-
1 अर्घ्य _arghya
अर्घ्य a. [अर्घ-यत् अर्घमर्हति]1 Valuable; अनर्घ्य inva- luable; अनर्घ्यमपि माणिक्यम् see s. v.-2 Venerable, deserving respectful offering; तानर्घ्यानर्घ्यमादाय दूरात्प्रत्युद्ययौ गिरिः Ku.6.5; Śi.1.14; Y.1.11.-र्घ्यम् 1 A respectful offering or oblation to a god or venerable person (see अर्घ); अर्घः पूजाविधिः तदर्थं द्रव्यम् अर्घ्यम् Sk.; अर्घ्यमस्मै V.5.; ददतु तरवः पुष्पैरर्घ्यं फलैश्च मधुश्चुतः U.3.24; अर्घ्यंमर्घ्यमिति वादिनं नृपम् R.11.69;1.44; Ku.1.58,6. 5; (it often consists only of water given in a droṇa and forms part of the Madhuparka ceremony).-2 A kind of honey. -
2 मधु _madhu
मधु a. (-धु or-ध्वी f.) [मन्यत इति मधु, मन्-उ नस्य धः Uṇ.1.18) Sweet, pleasant, agreeable, delightful; आपापयति गोविन्दपादपद्मासवं मधु Bhāg.1.18.12; त्वया सह निवत्स्यामि वनेषु मधुगन्धिषु U.2.18. -f. N. of a plant (जीवा, जीवन्ती). -n.-(धु) 1 Honey; एतास्ता मधुनो धाराश्च्योतन्ति सविषास्त्वयि U.3.34; मधु तिष्ठति जिह्वाग्रे हृदये तु हलाहलम्.-2 The juice or nectar of flowers; मधु द्विरेफः कुसुमैकपात्रे पपौ प्रियां स्वामनुवर्तमानः Ku.3.36; देहि मुखकमलमधुपानम् Gīt.1.-3 A sweet intoxicating drink, wine, spirituous liquor; विनयन्ते स्म तद्योधा मधुभिर्विजयश्रमम् R.4.65; Ṛs. 1.3.-4 Water.-5 Sugar.-6 Sweetness.-7 Any- thing sweet.-8 Ved. Soma juice.-9 Milk or anything produced from milk (Ved.).-1 A bee-hive; केचित्- पीत्वापविध्यन्ति मधूनि मधुपिङ्गलाः Rām.5.62.1.-11 Bee-wax; Ms.1.88. -m.(धुः) 1 The spring or vernal season; मधुरया मधुबोधितमाधवी Śi.6.2; क्व नु ते हृदयंगमः सखा कुसुमायोजितकार्मुको मधुः Ku.4.24,25;3.1,3.-2 The month of Chaitra; भास्करस्य मधुमाधवाविव R.11.7; मासे मधौ मधुरकोकिलभृङ्गनादै रामा हरन्ति हृदयं प्रसभं नराणाम् Ṛs.6. 25.-3 N. of a demon killed by Viṣṇu.-4 N. of another demon, father of Rāvaṇa and killed by Śatru- ghna.-5 The Aśoka tree.-6 N. of king Kārtavīrya.-Comp. -अष्ठीला a lump of honey, clotted honey.-आधारः wax.-आपात a. having honey at the first taste; शक्तः परजने दाता स्वजने दुःखजीविनि । मध्वापातो विषास्वादः स धर्मप्रतिरूपकः ॥ Ms.11.9.-आम्रः a kind of mango tree.-आलु n.,-आलुकम् sweet potato.-आवासः the mango tree.-आसवः sweet spirituous liquor (made from honey).-आसवनिकः distiller, vintner.-आस्वाद a. having the taste of honey.-आहुतिः f. a sacrificial offering of sweet things.-उच्छिष्टम्, -उत्थभ्, -उत्थितभ् 1 bees'-wax; शस्त्रासवमधूच्छिष्टं मधु लाक्षा च बर्हिषः Y.3.37; मधूच्छिष्टेन केचिच्च जध्नुरन्योन्यमुत्कटाः Rām.5.62.11.-2 the casting of an image in wax; Mānasāra; the name of 68th chapter.-उत्सवः the spring or vernal festival celebrated on the full-moon day of Chaitra.-उदकम् 'honey-water', water mixed with honey, hydromel.-उद्यानम् a spring-garden.-उपघ्नम् 'the abode of Madhu', an epithet of Mathurā; स च प्राप मधूपघ्नं कुम्भीन- स्याश्च कुक्षिजः R.15.15.-उषितम् wax.-कण्ठः the cuckoo.-करः 1 a large black bee; कुटजे खलु तेनेहा तेने हा मधुकरेण कथम् Bv.1.1; R.9.3; Me.37,49; सर्वतः सारमादत्ते यथा मधुकरो बुधः Bhāg.-2 a lover, libertine.-3 sweet lime. (-री) a female bee; न च मधुकरीवदन्नरस- भोजिन्यो देवता इति प्रमाणमस्ति ŚB. on MS.9.1.9. ˚गणः, ˚श्रेणिः f. a swarm of bees.-कर्कटी 1 sweet lime, a kind of citron.-2 A kind of date.-काननम्, -वनम् the forest of the demon Madhu.-कारः, -कारिन् m. a bee.-कुक्कुटिका, -कुक्कुटी a sort of citron tree.-कुल्या a stream of honey.-कृत् m. a bee; Bhāg. 11.7.33.-केशटः a bee.-कोशः, -षः 1 a bee-hive.-2 a honey comb.-क्रमः 1 a bee-hive.-2 a honey comb. (pl.) drinking-bout, carousals.-क्षीरः, -क्षीरकः a Kharjūra tree.-गन्धः the Bakula tree.-गन्धि, -गन्धिक a. scented with honey, sweet-smelling; वनेषु मधुगन्धिषु U.2.18.-गायनः the cuckoo.-गुञ्जनः the drum-stick plant (Mar. शेवगा).-ग्रहः a libation of honey.-घोषः the cuckoo.-च्युत्, -त, -श्च्युत् a.1 dropping or distilling honey; ददतु तरवः पुष्पैरर्घ्यं फलैश्च मधुश्च्युतः U.3.24.-2 mellifluous, overflowing with sweets.-जम् bees'-wax.-जा 1 sugar-candy.-2 the earth.-जम्बीरः a kind of citron.-जित्, -द्विष्, -निषूदन, -निहन्तृ m.,-मथः, -मथनः, -रिपुः, -शत्रुः, -सूदनः epithets or Viṣṇu; इति मधुरिपुणा सखी नियुक्ता Gīt.5; R.9.48; Śi.15.1.-जीवनः N. of plant (Mar. बेहडा).-तृणः, -णम् sugar cane.-त्रयम् the three sweet things; i. e. sugar, honey, and clarified butter.-दीपः the god of love.-दूतः the mango tree.-दोहः the extracting of sweetness or honey.-द्रः 1 a bee.-2 a libertine.-द्रवः N. of a tree having red blossoms (Mar. तांबडा शेवगा).-द्रुमः the mango tree.-धातुः a kind of yellow pyrites (सुवर्णमाक्षिक).-धारा a stream of honey.-धूलिः f. molasses.-धेनुः honey offered to Brāhmaṇas in the form of a cow.-नाडी a cell in a honey-comb.-नारिकेलः, -नारिकेरकः a kind of cocoanut (Mar. मोहाचा नारळ).-नेतृ m. bee.-पः a bee or a drunkard; राजप्रियाः कैरविण्यो रमन्ते मधुपैः सह Bv.1.126;1.63 (where both meanings are intended).-पटलम् a bee-hive.-पतिः an epithet of Kṛiṣṇa.-पर्कः 1 'a mixture of honey', a respectful offering made to a guest or to the bridegroom on his arrival at the door of the father of the bride; (its usual ingredients are five:- दधि सर्पिर्जलं क्षौद्रं सिता चैतैश्च पञ्चभिः । प्रोच्यते मधुपर्कः); समांसो मधुपर्कः U.4; असिस्वदद्यन्मधु- पर्कमर्पितं स तद् व्यधात्तर्कमुदर्कदर्शिनाम् । यदैष पास्यन्मधु भीमजाधरं मिषेण पुण्याहविधिं तदा कृतम् N.16.13; Ms.3.119 et seq.-2 the ceremony of receiving a guest.-पर्किकः one who praises at the time of मधुपर्क; पठन्ति पाणिस्वनिका मागधा मधुपर्किकाः Mb.7.82.2. (com. मधुपर्किकाः माङ्गल्योपस्थापकाः).-पर्क्य a. worthy of madhuparka q. v.-पर्णिका, -पर्णी the Indigo plant.-पाका sweet melon.-पात्रम् a wine-jug.-पानम् drinking wine; धनलवमधुपानभ्रान्त- सर्वेन्द्रियाणाम् Bh.-पायिन् m. a bee.-पालः a honey- keeper.-पुरम्, -री an epithet of Mathurā; संप्रत्युज्झित- वासनं मधुपुरीमध्ये हरिः सेव्यते Bv.4.44.-पुष्पः 1 the Aśoka tree.-2 the Bakula tree.-3 the Dantī tree.-4 the Śirīṣa tree.-प्रणयः addiction to wine.-प्रमेहः diabetes, sacharine urine.-प्राशनम् one of the sixteen purificatory Samskāras (which consists in putting a little honey into the mouth of a new-born male child).-प्रियः an epithet of Balarāma.-फलः a kind of cocoa- nut.-फलिका a kind of date.-बहुला the Mādhavī creeper.-बा(वी)जः a pomegranate tree.-बी(वी)- जपूरः a kind of citron.-भूमिकः an epithet of Yogin in the second order.-मक्षः, -क्षा, -मक्षिका a bee.-मज्जनः the tree called आखोट.-मत्त a.1 drunk with wine.-2 excited by the spring.-मदः the intoxication of liquor.-मन्थः a kind of drink mixed with honey.-मल्लिः, -ल्ली f. the Mālatī creeper.-मस्तकम् a kind of sweetmeat made of honey, flour, oil, and ghee; मधुतैलघृतैर्मध्ये वेष्टिताः समिताश्च याः । मधुमस्तकमुद्दिष्टम्..... Śabda-chandrikā.-माक्षिकम् = मधुधातु q. v.-माधवम्, -वौ the two spring months (चैत्र and वैशाख).-माधवी 1 a kind of intoxicating drink; क्रीडन्त्यो$भिरताः सर्वाः पिबन्त्यो मधुमाधवीम् Mb.1.81.3.-2 any springflower.-माध्वीकम् a kind of intoxicating liquor.-मारकः a bee.-मांसम् honey and meat; Ms.11.158.-मूलम् N. of an edible root (like Mar. रताळें, सुरण).-मेहः मधुप्रमेह q. v.-यष्टिः, -ष्टी f.1 sugar-cane.-2 liquorice.-यष्टिका, -वल्ली liquorice.-रस a. sweet-flavoured, sweet.-(सः) 1 the wine-palm.-2 sugarcane.-3 sweetness.-(सा) 1 a bunch of grapes.-2 vine.-लग्नः N. of a tree.-लिह्, -लेह्, -लेहिन् m.-लोलुपः a bee; so मधुनोलेहः; मधुलिहां मधुदानविशारदा R.9.29; मधुलेहिगीतौ Bk.; मधुलिह इव मधुबिन्दून् विरलानपि भजत गुणलेशान् Ve.1.5.-वनम् 1 N. of the forest inhabited by the demon Madhu where Śatrughna founded Mathurā.-2 N. of the forest of Sugrīva. (-नः) the cuckoo.-वल्ली 1 liquorice.-2 a kind of grape-3 Sweet citron.-वाच् the Indian cuckoo.-वाराः (m. pl.) drinking often and often, tippling, carousing; जज्ञिरे बहुमताः प्रमदानामोष्ठयावक- नुदा मधुवाराः Ki.9.59; क्षालितं नु शमितं नु वधूनां द्रावितं नु हृदयं मधुवारैः Śi.1.14; sometimes in the sing, also; see: अङ्गनास्यचषकैर्मधुवारः Ki.9.57.-विद्या N. of a mystical doctrine.-व्रतः a bee; मार्मिकः को मरन्दानामन्तरेण मधुव्रतम् Bv.1.117; तस्मिन्नद्य मधुव्रते विधिवशान्माध्वीकमाकाङ्क्षति 46; मालां मधुव्रतवरूथगिरोपघुष्टाम् Bhāg.-शर्करा honey-sugar.-शाखः a kind of tree.-शिला = मधुधातु q. v.-शिष्टम्, -शेषम् wax.-श्री beauty of spring.-सखः, -सहायः, -सारथिः, -सुहृद् m. the god of love.-संधानम् brandy.-सिक्थकः a kind of poison.-सूदनः 1 a bee; गायन् कलं क्रीडति पद्मिनीषु मधूनि पीत्वा मधुसूदनो$सौ Chanḍ. M.-2 an epithet of Viṣṇu; भक्तानां कर्मणां चैव सूदनान्मधुसूदनः-3 N. of a writer of works like अद्वैतसिद्धि.-स्थानम् a bee-hive.-स्रवः a. dropping honey or sweetness.-(वा) 1 liquo- rice.-2 N. of the third day in the bright half of Śrāvaṇa.-स्वरः the cuckoo.-हन् m.1 a destroyer or collector of honey; सर्वथा संहतैरेव दुर्बलैर्बलवानपि । अमित्रः शक्यते हन्तुं मधुहा भ्रमरैरिव ॥ Mb.3.33.7; Bhāg.11.7.34.-2 a kind of bird of prey.-3 a sooth-sayer.-4 an epithet of Viṣṇu. -
3 मौसल _mausala
मौसल a. (-ली f.) [मुसल-अण्]1 Formed like a club, club-shaped.-2 Fought with clubs (as a battle).-3 Relating to the battle with clubs (as a parvan; in this parvan (Mb. 16th) is narrated the death of Kṛiṣṇa and Balarāma, and the self-destruction of Kṛiṣṇa's family through the curse of Brāhmaṇas).-लः A kind of madhuparka.-लम् The destruction of Yādavas in the battle with clubs; वज्रस्तस्याभवद्यस्तु मौसलादवशेषितः Bhāg.1.9.37.
См. также в других словарях:
Hindu teaching and customs of marriage — The Hindu religion has a deep significance and meaning for the institution of marriage. It is viewed as a sacrament and not a contract. Hindu families are patrilocal.Institution of Marriage:Marriage is generally a union between a male and a… … Wikipedia
Culture of Gujarat — The Culture of Gujarat is that of Gujarat.[clarification needed] Contents 1 Gujarati engagement ceremony 2 Gujarati Wedding Ceremony … Wikipedia
