq. as P. a.; cf. also the deriv. continuus):

    per hortum utroque commeatus continet,

    Plaut. Stich. 3, 1, 43.—Hence,
    1.
    contĭnens, entis, P. a.
    A.
    (Acc. to II.) Holding or hanging together (freq. and class.).
    1.
    Bordering upon, neighboring, contiguous, lying near, adjacent (syn.: junctus, adjunctus, contiguus); constr. with dat., cum, or absol.
    a.
    Prop.:

    aër mari,

    Cic. N. D. 2, 45, 117:

    continentia atque adjuncta praedia huic fundo,

    id. Caecin. 4, 11:

    (mare) dissimile est proximo ei continenti,

    id. Ac. 2, 33, 105 al.:

    Cappadociae pars ea, quae cum Cilicià continens est,

    id. Fam. 15, 2, 2:

    (Morini) continentes silvas ac paludes habebant,

    Caes. B. G. 3, 28; cf. so absol.:

    parum locuples continente ripā,

    Hor. C. 2, 18, 22; cf.:

    pars eorum, qui propiores erant continenti litori,

    Liv. 44, 28, 12.— Subst.: contĭnentĭa, ĭum, n. (sc. loca), adjoining places, the neighborhood:

    Cherronesum et continentia usque Atho montem,

    Plin. 18, 25, 57, § 215 al.:

    urbis,

    the suburbs, Dig. 50, 16, 147.—
    b.
    Trop., in time, following, next:

    continentibus diebus,

    Caes. B. C. 3, 84;

    and of other abstract things: motus sensui junctus et continens,

    Cic. N. D. 1, 11, 26:

    timori perpetuo ipsum malum continens fuit,

    followed at its heels, Liv. 5, 39, 8.—
    2.
    Holding together, cohering in itself, connected, continuous, uninterrupted.
    a.
    Prop.:

    continens agmen migrantium,

    Liv. 1, 29, 4:

    agmen,

    id. 2, 50, 7; 8, 8, 13 al.:

    ruinae,

    id. 21, 8, 5; terra, the mainland, continent, Varr. ap. Charis. p. 100 P.; Cic. Fragm. ap. Non. p. 274, 6; Nep. Them. 3, 2; and in the same sense far more freq. subst.: contĭnens, entis, f. (rarely masc., Curt. 4, 2, 1 Zumpt, dub.; abl. in e and i equally used;

    v. the 4th and 5th books of Caes. B. G.),

    Caes. B. G. 4, 27; 4, 28; 4, 31; 4, 36 bis et saep.; Nep. Milt. 7, 3; Liv. 35, 43, 4; Plin. 5, 31, 34, § 128; Suet Aug. 65; id. Tib. 40 et saep.—
    b.
    Trop., in time, continual, consecutive, uninterrupted:

    labor omnium dierum,

    Caes. B. C. 3, 63; Liv. 42, 54, 3:

    bella,

    Caes. B. G. 5, 11 fin.:

    imperium usque ad nos,

    Liv. 7, 30, 8:

    imber per noctem totam,

    id. 23, 44, 6:

    biduo,

    Suet. Calig. 19:

    febres sine intermissione,

    Cels. 3, 5 fin.:

    e continenti genere,

    in continuous descent, Cic. Fin. 2, 19, 61:

    spiritus,

    id. de Or. 3, 57, 216 et saep.: ex continenti (sc. tempore), instantly, immediately, = continuo, statim, Just. 1, 9; so,

    in continenti,

    Dig. 44, 5, 1.—
    B.
    (Acc. to I. B. 2. b.) That restrains his passions, continent, moderate, temperate, enkratês (rare, but in good prose):

    continentior in vitā hominum quam in pecuniā,

    Caes. B. C. 1, 23:

    cum reges tam sint continentes, multo magis consularis esse oportere,

    Cic. Fam. 9, 19, 1:

    puer,

    id. Att. 6, 6, 3:

    Epaminondas,

    Nep. Epam. 3, 2 al. — Sup., Cic. Par. 1, 1, 7; Suet. Aug. 71.—
    C.
    (Acc. to I. B. 3.) In rhet., subst.: contĭnens, entis, n., that on which something rests or depends, the chief point, hinge:

    causae,

    Cic. Part. Or. 29, 103; id. Top. 25, 95:

    intuendum videtur, quid sit quaestio, ratio, judicatio, continens, vel ut alii vocant, firmamentum,

    Quint. 3, 11, 1; cf. id. ib. § 18 sqq.— Adv.: contĭnen-ter.
    1.
    (Acc. to A. 2.)
    a.
    In space, in unbroken succession, in a row. continenter sedetis, Cat. 37, 6.—More freq. and class.,
    b.
    In time, continuously, without interruption:

    totā nocte ierunt,

    Caes. B. G. 1, 26:

    jam amplius horis sex pugnaretur,

    id. ib. 3, 5:

    biduum lapidibus pluit,

    Liv. 25, 7, 7:

    usque ad ipsum negotium,

    Cic. Inv. 1, 26, 37:

    ferri imagines,

    id. N. D. 1, 39, 109.—
    2.
    (Acc. to B.) Temperately, moderately (rare):

    vivere,

    Cic. Off. 1, 30, 106; in sup.:

    vivere,

    Aug. Ep. 199; id. Conf. 6, 12.—Hence also,
    2.
    contentus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 2. b.); medial., satisfying one's self with, contented, satisfied, content (freq. in all periods and species of composition); constr. in gen. with the abl.; more rarely absol.; after the Aug. per. very freq. with the inf.
    (α).
    With abl.: his versibus, Lucil. ap. Non. p. 264, 3:

    suis rebus,

    Cic. Par. 6, 3, 51:

    paucis,

    Hor. S. 1, 3, 16:

    illā (sorte),

    id. ib. 1, 1, 3:

    viverem uti contentus eo quod mī ipse parasset,

    id. ib. 1, 4, 108; cf. Suet. Aug. 82:

    solā Dianā,

    Verg. A. 11, 582.—
    (β).
    Absol.:

    cum ipsum audires sine comparatione, non modo contentus esses, sed melius non quaereres,

    Cic. Brut. 35, 134; so comp., Plaut. Poen. 2, 15.—
    (γ).
    With inf.:

    indagare,

    Ov. M. 1, 461:

    edidicisse,

    id. ib. 2, 638:

    retinere titulum provinciae,

    Vell. 2, 49:

    hostes sustinuisse,

    id. 2, 112:

    indicare,

    Quint. 4, 2, 128:

    ostendere,

    id. 5, 10, 31:

    id consequi, quod imiteris,

    id. 10, 2, 7 et saep.— Adv.: contentē (ante-and post-class., and rare), in a restrained manner, closely:

    arte contenteque habere aliquem,

    Plaut. As. 1, 1, 63:

    parce contenteque vivere,

    Pacat. Pan. Theod. 13.

    Lewis & Short latin dictionary > contineo

  • 29 nunc

    nunc, adv. [Sanscr. nu, nūnam, now; Gr. nu, nun; cf. Lat. num, with demonstr. -ce], now, at present, at this time (prop of that which is present to the speaker or writer).
    A.
    In gen.
    1.
    Contrasted with past time (opp. tum, tunc, antea, quondam, aliquando, olim, etc.):

    longe aliam, inquam, praebes nunc atque olim,

    Plaut. As. 1, 3, 53; Ter. Heaut. 2, 1, 4:

    alium esse censes nunc me atque olim,

    id. And. 3, 3, 13:

    omnia, quae sunt conclusa nunc artibus, dispersa quondam fuerunt,

    Cic. de Or 1, 42, 187:

    sed tu illum animum nunc adhibe, quaeso, quo me tum esse oportere censebas,

    id. Fam. 6, 1, 16; Ter. Ad. 1, 2, 24; Verg. A. 6, 776: sed erat tunc excusatio oppressis;

    nunc nulla est,

    Cic. Phil. 7, 5, 14; Liv. 4, 34, 6; 4, 25, 13:

    arx minus aliquanto nunc munita quam antea,

    Cic. Div. in Caecil. 5, 13: nunc si videtur, hoc;

    illud alias,

    id. Tusc. 1, 11, 23; Liv. 29, 18, 18; Suet. Tib. 29:

    aut nunc... aut aliquando,

    Cic. Mil. 25, 67:

    ante hoc tempus numquam... sed nunc,

    id. Ac. 1, 1, 3.—
    2.
    Contrasted with future time (opp. postea, mox, olim, etc.):

    Cluentio nisi nunc satisfecero, postea satisfaciendi potestas non erit,

    Cic. Clu. 4, 10; Liv. 39, 19, 6:

    deos nunc testes esse, mox fore ultores,

    id. 3, 2, 4; 3, 25, 8:

    qui olim nominabitur, nunc intellegitur,

    Quint. 10, 1, 104; Verg. A. 4, 627; cf. Liv. 40, 15, 4.—
    3.
    Absol. of present time, without suggestion of contrast, = hodie, nostro tempore:

    nunc tibi pater hic est,

    Plaut. Capt. 5, 4, 21:

    Marcellus, qui nunc aedilis curulis est,

    Cic. de Or. 1, 13, 57.— With the interrog. ne, in the form nun-cine (for num-ce-ne;

    ante-class.): hem, nuncin demum?

    Ter. And. 4, 1, 59.—
    B.
    Strengthened by demum, denique, primum (v. h. vv.):

    nunc demum intellego,

    Plaut. Mil. 2, 6, 62; Ter. Heaut. 2, 3, 12:

    nunc demum rescribo his litteris,

    Cic. Att. 16, 3, 1:

    tantum accessit, ut mihi nunc denique amare videar, antea dilexisse,

    id. ib. 14, 17, A, 5; id. Fam. 9, 14, 11; Ov. A. A. 3, 121:

    nunc, quam rem oratum huc veni, primum proloquar,

    Plaut. Am. prol. 50; 2, 2, 63; 2, 2, 52:

    nunc primum hoc aures tuae crimen accipiunt?

    Cic. Verr. 2, 2, 8, § 24; 2, 2, 60, § 147:

    hoc quoque propter tuos ternos denarios nunc primum postulatur,

    id. ib. 2, 3, 25, § 63.—
    C.
    In special phrases.
    1.
    Ut nunc est, as things now are, in the present state of affairs, as matters stand: constitui, ut nunc est, cum exercitu proficisci, Poll. ap. Cic. Fam. 9, 31, 17:

    quae (causae) si manebunt... et, ut nunc est, mansurae videntur,

    Cic. Att. 12, 29, 1:

    suaviter, ut nunc est, inquam,

    Hor. S. 1, 9, 5.—
    2.
    Qui nunc sunt, the men of this time, those now living, the present age:

    judiciis, qui nunc sunt. hominum,

    Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 15, § 43; Plin. 22, 25, 71, § 147; cf.:

    tace stulta: non tu nunc hominum mores vides?

    of the men of this day, Plaut. Pers. 3, 1, 57.—
    3.
    Nunc ipsum, just now, at this very time:

    quin nunc ipsum non dubitabo rem tantam abicere si id erit rectius,

    Cic. Att. 7, 3, 2; 8, 9, 2; 12, 40, 2:

    nunc tamen ipsum,

    id. ib. 12, 16, 11.—Nunc repeated with emphasis:

    nunc, nunc o liceat crudelem abrumpere vitam,

    Verg. A. 8, 579 (al. nunc o nunc);

    5, 189: nunc, nunc adeste, nunc in hostiles domos Iram vertite,

    Hor. Epod. 5, 53.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of past or future time, conceived as present, now, at that time.
    1.
    Of past time:

    id adeo nos nunc factum invenimus,

    Plaut. Most. 2, 2, 46: item Menandri Phasma nunc nuper dedit (Gr. nun arti), Ter. Eun. prol. 9:

    nunc in causā refrixit,

    Cic. Planc. 23, 55:

    quos ego campos antea nitidissimos vidissem, hos ita vastatos nunc videbam, ut, etc.,

    id. Verr. 2, 3, 18, § 47:

    nunc reus erat apud Crassum,

    id. Att. 2, 24, 4:

    cum eum antea tui similem in dicendo viderim, tum vero nunc... multo videbam similiorem,

    id. Brut. 71, 250:

    incerto nunc etiam exitu victoriae signa intulerunt,

    Caes. B. G. 7, 62, 6; 6, 40, 6: nunc Saliaribus Ornare pul vinar deorum Tempus erat dapibus, Hor C. 1, 37, 2.—Esp. in orat. obliq., where the nunc of direct narration is retained: dixit, nunc demum se voti esse damnatum, Nep Timol. 5, 3; Liv. 3, 19, 8; 3, 40, 10; 8, 33, 18; 8, 34, 3;

    42, 52, 8: nec nunc adulteria objecturum ait,

    Tac. A. 11, 30; cf. Nipperd. ad Tac. A. 14, 35; Krebs, Antibarb. p. 774. —
    2.
    Of future time (rare):

    quis nunc te adibit? Cui videberis bella? Quem nunc amabis?

    Cat. 8, 16 sq.; Just. 8, 2, 10.—
    B.
    Of the state of affairs, the condition of the argument, etc., now, under these circumstances, in view of this.
    1.
    In gen.:

    nunc quoniam hominem generavit et ornavit deus, perspicuum sit, etc.,

    Cic. Leg. 1, 9, 27; Prop. 4, 9, 73:

    vera igitur illa sunt nunc omnia,

    Cic. Ac. 2, 33, 106:

    non ego nunc vereor, ne sis mihi vilior istis,

    Prop. 1, 2, 25; Ov. F. 1, 333:

    nunc itaque et versus et cetera ludicra pono,

    Hor. Ep. 1, 1, 10:

    quid nunc?

    Plaut. As. 3, 3, 71; id. Aul. 2, 3, 77.—
    2.
    Introducing a fact or conclusion opposed to a previous supposition or thought:

    etiamsi ad vos esset singulos aliquid ex hoc agro perventurum, tamen honestius eum vos universi quam singuli possideretis. Nunc vero cum ad nos nihil pertineat, etc.,

    Cic. Agr. 2, 31, 85; id. Tusc. 3, 1, 2; id. Cat. 2, 7, 16; id. Font. 11, 24: si ecastor nunc habeas quod des, alia verba perhibeas;

    nunc quia nihil habes, maledictis te eam ductare postulas,

    Plaut. As. 1, 3, 36; id. Bacch. 3, 3, 8; Quint. 8, 6, 48; 10, 5, 7; Liv. 21, 40, 3:

    quodsi Mazaeus supervenisset, ingens clades accipi potuit: nunc, dum ille segnis in eo tumulo sedet, etc.,

    Curt. 4, 12, 15.—
    C.
    Nunc... nunc, now... now; at one time, at another; sometimes... sometimes:

    tribuni plebis nunc fraudem, nunc neglegentiam consulum accusabant,

    Liv. 4, 2:

    nunc hac parte, nunc illā,

    id. 34, 13:

    ut nunc in liminibus starent, nunc errabundi domos suas pervagarentur,

    id. 1, 29:

    nunc hos, nunc illos aditus omnemque pererrat Arte locum,

    Verg. A. 5, 441; 5, 189:

    nunc huc, nunc illuc curro,

    Ov. H. 10, 19.—Also thrice repeated:

    nunc ad prima signa, nunc in medium, nunc in ultimo agmine aderat,

    Curt. 7, 3, 17; Just. 4, 1, 4;

    and even five times,

    Sen. Dial. 5 (Ira), 3, 6.—The first nunc is sometimes poetically omitted: pariterque sinistros, Nunc dextros solvere sinus, Verg. A. [p. 1228] 5, 830.—
    b.
    Nunc... mox, Vell. 2, 63.—
    c.
    Nunc... postremo, Liv. 3, 49.—
    d.
    Nunc... modo, Liv. 8, 32; Ov. M. 13, 922.—
    D.
    In forming a climax, but now, Plaut. Bacch. 3, 3, 8:

    quae quidem multo plura evenirent, si ad quietem integri iremus: nunc onusti cibo et vino perturbata et confusa cernimus,

    Cic. Div. 1, 29, 60:

    si haec non ad cives Romanos, si non ad homines, verum ad bestias conqueri vellem, tamen tantā rerum atrocitate commoverentur. Nunc vero cum loquar apud senatores populi Romani, etc.,

    id. Verr. 2, 5, 67, § 171:

    si... nunc (vero),

    id. Font. 11, 25; id. Cat. 2, 7, 14; id. Fam. 15, 13, 3: cum aliquid videbatur caveri posse, tum id neglegi dolebam;

    nunc vero, eversis omnibus rebus, etc.,

    id. ib. 6, 21, 1: cum... nunc vero, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 19, 1.—
    E.
    In a transition, to introduce a new subject, in that case, now, then: abi nunc, populi fidem implora, Auct. ap. Cic. Fam. 10, 32, 3; Sen. Ben. 5, 12, 3 sq.; 6, 35, 5; Plaut. Stich. 1, 3, 17; cf. Sall. J. 14, 17; for nunciam, v. jam, I. A. 1. b.

    Lewis & Short latin dictionary > nunc

  • 30 pono

    pōno, pŏsŭi (Plaut. posīvi), pŏsĭtum, 3 (old form of perf. POSEIVEI, Inscr. Orell. 3308:

    posivi,

    Plaut. Ps. 5, 1, 35: posivimus, id. Fragm. ap. Prisc. p. 898 P.:

    posiverunt, Cato, R. R. praef. 1: posiveris,

    id. ib. 4, 1; Plaut. Trin. 1, 2, 108: POSIER unt, Inscr. Orell. 5061:

    POSIT, contr. from posivit,

    ib. 71; 732; 1475; 3087 al.; part. perf. sync. postus, a, um, Lucr. 1, 1059; 3, 87; 6, 965), v. a. [for posno, posino, from old prep. port, = proti, pros, and sino; cf.: porricio, pollingo, etc., and v. pro, sino], to put or set down a person or thing, to put, place, set, lay, etc. (syn.: colloco, statuo); constr. with acc. alone, or with in and abl., or with adv. of place; sometimes with in and acc., or absol.; v. infra.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    tabulas in aerario ponere,

    Caes. B. C. 3, 108:

    castra,

    to pitch, id. ib. 1, 65 fin.:

    castra iniquo loco,

    id. ib. 1, 81:

    milia passuum tria ab eorum castris castra ponit,

    id. B. G. 1, 22 fin.: qui indicabantur, in senatu sunt positi, Cic. Fragm. ap. Quint. 9, 3, 50:

    tabulas obsignatas in publico,

    Cic. Fl. 9, 21:

    sejuges in Capitolio aurati a P. Cornelio positi,

    Liv. 38, 35, 4:

    tyrannicidae imago in gymnasio ponatur,

    Quint. 7, 7, 5; cf. id. 1, 7, 12:

    collum in Pulvere,

    Hor. C. 4, 6, 11; cf.:

    artus in litore ponunt,

    Verg. A. 1, 173; and with simple abl.:

    saxo posuit latus,

    Val. Fl. 4, 378:

    in curulibus sellis sese posuerunt,

    seated themselves, Flor. 1, 13.—With in and acc.: hodierno die primum longo intervallo in possessionem libertatis pedem ponimus, Cic. Phil. 3, 11, 28 B. and K. (Klotz, possessione):

    Cyzici in Prytaneum vasa aurea mensae unius posuit,

    Liv. 41, 20, 7 Weissenb. ad loc.:

    stipes erat, quem... in flammam triplices posuere sorores,

    Ov. M. 8, 452:

    omnia pone feros in ignes,

    id. R. Am. 719:

    oleas in solem,

    Cato, R. R. 7:

    coronam in caput,

    Gell. 3, 15, 3.—With sub and abl.:

    pone sub curru nimium propinqui,

    Hor. C. 1, 22, 21:

    fundamenta,

    Vulg. 1 Esd. 6, 3:

    ubi pedem poneret non habebat,

    might set his foot, Cic. Fin. 4, 25, 69:

    genu or genua,

    to bow the knee, to kneel, Ov. F. 2, 438; 5, 507; Curt. 8, 7, 13:

    num genu posuit? num vocem supplicem misit?

    id. 4, 6, 28:

    oculos,

    to cast one's eyes on, Vulg. Jer. 24, 6:

    faciem,

    to turn one's face, id. ib. 42, 15.—
    B.
    In partic.
    1.
    In milit. lang., to place, post, set, station a body of troops:

    ibi praesidium ponit,

    Caes. B. G. 2, 5:

    praesidium ibi,

    id. B. C. 1, 47 fin.:

    legionem tuendae orae maritimae causā,

    id. ib. 3, 34:

    insidias contra aliquem,

    Cic. Agr. 2, 18, 49.—
    2.
    To set up, erect, build (mostly poet.):

    opus,

    Ov. M. 8, 160:

    templa,

    Verg. A. 6, 19:

    aras,

    id. ib. 3, 404:

    tropaeum,

    Nep. Dat. 8, 3; so,

    in inscrr., of erecting monuments of any kind: POSVIT, PONENDVM CVRAVIT (usu. abbreviated P. C.), etc.: columna rostrata quae est Duilio in foro posita,

    in honor of Duilius, Quint. 1, 7, 12.—
    3.
    Hence, poet., to form, fashion works of art:

    Alcimedon duo pocula fecit... Orpheaque in medio posuit,

    Verg. E. 3, 46:

    hic saxo liquidis ille coloribus Sollers nunc hominem ponere, nunc deum,

    Hor. C. 4, 8, 8.—
    4.
    To set, set out, plant trees, etc. ( poet. and in postAug. prose;

    syn.: planto, sero): pone ordine vites,

    Verg. E. 1, 74:

    vitem,

    Col. 4, 1; cf.:

    ille et nefasto te (arbor) posuit die,

    planted thee, Hor. C. 2, 13, 1.—
    5.
    To lay, stake, wager, as a forfeit; to lay down, propose, as a prize: pono pallium;

    Ille suum anulum opposuit,

    Plaut. Curc. 2, 3, 76:

    pocula fagina,

    Verg. E. 3, 36:

    invitat pretiis animos et praemia ponit,

    id. A. 5, 292:

    praemia,

    id. ib. 5, 486:

    praemium,

    Liv. 41, 23, 10.—
    6.
    In business lang., to put out at interest, to loan, to invest (less freq. than collocare): pecuniam in praedio ponere, Cic. Tull. § 15 Orell.; cf.:

    pecuniam apud aliquem,

    id. Verr. 2, 3, 70, § 165:

    dives positis in fenore nummis,

    Hor. A. P. 421:

    pecuniam Quaerit Kalendis ponere,

    id. Epod. 2, 70.—
    7.
    To place, set, appoint a person as a watch or guard, accuser, etc. (less freq. than apponere):

    Dumnorigi custodes ponit, ut, quae agat, scire possit,

    Caes. B. G. 1, 20 fin.:

    custos frumento publico est positus,

    Cic. Fl. 19, 45: alicui accusatorem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 3:

    puer super hoc positus officium,

    Petr. 56, 8.—
    8.
    To serve up, set before one at table (rare for the class. apponere), Cato, R. R. 79; so id. ib. 81:

    posito pavone,

    Hor. S. 2, 2, 23; 2, 4, 14; 2, 6, 64; 2, 8, 91; id. A. P. 422:

    positi Bacchi cornua,

    Ov. A. A. 1, 231:

    vinum,

    Petr. 34, 7:

    calidum scis ponere sumen,

    Pers. 1, 53:

    porcum,

    Mart. 8, 22, 1:

    da Trebio, pone ad Trebium,

    Juv. 5, 135.—
    9.
    To lay aside, take off, put down, lay down, etc. (as clothing, arms, books, the hair or beard, etc., = deponere):

    cum pila ludere vellet tunicamque poneret,

    Cic. Tusc. 5, 20, 60; cf.:

    veste positā,

    id. ib. 1, 47, 113:

    velamina,

    Ov. A. A. 2, 613; cf.:

    velamina de corpore,

    id. M. 4, 345:

    arma,

    Caes. B. G. 4, 37:

    sarcinam,

    Petr. 117, 11:

    barbam,

    Suet. Calig. 5; cf.:

    bicolor positis membrana capillis,

    Pers. 3, 10:

    libros de manibus,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 23; cf.:

    cum posui librum, et mecum ipse coepi cogitare,

    id. Tusc. 1, 11, 24.—
    10.
    To lay out for the grave:

    toroque Mortua componar, positaeque det oscula frater,

    Ov. M. 9, 503; Verg. A. 2, 644.—Also, to lay in the grave, to bury, inter ( poet. and in post-class. prose;

    syn.: sepelio, condo): corpore posto,

    Lucr. 3, 871:

    te... patriā decedens ponere terrā,

    Verg. A. 6, 508; Ov. F. 5, 480:

    ubi corpus meum positum fuerit,

    Dig. 34, 1, 18 fin.; Inscr. Orell. 4370:

    IN HAC CVPA MATER ET FILIVS POSITI SVNT,

    ib. 4550; 4495:

    HIC POSITVS EST, Inscr. in Boeckh. C. I. Gr. 4156: CINERES,

    Inscr. Orell. 4393; 4489.—
    11.
    Ponere calculum or calculos, transf., to weigh carefully, to ponder, consider:

    si bene calculum ponas,

    Petr. 115, 16:

    examina tecum, omnesque, quos ego movi, in utrāque parte calculos pone,

    Plin. Ep. 2, 19 fin.
    12.
    To arrange, deck, set in order (cf. compono):

    qui suas ponunt in statione comas,

    Ov. A. A. 3, 434:

    quid totiens positas fingis, inepta, comas?

    id. ib. 1, 306; cf. id. H. 4, 77; id. M. 1, 477.—
    13.
    To subdue, calm, allay, quiet:

    quo non arbiter Hadriae Major, tollere seu ponere vult freta,

    Hor. C. 1, 3, 16:

    magnos cum ponunt aequora motus,

    Prop. 4 (5), 14, 31.—Hence, neutr., of the winds, to fall, abate ( poet. and late Lat.):

    cum venti posuere omnisque repente resedit Flatus,

    Verg. A. 7, 27:

    tum Zephyri posuere,

    id. ib. 10, 103:

    simul ac ventus posuit,

    Gell. 2, 30, 2.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to set, place, put, lay a thing anywhere: noenum ponebat rumores ante salutem, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 314 Vahl.):

    pone ante oculos laetitiam senatūs,

    Cic. Phil. 2, 45, 115:

    at te apud eum, di boni! quantā in gratiā posui,

    id. Att. 6, 6, 4; cf. id. ib. 5, 11, 6; 6, 1, 22: ponite me ei (Appio) in gratiā, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5:

    apud Lentulum ponam te in gratiā,

    Cic. Att. 5, 3, 3 B. and K. (Orell. gratiam):

    se quoque in gratiā reconciliatae pacis ponere,

    Liv. 44, 14, 7:

    in laude positus,

    Cic. Sest. 66, 139:

    aliquem in metu non ponere,

    i. e. not to fear, id. Top. 13, 55:

    virtutum fundamenta in voluptate tamquam in aquā ponere,

    id. Fin. 2, 22, 72; cf. id. Pis. 4, 9:

    aliquid in conspectu animi,

    id. de Or. 3, 40, 161; cf.:

    sub uno aspectu ponere,

    Q. Cic. Petit. Cons. 1, 1: ponendus est ille ambitus, non abiciendus, to lay down gently, i. e. close gracefully, Cic. Or. 59, 199:

    super cor,

    to lay to heart, Vulg. Mal. 2, 2.—With in and acc.:

    te in crimen populo ponat atque infamiam,

    Plaut. Trin. 3, 3, 11.—Elliptically: et quidem cum in mentem venit, ponor ad scribendum, when it occurs to Cœsar, he sets me (i. e. my name) to the Senate's decrees, Cic. Fam. 9, 15, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    Ponere aliquid in aliquā re, to put or place a thing in something, to cause a thing to rest or depend upon:

    credibile non est, quantum ego in consiliis et prudentiā tuā, quantum in amore et fide ponam,

    Cic. Att. 2, 23, 3:

    spem in aliquo,

    id. ib. 6, 1, 11:

    salutis auxilium in celeritate,

    Caes. B. G. 5, 48; cf.:

    spem salutis in virtute,

    id. ib. 5, 34, 2:

    ut in dubio poneret, utrum, etc.,

    regarded as doubtful, doubted, Liv. 34, 5, 3: sed haec haud in magno equidem ponam discrimine, I shall attach no great importance to it, id. prooem. § 8.—In pass.: positum esse in aliquā re, to be based or founded upon, to rest upon, depend upon:

    ut salutem praesentium, spem reliquorum in vestris sententiis positam esse et defixam putetis,

    Cic. Fl. 1, 3; id. Agr. 2, 9, 22:

    omnia posita putamus in Planci tui liberalitate,

    id. Att. 16, 16, F, 2; id. Or. 8, 27:

    in te positum est, ut, etc.,

    id. Att. 16, 16, B, § 8. —
    2.
    To lay out, spend, employ a thing, esp. time, in any thing:

    tempus in cogitatione ponere,

    Cic. de Or. 3, 5, 17:

    si in hac curā vita mihi ponenda sit,

    id. Fam. 9, 24, 4:

    diem totum in considerandā causā,

    id. Brut. 22, 87; cf. id. Fam. 5, 21, 1; id. Att. 6, 2, 6:

    sumptum,

    id. Q. Fr. 3, 1, 2; id. Fam. 13, 54 fin.; cf.:

    totum animum atque omnem curam, operam diligentiamque suam in petitione,

    id. Mur. 22, 45:

    id multo tum faciemus liberius totosque nos in contemplandis rebus perspiciendisque ponemus,

    id. Tusc. 1, 19, 44:

    apud gratissimum hominem beneficium ponere,

    id. Fam. 13, 55 fin.:

    itinera enim ita facit, ut multos dies in oppidum ponat,

    id. Att. 11, 22, 2.—
    3.
    To put, place, count, reckon, consider a thing in or among certain things:

    mortem in malis,

    Cic. Fin. 3, 8, 29:

    in beneficii loco,

    id. Fam. 15, 4, 12; id. Cat. 2, 9, 20:

    si quis motus populi factus esset, id C. Norbano in fraude capitali esse ponendum,

    id. de Or. 2, 48, 199:

    in laude,

    to regard as praiseworthy, id. Top. 18, 71:

    in vitiis poni,

    to be regarded as a fault, Nep. Epam. 1, 2.—
    4.
    To appoint, ordain, make something:

    leges,

    Cic. Verr. 2, 5, 11, § 28:

    festos laetosque ritus,

    Tac. H. 5, 5 fin.:

    ut male posuimus initia, sic cetera sequentur,

    Cic. Att. 10, 18, 2:

    ne tu in spem ponas me bonae frugi fore,

    to hope for, reckon upon, Plaut. Capt. 5, 2, 4 Fleck.: nomen, to apply or give a name (= imponere):

    sunt enim rebus novis nova ponenda nomina,

    Cic. N. D. 1, 17, 44; id. Tusc. 3, 5, 10; Verg. A. 7, 63:

    qui tibi nomen Insano posuere,

    Hor. S. 2, 3, 48: rationem, to furnish an account, to [p. 1397] reckon, Suet. Oth. 7; cf. Col. 1, 3:

    pecuniae,

    Dig. 46, 3, 89.—
    5.
    To make or render vows or votive offerings to the gods:

    Veneri ponere vota,

    Prop. 3, 12, 18:

    nunc ego victrices lauro redimire tabellas, Nec Veneris mediā ponere in aede morer,

    Ov. Am. 1, 11, 25:

    hic ponite lucida Funalia et vectes,

    Hor. C. 3, 26, 6:

    libatum agricolae ponitur ante deo,

    Tib. 1, 1, 14; Ov. M. 3, 506:

    ex praedā tripodem aureum Delphi posuit,

    Nep. Paus. 2, 3.—
    6.
    In speaking or writing, to lay down as true, to state, assume, assert, maintain, allege, take for granted, etc.:

    quamobrem, ut paulo ante posui, si, etc.,

    Cic. Fam. 1, 9, 21; id. Fin. 2, 31, 100:

    recte Magnus ille noster, me audiente, posuit in judicio, rem publicam, etc.,

    id. Leg. 2, 3, 6: verum pono, esse victum eum;

    at, etc.,

    Ter. Phorm. 4, 3, 25:

    positum sit igitur in primis, etc.,

    Cic. Or. 4, 14:

    hoc posito atque concesso, esse quandam vim divinam, etc.,

    id. Div. 1, 52, 118; cf.:

    quo posito, et omnium sensu adprobato,

    id. Fin. 3, 8, 29; id. Leg. 2, 19, 48:

    pono satis in eo fuisse orationis atque ingenii,

    id. Brut. 45, 165:

    aliquid pro certo ponere,

    Liv. 10, 9 fin.:

    nunc rem ipsam ponamus quam illi non negant... Est haec res posita, quae ab adversario non negatur,

    Cic. Caecin. 11, 32.—
    7.
    Esp.: exemplum ponere, to cite an instance:

    eorum quae constant exempla ponemus,

    Cic. Inv. 1, 38, 68:

    perspicuo et grandi vitio praeditum posuimus exemplum,

    id. ib. 1, 47, 88:

    ab adjunctis antea posui exemplum,

    id. Top. 11, 50:

    horum exempla posui ex jure civili,

    id. ib. 14, 58:

    horum generum ex Cicerone exempla ponamus,

    Quint. 5, 11, 11; 6, 3, 108 al.—
    8.
    To set before the mind, represent, describe:

    nec ponere lucum Artifices, nec, etc.,

    Pers. 1, 70:

    pone Tigellinum,

    Juv. 1, 155.—
    9.
    To propose, offer, fix upon a theme for discussion (= proponere):

    mihi nunc vos quaestiunculam, de quā meo arbitratu loquar, ponitis?

    Cic. de Or. 1, 22, 102; 2, 1, 2:

    ponere aliquid, ad quod audiam, si tibi non est molestum, volo,

    id. Fat. 2, 4; cf.:

    ponere jubebam, de quo quis audire vellet,

    id. Tusc. 1, 4, 7:

    ponere praemium,

    Liv. 39, 17, 1; and impers. pass.:

    doctorum est ista consuetudo eaque Graecorum, ut iis ponatur, de quo disputent quamvis subito,

    id. Lael. 5, 17; so,

    cum ita positum esset, videri, etc.,

    id. Tusc. 3, 22, 54.—
    10.
    To put away, leave off, dismiss, forego, lay down, surrender (= deponere):

    vitam propera ponere,

    Plaut. Curc. 4, 3, 4:

    vitia,

    Cic. de Or. 3, 12, 46:

    dolorem,

    id. Tusc. 3, 28, 66: inimicitias, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6:

    curas,

    Liv. 1, 19:

    metum,

    Plin. Ep. 5, 6:

    iram,

    Hor. A. P. 160:

    moras,

    id. C. 4, 12, 25; Ov. F. 2, 816:

    animos feroces,

    Liv. 8, 1:

    corda ferocia,

    Verg. A. 1, 302:

    vires (flammae),

    id. ib. 5, 681:

    ipsum rudimentum adulescentiae bello lacessentem Romanos posuisse,

    had obtained his first experience, Liv. 31, 11 fin.; Suet. Ner. 22; also,

    tirocinium,

    Just. 12, 4, 6:

    animam,

    to lay down life, Vulg. Johan. 10, 15; 17.—Esp., milit. t. t.: arma ponere (= deponere), to lay down arms, yield, surrender:

    Nepesinis inde edictum ut arma ponant,

    Liv. 6, 10, 5:

    dedi imperatorem, arma poni jubet,

    id. 4, 10, 3; cf.:

    positis armis,

    id. 35, 36, 4; id. Epit. 88.—
    11.
    To make, cause to be (eccl. Lat.):

    cornu tuum ponam ferreum,

    Vulg. Mich. 4, 13:

    posuit me desolatam,

    id. Thren. 3, 11; with quasi:

    ponam Samariam quasi acervum,

    id. Mich. 1, 6; with in and acc.:

    posuerunt eam in ruinam,

    id. Isa. 23, 13.—
    12.
    To assume, suppose, put a case (of mere suppositions; only late Lat.; cf. 6 supra): pone tamen ab evangelistis scriptum, Ambros. de Fide, 5, 16, 194; Ps.-Quint. Decl. 273.—Hence, pŏsĭtus, a, um, P. a., of localities, placed, situated; situate, standing, lying anywhere:

    Roma in montibus posita,

    Cic. Agr. 2, 35, 96:

    Delos in Aegaeo mari posita,

    id. Imp. Pomp. 18, 55:

    portus ex adverso urbi positus,

    Liv. 45, 5:

    tumulus opportune ad id positus,

    id. 28, 13:

    urbs alieno solo posita,

    id. 4, 17.— Poet.:

    somno positus = sopitus,

    lulled to sleep, Verg. A. 4, 527.

    Lewis & Short latin dictionary > pono

  • 31 tango

    tango, tĕtĭgi, tactum, 3 (old collat. form tago, xi, 3:

    tagit Pacuvius in Teucro: ut ego, si quisquam me tagit. Et tagam idem in Hermiona: aut non cernam, nisi tagam: sine dubio antiquā consuetudine usurpavit. Nam nunc ea sine praepositionibus non dicuntur, ut contigit, attigit,

    Fest. p. 356 Müll.: PELLEX ARAM IVNONIS NE TANGITO, Lex Numae ap. Fest. p. 222 ib.: sed o Petruelle, ne meum taxis librum, Varr. ap. Non. 176, 18, and 180, 8), v. a. [root tag-; Gr. te-tag-ôn, grasping; tê, take; Lat. tago, tagax; Goth. tēkan, to touch; Engl. take; cf.: inter, contages], to touch (syn. tracto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    tangere enim et tangi, nisi corpus, nulla potest res, Lucr 1, 304: tange utramvis digitulo minimo modo,

    Plaut. Rud. 3, 4, 15:

    genu terram tangere,

    Cic. Tusc. 2, 24, 57:

    virgā Virginis os,

    Ov. M. 11, 308:

    aliquem cubito,

    Hor. S. 2, 5, 42.—
    B.
    In partic.
    1.
    To touch, i. e.,
    a.
    To take, take away, curry off: Sa. Tetigin' tui quidquam? Aes. Si attigisses, ferres infortunium, Ter. Ad. 2, 1, 24:

    de praedā meā teruncium nec attigit nec tacturus est quisquam,

    Cic. Fam. 2, 17, 4:

    quia tangam nullum ab invito,

    id. Agr. 2, 25, 67; Liv. 29, 20. —
    b.
    To taste, to eat, to drink:

    salsa sunt, tangere ut non velis,

    Plaut. Poen. 1, 2, 35:

    illa (corpora) Non cani tetigere lupi,

    Ov. M. 7, 550:

    saporem,

    id. F. 3, 745:

    cupiens varià fastidia cenā Vincere tangentis male singula dente superbo,

    Hor. S. 2, 6, 87:

    Superorum tangere mensas,

    Ov. M. 6, 173:

    tetigit calicem clanculum,

    has emptied, Plaut. Mil. 3, 2, 10. —
    2.
    Of places.
    a.
    To reach, arrive at, come to a place (syn. pervenio):

    Verres simul ac tetigit provinciam, statim, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 10, § 27; cf. id. Att. 6, 1, 6:

    portus,

    Verg. A. 4, 612:

    terminum mundi armis,

    Hor. C. 3, 3, 54:

    vada,

    id. ib. 1, 3, 24:

    lucum gradu,

    Ov. M. 3, 36:

    domos,

    id. ib. 4, 779;

    6, 601: quem (Nilum) simul ac tetigit,

    id. ib. 1, 729:

    ut tellus est mihi tacta,

    id. Tr. 3, 2, 18:

    limina,

    id. M. 10, 456; Juv. 14, 44:

    nocturno castra dolo,

    Ov. H. 1, 42 et saep.—
    b.
    To border on, be contiguous to:

    qui (fundi) Tiberim fere omnes tangunt,

    Cic. Rosc. Am. 7, 20:

    haec civitas Rhenum tangit,

    Caes. B. G. 5, 3:

    quae (villa) viam tangeret,

    Cic. Mil. 19, 51:

    vertice sidera,

    Ov. M. 7, 61. —
    3.
    To touch, i. e.,
    a.
    To strike, hit, beat (mostly poet.):

    chordas,

    Ov. R. Am. 336:

    flagello Chloen,

    Hor. C. 3, 26, 12:

    quem tetigit jactu,

    Prop. 2, 34 (3, 32), 60:

    loca tangere fundā,

    Tib. 4, 1, 97:

    te hora Caniculae Nescit tangere,

    to touch, affect, Hor. C. 3, 13, 10.—Euphem., to put to death:

    quemquam praeterea oportuisse tangi,

    Cic. Att. 15, 11, 2:

    statua aut aera legum de caelo tacta,

    i.e. struck by lightning, id. Div. 2, 21, 47; so, de caelo tactus, Liv. 25, 7, 7; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17:

    e caelo tactum,

    Plin. 36, 4, 4, § 10; cf.:

    ulmus fulmine tacta,

    Ov. Tr. 2, 144:

    tacta aedes Junonis,

    Plin. 2, 54, 55, § 144.—Prov.:

    tetigisti acu (rem),

    you have hit the nail on the head, Plaut. Rud. 5, 2, 19; cf.:

    tangis en ipsos metus,

    the thing you fear, Sen. Oedip. 795.—
    b.
    To take hold of, to touch, handle, etc.;

    esp. in mal. part.: virginem,

    Ter. Ad. 4, 5, 52:

    cur id ausus's facere ut id quod non tuom esset tangeres?

    Plaut. Aul. 4, 10, 14; Ter. Heaut. 4, 6, 15; id. Eun. 4, 7, 27 sq.; Cat. 21, 8; Hor. S. 1, 2, 28; 1, 2, 54.— Absol.:

    cibum una capias, assis, tangas, ludas, propter dormias,

    Ter. Eun. 2, 3, 81 (82):

    si non tangendi copia'st,

    id. ib. 4, 2, 10; id. Phorm. 5, 8 (9), 5.—
    4.
    To besprinkle, moisten, wash, smear, anoint ( poet. and in post-Aug. prose;

    syn. tingo): corpus aquā,

    Ov. F. 4, 790:

    comas tristi medicamine,

    id. M. 6, 140:

    oculos olivo,

    Pers. 3, 44:

    superiorem palpebram salivā,

    Plin. 28, 4, 7, § 38:

    caput igne sulfuris,

    Prop. 4 (5), 8, 86; cf.:

    voluit tangi lucerna mero,

    id. 4 (5), 3, 60:

    luto corpora tangit amor,

    Tib. 1, 8, 52.—
    5.
    To color, dye:

    supercilium madidā fuligine,

    Juvenc. 2, 93. —
    II.
    Trop.
    A.
    Of the mind or feelings, to touch, move, affect, impress:

    minae Clodii contentionesque modice me tangunt,

    Cic. Att. 2, 19, 1:

    si vos urbis, si vestri nulla cura tangit,

    Liv. 3, 17, 3:

    Numitori tetigerat animum memoria nepotum,

    id. 1, 5:

    mentem mortalia tangunt,

    Verg. A. 1, 462:

    si curat cor spectantis tetigisse querela,

    Hor. A. P. 98:

    nec formā tangor, poteram tamen hac quoque tangi,

    Ov. M. 10, 614:

    vota tamen tetigere deos, tetigere parentes,

    id. ib. 4, 164:

    nymphas tetigit nova res,

    id. ib. 15, 552:

    nec amor nos tangit habendi,

    id. A. A. 3, 541:

    exemplo tangi,

    id. H. 15 (16), 326; id. F. 5, 489; Prop. 1, 9, 17:

    religione tactus hospes,

    Liv. 1, 45, 7:

    tetigerat animum memoria nepotum,

    id. 1, 5, 6:

    si quem gloria tangit,

    Sen. Hippol. 27.—
    B.
    Qs. to prick or stick one, i. e.,
    1.
    To take in, trick, dupe; to cozen or cheat out of any thing (anteclass.):

    tuom tangam patrem,

    Plaut. Ps. 1, 1, 118; cf.:

    probe tactus Ballio est,

    id. ib. 5, 2, 13:

    tangere hominem volt bolo,

    id. Poen. prol. 101:

    istis adeo te tetigi triginta minis,

    id. Ep. 5, 2, 40: senem triginta minis, Poët. ap. Cic. de Or. 2, 64, 257:

    lenunculum aere militari,

    Plaut. Poen. 5, 5, 7: patrem talento argenti, Turp. ap. Non. 408, 28:

    tactus sum vehementer visco,

    I am limed, caught, Plaut. Bacch. 5, 2, 39:

    volucres harundinibus,

    Petr. 109.—
    2.
    To sting or nettle any one by something said:

    quo pacto Rhodium tetigerim in convivio,

    Ter. Eun. 3, 1, 30; cf.

    maledictis,

    Fest. p. 356 Müll.—
    C.
    Of speech, to touch upon, mention, speak of, refer to, cite:

    non tango, quod avarus homo est, quodque improbu' mitto, Lucil. ap. Rufin. Schem. Lex. § 12 (p. 274 Frotsch.): leviter unum quodque tangam,

    Cic. Rosc. Am. 30, 83:

    ubi Aristoteles ista tetigit?

    id. Ac. 2, 44, 136:

    illud tertium, quod a Crasso tactum est,

    id. de Or. 2, 10, 43: ne tangantur rationes ad Opis, be discussed, examined, Anton. ap. Cic. Phil. 8, 9, 26:

    si tacta loquar,

    Manil. 3, 21; cf.:

    quid minus utibile fuit quam hoc ulcus tangere Aut nominare uxorem?

    Ter. Phorm. 4, 4, 9.—
    D.
    To take in hand, undertake (rare):

    carmina,

    Ov. Am. 3, 12, 17: quis te Carminis heroi tangere jussit opus? prop. 4, 2 (3, 3), 16.

    Lewis & Short latin dictionary > tango

  • 32 testificatus

    testĭfĭcor, ātus, 1, v. dep. a. [1. testisfacio].—
    I.
    To bear witness, give evidence, attest, testify (class.; esp. freq. in Cic.; cf. testor).
    A.
    Lit.:

    haec cum maxime testificaretur, in vincula conjectus est,

    Cic. Verr. 2, 5, 7, § 17.—With obj.-clause:

    testificantur illi Quinctium non stitisse,

    Cic. Quint. 6. 25;

    testificor, denuntio, ante praedico, nihil M. Antonium, etc.,

    id. Phil. 6, 3, 5; id. de Or. 2, 55, 224; id. Or. 10, 35:

    licet Te memorem dominae testificere tuae,

    Ov. A. A. 2, 270.—With rel.-clause:

    testificaris, quid dixerim aliquando aut scripserim,

    Cic. Tusc. 5, 11, 33.— Absol.:

    ut statim testificati discederent,

    Cic. Caecin. 16, 45.—
    B.
    Transf., to show, demonstrate, exhibit, publish, bring to light, etc.:

    testificabar sententiam meam,

    Cic. Att. 8, 1, 2:

    amorem meum,

    id. Fam. 2, 4, 2:

    auctam lenitatem suam,

    Tac. A. 14, 12:

    edicto non longam sui absentiam fore,

    id. ib. 15, 36: antiquas opes. Ov. F. 2, 302:

    hospitis adventum dei,

    id. ib. 1, 240; cf.:

    natalem tuum,

    id. Am. 1, 8, 94.—
    II.
    To call to witness (rare); deos hominesque amicitiamque nostram testificor, me tibi praedixisse, etc., Cael. ap Cic. Fam. 8, 16, 1; Cic. Att. 10, 9, A. 1:

    homines, deam,

    Ov. H. 20, 160; 21, 134:

    Stygiae numen aquae,

    id. F. 5, 250.— Hence,
    testĭfĭcātus, a, um, in a pass. sense:

    mihi nota fuit et abs te aliquando testificata tua voluntas omittendae provinciae,

    made known, averred, exhibited. Cic. Att. 1, 17, 7:

    mira sed et scaenā testificata loquar,

    Ov. F. 4, 326.

    Lewis & Short latin dictionary > testificatus

  • 33 testificor

    testĭfĭcor, ātus, 1, v. dep. a. [1. testisfacio].—
    I.
    To bear witness, give evidence, attest, testify (class.; esp. freq. in Cic.; cf. testor).
    A.
    Lit.:

    haec cum maxime testificaretur, in vincula conjectus est,

    Cic. Verr. 2, 5, 7, § 17.—With obj.-clause:

    testificantur illi Quinctium non stitisse,

    Cic. Quint. 6. 25;

    testificor, denuntio, ante praedico, nihil M. Antonium, etc.,

    id. Phil. 6, 3, 5; id. de Or. 2, 55, 224; id. Or. 10, 35:

    licet Te memorem dominae testificere tuae,

    Ov. A. A. 2, 270.—With rel.-clause:

    testificaris, quid dixerim aliquando aut scripserim,

    Cic. Tusc. 5, 11, 33.— Absol.:

    ut statim testificati discederent,

    Cic. Caecin. 16, 45.—
    B.
    Transf., to show, demonstrate, exhibit, publish, bring to light, etc.:

    testificabar sententiam meam,

    Cic. Att. 8, 1, 2:

    amorem meum,

    id. Fam. 2, 4, 2:

    auctam lenitatem suam,

    Tac. A. 14, 12:

    edicto non longam sui absentiam fore,

    id. ib. 15, 36: antiquas opes. Ov. F. 2, 302:

    hospitis adventum dei,

    id. ib. 1, 240; cf.:

    natalem tuum,

    id. Am. 1, 8, 94.—
    II.
    To call to witness (rare); deos hominesque amicitiamque nostram testificor, me tibi praedixisse, etc., Cael. ap Cic. Fam. 8, 16, 1; Cic. Att. 10, 9, A. 1:

    homines, deam,

    Ov. H. 20, 160; 21, 134:

    Stygiae numen aquae,

    id. F. 5, 250.— Hence,
    testĭfĭcātus, a, um, in a pass. sense:

    mihi nota fuit et abs te aliquando testificata tua voluntas omittendae provinciae,

    made known, averred, exhibited. Cic. Att. 1, 17, 7:

    mira sed et scaenā testificata loquar,

    Ov. F. 4, 326.

    Lewis & Short latin dictionary > testificor

См. также в других словарях:

  • In taberna — «In Tabеrna» (рус. В таверне) одна из самых известных средневековых застольных песен на латинском языке, была написана около 1160 года. 196 песня в кодексе Carmina Burana, крупнейшем сборнике поэзии вагантов. Поскольку поэзия вагантов в… …   Википедия

  • SCYLLA — I. SCYLLA Phorci filia, quae cum mutuô Glauci amore teneretur, indignata Circe, quae Glaucum misere deperibat, Scyllam sibi ab illo praeferri, fontem, in quo illa lavari solebat, noxiis herbis veneficiisque infecit. Cuius rei illa ignara, cum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • AQUA — I. AQUA Vide infra Daphne. II. AQUA ab Dorico αἰκὸς, h. e. aequus sive levis, Voss. Orat. Institut. l. 4. c. 6. Etsi nec absurde Caes. Scaliger in Theophr. de Plant. L. 1. ubi et Graecos sic appellâsse antiquitus, colligit ex nomine ᾿αχελῶος. Ob… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • SCURRAE — duplicis olim generis: Urbani, qui in Scenas adhibebantur, et Domestici, qui mensas obsidebant; ob verborum lasciviam gestuumque turpitudinem Populo carissimi. Praeter enim Moriones, Nanos et Nanas, Scurrae quoque mensis adstabant, convivas… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PENSILES Horti — Curtio l. 5. c. 1. ubi Babylonem deseribit, memorantur his verbis: Super arce vulgatum Graecorum fabulis miraculum Pensiles horti sunt; summam murorum altitudinem aequantes multarumque arborum umbrâ et proceitate amoeni. Saxô pilae, quae totum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ANTHROPOPHAGES — SECTION PREMIÈRE.     Nous avons parlé de l amour. Il est dur de passer de gens qui se baisent à gens qui se mangent. Il n est que trop vrai qu il y a eu des anthropophages; nous en avons trouvé en Amérique; il y en a peut être encore, et les… …   Dictionnaire philosophique de Voltaire

  • escouter — Escouter, Alij scribunt Ascouter, ab Auscultare, voyez Accouster. Escouter, Auscultare, Aurem praebere, Operam auscultando dare, Aliquid in aures suas immittere, Sermoni alicuius dare operam vel vacare. Escouter et bailler audience, Audire… …   Thresor de la langue françoyse

  • VESTIS — primi hominis innocentia fuit, cui postquam iniquitas successit, vidit se nudum esse, et consutis foliis fecit sibi subligacula, Genes. c. 3. v. 7. ut sic membris minime honestis honorem circumponeret, prout loquitur Paulus 1. Corinth. c. 12. v.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Membra Jesu Nostri — Title page of Membra Jesu Nostri Membra Jesu Nostri (English: The Limbs of our Jesus), BuxWV 75, is a cycle of seven cantatas composed by Dieterich Buxtehude in 1680, and dedicated to Gustaf Düben. The full Latin title Membra Jesu nostri… …   Wikipedia

  • Membra Jesu Nostri — La page de titre du seul manuscrit autographe conservé de Membra Jesu nostri. Membra Jesu nostri (titre complet Membra Jesu nostri patientis sanctissima humissima totius cordis devotione decantata, en français « les membres de notre… …   Wikipédia en Français

  • Membra Jesu nostri — La page de titre du seul manuscrit autographe conservé de Membra Jesu nostri. Membra Jesu nostri (titre complet Membra Jesu nostri patientis sanctissima humissima totius cordis devotione decantata, en français « les membres de notre… …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»