-
1 propendeo
prō-pendeo, di, sum, 2 (in Plaut. As. 2, 2, 39, the correct reading is propendes), v. n., to hang forth or forward, hang down.I.Lit. (class.):II.ex ramis propendens,
Plin. 26, 7, 20, § 36; Suet. Galb. 21:lanx propendet,
Cic. Tusc. 5, 17, 51.—Trop.A.(The figure borrowed from the descending scale of a balance.) To weigh more, haec the preponderance:B.nec dependes nec propendes,
weighest neither less nor more, Plaut. As. 2, 2, 39:si bona propendent,
Cic. Tuse. 5, 31, 86.—To be inclined or disposed to any thing:C.si suā sponte quo impellimus, inclinant atque propendent,
Cic. de Or. 2, 44, 18.—To be well disposed, favorable:A.inclinatione voluntatis propendere in aliquem,
Cic. de Or. 2, 29, 129.—Hence, prō-pensus, a, um, P. a.Lit., hanging down (post-class.):2.propensum labrum,
Sol. 20:propenso sesquipede,
Pers. 1, 57 dub. —Transf., = magno pene praeditus (post-class.), Capitol. Gord. 19.—B.Trop.1.Inclining towards, coming near, approaching (class.); with ad:2.disputatio ad veritatis similitudinem propensior,
Cic. N. D. 3, 40, 94:ad veritatem,
id. Div. 1, 5, 9. —Heavy, weighty, important (class.):3.illa de meā pecuniā ramenta fiat plumea propensior,
Plaut. Bacch. 3, 4, 15:id fit propensius,
more weighty, important, Cic. Par. 3, 2, 24.—Inclined, disposed, prone to any thing (syn. proclivis); usually constr. with ad or in and acc.; rarely with dat.(α).With ad:(β).non tam propensus ad misericordiam, quam inclinatus ad severitatem videbatur,
Cic. Rosc. Am. 30, 85:ad dicendum,
id. Fin. 3, 20, 66:animus propensus ad salutem alicujus,
id. Fam. 4, 13, 5:ad liberalitatem,
id. Lael. 9, 31.— Comp.:paulo ad voluptates propensior,
Cic. Off. 1, 30, 105:ad lenitatem,
id. Mur. 31, 64:animus alius ad alia vitia propensior,
id. Tusc. 4, 37, 81:sunt propensiores ad bene merendum quam ad reposcendum,
id. Lael. 9, 32.—With in and acc.:(γ).propensus in alteram partem,
Cic. Att. 8, 3, 4.— Comp.:propensior benignitas esse debebit in calamitosos,
Cic. Off. 2, 18, 62:in neutram partem propensiores,
id. Fin. 5, 11, 30.—With dat.:(δ).in divisione regni propensior fuisse Alexandro videbatur,
more disposed to favor Alexander, Just. 16, 1, 2 (al. pro Alexandro).—Absol., well-disposed, favorable, willing, ready (class.):propenso animo aliquid facere,
Cic. Att. 13, 21, 7; Liv. 37, 54:propensum favorem petiit,
Ov. M. 14, 706.— Sup.: propensissimā civitatum voluntate, Auct. B. Alex. 26.—Hence, adv.: prōpensē, willingly, readily, with inclination (class.): conspiratio propense facta, Lentulus ap. Cic. Fam. 12, 15, 3.— Comp.:propensius senatum facturum,
Liv. 37, 52:eoque propensius laudandus est,
App. Flor. p. 98 Oud. -
2 pendō
pendō pependī, pēnsus, ere [PAND-], to suspend, weigh, weigh out: pensas examinat herbas, O.— To weigh out in payment, pay, pay out: stipendium quotannis, Cs.: pecuniam Pisoni: populo mercedem, Iu.—Fig., to pay, suffer, undergo: mihi tergo poenas, T.: poenas temeritatis: satis pro temeritate unius hominis suppliciorum pensum esse, L.: capitis poenas, O.— To weigh, ponder, consider, deliberate upon, decide: eam (rem) penditote: in philosophiā res spectatur, non verba penduntur.— To value, esteem, regard: quem tu vidisse beatus Non magni pendis, H.: Quae dico parvi pendunt, esteem lightly, T.: nili, care nothing for, T.: non flocci pendere, T.— Intrans, to weigh, be heavy: talentum ne minus pondo octoginta Romanis ponderibus pendat, L.* * *pendere, pependi, pensus Vweigh out; pay, pay out -
3 pendo
pendo, pĕpendi, pensum, 3 (pendissent, for pependissent, Liv. 45, 26 fin.:I. A.penderit for pependerit,
Paul. Nol. Carm. 14, 122), v. a. and n. [etym. dub.; cf. root sphad-, sphendonê, a sling; Lat. funda].— Lit., to cause to hang down, to suspend; esp. of scales in weighing.Lit. (very rare: syn. penso, expendo): unumquodque verbum staterā aurariā pendere, Varr. ap. Non. 455, 21: da pensam lanam, Titin. ap. Non. 369, 21; Plin. 19, 3, 15, § 39, read repensum: aere gravi cum uterentur Romani, penso eo, non numerato debitum solvebant, Fest. s. v. pendere, p. 208 Müll.:2.pensas examinat herbas,
Ov. M. 14, 270.—Transf., to pay, pay out (because, in the earliest times, payments were made by weighing out the metals; v. in the preced. the passage from Fest.;B.class.): militis stipendia ideo, quod eam stipem pendebant,
Varr. L. L. 5, § 182 Müll.:Achaei ingentem pecuniam pendunt L. Pisoni quotannis,
Cic. Prov. Cons. 3, 5; id. Att. 12, 25, 1:vectigal populo Romano,
Caes. B. G. 5, 23:vectigal,
Liv. 25, 8:tributum pro navibus,
Tac. A. 13, 51:pretium,
id. ib. 2, 87:coria boum in usus militares,
id. ib. 4, 72:mercedem alicui,
Juv. 3, 15.— Absol.:pro pabulo pendunt,
pay, Plin. 12, 14, 32, § 65.— Impers. pass.:iterumque imperii nostri publicanis penditur,
Plin. 12, 14, 32, § 65.—As punishments consisted of fines in money or cattle: pendere poenas, supplicia, etc., signified to pay, suffer, undergo a penalty:pendere poenas solvere significat,
Fest. p. 268 Müll.:Syrus mihi tergo poenas pendet,
Ter. Heaut. 4, 4, 6:maximas poenas pendo temeritatis meae,
Cic. Att. 11, 8, 1:satis pro temeritate unius hominis suppliciorum pensum esse,
Liv. 34, 61:capitis poenas,
Ov. F. 3, 845:poenas violatae religionis sanguine et caedibus,
Just. 8, 2, 4:magna supplicia perfidiae,
id. 11, 4, 2:crimen, culpam,
Val. Fl. 4, 477.—Rarely in this signif. absol., to suffer any thing ( poet.):tuis nam pendit in arvis Delius,
Val. Fl. 1, 445.—Trop.1.To weigh mentally, to ponder, consider, deliberate upon, decide (class.;b.syn.: pensito, trutinor): vos eam (rem) suo, non nominis pondere penditote,
Cic. Verr. 2, 4, 1, § 1:in philosophiā res spectatur, non verba penduntur,
id. Or. 16, 51:causam ex veritate,
id. Quint. 1, 5:rem levi conjecturā,
id. Rosc. Am. 22, 62.—To value, esteem, regard a thing; with gen. of the value (mostly ante-class. and poet.):2. II.neque cum me magni pendere visum'st,
Plaut. Curc. 2, 2, 12:aliquem,
Ter. Ad. 5, 4, 25:quem tu vidisse beatus Non magni pendis,
Hor. S. 2, 4, 93:nec jam religio divum neque numina magni Pendebantur,
Lucr. 6, 1277:unice unum plurimi pendit,
Plaut. Bacch. 2, 2, 29:te volturium vocant: Hostisne an civis comedis, parvi pendere,
id. Trin. 1, 2, 64 sq.:nequam hominis ego parvi pendo gratiam,
lightly esteem, id. Bacch. 3, 6, 29; so,parvi,
Ter. And. 3, 2, 46; id. Heaut. 4, 3, 37; id. Hec. 3, 5, 63:minoris pendo tergum illorum, quam meum,
care less for, Plaut. Most. 4, 1, 29:aliquem minoris,
id. ib. 1, 3, 58:aliquem nihili,
id. ib. 1, 3, 88:nihili,
id. Men. 5, 7, 4; id. Trin. 3, 1, 6; Ter. Ad. 3, 4, 6; cf.:non flocci pendere,
Ter. Eun. 3, 1, 21:sese experturum, quanti sese penderem,
Plaut. Truc. 2, 4, 44:tu illum numquam ostendisti quanti penderes,
Ter. Heaut. 1, 1, 103.—Neutr., to weigh ( poet. and in post-Aug. prose):A.tantundem pendere par est,
Lucr. 1, 361:talentum ne minus pondo octoginta Romanis ponderibus pendat,
Liv. 38, 38, 13; Plin. 9, 15, 17, § 44; id. 30, 48 fin., § 93; id. 18, 7, 12, § 66; id. 31, 6, 31, § 58 (in Sen. Ep. 66, 30, read pendent).—Hence, pensus, a, um, P. a., lit. weighed; hence, trop., esteemed, valued, prized, dear (as P. a. not in Cic. or Cæs.):utra condicio pensior, Virginemne an viduam habere?
Plaut. Stich. 1, 2, 61: ut nihil quicquam esset carius pensiusque nobis quam nosmetipsi, Taurus ap. Gell. 12, 5, 7.—Esp., as subst.: pensum, i, n., something weighed.Weight, consideration, scruple, importance, only in gen. sing.: nihil pensi habere aliquid, to lay no weight or stress upon a thing, to attach no value to, be indifferent to, care nothing about:B.sua parvi pendere, aliena cupere,... nihil pensi neque moderati habere,
Sall. C. 12, 2:nihil pensi neque sancti habere,
id. J. 41, 9:neque id quibus modis assequeretur, quicquam pensi habebat,
id. C. 5, 6:prorsus neque dicere, neque facere quicquam pensi habebat,
id. ib. 23, 2:nihil pensi habuit, quin, etc.,
Suet. Dom. 12; id. Ner. 34:ut neque fas neque fidem pensi haberet,
Tac. A. 13, 15: aliquid ratum pensumque habere, Att. Capitol. ap. Gell. 13, 12, 2. —So, non pensi ducere (very rare), Val. Max. 2, 9, 3.—Also, non adest or est alicui pensi: nec mihi adest tantillum pensi jam, quos capiam calceos, I don't care in the least, am perfectly indifferent, Plaut. Truc. 4, 2, 52:sed illis nec quid dicerent, nec quid facerent, quicquam umquam pensi fuisse,
they never cared at all, Liv. 34, 49:quibus si quicquam pensi umquam fuisset, non ea consilia de republicā habuissent,
if they had ever had regard for any considerations, Sall. C. 52, 34. —Prop., the wool weighed out to a slave to spin in a day; hence, a day's work in spinning, and, in gen., spinning, a spinner's task.1.Lit. (mostly ante-class. and poet.):2.pensum facere,
Plaut. Merc. 2, 3, 63; id. Men. 5, 2, 45:nocturna carpentes pensa puellae,
Verg. G. 1, 391:carmine quo captae dum fusis mollia pensa Devolvunt, etc.,
id. ib. 4, 348:famulasque ad lumina longo Exercet penso,
id. A. 8, 412; Prop. 3, 15, (4, 14), 15:castrensia,
i. e. for military garments, id. 4 (5), 3, 33:pensa manu ducunt,
Juv. 12, 65:lanificam revocas ad sua pensa manum,
Ov. Am. 1, 13, 24; id. H. 3, 75; Just. 1, 3, 2.— Poet., a thread spun by the Fates:durae peragunt pensa sorores,
Sen. Herc. Fur. 181:jamque in fine dies et inexorabile pensum Deficit,
Stat. S. 3, 3, 172: mortale resolvere, to unbind his mortal thread, i. e. to make him immortal, Calp. Ecl. 4, 137.—Trop., a charge, duty, office (so in Cic.; cf.:ministerium, munus, officium): pensum meum lepide accurabo,
Plaut. Bacch. 5, 2, 33; cf.:meum confeci,
id. Pers. 2, 4, 1:absolvere,
to perform one's duty, Varr. R. R. 2, 2:me ad meum munus pensumque revocabo,
Cic. de Or. 3, 30, 119; id. Verr. 2, 3, 46, § 109:nominis familiaeque,
Liv. 4, 52:operis sui peragere,
Col. 3, 10, 7.—Hence, adv.: pensē, carefully, considerately (post-class.): pensius, Flav. ap. Symm. Ep. 2, 34. -
4 re-pendō
re-pendō pendī, pēnsus, ere, to weigh back, return by weight: Aequa pensa erae, O.—To weigh in return, pay with the same weight: cui pro Gracchi capite erat aurum repensum.—To ransom, redeem: auro repensus Miles (i. e. redemptus), H.— Fig., to pay in kind, pay back, repay, requite, recompense, return, reward: vitam servatae dote, O.: magna, make a great return, V.: fatis contraria fata, balance, V.: Ingenio formae damna, make compensation for, O.
См. также в других словарях:
volonté — Volonté, Voluntas. La volonté et puissance de Dieu, Numen. La volonté ou vouloir d aucun, Nutus, voluntas nutusque. Volonté ou courage, Stomachus. Volonté ou affection, soit en bien, ou en mal, Animus. Volonté ardente de cognoistre ou apprendre… … Thresor de la langue françoyse