narratio

narrātĭo, ōnis, f. [id.], a relating, narrating, a narration, narrative.

In gen.:

narrationes credibiles, nec historico, sed prope cotidiano sermone explicatae dilucide,

Cic. Or. 26, 124:

rem narrare ita ut verisimilis narratio sit,

id. de Or. 2, 19, 80:

si exponenda est narratio,

id. Or. 62, 210; Phaedr. 4, 5, 2.—

In partic., in rhet.:

narratio est rerum gestarum, aut ut gesta rum, expositio: narrationum genera sunt tria, etc.,

Cic. Inv. 1, 19, 27; id. de Or. 2, 19, 80; id. Part. Or. 9, 31; Auct. Her. 1, 8, 12; Quint. 4, 2, 1 sq.; Mart. Cap. 5, § 550.

* * *

* * *

    Narratio, Verbale. Cic. Recit, Conte, Narrement, Narration, Un narré.

nārrātio, ōnis, f. (narro), die Erzählung, sowohl das Erzählen als das Erzählte selbst, a) übh.: narrationis alte repetita series, Tac. dial.: mirabilior tamen sequentis casus narratio, Val. Max.: narrationis mi incipit initium, jetzt wird er mir eine große Rede halten, Ter.: rem narrare ita, ut verisimilis narratio sit, Cic.: plus esse in uno saepe quam in turba boni, narratione posteris tradam brevi, Phaedr. – b) rhet. t. t., als Teil der Rede, Cornif. rhet. 1, 12 sq. Cic. de inv. 1, 27 u. part. or. 31. Quint. 2, 13, 1 u. 4, 2, 1 sqq. Mart. Cap. 5. § 550: Plur., narrationes credibiles nec historico sed prope cotidiano sermone explicatae dilucide, Cic. or. 124: lentus est in principiis, longus (breit) in orationibus, Tac. dial. 22.

* * *

, onis f

  рассказ

* * *

* * *

    Fundamentum, huius fundamenti. Un fondement.

\

    Iacere fundamenta. Quint. Faire le fondement de quelque chose que ce soit.

\

    Iacere fundamenta Reipub. Cic. Asseoir le fondement, et commencer l'establissement de l'estat populaire.

* * *

* * *

    Separo, separas, pen. cor. separare. Plin. Separer, Tirer, Departir, Escarter, Desemparer.

apertus, a, um, PAdi. m. Compar. u. Superl. (v. aperio), bloß-, offen gemacht (Ggstz. opertus), I) bloß, entblößt, unbedeckt, offen, frei, 1) eig. (Ggstz. opertus, tectus), surae, Turpil. fr.: caput, Komik., Varr. fr. u. Sen.: u. poet., aether, caelum, unbedeckt, klar, heiter, Verg. – als naut. t. t., naves, offene, nur am Vorder- u. Hinterdeck mit einem kleinen Verdecke versehene Galeoten (griech. ἄφρακτα, τὰ, Ggstz. naves tectae, Deckschiffe, κατάφρακτα, τὰ), Cic., Liv. u.a. – u. als milit. t. t., wie, ἄφρακτος, vom Panzer, bes. vom Schilde, ungedeckt, offen, latus, umerus, Caes.: corpora Romanorum, Liv. – 2) übtr., zutage liegend, sich im klaren-, deutlichen Lichte zeigend, offenkundig, offen, klar, deutlich, frei, unverhohlen, a) übh. (Ggstz. occultus, obscurus, conditus et abstrusus, furtivus, dubius, suspectus), actio rerum illarum, Cic.: simultates partim obscurae partim apertae, Cic.: quid rem parvam et apertam magnam et suspectam facimus? Liv.: aperti clamores (Ggstz. occulta colloquia), Liv.: apertum latrocinium (Ggstz. occultae insidiae), Cic.: cum apertā vi parum procederet consuli res, cuniculum occultum agere instituit, Liv. – v. Pers., quis apertior in iudicium adductus est? als offenbarer schuldig, als ein offenkundiger Verbrecher, Cic. – apertum est, es liegt klar zutage, es liegt auf der Hand, m. folg. Acc. u. Infin., esse

————

aliquod numen praestantissimae mentis, Cic.: u. so neque non fuit apertum, si ille non fuisset, Agesilaum Asiam Tauro tenus regi fuisse erepturum, Nep. – neutr. Sing. subst., in der Formel alqd in aperto est (εν τω φανερω εστιν), α) = es erscheint etw. in hellem, deutlichem Lichte, ist offenkundig (Ggstz. in occulto est), ceterum invidia in occulto, adulatio in aperto erant, Tac.: cuius rei causa in aperto est, Lact.: pauca supra repetam, quo ad cognoscendum omnia illustria magis magisque in aperto sint, damit zur Einsicht alles lichtvoller u. offener daliege, Sall. – β) (nachaug.) = es liegt etw. auf der Hand, es liegt nahe = es bedarf keines Nachdenkens u. keiner großen Mühe, es ist leicht ausführbar, in aperto deinde curatio est, Cels.: vota virtusque in aperto, Tac.: m. folg. Infin., fessos hieme hostes aggredi, Tac. – b) v. der Rede u. v. Redner usw., deutlich, klar, verständlich, unverhohlen, narratio aperta, Cic.: narratio aperta atque dilucida, Quint.: sit (periodus) aperta, ut intellegi possit, Quint.: Cicero et iucundus incipientibus quoque et apertus est satis, Quint.: apertis od. apertissimis verbis (Ggstz. tectis verbis), Cic. u. Gell.: apertā professione (Ggstz. per dissimulationem), Iustin. – c) v. der Gesinnung, die man beim Handeln zeigt, unverhohlen, offen zutage liegend, offenherzig, im üblen Sinne plump herausfahrend, plump, ungeniert, undelikat (s. Heinrich

————

Iuven. 4, 69, Ggstz. obscurus), animus, Cic.: homo, Cic.: quid apertius? was gibt es Plumperes? Iuven.: ut semper fuit apertissimus (ironisch, von einem Frechen), Cic. Mur. 51. – m. Ang. worin? wobei? durch in m. Abl., apertior in dicendo, ungenierter, Cic.: ut apertus in corripiendis pecuniis fuit, offen verfuhr (vorher Ggstz. obscurus in agendo), Cic. – II) unverschlossen, offen, frei, unbehindert, u. dah. leicht zugänglich, 1) eig.: a) übh. (Ggstz. opertus, clausus), via patens apertaque, Liv.: caelum ex omni parte patens atque apertum, Cic.: vastum atque apertum mare, Caes.: locus apertus, Cato: loca apertiora, Caes.: campus apertus, Verg., apertior, Pallad.: vastissimus atque apertissimus Oceanus, Caes. – m. Ang. wozu? durch ad u. Akk., campi ad dimicandum aperti, Liv. – m. Ang. für wen? durch Dat., ne nuda apertaque Romanis Africa ab Sicilia esset, Liv.: im Bilde, paeninsula est Peloponnesus... nulli apertior, quam navali bello, offener = ausgesetzter, Liv.: nihil se tam clausum neque tam reconditum posse habere, quod non istius cupiditati apertissimum promptissimumque esset, Cic. – neutr. subst., apertum, ī, n., das Offene, Freie, der offene, freie Raum, das offene, freie Feld, das Blachfeld, apertum petere, das Freie suchen, Sen.: per apertum fugere, Hor.: in aperto castra locare, communire, Liv.: ex aperto atque interdiu vim per angustias facere, Liv.: recto itinere ad lacessend-

————

um ex aperto ire, Liv.: statim undique ex aperto et abdito (aus der Oberfläche u. Tiefe), superne, ab infimo aquarum fiet eruptio, Sen. nat. qu. 3, 30, 5. – Plur., in aperta prodire, Plin.: m. Genet., naves disicere in aperta Oceani, Tac. – b) prägn., als milit. t. t., von dem, was im offenen Felde geschieht, wie unser offen, acies, proelium, offene Schlacht, Feldschlacht, Liv.: Mars, Ov.: aperto Marte congredi alqm. Vopisc. Aurel. 21, 2. – 2) übtr.: a) übh. erschlossen, offen, zugänglich, beate vivendi via, Cic. – m. Ang. wozu? od. wofür? durch ad u. Akk., parum aperti ad percipiendum animi (puerorum), Quint.: haec apertiora sunt ad reprehendendum, dem Tadel mehr bloßgestellt, ausgesetzt, Cic. – b) v. Charakter, unverschlossen, erschlossen, offen, in qua nisi, ut dicitur, apertum pectus videas, ins (offene) Herz sehen kannst, Cic. de amic. 97. – c) v. Geist (Kopf), offen, ingenium, Lact. 5, 1, 25.

fābŭla, ae, f. [fari], a narration, narrative, account, story; the subject of common talk.

In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose;

syn.: narratio, fasti, annales, res gestae, historia): additur fabulae, quo vulgo Sabini aureas armillas brachio laevo habuerint, pepigisse eam, etc.,

Liv. 1, 11, 8:

poëticae (opp. incorrupta rerum gestarum monumenta), id. praef. § 6: Ummidius, qui tam (non longa est fabula) dives, ut, etc.,

Hor. S. 1, 1, 95; id. Ep. 1, 2, 6:

mutato nomine de te fabula narratur,

id. S. 1, 1, 70:

asinaeque paternum Cognomen vertas in risum et fabula flas,

the common talk, town's talk, id. Ep. 1, 13, 9; cf.:

heu me, per urbem Fabula quanta fui!

id. Epod. 11, 8:

fabula (nec sentis) tota jactaris in urbe,

you are talked of all over the city, Ov. Am. 8, 1, 21; cf. Suet. Aug. 70; id. Dom. 15; Mart. 3, 14:

habes omnes fabulas urbis,

Plin. Ep. 8, 18, 11:

nova fabula,

the news, Juv. 1, 145:

semper formosis fabula poena fuit,

Prop. 2, 32, 26 (3, 30, 26 M.):

a diverticulo repetatur fabula,

let us return to our story, Juv. 15, 72.—

Transf., conversation (post-Aug.):

ut fabulas quoque eorum et disputationes et arcana semotae dictionis penitus exciperem,

conversations, Tac. Or. 2:

praeceptores cum auditoribus suis fabulas habent,

id. ib. 29; cf.:

cum inter fabulas privatas sermo esset ortus, quanti, etc.,

in private conversation, Lampr. Heliog. 25.—With a dependent clause:

ne id accidat, quod cuipiam Thraco venisse usu, fabula est,

is related, Gell. 19, 12, 6.—

In vulg. lang. (like the Germ. Geschichte), affair, concern, matter:

sed quid ego aspicio? quae haec fabula'st?

what sort of an affair is this? Plaut. Pers. 5, 2, 11; Ter. And. 4, 4, 8.

In partic. (freq. and class.), a fictitious narrative, a tale, story (syn.: apologus, narratio): narrationum tris accepimus species, fabulam, quae versatur in tragoediis atque carminibus non a veritate modo, sed etiam a forma veritatis remota, argumentum... historiam, etc., Quint. 2, 4, 2:

haec res agetur nobis, vobis fabula,

Plaut. Capt. prol. 52:

peregrino narrare fabulas,

id. Men. 5, 1, 24:

num igitur me cogis etiam fabulis credere? quae delectationis habeant quantum voles... auctoritatem quidem nullam debemus nec fidem commenticiis rebus adjungere, etc.,

Cic. Div. 2, 55, 113; cf.:

fictis fabulis,

id. Mil. 3, 8:

antiquitas recepit fabulas, fictas etiam nonnumquam incondite,

id. Rep. 2, 10; cf.:

a fabulis ad facta venire,

id. ib. 2, 2 fin.:

minor fabulis habetur fides,

id. ib. 2, 10:

saepe fabulis fidem firmare (consuerant),

Suet. Rhet. 1 med.;

Liv. praef. § 6: non fabula rumor Ille fuit,

Ov. M. 10, 561:

fabulam inceptat,

Ter. And. 5, 4, 22:

quid tamen ista velit sibi fabula, ede,

Hor. S. 2, 5, 61:

fabulae!

mere stories! stuff! nonsense! Ter. Heaut. 2, 3, 95; id. And. 1, 3, 19:

ne convivialium fabularum simplicitas in crimen duceretur,

Tac. A. 6, 11 fin.:

sufficiunt duae fabulae, an tertiam poscis?

Plin. Ep. 2, 20, 9.—In apposition:

jam te premet nox fabulaeque Manes (= fabulosi, inanes),

Hor. C. 1, 4, 16:

civis et manes et fabula fies,

Pers. 5, 152:

nos jam fabula sumus,

Ter. Hec. 4, 3, 14.—So of idle tales:

ineptas et aniles fabulas devita,

Vulg. 1 Tim. 4, 7 al.—

Of particular kinds of poetry.

Most freq., a dramatic poem, drama, play (syn.:

ludus, cantus, actio, etc.): in full, fabula scaenica,

Amm. 28, 1, 4;

or, theatralis,

id. 14, 6, 20:

fabula ad actum scenarum composita,

Quint. 5, 10, 9; cf. id. 11, 3, 73 sq.:

Livianae fabulae non satis dignae, quae iterum legantur. Atque hic Livius primus fabulam, C. Clodio Caeci filio et M. Tuditano Cos. docuit,

produced, Cic. Brut. 18, 72; v. doceo, II. init.; cf.: fabulam dare, under do, II. H.; so,

facere,

Varr. L. L. 5, 8:

neque histrioni ut placeat, peragenda fabula est,

Cic. de Sen. 19, 70:

securus, cadat an recto stet fabula talo,

Hor. Ep. 2, 1, 176:

neve minor neu sit quinto productior actu Fabula,

id. A. P. 190:

M. Pacuvii nova fabula,

Cic. Lael. 7, 24:

Terentii,

Hor. S. 1, 2, 21:

Attae,

id. Ep. 2, 1, 80 et saep.:

in fabulis stultissima persona,

Cic. Lael. 26, 100 et saep.— Transf.:

non solum unum actum, sed totam fabulam confecissem,

Cic. Phil. 2, 14, 34.—

A fable (cf. apologus):

fabularum cur sit inventum genus Brevi docebo, etc.,

Phaedr. 3, prol. 33:

quae (res) vel apologum, vel fabulam vel aliquam contineat irrisionem,

Cic. Inv. 1, 17, 25:

nota illa de membris humanis adversus ventrem discordantibus fabula,

Quint. 5, 11, 19 (shortly before, fabella) et saep.—Prov.: Lupus in fabula (like the Engl., talk of the devil, and he will appear), of a person who comes just as we are talking about him, Ter. Ad. 4, 1, 21; Cic. Att. 13, 33, 4; so,

lupus in sermone,

Plaut. Stich. 4, 1, 71.

făbŭla, v. fabulus.

sānus, a, um (sanun', for sanusne, Plaut. Bacch. 3, 6, 37; id. Men. 5, 2, 66; id. Mere. 2, 2, 21; 2, 4, 21; id. Rud. 3, 2, 19; id. Truc. 2, 4, 13; cf.

sanan',

id. Am. 3, 2, 48; id. Cure. 5, 2, 54; id. Cist. 4, 1, 14; id. Ep. 5, 1, 42; id. Men. 2, 3, 43;

and sanin',

id. Ps. 4, 7, 83), adj. [kindr. with SA, sôs], sound, whole, healthy, physically or mentally (cf.: integer, incolumis, sospes, salvus).

Lit., sound in body, whole, healthy, well:

pars corporis,

Cic. Sest. 65, 135:

sensus si sani sunt et valentes,

id. Ac. 2, 7, 19:

sanis modo et integris sensibus,

id. ib. 2, 25, 90:

corpora sana,

Quint. 8, prooem. §

19: ut alimenta sanis corporibus agri cultura, sic sanitatem aegris medicina promittit, Cels. praef. 1: homo,

id. ib. 1, 1:

sanum recteque valentem,

Hor. Ep. 1, 16, 21:

domi meae eccam salvam et sanam,

Plaut. Ep. 4, 1, 36:

sana et salva amica,

id. Merc. 5, 2, 48 (cf. infra, B. and II. A.):

sanus ac robustus,

Quint. 2, 10, 6:

si noles sanus, curres hydropicus,

Hor. Ep. 1, 2, 34:

sanus utrisque Auribus atque oculis,

id. S. 2, 3, 284:

ulcera sana facere,

Cato, R. R. 157, 3; cf.:

aliquem sanum facere... sanus fieri,

id. ib. 157, 8:

si eo medicamento sanus factus sit,

Cic. Off. 3, 24, 92.— Poet.:

volnera ad sanum nunc coiere mea (for ad sanitatem),

are healed, Prop. 3 (4), 24, 18.— Comp.:

aegrotare malim quam esse tuā salute sanior,

Plaut. Truc. 2, 2, 5.— Sup.:

interim licet negotia agere, ambulare, etc.... perinde atque sanissimo,

Cels. 7, 4, 4.—

Transf., sound, safe, whole, etc. (very rare): Ac. Salvast, navis, ne time. Ch. Quid alia armamenta? Ac. Salva et sana sunt, Plaut. Merc. 1, 2, 62:

sana et salva res publica,

Cic. Fam. 12, 23, 3:

civitas,

Liv. 3, 17:

nare sagaci Aëra non sanum sentire,

i. e. tainted, Luc. 7, 830.—

Trop.

Sound in mind, in one's right mind, rational, sane, sober, discreet, etc.:

eos sanos intellegi necesse est, quorum mens motu quasi morbi perturbata nullo sit: qui contra affecti sunt, hos insanos appellari necesse est,

Cic. Tusc. 3,5,11: Am. Delirat uxor. Al. Equidem ecastor sana et salva sum, Plaut. Am. 2, 2, 98: Am. Haec sola sanam mentem gestat meorum familiarium. Br. Immo omnes sani sunt profecto. Am. At me uxor insanum facit Suis foedis factis, id. ib. 5, 1, 31 sqq.; cf. Cic. Off. 3, 25, 95:

quam ego postquam inspexi non ita amo, ut sani solent Homines, sed eodem pacto ut insani solent,

Plaut. Merc. 2, 1, 38:

sanus non est ex amore illius (shortly after: insanior ex amore),

id. ib. 2, 3, 106:

si sis sanus aut sapias satis... nisi sis stultior stultissimo,

id. Am. 3, 2, 23; cf.

(opp. insipiens),

id. Bacch. 4, 3, 14:

hic homo sanus non est,

is out of his senses, is insane, id. Am. 1, 1, 246; id. Merc. 5, 2, 110; id. Men. 1, 3, 15; 2, 2, 39 et saep.; cf.: En. Sanun' es? Ch. Pol sanus si sim, non te medicum mihi expetam, id. Merc. 2, 4, 21; so, sanun' es? sanan' es? sanin' estis? v. the passages cited init.:

satin' sanus es?

are you in your senses? Ter. Heaut. 4, 3, 29 (opp. sobrius); 5, 2, 33; id. And. 4, 4, 10; id. Ad. 5, 8, 14; id. Phorm. 5, 3, 19.—With gen.: satin' tu sanus mentis aut animi tui, Qui conditionem hanc repudies? Plaut. Trin. 2, 4, 53:

vix sanae mentis estis,

Liv. 32, 21:

mentis bene sanae,

Hor. S. 1, 9, 44:

mentis sanae vix compos,

Ov. M. 8, 35; so, sanae mentis, Tib. ap. Suet. Tib. 67:

ego illum male sanum semper putavi,

a man of not very sound mind, Cic. Att. 9, 15, 5:

male sana (Dido),

i. e. raving, Verg. A. 4, 8:

male sani poëtae,

i. e. inspired, Hor. Ep. 1, 19, 4; cf. Ov. M. 3, 474:

excludit sanos Helicone poëtas,

calculating, sober, Hor. A. P. 296:

bene sanus Ac non incautus,

very prudent, discreet, id. S. 1, 3, 61:

praecipue sanus,

id. Ep. 1, 1, 108:

rem publicam capessere hominem bene sanum non oportere,

Cic. Sest. 10, 23:

sani ut cretā an carbone notati?

id. ib. 2, 3, 246:

pro sano loqueris, cum me appellas nomine,

like a rational being, rationally, Plaut. Men. 2, 2, 24; so,

pro sano,

id. ib. 5, 5, 42; cf.: nihil hunc se absente pro sano facturum arbitratus, qui, etc., * Caes. B. G. 5, 7:

adeo incredibilis visa res, ut non pro vano modo, sed vix pro sano nuncius audiretur,

Liv. 39, 49: quem in locum nemo sanus hostis subiturus esset, Auct. B. Alex. 74 fin.:

solve senescentem sanus equum,

Hor. Ep. 1, 1, 8 et saep.:

tumultu etiam sanos consternante animos,

discreet, well-disposed, Liv. 8, 27:

sensus,

Verg. E. 8, 66:

mores,

Dig. 27, 10, 1.—With ab: ego sanus ab illis (vitiis), sound as respects them, i. e. free from, unaffected by them, etc., Hor. S. 1, 4, 129.— Comp.:

qui sanior, ac si, etc.,

Hor. S. 2, 3, 241; 2, 3, 275.— Sup.:

quisquam sanissimus tam certa putat, quae videt, quam? etc.,

Cic. Ac. 2, 28, 89 init.:

confluentibus ad eum (Sullam) optimo quoque et sanissimo,

Vell. 2, 25, 2.—

Of style, sound, correct, sensible, sober, chaste:

qui rectum dicendi genus sequi volunt, alii pressa demum et tenuia et quae minimum ab usu cottidiano recedant, sana et vere Attica putant, etc.,

Quint. 10, 1, 44:

nihil erat in ejus oratione, nisi sincerum, nihil nisi siccum atque sanum,

Cic. Brut. 55, 202; cf.:

Attici oratores sani et sicci,

id. Opt. Gen. 3, 8; and:

Rhodii (oratores) saniores et Atticorum similiores,

id. Brut. 13, 51:

orator rectus et sanus,

Plin. Ep. 9, 26, 1; Vulg. 2 Tim. 4, 3; id. Tit. 2, 8; cf.:

sana ratio,

Val. Max. 9, 13, 3; Aug. Civ. Dei, 1, 22, 2.—Hence, advv., in two forms, saniter (ante-class.) and sane (class.).

sānĭter, rationally, Afran. ap. Non. 515, 22.—

sānē.

(Acc. to I.) Soundly, healthily, well: sane sarteque, Porphyrio ap. Charis. p. 195 fin.; 196 init. P.—

(Acc. to II.) Soberly, sensibly, reasonably, discreetly (very rare;

not in Cic.): bonum est, pauxillum amare sane, insane non bonum est,

Plaut. Curc. 1, 3, 20:

sane sapio et sentio,

I am in full possession of my reason and senses, id. Am. 1, 1, 292:

non ego sanius Bacchabor Edonis (with furere),

Hor. C. 2, 7, 26:

dixit sanius,

Sen. Contr. 5, 34 fin. —

In gen., like valde (i. e. valide), an intensive particle, well, indeed, doubtless, by all means, truly, certainly, of course, forsooth, right, very, etc. (freq. and class.):

sane sapis et consilium placet,

Plaut. Ps. 2, 2, 67 sq.; so,

sapis sane,

id. Cas. 3, 6, 25:

sapit,

id. Men. 5, 2, 39:

sane haud quicquam'st, magis quod cupiam,

id. Curc. 1, 3, 15; 2, 3, 43:

sane ego illum metuo,

id. Men. 5, 2, 108:

cum illā sane congruost sermo tibi,

id. Mil. 4, 3, 23:

sane ego sum amicus nostris aedibus,

id. As. 2, 3, 7:

dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,

Cic. Rep. 1, 9, 14:

odiosum sane genus hominum officia exprobrantium,

id. Lael. 20, 71; id. Quint. 3, 11:

humilem sane relinquunt ortum amicitiae,

id. Lael. 9, 29; cf.:

tenui sane muro dissepiunt,

id. Rep. 4, 4, 4:

judicare difficile est sane,

id. Lael. 17, 62:

explicat orationem sane longam et verbis valde bonis,

id. Agr. 2, 5, 13:

(narratio) res sane difficilis,

id. de Or. 2, 66, 264:

sane grandes libros,

id. Rep. 3, 8, 12:

cui sane magna est in mento cicatrix,

Auct. Her. 4, 49, 63:

Herennium quendam, sane hominem nequam atque egentem, coepisse, etc.,

Cic. Att. 1, 19, 5:

Paulus mihi de re publicā alia quaedam sane pessima,

id. Att. 14, 7, 1:

sane murteta relinqui,

Hor. Ep. 1, 15, 5:

id sane est invisum duobus,

id. ib. 2, 2, 64:

bonus sane vicinus,

id. ib. 2, 2, 132:

sane populus numerabilis,

id. A. P. 206.— In replies: Mi. Te moneri numne vis? Ha. Sane volo, by all means, surely, to be sure, certainly, Plaut. Poen. 5, 2, 119; so,

sane volo,

id. Cas. 2, 3, 55; id. Rud. 5, 3, 51; Ter. Heaut. 4, 8, 31: Ch. Estne, ut fertur, forma? Pa. Sane, id. Eun. 2, 3, 69; 4, 7, 15:

sane hoc multo propius ibis,

id. Ad. 4, 2, 41. Th. Quid taces? Ph. Sane quia vero hae mihi patent semper fores, id. Eun. 1, 2, 9; id. And. 1, 2, 24: C. F. Visne igitur, etc. C. P. Sane placet, Cic. Part. Or. 1, 2:

sane et libenter quidem,

id. Rep. 2, 38, 64.—Ironically:

quam sane magni referat,

Plaut. Mil. 3, 3, 9; cf.: sane legem Juliam timeo, Ner. ap. Suet. Ner. 33 med.:

beneficium magnum sane dedit!

Phaedr. 3, 15, 12.—

With other adverbs: esse aedificatas has sane bene,

right well, very well, Plaut. Most. 3, 2, 74:

res rustica sane bene culta,

Cic. Quint. 3, 12; Ter. Hec. 1, 2, 103:

bene sane, as an answer,

very well, id. And. 5, 2, 7; id. Ad. 4, 2, 47:

recte sane,

id. Eun. 5, 5, 11; id. Heaut. 3, 2, 27; 3, 3, 20; id. Ad. 3, 3, 63; id. Phorm. 5, 8, 10:

sane commode,

Plaut. Poen. 1, 2, 72:

sapienter sane,

id. Pers. 3, 3, 42 et saep.:

scite hercle sane,

id. Trin. 3, 3, 53:

sane hercle,

Ter. Eun. 3, 5, 59; id. Hec. 3, 5, 9; id. Phorm. 3, 3, 9:

sane quidem,

id. And. 1, 2, 24:

sane quidem hercle,

Cic. Leg. 2, 4, 8:

sane pol,

Ter. And. 1, 4, 2.—Sane quam, how very, i. e. very much indeed, uncommonly, exceedingly (cf.:

admodum quam and valde quam): conclusa est a te tam magna lex sane quam brevi,

Cic. Leg. 2, 10, 23:

quod de Pompeio Caninius agit, sane quam refrixit,

id. Q. Fr. 2, 4 (6), 5; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 2; 8, 4, 2; Brut. ib. 11, 13, 4 (shortly before: suos valde quam paucos habet); Sulp. ib. 4, 5, 1.—With negatives:

haud sane diu est,

not very long since, Plaut. Merc. 3, 1, 44:

edepol commissatorem haud sane commodum,

Ter. Ad. 5, 2, 8:

haud sane intellego, quidnam sit, etc.,

Cic. Off. 2, 2, 5; Sall. C. 37, 9; 53, 5; id. Rep. Ord. 2, 11; Cic. Sen. 1, 3; Curt. 3, 1, 14:

agellus non sane major jugero uno,

Varr. R. R. 3, 16, 10:

cum his temporibus non sane in senatum ventitarem,

Cic. Fam. 13, 77, 1:

non sane mirabile hoc quidem,

id. Div. 2, 31, 67:

non ita sane vetus,

id. Brut. 10, 41:

non sane credere,

Hor. Ep. 1, 7, 61:

nihil sane esset, quod, etc.,

absolutely nothing, nothing at all, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7; so,

nihil sane,

id. de Or. 2, 1, 5; Sall. C. 16, 5; Hor. S. 2, 3, 138; id. Ep. 2, 1, 206 al.—

In restrictive concessions, to be sure, indeed, certainly, however: sane bonum, ut dixi, rei publicae genus, Cic.Rep. 2, 26, 48; cf.:

hoc sane frequentissimum est... sed, etc.,

Quint. 4, 2, 130:

negant quemquam esse virum bonum nisi sapientem. Sit ita sane, sed, etc.,

Cic. Lael. 5, 18; cf. id. Rep. 1, 19, 32:

haec si vobis non probamus, sint falsa sane,

id. Ac. 2, 32, 105:

sint sane, quoniam ita mores se habent, liberales,

Sall. C. 52, 12; id. J. 31, 8:

sit hoc sane leve,

Cic. Sest. 54, 115:

sed fruatur sane hoc solacio,

id. Prov. Cons. 7, 16; Ov. H. 17, 13; Curt. 5, 1, 6:

repetita narratio sane res declamatoria magis quam forensis,

Quint. 4, 2, 128:

poëtis permittamus sane ejusmodi exempla,

id. 8, 3, 73:

non sane recepto in usum nomine,

not indeed, id. 5, 11, 20; cf. id. 7, 1, 41.—

With imperatives in colloq. lang. likewise concessive, like the English then, pray then, if you will:

ubi ego Sosia nolim esse, tu esto sane Sosia,

Plaut. Am. 1, 1, 283: Al. Num quid vis, quin abeam jam intro? Ju. I sane, id. ib. 3, 3, 16:

abi tu sane superior,

id. Stich. 5, 4, 14:

i sane,

id. As. 3, 3, 86; id. Aul. 2, 5, 7; id. Ep. 1, 1, 73; id. Pers. 4, 4, 25; 4, 4, 55; id. Rud. 2, 3, 55; Ter. Ad. 4, 2, 48:

ite sane,

Plaut. Aul. 3, 3, 3:

abi sane,

id. Am. 1, 1, 197; id. Rud. 3, 6, 17; id. Stich. 1, 3, 107; Ter. Heaut. 3, 3, 27:

sequere sane,

Plaut. Merc. 3, 1, 2:

age sane,

id. Men. 1, 2, 44; id. Ps. 5, 2, 27:

da sane,

id. Merc. 4, 1, 11:

dato sane,

id. Stich. 4, 1, 47:

cedo sane,

id. Pers. 4, 3, 30; 5, 1, 20; Ter. Heaut. 4, 7, 4:

nosce sane,

Plaut. As. 2, 4, 58:

age sane, omnes,

Liv. 1, 57, 8.

1) короткий, недлинный (hasta Nep; iter V — ср. 2.; trajectus Cs)

2) узкий, тесный (via C, Nep; iter urinae CC — ср. 1.)

3) невысокий, низкий (frons M; statura Su; pleraque Alpium breviora L); малорослый ( homo corpore brevis Su)

4) мелкий, неглубокий (pute us J; vada V)

5) мелкий, невзрачный, небольшой (mus, forma O; folia H)

6) сокращённый, краткий, сжатый (narratio, epistula C; sententia Q)

7) умеренный, скромный ( cena H)

8) короткий, непродолжительный, кратковременный (tempus C; nox Cs; ira b. furor est H)