-
1 decumanus
Decumanus, pen. prod. vt Decumanus limes. Plin. La ligne tirant du soleil levant à soleil couchant.\Decumanus acipenser. Cic. Tout des plus grans.\Decumanus ager. Cicero. Une contree subjecte à l'imposition de la decime. -
2 decumanus
decumānus, a, um v. l. = decimanus -
3 decumanus
decumānus, a, um, s. decimānus.
-
4 decumanus
decumānus, a, um, s. decimanus.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > decumanus
-
5 decumanus
dĕcŭmānus, a, um, v. decimanus. -
6 decumanus
-a/um adj Agrand, immense -
7 decumanus
Idecumana, decumanum ADJof the tenth (legion); huge/outsize; of titheIIw/porta -- rear gate of camp
man of tenth legion; tax-farmer/who buys right to tithe; line bounding 10 actus -
8 decumānus or decimānus
decumānus or decimānus adj. [decimus], of the tenth part, of tithes: ager, that pays tithes: frumentum, a tithe of the produce. — Collecting tithes, farming tithes: mulier, a tithe-farmer's wife.—As subst m., a tithe-farmer, tax-collector.— Poet.: acipenser, fit for a tax-collector, i. e. of the largest size, Lucil. ap. C.— Of the tenth cohort, in the phrase, porta decumana, the main entrance of a Roman camp, where the tenth cohort of the legion was stationed, Cs., L.— Plur m. as subst, soldiers of the tenth legion, Ta. -
9 Psarocolius decumanus
—1. LAT Psarocolius decumanus ( Pallas)2. RUS хохлатая оропендола f хохлатый кассик m, шапу m3. ENG crested oropendola4. DEU Krähenstirnvogel m, Schapu m, Schwarzhaubenstärling m5. FRA —VOCABULARIUM NOMINUM ANIMALIUM QUINQUELINGUE — AVES > Psarocolius decumanus
-
10 Psarocolius decumanus
ENG crested oropendola -
11 decimanus
decimānus od. gew. decumānus, a, um (decimus, decumus), zum Zehnten gehörig, I) eig.: A) im allg.: dec. numerus, die Zehnzahl, Chalcid. Tim. 35 u. 36. – B) insbes.: 1) als publiz. t. t., zum Zehnten als Abgabe, ager, von dem der Zehnte gegeben wird, Zehntacker, Cic.: frumentum, der zehnte Scheffel vom Getreide, der Zehnte, Cic.: oleum, der Z. vom Öl, Lucil. fr. – subst., decumānus, ī, m., der den Zehnten gepachtet hat, der Zehntpächter, Cic.: so auch mulier decumana, od. bl. decumana, ae, f., die Frau od. Kebsfrau eines Zehntpächters, Zehntpächterfrau od. -dirne, Cic. – 2) als milit. t. t.: a) zur zehnten Legion gehörig, miles decumanus, Auct. b. Afr. 16, 3: im Plur. gew. bl. decumani, Auct. b. Afr., Tac. u.a.: tricensimani decimanique Fortenses, Amm. 18, 9, 3. – b) zur zehnten Kohorte gehörig, porta decumana, das »Haupttor« des röm. Lagers (weil daselbst die zehnten Kohorten der Legionen lagen), gegenüber der porta praetoria, Caes. u.a. – 3) als t. t. der Agrikult., decumanus limes od. bl. decumanus, eine durch den Ader od. Weinberg von Osten nach Westen gezogene Grenzlinie (Ggstz. cardo, w. s.), Col. u. Plin. – II) meton. = ansehnlich, groß, ungeheuer (vgl. 1. decimus, decem etc.), acipenser (weil die Zehnteinnehmer das Größte nahmen), Lucil. sat. 1240: ova, ibid. 1151: Albesia scuta, ibid. 1150: fluctus (τρικυμία), ibid. 3, 38; vgl. Paul. ex Fest. 4, 7 u. 71, 15.
-
12 decimanus
decimānus od. gew. decumānus, a, um (decimus, decumus), zum Zehnten gehörig, I) eig.: A) im allg.: dec. numerus, die Zehnzahl, Chalcid. Tim. 35 u. 36. – B) insbes.: 1) als publiz. t. t., zum Zehnten als Abgabe, ager, von dem der Zehnte gegeben wird, Zehntacker, Cic.: frumentum, der zehnte Scheffel vom Getreide, der Zehnte, Cic.: oleum, der Z. vom Öl, Lucil. fr. – subst., decumānus, ī, m., der den Zehnten gepachtet hat, der Zehntpächter, Cic.: so auch mulier decumana, od. bl. decumana, ae, f., die Frau od. Kebsfrau eines Zehntpächters, Zehntpächterfrau od. -dirne, Cic. – 2) als milit. t. t.: a) zur zehnten Legion gehörig, miles decumanus, Auct. b. Afr. 16, 3: im Plur. gew. bl. decumani, Auct. b. Afr., Tac. u.a.: tricensimani decimanique Fortenses, Amm. 18, 9, 3. – b) zur zehnten Kohorte gehörig, porta decumana, das »Haupttor« des röm. Lagers (weil daselbst die zehnten Kohorten der Legionen lagen), gegenüber der porta praetoria, Caes. u.a. – 3) als t. t. der Agrikult., decumanus limes od. bl. decumanus, eine durch den Ader od. Weinberg von Osten nach Westen gezogene Grenzlinie (Ggstz. cardo, w. s.), Col. u. Plin. – II) meton. = ansehnlich, groß, ungeheuer (vgl. decimus, decem etc.), acipenser (weil die Zehnteinnehmer das Größte nahmen), Lucil. sat. 1240: ova, ibid. 1151: Albesia scuta, ibid. 1150:————fluctus (τρικυμία), ibid. 3, 38; vgl. Paul. ex Fest. 4, 7 u. 71, 15.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > decimanus
-
13 decimanus
I.Prop.A.Of tithes, as a tax:2.ager,
that pays tithes, Cic. Verr. 2, 3, 6; cf.:frumentum,
i. e. a tithe of the produce, id. ib. 2, 3, 5 fin. and 81: oleum, Lucil. ap. Non. 445, 19.—Subst.: dĕcŭmānus, i, m., a farmer of tithes, tithe-gatherer, Cic. Verr. 2, 2, 13; 71; 2, 3, 8 et saep.: (perh. sarcastically) dĕcŭmāna, ae, f., the wife of a tithefarmer, Cic. Verr. 2, 3, 33;B.for which decumana mulier,
id. ib. 34.—Of the tenth cohort: miles, Auct. B. Afr. 16, 2; and oftener absol. dĕcŭmāni, ōrum, m., id. ib. § 1; Auct. B. Hisp. 30 fin.; Tac. H. 5, 20; Suet. Caes. 70.—Esp.: porta decumana, the main entrance of a Roman camp, placed the farthest from the enemy (because the tenth cohort of each legion was there encamped), opposite the porta praetoria, Caes. B. G. 2, 24; 3, 25 fin.; 6, 37; id. B. C. 3, 69; Liv. 3, 5; 10, 32 fin. al.; cf. Veg. Mil. 1, 23; Smith's Ant. p. 222, a.—C.Decumanus limes, in agriculture, a boundary line drawn from east to west, opp. cardo (v. h. v.), Col. 12, 43, 2; Plin. 17, 22, 35, § 169; 18, 34, 77, § 337; cf. Paul. ex Fest. p. 71, 14; v. Wordswörth, Fragm. p. 446.—II.Meton., considerable, large, immense (cf.: decimus, decem, decies, etc.): accipensere, Lucil. ap. Cic. Fin. 2, 8, 24: DECUMANA ova' dicuntur et DECUMANI fluctus, quia sunt magna, Paul. ex Fest. p. 71, 5; cf. ib. 4, 7 Müll. -
14 decumana
I.Prop.A.Of tithes, as a tax:2.ager,
that pays tithes, Cic. Verr. 2, 3, 6; cf.:frumentum,
i. e. a tithe of the produce, id. ib. 2, 3, 5 fin. and 81: oleum, Lucil. ap. Non. 445, 19.—Subst.: dĕcŭmānus, i, m., a farmer of tithes, tithe-gatherer, Cic. Verr. 2, 2, 13; 71; 2, 3, 8 et saep.: (perh. sarcastically) dĕcŭmāna, ae, f., the wife of a tithefarmer, Cic. Verr. 2, 3, 33;B.for which decumana mulier,
id. ib. 34.—Of the tenth cohort: miles, Auct. B. Afr. 16, 2; and oftener absol. dĕcŭmāni, ōrum, m., id. ib. § 1; Auct. B. Hisp. 30 fin.; Tac. H. 5, 20; Suet. Caes. 70.—Esp.: porta decumana, the main entrance of a Roman camp, placed the farthest from the enemy (because the tenth cohort of each legion was there encamped), opposite the porta praetoria, Caes. B. G. 2, 24; 3, 25 fin.; 6, 37; id. B. C. 3, 69; Liv. 3, 5; 10, 32 fin. al.; cf. Veg. Mil. 1, 23; Smith's Ant. p. 222, a.—C.Decumanus limes, in agriculture, a boundary line drawn from east to west, opp. cardo (v. h. v.), Col. 12, 43, 2; Plin. 17, 22, 35, § 169; 18, 34, 77, § 337; cf. Paul. ex Fest. p. 71, 14; v. Wordswörth, Fragm. p. 446.—II.Meton., considerable, large, immense (cf.: decimus, decem, decies, etc.): accipensere, Lucil. ap. Cic. Fin. 2, 8, 24: DECUMANA ova' dicuntur et DECUMANI fluctus, quia sunt magna, Paul. ex Fest. p. 71, 5; cf. ib. 4, 7 Müll. -
15 decumani
I.Prop.A.Of tithes, as a tax:2.ager,
that pays tithes, Cic. Verr. 2, 3, 6; cf.:frumentum,
i. e. a tithe of the produce, id. ib. 2, 3, 5 fin. and 81: oleum, Lucil. ap. Non. 445, 19.—Subst.: dĕcŭmānus, i, m., a farmer of tithes, tithe-gatherer, Cic. Verr. 2, 2, 13; 71; 2, 3, 8 et saep.: (perh. sarcastically) dĕcŭmāna, ae, f., the wife of a tithefarmer, Cic. Verr. 2, 3, 33;B.for which decumana mulier,
id. ib. 34.—Of the tenth cohort: miles, Auct. B. Afr. 16, 2; and oftener absol. dĕcŭmāni, ōrum, m., id. ib. § 1; Auct. B. Hisp. 30 fin.; Tac. H. 5, 20; Suet. Caes. 70.—Esp.: porta decumana, the main entrance of a Roman camp, placed the farthest from the enemy (because the tenth cohort of each legion was there encamped), opposite the porta praetoria, Caes. B. G. 2, 24; 3, 25 fin.; 6, 37; id. B. C. 3, 69; Liv. 3, 5; 10, 32 fin. al.; cf. Veg. Mil. 1, 23; Smith's Ant. p. 222, a.—C.Decumanus limes, in agriculture, a boundary line drawn from east to west, opp. cardo (v. h. v.), Col. 12, 43, 2; Plin. 17, 22, 35, § 169; 18, 34, 77, § 337; cf. Paul. ex Fest. p. 71, 14; v. Wordswörth, Fragm. p. 446.—II.Meton., considerable, large, immense (cf.: decimus, decem, decies, etc.): accipensere, Lucil. ap. Cic. Fin. 2, 8, 24: DECUMANA ova' dicuntur et DECUMANI fluctus, quia sunt magna, Paul. ex Fest. p. 71, 5; cf. ib. 4, 7 Müll. -
16 decimanus
I decimānus или decumānus, a, um [ decimus ]1) относящийся к десятой части, к десятине, десятинныйager d. C — поле, с которого отдаётся десятая часть урожая (десятина)2) взимаемый в качестве десятины (frumentum C; oleum LM)3) находящийся, состоящий в десятой когорте или в десятом легионе (milites decumani bAfr, T etc.)4)porta decumana Cs etc. — задний вход в лагерь (у помещений 10-й когорты легиона, против porta praetoria)5)d. (limes) PM, Col — межа, проведённая с запада на восток (см. cardo)6) значительный, крупный, огромный ( acipenser LM)II decimānus, ī m. [ decimanus I ] -
17 cardo
inis m.1) дверной крюк, дверная петляc. femĭna Vtr — гнездо, отверстие2) страна светаc. caeli Vr или mundi Col, PM — полюсc. duplex C — оба полюса, мировая ось3) демаркационная линия с севера на юг ( в отличие от limes decumanus, линии, проводившейся с востока на запад) L4) время (года), пораc. anni PM — летнее солнцестояние5) пояс, зонаc. frigoris Eccl — холодный пояс6) точка вращения, ось, центр ( quodam cardine versari VM)7) пора жизни8) сущность, главное обстоятельство (causae, litium, O; sermonis Aug)9) критический, поворотный, решающий момент -
18 corregio
cor-regio, ōnis f. [ rego ]установление четырёх участков посредством decumanus и cardo (см. cardo 3.), размежевание Vr -
19 cortumio
-
20 cardo
cardo, dinis, m. (vgl. κραδάω, κραδαίνω schwenken, u. κράδη, die Schwungmaschine im Theater), das Dreh-, Wendeding, I) eig.: A) als t. t. der Mechanik, die Türangel, aerei, Ps. Verg.: aurei, Vulg.: cardinum turbines tardi, Varr. fr.: confectores cardinum, Lucil. fr.: cardines immoti, Plin.: cardines effringere, Plaut.: vecte atque ancipiti ferro effringere cardines, Lucil. fr.: cardines frangere et funditus evellere, Apul.: cardinem versare, die Tür aufmachen, Ov.: so auch cadinem vertere, Verg. u. Ov. – Die Türangeln der Alten waren anders als bei uns: die untere war nur ein Zapfen, der sich in einer Höhlung (Mutter) herumdrehte, wie bei uns an den Scheunentoren usw.; dah. cardines a) die Balken, die ineinander gezapft werden u. zwar c. masculus, bei Zapfen, c. femina, die Pfanne, Vitr. – b) die beiden zusammengebundenen Enden eines Krankes, Plin. 21, 18. – B) als t. t. der Astronomie, der Punkt, um den sich etwas dreht, der Wendepunkt, c. caeli, der Nordpol, Varr.: cardines mundi, die Erdachsen, Nord- u. Südpol, Col. u. Plin.: u. so cardo duplex, die doppelte Erdachse, Cic. poët.: dah. ihm analog, die auf den Äckern von Süden noch Norden gezogene Linie (Ggstz. limes decumanus, die von Osten nach Westen gezogene), Plin.: u. hiernach heißt der Berg Taurus cardo (Scheidelinie, Demarkationslinie), Liv. 37, 54, 23, u. die Stadt Ankona, Liv. 41, 1, 3. – von den einzelnen Weltgegenden, Himmelsgegenden, quattuor mundi cardines, Quint. 12, 10, 67: c. meridianus, occidentalis, septentrionalis, Veget. mil. 4, 38: cardo frigoris (die kalte Zone) et septentrio, Arnob. 4, 5: omnes illius cardinis populi, Flor. 4, 12, 4. – v. der Erde nach der Meinung der Alten als Mittelpunkt des Weltalls, Plin. – v. Sommersolstitium, c. anni, Plin. – v. den Abschnitten der einzelnen Jahreszeiten, c. temporum, Plin.: dah. von den Lebensaltern, c. extremus, das Greisenalter, Lucan. – II) übtr., der Haupt- u. Wendepunkt, um den sich alles dreht, der Hauptumstand (s. Bünem. Lact. 2, 8, 55 u. 3, 7, 66), haud tanto cessabit cardine rerum, Verg.: quorum nihil refert, ubi litium cardo vertatur, Quint.: in quo totius sapientiae cardo versatur, Lact..: in quo totius dominationis summa quasi quodam cardine versabatur, Val. Max.: hic est ergo cardo rerum; hic vertuntur omnia, Lact.: hic nostri velut cardo sermonis, Augustin.: hic causae cardinem ponit, Quint.: ventum est ergo, dum loquimur, ad ipsum articulum causae, ventum rei ad cardinem, Arnob.: sed tantae rei cardiaem in arte tua nondum videbam, Augustin.: exaudiens cardinem desiderii eius, Augustin.: cardine summo verti, in der größten Gefahr sein, Val. Flacc. – / cardo als fem., Gracch. tr. 1 u. 2. p. 230 R.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Decumanus — ist ein Begriff aus der römischen Landvermessung. Er bezeichnet die senkrecht verlaufenden Linien in einem rechtwinklig angelegten Vermessungssystem. Decumanus von Palmyra … Deutsch Wikipedia
decumanus — ● decumanus Mot latin désignant la voie ouest est tracée dans les camps militaires et les villes romaines et se croisant au forum avec le cardo … Encyclopédie Universelle
DECUMANUS — fluctus ponitur pro ingenti, sive ab observa tione; quod decimum quodque magnitudine soleat superare, sive potius a Pythagoraeorum superstitione, qui magnifice admodum de hoc numero sensêre. Festus: Decumana ova dicuntur, et fluctus decumani quia … Hofmann J. Lexicon universale
Decumanus — Le decumanus de Palmyre, en Syrie Le decumanus est l axe est ouest dans une ville romaine, issu des pratiques rituelles étrusques. L origine du mot decumanus est probablement en rapport avec le nombre dix (decem en latin), sans que l’on puisse… … Wikipédia en Français
Decumanus, S. (1) — 1S. Decumanus, M. (27. Aug.). Vom Lat. decimanus = den 10. Theil betreffend etc. – Dieser hl. Decumanus war ein Einsiedler und Martyrer in England, stammte von vornehmen Eltern in der Provinz Wales ab, zeichnete sich von Jugend auf durch… … Vollständiges Heiligen-Lexikon
Decumanus maximus — Decumanus Un décumanus est un axe est ouest dans une ville romaine. L origine du mot decumanus est probablement en rapport avec le nombre dix (decem en latin), sans que l’on puisse comprendre la raison de cette dérivation[1]. Le décumanus et l… … Wikipédia en Français
Decumanus Maximus — in Palmyra in Syria Decumanus … Wikipedia
Decumanus maximus (Naples) — 40°50′N 14°15′E / 40.833, 14.25 Le decumanus maximus est l un des axes urbains qui traverse, depuis l époque … Wikipédia en Français
Decumanus (2) — 2Decumanus, (29. Dec.), ein Mönch in England, der im Inhaltsverzeichniß des Menologiums von Bucelin vorkommt. (Buc.) … Vollständiges Heiligen-Lexikon
decumanus — The east west road in an Etruscan or Roman town, intersecting the cardo at right angles. (pr. deck yoo MAN ?s) Also see Etruscan art and Roman art … Glossary of Art Terms
Decumanus Maximus — (лат.), главная улица римского лагеря или города, обычно прокладывалась от ворот в одной стене к воротам в противоположной. Главная поперечная улица именовалась cardo, на их пересечении располагался административный квартал, или форум.… … Археологический словарь