Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

exhibere

  • 1 exhibere

    1) представлять: exhibitio, предъявление, показание (1. 22 D. 50, 16. 1. 246 eod. "exhibet, qui praestat eius, de quo agitur, praesentiam"), особенно в actio ad exhibendum (tit. D. 10, 4. C. 3, 42) обозн.: выдавать, предъявлять предмет спора, поверка в подлинности и тождестве предметов, осмотр вещи (1. 2 D. cit.: 1. 9 § 5 eod.: cf. § 3 J. 4, 17);

    cp. список мест, в которых говорится о аctio acl exh. y Wlassak, Edikt. p. 127;

    actio ad exh. считается приготовительным средством защиты, затем следует обыкновенно главный иск (1. 1 3. § 3 seq. D. cit.); (1. 6 eod. 1. 7 § 2 eod.).

    2) выдавать, возвращать;

    actio ad exhib. применяется особенно а) когда дело касается возврата вещи, находящегося случайным образом во владении другого лица (1. 5 § 2 seq. 1. 9 § 1 eod.), или когда кто-либо незаконно завладел вещью (1. 7 § 1 D. 13, 1. 1. 1 § б D. 43, 16);

    b) когда дело о вознаграждении за вред и убытки возбуждается протиив того, кто dolo fecit, quo minus possideret (1. 9. 14 D. h. t. 1. 11 § 2 D. 12. 1. 1. 1 § 2 D. 47, 3).

    3) в interdictum de tabulis exhibendis обознач.: представление, показание подлинного завещания: exhbitio, представление (1. 2 § 7. 8 D. 29, 3. tit. D. 43, 5. 1. 3 § 8 eod.); вооб. exhibere и edere s. 1. a обознач.: представлять письменные доказательства, документы, счета: exh. instrumenta, cautiones (1. 10 D. 12, 3. 1. 52 pr. D. 19, 1. 1. 82 D. 35. 1. 1. 2 § 1 D. 49, 14), rationes (1. 1 § 3 D. 27, 3. 1. 50 D. 35, 2. 1. 41 § 17 D. 40, 5). 4) по отношению к interdictum de homine libero exhibendo обознач: освободить кого из-под своей власти (tit. D. 43, 29. - 1. 3 § 8 cit.);

    interdictum de liberis exhibendis и de uxore exhibenda (1. 1. 2. D. 43, 30);

    exhibitio liberorum (1. 3 § 1 eod.).

    5) привлечь кого к делу на суд: exhibitio, явка к суду (1. 17 D. 2, 4. 1. 4 D. 2,6. 1. 4 D. 2, 8. 1. 1 pr. D. 2, 9. 1. 28 § 2 D. 12, 2. 1. 45 § 3 D. 17. 1. 1. 1 § 2 D. 26, 7. 1. 2 § 2. 1. 4 D. 48, 3);

    exhibitio testium (l. 20 C. 9, 1).

    6) обозначать, определять;

    testium nomina exh. (1. 39 pr. D. 4, 8. 1. 24 D. 49, 14).

    7) оказывать, exh. diligentiam. negligentiam (1. 10 pr. D. 16, 2. 1. 2 § 1 D. 18, 6. 1. 17 pr. D. 23, 3. 1. 24 § 5 D. 24, 3);

    fidem (1. 1 § 2 D. 19, 5. 1. 8 D. 26, 1).

    8) исполнять, оказывать, давать, exh. alicui humanitatem (1. 1 § 4 D. 3, 1), reverentiam, honorem (1. 4 § 16 D. 44, 4), operas, ministerium (1. 23 pr. D. 41, 1. 1. 17 pr. D. 50, 1), cibum, potum, tectum (1. 1 § 4 D. 50, 4);

    operam exh. alicui (1. 1 § 18 D. 14, 1);

    exh. patrocinium (1. 2 C. 2, 9), partes suas, iurisdictionis suae partes (1. 6 C. 3, 29. 1. 4 C. 5, 53. 1. 1 C. 11, 37);

    exh. actiones = cedere (1. 57 D. 30. 1. 35 § 1 D. 18, 1);

    exhibitio (publici) cursus, управление публичною почтою (1. 4 C. 1, 3. 1. 14 C. 12, 51);

    exhibitio educationis, покрытие издержек на воспитание (1. 2 C. 5, 50).

    9) содержать кого, кормить = alere;

    exhibitio, содержание, пропитание (l. 1 § 2 D. 1, 12. 1. 34 D. 3, 5. 1. 5 pr. § 1. 3-7 D. 25, 3. § 15 eod. 1. 3 § 3 D. 27, 2. 1. 10 § 2 D. 34, 1. 1. 26 § 2 D. 36, 2. 1. 17 pr. D. 44, 4);

    onus exhibendae uxoris (1. 60 § 3 D. 17, 1. 1. 42 § 2 D. 24, 3);

    exh. familiam (1. 10 § 7 D. 15, 3);

    ad nautas exhib. mutuari (1. 1 § 8 D. 14, 1. 1. 5 pr. D. 22, 2);

    ex operis vel artificio suo se exh. (1. 11 § 1 D. 10, 4. 1. 98 D. 29, 2. 1. 18 § 9 D. 33, 7).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > exhibere

  • 2 exhibeo

    exhibere, exhibui, exhibitus V
    present; furnish; exhibit; produce

    Latin-English dictionary > exhibeo

  • 3 exhibeo

    exhibĕo, ēre, hibŭi, hibitum [ex + habeo] - tr. - [st2]1 [-] exhiber, montrer, faire voir, présenter; produire en justice. [st2]2 [-] au fig. montrer, faire preuve de. [st2]3 [-] rendre, faire; effectuer, réaliser. [st2]4 [-] fournir, donner. [st2]5 [-] donner un exemple de, reproduire, représenter. [st2]6 [-] produire, causer, provoquer, occasionner, susciter. [st2]7 [-] rendre, faire entendre, émettre. [st2]8 [-] nourrir, soutenir, maintenir.    - exhibere vias tutas, Ov. Pont. 4, 5, 34: rendre les routes sûres.    - exhibere justitiam: faire preuve de justice.    - exhibere debitorem, Dig. 12, 2, 28: faire comparaître le débiteur.    - malui me tribunum omnibus exhibere quam paucis advocatum, Plin. Ep. 1, 23, 4: j'ai préféré me montrer un tribun aux yeux de tout le monde qu'un avocat pour quelques-uns.    - pro fratre hostem exhibuit, Just. 27, 2: au lieu d'un frère il se montra un ennemi.    - exhibuit geminos ore gemente sonos, Ov. Tr. 3, 11, 54: il émit de sa bouche plaintive un double cri.    - exhibere molestiam alicui: causer de la peine à qqn.    - exhibere negotium alicui: causer des embarras à qqn.
    * * *
    exhibĕo, ēre, hibŭi, hibitum [ex + habeo] - tr. - [st2]1 [-] exhiber, montrer, faire voir, présenter; produire en justice. [st2]2 [-] au fig. montrer, faire preuve de. [st2]3 [-] rendre, faire; effectuer, réaliser. [st2]4 [-] fournir, donner. [st2]5 [-] donner un exemple de, reproduire, représenter. [st2]6 [-] produire, causer, provoquer, occasionner, susciter. [st2]7 [-] rendre, faire entendre, émettre. [st2]8 [-] nourrir, soutenir, maintenir.    - exhibere vias tutas, Ov. Pont. 4, 5, 34: rendre les routes sûres.    - exhibere justitiam: faire preuve de justice.    - exhibere debitorem, Dig. 12, 2, 28: faire comparaître le débiteur.    - malui me tribunum omnibus exhibere quam paucis advocatum, Plin. Ep. 1, 23, 4: j'ai préféré me montrer un tribun aux yeux de tout le monde qu'un avocat pour quelques-uns.    - pro fratre hostem exhibuit, Just. 27, 2: au lieu d'un frère il se montra un ennemi.    - exhibuit geminos ore gemente sonos, Ov. Tr. 3, 11, 54: il émit de sa bouche plaintive un double cri.    - exhibere molestiam alicui: causer de la peine à qqn.    - exhibere negotium alicui: causer des embarras à qqn.
    * * *
        Exhibeo, exhibes, pen. corr. exhibui, exhibitum, pen. cor. exhibere. Vlpianus. Representer, Mettre en veue et evidence, Exhiber.
    \
        Exhibere. Paulus. Exhiber et representer quelque chose en public, pour ce faict icelle estre vindiquee par l'action petitoire.
    \
        Exhibere alicui affectum parentis. Plin. iunior. Luy monstrer une affection de pere.
    \
        Argutias alteri exhibere. Plaut. Agacer aucun, Estriver contre luy.
    \
        Curam alicui. Tibul. Luy donner du soulci.
    \
        Faciem parentis exhibere. Plin. Resembler.
    \
        Fidem ac beneuolentiam domino suo. Colum. Luy porter fidelité et loyaulté.
    \
        Ager nonnunquam plurium angulorum formam exhibet. Columel. Represente et ha une figure de plusieurs anglets et encoingneures.
    \
        Imperium exhibere. Plaut. Maistrier.
    \
        Se iudiciis hominum exhibere. Plin. iunior. Se presenter publiquement devant les hommes et au jugement du peuple.
    \
        Iustitiam exhibere. Plin. iunior. Monstrer sa justice.
    \
        Laborem difficilem colonis exhibere dicitur terra. Colu. Faire ou bailler grand travail, Donner beaucoup de peine aux laboureurs.
    \
        Molestiam exhibere. Plautus. Molester, Donner ennuy.
    \
        Negotium alicui exhibere, quod et Facessere negotium dicitur. Plautus. Luy faire fascherie et ennuy, Luy bailler fort à faire.
    \
        Promissum librum exhibere. Plinius iunior. Bailler.
    \
        Rationes. Plinius. Representer ses papiers, Presenter et exhiber ses comptes.
    \
        Da modo meo periculo, rem saluam ego exhibebo. Plaut. Je t'en respons, je te la fay bonne, Je t'en feray la debte bonne.
    \
        Reum exhibere. Vlpianus. Quand celuy qui s'estoit constitué pleige et caution de representer aucun accusé, le represente: et en ce faisant se descharge. Representer un homme accusé pour lequel on s'estoit constitué caution.
    \
        Spectaculum. Plinius iunior. Faire faire quelques jeux publiques, Donner au peuple le passetemps de quelques jeux publiques.
    \
        Vicem spodii exhibere. Plin. Valoir et servir de ce que sert Spodium. \ Vires. Ouid. Bailler.
    \
        Exhibere. Paulus. Nourrir.

    Dictionarium latinogallicum > exhibeo

  • 4 exhibeo

    ex-hibeo (archaist. exibeo), hibuī, hibitum, ēre (ex u. habeo), heraus-, her-, darhalten, darbieten, I) im allg., die körperl. Gegenwart einer Person od. Sache bewirken, beischaffen, herschaffen, beibringen, zur Stelle schaffen od. bringen, stellen, bes. als gerichtl. t.t., a) eine Person od. Sache beibringen, α) eine Pers.: erum exhibeas volo, Plaut. mil. 546: Nebridius pusio patrem quaerentibus exhibet, Hieron. epist. 79, 6. – bes. vor Gericht zur Konfrontation, zum Verhör, zur Verantwortung, zur Bestrafung, testem, Curt.: pupillum, fratres, Cic.: debitorem in iudicium, ICt.: alqm ad (vor) iudicem, Augustin. serm. 308, 5: fugitivos apud magistratus, ICt.: si quis reum criminis, pro quo satis dedit, non exhibuerit, ICt.: duci iussit eum, qui ex commeatu sine commilitone redierat, quasi interfecisset quem non exhibuit (zur Stelle bringen konnte), Sen.: alqm passioni, Augustin. serm. 109, 3. – β) eine Sache jmdm. zur Besichtigung (damit er, wenn er sie als sein Eigentum erkannt hat, sein Recht durch Klage verfolgen könne) ein schriftl. Dokument zur Einsicht beibringen, vorzeigen, vorlegen, pallium, centonem, Petron.: gemmam, ICt.: rem ablatam exh. et deponere, ICt. – exhibe librarium illud legum vestrarum, Cic.: u. so exh. testamenti tabulas, Suet.: rationes, Plin. ep. u. ICt. – b) eine Sache od. Pers. aus seinem Besitze, aus seiner Gewalt ausliefern, aushändigen, ausantworten, herausgeben, verabfolgen lassen, bes. widerrechtlich Zurückgehaltenes, omnia alci integra, Cic. – servum, Cic.: uxorem, liberos, ICt. – agere ad exhibendum, auf Herausgabe klagen, ICt.: ad exhibendum formulam accipere, die Klageformel auf Herausgabe (deiner so lange gleichs. widerrechtlich zurückgehaltenen Geisteskinder), Plin. ep. 5, 10 (11), 1.

    II) prägn., gleichsam heraus-, herhaltend, 1) zur Wahrnehmung, zur Erkenntnis bringen, a) zur sinnlichen Wahrnenmung darbieten, darstellen = zeigen, erscheinen-, vernehmen-, wahrnehmen-, erkennen lassen, vernehmbar-, wahrnehmbar, erkennbar machen, insigne atque etiam memorabile populi Romani oculis spectaculum exhibuit publicum funus Vergini Rufi, Plin. ep.: capiti demptā coronā exhibuit gemino praesignia tempora cornu, Ov.: exhibuit querulos ore gemente sonos, Ov.: exhibuit linguam paternam (die vermessene Sprache des Vaters), Ov.: notam linguae bacis oleaster amaris exhibet, Ov.: recidit... pondus et exhibuit iunctam cum viribus artem, Ov.: pruna nucibus insita faciem parentis sucumque adoptionis exhibent, Plin.: ubi calor a primo vere orsus aestatem quoque similem exhibet, Cels.: u. im Bilde, quorum virtus exhibet solidum decus, echten Glanz zeigt, Phaedr. – dea formam removit anilem Palladaque exhibuit, ließ die P. erscheinen = erschien als P., Ov. – m. dopp. Acc., v. Pers., se alci nudas (v. Göttinnen), Ov.: se adorandum adeuntibus, Suet. – b) zur Erkenntnis durch schriftliche od. mündliche Darstellung bringen, darstellen, vorführen, populo Romano philosophiam, Cic.: ex hac nota sapientem alci, Sen.

    2) zur Wirklichkeit, zur Verwirklichung bringen, a) verwirklichen, betätigen, ausüben, erweisen, durch die Tat zeigen, beweisen, abgeben, α) abstr. Objj.: imperium, ausüben, Plaut., virtutem, ad quam cotidie praeceptis magistri erudiebantur, exhibere cupientes, Iustin.: vocis fidem, Phaedr.: u. so promissa exhibent fidem, verwirklichen ihr Wort = bewähren sich, Ov.: domino fidem et benevolentiam, Col.: alci humanitatem, Plin. ep.: moderationem clementiamque tum in administratione tum in victoria belli civilis admirabilem, Suet. – vicem tortoris, die Rolle eines Peinigers spielen, Cels.: vicem spodii, ersetzen, Plin. – β) eine Pers.: alci ministratorem, abgeben, Suet.: professum adversus Phocenses ducem, Iustin.: pertinacem inimicum, Val. Max.: non secretis disputationibus, sed rerum experimentis virum vere civilem, betätigen, Quint.: verb. qui pro auxilio bellum, pro fratre hostem exhibuit, Iustin. – u. se exh. m. Prädik.-Akk., sich erweisen, se admirabilem, Val. Max.: malle se tribunum omnibus exhibere, quam paucis advocatum, Plin. ep. – b) verursachen, bereiten, machen, α) mit Acc.: aliquanto minus difficultatis, Cels.: alci difficilem laborem, Col.: alci curam, Tibull. – bes. oft alci negotium (wie im Griech. πράγματα παρέχειν τινί), jmdm. Plage, Plackerei, Schererei, Mühe, Not machen, jmdm. zu schaffen machen, Plaut., Cic. u.a.: so auch ipse exhibes negotium tibi, qui etc., Plin. ep.: u. nimia omnia nimium exhibent negotium hominibus ex se, Plaut. – alci molestiam (= παρέχειν πόνον), jmdm. Beschwerde machen, beschwerlich, lästig fallen, Plaut. u. Cic.: exhibere mihi molestiam destiterunt, sie ließen mich ferner in Ruhe, Cic. – β) m. dopp. Acc.: vias tutas, sicher machen, Ov.: rem salvam, Plaut. 3) als Gabe, Leistung darbringen, darreichen, reichen, zukommen lassen, gewähren, liefern, stellen, geben, a) im allg.: librum, quem prioribus epistulis promiseram, exhibeo, Plin. ep.: actionem a te frequenter efflagitatam et a me saepe promissam exhibui tibi, Plin. ep.: exhibe (gestatte) liberam contionem vel Argis vel Lacedaemone, Liv. – toros, Ov.: cibum, potum, tectum, ICt.: vicariis suis epulas, Lact.: Palatinis ingentes dapes, Lampr.: convivia aestiva coloribus (nach den Farben), Lampr.: operi elephantos viginti quattuor, Spart. – b) auf Requisition liefern, stellen, operarios et artifices et plaustra omniaque, quaecunque sint fabricandis muneribus necessaria, Lact.: milites, Lact. – c) im Theater, auf der Arena geben, aufführen, leb. Wesen auftreten lassen, comoediam publicis spectaculis, Suet.: gladiatoria munera, pyrrhichas, quadrigarum certamina, Troiae lusum, Suet.: naumachiam, Suet.: Athenis mille ferarum venationem in stadio, Spart.: pyrrichas populo frequenter, Spart. – Africanas (afrikan. Panther), Plin. ep. u. Suet. – ad ferrum quadringentos senatores sescentosque equites Romanos, vor die Klinge liefern, Suet. – Thessalos equites, Suet. – adulescentulum Lucium (einen Zwerg), Suet.

    4) (wie sustentare) in der Existenz erhalten, unterhalten (= ernähren), vitam misere, Iustin.: diu vitam stupri patientiā, Iustin. – parentes, uxorem, ICt.: nautas, ICt.: alqm alimentis, Iustin.: propriis sumptibus uxorem, ICt.: alqm benigne triduo, Vulg. – se, zB. si filius se possit exhibere, ICt.: dare athletae, unde se exhibeat, ICt. Vgl. Duker De Latinit. veter. ICt. p. 436. – / Die Form exibeo in den Handschrn. des Plautus, s. Brix Plaut. capt. 814.

    lateinisch-deutsches > exhibeo

  • 5 exhibeo

    ex-hibeo (archaist. exibeo), hibuī, hibitum, ēre (ex u. habeo), heraus-, her-, darhalten, darbieten, I) im allg., die körperl. Gegenwart einer Person od. Sache bewirken, beischaffen, herschaffen, beibringen, zur Stelle schaffen od. bringen, stellen, bes. als gerichtl. t.t., a) eine Person od. Sache beibringen, α) eine Pers.: erum exhibeas volo, Plaut. mil. 546: Nebridius pusio patrem quaerentibus exhibet, Hieron. epist. 79, 6. – bes. vor Gericht zur Konfrontation, zum Verhör, zur Verantwortung, zur Bestrafung, testem, Curt.: pupillum, fratres, Cic.: debitorem in iudicium, ICt.: alqm ad (vor) iudicem, Augustin. serm. 308, 5: fugitivos apud magistratus, ICt.: si quis reum criminis, pro quo satis dedit, non exhibuerit, ICt.: duci iussit eum, qui ex commeatu sine commilitone redierat, quasi interfecisset quem non exhibuit (zur Stelle bringen konnte), Sen.: alqm passioni, Augustin. serm. 109, 3. – β) eine Sache jmdm. zur Besichtigung (damit er, wenn er sie als sein Eigentum erkannt hat, sein Recht durch Klage verfolgen könne) ein schriftl. Dokument zur Einsicht beibringen, vorzeigen, vorlegen, pallium, centonem, Petron.: gemmam, ICt.: rem ablatam exh. et deponere, ICt. – exhibe librarium illud legum vestrarum, Cic.: u. so exh. testamenti tabulas, Suet.: rationes, Plin. ep. u. ICt. – b) eine Sache od. Pers. aus seinem Besitze,
    ————
    aus seiner Gewalt ausliefern, aushändigen, ausantworten, herausgeben, verabfolgen lassen, bes. widerrechtlich Zurückgehaltenes, omnia alci integra, Cic. – servum, Cic.: uxorem, liberos, ICt. – agere ad exhibendum, auf Herausgabe klagen, ICt.: ad exhibendum formulam accipere, die Klageformel auf Herausgabe (deiner so lange gleichs. widerrechtlich zurückgehaltenen Geisteskinder), Plin. ep. 5, 10 (11), 1.
    II) prägn., gleichsam heraus-, herhaltend, 1) zur Wahrnehmung, zur Erkenntnis bringen, a) zur sinnlichen Wahrnenmung darbieten, darstellen = zeigen, erscheinen-, vernehmen-, wahrnehmen-, erkennen lassen, vernehmbar-, wahrnehmbar, erkennbar machen, insigne atque etiam memorabile populi Romani oculis spectaculum exhibuit publicum funus Vergini Rufi, Plin. ep.: capiti demptā coronā exhibuit gemino praesignia tempora cornu, Ov.: exhibuit querulos ore gemente sonos, Ov.: exhibuit linguam paternam (die vermessene Sprache des Vaters), Ov.: notam linguae bacis oleaster amaris exhibet, Ov.: recidit... pondus et exhibuit iunctam cum viribus artem, Ov.: pruna nucibus insita faciem parentis sucumque adoptionis exhibent, Plin.: ubi calor a primo vere orsus aestatem quoque similem exhibet, Cels.: u. im Bilde, quorum virtus exhibet solidum decus, echten Glanz zeigt, Phaedr. – dea formam re-
    ————
    movit anilem Palladaque exhibuit, ließ die P. erscheinen = erschien als P., Ov. – m. dopp. Acc., v. Pers., se alci nudas (v. Göttinnen), Ov.: se adorandum adeuntibus, Suet. – b) zur Erkenntnis durch schriftliche od. mündliche Darstellung bringen, darstellen, vorführen, populo Romano philosophiam, Cic.: ex hac nota sapientem alci, Sen.
    2) zur Wirklichkeit, zur Verwirklichung bringen, a) verwirklichen, betätigen, ausüben, erweisen, durch die Tat zeigen, beweisen, abgeben, α) abstr. Objj.: imperium, ausüben, Plaut., virtutem, ad quam cotidie praeceptis magistri erudiebantur, exhibere cupientes, Iustin.: vocis fidem, Phaedr.: u. so promissa exhibent fidem, verwirklichen ihr Wort = bewähren sich, Ov.: domino fidem et benevolentiam, Col.: alci humanitatem, Plin. ep.: moderationem clementiamque tum in administratione tum in victoria belli civilis admirabilem, Suet. – vicem tortoris, die Rolle eines Peinigers spielen, Cels.: vicem spodii, ersetzen, Plin. – β) eine Pers.: alci ministratorem, abgeben, Suet.: professum adversus Phocenses ducem, Iustin.: pertinacem inimicum, Val. Max.: non secretis disputationibus, sed rerum experimentis virum vere civilem, betätigen, Quint.: verb. qui pro auxilio bellum, pro fratre hostem exhibuit, Iustin. – u. se exh. m. Prädik.- Akk., sich erweisen, se admirabilem, Val. Max.: malle se tribunum omnibus exhibere, quam paucis ad-
    ————
    vocatum, Plin. ep. – b) verursachen, bereiten, machen, α) mit Acc.: aliquanto minus difficultatis, Cels.: alci difficilem laborem, Col.: alci curam, Tibull. – bes. oft alci negotium (wie im Griech. πράγματα παρέχειν τινί), jmdm. Plage, Plackerei, Schererei, Mühe, Not machen, jmdm. zu schaffen machen, Plaut., Cic. u.a.: so auch ipse exhibes negotium tibi, qui etc., Plin. ep.: u. nimia omnia nimium exhibent negotium hominibus ex se, Plaut. – alci molestiam (= παρέχειν πόνον), jmdm. Beschwerde machen, beschwerlich, lästig fallen, Plaut. u. Cic.: exhibere mihi molestiam destiterunt, sie ließen mich ferner in Ruhe, Cic. – β) m. dopp. Acc.: vias tutas, sicher machen, Ov.: rem salvam, Plaut. 3) als Gabe, Leistung darbringen, darreichen, reichen, zukommen lassen, gewähren, liefern, stellen, geben, a) im allg.: librum, quem prioribus epistulis promiseram, exhibeo, Plin. ep.: actionem a te frequenter efflagitatam et a me saepe promissam exhibui tibi, Plin. ep.: exhibe (gestatte) liberam contionem vel Argis vel Lacedaemone, Liv. – toros, Ov.: cibum, potum, tectum, ICt.: vicariis suis epulas, Lact.: Palatinis ingentes dapes, Lampr.: convivia aestiva coloribus (nach den Farben), Lampr.: operi elephantos viginti quattuor, Spart. – b) auf Requisition liefern, stellen, operarios et artifices et plaustra omniaque, quaecunque sint fabricandis muneribus necessaria, Lact.: milites, Lact. – c) im
    ————
    Theater, auf der Arena geben, aufführen, leb. Wesen auftreten lassen, comoediam publicis spectaculis, Suet.: gladiatoria munera, pyrrhichas, quadrigarum certamina, Troiae lusum, Suet.: naumachiam, Suet.: Athenis mille ferarum venationem in stadio, Spart.: pyrrichas populo frequenter, Spart. – Africanas (afrikan. Panther), Plin. ep. u. Suet. – ad ferrum quadringentos senatores sescentosque equites Romanos, vor die Klinge liefern, Suet. – Thessalos equites, Suet. – adulescentulum Lucium (einen Zwerg), Suet.
    4) (wie sustentare) in der Existenz erhalten, unterhalten (= ernähren), vitam misere, Iustin.: diu vitam stupri patientiā, Iustin. – parentes, uxorem, ICt.: nautas, ICt.: alqm alimentis, Iustin.: propriis sumptibus uxorem, ICt.: alqm benigne triduo, Vulg. – se, zB. si filius se possit exhibere, ICt.: dare athletae, unde se exhibeat, ICt. Vgl. Duker De Latinit. veter. ICt. p. 436. – Die Form exibeo in den Handschrn. des Plautus, s. Brix Plaut. capt. 814.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > exhibeo

  • 6 exhibeo

    ex-hĭbĕo ( ex-ibeo, v. Brix. ad Plaut. Capt. 4, 2, 37), ŭi, itum, 2, v. a. [habeo; lit., to hold out, reach out; hence],
    I.
    To hold forth, tender, present; to deliver, give up, produce (class.; syn.: praebeo, porrigo, praesto, tribuo, ministro, do, dono, dedo, etc.).
    A.
    Lit.: ait Praetor: QVEM HOMINEM DOLO MALO RETINES, EXHIBEAS.... Exhibere est in publicum producere, et videndi tangendique hominis facultatem praebere;

    proprie autem exhibere est extra secretum habere,

    Dig. 43, 29, 1 and 3, § 8: jam periculum est ne cogantur ad exhibendum formulam accipere, i. e. to acknowledge legal notice, etc. Sen. Ep. 50, 1:

    alicui omnia integra,

    Cic. Verr. 2, 5, 25, § 63:

    exhibe librarium illud legum vestrarum,

    id. Mil. 12, 33:

    pallium,

    Petr. 15:

    tabulas testamenti,

    Suet. Vit. 14:

    rationes,

    Dig. 40, 5, 41 fin.:

    fratres exhibe,

    Cic. Fl. 15, 35; so,

    fugitivos apud magistratus,

    Dig. 11, 4, 1:

    aliquem apud acta,

    ib. 2, 4, 17:

    debitorem in judicium,

    ib. 12, 2, 28 quadringentos senatores ad ferrum, Suet. Ner. 12 et saep.:

    vias tutas,

    i. e. to make safe, Ov. Pont. 4, 5, 34:

    toros,

    i. e. to furnish, allow, id. H. 17, 194:

    exhibuit querulos ore gemente sonos,

    uttered, id. Tr. 3, 11, 54.—
    B.
    Transf.
    1.
    To show, to display, to exhibit:

    exhibuit gemino praesignia tempora cornu,

    Ov. M. 15, 611:

    notam linguae,

    id. ib. 14, 526: exhibuit linguam paternam, displayed, i. e. used the language of her father, id. ib. 6, 213:

    faciem sucumque,

    Plin. 15, 13, 12, § 41:

    malui me tribunum omnibus exhibere quam paucis advocatum,

    Plin. Ep. 1, 23, 4:

    se ministratorem alicui,

    Suet. Vit. 17:

    se adorandum adeuntibus,

    id. Calig. 22 (but not in Cic. Sest. 50, 107, where the right reading is praebuit, v. Halm. ad h. l.).—In the latter (reflexive) sense sometimes without se:

    quid me putas populo nostro exhibiturum?

    how I shall exhibit, show myself, Cic. Ac. 1, 5, 18; cf.:

    qui vere civilem virum exhibeat,

    shows, proves himself, Quint. 12, 2, 7 Spald.; Ov. M. 6, 44:

    pro fratre hostem exhibuit,

    Just. 27, 2.—
    (β).
    To show, confer (late Lat.):

    alicui honorem,

    Aug. Serm. 46, 7.—
    2.
    To maintain, support, sustain (post-class.;

    esp. freq. in jurid. Lat.): si quis a liberis ali desideret, vel liberi, ut a parente exhibeantur,

    Dig. 25, 3, 5; so,

    aliquem,

    ib. 1, 12, 1; 3, 5, 33 al.; cf.:

    Scythas alimentis,

    Just. 9, 2:

    vitam,

    id. 11, 10; 22, 1.
    II.
    To show, exhibit, employ; to procure, occasion, cause:

    rem salvam exhibebo,

    I will set it all right, Plaut. As. 2, 4, 51: quorum virtus exhibet solidum decus, Phaedr. 4, 23, 24:

    vocis fidem,

    id. 3, 19 Epil. 9:

    munificentiam,

    Suet. Tib. 48:

    liberalitatem, clementiam, comitatem,

    id. Ner. 10; cf.:

    liberalitatem et justitiam,

    Plin. Pan. 33, 2:

    vicem spodii,

    i.e. to supply the place of, Plin. 23, 7, 63, § 125; cf.:

    vicem testamenti,

    Dig. 29, 6, 16:

    humanitatem,

    to exercise, exhibit, Plin. Ep. 5, 19, 2:

    diligentiam,

    Dig. 18, 6, 2:

    imperium,

    to exercise, Plaut. Cas. 2, 6, 57:

    alicui molestiam,

    to cause, Cic. Att. 2, 1, 2; Plaut. Pers. 2, 4, 3; id. Capt. 4, 2, 37:

    negotium hominibus,

    to produce, occasion, id. Poen. 1, 2, 30; cf.:

    qui deum nihil habere ipsum negotii (dicunt), nihil exhibere alteri,

    Cic. Off. 3, 28, 102; id. ib. 3, 31, 112:

    negotium alicui,

    Plaut. Am. 3, 2, 14; id. Most. 3, 1, 38; id. Men. 5, 9, 13; id. Pers. 2, 5, 14;

    and once reflexively: jam se exhibebit hic mihi negotium,

    will present itself, id. Rud. 2, 6, 72:

    argutias mihi,

    id. Most. 1, 1, 2:

    difficilem laborem alicui,

    Col. 5, 5, 17:

    curam alicui,

    Tib. 2, 1, 61 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > exhibeo

  • 7 exibeo

    ex-hĭbĕo ( ex-ibeo, v. Brix. ad Plaut. Capt. 4, 2, 37), ŭi, itum, 2, v. a. [habeo; lit., to hold out, reach out; hence],
    I.
    To hold forth, tender, present; to deliver, give up, produce (class.; syn.: praebeo, porrigo, praesto, tribuo, ministro, do, dono, dedo, etc.).
    A.
    Lit.: ait Praetor: QVEM HOMINEM DOLO MALO RETINES, EXHIBEAS.... Exhibere est in publicum producere, et videndi tangendique hominis facultatem praebere;

    proprie autem exhibere est extra secretum habere,

    Dig. 43, 29, 1 and 3, § 8: jam periculum est ne cogantur ad exhibendum formulam accipere, i. e. to acknowledge legal notice, etc. Sen. Ep. 50, 1:

    alicui omnia integra,

    Cic. Verr. 2, 5, 25, § 63:

    exhibe librarium illud legum vestrarum,

    id. Mil. 12, 33:

    pallium,

    Petr. 15:

    tabulas testamenti,

    Suet. Vit. 14:

    rationes,

    Dig. 40, 5, 41 fin.:

    fratres exhibe,

    Cic. Fl. 15, 35; so,

    fugitivos apud magistratus,

    Dig. 11, 4, 1:

    aliquem apud acta,

    ib. 2, 4, 17:

    debitorem in judicium,

    ib. 12, 2, 28 quadringentos senatores ad ferrum, Suet. Ner. 12 et saep.:

    vias tutas,

    i. e. to make safe, Ov. Pont. 4, 5, 34:

    toros,

    i. e. to furnish, allow, id. H. 17, 194:

    exhibuit querulos ore gemente sonos,

    uttered, id. Tr. 3, 11, 54.—
    B.
    Transf.
    1.
    To show, to display, to exhibit:

    exhibuit gemino praesignia tempora cornu,

    Ov. M. 15, 611:

    notam linguae,

    id. ib. 14, 526: exhibuit linguam paternam, displayed, i. e. used the language of her father, id. ib. 6, 213:

    faciem sucumque,

    Plin. 15, 13, 12, § 41:

    malui me tribunum omnibus exhibere quam paucis advocatum,

    Plin. Ep. 1, 23, 4:

    se ministratorem alicui,

    Suet. Vit. 17:

    se adorandum adeuntibus,

    id. Calig. 22 (but not in Cic. Sest. 50, 107, where the right reading is praebuit, v. Halm. ad h. l.).—In the latter (reflexive) sense sometimes without se:

    quid me putas populo nostro exhibiturum?

    how I shall exhibit, show myself, Cic. Ac. 1, 5, 18; cf.:

    qui vere civilem virum exhibeat,

    shows, proves himself, Quint. 12, 2, 7 Spald.; Ov. M. 6, 44:

    pro fratre hostem exhibuit,

    Just. 27, 2.—
    (β).
    To show, confer (late Lat.):

    alicui honorem,

    Aug. Serm. 46, 7.—
    2.
    To maintain, support, sustain (post-class.;

    esp. freq. in jurid. Lat.): si quis a liberis ali desideret, vel liberi, ut a parente exhibeantur,

    Dig. 25, 3, 5; so,

    aliquem,

    ib. 1, 12, 1; 3, 5, 33 al.; cf.:

    Scythas alimentis,

    Just. 9, 2:

    vitam,

    id. 11, 10; 22, 1.
    II.
    To show, exhibit, employ; to procure, occasion, cause:

    rem salvam exhibebo,

    I will set it all right, Plaut. As. 2, 4, 51: quorum virtus exhibet solidum decus, Phaedr. 4, 23, 24:

    vocis fidem,

    id. 3, 19 Epil. 9:

    munificentiam,

    Suet. Tib. 48:

    liberalitatem, clementiam, comitatem,

    id. Ner. 10; cf.:

    liberalitatem et justitiam,

    Plin. Pan. 33, 2:

    vicem spodii,

    i.e. to supply the place of, Plin. 23, 7, 63, § 125; cf.:

    vicem testamenti,

    Dig. 29, 6, 16:

    humanitatem,

    to exercise, exhibit, Plin. Ep. 5, 19, 2:

    diligentiam,

    Dig. 18, 6, 2:

    imperium,

    to exercise, Plaut. Cas. 2, 6, 57:

    alicui molestiam,

    to cause, Cic. Att. 2, 1, 2; Plaut. Pers. 2, 4, 3; id. Capt. 4, 2, 37:

    negotium hominibus,

    to produce, occasion, id. Poen. 1, 2, 30; cf.:

    qui deum nihil habere ipsum negotii (dicunt), nihil exhibere alteri,

    Cic. Off. 3, 28, 102; id. ib. 3, 31, 112:

    negotium alicui,

    Plaut. Am. 3, 2, 14; id. Most. 3, 1, 38; id. Men. 5, 9, 13; id. Pers. 2, 5, 14;

    and once reflexively: jam se exhibebit hic mihi negotium,

    will present itself, id. Rud. 2, 6, 72:

    argutias mihi,

    id. Most. 1, 1, 2:

    difficilem laborem alicui,

    Col. 5, 5, 17:

    curam alicui,

    Tib. 2, 1, 61 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > exibeo

  • 8 schaffen

    schaffen, I) hervorbringen: creare. procreare (etwas außer sich, was vorher noch nicht da war, hervorbringen). – parĕre (eig. gebären; dann bildl. = erfinden, ausdenken). – fingere (bilden, gestalten, bes. von bildenden Künstlern; dann übh. = erdenken, aussinnen). – facere. efficere (zuwege bringen). – Wörter sch., verba parĕre od. fabricari od. fingere od. gignere et facere: neue Wörter sch., verba novare: für neue Begriffe neue Wörter sch., nova nomina novis rebus imponere: sterblich geschaffen sein, mortalem natum esse. – zu od. für etw. wie geschaffen (von Natur geeignet), ad alqd od. bl. alci rei natus; ad alqd factus (wie gemacht); verb. ad alqd natus aptusque od. natus atque aptus: gleichsam wie neu geschaffen, recreatus (v. Erschöpften). – neu geschaffene Ehrenstellen, honores novi generis. – der schaffende Geist, ingenium. – II) besorgen etc.: afferre. apportare (herbeibringen). – parare. comparare (anschaffen). – conficere. efficere (zusam menbringen, aufbringen, z.B. pecuniam, argentum). – expedire (ausmitteln, Rat zu etwas schaffen, z.B. pecunias). – wohin sch., portare, deportare ad m. Akk.; comportare in od. ad alqm locum; importare in alqm locum (in einen Ort); transferre od. transportare od. transvehere alqo (nach einem Ort hinüber; u. zwar transv. fahrend): von einem Ort wohin sch., ab alqo loco transferre od. portare od. deportare alqo; comportare ex alqo loco in od. ad alqm locum. – jmdm. Hilfe sch., alci auxilium afferre: jmdm. Ruhe sch., otium alci parare. – III) arbeiten, tun: was hast du hier zu schaffen? quid tibi hic est negotii?: ich habe nichts mit dir zu schaffen, will nichts mit dir zu sch. haben, mihi tecum nihil rei est; nihil te utor: was habe ich mit dir zu schaffen? quid mihi tecum est?: mit etw. nichts mehr zu sch. haben, alqā re defungi od. defunctum esse (von etw. loskommen od. losgekommen sein, z.B. ut omni concitatione populari [demagogischen Umtrieben] defungerer): mit jmd. nichts zu sch. haben wollen, alcis aditum sermonemque defugere (jmds. Umgang meiden). – jmdm. zu sch. machen, alci negotium facessere od. exhibere (jmdm. Schwierigkeiten in den Weg legen, v. Pers. u. Dingen); alci molestiam exhibere (jmdm. Unannehmlichkeiten verursachen); alqm fatigare (jmd. müde, mürbe machen); alqm exercere (jmd. in Tätigkeit erhalten, v. Pers. u. Dingen); alqm torquere (jmd. quälen, ihm lästig sein, v. Dingen). – sich mit etw. zu schaffen machen, agendum sibi alqd sumere.

    deutsch-lateinisches > schaffen

  • 9 scheren

    scheren, I) v. tr.: A) eig.: tondere. detondere (abscheren mit der Schere, z.B. oves, alqm). radere (abschaben mit dem Schermesser, z.B. barbam, caput). – recīdere. praecīdere (kurz schneiden, das Haar, capillum). – Ist es = bar. bieren, s. d. – B) uneig.: vexare (plagen). – exercere (keine Ruhe lassen, immer in Tätigkeit erhalten). – torquere (quälen). – negotium alci exhibere od. facessere. molestiam alci exhibere (jmdm. Händel, Ungelegenheiten machen). – was schiert mich das? quid hoc ad me? – II) v. r. sich (fort) scheren, s. (sich) packen. – Scheren, das, tonsura (die Schur mit der Schere). – rasura (das Abschaben mit dem Schermesser). – das Sch. des Kopfes, detousio capitis (Spät.). – Schererei, vexatio (das Plagen). – molestia. negotium (Beschwerde, Plage). – jmdm. Sch. machen, s. scheren no. I, B: Sch. haben mit etwas, vexari alqā re.

    deutsch-lateinisches > scheren

  • 10 Schikane

    [2028] Schikane, calumnia (Kabale, falsche Anklage). – praevaricatio (Rechtsverdreherei, eines An: walts, der es zugleich mit der Gegenpartei hält). – aus Sch., calumniae causā (z.B. litem intendere): Schikanen spielen, calumniari: auf Sch. ausgehen, intendere animum calumniis: durch Sch. in die Länge ziehen, calumniā extrahere. Schikaneur, calumniator (Kabalenspieler, Ränkeschmied). – praevaricator (Rechtsverdreher als Anwalt). – quadruplator (der anderer Vermögen durch Ränke an sich zu bringen sucht). – schikanieren, calumniari. – jmd. sch., calumnias alci instruere (jmdm. Kaba len spielen); alci negotium facessere od. exhibere. alci molestiam exhibere (jmdm. Händel, Beschwerde machen); alqm torquere (jmd. plagen, v. einer Sache).

    deutsch-lateinisches > Schikane

  • 11 ministerium

    mĭnistĕrĭum, ĭi, n. [minister] [st1]1 [-] fonction de serviteur, service, fonction.    - praestare (exhibere) alicui ministerium, Dig.: servir qqn.    - quod ministerium fuerat, ars haberi coepta, Liv. 39: ce qui n'avait été jusque-là qu'un vil métier commença à être regardé comme un art.    - omnes qui in aliquis ministeriis regiis... Liv. 45, 32: tous ceux qui avaient eu quelque emploi auprès du roi...    - Cic. Tim. 50 ; Sen. Ben. 3, 18, 1; Liv. 42, 15 ; Virg. En. 6, 223; Ov. M. 11, 625. [st1]2 [-] sens concret suite [de domestiques], personnel.    - Liv. 4, 8, 4 ; Plin. 12, 10 ; Suet. Ner. 12 ; Tac. An. 13, 27.    - ministerium aulicum, Lampr.: les officiers du palais impérial.    - coquinae ministerium, Amm.: le personnel de cuisine. [st1]3 [-] service de table.    - Lampr Alex. Sev. 34; Paul. Sent. 3, 6, 86. [st1]4 [-] au plur. les différents services ou ministères ou départements établis auprès des empereurs et confiés à des affranchis.    - ministeria a rationibus: comptabilité.    - ministeria a libellis: requêtes.    - ministeria ab epistulis: correspondance.
    * * *
    mĭnistĕrĭum, ĭi, n. [minister] [st1]1 [-] fonction de serviteur, service, fonction.    - praestare (exhibere) alicui ministerium, Dig.: servir qqn.    - quod ministerium fuerat, ars haberi coepta, Liv. 39: ce qui n'avait été jusque-là qu'un vil métier commença à être regardé comme un art.    - omnes qui in aliquis ministeriis regiis... Liv. 45, 32: tous ceux qui avaient eu quelque emploi auprès du roi...    - Cic. Tim. 50 ; Sen. Ben. 3, 18, 1; Liv. 42, 15 ; Virg. En. 6, 223; Ov. M. 11, 625. [st1]2 [-] sens concret suite [de domestiques], personnel.    - Liv. 4, 8, 4 ; Plin. 12, 10 ; Suet. Ner. 12 ; Tac. An. 13, 27.    - ministerium aulicum, Lampr.: les officiers du palais impérial.    - coquinae ministerium, Amm.: le personnel de cuisine. [st1]3 [-] service de table.    - Lampr Alex. Sev. 34; Paul. Sent. 3, 6, 86. [st1]4 [-] au plur. les différents services ou ministères ou départements établis auprès des empereurs et confiés à des affranchis.    - ministeria a rationibus: comptabilité.    - ministeria a libellis: requêtes.    - ministeria ab epistulis: correspondance.
    * * *
        Ministerium, ministerii. Plin. iunior. Service.
    \
        Ministerium. Virgil. Liu. La charge de faire quelque chose, Besongne, Operation.
    \
        Ministerium, pro ipsis ministris. Paulus. Plin. Serviteurs.

    Dictionarium latinogallicum > ministerium

  • 12 molestia

    mŏlestĭa, ae, f. [st2]1 [-] embarras, ennui, inquiétude, souci; peine, chagrin, désagrément, déplaisir, inconvénient. [st2]2 [-] affectation (du style). [st2]3 [-] au plur. taches, rougeurs (à la figure).    - si forte quid erit molestiae te ad Crassum conferas censeo, Cic.: si jamais tu as quelque ennui, je t'invite à t'adresser à Crassus.    - alicui molestam facere (exhibere): causer de l'ennui à qqn.    - in maximis molestiis esse: éprouver de très grands ennuis.    - habeo illam molestiam, quod... Cic. Fam. 16, 12, 5: j'ai l'ennui de voir que.    - aliquem molestiā levare: mettre fin aux ennuis de qqn.    - ex aliqua re molestiam trahere (capere): s'affecter de qqch.    - alicui molestiam afferre: importuner qqn, ennuyer qqn.    - aliquem magnā molestiā afficere: ennuyer beaucoup qqn.    - avec double dat. - nulla ei defatigatio molestiae erat: aucune fatigue ne lui pesait.    - sine molestiā diligens elegantia, Cic. Brut. 38, 143: une élégance soigneuse sans affectation.
    * * *
    mŏlestĭa, ae, f. [st2]1 [-] embarras, ennui, inquiétude, souci; peine, chagrin, désagrément, déplaisir, inconvénient. [st2]2 [-] affectation (du style). [st2]3 [-] au plur. taches, rougeurs (à la figure).    - si forte quid erit molestiae te ad Crassum conferas censeo, Cic.: si jamais tu as quelque ennui, je t'invite à t'adresser à Crassus.    - alicui molestam facere (exhibere): causer de l'ennui à qqn.    - in maximis molestiis esse: éprouver de très grands ennuis.    - habeo illam molestiam, quod... Cic. Fam. 16, 12, 5: j'ai l'ennui de voir que.    - aliquem molestiā levare: mettre fin aux ennuis de qqn.    - ex aliqua re molestiam trahere (capere): s'affecter de qqch.    - alicui molestiam afferre: importuner qqn, ennuyer qqn.    - aliquem magnā molestiā afficere: ennuyer beaucoup qqn.    - avec double dat. - nulla ei defatigatio molestiae erat: aucune fatigue ne lui pesait.    - sine molestiā diligens elegantia, Cic. Brut. 38, 143: une élégance soigneuse sans affectation.
    * * *
        Molestia, molestiae. Cic. Ennuy, Fascherie, Molestie, Grevance, Hoguinement, Hutin ou Hutinement, Tabut.
    \
        Aspergere molestiam alicui. Cic. Luy faire quelque ennuy et fascherie.
    \
        Suscipere molestiam. Cic. Venir en fascherie et ennuy.

    Dictionarium latinogallicum > molestia

  • 13 causa

    1) причина, а) вообще причина чего-нибудь causam praestare, praebere mortis (1. 7. § 6. 1. 51. pr. D. 9, 2. 1. 4 § 1. 1. 15. pr. D. 48, 8), causam praestare discidii (1. 12 § 13. D. 38, 5); (Gai. I. 18. 74. 29. 32. 38. 41. 66. III. 5, erroris causae probatio, I. 67. 75. 87. II. 142);

    b) как причина действия человека (мотив - цель); (1. 1 § 2. D. 43, 17. 1. 1 § 5 D. 3, 1. 1. 51. pr. D. 3, 3), именно = justa causa, достаточный повод (Gai. I. 53. supra modum et sine causa in servos suos saevire, sine causa servum suum occidere); § 4-6 I. 1, 6. 1. 9. § 1 D. 26, 8. 1. 9. 11. 15. § 2-4. 1. 16. 25. D. 40, 2); (1. 15 § 2. D. 1, 7), часто также c прибавлением justa causa, напр. justae causae, cur judicium arripere nolit (1. 45 pr. D 3, 3); (1. 17. § 3 D. 22, 1); (1. 30 § 2 D. 3, 5. 1. 36. D. 40, 5); (1. 3 D. 4, 1); 1. 25 pr. D. 22, 3);

    c) главное побуждение, которое вызывает какое-нибудь действие, оказывание услуг, предоставление кому-нб. имущественных выгод: иногда обоз. юридический акт, который содержит в себе эту причину; также повод, побуждающий делать завещательные или дарственные распоряжения в пользу третьих лиц (§ 31 J. 2, 20. 1. 17 § 2. 3. 1. 72 § 6 D. 35, l). - justa causa, причина, оправданная уважительными обстоятельствами, j. c. erroris = с. justi erroris, j. с. traditionis, pollicitationis etc. (1. 25. pr. D. 22, 3. 1. 31 pr. D. 41, 1. 1. 1 § 1 D. 50, 12), causa in praeteritum confertur (1. 12 D. 35, 1), (1. 194 D. 50, 16), dotis causa perpetua est (1. 1 D. 23, 3). - a) causa possessionis обознач. законное основание владения т. е. владелец должен доказать титул, на основании которого он владеет (1. 3 § 4. 19. 1. 19 § 1 D. 41, 2), sive vera sit, sive falsa (1. 5 D. 6, 2), causae acquirendi (1. 3 § 21 eod 1. 36 D. 41, 1), lucrativa causa (1. 82 pr. D. 30. 1. 19 D. 44, 7). - b) при обязательных отношениях саusa (civilis) есть внешний признак, доставляющий доказательство, что стороны действительно приняли на себя обязательство (pr. J. 1, 21), causa, ex qua certum petatur (1. 9 pr. D. 12, 1. ср. 1. 18 D. 46, 4. 1. 11 D. 50, 16), ex causa emtionis in creditum labire, обязательство, вытекающее из договора купли-продажи, превратить в обязательство из займа (1. 3 § 3 D. 14, 6);

    causa debendi, законное основание долга (1. 49 § 2 D. 15, 1). Иногда causa обоз. источник обязательств, obl. nascuntur ex variis causarum figuris (1. 1 pr. D. 44, 7). - г) в учении о кондикциях обозн. causa побудительную причину предоставления кому-нб. имущественную выгоду, в том смысле, что то, что было дано без основания, можно требовать назад (tit. D. 12, 7. D. 12, 4. D. 12, 5).

    2) заковное основание свойства, особенности предмета, causa actionis, 1. 27 D. 44, 2., ex с. adjecta petere, 1. 11 § 2. eod., c. conditionis, 1. 96 § 4 13. 46, 3., ex noxali c. agere, D. 2, 9. 3) causa после родительн. пад. обоз. цель юриди-ческого акта, напр. conditionis implendae causa dare, 1. 30 § 7 D. 35, 2, donandi, credendi, contrahendi causa, 1. 20 D. 12, 1. 1. 65 § 4 D. 36, 1. 1. 25 § 1 D. 44, 7. 1. 49 D. 46, 3. 4) дело, in publicis causis filius fam. loco patrisfam. habetur (1. 9 D. 1, 6), certarum rerum vel causarum testamento tulor dari non potest (1. 12 D. 26, 2);

    causam perorare (Gai. IV. 15).

    5) спор, процесс: causam agere (см. s. 9), audire (см. s. 5a);

    causae suae adesse (1. 69 D. 3, 3);

    causam suam prodere (1. 4 § 4 D. 3, 2);

    de causis cognoscere (1. 10 D. 1, 18);

    causae cognitio (см.); (1. 1 § 3 D. 3, 6);

    c. existimationis (1. 103 D. 50, 16. 1. 104 D. 50, 17);

    bona, mala c. (1. 63 § 2 D. 21, 2. 1. 30 D. 34, 3);

    nova instrumenta causae suae reperire (1. 27 D. 44, 2);

    eandem c. facit origo petitionis (1. 11 § 4 eod.);

    causa cadere (см. s. 2);

    causam perdere (1. 63 § 2. D. 21, 2);

    causam dicere, защищаться (1. 25 § 1 D. 29, 5);

    causas dicere, orare, вести дела (1. 1. 2 § 43 D. 1, 2); отсюда causidicus, адвокат (1. 6 C. 2, 6), causidicina, должность адвоката (1. 188 C. Th. 12, 1).

    6) положение, отношение: ип pristinam c. reverti (l. 6 pr. D. 1, 8);

    pristinam c. restituere, praeteritam c. sarcire (1. 1 § 31. 1. 3 § 17. D. 43, 16), in eandem c. restituere (1, 9 § 1. eod.);

    in eandem c. exhibere, sistere (1. 1 pr. § 1. D. 2, 9);

    in causa redhibitionis s. in ea c. esse, ut redhiberi debeat (1. 10 § 21. 33 pr. D. 21, 1);

    causa melior - deterior (1. 5 D. 2, 9. 1. 27 § 3 D. 2, 14. 1. 87 D. 50, 17), melior est c. possidentis (1. 126 § 2. 1. 128 pr. eod.);

    emtoris c. eadem esse debet, quae fuit auctoris (1. 156 § 3 eod.);

    c. servilis (1. 3 § 1 D. 4, 5), statuliberi (1. 2 pr. D. 40, 7), de alterius causa et facto non scire, de facti causa errare (1. 3 pr. D. 22, 6. 1. 10 D. 26, 5);

    in c. caduci esse (см. caducus s. 2).

    7) особ. юридическое отношение, c. proprietatis (1, 30 § 2 D. 41, 1);

    c. bonorum, обозначая собственность (1. 52 § 1 D. 45, 1);

    extra c. bonorum defuncti computari (1. 68 D. 31); (1. 52. D. 41, 2);

    o. hereditaria, наследственное отношение (1. 5 § 5 D. 36, 4), c. legati (1. 11 § 3. 1. 91 § 2 D. 30), obligationis, обязательное (1. 20 D. 24, 1);

    debiti, долговое (1. 7 pr. D. 12, 4);

    naturalium obligationum (1. 40 pr. D. 36, 1);

    e. naturalis = obligatio nat. (1. 3 § 7 D. 2, 2);

    in totam c. spondere, ручаться за все долги (1. 91 § 4 D. 45, 1); ип оmnem с. acceptus fidejussor (1. 56 § 2 D. 46, 1); ип оmnem с. conductionis se obligare (1. 54 pr. D. 19, 2);

    in omnem c. emti fidem adstringere (1. 5 C. 4, 54);

    omnis c. adversus rerum et fidejassorem dissoluta (1. 7 § 1 D. 2, 15);

    in duriorem s. leviorem c. adhiberi, accipi, о поручителях, которые обязываются к долгу большому или меньшему, против обязательства главного должника (1. 8 § 7. 1. 34 D. 46, 1);

    ex c. fidejussionis s. accessionis liberari (1. 5 D. 46, 1. 1. 95 § 3 D. 46, 3), (1. 4 § 1. D. 22, 1); in causam pignoris cadere (см. cadere s. 4);

    pignoris c. perimitur (1. 1 § 2 D. 20, 1);

    totius pignoris, pignorum c. (1. 6 pr. 1. 13 D. 20, 4);

    pignoris causam habere, иметь право залога (1. 4 D. 42, 6);

    indivisa pignoris causa (1. 55 D. 21, 2);

    privilegia causae, связанные с юридическим отношением, против. priy. personae, личные преимущества (1. 196 D. 50, 17);

    causae magis, quam personae beneficium praestare (1. 29 D. 42 1), non causae, sed personae succurrere (1. 42, D. 26, 7).

    8) юридические свойства предмета, со всеми правами, обязанностями, доходами и убытками, tota causa fundi (1. 30 § 3 D. 32);

    fundus cum sua causa transit (1. 18 § 2 D. 13, 7); (1. 67 D. 18, 1. 1. 2 pr. 1. 36 D. 40, 7); если говорится о restitutio, exhibitio или praestatio omnis causae, то под causa разумеется совокупность всех доходов, которые потерял истец вследствие того, что не владел вещью (потерянная прибыль) (1. 31 pr. D. 12, 1. 1. 12 pr. D. 4, 2. 1. 20. D. 6, 1. 1. 9 § 7 D. 10, 4. 1. 1 § 24 D. 16, 3. 1. 8 § 6 D. 43, 26. 1. 35. 246 § 1 D. 50, 16);

    causam s. omnem c. praestare (1. 17 § 1 D. 6, 1. 1. 2. 3 § 1. 1. 8 D. 22, 7);

    rei causam exhibere (§ 3 J. 4, 17).

    9) сущность, значение, понятие: c. juris honorarii (1. 95 § 3 D. 46, juris et voluntatis (1. 77 § 12 D. 31), contractus (1. 8 pr. D. 17, 1). in causam fideicomm. et codicillorum vim prioris testam. convertere (1. 19 pr. D. 29, 1);

    ad causam testamenti pertinere videtur id, quodcumque quasi ad testam. factum sit (1. 2 § 2 D. 29, 3. 1. 1 § 2. 6 D. 43, 5);

    omissa causa testamenti ab intest. hereditatem possidere (tit. D. 29, 4).

    10) случай, de quibus causis scriptis legibus non utimur etc. (1. 32 pr. D. 1, 3);

    in causa jus positum est (1. 52 § 2 D. 9; 2);

    alia c. est si etc. (1. 29 D. 41, 2. 1. 12 § 3 D. 46, 3);

    ex causa (смотря по обстоятельствам) succurrere (1. 11 pr. D. 44, 2).

    11) вид, способ, quatuor c. obligationum (1. 44 pr. 1). 44, 7 и, quatuor c. exsecutione obligationis (1. 85 pr. D. 45, 1);

    c. faciendi (1. 218 D. 50, 16).

    12) определение (1. 1 § 6 D. 7, 9).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > causa

  • 14 opera

    1) старание, труд, fructus, qui diligentia et opera eius (sc. bonae f. emtoris) pervenerunt (1. 45 D. 22, 1. 1. 48 pr. D. 41, 1. 1. 5 § 6 D. 44, 7);

    operam suam accommodare, ingerere (см.);

    operam dare (см. s. 2); (Gai. III. 202);

    gratuitam op. exhibere;

    gratuitae op. (см.);

    operam suam, operas suas locare (см. s. b); (1. 51 § 1 D. 19, 2); особ. о работах, услугах рабов, отпущенников (tit. D. 7, 7; 38, 1. C. 3, 33; 6, 3. 1. 3. 4 D. 7, 7. 1. 5 eod. cf. 1. 1 § 9 D. 35, 2. 1. 2 D. 33, 2. 1. 12 § 3 D. 7, 1. 1. 31 D. 6, 1. cf. 1. 7 § 5 D. 38, 1. 1. 44 § 2 D. 40, 12. 1. 45 pr. D. 29, 2. 1. 47 D. 41, 1. 1. 2 D. 33, 1. 1. 1 D. 38, 1);

    op. fabriles, officiales, liberales (свободные профессии), hutrionicae, pictoriae, pistoriae (см.);

    artificii operas praestare - turpes op. exercere (1. 16 pr. eod. 1. 49 eod.);

    operas praestare, edere;

    operarum praestatio, editio (см.);

    operas exhibere, reddere (см.);

    imponere;

    indicere (см.); (Gai. IV. 162);

    cedit dies operarum;

    cedunt operae (см. cedere s. 7. b); (1. 34. 37 pr. 41. 43 eod. 1. 7 § 4. 9. 1. 46. 47. 48 pr. 51 eod. 1. 7 § 5. 1. 11 § 2. 1. 30 § 1 eod.); тк. рабочая сила животных: op. hominis vel cuius alterius animalis relictae (1. 5 § 3 D. 7, 9);

    opera = употребление (1. 1 § 4 D. 18, 6).

    2) работник, = operarius (1. 137 § 3 D. 45, 1).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > opera

  • 15 aequalis

    I aequālis, e [ aequus ]
    1) ровный (terra O; loca Sl; planities PM)
    2)
    а) равный, одинаковый ( partes C)
    3) (тж. aequali aevo V) одного возраста, одних лет ( amici aequales animis et annis O)
    4) современный (ae. temporum illorum C или illis temporibus L)
    5) равномерный, соразмерный, пропорциональный (membris ae. et congruens Su); мерный, размеренный (ictus O; imber L)
    6) ровный в обращении, уравновешенный (aequalem se omnibus exhibere Eutr)
    II aequālis, is (abl. ī)m., f.
    1) ровесник, сверстник, друг детства (amicus et ae. meus C)
    2) современник (Livius Andronjcus Ennio ae. fuit L)

    Латинско-русский словарь > aequalis

  • 16 molestia

    ae f. [ molestus ]
    1) неприятное чувство, душевная мука, неудовольствие, подавленность, досада, тягота ( vitae molestias minuere C)
    molestiam abere Cощущать или (тж. exhibere C) причинять досаду
    2) неприятность, беспокойство, тягость, обременительность ( sarcinarum Ap)
    m. navigandi Suморская болезнь
    3) натянутость, вымученность, деланность, неестественность ( elegantia sine molestiā C)

    Латинско-русский словарь > molestia

  • 17 naumachia

    Латинско-русский словарь > naumachia

  • 18 negotium

    negōtium, ī n. [ nec + otium ]
    1) занятие, дело, работа, деятельность ( negotia domestica C)
    n. publicum Pl, C, Sl etc. — государственное дело, общественная работа, тж. должность, пост
    n. alicui dare C, Nep, T etc. (mandare C) — возложить на кого-л. (поручить кому-л.) дело
    n. gerĕre (agere) C, QC etc.вести дело (дела)
    quid negotii est? Pl — в чём дело?, что такое? (ср. 2.)
    2) трудность, трудное дело, беспокойство (n. magnum G; satis habui negotii C)
    facĭli (lĕvi) negotio AV, Amm — без особого труда, легко
    3) неприятность, хлопоты ( molestis negotiis implicari C)
    facessĕre C (facere O, exhibēre C) alicui negotia — наделать кому-л. хлопот
    4) обстоятельства, положение ( in atrōci negotio Sl)
    5) военное предприятие, сражение, бой
    6) личность, создание, субъект (n. lentum, notum C)

    Латинско-русский словарь > negotium

  • 19 plurifariam

    plūrifāriam adv. [ plus ]
    2) разнообразно, различно, на разные: лады Dig
    p. superari Ap — быть превзойдённым многими, уступать многим

    Латинско-русский словарь > plurifariam

  • 20 affectus [2]

    2. affectus, ūs, m. (afficio), der durch äußere Eindrücke bewirkte körperliche od. geistige Zustand, I) der körperliche Zustand, die Verfassung, corporis affectus (Plur.), Cels. 3, 18 in. u. (ohne corporis) 2, 15 extr. – II) der geistige Zustand, die Verfassung, Stimmung des Gemüts, 1) im allg.: animi, Cic.: mentis, Ov. – absol. = der Gemütszustand, die Gemütsstimmung, die Regung des Herzens, die Empfindung, das Gefühl, tacitus, Ov.: publicus, öff. Stimmung, Sen.: intimi affectus mei, Sen.: matrum affectus, Tac.: veri affectus (Ggstz. affectus ficti et imitati), Quint. u. Tac.: hunc affectum adversus omnes habere, Sen.: dubiis affectibus errat, Ov. – 2) das erregte lebhafte Gefühl = die Aufwallung, die Gemütsbewegung, Leidenschaft (klass. animi motus od. commotio), griech. πάθος (vgl. Quint. 6, 2, 8. Gell. 1, 26, 10), amoris, avaritiae, metus affectus, Quint.: diversos affectus exprimere, flentis et gaudentis, Plin.: affectus erumpunt, frigescunt, languescunt, tepent u. dgl., Quint. – Insbes.: a) von heftigen Regungen (vgl. Sen. ep. 75, 10), die Leidenschaft = die Gier, das Verlangen, Plin. pan., Tac. u. Iuven. – b) von zärtlichen Regungen, die Leidenschaft = die zärtliche Neigung, das Wohlwollen, die Zärtlichkeit, Liebe, erga fratris filiam, Plin. ep.: affectum parentis exhibere, Plin. ep., od. praestare, Suet.: affectu omni diligi, Dict.: dah. meton., Plur. affectus, die geliebten Gegenstände, die Lieben (Weiber u. Kinder), Lucan., Capit. u.a. – c) die Willenskraft, der Wille, aff. furandi, ICt.: absol., quia affectu carent, ICt.

    lateinisch-deutsches > affectus [2]

См. также в других словарях:

  • exhibere — index exhibit Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • EXHIBERE — vox Amphitheatralis, Mart. de Spectac. Epigr. 9. cuius lemma, De Rhinocerote: Praestitit exhibitus totâ tibi, Caesar, arenâ, Quae non promisit proelia rhinoceros. Ad quem locum vide Raderi Notas …   Hofmann J. Lexicon universale

  • exhibere — /egzabiriy/ To present a thing corporeally, so that it may be handled. To appear personally to conduct the defense of an action at law …   Black's law dictionary

  • exhibere — /egzabiriy/ To present a thing corporeally, so that it may be handled. To appear personally to conduct the defense of an action at law …   Black's law dictionary

  • exhibere — To produce; to produce in a court of justice; to offer as an exhibit …   Ballentine's law dictionary

  • ad officium justiciariorum spectat, unicuique coram eis placitanti justitiam exhibere — /aed afish(iy)am jastishiyeriyoram spektat yuwnak(yuw)aykwiy koram iyas plaesataentay jastish(iy)am eksabiriy/ It is the duty of justices to administer justice to every one pleading before them …   Black's law dictionary

  • ad officium justiciariorum spectat, unicuique coram eis placitanti justitiam exhibere — /aed afish(iy)am jastishiyeriyoram spektat yuwnak(yuw)aykwiy koram iyas plaesataentay jastish(iy)am eksabiriy/ It is the duty of justices to administer justice to every one pleading before them …   Black's law dictionary

  • exhiber — [ ɛgzibe ] v. tr. <conjug. : 1> • XIIIe; lat. exhibere, de ex « hors de » et habere « avoir, tenir » 1 ♦ Dr. Produire (un document officiel, une pièce) devant l autorité. ⇒ montrer, présenter, produire, représenter. Exhiber ses papiers, ses …   Encyclopédie Universelle

  • exhiba — EXHIBÁ, exhibez, vb. I. tranz. (Rar) A arăta ceva în public (în mod ostentativ), a etala, a se făli cu ceva. – Din fr. exhiber, lat. exhibere. Trimis de Iris, 13.09.2007. Sursa: DEX 98  EXHIBÁ vb. v. etala. Trimis de siveco, 13.09.2007. Sursa …   Dicționar Român

  • exhibir — (Del lat. exhibere.) ► verbo transitivo/ pronominal 1 Mostrar a una persona o una cosa en público: ■ exhibía orgullosa sus joyas. ► verbo transitivo 2 DERECHO Presentar documentos o pruebas ante quien corresponda. ► verbo pronominal 3 Procurar… …   Enciclopedia Universal

  • exhibieren — ex|hi|bie|ren 〈V. tr.; hat; geh.〉 1. aushändigen, ausstellen (Papiere) 2. darlegen, vorzeigen [<lat. exhibere „vorführen, darbieten“] * * * ex|hi|bie|ren <sw. V.; hat [lat. exhibere = darbieten, zeigen] (bildungsspr., oft abwertend): a) ↑… …   Universal-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»