-
41 momentum
mōmentum, ī n. [из *. mŏvĭmentum от moveo ]1) движущая сила, толчок (lĕvi momento impulsa occĭdit, sc. arbor L); напор, натиск ( hostes haud magno momento fusi sunt L)2) повод, побудительное начало, причина, обстоятельство ( parva momenta animum in spem impellunt L); стимул (ad aliquid C)3) содействие, помощь (saluti alicujus m. praebere O)4) вес, важность, значение, влияние (magni momenti esse ad aliquam rem C; nullius momenti esse apud aliquem Nep; res aliquid momenti habet C)m. habere (afferre) ad aliquid C, Cs — иметь большое (решающее) значение для чего-л.magnum m. addere (adjicere) alicui rei L — оказывать решающее влияние на что-л.m. facere ad aliquid (in aliqua re) L — оказывать влияние на что-л. (пользоваться влиянием в чём-л.)nullius momenti putare C или lĕvi momento aestimare Cs — невысоко расценивать6) влиятельное лицо (maximum m. rerum civitatis esse L)7) движение8)а) смена, бег, течение (m. horarum Just; tempora certis momentis decedentia H)б) круговорот, оборотm. Leonis H — оборот созвездия Льва9) решение, исход10) изменение, перемена (nullum m. annonae facere L; lĕvia fortunae momenta L)11) отрезок времени или пространства, промежуток ( natura parvis momentis multa mutat C)horae momento H, L — в течение часа12) мгновение, моментmomento ( temporis) L, QC, T, CC, Pt — в одно мгновениеmomento fit cinis, diu silva Sen впоследствии погов. — лес растёт долго, а превратить его в пепел — дело мгновенияm. occasionis L — благоприятный момент13) раздел, часть, пункт (officiorum C; orationis Q); исходная точка (sol cotidie ex alio caeli, momento orĭtur PM) -
42 motus
I mōtus, a, um part. pf. к moveo II mōtus, ūs m. [ moveo ]1) движение (sidĕrum Cs, VP; navium, remorum Cs; capitis Q)motum dare alicui rei C — приводить в движение что-л. (ср. 7.)2) поворотse movere ad motūs fortunae погов. Cs — следовать движению фортуны, т. е. держать нос по ветру3) колебание, сотрясениеterrae m. C etc. — землетрясение5) отъезд уход, отбытие Lcn6) жест, телодвижение, жестикуляция ( motus palaestrici C)7) мерные движения, пляска, танецmotūs dare L, V etc. — танцевать (ср. 1.)8) воен. передвижение, манёвр ( militum Nep)9) душевное движение, возбуждение, волнение, страсть, беспокойство (animi C etc.)m. cogitationum C — полёт мыслей10) pl. деятельность ( mentis C)11) порыв, побуждение, вдохновение ( divino motu concĭtus O)12) мятеж, бунт ( Catilinae C); возмущение, волнение ( motu agitur urbs VF); восстание (servīlis L; populi C); переворот ( imperium magno motu concutere QC)13) стадия развития или роста ( tres sunt motūs in vite Col)14) подъём, взлёт (Italiae magnificentissimus m. C) -
43 objectus
I 1. a, umpart. pf. к objicio2. adj.1)2) подверженный, оставленный на произвол, являющийся жертвой (fortunae C; ad omnes casūs C; invidiae alicujus PM)II objectus, ūs m. [ objicio ]terra objectu suo noctem effĭcit C (v. l.) — вследствие поворота земли (в отношении солнца) наступает ночь3) предмет, явление, зрелище Nep -
44 obsequium
ī n. [ obsequor ]1)а) послушание, подчинение, покорностьobsequio tranantur aquae O — см. trano 1.б) уступчивость, услужливость (in или erga aliquem L, T, C)jurare in alicujus o. Just — присягать на верность кому-л.3) потворствоo. ventris H — страсть к пирам, чревоугодиеo. desiderii Sen — исполнение желанияo. animo sumere Pl — жить в своё удовольствиеo. corporis C — физические наслаждения, но тж. QC половой развратo. aquarum O — попутное течение4) ласка, кротость (o. tigresque domat Numidasque leones O)6) половая связь (o. feminae Col)7) служба вестового или ординарца Capit, Veg -
45 occursio
-
46 occurso
āvī, ātum, āre [intens. к occurro ]1) бежать, идти навстречу ( fugientibus T); встречаться, натыкаться (alicui V, T)2) совершать набег, нападать ( gladio Cs)3) сопротивляться, противиться ( fortunae PJ)4) сбегаться, приближаться (alicui rei L, PJ; арх. aliquem Pl)o. (animo) PJ — приходить в голову -
47 orbis
is (abl. изредка ī) m.1) окружность, кругo. rotae O, PM — обод колесаferratus o. V — обитое железом колесоo. saltatorius C — хороводo. laneus Prp — шерстяная повязкаo. muri L — кольцевая стенаo. signĭfer C — зодиакo. lacteus C — Млечный путьorbes finientes C — небосклон, горизонтin (per) orbem L, V etc. — по порядку, по очереди или из рук в руки2) воен. «кольцо», боевой порядок, со всех сторон прикрытый щитами (род каре)orbem facere Cs, Sl — образовать кольцевой строй3)а) диск, круг (solis, lunae O etc.)o. mensae O — круглый столo. genuum O — коленная чашкаo. luminis (oculorum) O — глазная впадина (орбита), но тж. O, St etc. глаз4) поэт. щит (hasta per orbem transiit V; commovēre orbem manu Pt)6) чашка весов (alternus o. Tib)7) круглое зеркало (o. nitĭdus M)8) кимвал, тимпан ( orbem digito temperare Su)9) круговое движение, оборот, круговорот (temporum QC; annuus V); поэт. годичный круговорот, год ( triginta orbes explere V)10) небесный свод, небо (o. Phoebi surgentis VF)11) переворот, смена (o. rei publicae C)12) ритор., закругление, период (orationis, verborum C; conficere orbem suum C)13) (тж. o. terrarum или terrae C, Just etc.) земной круг, земля, мир (ager Campanus o. terrae pulcherrimus C)14) человеческий род, человечествоtoti salutĭfer orbi cresce, puer O — расти, дитя, на благо всему человечеству15) область, страна (o. Assyrius J)Eōus o. O — восток, восточные страныin quo lateas orbe O — (не знаю), в каком краю ты скрываешься16) царство, владение (Crete, quae meus est o. O)17) совокупность, системаo. doctrinae O — круг знаний, система наук, энциклопедия -
48 praemium
ī n. [ prae + emo ]1) награда, вознаграждение, знак отличия (honores et praemia C; hedĕrae — praemia doctarum frontium H)praemio aliquem afficere (donare C) или p. alicui tribuere C (dare C, constituere Cs) — наградить кого-л.2) добыча (pugnae V; silvestria praemia venatu quaesīta VF)3) преимущество, отличие C, H4) благосклонность, дар (fortunae C; vitae Lcr; legis C)5) доблестный поступок (p. magnum V) -
49 relego
I re-lēgo, āvī, ātum, āre1) отправлять, удалять (filium rus C; aliquem in vilicationem Pt)terris (dat.) gens relegata ultimis C — племя, обитающее в отдалённейшем краю2) ссылать, изгонять (aliquem in exsilium L)relegatus, non exsul O — изгнанник, но не лишённый гражданских прав3) отклонять, отвергать (dona C; verba alicujus O)ambitione relegata H — см. ambitio 4.4) отсылать, ссылаться ( ad auctores PM)5) относить, приписывать (rationem rectae viae ad philosophos Q; omnia măla ad crimen fortunae Q)6) переносить, перекладывать, сваливать ( culpam in aliquem Q)7) юр. завещать ( dotem Dig)II re-lego, lēgī, lēctum, ere1) вновь собирать, обратно наматывать ( filum O)abies docĭlis relĕgi VF — копьё, которое легко выдёргивается обратно2) вновь посещать, снова проезжать ( aquas Hellespontiăcas O)retrorsus litora r. V — проплывать берега в обратном направлении3) вновь читать, перечитывать (scripta O; scriptorem H)4) снова обсуждать, опять обдумывать (aliquid sermone r. O) -
50 reverbero
re-verbero, —, —, āre1) отбивать, отбрасывать ( saxa Sen); pass. откатываться, отхлынуть ( flumen saxis reverberatur QC) -
51 rivus
rīvus, ī m.1) ручей (purae r. aquae H)e rivo flumina magna facere погов. O — делать из мухи слона2) канава, канал ( rivos ducere O и effodere T)3) поток (lacrimarum O; auri Lcr)4) течение, ход ( fortunae H) -
52 rota
ae f.1) колесо ( rotarum strepĭtus C); диск (solis r. Lcr, Ap)3) поэт. колесница, повозка, экипаж ( pedibus rotāve O)r. Luciferi Tib — колесница солнца4) колесо ( орудие пытки) ( in rotam ascendere C)5) каток, валsubjectis rotis T, Vtr etc. — подложив катки, на катках6) ( на состязаниях) круг, оборот, объезд (septĭma r. Prp)7)а) смена, превратность, переменчивость (r. fortunae C; vinceris aut vincis, haec in amore r. est Prp)б) -
53 scaevitas
scaevitās, ātis f. [ scaevus ]1) неумелость, бездарность (male doctorum hominum s. et invidentia AG)2) превратность ( fortunae Ap); неудача, несчастье Ap -
54 serenitas
serēnitās, ātis f. [ serenus ]1) ясность, безоблачность, ясная погода (caeli C, Sen; diei bAfr)2) безмятежность, спокойствие ( oris et vultūs AG)s. fortunae L — благоденствие3) ( как титулование) светлость или сиятельство (tua s. Capit) -
55 stabilitas
stabilitās, ātis f. [ stabilis ]1) прочность, устойчивость ( dentium PM)2) твёрдость, стойкость, выдержка ( peditum in proeliis Cs)3) прочность, надёжность, неизменность (amicitiae, fortunae C) -
56 sterilitas
sterilitās, ātis f. [ sterilis ]неплодородие ( agrorum C); бесплодие ( muliĕrum PM); скудость, бедность ( fortunae PM) -
57 succumbo
cubuī, cubitum, ere [ sub + cumbo = cubo]1) опускаться, падать ( victĭma ferro succumbens Ctl)2) смыкаться, смежаться ( oculi succubuerunt O)3) заболеть, слечь в постельaggravātā valetudĭne Augustus Nolae succubuit Su — когда состояние (его) здоровья ухудшилось, Август в Ноле слёг4) отдаваться, быть наложницей (alicui Vr, Ctl, O, M etc.)5) поддаваться (власти), подчиняться, уступать (tempori L; fortunae C)6)а) падать (становиться) жертвой, не устоять (s. inimīcis C)s. culpae V, O — поддаться (преступному) соблазнуs. animo C — пасть духом -
58 supero
āvī, ātum, āre [ superus ]1) подниматься, всходить ( sol superabat ex mari Pl)2) возвышаться ( capĭte V); превышать ( nubes cacumine O)3)а) превосходить (aliquem virtute C; fastigium alicujus rei Hirt)scribendi arte rudem vetustatem s. L — литературностью изложения затмить незрелые сочинения прошлогоduritiā ferrum s. O — быть твёрже железаmateriam superabat opus O — обработка была (ещё) лучше, чем материалб) одерживать верх, получать перевес (equitatu Nep; gladio Cs)superat sententia Sabini Cs — мнение Сабина получает перевесnumero s. L — численно превосходитьв) одолевать ( maximas nationes Cs)4) быть выше, служить опровержениемfalsa (acc. pl.) vita moresque mei superant Sl — моя жизнь и мой характер выше (т. е. служат опровержением) клеветы5) преодолевать (Musarum scopulos Enn; labores V); выносить (injurias fortunae C)superanda omnis fortuna ferendo est V — любые невзгоды следует превозмочь терпением6) покорять, смягчать ( aliquem donis V); успокаивать, унимать ( iram votis O)7) изобиловать, быть в избытке ( pecunia superabat C)et deesse et s. PS — то не хватать, то быть чрезмерным8) оставаться, быть в остаткеsi, quod superaret pecuniae, rettulisses C — если бы ты (Веррес) оставшиеся деньги вернул (казне)si de quincunce remota est uncia, quid supĕrat? H — если от пяти унций отнята одна унция, что остаётся?aliquot horis die superante L — за несколько часов остающегося (т. е. до конца) дня9) переживать, оставаться в живыхvitā s. Cs — остаться (быть) в живыхs. captae urbi V — пережить взятие города10) переходить ( ripas fluminis Cs)11) проходить, проплывать мимо, огибать ( promunturium L); миновать ( Isthmon cursu O) -
59 varietas
varietās, ātis f. [ varius ]1) различие, разница, разнообразие, многообразие, пестрота (vocum, sententiarum, fructuum, rerum C; colorum PM); разносторонность, многогранность ( vir varietate promptissimus PJ); разногласие (v. in disputationibus C)2) переменчивость, непостоянство (v. atque infidelitas Plancius ap. C); превратность ( fortunae Nep)3) разновидность ( litterarum C) -
60 verber
eris (sg. тк. в gen. и abl.) n.1) бич, плеть (verberibus caedere Pl, Ter)3) бичевание, удары, побоиverberibus aliquem excruciare C — истязать побоями, избивать кого-л.trementes verbere ripae H — берега, о которые плещутся волныverbera linguae H или vocis PS — словесные нападки, порицания, брань
См. также в других словарях:
FORTUNAE — I. FORTUNAE Divinae Ins. Americae Sept. versus terras Arct. ad ostium Orient. Freti Hudsonis, haud pridem ab Anglis detecta. II. FORTUNAE Templum in Campania inter Gales, et Teanum urbes erat … Hofmann J. Lexicon universale
FORTUNAE Comes — cognom. Ludovici Cerdani Com. Clarimontis Alphonsi cognom. Exheredis, e Castellae Regibus nepotis, cui Clemens VI. P. P. Ins. Canarias, olim Fortunatas dictas, adtribuit eâ lege, ut batbaris gentibus Christianae religionis lumen inferri curaret.… … Hofmann J. Lexicon universale
Fortunae filius. — См. Счастливчик … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
fortunae-hibernae — L. luck of the Irish. The type specimen was grown at Royal Botanic Gardens, Kew, from soil brought to England from Tasmania by Lord Talbot de Malahide (1912–1973) an Irish peer … Etymological dictionary of grasses
SORS Fortunae — apud Minucium Fel. Octavio; Nec de Fato quisquam aut solatium captet, aut excuset; eventum sit Sortis Fortunae, mens tamen libera est etc. Ubi MS. longe melitis illis, qui Fortis Fortunae legunt. Nullus enim huius Romanorum Deae hic locus: sed… … Hofmann J. Lexicon universale
TEMPLUM fortunae Praenestes — fuit alias celebertimum, et ipsô Syllâ vetustius, prope Praenestem urbem Latii. Sed et huius nostris temporibus pars aliqua spectanda simulque admiranda temanet in crypta quadam, quae ad inferiores cellas aedium Episcopi abscondita est. Illius… … Hofmann J. Lexicon universale
De remediis utriusque fortunae — Phisicke Against Fortune book cover 1579 De remediis utriusque fortunae is a collection of 253 Latin dialogues written by the humanist Francesco Petrarca (1304 1374), commonly known as Petrarch. In 1579 the dialogues were translated into English… … Wikipedia
INSULA Fortunae divinae — I. INSULA Fortunae divinae De Goede Fortuyns Eyland, ins. est parva et oblonga Oceani Indici, prope oram Occid. Sumatrae ins. a qua 30. leucis Germanicis distat in occas. uti et 20. a Nassavia Ins. II. INSULA Fortunae divinae Iland of Good Fotuyn … Hofmann J. Lexicon universale
Rota Fortunae — The Wheel of Fortune, or Rota Fortunae , is a concept in medieval and ancient philosophy referring to the capricious nature of Fate. The wheel belongs to the goddess Fortuna, who spins it at random, changing the positions of those on the wheel… … Wikipedia
BONAE Fortunae — maris Eoi Insul. Ptol. nunc Borneo, Mercat. Vide ibi … Hofmann J. Lexicon universale
FANUM Fortunae — vulgo Fano, urbs Episcopal. Duc. Urbinatis sub Pontif. ubi Fanum olim caecae huic Deae. Ibi Arcus triumphalis marmoreus, 30. cubitorum, Italiae totius magnificentissimus. Inter Pisaurum ad Occas. 5. Senogalliam ad Ort. 15. m. p. Leand. desc. Ital … Hofmann J. Lexicon universale