Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

mistress

  • 1 ástkona, hjákona

    Íslensk-ensk orðabók > ástkona, hjákona

  • 2 húsmóîir, frú

    Íslensk-ensk orðabók > húsmóîir, frú

  • 3 kennslukona

    Íslensk-ensk orðabók > kennslukona

  • 4 dróttning

    * * *
    f.
    þræll sá, er vegr at dróttni (master) sínum eða dróttningu (mistress);
    2) queen;
    * * *
    and drottning, f.
    1. a mistress, Clem. 129 (Unger); þræll sá er vegr at dróttni ( master) sínum eðr dróttningu ( mistress), Grág. ii. 86 (vide above); ef þræll verðr sekr skógarmaðr um víg dróttins síns eðr dróttningar, 161; drottning hans girntisk hann, Ver. 16. Gen. xxxix. 7; this sense is quite obsolete except in old law phrases and translations.
    2. a queen, common to all Scandinavians, Swed. drotning, Dan. dronning, whereas drottinn = king is obsolete, Hkr. Yngl. S. ch. 20, Fms. i. 99, vi. 439, Sks. 468; the instances are endless.
    COMPDS: drottningarefni, drottningarmaðr, drottningarnafn.

    Íslensk-ensk orðabók > dróttning

  • 5 FRIÐLA

    f. a man’s mistress or concubine (friðlur áttu þeir brœðr).
    * * *
    u, f., usually contr. frilla, [Dan. frille], prop. = Lat. amica, a fem. answering to friðill, q. v.; en fríða frilla, the fair mistress, Hým. 30; but in prose in a bad sense a harlot, concubine, Fms. i. 2, viii. 63, Sturl. ii. 73, Sks. 693.
    COMPDS: frillubarn, frilluborinn, frilludóttir, frillulifnaðr, frillulífi, frillumaðr, frillusonr, frillutak.

    Íslensk-ensk orðabók > FRIÐLA

  • 6 hús-móðir

    f. a ‘house-mother,’ housewife, mistress; servants address their mistress as ‘h. góð.’

    Íslensk-ensk orðabók > hús-móðir

  • 7 unnasta

    f.
    2) mistress (ein af unnustum jarls).
    * * *
    or unnusta, u, f. a sweetheart, Kormak, MS. 655 xvii. 20, and passim in mod. usage.
    2. a mistress, Fms. i. 209, Sæm. 171, Thom. 301, Greg. 47.
    3. mod. a betrothed.

    Íslensk-ensk orðabók > unnasta

  • 8 frilla

    f. a man’s mistress or concubine (friðlur áttu þeir brœðr).
    * * *
    v. friðla.

    Íslensk-ensk orðabók > frilla

  • 9 FRÚ

    * * *
    (gen. frú, pl. frúr), f. mistress, lady (= freyja).
    * * *
    f., an older nom. sing. frauva, u, f., occurs Fms. x. 421, (Ágrip); frouva, Stj. 47; frou, id.; frú is prop. a later contracted form from freyja; therefore the gen. in old writers is always frú (qs. frúvu); and the word is in the sing. indecl., thus, frú-innar, Fms. ix. 292; hann fékk frú Ceciliu, x. 3; móðir frú Ingigerðar, Landn. 240; frú Kristínar, Fms. ix. 8; slíkrar frou (sic) sem ek em, Str. 40, 47: in mod. usage gen. frúar, if used by itself or put after one’s name, but indecl. if put before it in addressing any one, thus, Frú Kristínar, but Kristínar frúar; the gen. frúar occurs Fas. iii. 586, in a MS. of the 15th century; pl. frúr, but older form fruvur or frovur, e. g. frovor, Edda (Arna-Magn.) i. 96 (Kb.); but Ob. frúr, Hkr. i. 16: [freyja was origin. fem. of freyr, and prop. meant Lat. domina; Germ. frau; Dan. frue; no Goth. fraujô is found]:—a lady; in Icel. at present only used of the wives of men of rank or title, e. g. biskups-frú, amtmanns-frú; wives of priests are not called so: again, húsfreyja is more homely, Germ. hausfrau, Engl. housewife, always of a married woman, vide e. g. the Þjóðólfr (Icel. newspaper): in the 14th century in Icel. frú was used of abbesses and wives of knights, but was little used before the 13th century: af hennar (the goddess Freyja) nafni skyldi kalla allar konur tignar ( noble woman), svá sem nú heita fruvor, Hkr. l. c.; af hennar nafni er þat tignar-nafn er ríkis-konur ( women of rank) eru kallaðar fruvor, Edda l. c.; Kolr hafði talat margt við frú eina ríka (of a foreign lady in Wales), Nj. 280: again, good housewives, such as Bergthora in Njála, are called hús-freyjur, but never frúr; thus, kemsk þó at seinna fari, húsfreyja, Nj. 69; gakk þú út, húsfreyja, þvíat ek vil þik fyrir öngan mun inni brenna, 200; búandi ok húsfreyja, Grág. i. 157; góð húsfreyja, Nj. 51; gild húsfreyja, Glúm. 349, Bs. i. 535:—the Virgin Mary is in legends called vár frú, our Lady; cp. jungfrú (pronounced jómfrú).

    Íslensk-ensk orðabók > FRÚ

  • 10 FYLGJA

    * * *
    I)
    (-ða, -t), v.
    1) to accompany, help, with dat.; f. e-m at, f. e-s málum, to side with one, take one’s part;
    2) to lead, guide one (yðr var fylgt í kornhlöðu eina);
    3) to pursue (f. fast flóttamönnum);
    4) to follow, be about one (konungr lét sveininn f. móður sinni);
    5) to follow, observe (f. e-s ráðom, f. hirðsiðum);
    6) to belong, or pertain to (segl ok reiði er fylgðu skipinu);
    7) láta f., to add; þat lét hann f., at, he added that;
    8) refl., fylgjast, to follow one another; fig. to hold together (hann bað sína menn f. vel, hold well together).
    f.
    1) guidance (beiða e-n fylgju);
    2) female guardian spirit; attendant spirit in animal form (þú munt vera feigr maðr ok muntu hafa sét fylgju þína).
    * * *
    ð or d, [A. S. folgjan; Engl. follow; Germ. folgen; Swed. följa; Dan. fölge]:—to follow, and metaph. to back, help, side with, with dat., Dropl. 26; landvættir allar fylgðu Hafr-Birni til þings, Landn. 271, Grág. i. 46; ek man fylgja Búa bróður mínum, Fms. xi. 111; ok er úfallit at f. Þjórólfi um þetta mál, Boll. 342; fylgja málum e-s, Fms. i. 86; fylgja e-m at, to side with, take one’s part. xi. 111; man Björn þeim at f., Bjarn. 7:—also of things, láta sverðit hendi f., let it follow the hand, remain in it, Eg. 505.
    2. to lead, guide one; yðr var fylgt í kornhlöðu eina, Eg. 49; fylgja e-m á brott, Ld. 44; vilda ek at þú fylgdir mér til frænda minna, Nj. 45.
    3. to pursue a flying host, Fms. i. 45, ix. 409.
    4. a law term, fylgja konu, to elope with a woman, Grág. i. 342, 343; an offence liable to the lesser outlawry, even in the case of accomplices.
    5. to be about one; konungr lét sveininn f. móður sinni, meðan hann var allungr, Fms. i. 14: tungl fylgir sólmerkjum, Rb. 108; meðan svörðr ok hold fylgði, Eg. 770:—to follow one as one’s mistress, Fms. xi. 160, Sturl. i. 97; cp. Fms. x. 322, Sturl. i. 94, Orkn.
    II. metaph. to follow, observe, Róm. 87; fylgja e-s ráðum, Bs. i. 720; fylgja hirðsiðum, Fms. vi. 240.
    2. to follow as an encumbrance; Margrét fylgi Loptstaða-eign, D. N. i. 82; so in the saying, vandi fylgir vegsemd hverri:— to follow as a quality or the like; þat segi þér at mér fylgi engi hugr, … you say that there is no courage in me, Fms. vii. 297; svá mikill kraptr fylgði þessum mönnum, Edda (pref.); þar fylgði sætr ilmr, Bs. i. 454; upphaf allra frásagna þeirra er (dat.) sannindi f., true records, Fms. xi. 412; hvat fylgir engli þeim, what is the quality of this angel? Nj. 157.
    3. to belong to; himin ok jörð ok alla hluti sem þeim f., Edda (pref.); nú fylgir skógr landi, a forest belongs to the land, Grág. i. 200; segl ok reiða er fylgðu skipinu, Hkr. i. 277; aðrar eignir þær er þar f., Ld. 96; sök þá er tylptar-kviðr á at fylgja, a case that falls under the verdict of twelve, Grág. i. 41.
    4. causal, to let a thing follow, to add; þat lét hann f., at …, he added, that …, Fms. vii. 227; þar lét hann ok f. grávöru mikla, Eg. 69; hann lét þat f. boði, Fb. ii. 187; þat fylgði ok þeirri sögn, 184.
    5. fylgja (sér) at e-u, to work hard, push on with one’s work (cp. fylgi, at-fylgi), Bs. i. 793; fylgja e-u at, to pursue, press on with a thing, Ó. H. 41.
    6. with acc., but only as a Latinism in translation, H. E. i. 514.
    III. reflex. to follow one another, metaph. to side with one another, hang together; hann bað sína menn fylgjask vel, he bade them hold well together, Eg. 288; þeir fylgðusk at hverju máli, Nj. 72: in a pass. sense rare and unclass., Sks. 347.
    IV. part. fylgendr, pl. followers, Bs. i. 705, Barl. 53.

    Íslensk-ensk orðabók > FYLGJA

  • 11 HEILL

    * * *
    I)
    a.
    1) hale, sound; illa heill, in ill health; hann sagði at þar var vel heilt, he said they were all well there; kona eigi heil, enceinte; grœða e-n at heilu, to heal one fully;
    2) whole, healed, in respect of wounds or illness, with gen. (verða heill sára sinna); er um heilt bezt at binda, it is better to bind a hale than a hurt limb;
    3) blessed, happy; njótið heilir handa, ‘bless your hands’, well done; kom heill! welcome, hail! far heill, farewell!
    4) whole, entire; heill hleifr, a whole loaf; sjau hundruð heil, full seven hundred;
    5) true, upright; ráða e-m heilt, to give one a wholesome (good) advice; af heilum hug, af heilu, sincerely; heilt ráð, wholesome advice; heil kenning, a useful, profitable lesson.
    n. and f. luck, omen, foreboding; góðu (illu) heilli, in a good (evil) hour; mörg eru giptusamlig heill, there are many good auspices; fall er farar heill, a fall is a good omen; hann bað þeim heill duga, he wished them good speed; heillum horfinn, forsaken by luck; ok var brugðit heillum sverðsins, the spell of the sword was broken.
    * * *
    1.
    n. and f. [Dan. held], good luck; the gender of this word varies.
    A. Neut., which seems to be the older gender, an omen, auspice, foreboding; hver’ro bözt heill (pl.), which are the best auspices? the answer, mörg eru góð heill, there are many good auspices, Skv. 2. 19, 20, cp. 22; giptusamlegt heill, a favourable omen, Al. 13; the neut., which is obsolete elsewhere, has remained in the phrases, góðu heilli (bono augurio), íllu heilli ( malo augurio), in a good, evil hour; íllu heilli bauð ek þér barnfóstr, Ísl. ii. 141; íllu heilli vartú skapað, Hom. 153; íllu heilli höfu vér hér dvalizt, Nj. 241; fórtú fá heilli heiman, with small luck, Ó. H. 107; verstu heilli, Heir. 4; góðu heilli, in a good hour, Fms. ix. 236, x. 18 (in a verse): talismans, of hidden magical runes written on ‘gumna heillum’ (on talismans?), Sdm. 16.
    B. Fem. good luck, happiness:
    1. plur., with the notion of being the gift of auspices or of an oracle, esp. in pl., so that the gender is dubious; fékk Ingólfr at blóti miklu ok leitaði sér heilla um forlög sín, Landn. 33; skal Þórólfr blóta ok leita heilla þeim bræðrum, Eg. 257; hefir þessi flokkr leitað sér heilla at tilvísan fjölkunnigra manna, at þeir skyldi um nætr berjask, Fms. vii. 296; Hallsteinn skaut setstokkum fyrir borð í hafi til heilla sér eptir fornum sið, Fs. 123, Landn. 34; þá skaut Steinþórr spjóti at fornum sið til heilla sér yfir flokk Snorra, Eb. 228 (an old heathen rite); þótti þat líkast til langlífis ok heilla, 126 new Ed.; ok var brugðit heillum sverðsins, the spell of the sword was broken, Korm. 84; áttú, Sigmundr, af þeim hring heillir at taka, Fær. 103.
    2. esp. (also in pl.) with the personal notion of a good spirit or angel, cp. hamingja; eigi veit ek hvárt vit eigum heill saman, i. e. if we shall have luck together, of two persons having one life and one heart, Nj. 3; þótti stór heill til hans horfit hafa, Fs. 194; Leifr kvað hann enn mundu mestri heill stýra af þeim frændum, Fb. i. 538; hann bað þeim heill duga, he wished them good speed, Gullþ. 14; fær þú braut bú þitt ok vestr yfir Lagarfljót, þar er heill þín öll, Hrafn. 1; heillum horfinn, forsaken by luck, Grett. 150.
    3. sayings, íllt er fyrir heill at hrapa, ’tis ill to rush on and leave one’s good luck behind, Skv. 2. 25; hátíðir eru til heilla beztar (mod. hátíð er til heilla bezt), denoting that high feasts ought to be chosen for momentous affairs, Ld. 176 (of one being christened at Yule time); fall er farar-heill, a fall is a good omen (in departing), Fms. vi. 414: the phrase, vera e-m lítil heilla-þúfa, to be a stumbling-block to one, the metaphor prob. taken from the popular lore as to mounds with hidden hoards, ek heft orðit lítil heilla þúfa um at þreifa flestum mönnum, Grett. 143.
    4. in mod. usage as a term of endearment, heillin, heillin mín, dear! my dear! the address of a husband to his wife; the bride asks, hverjum ætlarðú at bjóða í veizluna okkar, hjartað mitt? the bridegroom answers, eg veil það nú ekki, heillin mín! Ísl. Þjóðs. i. 243; getrþu ekki gefið manninum hressingu, heillin? Hrólfr. 8; hann (our son) er svo kargr, heillin mín! hann nennir ekki neitt að gera, látum við strákinn stúdiera, Grönd. 72; cp. Bb. 3. 21—hún (the wife) kyssir og með klappi segir, komdú blessaðr, heillin mín!—heillin góð! is in many Icel. houses the address of the servants to the mistress: æ! hvernig getið þér nú farið að tala, heillin góð? Piltr og Stúlka, 36; sælir og blessaðir, Auðun minn! sælar og blessaðar, heillin góð! Hrólfr. 6.
    COMPDS: heillabrigði, heilladrjúgr, heillalauss, heillaleysi, heillamaðr, heillaráð, heillavænligr, heillavænn.
    2.
    adj. [Ulf. hails = ὑγιής, ὑγιαίνων, χαιρε, etc.; A. S. hâl; Engl. hail and hale are of Scandinavian origin, whole of Saxon; O. H. G. heil; lost in mod. Germ.; Dan. heel; Swed. hel]:—whole:
    I. hale, sound; ílla heill, in ill health, Hm. 68; heilir hildar til, heilir hildi frá, fara þeir heilir hvaðan, hale, unscathed, 157; heilar hendr, Gkv. 3. 10; heilar sjónir, hale eyes, Lex. Poët.; spurði Þorsteinn hvernig þar væri heilt, hann sagði at þar var vel heilt, Th. asked how they were in health, and he said that they were well, Eg. 743; heilir, opp. to sárir, Am. 56; heilan (unbroken), Hvm. 29; heill hjálmstofn, hale skull, 31; hvergi var heilt hold á líkam hans, 623. 44; græða at heilu, to cure so as to be hale and well, 655 xi. 3; Önundr var svá frækinn maðr at fáir stóðusk honum þótt heilir væri, that few men were a match for him, though they were hale and sound, Grett. 87; sjórinn var hvergi heill, the sea was nowhere hale, i. e. the waves rose high, Vígl. 22; silki-ræma heil ok ú-sökuð, Fms. iv. 110.
    2. healed, of wounds, illness, in gen. pl.; verða heill sára sínna, Eg. 35; Helga dóttir bónda var þá á fouun ok heil meina sinna, 586; ok var þó eigi heill sársins, Fbr. 164.
    3. phrases, gróa um heilt (see gróa), Fms. xi. 87; binda um heilt, to bind up a hale limb; er um heilt bezt at binda, ‘tis better to bind a hale than a hurt limb, Ld. 206; betra heilt en gróið, better hale than healed; með heilu ok höldnu, safe and sound, Fms. x. 376; þar skal hverr heill verða sem haltr varð, he that was halt must be made hale, a law phrase, he that has a blemish upon him must clear himself of it, N. G. L. i. 326: cp. the phrase, svelta heill hungri (mod. svelta heilu hungri), to starve, Ls. 62: a guest is asked, hvað er í fréttum, what news? to which the reply is, mannheilt og ósjúkt, all hale and ‘unsick,’ i. e. all well! eigi heil, not hale, i. e. enceinte, þú ert kona eigi heil, Fas. i. 52; húsfreyja þín er eigi heil, ok mun hón fæða meybarn, Ísl. ii. 196; Freydís vildi fylgja þeim ok varð heldr sein, því at hón var eigi heil, Þorf. Karl. 428.
    4. answering to Gr. χαιρε, in exclamation; njótið heilir handa, ‘bless your hands!’ well done! Nj. 71; mæl drengja heilastr, well spoken, Fms. viii. 97; báðu hann tala konunga heilstan (i. e. cheered him), vi. 240; mæltu, at hann skyldi mæla allra höfðingja heilastr, viii. 290.
    β. in greeting, Vþm. 4, 6, Sdm. 3, 4; kom heill, welcome! hail! Blas. 42; far heill, farewell! Fms. vii. 197; heill, Magnús frændi! 171; sít heill, sit hail! Glúm. 391, Fms. x. 201; heill svá! Stj. 621; heilir svá! 475; heilar svá! 124, Karl. 507; ek svá heill, by my soul! forsooth! Fms. v. 230; svá vil ek heil! Grett. 170 new Ed.; bað þá heila fara ok heila hittask, Fms. iv. 171.
    5. whole, entire, Lat. integer; sjau hundruð heil, full seven hundred, Íb. 16; heil vika, 7, K. Þ. K. 102; heil dægr (opp. to half), Rb. 16; heil alin, N. G. L.; heilt ár, Bs. ii. 152.
    II. metaph. true, upright; allit., heilt ráð ok heimilt, a hale and good bargain, without fraud or flaw, Grág. i. 317; með heilum fortölum, Dipl. i. 3; ráða e-m heilt, to give wholesome (good, wise) advice to one, Nj. 31, (heilræði); með heilum hug, sincerely, cp. Hm. 106; heilum sáttum, Háv. 50 new Ed., Al. 60.
    β. safe; prestinum þótti eigi heilt at setja hann annat sinn undir sama váða, Fms. x. 417.

    Íslensk-ensk orðabók > HEILL

  • 12 hús-bóndi

    a, m., pl. húsbændr; in mod. usage the æ is kept throughout the plural, but not so in old writers; húsbóndi is prop. a participle contracted from húsbóandi or húsbúandi; [see bóndi, p. 74, and búa, of which the older form is bóa, Dan. boe, p. 86; Engl. husband; Swed. husbonde]
    I. prop. a house-master, master, the Scot. good man (= Swed. husbonde); sínum húsbóanda, Hom. 121; þann klæðnað er húsbóndi átti, Grág. i. 460; ek hefi áðr verit missáttr við húsbónda minn, Ld. 278, Fb. ii. 385, Nj. 97; hann var með þeim húsbónda lengi, he served that master long, Fms. i. 78: a household word in Icel., where the plural húsbændr is used collect. even of master and mistress = Germ. herrschaft, and is opp. to hjú, servants; biddu húsbændrna; húsbondi góðr! is an address of servants to the house-master. In Norway the húsbóndi as the landlord was opp. to the húsmaðr or garðsmaðr or cottager, N. G. L. ii. 207, D. N. v. 54: a host, Fms. vii. 30.
    II. a husband, answering to húsfreya II; ef húsbóndi hennar er í brottu, Jd. 372; minn húsbóndi, Stj. 119; see bóndi I. 2; but not freq. in mod. usage in that sense: the household phrase being, maðrinn, or maðrinn minn!
    COMPDS: húsbondahollr, húsbóndalauss.

    Íslensk-ensk orðabók > hús-bóndi

  • 13 hús-freyja

    u, f., and by way of popular pronunciation huspreyja, Bs. i. 535, Glúm. 349, N. G. L. ii. 6; or húsfrú (Swed. husfru), indecl. in sing., freq. in Stj. 123, Orkn. 326, Fms. vi. 166, xi. 437: whence by corrupt pronunciation hústrú (Dan. hustru), which form is freq. in late MS. deeds, Dipl. iv. r, 3, v. 15, Vm. 31, 52, Bs. i. 117, 119:—a house-wife, lady, mistress; bóndi ok húsfreyja, Bs. i. 535, Grág. i. 157; Unnr húsfreyja, Orkn. 210; Gyða h., Eg. 478; ein rík húsfrú, a great lady, Fms. vi. 166; húsfrú Geirdís, h. Salgerðr, Dipl. iv. 3, Vm. 52; see frú, p. 175, and the references there given.
    II. a wife, answering to húsbóndi II; sér ok húsfreyju sinni ( his wife), Ísl. ii. 201, Stj. 123, Dipl. iv. 1; Sölmundr ok hústrú hans, Vm. 31, Dipl. v. 15; leitandi hvar húsfrú muni sofa, where his wife would be sleeping, Fms. xi. 437.

    Íslensk-ensk orðabók > hús-freyja

  • 14 KONA

    * * *
    (gen. pl. kvenna), f.
    1) woman (var hón kvenna fríðust);
    2) wife (ek em kona Njáls).
    * * *
    u, f., kuna, Fms. vii. 106; gen. pl. kvinna, 109, 274, Hdl. 15, but usually kvenna, which form is a remains of an older obsolete kvina: [Goth. qino = γυνή; Hel. quena; O. H. G. chiona; Swed. kåna; Dan. kone; again, the forms of the Goth. quens or qveins, A. S. cwen, Engl. queen, Scot. quean = Engl. wench, Dan. kvinde answer to the obsolete kván, q. v.]:—a woman; karl ok kona, man and woman, passim; brigðr er karla hugr konum, Hm. 90; kona ok karlmaðr, Grág. i. 171; kona eða karlmaðr, Nj. 190; hón var kvinna fríðust, Fms. vii. 109; henni lézt þykkja agasamt, ok kvað þar eigi kvinna vist, 274; konor þær er óarfgengjar eru, Grág. i. 228; mun þat sannask sem mælt er til vár kvenna, Fms. iv. 132; kveðr hann vera konu níundu nótt hverja ok eiga þá viðskipti við karlmenn, N. G. L. i. 57: sayings, köld er kvenna ráð, Gísl.; meyjar orðum skyli manngi trúa, né því er kveðr kona, Hm. 83; svá er friðr kvenna, 89; hón var væn kona ok kurteis, Nj. 1; ok var hón kvenna fríðust, she was the fairest of women, 50; hón var skörungr mikill ok kvenna fríðust sýnum, hón var svá hög at fár konur vóru jafnhagar henni, hón var allra kvenna grimmust, 147; fundusk mönnum orð um at konan var enn virðuleg, Ld. 16; Unnr var vegs-kona mikil ( a stately lady), Landn. 117; konur skulu ræsta húsin ok tjalda, Nj. 175; konu-hár, -klæði, -föt, woman’s hair, attire, Fms. iii. 266, Greg. 53; konu bú, woman’s estate, Grág. ii. 47; konu-líki (liking), woman’s shape, Skálda 172, Grett. 141; konu-nám, konu-tak, eloping, abduction of a woman, Grág. i. 355, Bjarn. 17; konu-mál, rape, fornication, = kvenna-mál, Eb. 182, Fs. 62, Stj. 499: frænd-kona, a kinswoman; vin-kona, a female friend; mág-kona, a sister-in-law; álf-kona, an ‘elf-quean;’ troll-kona, a giantess; heit-kona, a spouse; brúð-kona, a bridemaid; vinnu-kona, grið-kona, a female servant; ráðs-kona, a stewardess; bú-kona, hús-kona, a house-mistress, house-wife; spá-kona, a prophetess, Scot. ‘spae-wife;’ skáld-kona, a poëtess.
    II. a wife; ek em kona Njáls, Nj. 54; Evu Adams konu, Hom. 31; við hans konu Sophram, Ver. 52; af konu minni eða sonum, Nj. 65; en ef bú þeirra standa, þá munu þeir vitja þeirra ok kvenna sinna, 207; messu-djákn enginn, né kona hans né klerkr hans, N. G. L. i. 97.—The word is now almost disused in sense I, kvennmaðr being the common word, whereas in sense II. it is a household word. konu-efni, n. one’s future wife, bride: konu-fé, n. a marriage portion, Js. 80: konu-lauss, adj. wifeless, unmarried, Fs.: konu-leysi, n. the being konulauss: konu-ríki, n., see kvánríki.
    B. COMPDS, with the gen. plur. kvenna-: kvenna-askr, m. a kind of half measure, opp. to karlaskr, q. v.; hálfr annarr k. í karlaski, Jb. 375. kvenna-ást, f. amour, Bs. i. 282, Fms. v. 341. kvenna-búnaðr, m. a woman’s attire, Skálda 334. kvenna-far, n. love affairs, Lat. amores, Fms. i. 187. kvenna-ferð, f. a journey fit for women, Ld. 240. kvenna-fólk, n. woman-folk, Nj. 199. kvenna-friðr, m. sacredness of women, N. G. L. ii. kvenna-fylgjur, f. pl. female attendants, Grág. i. 342. kvenna-gipting, f. marriage, N. G. L. i. 343, Jb. 6. kvenna-giptir, f. pl. a giving in marriage, N. G. L. i. 27, 343. kvenna-hagr, m. woman’s condition, Rb. 414. kvenna-heiti, n. names of women, Edda (Gl.) kvenna-hjal, n. women’s gossip, Gísl. 15. kvenna-hús, n. a lady’s bower, Fas. ii. 162. kvenna-innganga, u, f. entrance of women into the church, churching, B. K. 110. kvenna-klæðnaðr, m. a female dress, Grág. i. 338. kvenna-land, n. the land of the Amazons, Rb. 348, Fms. xi. 414. kvenna-leiðir, m. ‘women-guide,’ a law term used of a child as the sole witness to lawsuit for a rape; barn þat er heitir k., N. G. L. i. 357, 367. kvenna-lið, n. woman-folk, Nj. 199, Lv. 38. kvenna-maðr, m. a woman’s man, given to women; mikill k., Hkr. i. 208, Rb. 414; lítill k., chaste, Fbr. 12. kvenna-mál, n. love matters, Orkn. 334: rape, fornication, 444, Lv. 3. kvenna-munr, m. distinction of women, Fms. x. 387. kvenna-nám, n. a rape, Grág. i. 353. kvenna-ráð, n. pl. women’s counsel, Nj. 177. kvenna-siðr, m. habits of women, Grág. i. 338. kvenna-skap, n. a woman’s temper, Nj. 68. kvenna-skáli, a, m. a woman’s apartment, Sturl. iii. 186. kvenna-skipan, f. arrangement of the ladies (at a banquet), Ld. 202. kvenna-sveit, f. a bevy of ladies, Fms. vi. 1. kvenna-vagn, m. ‘woman’s wain,’ a constellation, opp. to karlsvagn, Rb. 1812. 16. kvenna-vist, f. women’s abode, fit for women, Hkr. iii. 339.

    Íslensk-ensk orðabók > KONA

  • 15 MAN

    I) n.
    1) household, house-folk; bondslaves;
    2) bondwoman, female slave; þær ‘ro máttkar meyjar at mani hafðar, these mighty maids are held in bondage;
    3) woman, esp. young woman, maid; líki leyfa hins ljósa mans, to praise the fair maid’s form.
    II) from muna, munu.
    * * *
    n., does not occur in plur. unless it be in gen. pl. mana, Stor. 13 (mͣ in MS.); [man is an ancient word only used in old laws and poetry, it remains in the compd man-sal, and in the Icel. local name Man-heimar; ‘man’ (ἀνδράποδον), being neuter and having but one n, is prob. of different origin from mann (ἄνθρωπος, ἀνήρ), which is masc. and has a double final n. The etymology of this word is lost in the remotest antiquity; it appears in the O. H. G. mana-houbit = a bondman’s head, a ‘serf’s head;’ (Grimm in R. A. expresses a doubt as to the current etymology of Lat. man-cipium from manu-capere; perh. man and caput?). In early Swed. law the word occurs twice or thrice, næmpnæ man, næmpnæ quicfæ, Schlyter i. 134; in Gutalagen—kauper tu mans man i garth thin (i. e. mans-mann = a bondman, cp. mans-manna and mans-maðr, see Schlyter’s Glossary).]
    B. A bondman, prob. originally of prisoners of war who were sold as slaves (Irish in the west, Finns and Slaves in the east), see Ld. ch. 12, Ó. T. (Fms. i. ch. 92); svá ok ef hann vill í mani gjalda, tva aura fyrir einn, ok á hann lausn á maninu en næstu misseri ef hann hefir upp alit, Grág. i. 396; kaupa man ok gefa frelsi, N. G. L. i. 5, 6; ok þat fé skal hálft vera í gulli ok í silfri en hálit í mani hérrænu ( native bondmen) eigi ellra en fertogu, né yngra en fimmtán vetra, SS; mans leiga, 224; ok heimta hann sem annan mans-mann, K. Þ. K. 58; mani austrænu, eastern slaves, Hornklofi; máttkar meyjar at mani hafðar, Gs. 1, 15; er þú man keyptir, 8; hálfa aðra alin fyrir frjálsgjafa, penning veginn fyrir man-manna, N. G. L. i, 347; næst kirkju-garði skal grafa man-manna, 345; maðr manna, no doubt false for man-manna, 388; er hann réttlauss við hann ok hans konu ok man hans allt, 36, Am. 66; þar kom mart man falt, þar sá Loðinn konu nokkura er seld hafði verit mansali, Fms. i. 185: allit., mold ok man, N. G. L. iii. 92, v. l.
    II. a girl, maid, as also in a worse sense, a mistress, for bondwomen often became their master’s mistresses (see Ld. ch. 12), so that this sense grew out of the preceding one; líki leyfa ens ljósa mans, Hm. 91; í myrkri skal við man spjalla, 81; et horska man, 101; et manunga man, 163; þat et unga man, þat et mjallhvíta man, Alm. 6, 7; bjarthaddað man, Skv. 1. 33; harðúðigt man, 27; fóstr-man, a bondwoman nurse, 3. 67; mans at kosta, Hbl. 16; hvé ek at andspilli komumk ens unga mans, Skm. 11; hve ek fyrir-banna manna glaum mani, manna nyt mani, how I ban her from all concourse with men, 34; Ylfinga man, Hkv. 2. 3; Yggjar man, the beloved of Ygg (Odin) = the Earth, Lex. Poët.; Héðins man = Hilda, the beloved of Hedin, Fms. ix. (in a verse); bjarnar man, a giantess, Stor. 13. It is probable that in some law phrases the obso- lete ‘man’ has been replaced by the common ‘mann,’ e. g. in gefa manni frelsi (mani? cp. manfrelsi), N. G. L. i. 5: as also in mana-kaup in the Swed. law, see Schlyter’s introd. to the 10th vol. of Sver. Gamla Lagar.
    COMPDS: mansfólk, manfrelsi, Manheimar, mankynni, manmanna, manrúnar, mansal, mansalsmaðr, mansmaðr, mansöngr, mansöngsdrápa.

    Íslensk-ensk orðabók > MAN

  • 16 mat-móðir

    f. ‘meat-mother,’ used of a mistress with respect to her servants and household, cp. Engl. bread-giver.

    Íslensk-ensk orðabók > mat-móðir

  • 17 mat-ráð

    n. pl. ‘meat-rule,’ the husbandry of food, dispensing food to the household, the duty of the mistress in olden times, Bs. i. 139, see Nj. ch. 128.

    Íslensk-ensk orðabók > mat-ráð

  • 18 rygjar-tó

    f., spelt rykkjar-tó, Ó. H. 227, Hkr. ii. 384, and some other vellums, see Fms. v. 101, v. l. 3, cp. also O. H. L. 60:—a ‘lady’s tae’(see tó), a tax on linen to be paid by every mistress of a house; húsfreyja hver (skyldi fá konungi) r., þat var lín órennt, svá mikit, at fengi spennt um mesta fingri ok lengsta (lengsta fingri ok þumalfingri. Fms. l. c. better); synjar-spönn, ok rygjar-tó, ok reykmela, þat hafa konungar getit Naumdælum, at þeir skolu eigi heldr greiða en allir aðrir Þrændir, N. G. L. i. 258.

    Íslensk-ensk orðabók > rygjar-tó

  • 19 snakkr

    m. [akin to snákr, a snake], a snake-formed imp, as described in popular superstition, made of a man’s rib swaddled in wool; then under a wizard’s spell, it was sent out to suck the ewes and cows of his neighbours and to bring home the milk to his master or mistress; butter made of this milk ( snakk-smér) breaks up if marked with a cross; the snakkr is also called til-beri (q. v.), Maurer’s Volksagen. There is a similar legend among the Finns, who call the imp ‘para,’ see Ihire’s Diet, and Castren’s Finn. Mythol.

    Íslensk-ensk orðabók > snakkr

  • 20 þokka-kona

    u, f. a mistress, paramour, Fb. iii. 237.

    Íslensk-ensk orðabók > þokka-kona

См. также в других словарях:

  • Mistress — may refer to: Mistress (lover), a woman, other than the spouse, with whom a married individual has a continuing sexual relationship Schoolmistress, or female school teacher (also called a schoolmarm ). The term is now obsolete in the UK; see… …   Wikipedia

  • mistress — ⇒MISTRESS, subst. fém. A. [Dans les pays anglo saxons ou d expression anglaise ou anglo américaine, précédant immédiatement le nom de famille, équivalent du français «Madame» (v. ce mot A 2) sauf pour les épouses des pairs britanniques, v. Lady]… …   Encyclopédie Universelle

  • Mistress — Mis tress, n. [OE. maistress, OF. maistresse, F. ma[^i]tresse, LL. magistrissa, for L. magistra, fem. of magister. See {Master}, {Mister}, and cf. {Miss} a young woman.] 1. A woman having power, authority, or ownership; a woman who exercises… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Mistress — se puede referir a: Mistress, un grupo de música originario de Birmingham, Inglaterra. Mistress, película de 1992, conocida en español como Gente de Sunset Boulevard. Mistress, telefilme de 1987. Esta página de desambiguación cataloga artículos… …   Wikipedia Español

  • mistress — MÍSTRESS s.f. (Prescurtat Mrs. înaintea numelui unei femei căsătorite) Doamnă. [pron. misiz. / < engl. mistress]. Trimis de LauraGellner, 13.06.2005. Sursa: DN  MISTRESS [MÍSIS] s. f. (înaintea numelui unei femei căsătorite) doamnă. (<… …   Dicționar Român

  • Mistress — Mis tress, v. i. To wait upon a mistress; to be courting. [Obs.] Donne. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Mistress — (engl., spr. missis, »Herrin, Gebieterin«), Prädikat verheirateter Frauen, die nicht den Titel Lady (s. d.) führen. Heiratet eine Lady einen titellosen Herrn (Mister), so verbleibt ihr für ihre Person der Titel Lady. In der förmlichen Sprache,… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • mistress — (n.) early 14c., female teacher, governess, from O.Fr. maistresse mistress (lover); housekeeper; governess, female teacher (Mod.Fr. maîtresse), fem. of maistre master (see MASTER (Cf. master) (n.)). Sense of a woman who employs others or has… …   Etymology dictionary

  • mistress — ► NOUN 1) a woman in a position of authority, control, or ownership. 2) a woman skilled in a particular subject or activity. 3) a woman (other than a wife) having a sexual relationship with a married man. 4) chiefly Brit. a female schoolteacher.… …   English terms dictionary

  • mistress — [mis′tris] n. [ME maistresse < OFr, fem. of maistre,MASTER] 1. a woman who rules others or has control, authority, or power over something; specif., a) a woman who is head of a household or institution b) Chiefly Brit. a female schoolteacher 2 …   English World dictionary

  • mistress — [[t]mɪ̱strəs[/t]] mistresses 1) N COUNT: usu with poss A married man s mistress is a woman who is not his wife and with whom he is having a sexual relationship. [OLD FASHIONED] She was his mistress for three years... He has a wife and a mistress …   English dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»