Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

dicti

  • 21 antiquarius

    antiquārĭus, a, um d'antiquité, relatif à l'antiquité.    - antīquārĭus, a, Tac. Juv.: celui ou celle qui a la passion de l'antiquité.    - antīquārĭus, ii, m. Aug.: copiste, celui qui transcrit les livres anciens.
    * * *
    antiquārĭus, a, um d'antiquité, relatif à l'antiquité.    - antīquārĭus, a, Tac. Juv.: celui ou celle qui a la passion de l'antiquité.    - antīquārĭus, ii, m. Aug.: copiste, celui qui transcrit les livres anciens.
    * * *
        Antiquarius, Adiect. vnde Antiquarii homines dicti sunt. Sueton. Qui sont curieux d'user de mots anciens.
    \
        Antiquarius. Iuuenal. Un homme curieux d'avoir ou scavoir choses antiques.

    Dictionarium latinogallicum > antiquarius

  • 22 cinaedi

        Cinaedi, Dicti sunt apud veteres, saltatores. Plaut. Danseurs.

    Dictionarium latinogallicum > cinaedi

  • 23 circenses

    circenses, ĭum, m. (s.-ent. ludi) jeux du cirque.    - circenses edere (committere): donner (au peuple) des jeux dans le cirque.
    * * *
    circenses, ĭum, m. (s.-ent. ludi) jeux du cirque.    - circenses edere (committere): donner (au peuple) des jeux dans le cirque.
    * * *
        Circenses, Ludi dicti sunt, quod in Circo fierent. Virgil. Jeux publiques de luicteurs, et de chevaulx courans à qui mieulx, qui se faisoyent à Romme en une place grande et spatieuse pour donner passetemps au peuple.

    Dictionarium latinogallicum > circenses

  • 24 dictum

    dictum, i, n. [st2]1 [-] parole, mot. [st2]2 [-] parole, promesse. [st2]3 [-] sentence, précepte, maxime, proverbe. [st2]4 [-] bon mot. [st2]5 [-] poésie, vers, composition poétique. [st2]6 [-] ordre, commadement. [st2]7 [-] prophétie, prédiction.    - dicta dare (facere): parler.    - dictis manere, Virg.: tenir ses promesses.    - dicto citius, Virg. En. 1.142: plus vite que la parole.    - dicto audientem esse: être obéissant aux ordres.    - voir dictus.
    * * *
    dictum, i, n. [st2]1 [-] parole, mot. [st2]2 [-] parole, promesse. [st2]3 [-] sentence, précepte, maxime, proverbe. [st2]4 [-] bon mot. [st2]5 [-] poésie, vers, composition poétique. [st2]6 [-] ordre, commadement. [st2]7 [-] prophétie, prédiction.    - dicta dare (facere): parler.    - dictis manere, Virg.: tenir ses promesses.    - dicto citius, Virg. En. 1.142: plus vite que la parole.    - dicto audientem esse: être obéissant aux ordres.    - voir dictus.
    * * *
        Dictum, dicti, por omni sermone intelligitur. Terent. Une parolle ou un mot.
    \
        Absona dicta fortunis. Horat. Parolles discordantes à l'estat, Qui ne conviennent point à l'estat.
    \
        Dictum anceps. Bud. Parolle à deux visages, ou à deux ententes.
    \
        Dicta bona, pro Salsis. Cic. Parolles bonnes et bien sententieuses.
    \
        Docta. Plaut. Belles parolles et bien dictes.
    \
        Ridiculum dictum. Quintil. Parolle pour rire.
    \
        Audiens dicto. Quintil. Qui fait ce qu'on luy dict et commande.
    \
        Consequi omnia dictis. Ouid. Comprendre et dire tout.
    \
        Aurea dicta depasci. Lucret. Cueillir par ci par là.
    \
        Eliminare foras dicta. Horat. Reporter dehors, Redire ailleurs.
    \
        Haurire dicta auribus. Ouid. Escouter, Ouir.
    \
        Memori pectore dicta notare. Ouid. Mettre en sa memoire, Retenir.
    \
        Dicto obediens. Plaut. Qui fait ce qu'on luy dit et commande.
    \
        Dictis onerare aliquem. Plaut. Le tanser fort et ferme.
    \
        Dictis bonis petere. Plaut. Gratieusement et par bonnes parolles.
    \
        Mutua dicta referre. Ouid. Respondre.
    \
        Resoluere dicta. Quintil. Dissouldre.
    \
        Facta arguebantur, dicta erant impune. Tacit. Les faicts estoyent reprins et punis, mais non point les parolles.
    \
        Dictum, idem quod Prouerbium, siue Adagium. Terent. Proverbe.

    Dictionarium latinogallicum > dictum

  • 25 erythinus

    ĕrythīnus, i, m. rouget (poisson). --- Plin. 9, 16, 23, § 166; Ov. Hal. 104.    - [gr]gr. ἐρυθῖνος.
    * * *
    ĕrythīnus, i, m. rouget (poisson). --- Plin. 9, 16, 23, § 166; Ov. Hal. 104.    - [gr]gr. ἐρυθῖνος.
    * * *
        Erythinus, seu Erythrinus, aut Erythricus. Plin. Une espesse de poisson marin. Sunt autem Erythini (hoc est, vt Latini interpretantur, rubelli siue rubelliones, et rubri a colore dicti) pisces qui nunc a Graecis corrupto nomine Lethrini, quasi Erythrini, a Venetis Arbores, a Romanis Phragolini, ab Hispanis Pagellae vocantur, a Gallis Pageots.

    Dictionarium latinogallicum > erythinus

  • 26 lubricus

    lūbrĭcus, a, um [st1]1 [-] glissant, où l'on glisse; lisse, poli; gluant.    - assiduo lubricus imbre lapis, Mart. 4, 18, 2.: pierre que la pluie continuelle a rendue glissante.    - lubrica glacies, Liv.: glace qui fait glisser.    - anceps hic et lubricus locus est, etiam cum illi necessitas lenocinatur, Plin. Ep. 1, 8: dangereux et glissant est ce lieu, alors même que la nécessité nous y presse.    - lubricus anguis ingens, Virg. En. 5: un énorme serpent ondoyant. [st1]2 [-] difficile, dangereux, périlleux, hasardeux, délicat.    - perdifficilis et lubrica defensionis ratio, Cic. Planc. 2, 5: plan de défense bien difficile et bien délicat. [st1]3 [-] mobile, coulant.    - natura lubricos oculos fecit, Cic. Nat. 2, 57, 142: la nature a donné aux yeux la mobilité. [st1]4 [-] qui échappe, qui fuit, inconstant, incertain, décevant, trompeur, séduisant.    - vultus nimium lubricus aspici, Hor. C. 1, 19, 8: visage trop séduisant à regarder.    - nequiquam patrias tentasti lubricus artes, Virg. En. 11, 716: en vain, pour m'échapper, tu as essayé les ruses chères à ta patrie. [st1]5 [-] porté à, disposé à, prêt à.    - flore capi juvenum primaevo lubrica mentem nympha, Sil. 5: nymphe trop portée à s'éprendre de jeunes hommes à la fleur de l'âge.    - aetas, quae magis ad vitium lubrica esse consuevit, Ambr.: âge qui est plus qu'un autre porté au vice.
    * * *
    lūbrĭcus, a, um [st1]1 [-] glissant, où l'on glisse; lisse, poli; gluant.    - assiduo lubricus imbre lapis, Mart. 4, 18, 2.: pierre que la pluie continuelle a rendue glissante.    - lubrica glacies, Liv.: glace qui fait glisser.    - anceps hic et lubricus locus est, etiam cum illi necessitas lenocinatur, Plin. Ep. 1, 8: dangereux et glissant est ce lieu, alors même que la nécessité nous y presse.    - lubricus anguis ingens, Virg. En. 5: un énorme serpent ondoyant. [st1]2 [-] difficile, dangereux, périlleux, hasardeux, délicat.    - perdifficilis et lubrica defensionis ratio, Cic. Planc. 2, 5: plan de défense bien difficile et bien délicat. [st1]3 [-] mobile, coulant.    - natura lubricos oculos fecit, Cic. Nat. 2, 57, 142: la nature a donné aux yeux la mobilité. [st1]4 [-] qui échappe, qui fuit, inconstant, incertain, décevant, trompeur, séduisant.    - vultus nimium lubricus aspici, Hor. C. 1, 19, 8: visage trop séduisant à regarder.    - nequiquam patrias tentasti lubricus artes, Virg. En. 11, 716: en vain, pour m'échapper, tu as essayé les ruses chères à ta patrie. [st1]5 [-] porté à, disposé à, prêt à.    - flore capi juvenum primaevo lubrica mentem nympha, Sil. 5: nymphe trop portée à s'éprendre de jeunes hommes à la fleur de l'âge.    - aetas, quae magis ad vitium lubrica esse consuevit, Ambr.: âge qui est plus qu'un autre porté au vice.
    * * *
        Lubricus, pen. corr. Adiect. vt Lubricus locus. Cic. Glissant ou grillant tellement qu'on ne si peult arrester, Lubrique.
    \
        Lubricus anguis. Virgil. Qui est si glissant qu'on ne le peult tenir és mains qu'il n'eschappe.
    \
        Oculi dicti sunt lubrici. Cic. Qui sont en lieu grillant et sans arrest, Qui facilement se meuvent ca et là.
    \
        Lubricam adolescentiam, per translationem vocamus. Cic. En laquelle on grille et tombe on facilement en peché.
    \
        Lubricus. Virgil. Decevant, Muable, Variable, Incertain.
    \
        Lubricus assensus. Cic. Accord inconstant.

    Dictionarium latinogallicum > lubricus

  • 27 nomen

    nōmĕn, ĭnĭs, n. [*gnovimen, *gnomen →gnosco, nosco]    - gén. sing. arch. nominus. [st1]1 [-] ce qui permet de connaître, nom, dénomination, nom de famille.    - eunuchus nomine Pothinus, Caes. BC. 3: *un eunuque, Pothinus par son nom* = un eunuque appelé Pothinus.    - mulier, Lamia nomine, Cic.: une femme du nom de Lamia.    - est mihi nomen Petrus ou Petro (Petro: datif par attraction avec mihi): je m'appelle Pierre (**à moi est le nom Pierre**).    - fons cui nomen Arethusa est: **la fontaine à laquelle est le nom Aréthuse** = la fontaine qui s'appelle Aréthuse.    - ad nomen respondere: répondre à l'appel de son nom.    - ex re (ab re) nomen capere: tirer son nom de qqch.    - alicui rei nomen imponere (dare, ponere, indere): donner un nom à qqch.    - alicui nomen imponere, Liv.: donner un nom à qqn.    - carmina sub alieno nomine edere, Suet. Aug. 55: publier des vers sous un nom d'emprunt.    - appellare aliquem nomine, Cic.: appeler qqn par son nom.    - cui saltationi Titius nomen est, Cic. Brut. 62, 225: cette mimique porte le nom de Titius.    - quae voluptatis nomen habent, Cic.: choses qui portent le nom de plaisir.    - poetae nomen, Cic.: le nom de poète.    - nomen dare (edere, profiteri): s’enrôler, donner son nom pour être soldat.    - nomen dare in conjurationem, Tac.: s'enrôler dans une conspiration.    - stipendium ad nomen singulis persolutum est, Liv. 28: on paya toute la solde à chacun d'eux à l'appel de son nom. [st1]2 [-] nom illustre, réputation, renom, titre, renommée, gloire, célébrité.    - nomen habere, Cic.: avoir un nom.    - magnum nomen habere, Cic.: avoir un grand renom.    - tanti Tyrii Cassium faciunt, tantum ejus nomen est, Cic. Phil. 11: tant les Tyriens estiment Cassius! tant est grande sa renommée!    - tantum ejus in Syria nomen est, Cic. Phil. 11: tant il a de prestige en Syrie.    - nomen alicujus stringere, Ov. Tr. 2: ternir la réputation de qqn.    - homines nonnullius in litteris nominis, Plin Ep. 7: hommes de quelque renom dans les lettres.    - vos me imperatoris nomine appellavistis, Caes. BC. 2: vous m'avez donné le titre d'imperator.    - ne vinum nomen perdat, Cato, R. R. 25: pour que le vin ne perde pas ses qualités.    - pomis sua nomina servare,Virg. G. 2: garder aux fruits leur renommée. [st1]3 [-] famille, race, catégorie, personne; nation.    - nomen Romanum: la domination romaine, la nation romaine, le peuple romain, la puissance romaine (tout ce qui est appelé romain). [st1]4 [-] nom mis en avant, rubrique, titre, article.    - alio nomine, Cic.: à un autre titre.    - nomine meo, Cic.: pour ma part, pour mon compte.    - Caesarem suo nomine odisse, Caes.: haïr César à titre personnel.    - nomine lucri, Cic.: à titre de gain. [st1]5 [-] mot, terme, expression; nom (t. de gram.); vain mot, apparence ([]réalité).    - nomen carendi, Cic. Tusc. 1: le mot carere.    - in hoc nomine, Cic. Verr. 4, 125: à propos de ce mot, quand on parla de ces objets.    - reges, nomine magis quam imperio, Nep.: rois, qui en avaient le nom plus que l'autorité.    - nomen duarum legionum habere, Cic. Att. 5, 15, 1: avoir deux légions de nom. --- cf. Cic. Rep. 1, 51 ; Par. 17. [st1]6 [-] prétexte, cause, raison, motif, sujet.    - nomine + gén.: à titre de, sous prétexte de, sous couleur de, au nom de; par égard pour, à cause de.    - Antonio tuo nomine gratias egi, Cic. Att. 1: j'ai remercié Antoine en ton nom.    - ab amicitia Q. Pompei meo nomine se removerat, Cic.: il avait rompu avec Pompée à cause de moi.    - amicitiae nostrae nomine, Cic.: au nom de notre amitié.    - intellegitur nec... nec fortitudinem patientiamque laudari suo nomine, Cic. Fin. 1: on comprend que ni... ni le courage et la force de résistance ne sont loués par eux-mêmes.    - honestis nominibus, Sall. C. 38: avec de beaux prétextes.    - sub honesto patrum aut plebis nomine, Sall.: sous le couvert honorable de la défense du sénat ou de la plèbe.    - me nomine neglegentiae suspectum esse tibi esse doleo, Cic. Fam. 2, 1, 1: je souffre d'être soupçonné par toi de négligence. [st1]7 [-] nom de la personne que l'on accuse.    - nomen alicujus deferre (ad praetorem): accuser qqn (devant le préteur).    - nomen recipere: (se dit du préteur), accueillir l’accusation, la rendre recevable. [st1]8 [-] titre d'une dette, créance, dette; débiteur.    - nomen solvere (expedire): payer une dette (le nom du débiteur est inscrit sur les livres de comptes).    - bonum nomen, Cic. Fam. 5: bon payeur.    - lenta nomina non mala, Sen. Ben. 5: débiteurs en retard, mais solvables.
    * * *
    nōmĕn, ĭnĭs, n. [*gnovimen, *gnomen →gnosco, nosco]    - gén. sing. arch. nominus. [st1]1 [-] ce qui permet de connaître, nom, dénomination, nom de famille.    - eunuchus nomine Pothinus, Caes. BC. 3: *un eunuque, Pothinus par son nom* = un eunuque appelé Pothinus.    - mulier, Lamia nomine, Cic.: une femme du nom de Lamia.    - est mihi nomen Petrus ou Petro (Petro: datif par attraction avec mihi): je m'appelle Pierre (**à moi est le nom Pierre**).    - fons cui nomen Arethusa est: **la fontaine à laquelle est le nom Aréthuse** = la fontaine qui s'appelle Aréthuse.    - ad nomen respondere: répondre à l'appel de son nom.    - ex re (ab re) nomen capere: tirer son nom de qqch.    - alicui rei nomen imponere (dare, ponere, indere): donner un nom à qqch.    - alicui nomen imponere, Liv.: donner un nom à qqn.    - carmina sub alieno nomine edere, Suet. Aug. 55: publier des vers sous un nom d'emprunt.    - appellare aliquem nomine, Cic.: appeler qqn par son nom.    - cui saltationi Titius nomen est, Cic. Brut. 62, 225: cette mimique porte le nom de Titius.    - quae voluptatis nomen habent, Cic.: choses qui portent le nom de plaisir.    - poetae nomen, Cic.: le nom de poète.    - nomen dare (edere, profiteri): s’enrôler, donner son nom pour être soldat.    - nomen dare in conjurationem, Tac.: s'enrôler dans une conspiration.    - stipendium ad nomen singulis persolutum est, Liv. 28: on paya toute la solde à chacun d'eux à l'appel de son nom. [st1]2 [-] nom illustre, réputation, renom, titre, renommée, gloire, célébrité.    - nomen habere, Cic.: avoir un nom.    - magnum nomen habere, Cic.: avoir un grand renom.    - tanti Tyrii Cassium faciunt, tantum ejus nomen est, Cic. Phil. 11: tant les Tyriens estiment Cassius! tant est grande sa renommée!    - tantum ejus in Syria nomen est, Cic. Phil. 11: tant il a de prestige en Syrie.    - nomen alicujus stringere, Ov. Tr. 2: ternir la réputation de qqn.    - homines nonnullius in litteris nominis, Plin Ep. 7: hommes de quelque renom dans les lettres.    - vos me imperatoris nomine appellavistis, Caes. BC. 2: vous m'avez donné le titre d'imperator.    - ne vinum nomen perdat, Cato, R. R. 25: pour que le vin ne perde pas ses qualités.    - pomis sua nomina servare,Virg. G. 2: garder aux fruits leur renommée. [st1]3 [-] famille, race, catégorie, personne; nation.    - nomen Romanum: la domination romaine, la nation romaine, le peuple romain, la puissance romaine (tout ce qui est appelé romain). [st1]4 [-] nom mis en avant, rubrique, titre, article.    - alio nomine, Cic.: à un autre titre.    - nomine meo, Cic.: pour ma part, pour mon compte.    - Caesarem suo nomine odisse, Caes.: haïr César à titre personnel.    - nomine lucri, Cic.: à titre de gain. [st1]5 [-] mot, terme, expression; nom (t. de gram.); vain mot, apparence ([]réalité).    - nomen carendi, Cic. Tusc. 1: le mot carere.    - in hoc nomine, Cic. Verr. 4, 125: à propos de ce mot, quand on parla de ces objets.    - reges, nomine magis quam imperio, Nep.: rois, qui en avaient le nom plus que l'autorité.    - nomen duarum legionum habere, Cic. Att. 5, 15, 1: avoir deux légions de nom. --- cf. Cic. Rep. 1, 51 ; Par. 17. [st1]6 [-] prétexte, cause, raison, motif, sujet.    - nomine + gén.: à titre de, sous prétexte de, sous couleur de, au nom de; par égard pour, à cause de.    - Antonio tuo nomine gratias egi, Cic. Att. 1: j'ai remercié Antoine en ton nom.    - ab amicitia Q. Pompei meo nomine se removerat, Cic.: il avait rompu avec Pompée à cause de moi.    - amicitiae nostrae nomine, Cic.: au nom de notre amitié.    - intellegitur nec... nec fortitudinem patientiamque laudari suo nomine, Cic. Fin. 1: on comprend que ni... ni le courage et la force de résistance ne sont loués par eux-mêmes.    - honestis nominibus, Sall. C. 38: avec de beaux prétextes.    - sub honesto patrum aut plebis nomine, Sall.: sous le couvert honorable de la défense du sénat ou de la plèbe.    - me nomine neglegentiae suspectum esse tibi esse doleo, Cic. Fam. 2, 1, 1: je souffre d'être soupçonné par toi de négligence. [st1]7 [-] nom de la personne que l'on accuse.    - nomen alicujus deferre (ad praetorem): accuser qqn (devant le préteur).    - nomen recipere: (se dit du préteur), accueillir l’accusation, la rendre recevable. [st1]8 [-] titre d'une dette, créance, dette; débiteur.    - nomen solvere (expedire): payer une dette (le nom du débiteur est inscrit sur les livres de comptes).    - bonum nomen, Cic. Fam. 5: bon payeur.    - lenta nomina non mala, Sen. Ben. 5: débiteurs en retard, mais solvables.
    * * *
        Nomen, nominis, pen. corr. n. g. Virgil. Le nom de quelque chose que ce soit.
    \
        Nec mihi cognatus fuit quisquam istoc nomine. Terent. Qui fust ainsi nommé.
    \
        Sanguinis nomina, vt pater, frater, soror, etc. Ouid. Les noms de consanguinité.
    \
        Ambitus nominum. Plin. In nominum ambitu est. Il ha beaucoup de noms.
    \
        Causa nominis est in dubio. Ouid. On ne scait pourquoy il ha tel nom.
    \
        Inane nomen. Lucret. Le nom d'une chose qui jamais ne fut, et jamais ne sera.
    \
        Surdum nomen. Sil. Duquel n'est point de bruit ne renom.
    \
        Vagi nominis est ambrosia. Plin. Elle ha beaucoup de noms, les uns l'appellent d'une sorte, les autres autrement.
    \
        Accipere nomen Dicti. Quintil. Estre appellé et nommé Dictum.
    \
        Addere nomen alicui. Ouid. Donner et imposer un nom.
    \
        Affari nomine. Cic. Parler à aucun en le nommant par son nom.
    \
        Arrogare sibi nomen. Quintil. S'attribuer un nom.
    \
        Clamare aliquem nomine. Virgil. L'appeler par son nom.
    \
        Compositum nomen terrori. L. Florus. Pour faire paour.
    \
        Deductum nomen ab Anco. Ouid. Desduict et derivé d'Ancus, ou descendant, etc.
    \
        Iulius a magno demissum nomen Iulo. Virgil. Derivé.
    \
        Sic illos nomine dicunt. Virgil. On les nomme ainsi en leur nom.
    \
        Habet nomen Fabius. Ouid. On le nomme Fabius, Il ha nom Fabius.
    \
        Moenia habentia nomen positoris. Ouid. Ville ayant et portant le nom de son fondateur.
    \
        Notus mihi nomine tantum. Horat. Je ne le congnois que de nom.
    \
        Reddere aliquem nomine. Virgil. Avoir tel nom que luy.
    \
        Sedet nomen Polynicis in ore. Stat. Il ha tousjours le nom de Polynices en la bouche, Il ne parle que de Polynices.
    \
        Signata nomina saxo. Ouid. Entaillez, Engravez.
    \
        Faustulo fuisse nomen ferunt. Liu. On dit qu'il avoit nom Faustulus.
    \
        Nomen. Virgil. Bruit et renommee.
    \
        Pomis sua nomina seruat. Virgil. Leur bonté naturelle et vigueur.
    \
        Fortissima nomina. Sil. Gents vaillants.
    \
        Magna nomina. Plin. iunior. Gents de grand renom.
    \
        Committere nomen alicuius aeternae famae. Ouid. Rendre immortel.
    \
        Stringere nomen alicuius. Ouid. Mesdire et detracter d'aucun.
    \
        Multis nominibus est hoc vitium notandum. Cicero. Pour beaucoup de causes et raisons.
    \
        Ab amicitia Q. Pompeii meo nomine se remouerat, vt scitis, Scipio. Cic. Pour l'amour de moy, ou A cause de moy.
    \
        Portorii nomine aliquid exigere. Cic. Pour le, etc.
    \
        Dissoluere alicui alterius nomine. Cic. Payer pour autruy.
    \
        Res suo nomine in iudicium nunquam est vocata. Cic. Ceste cause en soy et principalement en fut encore jamais debatue.
    \
        Vno nomine. Cic. Par un mot, Generalement.
    \
        Nominibus honestis. Sallustius. Soubs honneste couverture, ou couleur.
    \
        Hoc vno nomine absolui velle. Cic. Pour ceste seule cause.
    \
        Nomina. Cic. Les item et articles d'un compte et autres papiers.
    \
        Nomina. Cic. Les noms et debtes.
    \
        Expedire nomina. Cicero. Chevir avec ses creanciers, Payer ses debtes.
    \
        Nomina exigere. Cic. Demander ses debtes, Se faire payer de ses debtes.
    \
        Idonea nomina inuenire. Caius iuriscon. Rencontrer gents qui ont bien de quoy, et bons payeurs. B.
    \
        Impedita nomina. Liu. Debtes longues qui ne sont pas prestes.
    \
        Nomina transcribere in alios. Liu. Transporter ses debtes à d'autres personnes, Les mettre soubs le nom d'autruy.
    \
        Nomen suum alicui commodare ad translationem criminis. Cic. Prester son nom à aucun luy disant, Deschargez vous sur moy.
    \
        Nomen absentis recipere. Cic. Recevoir un accusateur à deferer et poursuyvre aucun absent et hors du pays.
    \
        Ad nomina respondere. Liu. Comparoir au jour de la monstre.

    Dictionarium latinogallicum > nomen

  • 28 tetrici

        Tetrici, dicti sunt homines. Martial. Tristes et severes.
    \
        Rusticus tetricus. Columel. Rude paisan.

    Dictionarium latinogallicum > tetrici

  • 29 ante

    ante (alte Form anti, wovon antidea, antideo; altind. ánti, gegenüber, angesichts, griech. ἀντί, gegenüber, got. and, entlang, auf, über), vorn, vor (Ggstz. post), Adv. u. Praep., I) Adv.: A) im Raume, vorn, voran (Ggstz. post, a tergo), ante aut post pugnare, Liv.: ut et aliquis ante et a tergo complures, qui sequantur, retinaculis eos (boves) contineant, Col.: coronatus stabit et ante calix, Tibull.: ante volans, Verg.: Morbos agit ante (vor sich her), Verg. – in der Bewegung, nach vorn, vorwärts (Ggstz. retro), ante ingredi, Cic. de fin. 5, 35: ante ferre gressum, Verg. Aen. 6, 677: neque post respiciens, neque ante prospiciens, Varr. sat. Men. 260.
    B) übtr.: 1) in der Reihenfolge, vorher (s. Drak. Liv. 37, 6, 4), quem locum paulo ante perstrinxi, Cic.: fugitivus ille, ut dixeram ante, Plaut.: quem ante diximus, Liv.: ut od. sicut ante dictum est, Liv.: ante dictus perfuga, Amm.: dies triginta ante dicti, Scrib.: ante dicta medicamenta, Scrib. – 2) in der Zeit: a) in Beziehung auf eine andere vergangene Zeit, vor, vorher (wo dann die genauere Angabe der Zeit bald im Abl., bald im Acc. steht, nach dem gew. Gebrauch dieser Kasus in Zeitverhältnissen, s. Zumpt § 395 f.u. 476 ff.), ante actum tempus, Lucr.: ante acti anni, Tibull.: ante facta (Ggstz. futura), Turpil. fr. u. Vitr.: ante partum u. ante parta (perta), Komik.: ante
    ————
    ad te falsum scripseram, Cic.: multis ante saeculis, Cic.: aliquot annis ante, Liv.: paucis annis ante, Cic.: paucis ante annis, Sall.: paucis ante diebus, Cic. u. Sall.: paucis mensibus ante, Caes.: ante annum, ein Jahr vorher, Col.: ante annum Troianae cladis, ein Jahr vor Trojas Fall, Iustin. – Mit versch. Advv., multo ante, Ter., od. ante multo, Cic.: longe ante, aliquanto ante u. ante aliquanto, paulo ante, Cic.: haud multum ante, Tac.: ante posteaque, Plin.: non ante consulto senatu, Liv. – Oft folgt quam auf ante (mit dem es bei vermindertem Nachdruck zu einem Wort antequam verbunden wird), eher als, ehe, bevor (m. folg. Indicat. u. Coni., s. Weißenb. § 444 u. in bezug auf den Indicat. u. Coni. des Praes. die richtigere Ansicht b. Benecke Cic. Deiot. 7. p. 90), ut te ante videret, quam a vita discederet, Cic.: veniam ante, quam plane ex animo tuo effluo, Cic.: ante quam de incommodis dico, Cic.: anno ante, quam mortuus est, Cic.: neque defatigabor ante, quam percepero, Cic.: nec ante nos hinc moverimus, quam patres acciverint, Liv.: auch m. Indicat. Imperf., nec ante, quam vires ad standum in muris ferendaque arma deerant, expugnati sunt, Liv. 23, 30, 4 (vgl. 23, 48, 1). – Bei Dichtern zuw. quam ante, Lucr., Tibull. u.a.: ebenso bei Dichtern zuw. pleon. prius... ante... quam, Verg.: u. prius... quam... ante, Prop. – non ante (nicht eher) m. folg. dum (bis), non ante absolvit, dum omnes rediere
    ————
    captivi, Amm. 17, 10, 8. – b) in Beziehung auf die Folge od. Gegenwart, vormals, früher, ehemals, Ov. fast. 1, 337. – c) zur Angabe der Ordnung, vorerst, zuerst (für das klassische primum), mit folg. deinde od. tum, Cels.: ante..., deinde..., tum, Cels. – d) sehr selten adjekt., neque ignari sumus ante malorum (= τῶν πρὶν κακῶν), der frühern Leiden, Verg. Aen. 1, 198: u. so Ps. Quint. decl. 5, 15.
    II) Praep. m. Acc., vor, A) im Raume: 1) eig.: post me erat Aegina, ante me Megara, Sulpic. in Cic. ep.: ut (simiae) catulos, quos impendio diligunt, ante se ferant, quoniam neglecti pone matrem haerent, Solin.: quemadmodum aliquando umbra antecedit, aliquando a tergo est, ita gloria aliquando ante nos est visendamque se praebet, aliquando in averso est, Sen.: ante pedes, Ter. u. Cic.: ante ostium, ante fores, Komik.: ante urbem, Turpil. fr.: ante oppidum, Cic.: alqm vinctum ante se agere, Nep. – bei Verben der Bewegung (s. Weißenb. Liv. 7, 41, 1; 26, 48, 10), ante signa progredi, Liv.: ante aram stetuere, Liv. – 2) übtr., zur Bezeichnung des Vorzugs in der Beurteilung od. Rangordnung (eig. die Bed. des prae, w.s., u. dah. seltener als dieses, v. Cicero u. Cäsar gar nicht gebraucht), vor, quem ante me diligo, vor mir, mehr als mich, Balb. in Cic. ep.: ante alqm od. alqd esse, jmd. od. etw. übertreffen, Sall. u.a. (s. Fabri Sall. Cat. 53, 3): u. so ante Iovem haberi, höher ste-
    ————
    hen als J., Curt. 8, 7 (25), 13. – Dah. sehr häufig a) in der Verbindung ante alios, Plaut., Liv. u.a. (s. Müller Liv. 1, 9, 12), ante omnes, Komik. u. Tac., ante cunctos, Plin. u.a., ante ceteros, Apul. flor. 16. p. 24, 17 Kr., zur Bezeichnung eines komparativ. Verhältnisses: dah. auch zuw. zur Steigerung neben Kompar. u. Superl., scelere ante alios immanior omnes, Verg.: ante alios miserandi magis, Liv.: longe ante alios acceptissimus militum animis, Liv.: ante cunctas mulieres longe deterrima coniuga, Apul. – b) ante omnia, α) vor allem andern, d.h. ehe alles andere geschieht, Liv. u.a. (vgl. Drak. Liv. 35, 34, 4). – β) komparativ, überaus, ganz besonders, ante omnia insignis, Liv.: dulces ante omnia Musae, die vor allem geliebten, überaus geliebten Musen, Verg.: ante omnia deplorati erant equites, Liv. – γ) im Anfang abzuhandelnder Gegenstände od. aufzuführender Gründe, zuvörderst, zunächst (ac primum quidem, καὶ πρῶτον μὲν οὖν), Quint. ö.; vgl. Spalding Quint. 4, 2, 4. Frotscher Quint. 10, 2, 4.
    B) in der Zeit (Ggstz. post), vor, ante lucem, Komik., Cic. u.a.: ante hunc diem, Ter.: ante brumam, Ter.: cum ante meridiem dictioni operam dedissemus, post meridiem in Academiam descendimus, Cic.: verum nec ante tertium neque post quintum annum iuvencos domari placet, Col.: solus omnium ante se principum, Tac. hist. 1, 50: omnium ante se primus,
    ————
    Flor. 3, 5, 22: omnium ante se genitorum diligentissimus vitae, Plin. 25, 5. – m. Zeitadvv., multo ante noctem, Liv.: paulo ante lucem, Sulpic. in Cic. ep. – seinem Kasus (bes. bei qui) zuw. nachgesetzt, diem statuo, quam ante, Cic. – Häufig auch die Zeitbestimmung umschrieben, entweder durch eine Person, qui honos togato habitus ante me est nemini, Cic.: oder durch einen Gegenstand, der in jene Zeit fällt, ante has meas litteras, vor Empfang dieser meiner Briefe, Cic.: oder durch Angabe des Amtes einer Person, ante aedilitatem meam, Cic.: oft auch solchen Substst. zur Verdeutlichung ein partic. perf. od. futur. pass. beigefügt, ante hanc urbem conditam, Cic.: ante decemviros creatos, Liv. – Besondere Ausdrücke sind noch: a) ante rem, vor dem Kampfe, Liv. 9, 40, 5. – b) ante finem,vor Ende, Plin. ep. 1, 13, 2. – c) ante annum, vor einem Jahre, ein Jahr vorher, Plin. ep. 8, 23, 7. Col. arb. 4, 2: so auch ante quadriennium, vier Jahre vorher, Tac. Agr. 45, 6: ante aliquot dies, einige Tage vorher, Nep. Dat. 11, 2 (dazu Nipp.). – d) ante tempus, d.i. α) vor der rechten Zeit, Liv. 31, 36, 3. – β) vor der festgesetzten, gesetzlichen Zeit, Cic. u. Suet. – e) ante diem (poet.), d.i. α) vor der Zeit, Ov. u. Stat. – β) vor der vom Schicksal bestimmten Zeit, Verg. u. Ov.: u. so ante annos suos, Ov. am. 2, 2, 46. – f) ante id tempus, bis zu dieser Zeit, quod ante id tempus accidit nulli,
    ————
    Caes.: qui honos huic uni ante id tempus contigit, Nep.: ebenso armorum quantum quaeque civitas domi quodque ante tempus (bis zu welcher Zeit) efficiat, constituit, Caes. – u. ante hoc, bis dahin, Tac. Germ. 13. – ante hunc diem numquam,bisher nie, Plaut. u. Ter.: dass. non ante usquam prius, Plaut. – g) ante certam diem, vor Ablauf eines bestimmten Tages, binnen einer bestimmten Zeit, equites ante certam diem decederent, Cic.: ante quem diem iturus sit, Caes. – h) ante verb. mit dies ( abgekürzt a.d.) und einer Ordnungszahl zur Angabe des Datums u. zwar nicht des vorhergehenden, sondern eben dieses Tages, zB. a.d. VIII Kalendas Decembres, den 8. (nicht den 9.) Tag vor den Kalenden des Dezembers, d.i. den 24. November, Cic.: a.d. IV Id. Mart. (ante diem quartum Idus Martias), d.i. den 12. März, Cic. Urspr. gehört ante zu Kalendas u. man sagte entweder ante die octavo Kalendas (d.i. octavo die ante Kalendas) od. ante diem octavum Kalendas (wie auch wir sagen: am achten od. den achten); letztere Redeweise wurde die herrschende, u. ante verwuchs mit dem diem so sehr, daß ihm (gleichs. antediem, wie proconsule), noch die Präpositionen in u. ex beigefügt werden konnten, u. so sagte man in ante diem (differre u. dgl.), Cic. u. Liv.: ex ante diem, von dem Tage an, Varr., Cic. u.a. Vgl. Manuzzi Cic. ep. 3, 12. Benecke Cic. Cat. 1, 7. p. 34. – Im Vulgärlat. m.
    ————
    Abl. zB. ante oculis omnium, Itala 2. Mach. 2, 23. – ante nachgestellt, caput ante, Tibull. 2, 5, 66.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ante

  • 30 ascensus

    ascēnsus, ūs, m. (ascendo), das Hinaufsteigen, Besteigen, I) eig. u. übtr.: 1) eig. (Ggstz. descensus): sui tergoris, Col.: in Capitolium, Cic.: Gallorum in Capitolium, Plin.: in caelum (Ggstz. descensus de caelo), Himmelfahrt (Christi), Eccl.: quorum (Alpium) mihi citus et facilis ascensus, Sidon.: alqm ascensu prohibere, Caes.: alqm ab eius templi aditu atque ascensu repellere, Cic.: alci aditum ascensumque difficilem praebere, Liv.: ascensum dare Gallis, die Möglichkeit des Erklimmens verschaffen, Caes.: mollioris ascensus viam invenire, Liv.: in ascensum arduos colles emunire, Sen.: ascensu summi fastigia tecti superare, emporsteigen zu usw., Verg.: aber ascensu vincere montes, übersteigen, Claud.: Plur., scalis ascensus tentare, Liv. 36, 24, 4. – von Gestirnen, der Aufgang, siderum, Plin.: scorpionis, Vulg. – 2) übtr., das Auf-, Emporsteigen = Gelangen zu etw., primus ad amplioris honoris gradum, Cic.: ad victoriam facilis ascensus, Nazar. pan.: hic ei gradus ad rem publicam, hic primus est aditus et ascensus ad popularem iactationem, Cic. – II) meton.: A) der Ort, auf dem man wohin steigt, der Zugang, Aufgang, die Anhöhe, der Abhang (sofern man ihn ersteigt), difficilis atque arduus, Cic., arduus ac difficilis, Liv.: minime arduus ad munitiones, Caes.: alio ascensu Aequos mittit, Caes.: tanto collis ascensu, bei der so
    ————
    starken Steigung des Hügels, Caes.: animadverso ad saxum ascensu aequo, Liv.: aedes tribunal habent et ascensum, einen Aufgang, eine Treppe, Vitr.: so ascensus valli duplices, Hyg. – im Bilde, in virtute multi ascensus, viele Stufen, Cic. Planc. 60. – B) eine Maschine, die emporgehoben wurde, um die Angreifenden auf gleiche Höhe mit der Mauer zu bringen, die Hebemaschine, Vitr. 10, 13 (19), 8 (ibid. § 3 ascendens machina). – C) als rhet. u. gramm. t. t., a) = κλιμαξ, die Steigerung, Klimax, Aquil. Rom. § 40. Mart. Cap. 5. § 536. – b) die Steigerung der Vergleichungsgrade, ascensus quidam ad amplificandam significationem gradus sunt dicti, Cledon. 37, 30 K. – D) personif., Ascēnsus, ī, m., der Gott der Aufgänge u. Abhänge, Tert. ad nat. 2, 15.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ascensus

  • 31 ascribo

    a-scrībo (ad-scrībo), scrīpsī, scrīptum, ere = επιγράφω, I) bei-, zuschreiben, schreibend beifügen, hinzusetzen, A) eig.: a) übh.: ascr. MAGNO, Cic.: illud, quod ascripsit, Cic.: causam mortis, Curt. – m. Ang. an wen? durch Dat., alci totiens salutem, Cic.: salutem plurimam alci (an jmd. einen herzlichen Gruß beifügen lassen, jmd. herzlich grüßen lassen), Cic. – m. Ang. wem? wozu? durch Dat., nomen suum emptioni, Cic.: Alexandri nomini regis titulum, Curt.: poenam foederibus, Cic.: motis senatu notas, Liv. – m. Ang. wohin? durch in m. Akk., alqd in eandem legem, Cic. – m. Ang. wo? durch in m. Abl., diem in epistula, Cic.: litteram ι (ἰῶτα) dativis casibus in ultima parte, Quint. – m. Ang. worüber? durch de m. Abl., tum ascripsit de locis, in quibus senatus consultum fieri iure posset, Gell. 14, 7, 7. – m. Ang. als wen? durch Prädik.-Acc., statuarum titulis (auf die usw.) se pronepotem Q. Catuli, Suet. Galb. 2. – b) zuschreiben = durch eine schriftliche Erklärung für jmd. od. etw. einsetzen, zuordnen, bestimmen, post aliquod tempus alios (legatos) ascribi iubent, Phaedr.: tutor his (verst. mulieribus) Graecorum legibus ascribendus fuit, Cic. – bes. im Testamente, alci legatum, Plin. ep., u. sibi legatum, Suet. – eine Person m. Ang. als wen? durch Prädik.-Acc., alqm alci cohaeredem, Suet.: alqm tutorem liberis, Cic. – c) in eine Liste,
    ————
    unter die Liste der u. der Pers. mit einschreiben, mit eintragen, mit einzeichnen, alcis nomen in albo profitentium citharoedorum, Suet. Ner. 21: ascribi inter homines, Oros. 6, 22. – bes. α) in die Bürgerliste, Romano censui, Oros. 6, 22. – u. als Bürger, alqm in civitatem, Cic.: im Passiv, ascriptum esse in id municipium, Cic.: ascriptum esse foederatis civitatibus u. in foederatis civitatibus, Cic.: alqm ascriptum Heracliensem dicere, für einen mit eingeschriebenen Heraklienser erklären, Cic. – β) als neue Kolonisten, colonos u. novos colonos, Liv.: m. Ang. wohin? durch Acc. der Ortsnamen od. durch Adv., colonos Venusiam, Liv.: veteranos Tarentum et Antium, Tac.: colonos eo (dahin) trecentos, Liv.: tertia pars agri adempta est, quo (wohin), si vellent, novos colonos ascribere possent, Liv. – γ) als Soldaten in die Stammrollen eintragen, urbanae militiae ascribi, Tac. hist. 2, 94: als überzählig, ascriptivi dicti, quod olim ascribebantur inermes, armatis militibus qui succederent, si quis eorum deperisset, Varr. LL. 7, 56: iure iurando se constrinxit, ne quem ascriptum (Überzähligen, Supernumerären) id est vacantivum (Dienstfreien) haberet, Lampr. Alex. Sev. 15, 3 ed. Peter (vgl. ascripticius, -ivi). – B) übtr.: a) zuordnen = festsetzen, bestimmen, ascriptus poenae dies, Phaedr.: u. habebit quisque quantum ille dies primus ascripsit, Sen. – b) zu einer Zahl, Klasse usw., unter eine Zahl
    ————
    zählen, rechnen, einer Klasse usw. beizählen, m. Ang. wozu? worunter? durch ad od. in m. Akk. u. durch bl. Dat., hunc ad tuum numerum (zur Zahl der Deinigen) libenter ascribito, Cic.: tu vero me ascribe in talem numerum, Cic.: ad hoc genus narrationes apologorum, Cic.: alqm ordinibus deorum, Hor.: alqm numinibus, Plin.: poëtas Satyris, Hor.: Peucinorum nationes Germanis, Tac.: Scythas Asiae, Curt.: alqm antiquis temporibus, Tac.: alcis sententiam suae, Cic. – m. Ang. als wen? durch einen Prädik.- Acc., alqm tertium ad amicitiam, Cic.: vulgo hominum opinio socium me ascribit tuis laudibus, Cic. – im Passiv m. Prädik.-Nom., utinam ego tertius vobis amicus ascriberer! Cic.: unus A. Gabinius belli maritimi rerumque gestarum Cn. Pompeio socius ascribitur (wird beigesellt betrachtet als usw.), Cic. – c) zuschreiben = beilegen, beimessen, hoc sibi exemplum, auf sich beziehen, Phaedr. 4, 3, 6. – bes. jmdm. als Urheber, panaces dis inventoribus, Plin.: alci incommodum, Cic. – d) einen Beinamen sich zulegen, Germanici et Parthici nomen, Spart. Carac. 10, 6. – e) als Attribut beilegen, quia illi deo (Iovi) ales (aquila) ascribitur, Plin. 10, 18. – II) auf etw. daraufschreiben, daraufsetzen, als Aufschrift auf etw. anbringen, m. Ang. wohin? durch ad m. Akk., ad statuam eius adscriptum est: ›Pater argentarius etc.‹, Suet. Aug. 70, 2. – m. Ang. wem? worauf? durch
    ————
    Dat., marmori Praxitelem (den Namen des Pr.), Phaedr. 5. pr. 6: tumulo ascripserant ›Pro libertate eos occubuisse‹, Suet. Aug. 12: ascriptum et columnis ›iam Gallos eum cantando excitasse‹, Suet. Ner. 45. – III) mit etw. als Aufschrift oder Inschrift versehen, Victoriola, quae ipsius nomine ascriptum orbem tenebat, Spart. Alex. Sev. 22, 3. – Parag. Infin. Praes. Pass. adscribier, Plaut. Pers. 69.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ascribo

  • 32 brocchus

    brocchus (brochus, broccus, broncus, bronchus), a, um, I) hervorstehend, v. den Zähnen der Tiere, brocchi od. dentes brocchi, Bleckzähne, Varr. r.r. 2, 7, 3 u. 2, 9, 3. – II) übtr. v. Tieren u. Menschen, mit hervorstehenden Zähnen, mit Bleckzähnen, Plaut. fr. b. Fest. 375, 21. Lucil. sat. 3, 8. Vgl. Gloss. ›brochus, ὁ το ἄνω χειλος ᾠδηκώς‹. – Dah. Brocchus, ī, m., Beiname der Furii u. Annaei, Cic. Verr. 3, 93 u.a.; vgl. Plin. 11, 159 labra, a quibus Brocchi, Labeones dicti.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > brocchus

  • 33 caelatura

    caelātūra, ae, f. (caelo), I) die Kunst, in Gold, Silber od. Bronze erhabene od. halberhabene Figuren einzuschneiden, zu stechen, das Ziselieren, die Ziselierkunst, Toreutik (griech. τορευτική), Varr. sat. Men. 420. Plin. 35, 156 u. 158. Quint. 2, 4, 7: caelatura, quae auro, argento, aere opera efficit, Quint. 2, 21, 8. – II) meton. = τόρευμα, erhabene od. halberhabene Arbeit in Metall, solidi auri caelatura, Sen.: cael. clipei Achillis, Quint.: caelaturae valde eminentes, Vulg.: attritae caelaturae, Plin.: an Bechern, scyphos duos, quos Homericos a caelatura carminum Homeri vocabat, Suet.: nummi quadrigati et bigati a figura caelaturae dicti, Paul. ex Fest. 98, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > caelatura

  • 34 dictum

    dictum, ī, n. (dictus, a, um), das Gesagte, Ausgesprochene, die Äußerung, das Wort, I) im allg.: dictum amarum, Amm.: dictum sapienti sat est, Ter.: nullum meum dictum, non modo factum, intercessit, quod etc., Cic.: ob dictum capite et fortunā oppugnari, Metell. in Cic. ep.: dicta cum factis componere, Sall.: dicta testium, Aussagen der Zeugen, Cic.: dicto citius, s. cito. – Plur. = verba, oratio, zB. breve aliquod dictum = ἀπόφθεγμα, Gedenkspruch, Cic.: u. so breviter et commode dicta = ἀποφθέγματα, Cic.: facete dictca = ἀποφθέγματα, Cic.: dicta tristia, Klagen, Ov.: dicta non falsa, nicht unwahre Gerüchte, Ov.: haec ubi dicta dedit, als er dies gesagt hatte, Verg. u. Liv. (s. Drak. Liv. 7, 33, 11): edidit talia dicta, ließ sich also vernehmen, Ov.: mutua dicta reddere, sich unterreden, Liv.: dictis alqm compellare, castigare, Verg.: dictis suis differre alqm, durch Schmähungen, Plaut.: iocosa dicta in adversarios iactare, Liv.: probrosis in se dictis arridere, Sen.: istaec dicta dicere, Plaut. trin. 77: multa ego possum docta dicta quamvis facunde loqui, ibid. 380 (dazu Brix): res dicta secuta est, gesagt, getan! Ov. met. 4, 549: u. so nec dicta res morata, Iustin. 2, 2, 13. – so auch dicta poet. = libri, Prop. 4, 1, 61. – II) insbes.: A) der Spruch, Ausspruch, die Sentenz, 1) übh.: dicta aurea, Lucr.: Catonis est dictum, Cic.: u. eines Orakels, dicta tri-
    ————
    stia, Verg. – 2) prägn., a) das Witzwort, der witzige Einfall, arcessitum, gesuchter Einfall, -Witz, Cic.: dicta dicere in alqm ( wie λόγον λέγειν), Cic.: dico unum ridiculum dictum de dictis melioribus, Plaut. – b) das Schimpfwort, quae sunt dicta in stulto, caudex, stipes etc., Ter. heaut. 877: dicta in alqm ingerere, Plaut. asin. 927. – B) das Wort, der Ausspruch = der Befehl, contra dictum suum, Liv.: dicto parēre, Liv.: dicto audientem esse, s. audio no. II, B, a, δ (Bd. I. s. 717): dicta peragere, Ov. – C) das gegebene Wort = die gegebene Versicherung, das Versprechen, Nep. Milt. 2, 5: confirmat dictis, Furius bei Macr. sat. 6, 1, 34. – D) das Wort = die Beredsamkeit, nec dicti studiosus quisquam erat ante hunc, Enn. ann. 216.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > dictum

  • 35 paenitentia

    paenitentia (poenitentia), ae, f. (paeniteo), die Reue, paen. sera, Phaedr.: celeris paenitentia, sed eadem sera atque inutilis, Liv.: velox ingenio mobili paenitentiae, Tac.: mit obj. Genet., paen. coepti, dicti, Quint.: gestae rei, Plin.: agere paenitentiam alcis rei, über etw. R. zeigen, etw. bereuen, Val. Max., Sen., Plin. ep. u.a.: dafür paenitentiam gerere, Eccl.: mutari in paenitentiam, Tac.: in paenitentiam converti, Suet.: revocatis ad paenitentiam defectoribus, Suet.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > paenitentia

  • 36 rasus

    rāsus, Abl. ū, m. (rado), das Kratzen, Schaben, quo ab rasu rastelli dicti, Varro LL. 5, 136.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > rasus

  • 37 religiosus

    religiōsus, a, um (religio), I) gewissenhaft, mit gewissenhafter Sorgfalt verfahrend, -urteilend, in testimoniis, Cic.: testis, Cic.: iudex (Ggstz. impius iudex), Cic.: Atticorum aures teretes et religiosae, Cic. – II) in Beachtung des Heiligen: A) religiös ängstlich, -bedenklich, civitas, Liv.: agricolae, Colum.: insbes. dies, ein bedenklicher Tag, ein Tag von böser Vorbedeutung, wie der dies Alliensis, die dies atri u. dgl., Lucil., Cic. u. Liv.: religiosum est m. folg. Infin., Liv. – B) voll religiöser Scheu, a) im guten Sinne, α) eig., gottesfürchtig, fromm, religiös (Ggstz. superstitiosus), qui omnia, quae ad cultum deorum pertinerent, diligenter retractarent et tamquam relegerent, sunt dicti religiosi ex relegendo, Cic.: si magis religiosa fuerit, Plaut.: maiores nostri religiosissimi mortales, Sall.: iura, Cic.: dei religiosus ac pius cultus, Lact.: res (Plur.), Religion, Gell.: religiosum est m. folg. Infin., Plin. – β) meton., heilig, templum sanctum et relig., Cic.: signum sacrum et relig., Cic.: altaria, Cic.: limina deorum, Verg.: loca, Cic.: vestes, Suet.: volumina, Bücher über die heiligen Gebräuche, heilige Schriften, Religionsbücher, Plin.: delubra religiosissima, Cic.: Ceres antiquissima, religiosissima, Cic. – m. Dat. Gerund., inprimis religiosum id gestamen amoliendis periculis arbitrantur, halten sie für ein besonders geheimnisvolles Mittel zur Ab-
    ————
    haltung der G., Plin. 32, 23. – b) im üblen Sinne, abergläubisch, scheinheilig, religentem esse oportet, religiosum est nefas, Poëta vet. bei Gell. 4, 9, 1: ecquis incultior, religiosior, desertior? Cato oratt. fr. 43: ut stultae et miserae omnes sumus religiosae, Ter. heaut. 650. – c) dem geistlichen Stande angehörig, Salv. c. avar. 3, 5, 22.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > religiosus

  • 38 rutus

    rutus, Abl. ū, m. (ruo), das Aufscharren, Aufwühlen, a quo rutu rastri dicti, Varro LL. 5, 136 (e coniect. Scal.).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > rutus

  • 39 varicare

    раскорячиться,- также поступать недобросовестно = praevaricari (1. 212 D. 50, 16-a varicando praevaricatores dicti sunt);

    varicator, = praevaricator, обвинитель, который тайно покровительствует обвиняемому, поступает против чести (1. 4 § 4 D. 3, 2).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > varicare

  • 40 īra

        īra ae, f    anger, wrath, rage, ire, passion, indignation: irā inflammatus: Ira furor brevis est, H.: irae suae parēre, N.: irā conmotus, S.: iram in eos evomere, T.: in hostilīs domos Iram vertite, H.: quorum non sufficit irae Occidisse aliquem, Iu.: irae indulgere, L.: iram ponere, H.: dum defervescat ira: ira inter eas intercessit, T.: in Romanos, propter obsides nuper interfectos, L.: ira deorum, O.: victoriae, fury: diremptae pacis, L.: ereptae virginis, V.: dicti sibi criminis, O.: Amantium, quarrels, T.: pro levibus noxiis iras gerunt, T.: veteres in populum R., L.: horribilīs exercere iras, V.: inde irae et lacrimae, Iu.: irae imperatorum, against, L.—An indignant desire: subit ira cadentem Ulcisci patriam, V.—A cause of anger, provocation: Quibus iris inpulsus? T.: dic aliquam, quae te mutaverit, iram, O.—An object of anger: iustae quibus est Mezentius irae, V.—An expression of anger: Pestis et ira deum (Harpyiae), V.—Person.: Iraeque Insidiaeque, dei (Mavortis) comitatus, V.
    * * *
    anger; resentment; rage; wrath

    Latin-English dictionary > īra

См. также в других словарях:

  • Dicti anni — (lat.), des besagten Jahres …   Pierer's Universal-Lexikon

  • EPIGONI dicti sunt authores secundi belli Thebani — quasi fetus illorum, qui primum confecerant bellum. Graece ἡ γονὴ soetus appellatur, et qui post gignitur, Ε᾿πίγονος. Inde Eutipides Tragoediam hoc argumento compositam Epigonos seripsit. Sunt qui existimant, Epigonos apud Strabonem esse populos …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ZELOTAE, a ZELO dicti sunt — His in veter. Hebraeorum Republ. ius erat, pro atrocitate in Numen Sanctissimum Populique sanctiora facinoris, peccantem, citra figuram iudicii, nedum in ius vocationem, statim obruere et morte mulctare. Misna, Qui sacrilegium commiserat (ex… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ABBATES Canonici dicti — qui Presbyteri, non Monachi fuêre, qualis Grimoaldus, undecimus Abbas S. Galli fuisse legitur, apud Stumpfium sub fin. saecul. 9 …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ABBATES Monastici quinam dicti olim — vide suprâ in Abbacomites …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ARUSPICES dicti sunt Romanis — qui ex victimatum in aris inspectione futura hariolabantur. Vide Haruspices, it. Extispices …   Hofmann J. Lexicon universale

  • AULI ii dicti — qui Diis alentibus nascerentur, alii ab aula, i. e. olla deducunt. Ab Aulo praenomine Auliorum gens deducta est, inter quos An. Urb. Cond. CDXXXII. Q. Aulius Q. F. Cerretanus cum C. Sulpicio Longo II. Consul fuit …   Hofmann J. Lexicon universale

  • HALTERISTAE dicti, qui HALTERIBUS ludebant — Erant autem Α῾λτῆρες disco simile exercirationis genus, quod in palaestra actitari solitum scribir Galen. Nam quod duplex saltationis genus, seu exilitionis fuisse legimus; unum, quando saltantes vacuis manibus se ipsos in sublime agebant:… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MELGORIENSES nummi dicti sunt — quos Melgorienses primo in Occitania (Galliae prov.) Comites, postea Episcopi Magalonenses seu Montispessulani, post quam idem Comitatus in ipsorum ius concessit, A. C. 1197. cudere consuevêre: iuris huius parte postmodum venditâ Montispessulani… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • OPINIONISTAE dicti — ab adversariis, qui tempore Pauli 2. neininem in terris Vicarium Christi se vere dicere posse, nisi qui Christi quoque paupertatem imitaretur, docuerunt, Spond. A. C. 14678. n. 12 …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PELARGICI Nomi dicti — quasi Ciconiariae Leges, quibus liberi Parentes alere iubentur: id quod in Iure quoque cautum est. Vide Budaeum in Annotat. et supra, in voce Antipelargia …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»