-
21 познавать
несов.; сов. - позна́ть1) kavramak, bilgi edinmek, öğrenmek; tanımakглубоко́ позна́ть жизнь — hayatı derinlemesine kavramak
познава́ть зако́ны приро́ды — doğa yasaları hakkında bilgi edinmek, doğa yasalarını öğrenmek
позна́ть любо́вь к родно́й земле́ — vatan toprağına olan sevgiyi tanımak
2) tatmakпозна́ть сча́стье — mutluluğu tatmak
-
22 проходить
I несов.; сов. - пройти́1) geçmekпройти́ по мосту́ — köprüden geçmek
он прошёл ми́мо нас — yanımızdan geçti
пройди́те вперёд — öne geçin(iz)
он прошёл в кино́ без биле́та — sinemaya biletsiz daldı
пройти́ переу́лком — yan sokaktan geçmek
доро́га прохо́дит о́коло дере́вни — yol köyün yakınından geçer
здесь пройдёт нефтепрово́д — buradan bir petrol boru hattı geçecek
2) (yol) almak; yapmakмы прошли́ де́сять киломе́тров — on kilometre yol aldık
стометро́вку он прохо́дит за двена́дцать секу́нд — yüz metreyi on iki saniyede alır
пе́рвый круг про́йден за 43 секу́нды — спорт. ilk tur 43 saniyede geçildi / koşuldu
вчера́ го́нщики прошли́ 200 киломе́тров — dün yarışçılar 200 kilometre koştular
маши́на но́вая, прошла́ всего́ три ты́сячи киломе́тров — araba yenidir, topu topu üç bin kilometre yaptı
а пото́м пройдём в парк — sonra da parka uzanırız
не прошёл я и ста шаго́в, как... — yüz adım gittim gitmedim,...
3) ( миновать) geçmek, arkada bırakmakпрошли́ го́ды — yıllar geçip gidiyordu
мно́го лет прошло́ с тех пор — aradan yıllar geçti
за э́то вре́мя про́йден значи́тельный путь — bu süre içinde hayli yol alındı
за про́йденный пери́од — arkada / geride bıraktığımız dönem içinde
передо мной прошли́ собы́тия после́дней неде́ли — gözümün önüne son haftanın olayları bir bir gelip geçti
4) ( об осадках) yağmak5) (распространяться - о слухах и т. п.) dolaşmak, yayılmakпо всей дере́вне прошёл слух, что... — söylentisi tüm köyü dolaştı
6) (продвигаться через что-л.) sığmak; geçmekни́тка в ушко́ не прохо́дит — iplik iğnenin gözünden geçmiyor
в э́ту дверь шкаф не пройдёт — dolap bu kapıdan sığmaz
7) ( просачиваться) sızmakчерез заклёпки прохо́дит вода́ — perçin başlarından su sızıyor
8) (о времени, о чём-л. бывшем, длившемся) (gelip) geçmekпрошёл це́лый час — tam bir saat geçti
зима́ прошла́ — kış geçti
мо́лодость прошла́, как сон — gençlik bir rüya hali gibi gelip geçti
с тех пор, как он уе́хал, не прошло́ и неде́ли — o gideli daha bir hafta bile olmadı
не пройдёт и неде́ли, как... — (bir) haftaya kalmaz / kalmadan
не прошло́ и го́да, как... — senesine kalmadı,...
не пройдёт и го́да, как... — bir yıla varmaz,...
три дня прошли́ в перегово́рах — üç gün görüşmelerle geçti
вся его́ жизнь прошла́ в борьбе́ — tüm hayatı mücadele ile geçti
путь, про́йденный на́ми за полве́ка — yarım yüzyıl içinde aldığımız / katettiğimiz yol
с тех пор ско́лько их таки́х прошло́! — o zamandan bu yana kaç tanesi geldi gitti!
9) ( прекращаться) dinmek; geçmekболе́знь прошла́ — hastalık geçti
болезнь прошла́ без осложне́ний — hastalık komplikasyonsuz olarak geçti
головна́я боль у неё прошла́ — baş ağrısı dindi
всё у него́ пройдёт (о больном) — bir şeyi kalmaz
уста́лость постепе́нно пройдёт — yorgunluk yavaş yavaş çıkacak
дождь прошёл — yağmur durdu / dindi / kesildi
шторм прошёл — (denizde) fırtına durdu / kaldı
10) (подвергаться чему-л.) geçmekпройти́ через тяжёлые испыта́ния — ağır / çetin sınavlardan geçmek
проходи́ть медици́нский осмо́тр — tıbbi muayeneden geçmek
проходи́ть ветерина́рный контро́ль — veteriner kontrolundan geçmek
пройти́ (через) цензу́ру — sansürden geçmek
11) (заканчиваться каким-л. образом) geçmekпра́здник прошёл ве́село — bayram neşeli bir hava içinde geçti
его́ конце́рт прошёл успе́шно — verdiği resital başarılı oldu
12) (завершить какой-л. курс) görmekпройти́ специа́льную подгото́вку — özel eğitim görmek
пройти́ курс светолече́ния — ışık tedavisi görmek
13) ( быть утверждённым) kabul edilmekэ́тот прое́кт резолю́ции не прошёл — bu karar taslağı kabul edilmedi
14) ( быть принятым) kabul edilmekпройти́ в университе́т — üniversiteye kabul edilmek
15) разг. ( изучать) çalışmak, işlemekкако́й урок сейча́с прохо́дят? — şimdi kaçıncı ders işleniyor?
э́то мы еще́ не проходи́ли (в школе) — o derse henüz gelmedik
••э́тот трюк / но́мер не пройдёт! — bu oyun sökmez!
II сов.фаши́зм не пройдёт! — faşizme geçit yok!
(провести какое-л. время в ходьбе) yürümekмы зря сто́лько проходи́ли — boşuna taban teptik
-
23 разгульный
разг.sefih, sefahat °вести́ разгу́льный о́браз жи́зни — sefahat hayatı sürmek
-
24 райский
cennet ° тж. перен.ра́йская жизнь — cennet hayatı
ра́йский уголо́к — cennetten bir köşe
там ра́йское месте́чко — orası cennet gibi bir yer; orası cennet bucağı
ра́йская пти́ца — cennet kuşu
-
25 рычаг
м1) levye; kaldıraç (-cı), manivelaрыча́г ручно́го то́рмоза — el freni levyesi
подня́ть груз рыча́го́м — yükü kaldıraçla kaldırmak
2) перен. manivelaжи́зненно ва́жные рычаги́ эконо́мики — ekonominin hayati manivelaları
-
26 светский
1) sosyete °, mondenсве́тское о́бщество — (yüksek) sosyete
све́тский челове́к — sosyete adamı / insanı
све́тская жизнь — monden hayat, sosyete hayatı
све́тский журна́л — sosyete dergisi
2) ( не церковный) dünyevi, dünya ° -
27 связь
ж1) ilişki, bağıntıдиалекти́ческая связь ба́зиса и надстро́йки — altyapıyla üstyapı arasındaki diyalektik ilişki
име́ть ко́свенную связь с чем-л. — bir şeyle dolaylı bir bağıntısı olmak
2) ilişki; temas; bağlar ( узы)ро́дственные свя́зи — akrabalık bağları
связь с ма́ссами — yığınlarla temas
деловы́е свя́зи — iş ilişkileri
развива́ть торго́вые свя́зи — ticari ilişkileri geliştirmek
подде́рживать ли́чные свя́зи — kişisel temasları sürdürmek
3) ( общение) kayırabilecek tanıdıklar4) ( любовная) metres hayatı5) ( средства сообщения) bağlantı, irtibat; haberleşmeтелефо́нная связь — telefon bağlantısı / irtibatı
междугоро́дная автомати́ческая телефо́нная связь — otomatik şehirlerarası telefon haberleşmesi
спу́тник свя́зи — haberleşme uydusu
специа́льная ли́ния свя́зи — özel haberleşme hattı
связь го́рода со столи́цей пре́рвана — şehrin başkentle bağlantısı kesilmiştir
произво́дство средств свя́зи — haberleşme / iletişim araçları üretimi
6) воен. muhabere, irtibatвойска́ свя́зи — muhabere sınıfı
офице́р свя́зи — irtibat subayı
7) в соч.отделе́ние свя́зи — PTT merkezi / şubesi
рабо́тники свя́зи — PTT görevlileri / mensupları
••в свя́зи с чем-л. — bir şeyle ilgili olarak; dolayısıyla ( вследствие)
в связи́ с э́тим — bu bağlamda
в свя́зи с чем об э́том говори́лось? — bundan hangi bağlamda söz edildi?
-
28 семейный
evli; aile °, ailesel, evlilik °семе́йный челове́к — evli adam
семе́йное положе́ние — ailesel durum
семе́йная жизнь — evlilik hayatı
семе́йный портре́т — aile portresi
-
29 становиться
I несов.; сов. - стать I1) durmak; çıkmak; olmakстанови́ться в о́чередь (за чем-л.) — sıraya girmek; kuyruk olmak
стань ря́дом со мной — yanıma gelip dur
мы ста́ли в два ряда́ — iki sıra olduk
2) geçmekстать за прила́вок — tezgah başına geçmek
станови́ться на коле́ни — diz çökmek
стать на́ руки — amuda kalkmak
стать на цы́почки — ayaklarının burnu üstünde kalkmak
медве́дь стал на за́дние ла́пы — ayı art ayakları üzerine kalktı
4) в соч.стать ла́герем — kamp kurmak
стать на прива́л — mola vermek
••стать на лы́жи — kayağa başlamak
когда́ он стал на лёд / на коньки́? — patinaja ne zaman başlamıştı?
стать у вла́сти — iktidar başına geçmek
стать на путь социалисти́ческого разви́тия — sosyalist gelişim yoluna girmek
II несов.; сов. - стать II, врзстанови́ться на доро́ге кого-л. — birinin yolu üzerine dikilmek
olmak; hal almakстать материа́льной си́лой — maddi bir güç haline gelmek
стать учи́телем — öğretmen olmak
дни станови́лись коро́че — günler kısalıyordu
лицо́ её ста́ло стро́гим — yüzü sertleşti
оа́зис станови́лся пусты́ней — vaha çölleşmekteydi
станови́лось темно́ — ortalık kararıyordu
круго́м ста́ло темно́ — her yan karanlık kesildi
э́то ста́ло соверше́нно невозмо́жным — bu, büsbütün olanaksızlaştı
жизнь её станови́лась невыноси́мой — hayatı çekilmez bir hal alıyordu
э́то ста́ло на́шей перве́йшей зада́чей — bu, bizim bir numaralı görevimiz halini aldı
станови́ться тради́цией — gelenek haline gelmek; gelenekleşmek
в ко́мнате сра́зу ста́ло светло́ — odanın içi birden aydınlanıverdi
больно́му ста́ло ле́гче — hasta rahatladı
мне ста́ло ску́чно — canım sıkıldı
к ве́черу ста́ло прохла́дно — akşama doğru hava serinledi
в октябре́ ста́ло хо́лодно — Ekim ayında havalar soğudu
противоре́чия станови́лись бо́лее глубо́кими — çelişkiler daha da derinleşmekteydi
па́ртия станови́лась всё сильне́е — parti giderek güçlenmekteydi
-
30 странствовать
gezgin hayatı yaşamak; gezi / seyahat yapmak -
31 упорядочиться
сов.düzene / düzen içerisine girmekжизнь его́ не́сколько упоря́дочилась — hayatı biraz düzene girdi
-
32 хозяйственный
ekonomik; tutumlu,hesaplı* * *1) ekonomikхозя́йственная жизнь страны́ — ülkenin ekonomik hayatı
2) в соч.хозя́йственный инвента́рь — (evde, çiftlikte kullanılan) alat ve edevat
хозя́йственное мы́ло — çamaşır sabunu
3) ( расчётливый) tutumlu, hesaplı -
33 цена
fiyat* * *ж1) fiyatцена́ рабо́чей си́лы — эк. iş gücünün fiyatı
повыша́ть це́ны на това́ры — malların fiyatını artırmak, mallara zam yapmak
замора́живание цен — fiyatları dondurma
2) перен. (плата за что-л.) bedelцена́ побе́ды — zaferin bedeli
цена́ дру́жбы — dostluğun değeri
знать це́ну чему-л. — bir şeyin kadrini (kıymetini) bilmek
••любо́й цено́й — her ne pahasına olursa olsun
э́той земле́ цены́ нет! — bu toprağa paha biçilmez
цено́ю жи́зни — canı / hayatı pahasına
побе́да доста́лась дорого́й цено́й — zafer çok pahalıya kazanıldı
-
34 человеческий
insan(sıfat); insanca,insancıl* * *1) insan °челове́ческое о́бщество — insan toplumu
челове́ческий труд — insan emeği
челове́ческая жизнь — insan / kişi yaşamı / hayatı
на э́то не хва́тит челове́ческой жи́зни — buna bir insan ömrü yetişmez
созда́ть кому-л. усло́вия для челове́ческого существова́ния — birinin insanca yaşaması için gereken koşulları sağlamak
трава́ в челове́ческий рост — adam boyu otlar
челове́ческие сла́бости — insan zaafları
потеря́ть челове́ческий о́браз — insanlıktan çıkmak
2) ( гуманный) insanca, insancıl••"Челове́ческая коме́дия" Бальза́ка — Balzak'ın "İnsanlık güldürüsü"
-
35 эмиграция
göç etme; göçmenler* * *ж1) ülke dışına sığınma / göçetmeнаходи́ться в эмигра́ции — mülteci hayatı yaşamak
2) собир. ( эмигранты) göçmenler, mülteciler -
36 кочевничество
göçebe hayatı
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Hayati — Infobox Album Name = Hayati حياتى Type = studio Longtype = Artist = Asalah Nasri Released = 2006 Recorded = Genre = Length = Label = Producer = Reviews = Last album = Aadi (2005) This album = Hayati (2006) Next album = Hayati ( ar. حياتى) (My… … Wikipedia
hayati — sf., Ar. ḥayātī 1) Hayatla ilgili 2) mec. Büyük önem taşıyan, önemli Sanat ve kültürü canlandıracak önlemleri almayı hayati bir ödev sayıyorlar. H. Taner … Çağatay Osmanlı Sözlük
Hayati Yazıcı — (* 23. Mai 1952 in Çayeli, Provinz Rize) ist ein türkischer Jurist und Politiker. Yazıcı absolvierte 1975 die Rechtsfakultät an der Universität Istanbul. Er arbeitete an Seminaren über Behördenrecht. 1976 trat er als Richteranwärter in den… … Deutsch Wikipedia
Hayati Yazıcı — (b. May 23, 1952 in Çayeli, Rize Province) is a Turkish lawyer and politician. He is currently one of the deputy prime ministers of TurkeyHayati Yazıcı graduated 1975 from the School of Law at Istanbul University and served as judge in several… … Wikipedia
Hayati Boyacioglu — Hayati Boyacıoğlu (* 1960 in Istanbul, Türkei) ist ein deutsch türkischer Karikaturist, Theaterautor und Journalist. Leben Boyacıoğlu lebt seit 1978 in der Bundesrepublik Deutschland. Hier studierte er an der Freien Universität Berlin Germanistik … Deutsch Wikipedia
Hayati Boyacıoğlu — (* 1960 in Istanbul, Türkei) ist ein deutsch türkischer Karikaturist, Theaterautor und Journalist. Leben Boyacıoğlu lebt seit 1978 in der Bundesrepublik Deutschland. Hier studierte er an der Freien Universität Berlin Germanistik und Publizistik.… … Deutsch Wikipedia
Hayati Önel Verlag — Der Hayati Önel Verlag ist ein 1982 gegründetes Kölner Verlagsunternehmen, das deutschsprachige, türkischsprachige und zweisprachige (deutsch und türkisch) Bücher aller Art verlegt. Heute ist das Unternehmen, das als Schulbuchverlag begann,… … Deutsch Wikipedia
hāyati — हायति … Indonesian dictionary
hayatî — (A.) [ ﯽﺕﺎﻴﺣ ] hayatla ilgili, yaşamsal … Osmanli Türkçesİ sözlüğü
HAYATÎ — Hayata ve yaşamağa ait. Hayatla alâkalı. Hayat için mecburi olan. * Mc: Çok önemli bir şeyin bağlı bulunduğu başka bir şey. Temel … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
hayatı kaymak — her işi ters gitmek, mahvolmak … Çağatay Osmanlı Sözlük