Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

intellegens

  • 1 intellegēns

        intellegēns entis, adj.    [P. of intellego], intelligent, discerning, appreciative: vir: iudicium: dicendi existimator: cuiusvis generis: in hisce rebus, versed.
    * * *
    (gen.), intellegentis ADJ
    intelligent; discerning

    Latin-English dictionary > intellegēns

  • 2 intellegens

    intellĕgens, P. a., v. intellego fin.

    Lewis & Short latin dictionary > intellegens

  • 3 intellego

    intellĕgo (less correctly intellĭgo), exi, ectum (intellexti for intellexisti, Ter. Eun. 4, 6, 30; Cic. Att. 13, 32, 3:

    intellexes for intellexisses,

    Plaut. Cist. 2, 3, 81; subj. perf.:

    intellegerint,

    Sall. H. Fragm. 1, 41, 23 Dietsch), 3, v. a. [inter-lego], to see into, perceive, understand.
    I.
    Lit.
    A.
    To perceive, understand, comprehend:

    qualem autem deum intellegere nos possumus nulla virtute praeditum,

    Cic. N. D. 3, 15, 38 Schoemann ad loc.:

    haec dumtaxat in Graecis intellego, quae ipsi, qui scripserunt, voluerunt a vulgo intellegi,

    Cic. de Or. 2, 14:

    puderet me dicere non intellegere, si vos ipsi intellegeretis, qui ista defenditis,

    id. N. D. 1, 39:

    corpus quid sit intellego,

    id. ib. 1, 26:

    quare autem in his vis deorum insit, tum intellegam cum cognovero,

    id. ib. 3, 24:

    quam sis audax hinc omnes intellegere potuerunt, quod,

    id. Rosc. Am. 31:

    magna ex parvis,

    id. Off. 1, 41:

    intellexi ex tuis litteris, te audisse,

    id. Att. 6, 9:

    de gestu intellego, quid respondeas,

    id. Vatin. 15:

    intellegere et sapere plus quam ceteros,

    id. Off. 2, 14:

    cernere aliquid animo atque intellegere,

    id. Top. 5:

    facile intellectu est,

    Nep. Dion. 9:

    intellegi necesse est: esse deos,

    Cic. N. D. 1, 17; id. Tusc. 3, 5:

    quocirca intellegi necesse est, in ipsis rebus invitamenta inesse,

    id. Fin. 5, 11.—In answers, intellego corresponds to our I understand, go on, very well, Plaut. Ep. 2, 2, 63; Ter. Phorm. 2, 3, 93.— Abl. absol.: intellecto; with rel. clause:

    quidam bonorum caesi, postquam, intellecto in quos saeviretur, pessimi quoque arma rapuerant,

    Tac. A. 1, 49;

    intellecto quantum bellum suscitaret,

    Just. 38, 3, 6.—
    B.
    In partic., to have an accurate knowledge of or skill in a thing, to be a connoisseur:

    faciunt intellegendo ut nihil intellegant,

    Ter. And. prol. 17:

    tametsi non multum in istis rebus intellego,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 94:

    hoc nugatorium sciebam esse, ista intellegere,

    id. ib. 2, 4, 14, §

    33: quoniam non intellexerunt in operibus domini,

    Lact. 4, 13, 18:

    illi qui linguam ejus intellegebant,

    Petr. S. 73, 3; Sen. Apoc. 5, 2.—
    C.
    To distinguish:

    oraculorum praestigias profani a veritate intellegere non possunt,

    Lact. 2, 16.—
    D.
    To see, perceive, observe by the understanding:

    vehementer nunc mihi est irata: sentio atque intellego,

    Plaut. Truc. 2, 6, 64:

    ubi neque cohortationes suas neque preces audiri intellegit,

    Caes. B. C. 2, 42:

    illi, ante inito, ut intellectum est, consilio,

    id. B. G. 2, 33:

    intellego, quid loquar,

    Cic. Lig. 5.—
    E.
    Of persons, to understand, comprehend, judge rightly (post-Aug.):

    quod Catonem aetas sua parum intellexisset,

    Sen. de Const. Sap. 1:

    quando Socrates ab hominibus sui temporis parum intellegebatur,

    Quint. 11, 1, 10; Vell. 2, 114, 5; Tac. A. 3, 3:

    quem legatum tribunus ita et intellexit et cepit, ut, etc.,

    Plin. Ep. 8, 23, 5. —
    F.
    To understand a language: isti qui linguam avium intellegunt, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131 (Trag. v. 83 Rib.):

    in iis linguis quas non intellegimus,

    Cic. Tusc. 5, 40, 116:

    quantum ego Graece scripta intellegere possum,

    id. de Or. 2, 13, 55:

    linguam ejus,

    Sen. de M. Claud. 5, 2; Petr. 73.—
    G.
    To understand by any thing, to take a thing to mean.
    1.
    With in or sub aliqua re, or per aliquid: illa est eutaxia, in qua intellegitur ordinis conservatio, Cic. Off. 1, 40, 142:

    sub hoc themate intellegere non hoc, sed, etc.,

    Sen. Contr. 9, 28, 10:

    intellego sub hoc verbo multa,

    id. ib. 1, 2, 15:

    per nemo homo,

    Donat. ad Ter. Eun. 3, 5, 1:

    solem sub appellatione Jovis,

    Macr. S. 1, 23, 5:

    per sagittas vim radiorum,

    id. ib. 1, 17, 12. —
    2.
    With two acc.:

    non habeo quod intellegam bonum illud,

    Cic. Tusc. 3, 18, 41. —
    3.
    With acc. and abl.: consuetudo omnibus his nominibus Argesten intellegi, Plin. 2, 47, 46, § 121.—
    II.
    Transf., to perceive, discern by the senses; to see, feel, notice. Alcumenam ante aedis stare saturam intellego, Plaut. Am. 2, 2, 35: Si. Statum vide hominis, Callipho.... Ca. Bene confidenterque astitisse intellego, id. Ps. 1, 5, 41:

    illa quidem primo nullos intellegit ignes,

    Ov. M. 9, 456:

    frigus,

    Col. Arbor. 13:

    vestigia hominum intellegi a feris,

    Plin. 8, 16, 21, § 58; 28, 4, 14, § 55.— Hence, in-tellĕgens, entis, P. a., that has understanding or that understands a thing; intelligent, acquainted with.
    A.
    In gen.:

    semperne vulgi judicium cum intellegentium judicio congruit?

    Cic. Brut. 49:

    intellegens dicendi existimator,

    id. ib. 54:

    judicium,

    id. Opt. Gen. Or. 4:

    vir,

    id. Fin. 3, 5.—With gen.:

    cujusvis generis ejus intellegens,

    id. ib. 2, 20.— Comp.:

    aliquid intellegentiore mente discutere,

    Aug. Retract. 1, 19.—
    B.
    In partic.
    1.
    Intellegens alicujus, that understands a person, rightly estimates his character:

    intellegens principis nostri, cujus videbam hanc esse laudem,

    Plin. Ep. 6, 27, 2 Döring ad loc.—
    2.
    Well skilled in matters of taste, a connoisseur:

    signa pulcherrima quae non modo istum hominem, ingeniosum atque intellegentem, verum etiam quemvis nostrum, quos iste idiotas appellat, delectare possent,

    Cic. Verr. 2, 4, 2, § 4:

    ut putetur in istis rebus intellegens esse,

    id. ib. 2. 4, 15, § 33.— Adv.: intellĕgenter, intelligently:

    ut amice, ut intelligenter, ut attente audiamur,

    Cic. Part. 8, 28:

    lectitare,

    Plin. Ep. 5, 16, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > intellego

  • 4 existimator

    existĭmātor ( existŭm-), ōris, m. [id.], a judge of any thing, a critic (rare but class.):

    ut existimatores videamur loqui, non magistri,

    Cic. Or. 31, 112:

    doctus et intellegens,

    id. Brut. 93, 320; cf.: intellegens dicendi. id. ib. 54, 200:

    stultus alieni artificii,

    id. de Or. 3, 22, 83:

    non levis,

    Gell. 20, 1, 10:

    existimator metuendus (opp. admirandus orator),

    Cic. Brut. 39, 146.

    Lewis & Short latin dictionary > existimator

  • 5 existumator

    existĭmātor ( existŭm-), ōris, m. [id.], a judge of any thing, a critic (rare but class.):

    ut existimatores videamur loqui, non magistri,

    Cic. Or. 31, 112:

    doctus et intellegens,

    id. Brut. 93, 320; cf.: intellegens dicendi. id. ib. 54, 200:

    stultus alieni artificii,

    id. de Or. 3, 22, 83:

    non levis,

    Gell. 20, 1, 10:

    existimator metuendus (opp. admirandus orator),

    Cic. Brut. 39, 146.

    Lewis & Short latin dictionary > existumator

  • 6 intellegenter

        intellegenter adv.    [intellegens], intelligently, appreciatively: audiri.

    Latin-English dictionary > intellegenter

  • 7 intellegentia (intellig-)

        intellegentia (intellig-) ae, f    [intellegens], discernment, understanding, intelligence: pars animi, intellegentiae particeps: in quibus (gustu et odoratu) est intellegentia.—Understanding, knowledge: iuris: Eam calamitatem vestra intellegentia Sedabit, discrimination, T.—Art, skill, taste, connoisseurship: in rusticis rebus: in homine intellegentiam esse, non avaritiam.—A conception, apprehension, notion: capere intellegentiam: rerum intellegentias mente concipere.

    Latin-English dictionary > intellegentia (intellig-)

  • 8 inter-sum

        inter-sum fuī, futūrus, esse,    to be between, lie between: quas (segetes) inter et castra unus collis intererat, Cs.: ut Tiberis inter eos et pons interesset: via interest perangusta, L.—To intervene, elapse: inter primum et sextum consulatum sex anni interfuerunt: inter Laviniam et Albam Longam coloniam deductam interfuere, etc., L.—To be different, differ: ut inter eos ne minimum quidem intersit, there is not the slightest difference: inter hominem et beluam hoc maxime interest, quod, etc., differ chiefly in this: in his rebus nihil omnino interest, there is no difference whatever: Hoc pater ac dominus interest, there is this difference, T.: tantum id interest, veneritne an, etc., L.: negant (ea) quidquam a falsis interesse: quod ab eo nihil intersit, etc.: stulto intellegens Quid interest? T.: ut matrona Intererit Satyris paulum, H.—To be present, take part, attend, assist, intervene: audierunt alii, qui interfuerant: Nec deus intersit, nisi, etc., H.: epulis: lacrimis patris, V.: populo Quirini, live with, H.: proelio, Cs.: in convivio: in testamento faciendo.—3d pers. impers., it makes a difference, it interests, it concerns, it is of interest: quasi paulum intersiet, T.: Paulum interesse censes, ex animo facias, an, etc., T.: neque interesse... -ne... -ne, makes no difference, Cs.: novis coniunctionibus interest, qualis primus aditus sit: Divesne natus Nil interest an pauper, H.: quid interfuit utrum hoc decerneres, an, etc., what mattered it? nihil interest nunc, an violaverim, etc., L.: quantum interesset Clodii, se perire: quid eius intererat?: meā video quid intersit: quod ego et meā et rei p. interesse arbitror: illud meā magni interest, te ut videam: utriusque nostrum magni interest ut te videam: ad honorem interesse: ad beate vivendum; cf. with defin. subj.: non quo meā interest natura loci, is of interest to me.

    Latin-English dictionary > inter-sum

  • 9 stultus

        stultus adj. with comp. and sup.    [1 STAR-], foolish, simple, silly, fatuous, stupid, dull: Quae sunt dicta in stulto, caudex, etc., T.: Camilli: civitas: adrogantia, Cs.: laetitia, S.: levitas, Ph.: consilium stultissimum, L.: quid autem stultius quam? etc.—As subst m., a fool: stulto intellegens Quid interest! T.: stultorum plena sunt omnia: Lux stultorum festa, O.
    * * *
    I
    stulta, stultum ADJ
    foolish, stupid
    II

    Latin-English dictionary > stultus

  • 10 adspectus

    1.
    aspectus ( adsp-), a, um, Part. of aspicio
    2.
    aspectus ( adsp-), ūs, m. ( gen. aspecti, Att. ap Non. p. 485, 21; cf. Prisc. p. 712 P.; Rudd. I. p. 103, n. 46; dat. sing. aspectu, like jussu, manu, etc., Verg. A. 6, 465; cf. Schneid Gr II. 332) [aspicio].
    I.
    A.. Act., a seeing, looking at, a look, sight.
    a.
    Absol.: intellegens dicendi existimator uno aspectu et praeteriens de oratore saepe judicat, Cic Brut. 54, 200:

    e quibus (litteris tuis) primo aspectu voluptatem cepi, quod erant a te ipso scriptae,

    id. Att. 7, 3, 1 hic primo aspectu inanimum quiddam se putat cernere, id. N. D 2, 35, 90:

    urbs situ est praeclaro ad aspectum,

    id. Verr 2, 4, 52 fin.:

    voci tamen et aspectui pepercit,

    Tac. A. 15, 61 et saep.—
    b.
    With gen. of obj. or adj. for gen.:

    carere aspectu civium,

    Cic. Cat. 1, 7, 17:

    hominum aspectum lucemque vitare,

    id. Sull. 26, 74:

    aspectum civium gravari,

    Tac. A. 3, 59:

    se aspectu alicujus subtrahere,

    Verg. A. 6, 465:

    ab aspectu alicujus auferri,

    Vulg. Tob. 12, 21:

    aspectum alicujus fugere, Sen Hippol. 734: aspectum alicujus rei exuere,

    Tac. A. 16, 28:

    si te aspectus detinet urbis,

    Verg. A. 4, 347:

    in aspectu earum,

    Vulg. Gen. 30, 38:

    violare sacra aspectu virili, i. e. virorum,

    Cic. Har Resp. 5, 8. in aspectu tuo gaudebit, Vulg. Tob. 11, 8.—In plur.:

    sic orsus Apollo Mortales medio aspectus sermone reliquit, i. e. mortalium,

    Verg. A. 9, 657.—
    B.
    Physically, the sight, glance:

    lubricos oculos fecit (natura) et mobiles, ut aspectum, quo vellent, facile converterent,

    Cic. N. D. 2, 57, 142: si contendemus per continuationem, acri aspectu utemur, Auct. ad Her. 3, 15, 27.—
    C.
    The sense of sight: Sed mihi ne utiquam cor consentit cum oculorum aspectu, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 17, 52' quicquid sub aspectum oculorum cadit, Vulg. Lev. 13, 12:

    caelum ita aptum est. ut sub aspectum et tactum cadat,

    Cic. Tim. 5:

    aspectum omnino amittere,

    id. Tusc. 1, 30, 73:

    res caecae et ab aspectūs judicio remotae,

    id. de Or. 2, 87, 357.—
    II.
    Pass. (i. e. transferred to the object seen).
    A.
    The visibility, appearance:

    adspectu siderum,

    Plin. 2, 68, 68, § 172:

    In sedecim partes caelum in eo adspectu divisere Tusci,

    id. 2, 54, 55, § 143, where Jan reads spectu.
    B. 1.
    In gen.: quadrupes aspectu truci, Pac. ap. Cic. Div 2, 64, 133:

    Horribili super aspectu mortalibus instans,

    Lucr. 1, 65:

    erat rotis horribilis aspectus,

    Vulg. Ezech. 2, 18: pomorum [p. 174] jucundus aspectus, Cic. N. D. 2, 63, 158; id. Phil. 2, 29:

    erat aspectus ejus sicut fulgur,

    Vulg. Matt. 28, 3:

    aspectus faciei illius immutatus est super Sidrach etc.,

    ib. Dan. 3, 19:

    fuit (Iphicrates) et animo magno et corpore imperatoriāque formā, ut ipso aspectu cuivis iniceret admirationem sui,

    Nep. Iphicr. 3, 1:

    Canidia et Sagana horrendae aspectu,

    Hor. S. 1, 8, 26:

    apes horridae adspectu,

    Plin. 11, 18, 19, § 59:

    (rex) erat terribilis aspectu,

    Vulg. Esth. 15, 9:

    lignum (erat) aspectu delectabile,

    ib. Gen. 3, 6:

    Bucephalus adspectu torvo,

    Plin. 8, 42, 64, § 154:

    Oceanus cruento aspectu,

    Tac. A. 14, 32 al. —Hence,
    2.
    Of shape, the form, appearance:

    herba adspectu roris marini,

    Plin. 24, 19, 113, § 173; 10, 39, 56, § 115:

    super similitudinem throni similitudo quasi aspectus hominis,

    Vulg. Ezech. 1, 26: quasi aspectus equorum, ib. Joel, 2, 4.—
    3.
    Of color, the color, appearance, look:

    carbunculi adspectūs nigrioris,

    Plin. 37, 7, 25, § 95:

    discolor,

    id. 31, 2, 20, § 30:

    Cum color albus in cute fuerit et capillorum mutaverit aspectum,

    Vulg. Lev. 13, 10; ib. Ezech. 1, 7; 1, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > adspectus

  • 11 animal

    ănĭmăl, ālis (abl. animali; but Rhem. Palaem. p. 1372 P. gives animale), n. [as if for animale, which is found in Cic. Fin. 2, 10, 31 MS.; Lucr. 3, 635; cf. animalis], a living being, an animal.
    I.
    In the widest sense, zôon (cf. zôos = living):

    inanimum est omne, quod pulsu agitatur externo, quod autem est animal, id motu cietur interiore et suo,

    Cic. Tusc. 1, 23, 54, where it is opp. to the adj. inanimum, and therefore is equivalent to animale; cf. id. Ac. 2, 12:

    uti possint sentire animalia quaeque,

    Lucr. 2, 973:

    cum omne animal patibilem naturam habeat, etc.,

    Cic. N. D. 3, 12, 29; 2, 47, 122:

    formicae, animal minumum,

    Plin. 7, 15, 13, § 65; 28, 4, 6, § 33 et saep.—Of men:

    animal providum et sagax homo,

    Cic. Leg. 1, 7, 22; so id. Fin. 2, 13:

    sanctius his animal,

    Ov. M. 1, 76:

    bicipites hominum aliorumve animalium,

    Tac. A. 15, 47:

    (Vitellius) umbraculis hortorum abditus, ut ignava animalia, quibus cibum suggeras, jacent torpentque,

    id. H. 3, 36; 4, 17:

    etiam fera animalia, si clausa teneas, virtutis obliviscuntur,

    id. ib. 4, 64; id. Agr. 34:

    animalia maris,

    id. A. 15, 37; Plin. 10, 63, 83, § 171.—Also of the universe, considered as an animated existence:

    hunc mundum animal esse, idque intellegens et divinā providentiā constitutum,

    Cic. Tim. 3; 4.—
    II.
    Sometimes in a more restricted sense, as antith. to man, a beast (as in Heb., animal, from, to live):

    multa ab animalium vocibus tralata in homines,

    Varr. L. L. 7, 5, 100:

    alia animalia gradiendo, alia serpendo, etc.,

    Cic. N. D. 2, 47, 122:

    animalia inusitata ceteris gentibus, nisi invecta,

    Curt. 8, 9, 16; Sen. Ep 76, 6:

    si quod animal in mustum inciderit,

    Col. 12, 31:

    si quod animal aurem intraverit,

    Plin. 28, 4, 7, § 37:

    similitudo non ab hominibus modo petitur, verum etiam ab animalibus,

    Quint. 6, 3, 57.—Hence, with contempt, of a man:

    funestum illud animal, ex nefariis stupris concretum,

    that pernicious brute, Cic. Pis. 9.

    Lewis & Short latin dictionary > animal

  • 12 aspectus

    1.
    aspectus ( adsp-), a, um, Part. of aspicio
    2.
    aspectus ( adsp-), ūs, m. ( gen. aspecti, Att. ap Non. p. 485, 21; cf. Prisc. p. 712 P.; Rudd. I. p. 103, n. 46; dat. sing. aspectu, like jussu, manu, etc., Verg. A. 6, 465; cf. Schneid Gr II. 332) [aspicio].
    I.
    A.. Act., a seeing, looking at, a look, sight.
    a.
    Absol.: intellegens dicendi existimator uno aspectu et praeteriens de oratore saepe judicat, Cic Brut. 54, 200:

    e quibus (litteris tuis) primo aspectu voluptatem cepi, quod erant a te ipso scriptae,

    id. Att. 7, 3, 1 hic primo aspectu inanimum quiddam se putat cernere, id. N. D 2, 35, 90:

    urbs situ est praeclaro ad aspectum,

    id. Verr 2, 4, 52 fin.:

    voci tamen et aspectui pepercit,

    Tac. A. 15, 61 et saep.—
    b.
    With gen. of obj. or adj. for gen.:

    carere aspectu civium,

    Cic. Cat. 1, 7, 17:

    hominum aspectum lucemque vitare,

    id. Sull. 26, 74:

    aspectum civium gravari,

    Tac. A. 3, 59:

    se aspectu alicujus subtrahere,

    Verg. A. 6, 465:

    ab aspectu alicujus auferri,

    Vulg. Tob. 12, 21:

    aspectum alicujus fugere, Sen Hippol. 734: aspectum alicujus rei exuere,

    Tac. A. 16, 28:

    si te aspectus detinet urbis,

    Verg. A. 4, 347:

    in aspectu earum,

    Vulg. Gen. 30, 38:

    violare sacra aspectu virili, i. e. virorum,

    Cic. Har Resp. 5, 8. in aspectu tuo gaudebit, Vulg. Tob. 11, 8.—In plur.:

    sic orsus Apollo Mortales medio aspectus sermone reliquit, i. e. mortalium,

    Verg. A. 9, 657.—
    B.
    Physically, the sight, glance:

    lubricos oculos fecit (natura) et mobiles, ut aspectum, quo vellent, facile converterent,

    Cic. N. D. 2, 57, 142: si contendemus per continuationem, acri aspectu utemur, Auct. ad Her. 3, 15, 27.—
    C.
    The sense of sight: Sed mihi ne utiquam cor consentit cum oculorum aspectu, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 17, 52' quicquid sub aspectum oculorum cadit, Vulg. Lev. 13, 12:

    caelum ita aptum est. ut sub aspectum et tactum cadat,

    Cic. Tim. 5:

    aspectum omnino amittere,

    id. Tusc. 1, 30, 73:

    res caecae et ab aspectūs judicio remotae,

    id. de Or. 2, 87, 357.—
    II.
    Pass. (i. e. transferred to the object seen).
    A.
    The visibility, appearance:

    adspectu siderum,

    Plin. 2, 68, 68, § 172:

    In sedecim partes caelum in eo adspectu divisere Tusci,

    id. 2, 54, 55, § 143, where Jan reads spectu.
    B. 1.
    In gen.: quadrupes aspectu truci, Pac. ap. Cic. Div 2, 64, 133:

    Horribili super aspectu mortalibus instans,

    Lucr. 1, 65:

    erat rotis horribilis aspectus,

    Vulg. Ezech. 2, 18: pomorum [p. 174] jucundus aspectus, Cic. N. D. 2, 63, 158; id. Phil. 2, 29:

    erat aspectus ejus sicut fulgur,

    Vulg. Matt. 28, 3:

    aspectus faciei illius immutatus est super Sidrach etc.,

    ib. Dan. 3, 19:

    fuit (Iphicrates) et animo magno et corpore imperatoriāque formā, ut ipso aspectu cuivis iniceret admirationem sui,

    Nep. Iphicr. 3, 1:

    Canidia et Sagana horrendae aspectu,

    Hor. S. 1, 8, 26:

    apes horridae adspectu,

    Plin. 11, 18, 19, § 59:

    (rex) erat terribilis aspectu,

    Vulg. Esth. 15, 9:

    lignum (erat) aspectu delectabile,

    ib. Gen. 3, 6:

    Bucephalus adspectu torvo,

    Plin. 8, 42, 64, § 154:

    Oceanus cruento aspectu,

    Tac. A. 14, 32 al. —Hence,
    2.
    Of shape, the form, appearance:

    herba adspectu roris marini,

    Plin. 24, 19, 113, § 173; 10, 39, 56, § 115:

    super similitudinem throni similitudo quasi aspectus hominis,

    Vulg. Ezech. 1, 26: quasi aspectus equorum, ib. Joel, 2, 4.—
    3.
    Of color, the color, appearance, look:

    carbunculi adspectūs nigrioris,

    Plin. 37, 7, 25, § 95:

    discolor,

    id. 31, 2, 20, § 30:

    Cum color albus in cute fuerit et capillorum mutaverit aspectum,

    Vulg. Lev. 13, 10; ib. Ezech. 1, 7; 1, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > aspectus

  • 13 judicium

    jūdĭcĭum, ii, n. [judex], a judgment, i. e. a judicial investigation, trial; a judicial sentence (class.).
    I.
    Lit.:

    omnia judicia aut distrahendarum controversiarum aut puniendorum maleficiorum causā reperta sunt,

    Cic. Caecin. 2:

    dignitatis meae,

    concerning, id. Brut. 1, 1:

    praetor judicium prius de probro, quam de re fieri maluit,

    id. Quint. 2:

    de alicujus meritis judicia facere,

    id. Or. 41, 140:

    de mea fide,

    id. Fam. 11, 29, 2:

    de se,

    Caes. B. G. 1, 41, 2:

    inter sicarios,

    for assassination, Cic. Rosc. Am. 5, 11:

    adducere causam aliquam in judicium,

    id. Opt. Gen. Or. 7, 18:

    judicio aliquid defendere,

    id. Quint. 20, 62:

    agere,

    to settle a dispute, Plin. 9, 35, 58, § 120: ferre, to give his vote; of a judge (different from sententiam ferre, to pass sentence), Cic. Tog. Cand. p. 525 Orell.:

    exercere,

    id. Q. Fr. 2, 16, 3:

    vocare aliquem in judicium,

    to summon before court, id. Balb. 28, 64:

    judicio quempiam arcessere,

    to sue, id. Fl. 6, 14:

    sistere in judicium,

    to set before the court, Dig. 2, 5, 4: dare, to allow, grant a trial, of the prætor who proposes the judges:

    in Lurconis libertum judicium ex edicto dedit,

    Cic. Fl. 35, 88:

    judicium accipere, suscipere,

    to undertake a legal trial, id. Quint. 20, 62; Dig. 5, 3, 7:

    pati,

    to submit to, Cic. Quint. 20, 63:

    damnatus inani judicio Marius,

    Juv. 1, 48. —
    II.
    Transf.
    A.
    A court of justice:

    at ille in judicium venit,

    Nep. Ep. 8:

    judicium clauserat militibus armatis,

    Quint. 4, 2, 25. —
    B.
    Beyond the legal sphere, a judgment, decision, opinion with regard to any thing:

    meum semper judicium fuit, omnia nostros invenisse per se sapientius quam, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 1, 1:

    decima legio per tribunos militum ei gratias egit, quod de se optimum judicium fecisset,

    Caes. B. G. 1, 41:

    judicium facere, quanti quisque sibi faciendus esset,

    to judge, decide, Cic. Fam. 13, 29, 1:

    meo judicio,

    in my judgment, according to my opinion, id. Brut. 8, 32; Quint. 9, 3, 59:

    ex alicujus judicio,

    Cic. Rosc. Am. 37, 108: de quo homine vos tanta et tam praeclara judicia fecistis, i. e. by conferring honors on him, id. de Imp. Pomp. 15, 43.—
    C.
    The power of judging, judgment, discernment:

    studio optimo, judicio minus firmo praeditus,

    Cic. Or. 7, 24; id. Fam. 9, 6, 4:

    intellegens,

    id. Opt. Gen. Or. 4, 11:

    subtile,

    Hor. Ep. 2, 1, 242:

    si quid mei judicii est,

    if I can judge of it, Cic. Fin. 2, 12, 36:

    videor id judicio facere,

    i. e. with discretion, good judgment, id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18; so Caes. B. G. 5, 27; Cic. Div. 2, 13, 30 dub.:

    adhibere,

    Tac. H. 1, 83:

    acri judicio perpendere aliquid,

    Lucr. 2, 1042.—
    D.
    Judicial harangues, speeches in court:

    illa mala judicia,

    Quint. 10, 1, 70.

    Lewis & Short latin dictionary > judicium

  • 14 stultus

    stultus, a, um, adj. [root star-; v. stolidus], foolish, simple, silly, fatuous, etc. (cf.: insulsus, ineptus, insipiens, brutus).
    I.
    Lit.:

    stulti, stolidi, fatui, fungi, bardi, blenni, buccones,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 2; cf. Ter. Heaut. 5, 1, 4:

    inepte stultus es,

    Plaut. Most. 2, 2, 64:

    mulier stulta atque inscita,

    id. Men. 2, 3, 85:

    ex stultis insanos facere,

    Ter. Eun. 2, 2, 23: deum qui non summum putet, stultum (existumat), Caecil. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 68:

    ego vero te non stultum ut saepe, non improbum, ut semper, sed dementem et insanum, rebus vincam necessariis,

    Cic. Par. 4, 1, 27:

    o stultos Camillos, Curios, Fabricios!

    id. Pis. 24, 58:

    auditor,

    id. Font. 6, 13: stultus est, qui cupida cupiens cupienter cupit, Enn. ap. Non. 91, 8:

    sicut ego feci stultus! contrivi diem,

    Plaut. Cas. 3, 3, 4:

    ut vel non stultus quasi stulte cum sale dicat aliquid,

    Cic. de Or. 2, 68, 274:

    quos ait Caecilius comicos, stultos senes, hos significat credulos, obliviosos, dissolutos,

    id. Sen. 11, 36; cf. id. Lael. 26, 100:

    nisi sis stultior stultissimo,

    Plaut. Am. 3, 2, 26:

    stultior stulto fuisti,

    id. Curc. 4, 3, 19.—As subst.: stultus, i, m., a fool:

    stulto intellegens quid interest!

    Ter. Eun. 2, 2, 1; id. Ad. 4, 7, 6:

    stultorum plena sunt omnia,

    Cic. Fam. 9, 22, 4:

    lux stultorum festa,

    Ov. F. 2, 513; cf.:

    stultorum feriae appellabantur Quirinalia, quod eo die sacrificabant hi, qui solenni die aut non potuerunt rem divinam facere aut ignoraverunt,

    Fest. p. 316 Müll.—
    II.
    Transf., of things concrete and abstract:

    nulla est tam stulta civitas, etc.,

    Cic. Rep. 3, 18, 28:

    stultā ac barbarā arrogantiā elati,

    Caes. B. C. 3, 59:

    cogitationes,

    Hirt. B. G. 8, 10, 4:

    laetitia,

    Sall. C. 51, 31:

    levitas,

    Phaedr. 5, 7, 3: gloria, id. 3, 17, 12:

    dies,

    i. e. foolishly spent, Tib. 1, 4, 34; cf.

    vita,

    Sen. Ep. 15, 10:

    ignes,

    Ov. M. 9, 746:

    consilium stultissimum,

    Liv. 45, 23, 11:

    opes,

    Mart. 2, 16, 4:

    labor,

    id. 2, 86, 10:

    quod cavere possis, stultum admittere est,

    Ter. Eun. 4, 6, 23:

    quid autem stultius quam, etc.,

    Cic. Lael. 15, 55; cf. id. Rab. Post. 8, 22 (v. in the foll.).—Hence, adv.: stultē, foolishly, sillily:

    stulte facere,

    Plaut. Most. 1, 3, 30:

    dupliciter stulte dicunt,

    Varr. L. L. 9, § 45 M¨ll.— Comp.:

    quid stultius, quam, etc.,

    Cic. Rab. Post. 8, 22:

    stultius atque intemperantius,

    Liv. 30, 13, 14.— Sup.:

    haec et dicuntur et creduntur stultissime,

    Cic. N. D. 2, 28, 70.

    Lewis & Short latin dictionary > stultus

См. также в других словарях:

  • intelligent — intelligent, ente [ ɛ̃teliʒɑ̃, ɑ̃t ] adj. • 1488; lat. intellegens → intelligence 1 ♦ Qui a la faculté de connaître et de comprendre. Les êtres intelligents. ⇒ pensant. 2 ♦ Qui est, à un degré variable, doué d intelligence. ⇒ capable, éveillé,… …   Encyclopédie Universelle

  • ИНТЕЛЛИГЕНЦИЯ —         (лат. intelligentia, intellegentia понимание, познавательная сила, знание; от intelligens, intellegens умный, знающий, мыслящий, понимающий)         в современном общепринятом (обыденном) представлении общественный слой образованных людей …   Энциклопедия культурологии

  • ИНТЕЛЛИГЕНЦИЯ —         (лат. intelligentia, intellegentia понимание, познавательная сила, знание, от intelli geiis, intellegens умный, понимающий, знающий, мыслящий), обществ. слой людей, профессионально занимающихся умств. (преим. сложным) трудом и обычно… …   Философская энциклопедия

  • Интеллигенция — В данной статье или разделе имеется список источников или внешних ссылок, но источники отдельных утверждений остаются неясными из за отсутствия сносок …   Википедия

  • intelligent — sinnvoll; nützlich; weise; weltklug; klug; durchdacht; vernünftig; sinnig (umgangssprachlich); gescheit; verständig; schlau; …   Universal-Lexikon

  • Intelligent — In*tel li*gent, a. [L. intelligens, intellegens, entis, p. pr. of intelligere, intellegere, to perceive; inter between + legere to gather, collect, choose: cf. F. intelligent. See {Legend}.] [1913 Webster] 1. Endowed with the faculty of… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Интеллигенция — (лат. intelligentia, intellegentia понимание, познавательная сила, знание, от intelligens, intellegens умный, понимающий, знающий, мыслящий)         общественный слой людей, профессионально занимающихся умственным, преимущественно сложным,… …   Большая советская энциклопедия

  • ИНТЕЛЛИГЕНЦИЯ — (от лат. intellegens умный, понимающий; знающий) обществ. прослойка, в к рую входят лица, профессионально занимающиеся умств. трудом. И. играет большую роль в развитии общества, с ее деятельностью в первую очередь связано развитие науки, техники …   Советская историческая энциклопедия

  • Lucius Thorius Balbus — Moneda acuñada en honor de Lucius Thorius Balbus Lucius Thorius Balbus también referido como Thoranius fue un militar y acuñador de monedas romano del siglo I a. C. originario la ciudad de Lavinio (Roma antigua). Fue legado en España… …   Wikipedia Español

  • Cogito — (лат. «мыслю», «думаю»; praesens indicativi activi от лат. инфинитива cogitare  «мыслить», «думать»)  понятие, введённое в философию Р. Декартом, обозначающее всякий рефлексивный акт сознания субъекта, то есть акт сознания … …   Википедия

  • Интеллигент — Интеллигенция (лат. intelligentia, intellegentia понимание, познавательная сила, знание, от intelligens, intellegens умный, понимающий, знающий, мыслящий) социальная группа лиц, профессионально занимающихся умственным преимущественно сложным и… …   Википедия

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»