Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

pestilentia

  • 1 pestilentia

    pestilentia, ae, f. (pestilens), jede Seuche, jede ansteckende Krankheit, die Pest, I) eig. u. meton.: 1) eig.: causa pestilentiae, Cic.: de loco iam abiit pestilentia, Cic.: pestilentia coorta, minacior tamen quam periculosior, Liv.: gravi pestilentiā conflictari, Caes.: pestilentiā laborare, Liv.: eo anno pestilentia gravis incĭdit in urbem, Liv.: pestilentia populum invasit, Liv.: pestilentia incesserat (hatte gewütet) pari clade in Romanos Poenosque, Liv. – 2) meton., ungesunde Luft, -Witterung, -Gegend, autumni, Caes.: in pestilentiae finibus, Cic.: quorum (extorum) ex habitu atque ex colore cum salubritatis tum pestilentiae signa percipi, ob gesunde od. ungesunde Witterung sei (kommen werde), Cic.: pestilentiae possessores, ungesunder Plätze, Cic. – II) übtr., die Pest, oratio plena veneni et pestilentiae, Catull. 44, 12: Plur., animorum labes et pestilentiae, Gell. 1, 2, 4 zw.

    lateinisch-deutsches > pestilentia

  • 2 pestilentia

    pestilentia, ae, f. (pestilens), jede Seuche, jede ansteckende Krankheit, die Pest, I) eig. u. meton.: 1) eig.: causa pestilentiae, Cic.: de loco iam abiit pestilentia, Cic.: pestilentia coorta, minacior tamen quam periculosior, Liv.: gravi pestilentiā conflictari, Caes.: pestilentiā laborare, Liv.: eo anno pestilentia gravis incĭdit in urbem, Liv.: pestilentia populum invasit, Liv.: pestilentia incesserat (hatte gewütet) pari clade in Romanos Poenosque, Liv. – 2) meton., ungesunde Luft, -Witterung, -Gegend, autumni, Caes.: in pestilentiae finibus, Cic.: quorum (extorum) ex habitu atque ex colore cum salubritatis tum pestilentiae signa percipi, ob gesunde od. ungesunde Witterung sei (kommen werde), Cic.: pestilentiae possessores, ungesunder Plätze, Cic. – II) übtr., die Pest, oratio plena veneni et pestilentiae, Catull. 44, 12: Plur., animorum labes et pestilentiae, Gell. 1, 2, 4 zw.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pestilentia

  • 3 pestilentia

        pestilentia ae, f    [pestilens], an infectious disease, plague, pest, pestilence: gravi pestilentiā conflictati, Cs.: exercitūs nostri interitus fame, pestilentiā: gravis, L.—Fig.: ubi contagio quasi pestilentia invasit, corruption, S.: oratio plena pestilentiae, Ct.— An unwholesome atmosphere, malarial climate: autumni, Cs.: pestilentiae fines: pestilentiae possessores, i. e. unhealthy lands.
    * * *
    plague; pestilence; fever

    Latin-English dictionary > pestilentia

  • 4 pestilentia

    pestĭlentĭa, ae, f.    - peste, épidémie, contagion. [st2]2 [-] état d'insalubrité, lieu insalubre, insalubrité. [st2]3 [-] au fig. venin.    - pestilentiae possessores, Cic.: possesseurs de domaines malsains.
    * * *
    pestĭlentĭa, ae, f.    - peste, épidémie, contagion. [st2]2 [-] état d'insalubrité, lieu insalubre, insalubrité. [st2]3 [-] au fig. venin.    - pestilentiae possessores, Cic.: possesseurs de domaines malsains.
    * * *
        Pestilentia, pestilentiae, Idem. Plin. Peste, Pestilence.

    Dictionarium latinogallicum > pestilentia

  • 5 pestilentia

    pestĭlentĭa, ae, f. [pestilens], an infectious or contagious disease, a plague, pest, pestilence.
    I.
    Lit. (class.):

    Massilienses gravi pestilentiā conflictati,

    Caes. B. C. 2, 22; Cic. Off. 2, 5, 16:

    pestilentia gravis incidit in urbem,

    Liv. 27, 23:

    pestilentiae contagia prohibere,

    Plin. 23, 8, 80, § 157; Cels. 1, 10; 2, 1; 3, 7 init.
    B.
    Transf., an unwholesome atmosphere, weather, or region (class.):

    agrorum genus propter pestilentiam vastum atque desertum,

    Cic. Agr. 2, 26, 70:

    pestilentiae signa (opp. signa salubritatis),

    id. Div. 1, 5, 7:

    pestilentiae possessores,

    id. Agr. 1, 5, 15.—
    II.
    Trop., a plague, pest, pestilence ( poet. and in postclass. prose):

    oratio plena veneni et pestilentiae,

    Cat. 44, 11:

    cathedra pestilentiae,

    the seat of the scornful, Vulg. Psa. 1, 1.— In plur.:

    animorum labes et pestilentiae,

    Gell. 1, 2, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > pestilentia

  • 6 pestilentia

    pestilentia pestilentia, ae f зараза, повальная болезнь

    Латинско-русский словарь > pestilentia

  • 7 pestilentia

    pestilentia pestilentia, ae f чума

    Латинско-русский словарь > pestilentia

  • 8 pestilentia

    pestilentia, ae, f., pestilence, ||Mt. 24:7.*

    English-Latin new dictionary > pestilentia

  • 9 pestilentia

    ae f. [ pestilens ]
    1) чума, зараза, повальная болезнь (p. ingens orta est L; p. pecudum V)
    2) нездоровый климат, вредность (autumni, loci Cs)

    Латинско-русский словарь > pestilentia

  • 10 pestilentia

    , ae f
      эпидемия

    Dictionary Latin-Russian new > pestilentia

  • 11 Pest

    Pest, I) eig.: pestilentia (als epidemische Seuche). – lues (als unreiner Krankheitsstoff). – morbus pernicialis oder perniciosissimus (als tödliche Krankheit). – morbus insanabilis (als unheilbare Krankheit). – die P. bricht in der Stadt aus, pestilentia incĭdit in urbem: eine Stadt leidet an der P., pestilentia urit urbem: die P. haben. pestilentiā laborare: an der P. sterben, pestilentiā absumi: die jungen Leute starben an der P., iuventus pestilentiā amissa est: etw. wie die P. fliehen, alqd vitare ut luem. – II) uneig.: pestis; pernicies; verb. pestis ac pernicies. – er ist die P. der Jünglinge, pestis est adulescentium.

    deutsch-lateinisches > Pest

  • 12 incido

    [st1]1 [-] incĭdo, ĕre, cĭdi [in + cado]: - intr. -    - part. fut. incasurus, Plin. 2, 97. a - tomber dans, sur.    - in foveam incidere, Cic. Phil. 4, 12: tomber dans une fosse.    - ad terram incidere, Virg. En. 12, 926: tomber à terre. --- [avec dat]. Liv. 21, 10, 10. b - se jeter sur, se précipiter vers.    - in vallum incidere, Liv. 27, 13, 2: se précipiter vers le retranchement [en fuyant].    - hi amnes incidunt... flumini, Liv. 44, 31, 4: ces rivières se jettent dans le fleuve... c - fondre sur, attaquer.    - in hostem incidere, Liv. 8, 8, 13: fondre sur l'ennemi.    - ultimis incidere, Liv. 28, 13, 9: fondre sur les derniers. d - tomber dans, sur [par hasard].    - in aliquem incidere, Cic. Planc. 99: tomber sur qqn, le rencontrer.    - in insidias incidere, Cic. Fam. 7, 3, 3: tomber dans des embûches.    - in manus alicujus incidere, Cic. Clu. 21: tomber entre les mains, au pouvoir de qqn. --- cf. Cic. Att. 8, 11, 4.    - in sermonem vestrum incidere, Cic. de Or. 1, 111, survenir dans votre entretien.    - quocumque inciderunt oculi, Cic. Mil. 1: partout où tombent mes regards.    - avec dat. alicui improviso incidere, Cic. Verr. 2, 182: tomber chez qqn à l'improviste. e - tomber dans, devenir la proie de.    - in morbum incidere, Cic. Fam. 13, 29, 4: tomber malade.    - in furorem et insaniam incidere, Cic. Pis. 46: tomber dans la folie et la démence.    - in gloriæ cupiditatem incidere, Cic. Off. 1, 26: tomber dans la passion de la gloire.    - in sermonem hominum incidere, Cic. Att. 16, 2, 4 ; Fam. 9, 3, 1: faire l'objet des conversations. g - arriver, venir par coïncidence.    - in mentionem alicujus incidere, Cic. Cæcil. 50: en venir à parler de qqn.    - incidere in eum sermonem, qui tum fere multis erat in ore, Cic. Læl. 2: tomber sur un sujet de conversation qui était alors dans presque toutes les bouches, = en venir à s'entretenir de...    - quoniam in eadem rei publicæ tempora incidimus, Cic. Fam. 5, 8, 3: puisque nous sommes tombés tous deux dans les mêmes conjonctures politiques.    - ad aliquid faciendum incidere, Cic. Fam. 5, 8, 3: en venir à faire qqch.    - in quem diem Romana incident mysteria, Cic. Att. 6, 1, 26: [dire] quel jour tombent les mystères romains.    - quorum ætas in eorum tempora, quos nominavi, incidit, Cic. Or. 39: leur génération a coïncidé avec l'époque des écrivains que j'ai nommés (a été contemporaine des écrivains...) h - arriver, se présenter (à l'esprit...).    - quodcumque in mentem incidit, Cic. Fin. 4, 43: tout ce qui vient dans l'esprit.    - mihi incidit suspicio, Ter. And. 359: un soupçon me traverse l'esprit.    - incidunt sæpe tempora, cum... Cic. Off. 1, 31: il arrive souvent des circonstances où...    - multis viris tales casus inciderunt, Cic. Fam. 5, 17, 3: de semblables malheurs sont arrivés à beaucoup de personnages. --- cf. Cic. de Or. 1, 26.    - eorum ipsorum, quæ honesta sunt, potest incidere contentio et comparatio, Cic. Off. 1, 152: pour les choses mêmes qui sont honnêtes, il peut se présenter une confrontation et une comparaison.    - mentio, consultatio incidit de aliqua re, Liv. 1, 57, 6 ; 30, 23, 2: l'entretien, la consultation tombe sur telle chose.    - cum inciderit, ut... Cic. Fin. 1, 7: quand il arrivera que...    - forte ita incidit, ut..., ne... Liv. 26, 23, 2 ; 1, 46, 5: le hasard voulut que..., empêcha que... k - s'abattre sur.    - terror incidit ejus exercitui, Caes. BC. 3, 13, 2: la terreur s'abattit sur son armée. --- cf. Cic. de Or. 1, 26.    - pestilentia incidit in urbem agrosque, Liv. 27, 23, 6: une épidémie s'abattit sur la ville et dans les campagnes.    - qqf. tr. ballista obruit quos inciderat, Tac. H. 3: la balliste écrasa ceux sur lesquels elle tomba. --- Apul. M. 6, 8; 6, 14; Ambr. Tob. 2; Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10; id. ib. 14, 1. [st1]2 [-] incīdo, ĕre, cīdi, cīsum [in + caedo]: - tr. - a - entailler, inciser, tailler.    - arbor inciditur vitro, Plin. 12, 115: on fait une entaille dans l'arbre avec du verre.    - pulmo incisus, Cic. Div. 1, 85: un poumon fendillé.    - pinnas incidere, Cic. Att. 4, 2, 5: rogner les ailes.    - vites falce incidere, Virg. B. 3, 11: émonder la vigne. b - graver, buriner.    - in æs aliquid incidere, Cic. Phil. 5. 11: graver qqch sur l'airain.    - aliquem litteris incidere, Sen. Ep. 21, 4: graver dans une lettre le nom, l'image de qqn.    - in basi nomen erat incisum, Cic. Verr. 4, 74: le nom était gravé sur le socle. --- cf. Cic. Verr. 4, 127; Fam. 13, 36.    - (erunt) incisæ litteræ Cic. Phil. 14, 33: une inscription sera gravée.    - arboribus incidere, Virg. B. 10, 53: graver sur les arbres. c - faire en entaillant, en coupant.    - ferro denses incidere, Ov. M. 8, 245: faire des dents en entaillant le fer.    - faces incidere, Virg. B. 8, 29: couper des torches (tailler des torches dans le bois). d - couper, trancher.    - linum incidere, Cic. Cat. 3, 10: trancher le fil [qui ferme une lettre].    - funem incidere, Virg. En. 3, 667: couper le câble. e - fig. couper, interrompre.    - inciditur omnis deliberatio, si... Cic. de Or. 2, 336: toute délibération est coupée, si... --- cf. Liv. 32, 37, 5.    - genus vocis crebro incidens, Cic. de Or. 3, 217: une voix faisant des pauses fréquentes. g - trancher, couper court à.    - media incidere, Cic. Phil. 2, 47: couper court aux détails intermédiaires. --- cf. Virg. B. 9, 14 ; Hor. Ep. 1, 14, 36.    - spem inciderunt (urbem) capi primo impetu posse, Liv. 44, 13, 3: ils ôtèrent tout espoir que la ville pût être prise au premier assaut.
    * * *
    [st1]1 [-] incĭdo, ĕre, cĭdi [in + cado]: - intr. -    - part. fut. incasurus, Plin. 2, 97. a - tomber dans, sur.    - in foveam incidere, Cic. Phil. 4, 12: tomber dans une fosse.    - ad terram incidere, Virg. En. 12, 926: tomber à terre. --- [avec dat]. Liv. 21, 10, 10. b - se jeter sur, se précipiter vers.    - in vallum incidere, Liv. 27, 13, 2: se précipiter vers le retranchement [en fuyant].    - hi amnes incidunt... flumini, Liv. 44, 31, 4: ces rivières se jettent dans le fleuve... c - fondre sur, attaquer.    - in hostem incidere, Liv. 8, 8, 13: fondre sur l'ennemi.    - ultimis incidere, Liv. 28, 13, 9: fondre sur les derniers. d - tomber dans, sur [par hasard].    - in aliquem incidere, Cic. Planc. 99: tomber sur qqn, le rencontrer.    - in insidias incidere, Cic. Fam. 7, 3, 3: tomber dans des embûches.    - in manus alicujus incidere, Cic. Clu. 21: tomber entre les mains, au pouvoir de qqn. --- cf. Cic. Att. 8, 11, 4.    - in sermonem vestrum incidere, Cic. de Or. 1, 111, survenir dans votre entretien.    - quocumque inciderunt oculi, Cic. Mil. 1: partout où tombent mes regards.    - avec dat. alicui improviso incidere, Cic. Verr. 2, 182: tomber chez qqn à l'improviste. e - tomber dans, devenir la proie de.    - in morbum incidere, Cic. Fam. 13, 29, 4: tomber malade.    - in furorem et insaniam incidere, Cic. Pis. 46: tomber dans la folie et la démence.    - in gloriæ cupiditatem incidere, Cic. Off. 1, 26: tomber dans la passion de la gloire.    - in sermonem hominum incidere, Cic. Att. 16, 2, 4 ; Fam. 9, 3, 1: faire l'objet des conversations. g - arriver, venir par coïncidence.    - in mentionem alicujus incidere, Cic. Cæcil. 50: en venir à parler de qqn.    - incidere in eum sermonem, qui tum fere multis erat in ore, Cic. Læl. 2: tomber sur un sujet de conversation qui était alors dans presque toutes les bouches, = en venir à s'entretenir de...    - quoniam in eadem rei publicæ tempora incidimus, Cic. Fam. 5, 8, 3: puisque nous sommes tombés tous deux dans les mêmes conjonctures politiques.    - ad aliquid faciendum incidere, Cic. Fam. 5, 8, 3: en venir à faire qqch.    - in quem diem Romana incident mysteria, Cic. Att. 6, 1, 26: [dire] quel jour tombent les mystères romains.    - quorum ætas in eorum tempora, quos nominavi, incidit, Cic. Or. 39: leur génération a coïncidé avec l'époque des écrivains que j'ai nommés (a été contemporaine des écrivains...) h - arriver, se présenter (à l'esprit...).    - quodcumque in mentem incidit, Cic. Fin. 4, 43: tout ce qui vient dans l'esprit.    - mihi incidit suspicio, Ter. And. 359: un soupçon me traverse l'esprit.    - incidunt sæpe tempora, cum... Cic. Off. 1, 31: il arrive souvent des circonstances où...    - multis viris tales casus inciderunt, Cic. Fam. 5, 17, 3: de semblables malheurs sont arrivés à beaucoup de personnages. --- cf. Cic. de Or. 1, 26.    - eorum ipsorum, quæ honesta sunt, potest incidere contentio et comparatio, Cic. Off. 1, 152: pour les choses mêmes qui sont honnêtes, il peut se présenter une confrontation et une comparaison.    - mentio, consultatio incidit de aliqua re, Liv. 1, 57, 6 ; 30, 23, 2: l'entretien, la consultation tombe sur telle chose.    - cum inciderit, ut... Cic. Fin. 1, 7: quand il arrivera que...    - forte ita incidit, ut..., ne... Liv. 26, 23, 2 ; 1, 46, 5: le hasard voulut que..., empêcha que... k - s'abattre sur.    - terror incidit ejus exercitui, Caes. BC. 3, 13, 2: la terreur s'abattit sur son armée. --- cf. Cic. de Or. 1, 26.    - pestilentia incidit in urbem agrosque, Liv. 27, 23, 6: une épidémie s'abattit sur la ville et dans les campagnes.    - qqf. tr. ballista obruit quos inciderat, Tac. H. 3: la balliste écrasa ceux sur lesquels elle tomba. --- Apul. M. 6, 8; 6, 14; Ambr. Tob. 2; Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10; id. ib. 14, 1. [st1]2 [-] incīdo, ĕre, cīdi, cīsum [in + caedo]: - tr. - a - entailler, inciser, tailler.    - arbor inciditur vitro, Plin. 12, 115: on fait une entaille dans l'arbre avec du verre.    - pulmo incisus, Cic. Div. 1, 85: un poumon fendillé.    - pinnas incidere, Cic. Att. 4, 2, 5: rogner les ailes.    - vites falce incidere, Virg. B. 3, 11: émonder la vigne. b - graver, buriner.    - in æs aliquid incidere, Cic. Phil. 5. 11: graver qqch sur l'airain.    - aliquem litteris incidere, Sen. Ep. 21, 4: graver dans une lettre le nom, l'image de qqn.    - in basi nomen erat incisum, Cic. Verr. 4, 74: le nom était gravé sur le socle. --- cf. Cic. Verr. 4, 127; Fam. 13, 36.    - (erunt) incisæ litteræ Cic. Phil. 14, 33: une inscription sera gravée.    - arboribus incidere, Virg. B. 10, 53: graver sur les arbres. c - faire en entaillant, en coupant.    - ferro denses incidere, Ov. M. 8, 245: faire des dents en entaillant le fer.    - faces incidere, Virg. B. 8, 29: couper des torches (tailler des torches dans le bois). d - couper, trancher.    - linum incidere, Cic. Cat. 3, 10: trancher le fil [qui ferme une lettre].    - funem incidere, Virg. En. 3, 667: couper le câble. e - fig. couper, interrompre.    - inciditur omnis deliberatio, si... Cic. de Or. 2, 336: toute délibération est coupée, si... --- cf. Liv. 32, 37, 5.    - genus vocis crebro incidens, Cic. de Or. 3, 217: une voix faisant des pauses fréquentes. g - trancher, couper court à.    - media incidere, Cic. Phil. 2, 47: couper court aux détails intermédiaires. --- cf. Virg. B. 9, 14 ; Hor. Ep. 1, 14, 36.    - spem inciderunt (urbem) capi primo impetu posse, Liv. 44, 13, 3: ils ôtèrent tout espoir que la ville pût être prise au premier assaut.
    * * *
    I.
        Incido, incidis, incidi, incisum, pen. prod. incidere, Ex in et caedo compositum. Virgil. Couper, Entamer, Trencher, Inciser, Chiqueter.
    \
        Incidere, Insculpere etiam significat: varieque construitur. Engraver, Entailler.
    \
        Incisa tabula his literis, Iupiter, etc. Liu. Un tableau ou estoyent ces mots escripts, etc.
    \
        Ludum incidere. Horat. Rompre le jeu, Couper la queue au jeu.
    \
        Poema quod composueram, incidi. Cic. J'ay rompu, ou Desciré, ou J'ay delaissé, et ne le veulx point achever.
    \
        Incidere sermonem. Liu. Rompre une parolle et propos.
    \
        Incisa spes. Liu. Esperance ostee, ou tolue, Espoir perdu.
    \
        Singultus verba incidens. Stat. Coupant ou rompant les mots, Qui empesche et interrompt le parler.
    II.
        Incido, incidis, incidi, pen. corr. incasum, incidere, Ex in et cado compositum. Plin. Cheoir, Tomber.
    \
        Incidere. Cic. Tomber d'adventure en quelque chose, Encheoir.
    \
        In seruorum ferrum et manus incidit. Cic. Il est tombé entre les mains de, etc.
    \
        Incidere in aes alienum. Cic. S'endebter.
    \
        Incidere in amorem. Cic. Entrer, ou tomber en amour.
    \
        Incidere in contentionem. Cic. Tomber en debat.
    \
        Si recte ambulauerit is qui hanc epistolam tulit, in ipsum tuum diem incidit. Cic. Il est arrivé au jour que tu demandois.
    \
        Incidunt in eum diem mysteria. Cic. Escheent ce jour là.
    \
        In discrimen. Cic. Tomber en un danger.
    \
        Eunti, et in euntem incidere. Cic. Le rencontrer.
    \
        In fraudem. Plaut. Tomber en inconvenient, ou en perte et dommage.
    \
        In eandem fraudem ex hac re, atque ex illa incides. Terent. Autant perdras tu ainsi qu'en ca.
    \
        In lapidem. Varro. Se heurter à une pierre, Chopper.
    \
        - ego in eum incidi infoelix locum, Vt neque, etc. Terent. Je suis tombé en cest inconvenient là, de, etc.
    \
        In morbum. Cic. Cheoir en maladie, Devenir malade.
    \
        In nomen alicuius. Cic. Tomber en propos d'aucun.
    \
        In eum sermonem incidimus, qui tum fere multis erat in ore. Cic. Nous veinsmes à propos de parler, etc. Nous tombasmes sur ce propos.
    \
        Ego in varios sermones incidebam. Cic. Je devisoye de divers propos.
    \
        In suspicionem regni appetendi. Cic. Estre souspeconné.
    \
        Incurrere atque incidere in aliquem. Cic. Le rencontrer et heurter en courant.
    \
        In aliquem incidere et complecti. Cicero. Le rencontrer et l'embrasser.
    \
        Incidit in idipsum quod timebat. Cic. Il est tombé, etc.
    \
        Incidit mihi in mentem haec res. Terent. Ceci m'est venu en la fantasie.
    \
        Vt aliud ex alio incidit! Terent. Comment les choses viennent l'une de l'autre! Comment on tombe d'un propos en autre!
    \
        Incidit amori nostro calamitas. Terent. Il est advenu quelque trouble en, etc.
    \
        Incidunt saepe causae, quum repugnare vtilitas honestati videatur. Cic. Il advient souvent des cas, que, etc.
    \
        Incidit mentio de Philippo et Romanis. Liu. Il fut faict mention de, etc.
    \
        Incidit pestilentia grauis per vrbem. Liu. Il est advenu.
    \
        Saxum ex spelunca in crura eius incidit. Cic. Tomba, Cheut.
    \
        Incidit sermo de Catulo Messalino. Plin. iunior. On veint à parler de Catule, On veint en propos de parler de Catule.
    \
        Qui isthaec tibi incidit suspectio? Terent. Dont te vient, etc.
    \
        Suspicio de me incidit, me psaltriam hanc emisse. Terent. On ha souspecon que j'ay, etc.
    \
        Incidunt saepe tempora, quum ea quae maxime videntur, etc. Cic. Il advient souvent que, etc.
    \
        Incidit saepe vt, etc. Cic. Il advient souvent que, etc.
    \
        Incidit infoeliciter, vt talem ciuem amitteremus. Liu. A la malheure perdismes nous un tel citoyen, Il adveint de malheur que nous perdismes, etc.
    \
        Forte ita incidit vt comitiis perfectis nuntiaretur, etc. Liuius. De cas d'adventure il adveint que, etc.
    \
        Forte ita inciderat ne duo violenta ingenia matrimonio iungerentur. Liuius. Par adventure estoit il ainsi advenu de paour que, etc.

    Dictionarium latinogallicum > incido

  • 13 Krankheit

    Krankheit, morbus. – aegrotatio (das Kranksein als Zustand, das Siechtum). – valetudo (der Gesundheitszustand, das Befinden jmds. übh., so daß entweder ein Zus. wie adversa, infirma, aegra od. der Zshg. die Bed. des Krankseins an die Hand geben muß). – eine ansteckende K., contagio; lues (die Seuche als unreiner Krankheitsstoff): eine epidemische K, pestilentia: eine leichte K., morbus levis: eine schwere K., morbus gravis: eine gefährliche K., morbus periculosus od. exitialis: eine langwierige-K., longus od. diutinus morbus. – eine K. haben, s. »krank sein« unter »krank«: eine K. bekommen, in eine K. fallen, geraten, s. »krank werden« unter »krank«: es befällt, ergreift jmd. eine K., es zieht sich jmd. eine K. zu, morbus alqm opprimit; vis morbi alqm incedit od. invadit; morbo alqs tentatur od. corripitur: alqs in morbum incĭdit: von einer schweren etc. K. befallen (Partiz.), s. »schwer etc. krank« unter »krank«: jmdm. eine K. verursachen, s. »krank machen« unter »krank«: es entsteht eine K., es bricht eine K. aus, morbus fit od. nascitur od. oritur od. advenit, ingruit od. ingruere coepit morbus, pestilentia (eine K. bricht herein, absol. od. über etc., in m. Akk. Plur., z.B. in agrestes, in boves). – eine K. nimmt zu, wird heftiger. morbus gravescit od. aggravescit od. ingravescit; morbus crescit od. increscit: eine K. wird ärger, schlimmer, morbus fit amplior: nimmt überhand, morbus superat [1494] od, praevalet: wird erträglicher, morbus levior esse coepit: verläßt mich, morbus decedit a me: kommt wieder, morbus repetit: wechselt, morbus variat.

    deutsch-lateinisches > Krankheit

  • 14 coorior

    cŏŏrĭor, īri, cŏortus sum - intr. - [st2]1 [-] naître (d'un seul coup), apparaître, surgir, se lever brusquement. [st2]2 [-] s’élever contre, se soulever.    - cooritur tempestas, Caes.: une tempête s'élève.    - sunt coorta terris, Lucr.: (les animaux) sont nés sur la terre.    - donec insidiae coorerentur, Tac. H. 2, 24: jusqu'à ce que l'embuscade se démasquât.    - de integro coortum est bellum, Liv. 21, 8, 2: la guerre se ralluma.    - risus omnium coortus est, Nep. Epam. 8, 5: tous éclatèrent de rire.    - cooriri in rogationes, Liv.: s'élever contre des projets de loi (les combattre).    - pestilentia coorta, minacior tamen quam perniciosior, a foro avertit... Liv. 4: une peste, qui avait éclaté, plus menaçante que meurtrière, détourna du forum...
    * * *
    cŏŏrĭor, īri, cŏortus sum - intr. - [st2]1 [-] naître (d'un seul coup), apparaître, surgir, se lever brusquement. [st2]2 [-] s’élever contre, se soulever.    - cooritur tempestas, Caes.: une tempête s'élève.    - sunt coorta terris, Lucr.: (les animaux) sont nés sur la terre.    - donec insidiae coorerentur, Tac. H. 2, 24: jusqu'à ce que l'embuscade se démasquât.    - de integro coortum est bellum, Liv. 21, 8, 2: la guerre se ralluma.    - risus omnium coortus est, Nep. Epam. 8, 5: tous éclatèrent de rire.    - cooriri in rogationes, Liv.: s'élever contre des projets de loi (les combattre).    - pestilentia coorta, minacior tamen quam perniciosior, a foro avertit... Liv. 4: une peste, qui avait éclaté, plus menaçante que meurtrière, détourna du forum...
    * * *
        Coorior, cooriris, pen. pro. vel cooreris, pen. cor. coortus sum, cooriri. Se sourdre, Se lever de plusieurs lieux et costez, S'esmouvoir.
    \
        Mare coortum saeuit. Lucret. Enflee, eslevee, esmeue et courroucee.
    \
        Cooriri. Plin. Assaillir son ennemi.
    \
        Ventis coortis. Ouid. Eslevez.

    Dictionarium latinogallicum > coorior

  • 15 grassor

    grassor, āri, ātus sum [gradior]    - forme active grassabamus Apul. M. 7, 7; inf. prés. grassarier, Prud. Ham. 651. - intr. - [st1]1 [-] marcher d'habitude.    - hoc grassari gradu, Plaut. Poen. 514: marcher de ce pas. --- cf. Plin. 11, 81 II [fig.] Curt. 5, 6, 6. [st1]2 [-] rôder, vagabonder, courir çà et là.    - in juventutem grassantem in Subura (incidere), Liv. 3, 13, 2: (rencontrer) un groupe de jeunes gens en train de faire du tapage dans le quartier de Subure.    - Tac. An. 13, 25, cf. P. Fest. 97 II [métaph.] Plin. 9, 45. [st1]3 [-] s'avancer avec idée d'attaque.    - in aliquem grassari, Liv. 2, 12, 15: marcher contre qqn. --- cf. Liv. 6, 5, 4 ; Suet. Ner. 36, etc.    - absol. attaquer. --- Tac. An. 4, 47. [st1]4 [-] fig. s'acheminer, s'avancer, procéder.    - ad gloriam virtutis via grassari, Sall. J. 1, 3: s'acheminer vers la gloire par le chemin de la vertu.    - jure grassari, non vi, Liv. 3, 44, 8: procéder par les voies de la justice et non de la violence.    - veneno grassari, Tac. H. 3, 39: procéder par le poison.    - ut in te hac via grassaremur, Liv. 2, 12, 15: pour arriver à toi par cette voie. [st1]5 [-] se pousser, s'insinuer, se faire bien venir.    - grassari antiqui ponebant pro adulari, P. Fest. 97: les anciens employaient grassari pour dire flatter. --- cf. Sall. J. 64, 5; Hor. S. 2, 5, 9, 1. - tr. - [st1]6 [-] attaquer.    - cuspide turmas grassari: attaquer les escadrons avec la lance. --- Stat. Th, 8, 571. [st1]7 [-] ravager.    - Romam pestilentia grassatur: la peste désole Rome. --- A.-Vict. Caes. 333, 5.
    * * *
    grassor, āri, ātus sum [gradior]    - forme active grassabamus Apul. M. 7, 7; inf. prés. grassarier, Prud. Ham. 651. - intr. - [st1]1 [-] marcher d'habitude.    - hoc grassari gradu, Plaut. Poen. 514: marcher de ce pas. --- cf. Plin. 11, 81 II [fig.] Curt. 5, 6, 6. [st1]2 [-] rôder, vagabonder, courir çà et là.    - in juventutem grassantem in Subura (incidere), Liv. 3, 13, 2: (rencontrer) un groupe de jeunes gens en train de faire du tapage dans le quartier de Subure.    - Tac. An. 13, 25, cf. P. Fest. 97 II [métaph.] Plin. 9, 45. [st1]3 [-] s'avancer avec idée d'attaque.    - in aliquem grassari, Liv. 2, 12, 15: marcher contre qqn. --- cf. Liv. 6, 5, 4 ; Suet. Ner. 36, etc.    - absol. attaquer. --- Tac. An. 4, 47. [st1]4 [-] fig. s'acheminer, s'avancer, procéder.    - ad gloriam virtutis via grassari, Sall. J. 1, 3: s'acheminer vers la gloire par le chemin de la vertu.    - jure grassari, non vi, Liv. 3, 44, 8: procéder par les voies de la justice et non de la violence.    - veneno grassari, Tac. H. 3, 39: procéder par le poison.    - ut in te hac via grassaremur, Liv. 2, 12, 15: pour arriver à toi par cette voie. [st1]5 [-] se pousser, s'insinuer, se faire bien venir.    - grassari antiqui ponebant pro adulari, P. Fest. 97: les anciens employaient grassari pour dire flatter. --- cf. Sall. J. 64, 5; Hor. S. 2, 5, 9, 1. - tr. - [st1]6 [-] attaquer.    - cuspide turmas grassari: attaquer les escadrons avec la lance. --- Stat. Th, 8, 571. [st1]7 [-] ravager.    - Romam pestilentia grassatur: la peste désole Rome. --- A.-Vict. Caes. 333, 5.
    * * *
        Grassor, grassaris, grassari. Plaut. Courir sus, Marcher orgueilleusement, et faire grands pas, Brigander et destrousser, Ribler.
    \
        Vt in te hac via grassaremur. Liuius. Pour courir sur toy, et t'assaillir.
    \
        Ad gloriam virtutis via grassatur. Sallust. Il y vient par le moyen de vertu.
    \
        Nobiles homines in possessionem agri publici grassari. Liu. Y entrer par force et voyes indeues.
    \
        Grassari obsequio. Horat. Assaillir aucun par plaisirs et services, Luy faire beaucoup de services en intention de finalement tirer de luy quelque grand bien.
    \
        Grassari, in bonam partem. Liu. Ait se iure grassari, non vi. Proceder.

    Dictionarium latinogallicum > grassor

  • 16 minax

    mĭnax, ācis [minor] menaçant.    - minaces litterae, Cic. Fam. 16, 11, 2: lettre de menaces.    - minax scopulus, Virg.: rocher qui menace de tomber (rocher qui fait saillie).    - pestilentia minacior tamen quam perniciosior, Liv. 4: une peste plus menaçante que meurtrière.    - adversus barbaros quoque minacissimus, Suet. Calig. 51: contre les barbares, aussi, il proférait les plus grandes menaces.
    * * *
    mĭnax, ācis [minor] menaçant.    - minaces litterae, Cic. Fam. 16, 11, 2: lettre de menaces.    - minax scopulus, Virg.: rocher qui menace de tomber (rocher qui fait saillie).    - pestilentia minacior tamen quam perniciosior, Liv. 4: une peste plus menaçante que meurtrière.    - adversus barbaros quoque minacissimus, Suet. Calig. 51: contre les barbares, aussi, il proférait les plus grandes menaces.
    * * *
        Minax, minacis, pen. prod. o. g. Virg. Qui menace, Menaceur.

    Dictionarium latinogallicum > minax

  • 17 spiritus

    spīrĭtŭs, ūs, m. [spiro] [st1]1 [-] air agité, souffle, vent; exhalaison, émanation, odeur, flatuosité.    - spiritus Boreae: le souffle de Borée.    - quo spiritus non pervenit, Varr.: où l'air ne pénètre pas.    - placidi spiritus dies, Col.: jour où le vent est calme.    - spiritus florum, Gell.: le parfum des fleurs. [st1]2 [-] air, atmosphère.    - spiritus caeli, Cic.: atmosphère.    - spiritus circumfusus nobis, Quint.: l'air ambiant, atmosphère. [st1]3 [-] air qu'on respire, souffle (de la respiration), haleine, respiration; mécanisme de la respiration.    - spiritum ducere (haurire): aspirer l'air.    - spiritum reddere, Cic.: expirer l'air.    - spiritum intercludere: couper la respiration.    - versus multos uno spiritu pronuntiare, Cic.: réciter beaucoup de vers tout d'une haleine (sans prendre haleine). [st1]4 [-] souffle vital, principe de la vie, vie.    - auferre alicui spiritum, Petr.: ôter la vie à qqn.    - extremo spiritu: à son dernier soupir.    - colligere spiritum, Petr.: reprendre ses sens, ses esprits. [st1]5 [-] gémissement, soupir; sifflement (d'un serpent). [st1]6 [-] esprit, sentiment, coeur.    - hostiles spiritus, Tac.: sentiments hostiles.    - pestilentiā fractos spiritus esse, Liv. (sub. inf.):... que la peste a apporté le découragement.    - altiores spiritus sumere, Tac.: avoir des aspirations plus élevées. [st1]7 [-] sentiments (exaltés), magnanimité, courage, fierté; colère, orgueil, arrogance, présomption.    - tantos sibi spiritus sumpserat ut... Caes. BG. 1, 33: il avait un tel degré d'orgueil que... [st1]8 [-] souffle créateur, inspiration (poétique, prophétique); souffle, élan, enthousiasme, puissance (oratoire).    - spiritu divino afflari, Cic.: être animé du souffle divin, être inspiré. [st1]9 [-] être immatériel, esprit, âme; esprit (= personne). [st1]10 [-] esprit (rude ou doux), aspiration; ton (de la voix); son (d'un instrument).    - spiritus gravior, Quint.: son trop fort. [st1]11 [-] division du temps fixé par la respiration, mesure. [st1]12 [-] Esprit (personnifié).    - Spiritus (Sanctus): Eccl. le Saint-Esprit.    - Spiritus nigri, Sedul. Carm. 3, 41: les Esprits du mal.
    * * *
    spīrĭtŭs, ūs, m. [spiro] [st1]1 [-] air agité, souffle, vent; exhalaison, émanation, odeur, flatuosité.    - spiritus Boreae: le souffle de Borée.    - quo spiritus non pervenit, Varr.: où l'air ne pénètre pas.    - placidi spiritus dies, Col.: jour où le vent est calme.    - spiritus florum, Gell.: le parfum des fleurs. [st1]2 [-] air, atmosphère.    - spiritus caeli, Cic.: atmosphère.    - spiritus circumfusus nobis, Quint.: l'air ambiant, atmosphère. [st1]3 [-] air qu'on respire, souffle (de la respiration), haleine, respiration; mécanisme de la respiration.    - spiritum ducere (haurire): aspirer l'air.    - spiritum reddere, Cic.: expirer l'air.    - spiritum intercludere: couper la respiration.    - versus multos uno spiritu pronuntiare, Cic.: réciter beaucoup de vers tout d'une haleine (sans prendre haleine). [st1]4 [-] souffle vital, principe de la vie, vie.    - auferre alicui spiritum, Petr.: ôter la vie à qqn.    - extremo spiritu: à son dernier soupir.    - colligere spiritum, Petr.: reprendre ses sens, ses esprits. [st1]5 [-] gémissement, soupir; sifflement (d'un serpent). [st1]6 [-] esprit, sentiment, coeur.    - hostiles spiritus, Tac.: sentiments hostiles.    - pestilentiā fractos spiritus esse, Liv. (sub. inf.):... que la peste a apporté le découragement.    - altiores spiritus sumere, Tac.: avoir des aspirations plus élevées. [st1]7 [-] sentiments (exaltés), magnanimité, courage, fierté; colère, orgueil, arrogance, présomption.    - tantos sibi spiritus sumpserat ut... Caes. BG. 1, 33: il avait un tel degré d'orgueil que... [st1]8 [-] souffle créateur, inspiration (poétique, prophétique); souffle, élan, enthousiasme, puissance (oratoire).    - spiritu divino afflari, Cic.: être animé du souffle divin, être inspiré. [st1]9 [-] être immatériel, esprit, âme; esprit (= personne). [st1]10 [-] esprit (rude ou doux), aspiration; ton (de la voix); son (d'un instrument).    - spiritus gravior, Quint.: son trop fort. [st1]11 [-] division du temps fixé par la respiration, mesure. [st1]12 [-] Esprit (personnifié).    - Spiritus (Sanctus): Eccl. le Saint-Esprit.    - Spiritus nigri, Sedul. Carm. 3, 41: les Esprits du mal.
    * * *
        Spiritus, huius spiritus, pen. corr. m. g. Virgil. Haleine.
    \
        Spiritus foedi odoris. Cels. Haleine puante.
    \
        Caeli spiritus. Cic. L'air.
    \
        Angustus spiritus. Cic. Courte haleine.
    \
        Dirus spiritus. Seneca. Puanteur.
    \
        Vsque ad extremum spiritum. Cic. Jusques au dernier souspir.
    \
        Mortiferum spiritum exhalare. Plin. Rendre une odeur mortifere et pestilente.
    \
        Teter spiritus. Horat. Haleine puante.
    \
        Vno spiritu. Cic. Tout d'une haleine, Sans reprendre son vent.
    \
        Attractus ab alto spiritus. Virgil. Vent ou haleine attiree du fond de l'estomach.
    \
        Auferre spiritum sine sensu doloris. Cic. Tuer.
    \
        Flammata facies spiritum ex alto citat. Seneca. Retire son vent et haleine du profond de l'estomach.
    \
        Vita continetur corpore et spiritu. Cic. De corps et ame.
    \
        Ducere spiritum. Cic. Attirer le vent, Respirer. Et per translationem, Vivre.
    \
        Aer spiritu ductus alit animantes. Cic. L'air attiré par spiration, ou par aspirement et respirement.
    \
        Tranquillum et otiosum spiritum ducere. Cic. Vivre en repos et sans fascherie.
    \
        Elidere spiritum. Cels. Faire perdre et faillir le vent ou haleine, Suffoquer.
    \
        Infoelix spiritus in auras ibit. Ouid. L'esprit, L'ame.
    \
        Euadit spiritus per angustias. Cels. L'haleine sort par conduicts estroicts.
    \
        Excipere extremum spiritum alicuius. Cic. Le baiser quand il rend l'ame, Estre present à luy veoir rendre l'esprit, Luy clorre la bouche.
    \
        Nefastum spiritum ferro exige. Sene. Chasse l'ame hors du corps.
    \
        Fertur spiritus cum sono. Cels. L'haleine sort avec son.
    \
        Cadentem spiritum firmare. Sen. Reprendre courage, et se revenir.
    \
        Communi spiritu frui. Cic. Vivre.
    \
        Qua primum luce spiritus hausi rudes. Seneca. Le premier jours que je nasqui.
    \
        Ludere extremo spiritu. Cic. Se railler et gaudir à sa mort.
    \
        Graui spiritu pressae antennae. Seneca. De vent impetueux.
    \
        Reddere spiritum patriae. Cic. Mourir pour son pays.
    \
        Grauiorem spiritum reddit tibia. Quintil. La fleute rend un son plus gros.
    \
        Dum spiritus hos reget artus. Virgil. Tant que l'ame me batera au corps, Tant que je vivray.
    \
        Plerunque miserum spiritum trahunt. Cels. Vivent en langueur.
    \
        Vanescit spiritus in auras. Ouid. Il se meurt.
    \
        Spiritus. Cic. Fiereté de courage, Haultaineté.
    \
        Mihi nescio quos spiritus attulerunt. Cic. M'ont rendu fier.
    \
        Fiducia ac spiritus. Caes. Courage.
    \
        Auidus spiritus. Horat. Affection d'avarice, Cupidité.
    \
        Quis spiritus illi. Virgil. Quelle odeur.
    \
        Operis spiritus atque animus. Quintil. L'esprit de, etc.
    \
        Tenuis spiritus. Horat. Petit, ou Subtil esprit et entendement.
    \
        Spiritus. Plin. L'air.

    Dictionarium latinogallicum > spiritus

  • 18 incedo

    in-cēdo, cessi, cessum ( sync. perf. incesti, Plaut. Cas. 3, 6, 11), 3, v. n. and a., to go, step, or march along at a measured pace (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Neutr.:

    tenero et molli ingressu suspendimus gradum: non ambulamus, sed incedimus,

    Sen. Q. N. 7, 31:

    per vias,

    Plaut. Merc. 2, 3, 71; cf.:

    socios per ipsos,

    Verg. A. 5, 188:

    viā,

    Plaut. Curc. 1, 1, 32:

    tota in urbe,

    Ov. F. 6, 653:

    quacumque incederet,

    Cic. Div. 1, 24, 49:

    quam taeter incedebat, quam truculentus,

    id. Sest. 8, 19:

    incessit deinde, qua duxit praedae spes, victor exercitus,

    Liv. 8, 36, 9:

    etiam si pedes incedat, memorabilem fore,

    id. 28, 9, 15: servi pedibus, liberi non nisi equis incedunt. i. e. walk... ride, Just. 41, 3, 4; cf.:

    incedunt pueri, pariterque ante ora parentum Frenatis lucent in equis,

    Verg. A. 5, 553:

    a foro domum,

    Plaut. Most. 4, 3, 6:

    sessum impransum,

    id. Poen. prol. 10:

    qui huc incedit,

    id. Most. 1, 3, 152:

    ad me,

    id. Am. 1, 1, 179:

    huc ad nos,

    id. Trin. 5, 2, 27; cf.:

    undique nuntii incedunt, qui afferrent, etc.,

    Tac. A. 11, 32:

    ut ovans praeda onustus incederem,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 146:

    vix incedo inanis, ne ire posse cum onere existumes,

    Plaut. Am. 1, 1, 174:

    quem modo decoratum ovantemque victoria incedentem vidistis,

    Liv. 1, 16, 10; 2, 6, 7:

    claro honore,

    Lucr. 3, 76:

    omnibus laetitiis,

    Cic. Fam. 2, 9, 2:

    incedunt per ora vestra magnifici,

    Sall. J. 31, 10:

    ego quae divum incedo regina,

    who walk majestic as, who am, Verg. A. 1, 46; cf. Prop. 2, 2, 6:

    matrona incedit census induta nepotum,

    id. 3, 13, 11 (4, 12):

    ut mea Luxuria Nemesis fluat ut que per urbem Incedat donis conspicienda meis,

    Tib. 2, 3, 52.—
    (β).
    With acc.:

    incedunt maestos locos,

    Tac. A. 1, 61:

    scaenam,

    id. ib. 14, 15:

    fontem aquae nando,

    id. ib. 14, 22.—
    B.
    In partic., in milit. lang., to move forwards, advance, march:

    barbari in perculsos Romanos acrius incedere,

    Sall. J. 101, 7:

    in erumpentes,

    Liv. 9, 21:

    cohortes paulatim incedere jubet,

    Sall. C. 60, 1:

    munito agmine,

    id. J. 46, 6:

    agmen reliquum incedere coepit,

    Liv. 21, 33, 1:

    segnius Hispanorum signa incedebant,

    id. 28, 14, 18:

    Sabini usque ad portas urbis populantes incessere,

    id. 2, 63, 7:

    propius incedentes,

    Tac. A. 4, 47:

    quod gnarum duci incessitque itineri et proelio paratus,

    id. ib. 1, 51 (Ritter, but Halm omits paratus).—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen. (rare):

    malitiae lenonis contra incedam,

    will encounter, Plaut. Rud. 3, 3, 31:

    facilius ad inventionem animus incedet si, etc.,

    will proceed to, Cic. Inv. 2, 14, 45 Orell. N. cr.
    B.
    In partic.
    1.
    To triumph over, exult over; with dat.:

    meo nunc superbus incedis malo,

    Hor. Epod. 15, 18:

    ille superbus incedet victis rivalibus,

    Juv. 12, 126.—
    2.
    Of inanim. and abstr. subjects, to come to, happen to, befall, attack, seize one; to approach, arrive, appear, occur (perh. not in Cic.); constr. with dat., acc., in and acc., or absol.
    (α).
    With dat. (so most freq.):

    exercitui omni tantus incessit ex incommodo dolor, ut, etc.,

    Caes. B. C. 3, 74, 1:

    magnus omnium incessit timor animis,

    id. ib. 2, 29, 1:

    mulieres, quibus belli timor insolitus incesserat, etc.,

    Sall. C. 31, 3 Kritz N. cr.; id. H. 2, 60:

    gravior cura patribus incessit,

    Liv. 4, 57, 10:

    incedebat enim deterrimo cuique licentia,

    Tac. A. 3, 36:

    cupido incessit animo,

    Curt. 7, 11, 4; 3, 1, 16:

    si sterilitas annorum incessit hominibus,

    Col. 2, 10, 1; Val. Max. 1, 8, 5.—
    (β).
    With acc.:

    ipsum ingens cupido incesserat Tarenti potiundi,

    Liv. 24, 13, 5:

    timor patres incessit, ne, etc.,

    id. 1, 17, 4; 2, 7, 1; 2, 32, 1;

    7, 39, 4 et saep.: indignatio hostes incessit,

    id. 3, 60:

    adversa valetudo aliquem,

    Tac. A. 3, 71:

    ingens animos desperatio incessit,

    Curt. 4, 2, 16; 3, 8, 25:

    stupor omnes et admiratio incessit,

    Just. 22, 6, 11: cupido incessit aliquem (with acc. and inf.), Sulp. Sev. Chron. 1, 38, 6; 2, 16, 3.—
    (γ).
    With in and acc.:

    vis morbi, pestilentia incedit in castra, in Poenos Romanosque,

    Liv. 29, 10, 3: pestilentia incesserat pari clade in Romanos [p. 918] Poenosque, id. 28, 46, 15.—
    (δ).
    Absol.:

    nova nunc religio unde istaec incessit?

    Ter. And. 4, 3, 15:

    tantus eo facto timor incessit,

    Caes. B. C. 3, 101;

    Auct. B. Alex. 7: postquam tenebrae incedebant,

    Tac. A. 15, 37; cf.:

    ubi crepusculum incesserit,

    Col. 11, 1, 18:

    ubi tempestas incessit,

    id. 12, 2, 5:

    frigora,

    id. 12, 52, 12:

    siccitates,

    id. 5, 9, 11:

    lascivia atque superbia incessere,

    Sall. J. 41, 3:

    ubi Romam legati venere, tanta commutatio incessit, uti, etc.,

    id. ib. 13, 7:

    religio deinde incessit, vitio eos creatos,

    Liv. 8, 17, 4:

    ubi pro modestia ac pudore ambitio et vis incedebat,

    Tac. A. 3, 26:

    haud invito imperatore ea fieri occultus rumor incedebat,

    went abroad, spread about, id. ib. 2, 55 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > incedo

  • 19 incidentia

    1.
    incĭdo, cĭdi, cāsum, 3 ( fut. part. act. incasurus, Plin. 2, 27, 27, § 97; perf. scanned incĭdĕrunt, Lucr. 6, 1174), v. n. [in-cado], to fall into or upon a thing, to fall, light upon (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr. with in and acc.; less freq. with other prepp., with the dat., or absol.
    (α).
    With in and acc.:

    in foveam,

    Cic. Phil. 4, 5, 12:

    ex spelunca saxum in crura ejus incidit,

    id. Fat. 3, 6:

    e nubi in nubem vis incidit ardens fulminis,

    Lucr. 6, 145; cf. id. 296:

    in segetem flamma,

    falls, Verg. A. 2, 305:

    pestilentia in urbem,

    Liv. 27, 23 fin.:

    ut incideret luna tum in eam metam, quae esset umbra terrae, etc.,

    entered, Cic. Rep. 1, 14, 22:

    in oculos,

    Plin. 20, 17, 73, § 187:

    incidentibus vobis in vallum portasque,

    Liv. 27, 13, 2:

    in laqueos,

    Juv. 10, 314.—
    (β).
    With other prepp.:

    incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus,

    Verg. A. 12, 926:

    (turris) super agmina late incidit,

    id. ib. 2, 467.—
    (γ).
    With dat.:

    incidere portis,

    to rush into, Liv. 5, 11, 14; 5, 26, 8:

    lymphis putealibus,

    Lucr. 6, 1174:

    caput incidit arae,

    Ov. M. 5, 104: Sagunti ruinae nostris capitibus incident, Liv. 21, 10, 10:

    ultimis Romanis,

    id. 28, 13, 9:

    jacenti,

    Stat. Th. 5, 233:

    hi duo amnes confluentes incidunt Oriundi flumini,

    empty, fall into, Liv. 44, 31, 4:

    modo serius incidis (sol) undis,

    sink, Ov. M. 4, 198.—
    (γ).
    Absol.:

    illa (hasta) volans, umeri surgunt qua tegmina summa, incidit,

    Verg. A. 10, 477: incidit Adriaci spatium admirabile rhombi, i. e. into the fisherman ' s net, Juv. 4, 39. —
    B.
    In partic., to fall upon, meet, or come upon unexpectedly, fall in with a person or thing.
    (α).
    With in and acc.:

    in aliquem incurrere atque incidere,

    Cic. Planc. 7, 17:

    cum hic in me incidit,

    id. ib. 41, 99:

    C. Valerius Procillus, cum in fuga catenis vinctus traheretur, in ipsum Caesarem incidit,

    Caes. B. G. 1, 53, 5:

    in insidias,

    Cic. Fam. 7, 3, 3; cf.:

    in quos (milites), si qui ex acie fugerint, de improviso incidant,

    id. Rosc. Am. 52, 151:

    in manus alicujus,

    id. Clu. 7, 21:

    in vituperatores,

    id. Fam. 7, 3, 6; 6, 1, 25.—
    (β).
    With inter:

    inter catervas armatorum,

    Liv. 25, 39.—
    (γ).
    With dat.:

    qui (oculi) quocumque inciderunt,

    Cic. Mil. 1, 1; Plin. Ep. 5, 6, 13; Quint. 11, 3, 50:

    sane homini praeter opinionem improviso incidi,

    Cic. Verr. 2, 2, 74, § 182:

    incidit huic Appennicolae bellator filius Anni,

    Verg. A. 11, 699.—
    (δ).
    With acc. alone (late Lat.):

    bene quod meas potissimum manus incidisti,

    App. M. 6, p. 176, 24; id. ib. p. 179, 4:

    fatales laqueos,

    Vulc. Gall. Avid. Caes. 2, § 2.—
    C.
    Transf., to fall upon, attack, assault: triarii consurgentes... in hostem incidebant. Liv. 8, 8, 13:

    postquam acrius ultimis incidebat Romanus,

    id. 28, 13, 9.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to fall into any condition.
    (α).
    With in and acc.:

    in morbum,

    Cic. Fam. 13, 29, 4: in febriculam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:

    in miserias,

    id. Phil. 2, 10, 24; cf.:

    qui inciderant (sc. in morbum) haud facile septimum diem superabant,

    Liv. 41, 21, 5:

    ut si in hujusmodi amicitias ignari casu aliquo inciderint,

    Cic. Lael. 12, 42:

    quodsi quis etiam a culpa vacuus in amicitiam ejus inciderat,

    Sall. C. 14, 4:

    in honoris contentionem,

    Cic. Lael. 10, 34:

    in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem,

    id. Off. 1, 8, 26:

    in furorem et insaniam,

    Cic. Pis. 20, 46. —
    (β).
    With acc. alone:

    caecitatem, Ambros. de Tobia, 2: iram,

    Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10:

    amorem,

    id. ib. 14, 1.—
    B.
    To fall upon, befall:

    eo anno pestilentia gravis incidit in urbem agrosque,

    Liv. 27, 23, 6:

    tantus terror incidit ejus exercitui,

    fell upon, Caes. B. C. 3, 13, 2; cf.:

    ut nihil incidisset postea civitati mali, quod, etc.,

    happened, Cic. de Or. 1, 7, 26.—
    C.
    In partic.
    1.
    To fall upon accidentally; to light upon, in thought or conversation:

    non consulto, sed casu in eorum mentionem incidi,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 50; id. Lael. 1, 3; cf.:

    fortuito in sermonem alicujus incidere,

    id. de Or. 1, 24, 111:

    in eum sermonem incidere, qui, etc.,

    id. Lael. 1, 2:

    in varios sermones,

    id. Att. 16, 2, 4:

    cum in eam memoriam et recordationem nuper ex sermone quodam incidissemus,

    id. Brut. 2, 9:

    iterum in mentionem incidimus viri,

    Tac. H. 4, 5; Plin. Ep. 9, 33, 1.—
    2.
    To come or occur to one's mind:

    sapiens appeteret aliquid, quodcumque in mentem incideret et quodcumque tamquam occurreret,

    come into his mind, Cic. Fin. 4, 16, 43; cf. Ter. Phorm. 1, 3, 5; id. Heaut. 3, 1, 75:

    redeunti, ex ipsa re mihi incidit suspicio,

    id. And. 2, 2, 22; 3, 2, 21:

    tanta nunc suspicio de me incidit,

    id. Ad. 4, 4, 5:

    dicam, verum, ut aliud ex alio incidit,

    id. Heaut. 3, 3, 37:

    nihil te effugiet atque omne. quod erit in re occurret atque incidet,

    Cic. de Or. 2, 34, 147:

    potantibus his apud Sex. Tarquinium incidit de uxoribus mentio,

    Liv. 1, 57, 6.—
    3.
    To fall upon, happen in a certain time.
    (α).
    With in and acc.:

    quod in id rei publicae tempus non incideris, sed veneris — judicio enim tuo, non casu in ipsum discrimen rerum contulisti tribunatum tuum—profecto vides, quanta vis, etc.,

    Cic. Fam. 2, 7, 2:

    quorum aetas in eorum tempora, quos nominavi, incidit,

    Cic. Or. 12, 39; cf. id. Fam. 5, 15, 3:

    quoniam in eadem rei publicae tempora incidimus,

    id. ib. 5, 8, 3 fin.:

    facies me in quem diem Romana incidant mysteria certiorem,

    id. Att. 6, 1, 26:

    cum in Kalendas Januarias Compitaliorum dies incidisset,

    id. Pis. 4, 8:

    quae (bella) in ejus aetatem gravissima inciderunt,

    Quint. 12, 11, 16: in eum annum quo erat Hortensius consul futurus, incidere, to fall into, i. e. to extend the case until, etc., id. 6, 5, 4; cf.:

    quintus annus cum in te praetorem incidisset,

    Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139.—
    (β).
    With acc. alone (late Lat.):

    ut menses... autumnale tempus inciderent,

    Sol. 1, § 44.—
    4.
    To fall out, happen, occur:

    et in nostra civitate et in ceteris, multis fortissimis atque optimis viris injustis judiciis tales casus incidisse,

    Cic. Fam. 5, 17, 3:

    si quid tibi durius inciderit,

    Prop. 1, 15, 28; cf.: si casus inciderit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

    incidunt saepe tempora cum, etc.,

    id. Off. 1, 10, 31:

    eorum ipsorum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio et comparatio,

    id. ib. 1, 43, 152:

    potest incidere quaestio,

    Quint. 7, 1, 19:

    verbum si quod minus usitatum incidat,

    id. 2, 5, 4:

    in magnis quoque auctoribus incidunt aliqua vitiosa,

    id. 10, 2, 15; 11, 1, 70; Cels. 5, 27, 3: ea accidisse non quia haec facta sunt, arbitror;

    verum haec ideo facta, quia incasura erant illa,

    Plin. 2, 27, 27, § 97:

    si quando ita incidat,

    Quint. 2, 5, 5; cf.:

    forte ita incidit, ut, etc.,

    Liv. 26, 23, 2:

    forte ita inciderat, ne, etc.,

    id. 1, 46, 5.—
    5.
    To fall in with, coincide, agree with, in opinion, etc.:

    ne ipse incidat in Diodorum, etc.,

    Cic. Fat. 8, 15.—
    6.
    To stumble upon, undertake at random:

    sic existumes non me fortuito ad tuam amplitudinem meis officiis amplectendam incidisse, etc.,

    Cic. Fam. 5, 8, 3.— Hence in part. pres.: incĭdentĭa, subst., occurrences, events, Amm. 14, 5, 4; 22, 9, 2 al.
    2.
    incīdo, cīdi, cīsum, 3, v. a. [in-caedo], to cut into, cut through, cut open, cut up (class.).
    I.
    Lit.:

    teneris arboribus incisis atque inflexis,

    Caes. B. G. 2, 17, 4:

    arbores,

    Plin. 12, 14, 30, § 54; 32, § 58:

    inciditur vitro, lapide, osseisve cultellis,

    id. 12, 25, 54, § 115; cf.:

    palmes inciditur in medullam,

    id. 14, 9, 11, § 84:

    venam,

    to open, id. 29, 6, 58, § 126; Cels. 2, 8; Tac. A. 16, 19; cf.:

    incisi nervi,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    circa vulnus scalpello,

    Cels. 5, 27, 3:

    pinnas,

    to clip, Cic. Att. 4, 2, 5; so,

    vites falce,

    Verg. E. 3, 11:

    pulmo incisus,

    cut up, divided, Cic. Div. 1, 39, 85; cf.:

    eupatoria foliis per extremitates incisis,

    i. e. notched, indented, Plin. 5, 6, 29, § 65:

    nos linum incidimus, legimus,

    cut through, cut, Cic. Cat. 3, 5, 10:

    funem,

    Verg. A. 3, 667: corpora mortuorum, to dissect, Cels. praef.:

    nocentes homines vivos,

    id. ib.:

    quid habet haruspex cur pulmo incisus etiam in bonis extis dirimat tempus?

    Cic. Div. 1, 39, 85:

    si rectum limitem rupti torrentibus pontes inciderint,

    cut through, broken through, Quint. 2, 13, 16:

    squamisque incisus adaestuat amnis,

    Stat. Th. 5, 517:

    non incisa notis marmcra publicis,

    engraved, Hor. C. 4, 8, 13:

    tabula... his ferme incisa litteris fuit,

    Liv. 6, 29 fin.
    B.
    Transf.
    1.
    To cut in, to carve, engrave, inscribe on any thing; usually constr. with in and abl.; less freq. with in and acc., the dat., or absol.
    (α).
    With in and abl.:

    id non modo tum scripserunt, verum etiam in aere incisum nobis tradiderunt,

    Cic. Verr. 2, 4, 65; cf.:

    foedus in columna aenea incisum et perscriptum,

    id. Balb. 23, 53; id. Verr. 2, 2, 63, § 154:

    in qua basi grandibus litteris P. Africani nomen erat incisum,

    id. ib. 2, 4, 34, §

    74: nomina in tabula incisa,

    id. Fam. 13, 36, 1:

    notum est carmen incisum in sepulcro,

    id. de Sen. 17, 61; id. Pis. 29, 72; id. Font. 14, 31:

    incidens litteras in fago recenti,

    Plin. 16, 9, 14, § 35:

    indicem in aeneis tabulis,

    Suet. Aug. 101:

    quae vos incidenda in aere censuistis,

    Plin. Pan. 75, 1.—
    (β).
    With in and acc.:

    quae (acta) ille in aes incidit,

    Plin. Pan. 1, 7, 16:

    leges in aes incisae,

    Liv. 3, 57 fin.:

    lege jam in aes incisā,

    Suet. Aug. 28 fin.:

    quod ita erit gestum, lex erit, et in aes incidi jubebitis credo illa legitima: consules populum jure rogaverunt, etc.,

    Cic. Phil. 1, 10, 26.—
    (γ).
    With dat. ( poet. and post-Aug.):

    verba ceris,

    Ov. M. 9, 529:

    amores arboribus,

    Verg. E. 10, 53:

    fastos marmoreo parieti,

    Suet. Gramm. 17:

    nomen non trabibus aut saxis,

    Plin. Pan. 54, 7; cf.:

    primum aliquid da, quod possim titulis incidere,

    i. e. among your titles, Juv. 8, 69.—
    (δ).
    Absol.:

    incidebantur jam domi leges,

    Cic. Mil. 32, 87; cf.:

    tabula his litteris incīsa,

    Liv. 6, 29, 9:

    sine delectu morum quisquis incisus est,

    inscribed, registered, Sen. Ben. 4, 28:

    Victorem litteris incisis appellare,

    Macr. S. 3, 6, 11.—
    2.
    To make by [p. 921] cutting, to cut (rare):

    ferroque incidit acuto Perpetuos dentes et serrae repperit usum,

    Ov. M. 8, 245:

    novas incide faces, tibi ducitur uxor,

    Verg. E. 8, 29; Col. 2, 21, 3.
    II.
    Trop.
    A.
    To break off, interrupt, put an end to:

    poëma ad Caesarem, quod institueram, incidi,

    have broken off, stopped, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 11:

    inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,

    id. de Or. 2, 82, 336; cf. Liv. 32, 37, 5:

    tandem haec singultu verba incidente profatur,

    Stat. Th. 9, 884:

    novas lites,

    Verg. E. 9, 14:

    ludum,

    Hor. Ep. 1, 14, 36:

    vocis genus crebro incidens,

    broken, interrupted, Cic. de Or. 3, 58, 217.—
    B.
    To cut off, cut short, take away, remove:

    media,

    to cut short, Cic. Phil. 2, 19, 47:

    qui mihi pinnas inciderant nolunt easdem renasci,

    id. 4, 2, 5:

    Tarquinius spe omni reditus incisā exsulatum Tusculum abiit,

    cut off, Liv. 2, 15, 7:

    spe incisā,

    id. 3, 58, 6; 35, 31, 7; cf. id. 44, 6, 13; 44, 13, 3:

    tantos actus,

    Sil. 3, 78:

    ipsam, quam promimus horam casus incidit,

    Sen. Ep. 101:

    testamentum,

    to annul, invalidate, Dig. 28, 4, 3.—
    C.
    In rhet., to make by cutting, to cut:

    aequaliter particulas,

    Cic. Or. 61, 205.— Hence,
    1.
    incī-sum, i, n., rhet. t. t. for the Gr. komma, a section or division of a sentence, a clause: quae nescio cur, cum Graeci kommata et kôla nominent, nos non recte incisa et membra dicamus, Cic. Or. 62, 211 (for which:

    incisiones et membra,

    id. 64, 261):

    incisum erit sensus non expleto numero conclusus, plerisque pars membri,

    Quint. 9, 4, 122; cf. id. ib. 22; 32; 44; 67; 123.—
    2.
    incīsē, adv., in short clauses:

    quo pacto deceat incise membratimve dici,

    Cic. Or. 63, 212; cf. incisim.

    Lewis & Short latin dictionary > incidentia

  • 20 incido

    1.
    incĭdo, cĭdi, cāsum, 3 ( fut. part. act. incasurus, Plin. 2, 27, 27, § 97; perf. scanned incĭdĕrunt, Lucr. 6, 1174), v. n. [in-cado], to fall into or upon a thing, to fall, light upon (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr. with in and acc.; less freq. with other prepp., with the dat., or absol.
    (α).
    With in and acc.:

    in foveam,

    Cic. Phil. 4, 5, 12:

    ex spelunca saxum in crura ejus incidit,

    id. Fat. 3, 6:

    e nubi in nubem vis incidit ardens fulminis,

    Lucr. 6, 145; cf. id. 296:

    in segetem flamma,

    falls, Verg. A. 2, 305:

    pestilentia in urbem,

    Liv. 27, 23 fin.:

    ut incideret luna tum in eam metam, quae esset umbra terrae, etc.,

    entered, Cic. Rep. 1, 14, 22:

    in oculos,

    Plin. 20, 17, 73, § 187:

    incidentibus vobis in vallum portasque,

    Liv. 27, 13, 2:

    in laqueos,

    Juv. 10, 314.—
    (β).
    With other prepp.:

    incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus,

    Verg. A. 12, 926:

    (turris) super agmina late incidit,

    id. ib. 2, 467.—
    (γ).
    With dat.:

    incidere portis,

    to rush into, Liv. 5, 11, 14; 5, 26, 8:

    lymphis putealibus,

    Lucr. 6, 1174:

    caput incidit arae,

    Ov. M. 5, 104: Sagunti ruinae nostris capitibus incident, Liv. 21, 10, 10:

    ultimis Romanis,

    id. 28, 13, 9:

    jacenti,

    Stat. Th. 5, 233:

    hi duo amnes confluentes incidunt Oriundi flumini,

    empty, fall into, Liv. 44, 31, 4:

    modo serius incidis (sol) undis,

    sink, Ov. M. 4, 198.—
    (γ).
    Absol.:

    illa (hasta) volans, umeri surgunt qua tegmina summa, incidit,

    Verg. A. 10, 477: incidit Adriaci spatium admirabile rhombi, i. e. into the fisherman ' s net, Juv. 4, 39. —
    B.
    In partic., to fall upon, meet, or come upon unexpectedly, fall in with a person or thing.
    (α).
    With in and acc.:

    in aliquem incurrere atque incidere,

    Cic. Planc. 7, 17:

    cum hic in me incidit,

    id. ib. 41, 99:

    C. Valerius Procillus, cum in fuga catenis vinctus traheretur, in ipsum Caesarem incidit,

    Caes. B. G. 1, 53, 5:

    in insidias,

    Cic. Fam. 7, 3, 3; cf.:

    in quos (milites), si qui ex acie fugerint, de improviso incidant,

    id. Rosc. Am. 52, 151:

    in manus alicujus,

    id. Clu. 7, 21:

    in vituperatores,

    id. Fam. 7, 3, 6; 6, 1, 25.—
    (β).
    With inter:

    inter catervas armatorum,

    Liv. 25, 39.—
    (γ).
    With dat.:

    qui (oculi) quocumque inciderunt,

    Cic. Mil. 1, 1; Plin. Ep. 5, 6, 13; Quint. 11, 3, 50:

    sane homini praeter opinionem improviso incidi,

    Cic. Verr. 2, 2, 74, § 182:

    incidit huic Appennicolae bellator filius Anni,

    Verg. A. 11, 699.—
    (δ).
    With acc. alone (late Lat.):

    bene quod meas potissimum manus incidisti,

    App. M. 6, p. 176, 24; id. ib. p. 179, 4:

    fatales laqueos,

    Vulc. Gall. Avid. Caes. 2, § 2.—
    C.
    Transf., to fall upon, attack, assault: triarii consurgentes... in hostem incidebant. Liv. 8, 8, 13:

    postquam acrius ultimis incidebat Romanus,

    id. 28, 13, 9.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to fall into any condition.
    (α).
    With in and acc.:

    in morbum,

    Cic. Fam. 13, 29, 4: in febriculam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:

    in miserias,

    id. Phil. 2, 10, 24; cf.:

    qui inciderant (sc. in morbum) haud facile septimum diem superabant,

    Liv. 41, 21, 5:

    ut si in hujusmodi amicitias ignari casu aliquo inciderint,

    Cic. Lael. 12, 42:

    quodsi quis etiam a culpa vacuus in amicitiam ejus inciderat,

    Sall. C. 14, 4:

    in honoris contentionem,

    Cic. Lael. 10, 34:

    in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem,

    id. Off. 1, 8, 26:

    in furorem et insaniam,

    Cic. Pis. 20, 46. —
    (β).
    With acc. alone:

    caecitatem, Ambros. de Tobia, 2: iram,

    Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10:

    amorem,

    id. ib. 14, 1.—
    B.
    To fall upon, befall:

    eo anno pestilentia gravis incidit in urbem agrosque,

    Liv. 27, 23, 6:

    tantus terror incidit ejus exercitui,

    fell upon, Caes. B. C. 3, 13, 2; cf.:

    ut nihil incidisset postea civitati mali, quod, etc.,

    happened, Cic. de Or. 1, 7, 26.—
    C.
    In partic.
    1.
    To fall upon accidentally; to light upon, in thought or conversation:

    non consulto, sed casu in eorum mentionem incidi,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 50; id. Lael. 1, 3; cf.:

    fortuito in sermonem alicujus incidere,

    id. de Or. 1, 24, 111:

    in eum sermonem incidere, qui, etc.,

    id. Lael. 1, 2:

    in varios sermones,

    id. Att. 16, 2, 4:

    cum in eam memoriam et recordationem nuper ex sermone quodam incidissemus,

    id. Brut. 2, 9:

    iterum in mentionem incidimus viri,

    Tac. H. 4, 5; Plin. Ep. 9, 33, 1.—
    2.
    To come or occur to one's mind:

    sapiens appeteret aliquid, quodcumque in mentem incideret et quodcumque tamquam occurreret,

    come into his mind, Cic. Fin. 4, 16, 43; cf. Ter. Phorm. 1, 3, 5; id. Heaut. 3, 1, 75:

    redeunti, ex ipsa re mihi incidit suspicio,

    id. And. 2, 2, 22; 3, 2, 21:

    tanta nunc suspicio de me incidit,

    id. Ad. 4, 4, 5:

    dicam, verum, ut aliud ex alio incidit,

    id. Heaut. 3, 3, 37:

    nihil te effugiet atque omne. quod erit in re occurret atque incidet,

    Cic. de Or. 2, 34, 147:

    potantibus his apud Sex. Tarquinium incidit de uxoribus mentio,

    Liv. 1, 57, 6.—
    3.
    To fall upon, happen in a certain time.
    (α).
    With in and acc.:

    quod in id rei publicae tempus non incideris, sed veneris — judicio enim tuo, non casu in ipsum discrimen rerum contulisti tribunatum tuum—profecto vides, quanta vis, etc.,

    Cic. Fam. 2, 7, 2:

    quorum aetas in eorum tempora, quos nominavi, incidit,

    Cic. Or. 12, 39; cf. id. Fam. 5, 15, 3:

    quoniam in eadem rei publicae tempora incidimus,

    id. ib. 5, 8, 3 fin.:

    facies me in quem diem Romana incidant mysteria certiorem,

    id. Att. 6, 1, 26:

    cum in Kalendas Januarias Compitaliorum dies incidisset,

    id. Pis. 4, 8:

    quae (bella) in ejus aetatem gravissima inciderunt,

    Quint. 12, 11, 16: in eum annum quo erat Hortensius consul futurus, incidere, to fall into, i. e. to extend the case until, etc., id. 6, 5, 4; cf.:

    quintus annus cum in te praetorem incidisset,

    Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139.—
    (β).
    With acc. alone (late Lat.):

    ut menses... autumnale tempus inciderent,

    Sol. 1, § 44.—
    4.
    To fall out, happen, occur:

    et in nostra civitate et in ceteris, multis fortissimis atque optimis viris injustis judiciis tales casus incidisse,

    Cic. Fam. 5, 17, 3:

    si quid tibi durius inciderit,

    Prop. 1, 15, 28; cf.: si casus inciderit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

    incidunt saepe tempora cum, etc.,

    id. Off. 1, 10, 31:

    eorum ipsorum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio et comparatio,

    id. ib. 1, 43, 152:

    potest incidere quaestio,

    Quint. 7, 1, 19:

    verbum si quod minus usitatum incidat,

    id. 2, 5, 4:

    in magnis quoque auctoribus incidunt aliqua vitiosa,

    id. 10, 2, 15; 11, 1, 70; Cels. 5, 27, 3: ea accidisse non quia haec facta sunt, arbitror;

    verum haec ideo facta, quia incasura erant illa,

    Plin. 2, 27, 27, § 97:

    si quando ita incidat,

    Quint. 2, 5, 5; cf.:

    forte ita incidit, ut, etc.,

    Liv. 26, 23, 2:

    forte ita inciderat, ne, etc.,

    id. 1, 46, 5.—
    5.
    To fall in with, coincide, agree with, in opinion, etc.:

    ne ipse incidat in Diodorum, etc.,

    Cic. Fat. 8, 15.—
    6.
    To stumble upon, undertake at random:

    sic existumes non me fortuito ad tuam amplitudinem meis officiis amplectendam incidisse, etc.,

    Cic. Fam. 5, 8, 3.— Hence in part. pres.: incĭdentĭa, subst., occurrences, events, Amm. 14, 5, 4; 22, 9, 2 al.
    2.
    incīdo, cīdi, cīsum, 3, v. a. [in-caedo], to cut into, cut through, cut open, cut up (class.).
    I.
    Lit.:

    teneris arboribus incisis atque inflexis,

    Caes. B. G. 2, 17, 4:

    arbores,

    Plin. 12, 14, 30, § 54; 32, § 58:

    inciditur vitro, lapide, osseisve cultellis,

    id. 12, 25, 54, § 115; cf.:

    palmes inciditur in medullam,

    id. 14, 9, 11, § 84:

    venam,

    to open, id. 29, 6, 58, § 126; Cels. 2, 8; Tac. A. 16, 19; cf.:

    incisi nervi,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    circa vulnus scalpello,

    Cels. 5, 27, 3:

    pinnas,

    to clip, Cic. Att. 4, 2, 5; so,

    vites falce,

    Verg. E. 3, 11:

    pulmo incisus,

    cut up, divided, Cic. Div. 1, 39, 85; cf.:

    eupatoria foliis per extremitates incisis,

    i. e. notched, indented, Plin. 5, 6, 29, § 65:

    nos linum incidimus, legimus,

    cut through, cut, Cic. Cat. 3, 5, 10:

    funem,

    Verg. A. 3, 667: corpora mortuorum, to dissect, Cels. praef.:

    nocentes homines vivos,

    id. ib.:

    quid habet haruspex cur pulmo incisus etiam in bonis extis dirimat tempus?

    Cic. Div. 1, 39, 85:

    si rectum limitem rupti torrentibus pontes inciderint,

    cut through, broken through, Quint. 2, 13, 16:

    squamisque incisus adaestuat amnis,

    Stat. Th. 5, 517:

    non incisa notis marmcra publicis,

    engraved, Hor. C. 4, 8, 13:

    tabula... his ferme incisa litteris fuit,

    Liv. 6, 29 fin.
    B.
    Transf.
    1.
    To cut in, to carve, engrave, inscribe on any thing; usually constr. with in and abl.; less freq. with in and acc., the dat., or absol.
    (α).
    With in and abl.:

    id non modo tum scripserunt, verum etiam in aere incisum nobis tradiderunt,

    Cic. Verr. 2, 4, 65; cf.:

    foedus in columna aenea incisum et perscriptum,

    id. Balb. 23, 53; id. Verr. 2, 2, 63, § 154:

    in qua basi grandibus litteris P. Africani nomen erat incisum,

    id. ib. 2, 4, 34, §

    74: nomina in tabula incisa,

    id. Fam. 13, 36, 1:

    notum est carmen incisum in sepulcro,

    id. de Sen. 17, 61; id. Pis. 29, 72; id. Font. 14, 31:

    incidens litteras in fago recenti,

    Plin. 16, 9, 14, § 35:

    indicem in aeneis tabulis,

    Suet. Aug. 101:

    quae vos incidenda in aere censuistis,

    Plin. Pan. 75, 1.—
    (β).
    With in and acc.:

    quae (acta) ille in aes incidit,

    Plin. Pan. 1, 7, 16:

    leges in aes incisae,

    Liv. 3, 57 fin.:

    lege jam in aes incisā,

    Suet. Aug. 28 fin.:

    quod ita erit gestum, lex erit, et in aes incidi jubebitis credo illa legitima: consules populum jure rogaverunt, etc.,

    Cic. Phil. 1, 10, 26.—
    (γ).
    With dat. ( poet. and post-Aug.):

    verba ceris,

    Ov. M. 9, 529:

    amores arboribus,

    Verg. E. 10, 53:

    fastos marmoreo parieti,

    Suet. Gramm. 17:

    nomen non trabibus aut saxis,

    Plin. Pan. 54, 7; cf.:

    primum aliquid da, quod possim titulis incidere,

    i. e. among your titles, Juv. 8, 69.—
    (δ).
    Absol.:

    incidebantur jam domi leges,

    Cic. Mil. 32, 87; cf.:

    tabula his litteris incīsa,

    Liv. 6, 29, 9:

    sine delectu morum quisquis incisus est,

    inscribed, registered, Sen. Ben. 4, 28:

    Victorem litteris incisis appellare,

    Macr. S. 3, 6, 11.—
    2.
    To make by [p. 921] cutting, to cut (rare):

    ferroque incidit acuto Perpetuos dentes et serrae repperit usum,

    Ov. M. 8, 245:

    novas incide faces, tibi ducitur uxor,

    Verg. E. 8, 29; Col. 2, 21, 3.
    II.
    Trop.
    A.
    To break off, interrupt, put an end to:

    poëma ad Caesarem, quod institueram, incidi,

    have broken off, stopped, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 11:

    inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,

    id. de Or. 2, 82, 336; cf. Liv. 32, 37, 5:

    tandem haec singultu verba incidente profatur,

    Stat. Th. 9, 884:

    novas lites,

    Verg. E. 9, 14:

    ludum,

    Hor. Ep. 1, 14, 36:

    vocis genus crebro incidens,

    broken, interrupted, Cic. de Or. 3, 58, 217.—
    B.
    To cut off, cut short, take away, remove:

    media,

    to cut short, Cic. Phil. 2, 19, 47:

    qui mihi pinnas inciderant nolunt easdem renasci,

    id. 4, 2, 5:

    Tarquinius spe omni reditus incisā exsulatum Tusculum abiit,

    cut off, Liv. 2, 15, 7:

    spe incisā,

    id. 3, 58, 6; 35, 31, 7; cf. id. 44, 6, 13; 44, 13, 3:

    tantos actus,

    Sil. 3, 78:

    ipsam, quam promimus horam casus incidit,

    Sen. Ep. 101:

    testamentum,

    to annul, invalidate, Dig. 28, 4, 3.—
    C.
    In rhet., to make by cutting, to cut:

    aequaliter particulas,

    Cic. Or. 61, 205.— Hence,
    1.
    incī-sum, i, n., rhet. t. t. for the Gr. komma, a section or division of a sentence, a clause: quae nescio cur, cum Graeci kommata et kôla nominent, nos non recte incisa et membra dicamus, Cic. Or. 62, 211 (for which:

    incisiones et membra,

    id. 64, 261):

    incisum erit sensus non expleto numero conclusus, plerisque pars membri,

    Quint. 9, 4, 122; cf. id. ib. 22; 32; 44; 67; 123.—
    2.
    incīsē, adv., in short clauses:

    quo pacto deceat incise membratimve dici,

    Cic. Or. 63, 212; cf. incisim.

    Lewis & Short latin dictionary > incido

См. также в других словарях:

  • pestilence — [ pɛstilɑ̃s ] n. f. • 1120 « tentation, occasion de pécher »; lat. pestilentia, de pestis « épidémie » 1 ♦ (1170) Vx Maladie épidémique caractérisée par une forte mortalité. Spécialt La peste. 2 ♦ (1256) Mod. Odeur infecte, miasme putride. ⇒… …   Encyclopédie Universelle

  • peste — La Peste, Pestis, Pestilitas. Peste qui est fort creuë, Pestis adulta. Peste qui est venuë et a esté engendrée de la grande chaleur, Concepta aestu pestis. Qui cause et engendre la peste, Pestilens. Amener la peste, Pestilentiam afferre.… …   Thresor de la langue françoyse

  • Pestilence — The pestilence referred to the bubonic plague and it now refers to any epidemic disease that is highly contagious, infectious, virulent and devastating. The plague was, a highly contagious, infectious, virulent, devastating disease due to a… …   Medical dictionary

  • Girolamo Mercuriale — Born September 30, 1530( …   Wikipedia

  • Daniel Beckher der Jüngere — (* 5. Januar 1627 in Königsberg (Preußen); † 31. Januar 1670 ebenda) war ein deutscher Mediziner. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Familie 3 Werke 4 …   Deutsch Wikipedia

  • pestilencia — ► sustantivo femenino 1 Mar olor: ■ no se podía aguantar la pestilencia de aquella pocilga. SINÓNIMO peste 2 Cualquier cosa que puede originar un daño grave. SINÓNIMO plaga 3 MEDICINA Peste, enfermedad grave y contagiosa. * * * pestilencia (del… …   Enciclopedia Universal

  • Pestilenz — Pest; Gottgeißel; schwarzer Tod; Beulenpest; Pestseuche; schwere Seuche * * * Pes|ti|lẹnz 〈f. 20〉 1. = Pest 2. 〈allg.〉 schwere Seuche [<lat. pestilentia „ansteckende Krankheit, Seuche, Pest“] …   Universal-Lexikon

  • pestilence — (pè sti lan s ) s. f. 1°   Peste ou maladie contagieuse répandue dans un pays (vieilli en ce sens). En un temps de pestilence. 2°   Fig. Terme de l Écriture et de théologie. Chaire de pestilence, chaire où l on professe une mauvaise doctrine.… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • pestilenţă — PESTILÉNŢĂ, pestsilenţe, s.f. (livr.) 1. Boală contagioasă, molimă; spec. ciumă. 2. fig. Învăţătură dăunătoare. – Din fr. pestilence, germ. Pestilenz. Trimis de cata, 22.03.2004. Sursa: DEX 98  PESTILÉNŢĂ s. v. ciumă, pestă …   Dicționar Român

  • ՄԱՀ — (ու, ուց, կամ ուան, ամբ, ունք, ուանց.) NBH 2 0195 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 11c, 12c, 15c գ. θάνατος mors. Մեռանիլն. մեռելութիւն. վախճան կենաց կենդանւոյ. բաժանումն հոգւոյ մարդոյ ʼի մարմնոյ. օրհաս. ...… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • Loben — 1. Auf einen, der uns lobt, kommen zehn, die einen schelten. – Sutor, 323. Lat.: Principibus placuere viris non ultima laus est. (Sutor, 323.) 2. De sik sulven loven, de hebben quade nabers. – Tunn., 319. (Sese laudanti praesto est vicinia… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»