-
21 mediocris
e [ medius I ]1) средний, умеренный ( statura St); удовлетворительный, приемлемый ( res C); второстепенный ( civitates Ap); посредственный, незначительный, заурядный (orator C; poēta H; castellum Sl)non (haud) m. C, Nep etc. — значительный, немалый, незаурядный2) незнатный, простого звания (vir, familia C)3) скромный, довольствующийся малымanimus non m. Sl — далеко стремящийся (честолюбивый) характер -
22 nascor
nāscor (арх. gnāscor), nātus sum, nāscī depon. [одного корня с gigno ]1) рождаться, происходить (lex universi est, quae jubet n. et mori PS)n. (in) aliquo signo Pt — родиться под каким л. знаком (звездой)n. aliquo (реже ex, de или ab aliquo) — происходить (вести свой род) от кого-л. (aliquo patre C etc.; de stirpe dei O; a principibus T; e Phoebo O; amplissimā familiā Cs; antiquo genere Nep)2) возникать, зарождаться; брать начало, начинаться (Ganges in montibus nascitur PM; a flumine collis nascitur Cs)3) следовать, вытекать (ex hoc nascitur, ut... C)4) восходить, появлятьсяnascens luna H — новолуние или восход луны6) находиться ( plumbum ibi nascitur Cs); водиться, обитать ( in eā silvā multae ferae nascuntur PM). — см. тж. natus I — III -
23 patricius
I a, um [ pater ]принадлежащий к родовой римской знати, патрицианский (puer Pl; familia C etc.; gens J)II patricius, ī m.патриций; pl. патриции, сословие патрициев C, L etc. -
24 purus
pūrus, a, umargentum purum C (ср. 6.) — столовая посуда без украшений, т. е. гладкаяp. (ab) aliquā re или alicujus rei C, H etc. — чистый (свободный) от чего-л.2) пустой, незастроенный, открытый ( ager O); безволосый ( genae SenT); неисписанный ( charta Dig); незаросший, голыйp. ab arboribus — безлесный ( campus O)3) ясный, светлый (sol H; dies Cld; aether C)4) отдавший последний долг, т. е. снявший с себя траур ( familia C)5) нетронутый, девственный ( locus L)6) простой, без украшений ( parma V)hasta pura V — копьё без железного наконечника ( знак боевого отличия и знак достоинства повелителей и жрецов)7) безупречный, душевно чистый, незапятнанный, невинный ( animus C)sceleris p. H — незапятнанный (никаким) преступлением8) естественный, бесхитростный, незатейливый ( oratio C)9) безоговорочный, безусловный ( judicium C)10) безошибочный, безукоризненный (sermo Cs, O, PJ)11) очищающий ( sulphur Tib) -
25 speciosus
speciōsus, a, um [ species ]1) миловидный, прелестный, прекрасный (mulier O; puer Pt); красивый, великолепный ( aedificium VM)cultu s. Pt — роскошно одетый2) блестящий, блистательный ( eloquentia Q); громкий ( nomen T); видный, выдающийся, выделяющийся ( familia VP); многозначительный ( vocabula H); замечательный, внушительный ( opes T) -
26 versor
ātus sum, ārī [med.-pass. к verso ]1) кружиться, вращаться ( circum axem C); вертеться, метаться ( lecto Ctl)2) вращаться, пребывать, находиться, жить (domi Pl; Romae C; in castris Cs; apud aliquem Nep; cum aliquo, inter cives C)nobiscum versari jam diutius non potes C — оставаться среди нас дольше (ты, Катилина,) не можешьin periculo v. Cs — находиться в опасностиalicui in oculis или ante (ob) oculos v. C — стоять у кого-л. перед глазами (в представлении)semper v. in ore J — быть постоянно на устахin timore v. C — быть в страхеin dubitatione v. C — подвергаться сомнениюin facili cognitione v. C — быть легко познаваемымaeternā in laude v. C — быть покрытым неувядаемой славойin sanguine et fugā v. Sl — подвергаться угрозе убийства и изгнанияin simili culpā v. Cs — быть повинным в том же самомin conviviis v. C — проводить время в пирахtempora, in quibus nunc versor C — время, о котором я сейчас говорю3) происходить, (постоянно) бывать, (обыкновенно) случатьсяin communi usu v. C — быть всеобщим достояниемquae in hominum vita versantur C — то, что происходит в жизниhae artes jam pridem in nostra familiā versantur C — эти искусства издавна известны (близки) нашей семье4) состоять, заключаться, содержатьсяomnes artes in veri investigatione versantur C — все искусства (науки) состоят в исследовании истиныcirca ea v. videtur omnis quaestio Q — в этом, по-видимому, заключается весь вопрос5) быть деятельным, заниматься (in re publicā C; inter arma ac studia VP; in ingenuis artibus C)in imperiis magistratibusque v. Nep — занимать государственные постыversatus in aliquā re C, T — опытный в чём-л.in proeliis periculisque v. Cs — принимать участие в тяжёлых сражениях6) быть причастным, участвовать ( in his criminibus C)in caede v. C — быть участником резни -
27 Hominem quaero
Ищу человека.Федр, "Эсоповы басни", III, 19:Aesópus domino sólus c(um) esset fámilia,Paráre cenam jússus est matúrius.Ign(em) érgo quaerens áliquot lustravít domos,Tandémqu(e) invenit úbi lucern(am) accénderet.Tum círc(um) eunti fúerat quoditer lóngius,Effécit brevius, námque recta pér forumCoepít redir(e). Et quíd(am) ex turba gárrulus:Aesópe, medio sóle quid cum lúmine?Homin(em), ínquit, quaer(o), et ábiit festináns domum.Hoc sí molestus íll(e) ad animum réttulit,.Sensít profecto s(e) hóminem non visúm seni,Intémpestive qu(i) occupat(o) allúserit.Эзоп один прислуживал хозяину,И тот ему велел скорей сварить обед.Пошел он по соседям, чтоб достать огня;А раздобыв, с зажженным он светильником,Пошел обратно напрямик по площади.Один болтун, его увидя, спрашивает:"Зачем, Эзоп, ты днем с огнем расхаживаешь?"Ищу человека!" - молвил тот, спеша домой.И пустомеля понял, коль догадлив был,За то, что пристает он к людям занятым.(Перевод М. Гаспарова)Федр отталкивался в этой своей эзоповой басне от более древней традиции, связывавшей этот сюжет в его первоначальном виде с именем философа кинической школы Диогена (Диоген Лаэртий, Жизнь, мнения и учение знаменитых философов, VI, 2, 41): "Зажегши светильник днем, он говорил: "Я ищу человека".ср. русск. Днем с огнем не найтиср. тж. немецкий фразеологизм Diogeneslaterne "Светильник Диогена"Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Hominem quaero
-
28 Jus vitae ac necis
Право распоряжаться жизнью и смертью.В Древнем Риме - право главы семьи ( pater familias) распоряжаться жизнью и смертью членов семьи (familia), в которую входили и рабы.Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Jus vitae ac necis
-
29 Pater familias
= Pater familiaeОтец семейства; глава семьи, глава дома.Слово familia (собирательное от famulus "раб") первоначально означало "челядь", а в дальнейшем стало обозначать также "дом" как совокупность "господина" и "домашних".Плиний Младший, "Письма", V, 19, 1-2: Video quam molliter tuos habeas: quo simplicius tibi confitebor qua indulgentia meos tractem. Est mihi semper in animo - - et hoc nostrum "pater familiae". "Я вижу, как мягко держишь ты своих (рабов). Тем откровеннее признаюсь я тебе, с какой снисходительностью обращаюсь я со своими. Я всегда держу в сердце - - и наше выражение "отец семейства"."Древнейшая римская семья есть семья строго патриархальная. Она представляет замкнутый для внешнего мира круг, абсолютным владыкой и единственным представителем которого перед внешним миром является pater familias. - В более позднем праве, однако, положение свободных подвластных начинает уже значительно отличаться от положения рабов". И. А. Покровский, История римского права.Каждому здравомыслящему человеку должно претить - старание извлекать барыши из чужой храбрости, столь свойственное английскому pater familias, который, преспокойно сидя у себя дома и испытывая непреодолимое отвращение ко всему тому, что грозит ему малейшим шансом добиться военной славы, пытается приобщить себя к бесспорному, но все же не столь уж необыкновенному мужеству, проявленному при штурме Дели. (Ф. Энгельс, Взятие Дели.)Я сам, может быть, весною буду pater familiae: жена моя в том счастливом положении, в котором королева английская Виктория каждый год бывает по крайней мере раза два или три. (В. Г. Белинский - А. И. Герцену, 26.I 1845.)Понятия его [ Ж. Прудона ] о семейных отношениях грубы и реакционны, но и в них выражается не мещанский элемент горожанина, а скорее упорное чувство сельского pater familias'a, гордо считающего женщину за подвластную работницу, а себя за самодержавную главу. (А. И. Герцен, Былое и думы.)Она появилась на свет - с самой монгольской физиономией. Теперь орет, спит и ест с невероятной жадностью, или, как говорят наши акушерки, "жакает". Ну, вот я и pater familias, что и требовалось доказать. (А. И. Куприн - А. П. Чехову, перв. пол. января, 1903.)Он [ Томас Гуд ] любил литературу независимо от связи ее со своею торговой профессией и даже написал два романа (или две повести), в свое время читавшиеся, но теперь неизвестные и по заглавиям. Он женился на мисс Сандс, сестре одного гравера, и был хорошим pater familias. (M. Л. Михайлов, Юмор и поэзия в Англии. Томас Гуд.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Pater familias
-
30 Patria potestas
Отцовская власть.По римскому гражданскому праву - власть главы семьи над остальными ее членами: женой, детьми, рабами....всякое регулирование так называемой работы на дому с самого начала выступает как прямое вторжение в patria potestas, т. е., выражаясь современным языком, в родительскую власть, - шаг, от которого деликатный английский парламент долгое время отказывался с аффектированным содроганием. (К. Маркс, Капитал.)Строгая отеческая власть, свойственная первобытным народам, наиболее полное и точное выражение свое получила в древнем римском праве. Римская отеческая власть, (patria potestas) простирается не только на детей, но и на всех нисходящих (внуков и т. д.), которые входят в состав фамилии (агнаты) римского гражданина. Отеческая власть простирается на лицо и имущество состоящих под властью. Власть над лицом крайнее свое выражение имеет в праве отца над жизнью и смертью (jus vitae ac necis) подвластных (В. И. Сергеевич, Лекции и исследования по древней истории русского права.)Ко времени появления христианства отдельные особенности семейного уклада сгладились и в римской империи создался общий, так сказать, универсальный тип семьи, выступающий в полном свете наших знаний как у римлян, так и у евреев. Под именем семьи, familia, domus в правовом смысле в это время разумеется семья агнатическая, т. е. круг лиц, объединенных подчинением одной и той же отцовской власти (patria potestas). (ЖМНП, 1917, март.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Patria potestas
-
31 adoptivus
усыновленный, по усыновлении, adopt. pater (1. 13. 14 D. 1, 7);filius (1. 31 eod.); также прямо adoptivus = filius adopt. (1. 27 eod.);
mater ad. (1. 29 § 3 D. 5, 2);
ad. liberi (1. 10 D. 1, 9);
ad. frater (1. 3 D. 38, 8);
familia ad. (1. 3 § 9. 1. 8 § 10. 1. 9 D. 37, 4).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > adoptivus
-
32 alienus
1) принадлежащий другому, чужой, al. lis, causa, относящийся к другому (1. 11 pr. D. 44, 4. 1. 2 § 1. D. 49, 4);alieno nomine agere, litigare, appellare (1. 20 pr. D. 49, 1. 1. 1 § 12. 13. D. 49, 4), postulare, stipulari, opus nov. nunciare (l. 1 § 3. D. 39, 1. 1. 13 § 13. 1. 39 § 3. D. 39, 2);
al. negotium agere (1. 14. D. 2, 11. 1. 6 § 10 D. 3, 5);
al. factum promittere (1. 38 pr. § 1. 2. D. 45, 1);
aes al. (см. aes. s. 3);
al. jure contendere;
al. juris petitor (1. 8 § 3 D. 39, 1);
al. juri subjectum esse s. al. juris, al. potestatis, in al. potest. esse, находиться под властью другого лица, под властью отца или господина, против. sui juris esse (tit. J. 1, 8. D. 1, 6); отсюда in jus al, pervenire (1. 14 § 3 D. 36, 2);
al. postumus против. post. Suus, родившийся после смерти отца, но не как suus heres завещателя (§ 26. 28 J. 2, 20);
al. familia обозн. семью, в которую входит кто-нибудь через усыновление (1. 6 § 4 D. 37, 4);
al. Materfam. (1. 8 D. 48, 5);
al. periculum, убытки, за которые отвечает другое лицо (1. 4. D. 36, 1);
al. ususfr., право полного пользования, предоставленное другому лицу, а не собственнику (1. 25 pr. D. 50, 16);
al. metus, страх, вызванный третьим лицом (1. 14 § 5 D. 4, 2);
2) не участвующий в чем, al. a vu (1. 9 § 1 D. 4, 2); (1. 3 C. 6, 28). 3) несообразный, нелепый, неуместный, aliena loqui (1. 4 § 1 D. 21, 1);dolus (1. 11 pr. D. 44, 4); в особ. обозн.: быть собственностью другого лица; отсюда alienum (subst.) чужая собственность (1. 2 D. 6, 1. 1. 56 § 1 D. 47, 2), именно чужое недвижимое имущество (1. 8 pr. D. 8, 1. 1. 8 pr. D. 10, 1. 1. 15 § 2. 1. 30 § 1 D. 39, 2).
alienius tempus (позже) (1. 6 C. 7, 64);
non alienum est (1, 47 D. 6, 1. 1. 4 § 3 D. 38, 10).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > alienus
-
33 certus
известный, а) определенный: certa s. certi stipulatio, стипуляция, предмет, которой точно определен (1. 68. 74 D. 45, 1. 1. 118 § 2 eod.); также certus s. cerli contractus (1. 1 § 6 D. 13, 5. 1. 18 pr. D. 46, 4);certum condicere, petere, certi condictio (1. 6 D. 12, 1. 1. 9 eod. 1. 1 D. 13, 3);
c. summae debitor dictus (1. 5 D. 18, 4);
c. summa compromissa (1. 28 D. 4, 8);
c. nummos stipulari (1. 37 D. 45, 1);
c. corpus in stipulationem deducere, legare, etc. (1. 10 D. 46, 4. 1. 26 § 1. 1. 47 § 1 D. 30. 1. 10 D. 34, 2);
c. quantitatem legare, debere (1. 3 § 6 D. 33, 1. 1. 18 § 4 D. 33, 7);
speciem relinquere (1. 34 § 5 D. 30);
c. partem heredit. legare (1. 8 § 5 D. 31);
c. pondus, genus argenti legare (1. 1 § 1 D. 34, 2);
penus c. cum vasis c. legata (1. 2 D. 33, 9);
c. hominem emere, debere (1. 17 D. 40, 12. 1. 23 D. 45, 1);
c. pretium habere (1. 7 § 2 D. 18, 1);
c. pars fundi, часть физическая, прот. идеальной, pars pro indiviso (1. 25 D. 7, 4. 1. 6. D. 8, 1);
c. locus прот. "pro ihdiviso portio fundi" (1. 1 D. 21, 2);
c. loco (в определенном месте, напр. исполнить обязательство) dari oportere, dare promittere, sese soluturum obligare (rubr. D. 13, 4. tit. C. 3, 18);
c. loco vel tempore reddere commodatum (l. 5 pr. D. 13, 6);
ad c. usum. с. temporibus uti aliqua re (1. 25 D. 15, 1);
c. tempus прот. infinitum (1. 91 D. 35, 1);
dies certa, veluti Calendis Januariis centesimis (1. 21 pr. D. 36, 2);
c. aetas (1. 23 § 3 D. 40, 5);
c. personae прот. incertae, omnes, genus personarum (1. 21 § 1 D. 4, 6. 1. 4 D. 34, 5. 1. 39 pr. D. 35, 1. 1. 220 pr. D. 50, 16);
certi прот. omnes (1. 8 pr. D. 10, 3);
c. familia (urbana aut rustica) прот. universa (1. 65 pr D. 31);
ex c. uxore natum scribere heredem (1. 28 § 2 D. 28, 2);
c. procurator (1. 2 D. 3, 3);
tutor cert. rerum vel causarum (1. 12 D. 26, 2);
c. conditione muneribus se adstringere (1. 2 pr. D. 50, 6);
c. lege donare (1. 22 C. 8, 54), in arbitrum compromissum, ut с. sententiam (решение, постановленное сторонами) diceret (1. 19 pr. D. 4, 8);
certae solennesque actiones, иски, предъявленные в точно определенных, торжественных формулах (1. 2 § 6 D. 1, 2); с. condemnatio (1. 59 § 2 D. 42, 1);
certum confiteri (1. 6 pr. D. 42, 2);
certam continuamque possessionem habere, о вещных, сельских сервитутах (1. 14 pr. D. 8, 1);
b) истинный, верный, несомненный: certo certius est (1. 17 pr. D. 26, 2. 1. 38 § 5 D. 45, 1. 1. 28 § 5 D. 5, 1);
res c. et indubitata (1. 1 D. 2, 15);
vera et e. scientia (1. 76 D. 50, 17);
c. jure utimur (1. 10 § 1 D. 2, 11. 1. 49 pr. D. 30);
certi, certissimi juris esse (1. 37 § 1 D. 4, 4. 1. 2 C. 4, 8);
c. status esse (1. 2 § 3 D. 38, 7);
mater semper certa est, etiamsi vulgo conceperit (1. 5 D. 2, 4);
certe (adv.), верно, без сомнения (1. 52 § 2 D. 9, 2); по крайней мере (1. 6 § 12. 1. 8 pr. 1. 38 D. 3, 5. 1. 29 § 1 D. 21, 2); с) не сомневаться в чем, наверно рассчитывать на что, qui agit, certus esse debet etc. (1. 42 D. 50, 17);
certus accusationis (1. 14 D. 37, 1);
certiorem facere aliquem, извещать (1. 1 § 1 D. 21, 1. 1. 16 § 4 D. 26, 2);
d) быть осторожным: certius et modestius esse (1. 14 § 3 D. 23, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > certus
-
34 de
(praep.), 1) по отношению к, касательно, de quibus causis scriptis legibus non utimur (1. 32 pr. D. 1, 3); (1. 14 D. 2, 15); (1. l D. 49, 9); (1. 52 § 9 D. 17, 2). 2) = ex, a) из, quidquam de suo adjicere (1. 2 § 2. 7 D 1, 2); (1. 1 § 14 D. 37, 8);duo de fratribus (1. 35 D. 2, 14);
exire de familia (см. exire s. 1);
b) сообразно, de lege fieri (1. 1 § 16 D. 43, 12);
3) = a, ab, a) от, с, de domo sua extrahi, in ius vocari (1. 18. 21 D. 2, 4);c) по, по причине, abesse de causa probabili (1. 28 D 4. 6); (1. 12 § 1 D. 47, 2).
b) от, petere, stipulari de aliquo (1. 36 § 1. 1. 37 D. 7, 1. 1. 5 § 14 D. 13, 6);
c) из, abire de Roma (§ 35 § 2 D. 3, 3);
d) касательно: excusationem tribuere de muneribus (1. 11 D. 50, 5);
e) против, tueri aliquem de vi hostium (1. 9 § 1 D. 4, 2).
-
35 domesticus
1) к дому принадлежащий, домашний, семейный, domestici, члены семейства (1. 31 § 15 D. 21, 1. 1. 1 pr. D. 29, 5);domest. persona (l. 6 pr. D. 3, 4), familia domest. (1. 31 § 10 § 24, 1); аmicus vel domest. (1. 4 § 3 D. 50, 4) funus domest. (1. 4 § 2 D. 2, 11), furtum domest., домашняя кража (1. 11 § 1 D. 48, 19), domest testimonium, свидетельство домашнего (1. 3 C. 4, 20), domest instrumenta (1. 5 C. 4, 19);
domest. cautio, частное обеспечение (1. 103 D. 30);
domest interrogatio servorum (1. 4 C. 9, 41);
2) домашние войска, при позднейших императорах (tit. C 12, 17);clandestinae ac domest. fraudes (1. 27 C. 8, 54)
3) чиновники, принадлежащие к officium наместников провинции (tit C. 1, 5. 1. 1. un. C. 5, 2).schola domesticorurum (1. 3 C. 3, 24), comites domestic. (I. 6 § 3 C. 3, 8).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > domesticus
-
36 ex
(praep.) 1) из, на вопрос - откуда? из чего? напр. ex bonis esse (см. bona s. 5): ex bonis defuncti esse (1. 29 pr. D. 20, 1); (1. 3 § 3 D. 22, 1); (1. 50 § 3 D. 15, 1);ex re alicuius acquirere (см. res. s. 2); (1. 71 § 7 D. 29, 2);
partem ex fundo vindicape (1, 13 § 4 D. 23. 5);
ex pluribus unus (1. 42 D. 26, 7);
alius ex amicis (1. 6 D. 34, 5);
ex duobus reis promittendi s. stipulandi alius, alter (1. 7. 12. 16. 18 D. 45, 2);
ex ea familia (1. 195 § 1 D 50, 16);
ex latere, ex transverso (см.); е contrario, ex diverso (см.); на вопрос: при каком обстоятельстве: rapere ex incendio, ruina, naufragio (1. 1 pr. § 2 D. 47, 9);
2) сообразно, по = secundum: напр. verbum: ex legibus sic accipiendum est: tam ex legum sententia, quam ex verbis (1. 6 § 1 D. 50,16);emere ex auctione (1. 2 § 8 D. 41, 4).
ex lege capere pignus (1. 29 § 7 D. 9, 2);
e lege locationis (1. 1 § 3 D. 43, 9. cf. 1. 51 pr. 1. 60 § 3 D. 19, 2);
ex personis causisque constituere (1. 38 D. 6, 1. cf. 1. 3 § 4 D. 43, 30); (1. 3 § 12 D. 43, 29);
ex animi propositione (1. 3 D. 48, 5. 1. 225 D. 50, 16);
3) при означ. причины, происхождеция, источника, вследствие, из, в: ius civile, quod ex legibus etc. venit;ex voluntate alicuius (1. 8 pr. D. 3, 3. 1. 46 D. 4, 4).
ex iure gentium introdducta bella etc. (1. 5. 7 pr. D. 1, 1);
ex eo appellari quod etc. (1. 4 § 2 D. 1, 5); (1. 1 pr. D. 44, 7);
teneri ex delicto (1. 38 D. 50, 17);
ex dolo alterius (1. 21 § 2 D. 15, 1);
lucrari ex dolo defuncti (1. 1 § 6 D. 2, 10);
ex culра conveniri (1. 41 D. 26, 7);
usuras ex mora exigere (1. 10 § 1 D. 39, 4);
ex emto teneri, agere etc. (см. emere); (1. 3 § 10 D. 26, 10);
causae, ex quibus in integr. restitui potest (1. 51 pr. D. 3, 3);
er iusta causa abesse (1. 31 § 2 D. 3, 5);
ex causa ratio edenda est (1. 1 § 9. 10 D. 2, 13);
ex necessitate fieri (1. 17 D. 23, 1);
ex officio suo facere (1. 4 D. 48, 11); (1. 27 D. 20, 1);
ex vulnere mortuus servus (1. 46 D. 9, 2);
ex corporis vitio accidere (1. 4 § l D. 21, 1);
4) no поводу, по отношению: ex re familiari - de re publica, operis novi nunciatio facta (1. 7 § 14 D. 2, 14); (1. 32 D. 48, 19);ex facto, postfacto (см.).
audire ex interdictis (1. 1 § 6 D. 1, 12);
5) от, при означ. автора, виновника: damnum datum ex coactis ab alio (1. 2 § 12 D. 47, 8);ex asse, ex parte heredem scribere (1. 19 D. 28, 2. 1. 72 D. 28, 5. 1. 142 D. 50, 16); (1. 19 pr. D. 29, 1).
6) от (кем), ex hostibus capere, redimere (1. 20 D. 24, 3. 1. 3 § 21 D. 41, 2);coactus ex fideicommissario (1. 38 § 3 D. 28, 6).
desiderari ex persona aliqua (1. 7 § 2 D. 2, 8);
fideicomm. relinquere ex aliquo (1. 2 D. 32);
7) с, для определения времени, с которого что-нб. ведет свое начало, ex die (см. dies s. 2 а);appellare ex sententia (1. 19 D. 49, 1).
ex eo tempore (1. 39. 42 D. 29, 1);
ex quo;
ex eo, ex quo;
exinde, ex quо (1. 4 § 6 D. 1, 16. 1. 19 § 6 D. 21, 1. 1. 20. 28. § 1. 1. 37 § 2 D. 26, 7);
ex testamenti facti tempore, an ex mortis numerari (1. 41 § 15 D. 40, 5);
heres scriptus ex tempore, противоп. in tempus (1. 19 § 1 D. 29, 1);
ex conditione vel in conditionem heredem facere (1. 15 § 4 eod.);
ex continenti (см. continens s. 2);
e vestigio (см. vestigium s. 4);
ex tempore (см. tempus s, d);
8) для обозначения должности, которую кто-нб. занимал: ex Quaestore sacri palatii (бывший quaestor), ex Praefecto praetorio;ex integro (см. integer s. 4).
ex Consule (C. summa reip. § 2);
ex Magistro officiorum dignitas (1. 1 C. 12, 16).
-
37 e
(praep.) 1) из, на вопрос - откуда? из чего? напр. ex bonis esse (см. bona s. 5): ex bonis defuncti esse (1. 29 pr. D. 20, 1); (1. 3 § 3 D. 22, 1); (1. 50 § 3 D. 15, 1);ex re alicuius acquirere (см. res. s. 2); (1. 71 § 7 D. 29, 2);
partem ex fundo vindicape (1, 13 § 4 D. 23. 5);
ex pluribus unus (1. 42 D. 26, 7);
alius ex amicis (1. 6 D. 34, 5);
ex duobus reis promittendi s. stipulandi alius, alter (1. 7. 12. 16. 18 D. 45, 2);
ex ea familia (1. 195 § 1 D 50, 16);
ex latere, ex transverso (см.); е contrario, ex diverso (см.); на вопрос: при каком обстоятельстве: rapere ex incendio, ruina, naufragio (1. 1 pr. § 2 D. 47, 9);
2) сообразно, по = secundum: напр. verbum: ex legibus sic accipiendum est: tam ex legum sententia, quam ex verbis (1. 6 § 1 D. 50,16);emere ex auctione (1. 2 § 8 D. 41, 4).
ex lege capere pignus (1. 29 § 7 D. 9, 2);
e lege locationis (1. 1 § 3 D. 43, 9. cf. 1. 51 pr. 1. 60 § 3 D. 19, 2);
ex personis causisque constituere (1. 38 D. 6, 1. cf. 1. 3 § 4 D. 43, 30); (1. 3 § 12 D. 43, 29);
ex animi propositione (1. 3 D. 48, 5. 1. 225 D. 50, 16);
3) при означ. причины, происхождеция, источника, вследствие, из, в: ius civile, quod ex legibus etc. venit;ex voluntate alicuius (1. 8 pr. D. 3, 3. 1. 46 D. 4, 4).
ex iure gentium introdducta bella etc. (1. 5. 7 pr. D. 1, 1);
ex eo appellari quod etc. (1. 4 § 2 D. 1, 5); (1. 1 pr. D. 44, 7);
teneri ex delicto (1. 38 D. 50, 17);
ex dolo alterius (1. 21 § 2 D. 15, 1);
lucrari ex dolo defuncti (1. 1 § 6 D. 2, 10);
ex culра conveniri (1. 41 D. 26, 7);
usuras ex mora exigere (1. 10 § 1 D. 39, 4);
ex emto teneri, agere etc. (см. emere); (1. 3 § 10 D. 26, 10);
causae, ex quibus in integr. restitui potest (1. 51 pr. D. 3, 3);
er iusta causa abesse (1. 31 § 2 D. 3, 5);
ex causa ratio edenda est (1. 1 § 9. 10 D. 2, 13);
ex necessitate fieri (1. 17 D. 23, 1);
ex officio suo facere (1. 4 D. 48, 11); (1. 27 D. 20, 1);
ex vulnere mortuus servus (1. 46 D. 9, 2);
ex corporis vitio accidere (1. 4 § l D. 21, 1);
4) no поводу, по отношению: ex re familiari - de re publica, operis novi nunciatio facta (1. 7 § 14 D. 2, 14); (1. 32 D. 48, 19);ex facto, postfacto (см.).
audire ex interdictis (1. 1 § 6 D. 1, 12);
5) от, при означ. автора, виновника: damnum datum ex coactis ab alio (1. 2 § 12 D. 47, 8);ex asse, ex parte heredem scribere (1. 19 D. 28, 2. 1. 72 D. 28, 5. 1. 142 D. 50, 16); (1. 19 pr. D. 29, 1).
6) от (кем), ex hostibus capere, redimere (1. 20 D. 24, 3. 1. 3 § 21 D. 41, 2);coactus ex fideicommissario (1. 38 § 3 D. 28, 6).
desiderari ex persona aliqua (1. 7 § 2 D. 2, 8);
fideicomm. relinquere ex aliquo (1. 2 D. 32);
7) с, для определения времени, с которого что-нб. ведет свое начало, ex die (см. dies s. 2 а);appellare ex sententia (1. 19 D. 49, 1).
ex eo tempore (1. 39. 42 D. 29, 1);
ex quo;
ex eo, ex quo;
exinde, ex quо (1. 4 § 6 D. 1, 16. 1. 19 § 6 D. 21, 1. 1. 20. 28. § 1. 1. 37 § 2 D. 26, 7);
ex testamenti facti tempore, an ex mortis numerari (1. 41 § 15 D. 40, 5);
heres scriptus ex tempore, противоп. in tempus (1. 19 § 1 D. 29, 1);
ex conditione vel in conditionem heredem facere (1. 15 § 4 eod.);
ex continenti (см. continens s. 2);
e vestigio (см. vestigium s. 4);
ex tempore (см. tempus s, d);
8) для обозначения должности, которую кто-нб. занимал: ex Quaestore sacri palatii (бывший quaestor), ex Praefecto praetorio;ex integro (см. integer s. 4).
ex Consule (C. summa reip. § 2);
ex Magistro officiorum dignitas (1. 1 C. 12, 16).
-
38 extraneus
чужой, а) внешний, посторонний, находящийся вне правоотношения: а) относительно родственных, семейных связей, post emancipationem extraneus intelligor (1. 55 § 1 D. 23, 2);legatum adscribere extraneo (l. 10 § 1 D. 48, 10);
extranei противоп. necessariae personae, necessitudines (1. 6 D. 40. 12. 1. 28 § 8 D. 48, 19. 1. 30 C. 9, 9. cf. 1. 4. 13. § 4 D. 48, 5); противоп. cognati (1. 31 pr. C. 5, 12. 1. 19 C. 6, 30); прот. pater или parens: si patronus vel quivis extraneus impuberi tutorem dederit (1. 4 D. 26, 3);
si extraneus sit, qui dotem promisit (1. 33. 84. D. 23, 3. 1. un. § 13 C. 5, 13);
extran. mulieres прот. matres, filiae atque germanae (1. 19. C. 1, 3);
inter extraneos s. extraneas personas (прот. inter virum et ux.) facta donatio (1. 24. 25. 32. § 27. 1. 44 D. 24, 1);
extran. heres, противоп. тому, qui ex numero liberorum est (1. 14 D. 50, и2), или тем, qui de familia sunt (1. 38 § 3 D. 32);
heres titoris extr. прот. сыновьям опекуна (1. 64 § 1 D. 23, 2); в тесном смысле extr. heres прот. suus heres (§ 2. 3 J. 2, 19. 1 6 § 1 D. 29, 5): extr. postunus, родившийся после смерти завещателя, не бывший suus heres при совершении завещания (§ 26 J. 2, 20);
b) когда дело касается и других отношений, напр. противоп. собственнику раба: quod servo debetur ab extraneis (1. 41. 51. D. 15, 1. 1. 31 § 1 D. 2, 1. 1. 16 § 3 D. 48, 19);
extr. creditor прот. господину, как верителю (1. 1 pr. D. 14, 4): extr. coloni, прот. рабам, которые управляют имением (1. 20 § 1 D. 33, 7);
extr. homo, прот. libertus (1. 8 D. 37, 15); также прот. proprictarius (1. 13 pr. D. 43, 24. § 3 J. 2, 4), прот. socius (1. 9 pr. D. 11, 3. 1. 3 C. 3, 27), прот. coheres (1. 1 § 3 D. 5, 4^, прот. creditor (l. 55 D. 9,2. 1. 10 D. 20, 1), прот. venditor servitutis (1. 10 D. 8, 4), или tutor (1. 54 D. 26, 7. 1. 6 D. 26, 8);
extr. emtor, прот. fideiussor, qui emit (1. 59 § 1 D. 17, 1);
si ext defensor exsistat, прот. si ex fideiussoribus exsistat def. (1. 5 § 4. D. 46, 7);
b) чужой, extr. servus (1. 4 § 1 D. 9, 4. 1. 10 § 4 D. D. 26, 2. 1. 1 pr. D. 29, 5. 1. 27 § 11. 14 D. 48, 5);
extr. fides (1. 32 C. 6, 42);
c) иностранец, imperium adversus extran. homines (1. 3D. 1, 18).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > extraneus
-
39 factio
1) testamenti factio, a) caмое составление завещания (1. 3 D. 28, 1: testamenti factio - publici iuris est 1, 23 pr. C. 6, 23);b) общая способность принимать какое-лб. участие в составлении завещания, особ. правовая способность составлять завещания (1. 17 § 1 D. 5, 2. 1. 18 pr. D. 28, 1. 1. 6 § 8. D. 28, 3. 1. 1 pr. D. 29, 1. 1. 3 pr. D. 29, 7. 1. 1 § 8. 9. D. 37, 11. 1. 7 § 3 D. 48, 22): b) способность быть назначенным наследником по завещанию (1. 16 D. 28, 1);
2) общество, заговор: seditio praerupta factioque cruenta;testam. factio est cum aliquo (Ulp. XXII, 1. § 6 J. 2, 10. 1. 21 D. 26, 2. l. 82 § 2. D. 31. 1. 5 D. 33, 3. 1. 20 D. 34, 4. 1. 7 D. 41, 8).
seditionum concitatores, vel duces factionum (1. 6 § 9 D. 28, 3. 1. 16. D. 49, 1. l. 5 pr. C. 9, 8);
latrones, qui factionem habent (1. 11 § 2 D. 48. 19);
publicanorum factiones, пронырства т. н. publicani (1. 12 pr. D. 39, 4);
3) партия, приверженцы (Paul. V. 29 § 2. 1. 2 § 24 D. 1,2). 4) отдел, singulae fact. stabulorum (1. 2 C. Th. 15, 10);factiosus, мятежный: eruptio fact. (1. 2 § 2. C. 1, 1); неспокойный, шалостливый: familia fact. (сволочь) (1. 13 § 2. cf. 1. 12 § 1. D. 39, 4).
factionarium, начальник, старшина артели извозчиков (1. 1 eod.).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > factio
-
40 is
ea, id, 1) он, она, оно (1. 1 pr. D. 1, 4. 1. 14 D. 2, 1. 1. 9 pr. D. 2, 11. 1. 17 § 7 D. 4, 8). 2) тот, то, то, который etc., eo iure esse, quo sunt qui etc. (1. 26 D. 1, 5. 1. 5 § 2 D. 50, 13. 1. 13 § 1 D. 1, 18);in id, quod facere possunt, condemnari (см. facere s. b. a);
ob id, quod (1. 46 § 7 D. 3, 3);
eo quod, потому что, чтобы (1. 18 § 1 D. 41, 2. 1. 2 § 8 D. 41, 4);
eo venire, quod (1. 62 D. 32), accidere eo, quod (1. 8 D. 34, 2);
in eo esse, ut etc. (см in s. 1. a.);
eo pertinere, ut etc. (1. 7 D. 33, 1);
eo minus, quo etc. (1. 5 § 3 D. 12, 4);
eousque (= eatenus), quousque, donee, ut (1. 38 D. 3, 3. 1. 33 D. 6, 1. 1. 17 pr. D. 23, 2. 1. 53 § 1 D. 50, 16. 1. 109 D. 50, 16);
3) = ille, hic, напр. ex ea familia in eam farailiam (1. 195 § 1 D. 50, 16. 1. 28 § 2 D. 2, 14;eo (loci), qui, unde (1. 1 § 27 D. 29, 5. 1. 5 § 2 D. 39, 1. 1. 4 § 5 D. 49, 16. 1. 27 § 3 D. 50, 1).
eo (sc. pretio) plurisve (1. 9 D. 12, 3);
4) = ipse (1. 140 D. 50, 17). 5) - idem (1. 13 § 2 D. 3, 22. 1. 6 § 1 D. 8, 5. 1. 25 § 2 D. 38, 1). Cp. L. XII. tab. is. II. 3. eius V. 7. X. 7. ei V. 7. X. 7. im VIII. 11. X. 9. em. I. eam. V. 8. eo. II. 2. III. 3. V. 7. VIII. 2. ea. V. 8. eorum. XII. 4.eo (sc. loco) = illic, ibi (1. 12 § 27 D. 33, 7): id est, б.) m. e. (1. 9 pr. D. 4, 4. 1. 68 § 2 D. 7, 1. 1. 1 pr. D. 9, 1. 1. 1 § 1 D. 15, 2. 1. 13 § 4 D. 20, 1. 1. 2 D. 33, 10. 1. 16 D. 42, 1); в) напр. (1. 7 § 8 D. 2, 14. 1. 8 pr. D. 28, 6. (1. 24 D. 33, 1. 1. 3 D. 44, 1).
См. также в других словарях:
familia — sustantivo femenino 1. Área: derecho Grupo de personas formado por una pareja y sus hijos: Ésta es mi familia: mi marido, mi hija y mi hijo. familia numerosa Familia que tiene tres o más hijos menores de edad, o mayores incapacitados para el… … Diccionario Salamanca de la Lengua Española
familia — (Del lat. familĭa). 1. f. Grupo de personas emparentadas entre sí que viven juntas. 2. Conjunto de ascendientes, descendientes, colaterales y afines de un linaje. 3. Hijos o descendencia. 4. Conjunto de personas que tienen alguna condición,… … Diccionario de la lengua española
Familia — ( The Family , from the Romain familia ) was the name of a Polish political party led by the Czartoryski magnates and families allied with them, and formed toward the end of the reign of King August II (reigned 1697 ndash;1706, 1709 ndash;1733).… … Wikipedia
familia — grupo de personas relacionadas por la herencia, como padres, hijos y sus descendientes CIE 10 [véase http://www.iqb.es/patologia/familia.htm] Diccionario ilustrado de Términos Médicos.. Alvaro Galiano. 2010. familia 1 … Diccionario médico
FAMILIA — teste Festo, antea in ingenuis hominibus dicebatur, quorum dux et princeps generis vocabatur Paeter et Mater familiae, postea hoc nomine etiam famuli appellari coepêrunt. Sen. l. 6. Ep. 67. Ne illud quidem videtis, quam omnem invidiam Maiores… … Hofmann J. Lexicon universale
família — s. f. 1. Conjunto de todos os parentes de uma pessoa, e, principalmente, dos que moram com ela. 2. Conjunto formado pelos pais e pelos filhos. 3. Conjunto formado por duas pessoas ligadas pelo casamento e pelos seus eventuais descendentes.… … Dicionário da Língua Portuguesa
Familia — steht für: eine Hausgemeinschaft im antiken Rom und der lateinische Begriff für Familie eine hierarchische Ebene der biologischen Systematik, siehe Familie (Biologie) ein Modell des Automobilherstellers Mazda, siehe Mazda Familia ARO Familia,… … Deutsch Wikipedia
familia — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż IIb, lm D. familialii {{/stl 8}}{{stl 7}} żartobliwie o rodzinie, osobach spokrewnionych : {{/stl 7}}{{stl 10}}Czyjaś familia. Głowa familii. Należeć do familii. <łac.> {{/stl 10}} … Langenscheidt Polski wyjaśnień
Familĭa — (lat.), 1) (röm. Ant.), im Allgemeinen Alles, was einer Person gehört u. worüber dieselbe ein Recht hat, also sowohl Sachen, als Menschen; daher 2) die unter einem Hausvater (Pater familias) stehenden Personen, wie Frau, Kinder, Sklaven; dann… … Pierer's Universal-Lexikon
familia — index family (household), household Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
Familia — Para otros usos de este término, véase Familia (desambiguación). Escultura de Henry Moore con el título Familia. Barclay School, Stevenage, Hertfordshire, Gran Bretaña. La familia, según la Declaración Universal de los Derechos Humanos, es el… … Wikipedia Español