-
1 maturus
mātūrus, a, um [st2]1 [-] mûr (à propos des fruits, des productions du sol). [st2]2 [-] arrivé à maturité, arrivé à un développement complet. [st2]3 [-] qui est dans l'âge convenable, qui est en âge de. [st2]4 [-] qui se fait dans le temps convenable; (moment) propice, opportun. [st2]5 [-] qui est d'un âge avancé, vieux. [st2]6 [-] muri par l'expérience, sage, expérimenté, prudent. [st2]7 [-] prompt, prochain; hâtif, précoce. - maturus militiae, Liv. 42, 52: en âge de servir. - filia matura viro (dat.), Virg. En. 7.53: fille nubile. - maturus venter, Ov. M. 11.311: grossesse arrivée à son terme. - tempus maturum mortis: le moment voulu de la mort. - maturae hiemes: hivers hâtifs. - maturum est + inf.: l’heure est venue de...* * *mātūrus, a, um [st2]1 [-] mûr (à propos des fruits, des productions du sol). [st2]2 [-] arrivé à maturité, arrivé à un développement complet. [st2]3 [-] qui est dans l'âge convenable, qui est en âge de. [st2]4 [-] qui se fait dans le temps convenable; (moment) propice, opportun. [st2]5 [-] qui est d'un âge avancé, vieux. [st2]6 [-] muri par l'expérience, sage, expérimenté, prudent. [st2]7 [-] prompt, prochain; hâtif, précoce. - maturus militiae, Liv. 42, 52: en âge de servir. - filia matura viro (dat.), Virg. En. 7.53: fille nubile. - maturus venter, Ov. M. 11.311: grossesse arrivée à son terme. - tempus maturum mortis: le moment voulu de la mort. - maturae hiemes: hivers hâtifs. - maturum est + inf.: l’heure est venue de...* * *Maturus, pen. prod. Adiectiuum. Meur.\Matura cibo olea. Plin. Bonne à manger, Assez meure pour manger.\Maturus aeui, per translationem, pro Sene quandoque accipitur. Virgil. Meur d'aage, Aagé.\Animi maturus. Virgil. Homme prudent et sage.\Annis maturus. Ouid. Vieil, Aagé.\Militiae maturus. Liu. Qui est d'aage suffisant pour aller en la guerre.\Hic sponsae maturus, illa marito. Stat. Mariable.\Consilium maturum. Claud. Meur et rassis, Prudent.\Dies matura. Lucret. Temps propre et idoine.\Facultas maturior discendi. Cic. Plus soubdaine, ou plus meure.\Viro matura filia. Virgil. Mariable.\Funeri maturo propior. Horat. Prochain de la mort, Fort vieil, Qui est sur le bord de sa fosse.\Matura gloria, necdum se vertente in inuidiam, mortem occubuit. Liu. Son bruit estant encore en saison, et en sa fleur.\Taedio regum maturior venit libertas. Liu. Plustost.\Puer maturus alicui rei faciendae. Quintil. Idoine.\Reditus maturus. Horat. Retour hastif.\Scribendi expectandum tempus maturius. Cic. Plus propre et convenant.\Tempus maturum vino. Cels. Temps et saison de donner du vin à boire au malade.\Mentis cogitata iampridem maturo tempore enuntiare. Plancus ad Ciceronem. Lors que le temps est venu qu'il le fault dire.\Tempore maturo adepta coniugium. Catull. En temps deu et convenable, Quand il estoit temps et saison.\Venter maturus. Ouid. Quand l'enfant est prest de sortir du ventre de la mere au bout de neuf mois.\Matura viro virgo. Gell. Mariable.\Maturum. Cic. Qui vient, ou est faict soubdain.\Maturum malum. Plaut. Qui vient soubdain.\Ignauia maturam senectutem reddit. Cels. Advance et haste de venir la vieillesse.\Maturum facere. Gell. Despescher soubdainement. -
2 maturus
mātūrus, a, um »rechtzeitig«, I) reif, A) v. Früchten, poma m. et cocta (Ggstz. cruda), Cic.: fruges, Verg.: ficus maturissimae, Colum.: seges farris matura messi, Liv. – neutr. subst., quod maturi erat (Ggstz. viride), Liv. 34, 26, 8. – B) reif, vollkommen, tauglich, 1) eig., physisch: a) übh.: maturi soles, vollzeitige, kräftige, Verg.: ovis, zur Zucht reif, -tauglich, Colum.: venter, dem Gebären nahe, Ov.: so auch von Frauen selbst, matura vocabit Ilithyiam, Ov.: Roxane matura ex Alexandro, hochschwanger von Alex., Iustin.; vgl. Burmann Phaedr. 1, 18, 5. – b) dem Lebensalter nach reif, d.i. erwachsen, mannbar, virgo, Hor.: Nero maturus annis, Tac.: maturior annis, der ältere, Ov. – m. Dat., virgo matura viro, Verg.: virgo iam matura nuptiis, Vitr.: Lucius maturus viribus, Vell.: progenies matura militiae, Liv.: u. so maturus imperio (Regierung), Liv.: ivit in Poenos nondum tantae maturus rei Scipio, Sen. – m. ad u. Akk., maturus ad arma, waffenfähig, Sil. – Plur. subst., maturi, Herangereifte, Erwachsene (Ggstz. pueri), Lact. 5, 13, 3. – u. v. Bejahrten u. dgl., bejahrt, od. wie ὡραιος, gleichs. dem Tode reif, hochbejahrt, im hohen Alter, patres, Hor.: senex, Hor.: maturus aevi, Verg. (vgl. unten animo m. et aevo): te maturum oppetere mortem, Cic. de div. 1, 36 B. – u. vom Lebensalter selbst, aetas, männliches, zum Handeln kräftiges, Hor.: vetustas, hohes, Lucr.: u. so senecta, Ov. – c) dem Dienstalter nach bald ausgedient, centurionum maturi iam, Suet. – 2) übtr.: a) geistig u. moralisch, reif dem Verstand u. Charakter nach, annis gravis et animi maturus Aletes, Verg.: Lelex animo maturus et aevo, Ov. – b) der Entwicklung nach reif, gereift, an der Zeit, gloria, auf seinem Höhepunkt, Liv.: virtus, vollendete Tüchtigkeit, Liv.: seditio, zum Ausbruch reif, Liv.: missio, Curt.: imperia, zur Ausführung reif, Iustin.: edidit haec Calchas, quae iam matura (gereift) videtis, Cic. poët.: matura causa belli, die geltend zu machen an der Zeit war, schon gültige, Liv. – scribendi exspectandum tempus maturius, geeignetere, Cic.: mihi vero ad Nonas bene maturum videtur fore... Quare istum diem probo, Cic.: maturum videbatur (schien an der Zeit zu sein) repeti patriam, Liv. – dah. c) von dem, was sicher u. sogleich gewonnen werden kann, gleichs. schon zur Ernte reif, omnia matura sunt, victoria, praeda, laus, Sall. Iug. 85, 48. – II) frühzeitig, früh, zeitig, 1) eig.: faba, Frühbohne, Colum.: fenum, das Heu, im Ggstz. zum Grummet, Colum.: hiems, Caes.: dies, Tibull.: decessio, Cic.: mors, Flor. 3, 17, 9: honores, Hor. u. Ov.: calidiora atque eo maturiora messibus Apuliae loca, und wo deshalb die Ernte zeitiger wäre (früher einträte), Liv.: aetas maturissima, Cornif. rhet.: robur aetatis quam maturrimum precari, Tac. ann. 12, 65: sum maturior illo, bin zeitiger (eher) gekommen, Ov.: u. so ut taedio regum maturior veniret libertas, Liv. – maturum censeo faciendum, ut iubeas etc., Cato fr. – 2) übtr., der Entwicklung usw. nach früh = beschleunigt, schleunig, rasch, victoria, Liv.: iudicium, Cic. – / Ungew. Superl. maturrimus, Tac. ann. 12, 65 (s. oben no. II, 1): öfter Adv. maturrime, s. mātūrēa. E.
-
3 maturus
mātūrus, a, um »rechtzeitig«, I) reif, A) v. Früchten, poma m. et cocta (Ggstz. cruda), Cic.: fruges, Verg.: ficus maturissimae, Colum.: seges farris matura messi, Liv. – neutr. subst., quod maturi erat (Ggstz. viride), Liv. 34, 26, 8. – B) reif, vollkommen, tauglich, 1) eig., physisch: a) übh.: maturi soles, vollzeitige, kräftige, Verg.: ovis, zur Zucht reif, -tauglich, Colum.: venter, dem Gebären nahe, Ov.: so auch von Frauen selbst, matura vocabit Ilithyiam, Ov.: Roxane matura ex Alexandro, hochschwanger von Alex., Iustin.; vgl. Burmann Phaedr. 1, 18, 5. – b) dem Lebensalter nach reif, d.i. erwachsen, mannbar, virgo, Hor.: Nero maturus annis, Tac.: maturior annis, der ältere, Ov. – m. Dat., virgo matura viro, Verg.: virgo iam matura nuptiis, Vitr.: Lucius maturus viribus, Vell.: progenies matura militiae, Liv.: u. so maturus imperio (Regierung), Liv.: ivit in Poenos nondum tantae maturus rei Scipio, Sen. – m. ad u. Akk., maturus ad arma, waffenfähig, Sil. – Plur. subst., maturi, Herangereifte, Erwachsene (Ggstz. pueri), Lact. 5, 13, 3. – u. v. Bejahrten u. dgl., bejahrt, od. wie ὡραιος, gleichs. dem Tode reif, hochbejahrt, im hohen Alter, patres, Hor.: senex, Hor.: maturus aevi, Verg. (vgl. unten animo m. et aevo): te maturum oppetere mortem, Cic. de div. 1, 36 B. – u. vom Lebensalter selbst, aetas, männliches, zum Han-————deln kräftiges, Hor.: vetustas, hohes, Lucr.: u. so senecta, Ov. – c) dem Dienstalter nach bald ausgedient, centurionum maturi iam, Suet. – 2) übtr.: a) geistig u. moralisch, reif dem Verstand u. Charakter nach, annis gravis et animi maturus Aletes, Verg.: Lelex animo maturus et aevo, Ov. – b) der Entwicklung nach reif, gereift, an der Zeit, gloria, auf seinem Höhepunkt, Liv.: virtus, vollendete Tüchtigkeit, Liv.: seditio, zum Ausbruch reif, Liv.: missio, Curt.: imperia, zur Ausführung reif, Iustin.: edidit haec Calchas, quae iam matura (gereift) videtis, Cic. poët.: matura causa belli, die geltend zu machen an der Zeit war, schon gültige, Liv. – scribendi exspectandum tempus maturius, geeignetere, Cic.: mihi vero ad Nonas bene maturum videtur fore... Quare istum diem probo, Cic.: maturum videbatur (schien an der Zeit zu sein) repeti patriam, Liv. – dah. c) von dem, was sicher u. sogleich gewonnen werden kann, gleichs. schon zur Ernte reif, omnia matura sunt, victoria, praeda, laus, Sall. Iug. 85, 48. – II) frühzeitig, früh, zeitig, 1) eig.: faba, Frühbohne, Colum.: fenum, das Heu, im Ggstz. zum Grummet, Colum.: hiems, Caes.: dies, Tibull.: decessio, Cic.: mors, Flor. 3, 17, 9: honores, Hor. u. Ov.: calidiora atque eo maturiora messibus Apuliae loca, und wo deshalb die Ernte zeitiger wäre (früher einträte), Liv.: aetas maturissima, Cornif. rhet.: robur aetatis quam maturrimum precari,————Tac. ann. 12, 65: sum maturior illo, bin zeitiger (eher) gekommen, Ov.: u. so ut taedio regum maturior veniret libertas, Liv. – maturum censeo faciendum, ut iubeas etc., Cato fr. – 2) übtr., der Entwicklung usw. nach früh = beschleunigt, schleunig, rasch, victoria, Liv.: iudicium, Cic. – ⇒ Ungew. Superl. maturrimus, Tac. ann. 12, 65 (s. oben no. II, 1): öfter Adv. maturrime, s. mature a. E. -
4 maturus
mātūrus, a, um ( sup. usually maturissimus;I.less freq. maturrimus,
Tac. A. 12, 65; cf. the adv.), adj. [root, Sanscr. ma-, measure, time, whence mane, matutinus; cf.: manus, modus; hence, timely, ready in time], ripe, mature (class.).Lit., of fruits:II.poma matura et cocta (opp. cruda),
Cic. Sen. 19, 71:uva,
Verg. E. 10, 36:fruges,
id. ib. 3, 80:maturissimae ficus,
Col. 12, 17, 2.—With dat.:seges matura messi,
ripe for harvesting, Liv. 2, 5.— Neutr. as subst.:quod maturi erat (opp. viride),
Liv. 34, 26, 8. —Transf.A.Ripe, mature, of the proper age, proper, fit, seasonable, timely, etc.—With dat.:2.filia matura viro,
ripe for marriage, marriageable, Verg. A. 7, 53:maturus bello,
Juv. 8, 169:vitulus templis maturus et arae,
old enough for sacrifice, id. 12, 7:virgo,
Hor. C. 3, 6, 22:ovis,
fit for bearing, Col. 7, 3, 1:Roxane matura ex Alexandro,
Just. 13, 2, 5; cf.venter,
ripe for delivery, ready to bring forth, Ov. M. 11, 311:infans,
id. ib. 7, 127:aetas,
mature, fit for action, Verg. A. 12, 438:progenies matura militiae,
Liv. 42, 52: L. Caesar viris, of the proper age for assuming the toga virilis, Vell. 2, 99.— Piur. subst.: mātūri, adults (opp. pueri), Lact. 5, 13, 3:omnia matura sunt, victoria, praeda, laus,
ready to be seized, Sall. J. 85, 48.—With ad:ad arma,
Sil. 16, 657.—Of mental qualities:ipse enim Thucydides, si posterius fuisset, multo maturior ac mitior fuisset,
Cic. Brut. 83, 288:annis gravis atque animi maturus Aletes,
mature in judgment, Verg. A. 9, 246:aevi,
ripe in years, id. ib. 5, 73:centuriones,
who had served out their time, Suet. Calig. 44:imperia,
old, antiquated, Just. 11, 5, 7:scribendi tempus maturius,
more seasonable, more favorable, Cic. Att. 15, 4, 3: mihi vero ad nonas bene maturum videtur fore, just [p. 1121] at the right time, id. Fam. 9, 5, 1:se maturam oppetere mortem,
in good old age, id. Div. 1, 18, 36:senex,
Hor. A. P. 115.—Powerful, vigorous:B.glaebasque jacentis Pulverolenter coquat maturis solibus aestas,
Verg. G. 1, 66:lux,
id. A. 10, 257:ignes (anni),
Grat. Cyn. 59:maturae mala nequitiae,
full-grown depravity, Juv. 14, 216.—That takes place early, early, speedy, quick:A.mittam hodie huic suo die natali malam rem magnam et maturam,
Plaut. Ps. 1, 3, 5: matura faba, the early bean (opp. to the late bean), Col. 2, 10:satio (opp. to late sowing),
id. ib.: fenum, the first hay (opp. to the after-math), id. 7, 3:hiemes,
early, Caes. B. G. 4, 20:decessio,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 1:honores,
Ov. P. 2, 1, 59:judicium,
quick, Cic. Caecin. 3, 7:robur aetatis quam maturrimum precari,
Tac. A. 12, 65:aetas maturissima,
early life, Auct. Her. 4, 17, 25:si mora pro culpa est, ego sum maturior illo,
was there earlier, Ov. M. 13, 300.—Hence, adv.: mātūrē ( sup. maturissime and maturrime; v. the foll.).Seasonably, opportunely, at the proper time (class.):B.custodes mature sentiunt,
Cic. Verr. 2, 4, 44, § 96:satis mature occurrit,
Caes. B. C. 3, 7:ubi consulueris, mature facto opus est,
Sall. C. 1 fin. —Betimes, early, speedily, quickly, soon:C.mature fieri senem,
Cic. Sen. 10, 32:proficisci,
id. Fam. 3, 3, 1:Romam venire,
id. Q. Fr. 3, 1, 4.— Comp.:maturius proficiscitur,
Caes. B. G. 4, 6:maturius pervenire,
Cic. Verr. 2, 3, 24, § 60:tempus quam res maturius me deserat,
Sall. J. 42, 5:maturius ad Epulas ire,
Juv. 11, 88:voluerunt veteres maturius hereditates adiri,
Gai. Inst. 2, 55.— Sup.: maximos tumultus maturissime disjeci, Cato ap. Charis. p. 184 P.:res maturissime vindicanda est,
as quickly, as early as possible, Cic. Caecin. 2, 7:quippe qui omnium maturrime ad publicas causas accesserim,
id. de Or. 3, 20, 74:perge qua coeptas, ut quam maturrime merita invenias,
Sall. H. 1, 48, 16 Dietsch.:quibus rebus quam maturrime occurrendum putabat,
Caes. B. G. 1, 33 fin. —Prematurely, untimely:pater mature decessit,
Nep. Att. 2, 1.—With a play upon the three meanings of the word (A., B., and C.):qui homo mature quaesivit pecuniam, Nisi eam mature parsit, mature esurit,
he who has made money at the right time, if he is not soon sparing of it, will too soon suffer hunger, Plaut. Curc. 3, 10. -
5 maturus
maturus maturus, a, um спелый -
6 maturus
maturus maturus, a, um зрелый -
7 maturus
maturus maturus, a, um преждевременный -
8 maturus
maturus maturus, a, um ранний -
9 mātūrus
mātūrus adj. with comp. mātūrior, and sup. mātūrissimus, or mātūrrimus, ripe, mature: poma: uva, V.: seges messi, ripe for harvesting, L.—As subst n.: quod maturi erat, all the ripe (corn), L. —Ripe, mature, of age, proper, fit, seasonable, timely: virgo, H.: infans, O.: aetas, of manhood, V.: omnia matura sunt, ready to be seized, S.: animi, of ripe judgment, V.: aevi, of mature years, V.: animo et aevo, O.: tempus, seasonable: scribendi tempus maturius: mihi ad Nonas bene maturum videtur fore, just at the right time: filia matura viro, marriageable, V.: (progenies) militiae, L.: vitulus templis maturus et arae, old enough for sacrifice, Iu.—Of mature years, advanced in life: se maturum oppetere mortem: senex, H.—Of full strength: soles, V.: maturae mala nequitiae, fullgrown depravity, Iu.—That takes place early, early, speedy: hiemes, Cs.: aetas maturissima, Her.: honores, O.: iudicium, quick: robur maturrimum, Ta.: ego sum maturior illo, was there earlier, O.: Maturior vis, i. e. premature death, H.* * *matura -um, maturior -or -us, maturissimus -a -um ADJearly, speedy; ripe; mature, mellow; timely, seasonable -
10 maturus
mātūrus, a, um (superl. maturissimus C, PJ и maturrimus T)1) зрелый, спелый (fruges V; seges L); созревший, взрослый (filia matura viro V; matura aetas H); назревший ( seditio L)m. aevi V — достигший зрелого возраста, пожилой2) в последней стадии беременности, близкий к родам ( venter O); беременная ( Roxane matura ex Alexandro Just)3) пригодный, годный (m. militiae L; scribendi tempus maturius C)4) выслуживший своё время, отслуживший свой срок ( centurio Su)5) ранний (satio Pall; hiems Cs)sum maturior illo O — я пришёл раньше, чем он6) преждевременный, (слишком) быстрый ( decessio C)7) скорый, быстрый (victoria Sl; judicium C)8) близкий к исполнению ( imperia Just); предстоящий ( missio QC); вошедший в силу ( causa belli L)9) полный, яркий ( lux V)10) своевременныйmaturum videtur T — кажется, пораmors matura C — смерть в глубокой старости, но тж. Tib безвременная11) старый, престарелый ( scnex H); глубокий (senecta O; vetuslas Lcr); преклонный (anni V etc.)12) достигший расцвета, находящийся в зените ( gloria L) -
11 maturus
†maturus, a, um, ripe, Ap. 14:18.* -
12 Maturus
Христианство: Матур (имя святого) -
13 maturus
,a,umзрелый, спелый -
14 maturus
-a/um adj Amature, mûr, adulte -
15 maturus
1) зрелый;2) ранний, скoрый, solutio maturior (1. 4 § 6 D. 18, 2);fructus mat. (1. 12 § 5 D. 7, 1. 1. 8 D. 33, 1;) silva mat., годный на срубку (1. 18 pr. D. 43, 24); пер. mat. aetatis factus (1. 50 § 6 D. 32).
mature (adv.) рано, скоро: mat. iudicari прот. differri cognitionem (1. 3 § 5 D. 37, 10. 1. 3 § 14. 1. 4 § 2 D. 40. 7. 1. 5 D. 1, 16).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > maturus
-
16 maturus
{Deutsch:} reif{Русский:} зрелый -
17 maturus
,a,umзрелый, спелый -
18 maturus
, matura, maturum (m,f,n)1) зрелый, спелый;2) ранний -
19 prae-mātūrus
prae-mātūrus adj., too early, untimely, premature: hiems, Ta.: exitus, Ta.: cineres, Iu. -
20 partus maturus
своевременные роды, срочные роды
См. также в других словарях:
maturus — index expeditious, ripe Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
măturuş — măturúş s.n. (reg.) pămătuf de şters vatra cuptorului. Trimis de blaurb, 06.07.2006. Sursa: DAR … Dicționar Român
Maturus, S. — S. Maturus (2. Juni), Martyrer zu Lyon. S. S. Pothinus. (I. 161). [Bemerkung: Die Namen Matutina, Matutinus heißen so viel als »früh Morgens«. (Vgl. Ps. 62,7.) … Vollständiges Heiligen-Lexikon
MATURUS Marius — vide Marius … Hofmann J. Lexicon universale
MARIUS Maturus — maritimarum Alpium procurator, coh. citâ gente, arcere provinciae finibus Othonianos nequlcquam intendit. Tacit. Hist. l. 2. c. 12 … Hofmann J. Lexicon universale
MATUR — Maturus … Abbreviations in Latin Inscriptions
mat. — maturus зрелый … Latin abbreviations in biology
maturité — [ matyrite ] n. f. • 1485; lat. maturitas 1 ♦ État d un fruit mûr. Cueillir un fruit avant sa complète maturité. Maturité précoce (⇒ précocité) , tardive. Arriver, venir à maturité. ♢ Par anal. Maturité d un abcès. 2 ♦ Fig. État de ce qui a… … Encyclopédie Universelle
mature — [ matyr ] adj. • 1495 « mûr »; « posé, sensé » v. 1240; lat. maturus « mûr » 1 ♦ Didact. Poisson mature, prêt à frayer. 2 ♦ Biol. Cellule mature, parvenue au terme de son développement. 3 ♦ Biochim. Qui est formé à partir de précurseurs inactifs… … Encyclopédie Universelle
mâture — mature [ matyr ] adj. • 1495 « mûr »; « posé, sensé » v. 1240; lat. maturus « mûr » 1 ♦ Didact. Poisson mature, prêt à frayer. 2 ♦ Biol. Cellule mature, parvenue au terme de son développement. 3 ♦ Biochim. Qui est formé à partir de précurseurs… … Encyclopédie Universelle
prématuré — prématuré, ée [ prematyre ] adj. • 1632; lat. præmaturus « mûr avant » 1 ♦ Qu il n est pas encore temps d entreprendre. Je crains que ce ne soit une démarche prématurée. Il est prématuré de... (cf. Il est trop tôt pour). Il serait prématuré d en… … Encyclopédie Universelle