-
1 impedītus (inp-)
impedītus (inp-) adj. with comp. and sup. [P. of impedio], hindered, embarrassed, obstructed, encumbered, burdened, impeded: impeditis hostibus propter onera, Cs.: comitatus: agmen, L.: magnam partem eorum impeditam interfecerunt, Cs.: malis domesticis impediti.—Inaccessible, hard to pass, difficult: saltūs, L.: navigatio propter inscientiam locorum, troublesome, Cs.: impeditissima itinera, Cs.: longius impeditioribus locis secuti, Cs. —Fig., engaged, busy, preoccupied: impedito animo.—Embarrassing, difficult, intricate: tempora rei p.: disceptatio, L.: cum victoribus nihil impeditum arbitrarentur, Cs.: quid horum non impeditissimum? a great encumbrance. -
2 in-explicābilis
in-explicābilis e, adj., not to be loosened, inextricable, intricate: vinculum, Cu.—Obstructed, not to be traversed: viae imbribus, L.—Fig., inexplicable: o rem inexplicabilem!: facilitas, i. e. with no result, L. -
3 spissus
spissus adj. with comp, thick, crowded, close, compact, dense: sanguis, O.: grando, O.: corona viris, V.: nemorum comae, H.: harena, V.: noctis umbrae, V.—Obstructed, tardy, lingering, slow: omnia tarda et spissa: in utroque genere dicendi exitūs, deliberate: si id erit spissius.* * *spissa, spissum ADJthick, dense, crowded -
4 impeditus
impedita -um, impeditior -or -us, impeditissimus -a -um ADJhindered/obstructed/encumbered/hampered; difficult/impeded; inaccessible -
5 inpeditus
inpedita -um, inpeditior -or -us, inpeditissimus -a -um ADJhindered/obstructed/encumbered/hampered; difficult/impeded; inaccessible -
6 impeditus
entagles, hindered / embarassed, prevented, obstructed, -
7 cael
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
8 caeli
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
9 caelum
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
10 celum
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
11 coelum
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
12 impedio
impĕdĭo ( inp-), īvi or ĭi, ītum, 4 (in tmesi:I.inque peditur, inque pediri, inque peditus, etc.,
Lucr. 6, 394; 3, 484; 4, 562; 1149), v. a. [in-pes; cf. compedes; lit., to entangle the feet; hence, in gen.], to entangle, ensnare, to shackle, hamper, hinder, hold fast (cf.: praepedio, implico, illigo, irretio, illaqueo).Lit. (rare):B.impediunt teneros vincula nulla pedes,
Ov. F. 1, 410; cf.:et illis crura quoque impediit,
id. M. 12, 392:ipsus illic sese jam impedivit in plagas,
Plaut. Mil. 4, 9, 11:in qua (silva) retentis impeditus (cervus) cornibus,
Phaedr. 1, 12, 10:impedita cassibus dama,
Mart. 3, 58, 28; cf.: reti impedit Pisces, ensnares, Plaut. Truc. 1, 1, 17; Veg. Vet. 1, 10.—Transf., in gen., to clasp, encircle, embrace (mostly poet.):II.narrare parantem Impedit amplexu,
Ov. M. 2, 433:nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto Aut flore,
Hor. C. 1, 4, 9:crines (vitta),
Tib. 1, 6, 67; Ov. Am. 3, 6, 56:cornua sertis,
id. M. 2, 868:remos (hederae),
id. ib. 3, 664:medium crus pellibus,
Hor. S. 1, 6, 27:equos frenis,
to bridle, Ov. F. 2, 736:ingentem clipeum informant... septenosque orbibus orbes Impediunt,
surround, encircle each other, Verg. A. 8, 447:orbes orbibus,
id. ib. 5, 585:plana novo munimenti genere (with saepire),
Curt. 6, 5; cf.:Antiochus, castris positis, munitionibus insuper saltum impediebat,
rendered difficult of access, Liv. 36, 16, 1.—Trop.A.To entangle, embarrass (class.):B.impeditum in ea (re amatoria) expedivi animum meum,
Ter. Hec. 3, 1, 17; cf.:sapientis est, cum stultitia sua impeditus sit, quoquo modo possit se expedire,
Cic. Rab. Post. 9, 24:ipse te impedies, ipse tua defensione implicabere,
id. Verr. 2, 2, 18, § 44:qui me et se hisce impedivit nuptiis,
Ter. Phorm. 2, 4, 2:dum alios servat, se impedivit interim,
Plaut. Rud. prol. 37:tot me impediunt curae,
Ter. And. 1, 5, 25:mentem dolore,
Cic. Cael. 24, 60.—Transf. (causa pro effectu), to hinder, detain, obstruct, check, prevent, impede (so most freq.; cf.: inhibeo, prohibeo, interdico, veto); constr. with acc., ab, in aliqua re, or the simple abl., ne, quin, quominus, the inf., or absol.; very rarely with dat.(α).With the simple acc.:(β).me quotidie aliud ex alio impedit: sed si me expediero, etc.,
Cic. Fam. 9, 19, 2:suis studiis sic impediuntur, ut, etc.... discendi enim studio impediti,
id. Off. 1, 9, 28; cf.:aetate et morbo impeditus,
id. Verr. 2, 3, 25, § 63: religione impediri, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:ne forte qua re impediar atque alliger,
Cic. Att. 8, 16, 1.—With inanim:or abstr. objects: sinistra impedita,
Caes. B. G. 1, 25, 3:mea dubitatio aut impedire profectionem meam videbatur aut certe tardare,
Cic. Fam. 7, 5, 1:iter,
id. Lael. 20, 75:navigationem (Corus),
Caes. B. G. 5, 7, 3:magnas utilitates amicorum,
Cic. Lael. 20, 75:res magnas,
id. ib.; cf.:belli rationem prope jam explicatam perturbare atque impedire,
id. Prov. Cons. 14, 35 fin.: quod si corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur;quanto magis animi morbis impediri necesse est?
id. Fin. 1, 18, 59.—With ab or in aliqua re or the simple abl.:(γ).sibi non fuisse dubium, a re publica bene gerenda impediri,
Cic. Balb. 20, 47; cf.:ab delectatione omni negotiis impedimur,
id. Mur. 19, 39; so,aliquem a suo munere,
id. Rep. 5, 3:aliquem ab opere,
Plin. 10, 63, 83, § 180:aliquem a vero bonoque,
Sall. J. 30, 2:non oportere sese a populo Romano in suo jure impediri,
Caes. B. G. 1, 36, 2:quem dignitas fugā impediverat,
Tac. A. 1, 39.—With ne, quin, quominus. —With ne:(δ).id in hac disputatione de fato casus quidam, ne facerem, impedivit,
Cic. Fat. 1, 1; id. Sull. 33, 92.—With quin:ut nulla re impedirer, quin, si vellem, mihi esset integrum,
Cic. Att. 4, 2, 6; Auct. Her. 3, 1, 1.— With quominus:nec aetas impedit, quominus agri colendi studia teneamus,
Cic. de Sen. 17, 60; id. Fin. 1, 10, 33:quaerere, quae sit tanta formido, quae tot ac tantos viros impediat, quominus, etc.,
id. Rosc. Am. 2, 5; id. Fam. 3, 7, 3; 13, 5, 1; id. Att. 3, 22, 1; 13, 25, 2.—With inf.:(ε).quid est igitur, quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare? etc.,
Cic. Off. 2, 2, 8:me impedit pudor ab aliquo haec exquirere,
id. de Or. 1, 35, 163:ne qua mora ignaros pubemque educere castris Impediat,
Verg. A. 11, 21; Ov. P. 1, 1, 21.—With dat. (in analogy to impedimento esse): novitati non impedit vetus consuetudo, is no hinderance, = obstat (cf. the context), Varr. L. L. 9, § 20 Müll.: inpediat tibi, ne, etc., Schol. Juv. 14, 49.—(ζ).Absol.:A.omnia removentur, quae obstant et impediunt,
Cic. Ac. 2, 7, 19:ut omnia quae impediant, vincat intentio,
Quint. 10, 3, 28; 12, 10, 55:de rebus ipsis utere tuo judicio—nihil enim impedio,
Cic. Off. 1, 1, 2; id. Rep. 1, 13: quem video, nisi rei publicae tempora impedient, Euporiston, id. Att. 7, 1, 7; cf. Quint. 12, 10, 55.—Hence, impĕdītus ( inp-), a, um, P. a., hindered, [p. 898] embarrassed, obstructed, encumbered, burdened, impeded.Of persons:B.neque nunc quomodo me expeditum ex impedito faciam, jam consilium placet,
Plaut. Epid. 1, 1, 87: inermos armati, impeditos expediti interficiunt, encumbered with baggage, Sisenn. ap. Non. 58, 8; cf.:impeditis hostibus propter ea quae ferebant onera,
Caes. B. G. 3, 19, 2:agmen,
Liv. 43, 23, 1:itinere impediti,
Caes. B. C. 3, 75, 3:nostri si ab illis initium transeundi (fluminis) fieret, ut impeditos aggrederentur,
i. e. embarrassed with the difficulties of crossing, id. B. G. 2, 9, 1; 1, 12, 3; 2, 10, 2;2, 23, 1 et saep.: malis domesticis impediti,
Cic. Sest. 45, 97:viden me consiliis tuis miserum impeditum esse?
Ter. And. 3, 5, 11.— Comp.: quod, si durior accidisset casus, impeditiores fore videbantur, Auct. B. Alex. 14 fin. —Of inanim. and abstr. things:hostem impedito atque iniquo loco tenetis,
difficult of passage, Caes. B. G. 6, 8, 4; cf.:silvae,
id. ib. 5, 21, 3:saltus impeditos gravis armis miles timere potest,
Liv. 9, 19, 16:vineae nexu traducum,
Tac. H. 2, 25:navigationem impeditam (esse) propter inscientiam locorum,
troublesome, Caes. B. G. 3, 9, 4:impedito animo,
i. e. engaged, busy, Cic. Leg. 1, 3, 8:omnium impeditis animis,
Caes. B. G. 5, 7, 5:tempora rei publicae,
Cic. Pis. 1, 3:dies tristi omine infames et impediti,
Gell. 4, 9, 5:disceptatio,
Liv. 37, 54, 7:oratio fit longa et impedita,
Quint. 8, 6, 42:bellum (with arduum),
Tac. A. 4, 46:cum victoribus nihil impeditum arbitrarentur,
Caes. B. G. 2, 28, 1:tu rem impeditam et perditam restituas,
intricate and hopeless, Ter. And. 3, 5, 13.— Comp.:longius impeditioribus locis secuti,
Caes. B. G. 3, 28 fin.; so,saltus artior et impeditior,
Liv. 9, 2, 8; 7, 21, 8.— Sup.:silvae undique impeditissimae,
i. e. exceedingly difficult to pass, Hirt. B. G. 8, 18, 1:itinera,
Caes. B. C. 3, 77, 2:quid horum non impeditissimum? vestitus an vehiculum an comes?
exceedingly embarrassing, a great encumbrance, Cic. Mil. 20, 54. -
13 inpedio
impĕdĭo ( inp-), īvi or ĭi, ītum, 4 (in tmesi:I.inque peditur, inque pediri, inque peditus, etc.,
Lucr. 6, 394; 3, 484; 4, 562; 1149), v. a. [in-pes; cf. compedes; lit., to entangle the feet; hence, in gen.], to entangle, ensnare, to shackle, hamper, hinder, hold fast (cf.: praepedio, implico, illigo, irretio, illaqueo).Lit. (rare):B.impediunt teneros vincula nulla pedes,
Ov. F. 1, 410; cf.:et illis crura quoque impediit,
id. M. 12, 392:ipsus illic sese jam impedivit in plagas,
Plaut. Mil. 4, 9, 11:in qua (silva) retentis impeditus (cervus) cornibus,
Phaedr. 1, 12, 10:impedita cassibus dama,
Mart. 3, 58, 28; cf.: reti impedit Pisces, ensnares, Plaut. Truc. 1, 1, 17; Veg. Vet. 1, 10.—Transf., in gen., to clasp, encircle, embrace (mostly poet.):II.narrare parantem Impedit amplexu,
Ov. M. 2, 433:nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto Aut flore,
Hor. C. 1, 4, 9:crines (vitta),
Tib. 1, 6, 67; Ov. Am. 3, 6, 56:cornua sertis,
id. M. 2, 868:remos (hederae),
id. ib. 3, 664:medium crus pellibus,
Hor. S. 1, 6, 27:equos frenis,
to bridle, Ov. F. 2, 736:ingentem clipeum informant... septenosque orbibus orbes Impediunt,
surround, encircle each other, Verg. A. 8, 447:orbes orbibus,
id. ib. 5, 585:plana novo munimenti genere (with saepire),
Curt. 6, 5; cf.:Antiochus, castris positis, munitionibus insuper saltum impediebat,
rendered difficult of access, Liv. 36, 16, 1.—Trop.A.To entangle, embarrass (class.):B.impeditum in ea (re amatoria) expedivi animum meum,
Ter. Hec. 3, 1, 17; cf.:sapientis est, cum stultitia sua impeditus sit, quoquo modo possit se expedire,
Cic. Rab. Post. 9, 24:ipse te impedies, ipse tua defensione implicabere,
id. Verr. 2, 2, 18, § 44:qui me et se hisce impedivit nuptiis,
Ter. Phorm. 2, 4, 2:dum alios servat, se impedivit interim,
Plaut. Rud. prol. 37:tot me impediunt curae,
Ter. And. 1, 5, 25:mentem dolore,
Cic. Cael. 24, 60.—Transf. (causa pro effectu), to hinder, detain, obstruct, check, prevent, impede (so most freq.; cf.: inhibeo, prohibeo, interdico, veto); constr. with acc., ab, in aliqua re, or the simple abl., ne, quin, quominus, the inf., or absol.; very rarely with dat.(α).With the simple acc.:(β).me quotidie aliud ex alio impedit: sed si me expediero, etc.,
Cic. Fam. 9, 19, 2:suis studiis sic impediuntur, ut, etc.... discendi enim studio impediti,
id. Off. 1, 9, 28; cf.:aetate et morbo impeditus,
id. Verr. 2, 3, 25, § 63: religione impediri, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:ne forte qua re impediar atque alliger,
Cic. Att. 8, 16, 1.—With inanim:or abstr. objects: sinistra impedita,
Caes. B. G. 1, 25, 3:mea dubitatio aut impedire profectionem meam videbatur aut certe tardare,
Cic. Fam. 7, 5, 1:iter,
id. Lael. 20, 75:navigationem (Corus),
Caes. B. G. 5, 7, 3:magnas utilitates amicorum,
Cic. Lael. 20, 75:res magnas,
id. ib.; cf.:belli rationem prope jam explicatam perturbare atque impedire,
id. Prov. Cons. 14, 35 fin.: quod si corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur;quanto magis animi morbis impediri necesse est?
id. Fin. 1, 18, 59.—With ab or in aliqua re or the simple abl.:(γ).sibi non fuisse dubium, a re publica bene gerenda impediri,
Cic. Balb. 20, 47; cf.:ab delectatione omni negotiis impedimur,
id. Mur. 19, 39; so,aliquem a suo munere,
id. Rep. 5, 3:aliquem ab opere,
Plin. 10, 63, 83, § 180:aliquem a vero bonoque,
Sall. J. 30, 2:non oportere sese a populo Romano in suo jure impediri,
Caes. B. G. 1, 36, 2:quem dignitas fugā impediverat,
Tac. A. 1, 39.—With ne, quin, quominus. —With ne:(δ).id in hac disputatione de fato casus quidam, ne facerem, impedivit,
Cic. Fat. 1, 1; id. Sull. 33, 92.—With quin:ut nulla re impedirer, quin, si vellem, mihi esset integrum,
Cic. Att. 4, 2, 6; Auct. Her. 3, 1, 1.— With quominus:nec aetas impedit, quominus agri colendi studia teneamus,
Cic. de Sen. 17, 60; id. Fin. 1, 10, 33:quaerere, quae sit tanta formido, quae tot ac tantos viros impediat, quominus, etc.,
id. Rosc. Am. 2, 5; id. Fam. 3, 7, 3; 13, 5, 1; id. Att. 3, 22, 1; 13, 25, 2.—With inf.:(ε).quid est igitur, quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare? etc.,
Cic. Off. 2, 2, 8:me impedit pudor ab aliquo haec exquirere,
id. de Or. 1, 35, 163:ne qua mora ignaros pubemque educere castris Impediat,
Verg. A. 11, 21; Ov. P. 1, 1, 21.—With dat. (in analogy to impedimento esse): novitati non impedit vetus consuetudo, is no hinderance, = obstat (cf. the context), Varr. L. L. 9, § 20 Müll.: inpediat tibi, ne, etc., Schol. Juv. 14, 49.—(ζ).Absol.:A.omnia removentur, quae obstant et impediunt,
Cic. Ac. 2, 7, 19:ut omnia quae impediant, vincat intentio,
Quint. 10, 3, 28; 12, 10, 55:de rebus ipsis utere tuo judicio—nihil enim impedio,
Cic. Off. 1, 1, 2; id. Rep. 1, 13: quem video, nisi rei publicae tempora impedient, Euporiston, id. Att. 7, 1, 7; cf. Quint. 12, 10, 55.—Hence, impĕdītus ( inp-), a, um, P. a., hindered, [p. 898] embarrassed, obstructed, encumbered, burdened, impeded.Of persons:B.neque nunc quomodo me expeditum ex impedito faciam, jam consilium placet,
Plaut. Epid. 1, 1, 87: inermos armati, impeditos expediti interficiunt, encumbered with baggage, Sisenn. ap. Non. 58, 8; cf.:impeditis hostibus propter ea quae ferebant onera,
Caes. B. G. 3, 19, 2:agmen,
Liv. 43, 23, 1:itinere impediti,
Caes. B. C. 3, 75, 3:nostri si ab illis initium transeundi (fluminis) fieret, ut impeditos aggrederentur,
i. e. embarrassed with the difficulties of crossing, id. B. G. 2, 9, 1; 1, 12, 3; 2, 10, 2;2, 23, 1 et saep.: malis domesticis impediti,
Cic. Sest. 45, 97:viden me consiliis tuis miserum impeditum esse?
Ter. And. 3, 5, 11.— Comp.: quod, si durior accidisset casus, impeditiores fore videbantur, Auct. B. Alex. 14 fin. —Of inanim. and abstr. things:hostem impedito atque iniquo loco tenetis,
difficult of passage, Caes. B. G. 6, 8, 4; cf.:silvae,
id. ib. 5, 21, 3:saltus impeditos gravis armis miles timere potest,
Liv. 9, 19, 16:vineae nexu traducum,
Tac. H. 2, 25:navigationem impeditam (esse) propter inscientiam locorum,
troublesome, Caes. B. G. 3, 9, 4:impedito animo,
i. e. engaged, busy, Cic. Leg. 1, 3, 8:omnium impeditis animis,
Caes. B. G. 5, 7, 5:tempora rei publicae,
Cic. Pis. 1, 3:dies tristi omine infames et impediti,
Gell. 4, 9, 5:disceptatio,
Liv. 37, 54, 7:oratio fit longa et impedita,
Quint. 8, 6, 42:bellum (with arduum),
Tac. A. 4, 46:cum victoribus nihil impeditum arbitrarentur,
Caes. B. G. 2, 28, 1:tu rem impeditam et perditam restituas,
intricate and hopeless, Ter. And. 3, 5, 13.— Comp.:longius impeditioribus locis secuti,
Caes. B. G. 3, 28 fin.; so,saltus artior et impeditior,
Liv. 9, 2, 8; 7, 21, 8.— Sup.:silvae undique impeditissimae,
i. e. exceedingly difficult to pass, Hirt. B. G. 8, 18, 1:itinera,
Caes. B. C. 3, 77, 2:quid horum non impeditissimum? vestitus an vehiculum an comes?
exceedingly embarrassing, a great encumbrance, Cic. Mil. 20, 54. -
14 inpeditus
impĕdĭo ( inp-), īvi or ĭi, ītum, 4 (in tmesi:I.inque peditur, inque pediri, inque peditus, etc.,
Lucr. 6, 394; 3, 484; 4, 562; 1149), v. a. [in-pes; cf. compedes; lit., to entangle the feet; hence, in gen.], to entangle, ensnare, to shackle, hamper, hinder, hold fast (cf.: praepedio, implico, illigo, irretio, illaqueo).Lit. (rare):B.impediunt teneros vincula nulla pedes,
Ov. F. 1, 410; cf.:et illis crura quoque impediit,
id. M. 12, 392:ipsus illic sese jam impedivit in plagas,
Plaut. Mil. 4, 9, 11:in qua (silva) retentis impeditus (cervus) cornibus,
Phaedr. 1, 12, 10:impedita cassibus dama,
Mart. 3, 58, 28; cf.: reti impedit Pisces, ensnares, Plaut. Truc. 1, 1, 17; Veg. Vet. 1, 10.—Transf., in gen., to clasp, encircle, embrace (mostly poet.):II.narrare parantem Impedit amplexu,
Ov. M. 2, 433:nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto Aut flore,
Hor. C. 1, 4, 9:crines (vitta),
Tib. 1, 6, 67; Ov. Am. 3, 6, 56:cornua sertis,
id. M. 2, 868:remos (hederae),
id. ib. 3, 664:medium crus pellibus,
Hor. S. 1, 6, 27:equos frenis,
to bridle, Ov. F. 2, 736:ingentem clipeum informant... septenosque orbibus orbes Impediunt,
surround, encircle each other, Verg. A. 8, 447:orbes orbibus,
id. ib. 5, 585:plana novo munimenti genere (with saepire),
Curt. 6, 5; cf.:Antiochus, castris positis, munitionibus insuper saltum impediebat,
rendered difficult of access, Liv. 36, 16, 1.—Trop.A.To entangle, embarrass (class.):B.impeditum in ea (re amatoria) expedivi animum meum,
Ter. Hec. 3, 1, 17; cf.:sapientis est, cum stultitia sua impeditus sit, quoquo modo possit se expedire,
Cic. Rab. Post. 9, 24:ipse te impedies, ipse tua defensione implicabere,
id. Verr. 2, 2, 18, § 44:qui me et se hisce impedivit nuptiis,
Ter. Phorm. 2, 4, 2:dum alios servat, se impedivit interim,
Plaut. Rud. prol. 37:tot me impediunt curae,
Ter. And. 1, 5, 25:mentem dolore,
Cic. Cael. 24, 60.—Transf. (causa pro effectu), to hinder, detain, obstruct, check, prevent, impede (so most freq.; cf.: inhibeo, prohibeo, interdico, veto); constr. with acc., ab, in aliqua re, or the simple abl., ne, quin, quominus, the inf., or absol.; very rarely with dat.(α).With the simple acc.:(β).me quotidie aliud ex alio impedit: sed si me expediero, etc.,
Cic. Fam. 9, 19, 2:suis studiis sic impediuntur, ut, etc.... discendi enim studio impediti,
id. Off. 1, 9, 28; cf.:aetate et morbo impeditus,
id. Verr. 2, 3, 25, § 63: religione impediri, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:ne forte qua re impediar atque alliger,
Cic. Att. 8, 16, 1.—With inanim:or abstr. objects: sinistra impedita,
Caes. B. G. 1, 25, 3:mea dubitatio aut impedire profectionem meam videbatur aut certe tardare,
Cic. Fam. 7, 5, 1:iter,
id. Lael. 20, 75:navigationem (Corus),
Caes. B. G. 5, 7, 3:magnas utilitates amicorum,
Cic. Lael. 20, 75:res magnas,
id. ib.; cf.:belli rationem prope jam explicatam perturbare atque impedire,
id. Prov. Cons. 14, 35 fin.: quod si corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur;quanto magis animi morbis impediri necesse est?
id. Fin. 1, 18, 59.—With ab or in aliqua re or the simple abl.:(γ).sibi non fuisse dubium, a re publica bene gerenda impediri,
Cic. Balb. 20, 47; cf.:ab delectatione omni negotiis impedimur,
id. Mur. 19, 39; so,aliquem a suo munere,
id. Rep. 5, 3:aliquem ab opere,
Plin. 10, 63, 83, § 180:aliquem a vero bonoque,
Sall. J. 30, 2:non oportere sese a populo Romano in suo jure impediri,
Caes. B. G. 1, 36, 2:quem dignitas fugā impediverat,
Tac. A. 1, 39.—With ne, quin, quominus. —With ne:(δ).id in hac disputatione de fato casus quidam, ne facerem, impedivit,
Cic. Fat. 1, 1; id. Sull. 33, 92.—With quin:ut nulla re impedirer, quin, si vellem, mihi esset integrum,
Cic. Att. 4, 2, 6; Auct. Her. 3, 1, 1.— With quominus:nec aetas impedit, quominus agri colendi studia teneamus,
Cic. de Sen. 17, 60; id. Fin. 1, 10, 33:quaerere, quae sit tanta formido, quae tot ac tantos viros impediat, quominus, etc.,
id. Rosc. Am. 2, 5; id. Fam. 3, 7, 3; 13, 5, 1; id. Att. 3, 22, 1; 13, 25, 2.—With inf.:(ε).quid est igitur, quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare? etc.,
Cic. Off. 2, 2, 8:me impedit pudor ab aliquo haec exquirere,
id. de Or. 1, 35, 163:ne qua mora ignaros pubemque educere castris Impediat,
Verg. A. 11, 21; Ov. P. 1, 1, 21.—With dat. (in analogy to impedimento esse): novitati non impedit vetus consuetudo, is no hinderance, = obstat (cf. the context), Varr. L. L. 9, § 20 Müll.: inpediat tibi, ne, etc., Schol. Juv. 14, 49.—(ζ).Absol.:A.omnia removentur, quae obstant et impediunt,
Cic. Ac. 2, 7, 19:ut omnia quae impediant, vincat intentio,
Quint. 10, 3, 28; 12, 10, 55:de rebus ipsis utere tuo judicio—nihil enim impedio,
Cic. Off. 1, 1, 2; id. Rep. 1, 13: quem video, nisi rei publicae tempora impedient, Euporiston, id. Att. 7, 1, 7; cf. Quint. 12, 10, 55.—Hence, impĕdītus ( inp-), a, um, P. a., hindered, [p. 898] embarrassed, obstructed, encumbered, burdened, impeded.Of persons:B.neque nunc quomodo me expeditum ex impedito faciam, jam consilium placet,
Plaut. Epid. 1, 1, 87: inermos armati, impeditos expediti interficiunt, encumbered with baggage, Sisenn. ap. Non. 58, 8; cf.:impeditis hostibus propter ea quae ferebant onera,
Caes. B. G. 3, 19, 2:agmen,
Liv. 43, 23, 1:itinere impediti,
Caes. B. C. 3, 75, 3:nostri si ab illis initium transeundi (fluminis) fieret, ut impeditos aggrederentur,
i. e. embarrassed with the difficulties of crossing, id. B. G. 2, 9, 1; 1, 12, 3; 2, 10, 2;2, 23, 1 et saep.: malis domesticis impediti,
Cic. Sest. 45, 97:viden me consiliis tuis miserum impeditum esse?
Ter. And. 3, 5, 11.— Comp.: quod, si durior accidisset casus, impeditiores fore videbantur, Auct. B. Alex. 14 fin. —Of inanim. and abstr. things:hostem impedito atque iniquo loco tenetis,
difficult of passage, Caes. B. G. 6, 8, 4; cf.:silvae,
id. ib. 5, 21, 3:saltus impeditos gravis armis miles timere potest,
Liv. 9, 19, 16:vineae nexu traducum,
Tac. H. 2, 25:navigationem impeditam (esse) propter inscientiam locorum,
troublesome, Caes. B. G. 3, 9, 4:impedito animo,
i. e. engaged, busy, Cic. Leg. 1, 3, 8:omnium impeditis animis,
Caes. B. G. 5, 7, 5:tempora rei publicae,
Cic. Pis. 1, 3:dies tristi omine infames et impediti,
Gell. 4, 9, 5:disceptatio,
Liv. 37, 54, 7:oratio fit longa et impedita,
Quint. 8, 6, 42:bellum (with arduum),
Tac. A. 4, 46:cum victoribus nihil impeditum arbitrarentur,
Caes. B. G. 2, 28, 1:tu rem impeditam et perditam restituas,
intricate and hopeless, Ter. And. 3, 5, 13.— Comp.:longius impeditioribus locis secuti,
Caes. B. G. 3, 28 fin.; so,saltus artior et impeditior,
Liv. 9, 2, 8; 7, 21, 8.— Sup.:silvae undique impeditissimae,
i. e. exceedingly difficult to pass, Hirt. B. G. 8, 18, 1:itinera,
Caes. B. C. 3, 77, 2:quid horum non impeditissimum? vestitus an vehiculum an comes?
exceedingly embarrassing, a great encumbrance, Cic. Mil. 20, 54. -
15 libero
lībĕro, āvi, ātum, 1 (old form of the fut. perf. liberasso, Plaut. Most. 1, 3, 66), v. a. [1. liber], to make or set free, to free, liberate (syn. vindico).I.Lit., to release from slavery, to free, manumil:II.amicas emite, liberate,
Plaut. Most. 1, 1, 22:liberem ego te?
id. Men. 5, 7, 35:servos,
Caes. B. C. 3, 9:sese,
Cic. de Or. 1, 40, 182:aliquem vindictā liberare,
Plin. Ep. 7, 16, 4.—Transf.A.In gen., to free, release, extricate, deliver (cf. levo) a person or thing from something (an obligation, debt, difficulty, etc.); constr.: aliquem (aliquid) ab aliqua re, with simple abl.; less freq. with gen.a.With personal objects.(α).With ab:(β).teque item ab eo vindico ac libero,
Cic. Q. Fr. 3, 1:se a Venere,
to release one's self from one's duty to Venus, id. Div. in Caecil. 17, 53.—With abl.: divortio te liberabo incommodis, Poët. ap. Auct. Her. 2, 24, 38:(γ).defensionum laboribus senatoriisque muneribus liberatus,
Cic. Tusc. 1, 1, 1:aliquem culpā,
id. Att. 13, 22, 3:aliquem invidiā,
id. N. D. 1, 6, 13:aliquem suspicione crudelitatis,
id. Fam. 1, 2, 3:aliquem magnā sollicitudine,
id. Att. 6, 1, 10; cf.:populum metu,
id. Rep. 1, 16, 25:liberatus omni perturbatione animi,
id. ib. 1, 17, 28:aliquem periculo,
Caes. B. C. 3, 83:obsidione,
id. B. G. 4, 19:se aere alieno,
to pay a debt, Cic. Att. 6, 2, 4.—With gen.:* (δ).aliquem culpae,
Liv. 41, 19:voti liberari,
id. 5, 28.—With ex:(ε).multos ex incommodis pecuniā,
Cic. Verr. 2, 5, 9, § 23.—With simple acc.:b.vectigales multos ac stipendiarios liberavit,
exempted from taxes, Cic. Prov. Cons. 5, 10:Volusii liberandi, meum fuit consilium,
to release from obligation, id. Fam. 5, 20, 4:Buthrotios cum Caesar decreto suo liberavisset, viz.,
from a division of their lands, id. Att. 16, 16, C, 11:amotusque post triumphum abdicatione dictaturae terror et linguam et animos liberaverat hominum,
Liv. 6, 16, 8:(debitores) capitis deminutione liberantur,
i. e. from debt, Gai. Inst. 3, 84 al. —With inanim. and abstr. objects:B.eum (mundum) ab omni erratione liberavit,
Cic. Univ. 6; cf.below, at the end of this number: quorum linguae sic inhaererent, ut loqui non possent, eae scalpello resectae liberarentur,
would be set free, id. Div. 2, 46, 96: liberare agros, to free or exempt from taxes, id. Agr. 1, 4, 10:publica liberare,
id. ib. 2, 21, 57; cf.:liberari omnia Asiae emporia portusque,
Liv. 32, 33:liberata vectigalia,
id. 41, 28:fundum alii obligatum liberare,
Dig. 18, 1, 41:liberare fidem,
to discharge one's promise, keep one's word, Cic. Fl. 20, 47:liberare promissa,
to cancel promises, to make them void and of no effect, id. Off. 1, 10, 33:nomina,
to settle debts, Liv. 7, 21: impensam, to clear or repay expenses, Col. 3, 3.—Of an abstr. object:divinum animum corpore liberatum cogitatione complecti,
Cic. Tusc. 1, 22, 51.—In partic.1.To absolve or acquit in a court of justice (syn.:2.absolvo, solvo): aliquem, opp. condemnare,
Cic. Clu. 22, 60:aliquem crimine aliquo,
id. Verr. 2, 2, 29, § 71: liberatur Milo, non eo consilio profectus esse, is acquitted of the charge of having undertaken a journey with the design, etc., id. Mil. 18, 47:reum a judicibus hoc defensionis modo liberari non posse,
Quint. 7, 4, 20.—Very rarely with acc. of the charge:crimen libidinis confessio intemperantiae liberavit,
Val. Max. 8, 1, 12.—To clear, i. e. to pass, traverse, cross over a place without hinderance (post - Aug.):3.flumen,
Front. Strat. 1, 5, 3; 4, 7, 28; Hyg. Fab. 257:angustias freti,
Front. Strat. 1, 4, 13:limen,
Petr. 136.—Templa liberata, freed from buildings that obstructed the view, i. e. having a free prospect, Cic. Leg. 2, 8, 21. -
16 perimpeditus
pĕr-impĕdītus, a, um, adj., very much obstructed, very difficult to pass: locus, Auct. B. Afr. 58.
См. также в других словарях:
obstructed — index arrested (checked), blind (impassable), broken (interrupted), impervious Burton s Legal Thesaurus. Willia … Law dictionary
Obstructed — Obstruct Ob*struct , v. t. [imp. & p. p. {Obstructed}; p. pr. & vb. n. {Obstructing}.] [L. obstructus, p. p. of obstruere to build up before or against, to obstruct; ob (see {Ob }) + struere to pile up. See {Structure}.] [1913 Webster] 1. To… … The Collaborative International Dictionary of English
obstructed — adjective shut off to passage or view or hindered from action a partially obstructed passageway an obstructed view justice obstructed is not justice • Ant: ↑unobstructed • Similar to: ↑barricaded, ↑ … Useful english dictionary
obstructed — un·obstructed; … English syllables
obstructed — Synonyms and related words: arrested, back, backward, behindhand, belated, blocked, bound, choked, choked up, clogged, clogged up, congested, constipated, costive, delayed, delayed action, detained, foul, fouled, full, held up, hung up, in a bind … Moby Thesaurus
obstructed — ob·struct || É™b strÊŒkt v. block; interfere; hinder, impede; thwart; prevent from seeing … English contemporary dictionary
obstructed labor — labor hindered by some mechanical obstruction, such as a contraction in some region of the parturient canal or a tumor … Medical dictionary
obstructed testis — an ectopic testis whose descent was prevented by a fascial sheet at the entrance to the scrotum … Medical dictionary
snuffles — Obstructed nasal respiration, especially in the newborn infant, sometimes due to congenital syphilis. * * * snuf·fles snəf əlz n pl 1) SNIFFLES (1) 2) usu sing in constr a respiratory disorder in animals marked esp. by catarrhal inflammation a … Medical dictionary
barred — Obstructed by a bar. Subject to hindrance or obstruction by a bar or barrier which, if interposed, will prevent legal redress or recovery; as, when it is said that a claim or cause of action is barred by the statute of limitations … Black's law dictionary
barred — Obstructed by a bar. Subject to hindrance or obstruction by a bar or barrier which, if interposed, will prevent legal redress or recovery; as, when it is said that a claim or cause of action is barred by the statute of limitations … Black's law dictionary