-
1 devotus
dēvōtus, a, um, PAdi. m. Compar. u. Superl. (v. devoveo), durch Gelübde gewidmet, I) den unterirdischen Göttern, dah. verwünscht, verflucht, heillos, arbor, sanguis, Hor.: periuria, Catull.: post diuturnam et devotissimam sub Romano iugo senectutem, Augustin. de civ. dei 5, 22. – II) zu eigen ergeben, ganz-, sehr ergeben, sehr anhängend, sich hingebend, A) im allg.: a) einer Pers., verb. deditus alci devotusque, Iuven.: devoto vobis animo, Tiber. bei Suet.: an quisquam nobis devotior exstat? Claud.: quibus rebus et devotissimos sibi et fortissimos reddidit, Suet.: devotissimi rei publicae viri, Vopisc. – subst., dēvōtī, ōrum, m., die (jmdm. auf Leben u. Tod) Ergebenen, Getreuen, Caes. b. G. 3, 22, 1: Superl. devotissimi, Valer. imp. bei Treb. Poll. Claud. 14, 2. – b) einer Sache, scaenae, Suet.: vino, Phaedr.: dah. devotae in externa proelia dextrae, gern bereit zu usw., Lucan. 3, 311. – B) insbes.: 1) gottergeben, fromm, andächtig, v. Pers., m. Dat. (in), deo, Christo, Eccl.: devotissime magister, Ps. Sen. ep. ad Paul. 10 extr. – v. Lebl., devota ieiunia celebrant, Auson. edyll. 1. 2. p. 30, 12 Schenkl. – 2) gegen die Obrigkeit u. Gesetze gehorsam, Cassiod. var. 2, 16, 4.
-
2 devotus
dēvōtus, a, um, PAdi. m. Compar. u. Superl. (v. devoveo), durch Gelübde gewidmet, I) den unterirdischen Göttern, dah. verwünscht, verflucht, heillos, arbor, sanguis, Hor.: periuria, Catull.: post diuturnam et devotissimam sub Romano iugo senectutem, Augustin. de civ. dei 5, 22. – II) zu eigen ergeben, ganz-, sehr ergeben, sehr anhängend, sich hingebend, A) im allg.: a) einer Pers., verb. deditus alci devotusque, Iuven.: devoto vobis animo, Tiber. bei Suet.: an quisquam nobis devotior exstat? Claud.: quibus rebus et devotissimos sibi et fortissimos reddidit, Suet.: devotissimi rei publicae viri, Vopisc. – subst., dēvōtī, ōrum, m., die (jmdm. auf Leben u. Tod) Ergebenen, Getreuen, Caes. b. G. 3, 22, 1: Superl. devotissimi, Valer. imp. bei Treb. Poll. Claud. 14, 2. – b) einer Sache, scaenae, Suet.: vino, Phaedr.: dah. devotae in externa proelia dextrae, gern bereit zu usw., Lucan. 3, 311. – B) insbes.: 1) gottergeben, fromm, andächtig, v. Pers., m. Dat. (in), deo, Christo, Eccl.: devotissime magister, Ps. Sen. ep. ad Paul. 10 extr. – v. Lebl., devota ieiunia celebrant, Auson. edyll. 1. 2. p. 30, 12 Schenkl. – 2) gegen die Obrigkeit u. Gesetze gehorsam, Cassiod. var. 2, 16, 4. -
3 dēvōtus
dēvōtus adj. [P. of devoveo], bowed, devoted, accursed: arbos, H.: periuria, Ct.— Devoted, attached, faithful: tibi cliens, Iu.—As subst: cum DC devotis, faithful followers, Cs.—Fig., given, abandoned: vino, Ph.* * *devota, devotum ADJdevoted, attached, faithful; bowed, accursed; devout -
4 devotus
dēvōtus, a, um, Part. and P. a., from devoveo. -
5 devotus
1. dēvōtus, a, umpart. pf. к devoveo2. adj.1) всецело преданный (alicui rei J, Su etc.)3) благоговейно преданный ( deo Eccl); благочестивый, набожный ( jejunia Aus)4) приверженный, весьма склонный ( vino Ph)5) всегда готовый (in externa proelia Lcn) -
6 devotus
(adi.);devote (adv.). преданный, gentes devotae (l. 8 C. 4, 61);
devotissimi milites (1. 6 C. 12, 38. l. 7 C. 12, 41);
devote ac strenue militari (1. 10 C. Th. 6, 24).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > devotus
-
7 devoveo
dē-vŏvĕo, vōvi, vōtum, 2, v. a.I.To vow, devote (usually to a deity).A.Prop. (class.):B.Marti ea, quae bello ceperint,
Caes. B. G. 6, 17, 3; so,Dianae pulcherrimum,
Cic. Off. 3, 25, 95:gnatam pro muta agna,
Hor. S. 2, 3, 219 et saep.;esp. freq.: se diis, or simply se,
to devote one's self to death, to sacrifice one's self, Cic. N. D. 2, 3 fin.; id. Fin. 2, 19, 61:se pro aere alieno, in jesting allusion to the death of the Decii,
id. Phil. 11, 6, 13:se pro patria Quiritibusque Romanis,
Liv. 5, 41, 3; id. 8, 9; 9, 4; Verg. A. 12, 234:devota vita,
Cic. Par. 1, 2, 12; cf.:devotis corporibus in hostem ruentes,
Liv. 9, 17:ancipiti deum irae devotus,
id. 10, 39: hinc Remus auspicio se devovet, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107:devota morti pectora,
Hor. Od. 4, 14, 18; cf.without morti: stabat devota juventus,
Luc. 4, 533:caput pro salute alicujus,
Val. Max. 6, 2, extr. 2 et saep.—Transf., to devote, give up, attach (rarely):C.vobis animam hanc devovi,
Verg. A. 11, 442; cf.:suos annos soli tibi,
Ov. M. 14, 683; esp.: se, to give one's self up to, devote one's self to:se amicitiae alicujus,
Caes. B. G. 3, 22, 2; cf.:se gloriae,
Curt. 9, 6 fin.:se regibus,
Sall. Hist. Fragm. 1, 73.—To promise solemnly, vow; with inf. or obj. clause (late Lat.):D.qui se devoverunt, nec manducare nec bibere,
Vulg. Act. 23, 21:totam vitam suam serviturum se esse devovit,
August. Serm. 286, 4; Gregor. M. Homil. 1, 19, 7.—To mark out, destine, appoint:II.exspectatione omnium T. Annio devota et constituta ista hostia esse videtur,
Cic. Harusp. Resp. 3, 6.—Qs. to devote to the infernal gods, i. e. to curse, to execrate (mostly poet. and in post-Aug. prose—for syn. cf. detestor):III.aliquem,
Nep. Alcib. 4, 5:natum suum (Theseus),
Ov. F. 6, 738:se ipse,
Quint. 5, 6, 2:scelerata arma,
Ov. M. 5, 102:suas artes,
id. ib. 8, 234:devota arbos,
Hor. Od. 3, 4, 27:devoti sanguinis aetas,
id. Epod. 16, 9 et saep.; v. such a form of imprecation in Macr. S. 3, 9.—To bewitch by conjurations ( poet.):A.aliquem carminibus, pollentibus herbis,
Tib. 1, 8, 18:aliquem trajectis lanis,
Ov. Am. 3, 7, 80; cf.:devota veneno corpora,
id. ib. 3, 7, 27. —Hence, dēvōtus, a, um, P. a. (acc. to no. I. B.).Devoted to any one, i. e. attached, faithful (post-Aug.):B.ni tibi deditus essem Devotusque cliens,
Juv. 9, 72;so with deditus,
Sen. Ben. 3, 5:devotissimus alicui,
Suet. Caes. 67 fin.; cf. Sen. Ben. 5, 17; and:DEVOTISSIMVS NVMINI MAIESTATIQVE EIVS,
Inscr. Orell. 859; and so in comp., Claud. B. Gild. 289: animus alicui devotus, Tiber. ap. Suet. Tib. 67:equester ordo scenae harenaeque devotus,
id. Calig. 30.— Poet.:devotae in externa proelia dextrae,
ready for, Luc. 3, 311.— Subst.:cum DC devotis, quos illi Soldurios appellant,
with six hundred faithful followers, Caes. B. G. 3, 22, 1. —In Christian authors, pious, devout:C.Roma Deo,
Prud. adv. Symm. 2 fin.:filia Christo,
Hier. Ep. 108, 2:jejunia,
Aus. Idyll. 1, 2; so, obedient to authority, Cassiod. Varr. 2, 16.—Like deditus, given to, abandoned to a habit or thing (rare):vino,
Phaedr. 4, 5, 6.— Adv.: dēvōtē, devotedly, faithfully: devote ac strenue, Cod. Th. 6, 24, 10.— Sup.:Deo devotissime serviamus,
Lact. 6, 9 fin.; Aug. Ep. 86 fin. -
8 arena
ărēna (hărēna), ae, f. [st1]1 [-] sable. - arenam emere, Cic. Agr. 2, 71: acheter un terrain sablonneux. - harena nigra, Virg. G. 4, 292: limon. - harenae semina mandare, Ov. H. 5, 115: semer sur le sable, perdre son temps. - bibula arena, Virg. G. 1, 114: le sable qui absorbe l'eau. - arenae carae, Ov. M. 11, 88: les sables précieux (les sables d'or du Pactole). - harena urens, Sen. Q. N. 2, 30, 1: la lave. [st1]2 [-] terrain sablonneux; désert de sable. - Libycae arenae, Ov. M. 4, 617: les sables de Libye. [st1]3 [-] rivage de la mer, plage. - hospitium arenae, Virg. En. 1, 540: l'hospitalité du rivage. [st1]4 [-] arène (partie sablée de l’amphithéâtre); amphithéâtre, théâtre; jeux, combat, théâtre. - Cic. Tusc. 2, 46; Suet. Tib. 72; [fig.] Plin. Ep. 6, 12, 2. - arenae devotus, Suet. Calig. 30: passionné pour les combats du cirque. - operas arenae promittere, Tac. An. 14, 14: s'engager pour les combats. - civilis belli arena, Flor. 4, 2, 18: théâtre de la guerre civile. - cum juris idem contingat harenae, Juv. 6, 217: quand ces messieurs de l'arène jouissent du même droit.* * *ărēna (hărēna), ae, f. [st1]1 [-] sable. - arenam emere, Cic. Agr. 2, 71: acheter un terrain sablonneux. - harena nigra, Virg. G. 4, 292: limon. - harenae semina mandare, Ov. H. 5, 115: semer sur le sable, perdre son temps. - bibula arena, Virg. G. 1, 114: le sable qui absorbe l'eau. - arenae carae, Ov. M. 11, 88: les sables précieux (les sables d'or du Pactole). - harena urens, Sen. Q. N. 2, 30, 1: la lave. [st1]2 [-] terrain sablonneux; désert de sable. - Libycae arenae, Ov. M. 4, 617: les sables de Libye. [st1]3 [-] rivage de la mer, plage. - hospitium arenae, Virg. En. 1, 540: l'hospitalité du rivage. [st1]4 [-] arène (partie sablée de l’amphithéâtre); amphithéâtre, théâtre; jeux, combat, théâtre. - Cic. Tusc. 2, 46; Suet. Tib. 72; [fig.] Plin. Ep. 6, 12, 2. - arenae devotus, Suet. Calig. 30: passionné pour les combats du cirque. - operas arenae promittere, Tac. An. 14, 14: s'engager pour les combats. - civilis belli arena, Flor. 4, 2, 18: théâtre de la guerre civile. - cum juris idem contingat harenae, Juv. 6, 217: quand ces messieurs de l'arène jouissent du même droit.* * *Arena, arenae, pen. prod. Arene, Sablon et menu gravois ou grave, Gravier, Gravelle.\Arenam libare pedibus. Ouid. Quand aucun court si vistement qu'il ne touche quasi point du pied à terre.\Potiri arena. Virg. Arriver au port.\Aduerti arenae. Virg. Aborder à la rive ou rivage.\Impingere aliquem arenis nostris dicitur fortuna, aut ventus. Lucan. Quand par fortune il abborde à nostre rivage.\Arcere arena aliquem. Virg. L'empescher qu'il n'abborde. -
9 arena
arēna (harēna), ae f.1) песок (sicca V, sterīlis V, mollis O)a. nigra V — илarenae (dat.) mandare semina погов. O — сеять на песке (т. е. заниматься бесполезным делом)a. sine calce погов. Su — песок без извёстки, сыпучий (о бессвязном лит. произведении)2) (тж. pl.) песчаное место, пески, песчаная пустыня, песчаное взморье (Libycae arenae O; arenae vix perviae T)3) усыпанная песком площадка для борьбы, арена ( amphitheatri Su)4) цирковое зрелище, бой5) поле деятельности, поприще, профессия ( in arenā meā PJ)6) место, театр (действий) (a. belli civilis Fl) -
10 devoveo
dē-voveo, vōvī, vōtum, ēre1) обрекать, отдавать в жертву, жертвовать (aliquid Dianae C, Marti H)d. se diis или d. se — обречь себя на смерть, жертвовать собой (pro re publicā C, L; pro patria Sen)d. sicam C — посвятить кинжал, т. е. предназначить для убийства2) посвящать (d. se amicitiae alicujus Cs); отдавать ( Andromĕdam monstris marinis Prp)3) посвящать подземным богам Tib; проклинать, предавать проклятию (aliquem Nep etc.; suas artes O). — см. тж. devotus -
11 indevotus
-
12 soldurius
-
13 arena
arēna (harēna), ae, f., der Sand, I) eig.: A) im allg.: fossicia, fluviatilis, marina, Vitr. u. Plin.: fervida, Curt.: cumulus arenae, Verg.: nigra, Schlamm, Verg.: aurosa, Goldsand, Lampr.: saxa globosa arenae immixta, Liv.: diducere summam arenam, Liv. – Plur., multae arenae, Sandgewühl, Verg.: arenae carae, der Goldsand des Paktolus, Ov.: arenae steriles, Curt.: putres arenae, Col.: semina arenis committere, Sen. – Sprichw., arenae mandare semina, den Samen in den Sand legen, d.i. etwas Fruchtloses beginnen, etwas in den Wind streuen, Ov. her. 5, 115 (vgl. trist. 5, 4, 48). – ex incomprehensibili pravitate arenae funis effici non potest, aus Häckerling kann man kein Seil machen, Col. 10. praef. § 4. – arena sine calce, Sand ohne Kalk nennt Kaligula den Seneka, weil seine Sätze ganz abgebrochen sind, weil er keine Perioden hat u. selbst um die Verbindung seiner kurzen Sätze sich wenig bekümmert (das Sprichw. hergenommen vom Sand, der ohne Kalk nicht bindet), Suet. Cal. 53, 2. – B) insbes., der feine Mörtel zum Abputz der Wände, Vitr.: caelum imum camerae arenā dirigere (abputzen), Vitr. – II) meton.: 1) eine Sandfläche, Sandstrecke, arenam aliquam aut paludes emere, Cic. agr. 2, 71: Plur. arenae, die Sandmassen, Sandstrecken, Sandflächen, die Sandwüste, arenarum cumuli, Suet. fr.: Literni arenae stagnaque, Liv.: arenarum inculta vastitas, Sen.: arenae nigrae, Prop.: arenae vix perviae, Tac.: auster arenas quasi maria agens, Mela: postquam inter arenas radices quoque et herbae defecerant, Sen. – 2) das Meeresufer, Gestade, die Küste, Phrygia, Ov.: optatā potiri arenā, Verg.: Plur., expositus peregrinis arenis, Ov. met. 11, 56. – 3) der (mit Sand bestreute) Kampfplatz des Amphitheaters, arena amphitheatri, Suet., u. bl. arena, Cic. Tusc. 2, 46, Suet. u.a.: im Zshg. auch der Kampf im Amphitheater selbst, der Gladiatorenkampf, ar. municipalis, Gladiatorenkämpfe in den Munizipalstädten, Iuven.: in arenam se dare, sich zum Kampfe darbieten, ICt.: promittere operas arenae, Tac.: operam arenae scaenaeque edere, Suet.: scaenae arenaeque devotus, Suet. – übtr., jeder Tummelplatz, Schauplatz für eine Tätigkeit, civilis belli, Flor. 4, 2, 18: in media urbe ac foro quasi arenā, Flor. 3, 21, 1: in arena mea, in meinem Fache, Plin. ep. 6, 12, 2: aestuat angustā rabies civilis arenā, Lucan. 6, 63. – / Die Schreibung harena oft in den besten Hoschrn. (s. zB. – Wagner Orthogr. Verg. p. 421) u. in Inschriften (zB. Corp. inscr. Lat. 3, 77 u. 6, 1763); vgl. Varr. b. Serv. Verg. Aen. 1, 172. Prob. Verg. georg. 1, 70. Charis. 103, 21. – Arch. Nbf. asena (hasena), Varr. LL. 7, 27. Placid. gloss. (V) 73, 10 (= (V) 108, 1).
-
14 defigo
dē-fīgo, fīxī, fīxum, ere, I) eig., einfügen, einschlagen, hineinfügen, -schlagen, stoßen, -stechen, sodaß es haftet, festsitzt, a) übh.: tigna, trabes, Caes.: palos, Frontin.: adversos hosti cervos (spanische Reiter), Tibull.: defixis pilis stare u. defixa pila tenere (v. Legionssoldaten), Liv. u. Frontin. – def. amygdalas mucrone (mit der Sp.), Plin.: ibi sudes stipitesque praeacutos, Caes.: asseres in terra, Caes.: crucem (den Marterpfahl) in foro, in comitio, in rostris, Cic.: duas virgas viscatas in terra, Varro: densos palos firme in terram, Frontin.: alqm in terram colaphis, Plaut.: arborem penitus terrae (in die E.), Verg.: sub aqua defixae sudes, Caes.: def. ferreos cuneos inter saxa, Curt.: eminentes ligneos stilos per cautiora loca, Amm.: decurionem percutere atque ad equum def., Auct. b. Afr.: def. ad (an) extremum musculi tectum quadratas regulas, Caes. – b) insbes.: α) eine Stich-od. Stoßwaffe hineinstechen, -stoßen, sicam in corpore consulis, Cic.: cultrum in corde, Liv.: vertice nudo spicula, Ov.: male sustinenti arma gladium superne iugulo, Liv. – u. prägn. mit einer Waffe durchbohren, im Bilde, ingenuo culpam defigere ludo, gehörig eins versetzen, Pers. 5, 16. – β) als mediz. t. t., ein chirurgisches Instrument ansetzen, einführen,cucurbitulas sine ferro, Cels.: cucurbitulas in inguinibus, Cels. – II) übtr.: a) die Augen, den Geist usw. fest-, steif-, starr hinrichten, heften, def. oculos in vultu regis, Curt.: animo et oculis in terra defixis formas describere, Val. Max.: stare oculis in terram defixis, Quint.: Libyae defixit lumina regnis, schaute starr herab auf usw., Verg.: defixo in terram vultu perseveranter tacere, Val. Max.: illi metu attoniti in terram ora defixerant, Curt.: talis Ilionei dictis defixa Latinus obtutu tenet ora, Verg.: in cuius possessiones atque fortunas non impudentissimos oculos spe et mente (eum) defigere (censetis)? Cic. Phil. 11, 10. – omnes vigilias, curas, cogitationes in rei publicae salute def., Cic.: in eo (darauf) mentem orationemque, Cic.: totus animus in hac una contemplatione defixus est, Plin. ep.: quousque humi defixa tua mens erit? Cic. – in cogitatione defixum esse, in Gedanken vertieft, in tiefes Nachdenken versunken sein (v. Pers.), Cic. – ohne Ang. wohin? defixit oculos, sie sah starr vor sich hin, Tac. ann. 3, 1: Aeneas maesto defixus lumina vultu ingreditur, mit trauriger Miene vor sich hinsehend, Verg. Aen. 6, 156: parum defigunt animos (man richtet den Blick nicht fest genug auf einen Punkt) et intendunt in ea, quae perspicua sunt, Cic. Acad. 2, 46. – b) irgendwo fest haften machen, α) lebl. Objj., unverrückbar-, unbeweglich machen, fest einwurzeln lassen, im Pass. eingewurzelt sein, fest haften, virtus est una altissimis radicibus defixa, Cic.: tantum a vobis petimus, ut salutem temporum praesentium, spem reliquorum in vestra potestate, in vestris sententiis, in hoc uno iudicio positam esse et defixam putetis, Cic. – β) pers. Objj., unbeweglich wo feststehen machen, wo unbeweglich bleiben machen, gleichsam festbannen, aciem (ein Heer) in his vestigiis, Tac. Agr. 34: defixus vacua in ora, Prop. 1, 8, 15: sedeo defixus, Plin. ep. 9, 34, 1. – c) jmd. vor Erwartung, aus Verwunderung, Furcht usw. an eine Stelle gleichs. festbannen, unbeweglich (bewegungslos, regungslos) machen, Augen u. Herz erstarren machen, v. plötzlich eintretenden Ereignissen u. Zuständen (s. Drak. u. Weißenb. Liv. 3, 47, 6. Wex Prolegg. ad Tac. Agr. p. 108), defixerat pavor cum admiratione Gallos, Liv.: prae indignitate rerum stupor silentiumque ceteros patrum defixit, Liv.: primo stupor omnes admiratione rei tam atrocis defixit, Liv.: utraque obiecta simul res oculis animisque immobiles eos parumper defixit, Liv. – Partiz. Perf. defixus, vor Staunen, Furcht usw. wie festgebannt, wie angewurzelt, unbeweglich, bewegungslos, regungslos, unverwandt, starr, Galli et ipsi pavore defixi primum stetere, Liv.: cum silentio defixi stetissent, in starrem Schweigen, Liv.: u. so per silentium defixus, Tac.: stetere diu mutuā admiratione defixi, Flor.: rarus miles et quasi ob metum defixus, Tac.: dum stupet obtutuque haeret defixus in uno, Verg.: cum (eum) defixum videret, Sen.: ceteri defixi et attoniti, Plin. pan.: defixis oculis animoque et corpore torpet, Hor. – d) etw. fest einprägen, non modo in auribus vestris, sed in oculis omnium sua furta atque flagitia defixurus sum, Cic.: nihil de hac eius urbana, quam ille praesens in mentibus vestris oculisque defixit, audacia loquor, Cic.: ea sententia, quam populi sermo in animis vestris iam ante defixerat, Cic.: his igitur locis in mente et cogitatione defixis, Cic. – e) als t. t. der Religionsspr., etw. fest od. unabänderlich bestimmen, -erklären (bezeichnen) als usw., quae augur iniusta nefasta, vitiosa dira defixerit, inrita infectaque sunto, Cic. de legg. 2, 21. – f) als t. t. der Zauberspr., festbannen, festzaubern, sagave poeniceā defixit nomina cerā, Ov. am. 3, 7, 29: caput (illius) sanctum tibi dirā imprecatione defigis, Sen. de ben. 6, 35, 1: pergit regis Iolciacis animum defigere votis, Verg. Ciris 376: defigi diris precationibus nemo non metuit, Plin. 28, 19: servi publici infando latrocinio defixa monumentis ordinis decurionum nomina numine suo eruit, Corp. inscr. Lat. 11, 4639, 4: devotus defixusque, Ps. Apul. herb. 7 (8).
-
15 devote
dēvōtē, Adv. (devotus), hingebend, a) übh., Cod. Theod. 6, 24, 10. – b) insbes., Gott ergeben, andächtig, fromm, Superl. b. Lact. 6, 9, 24. Augustin. conf. 8, 1 u.a. Eccl.
-
16 indevotus
in-dēvōtus, a, um, unehrerbietig gegen Obrigkeit u. Gesetze, ungehorsam, spät. ICt. u. Eccl.
-
17 hărēna
ărēna (hărēna), ae, f. [st1]1 [-] sable. - arenam emere, Cic. Agr. 2, 71: acheter un terrain sablonneux. - harena nigra, Virg. G. 4, 292: limon. - harenae semina mandare, Ov. H. 5, 115: semer sur le sable, perdre son temps. - bibula arena, Virg. G. 1, 114: le sable qui absorbe l'eau. - arenae carae, Ov. M. 11, 88: les sables précieux (les sables d'or du Pactole). - harena urens, Sen. Q. N. 2, 30, 1: la lave. [st1]2 [-] terrain sablonneux; désert de sable. - Libycae arenae, Ov. M. 4, 617: les sables de Libye. [st1]3 [-] rivage de la mer, plage. - hospitium arenae, Virg. En. 1, 540: l'hospitalité du rivage. [st1]4 [-] arène (partie sablée de l’amphithéâtre); amphithéâtre, théâtre; jeux, combat, théâtre. - Cic. Tusc. 2, 46; Suet. Tib. 72; [fig.] Plin. Ep. 6, 12, 2. - arenae devotus, Suet. Calig. 30: passionné pour les combats du cirque. - operas arenae promittere, Tac. An. 14, 14: s'engager pour les combats. - civilis belli arena, Flor. 4, 2, 18: théâtre de la guerre civile. - cum juris idem contingat harenae, Juv. 6, 217: quand ces messieurs de l'arène jouissent du même droit. -
18 arena
arēna (harēna), ae, f., der Sand, I) eig.: A) im allg.: fossicia, fluviatilis, marina, Vitr. u. Plin.: fervida, Curt.: cumulus arenae, Verg.: nigra, Schlamm, Verg.: aurosa, Goldsand, Lampr.: saxa globosa arenae immixta, Liv.: diducere summam arenam, Liv. – Plur., multae arenae, Sandgewühl, Verg.: arenae carae, der Goldsand des Paktolus, Ov.: arenae steriles, Curt.: putres arenae, Col.: semina arenis committere, Sen. – Sprichw., arenae mandare semina, den Samen in den Sand legen, d.i. etwas Fruchtloses beginnen, etwas in den Wind streuen, Ov. her. 5, 115 (vgl. trist. 5, 4, 48). – ex incomprehensibili pravitate arenae funis effici non potest, aus Häckerling kann man kein Seil machen, Col. 10. praef. § 4. – arena sine calce, Sand ohne Kalk nennt Kaligula den Seneka, weil seine Sätze ganz abgebrochen sind, weil er keine Perioden hat u. selbst um die Verbindung seiner kurzen Sätze sich wenig bekümmert (das Sprichw. hergenommen vom Sand, der ohne Kalk nicht bindet), Suet. Cal. 53, 2. – B) insbes., der feine Mörtel zum Abputz der Wände, Vitr.: caelum imum camerae arenā dirigere (abputzen), Vitr. – II) meton.: 1) eine Sandfläche, Sandstrecke, arenam aliquam aut paludes emere, Cic. agr. 2, 71: Plur. arenae, die Sandmassen, Sandstrecken, Sandflächen, die Sandwüste, arenarum cumuli, Suet. fr.: Literni arenae stagnaque, Liv.: arenarum in-————culta vastitas, Sen.: arenae nigrae, Prop.: arenae vix perviae, Tac.: auster arenas quasi maria agens, Mela: postquam inter arenas radices quoque et herbae defecerant, Sen. – 2) das Meeresufer, Gestade, die Küste, Phrygia, Ov.: optatā potiri arenā, Verg.: Plur., expositus peregrinis arenis, Ov. met. 11, 56. – 3) der (mit Sand bestreute) Kampfplatz des Amphitheaters, arena amphitheatri, Suet., u. bl. arena, Cic. Tusc. 2, 46, Suet. u.a.: im Zshg. auch der Kampf im Amphitheater selbst, der Gladiatorenkampf, ar. municipalis, Gladiatorenkämpfe in den Munizipalstädten, Iuven.: in arenam se dare, sich zum Kampfe darbieten, ICt.: promittere operas arenae, Tac.: operam arenae scaenaeque edere, Suet.: scaenae arenaeque devotus, Suet. – übtr., jeder Tummelplatz, Schauplatz für eine Tätigkeit, civilis belli, Flor. 4, 2, 18: in media urbe ac foro quasi arenā, Flor. 3, 21, 1: in arena mea, in meinem Fache, Plin. ep. 6, 12, 2: aestuat angustā rabies civilis arenā, Lucan. 6, 63. – ⇒ Die Schreibung harena oft in den besten Hoschrn. (s. zB. – Wagner Orthogr. Verg. p. 421) u. in Inschriften (zB. Corp. inscr. Lat. 3, 77 u. 6, 1763); vgl. Varr. b. Serv. Verg. Aen. 1, 172. Prob. Verg. georg. 1, 70. Charis. 103, 21. – Arch. Nbf. asena (hasena), Varr. LL. 7, 27. Placid. gloss. (V) 73, 10 (= (V) 108, 1). -
19 defigo
dē-fīgo, fīxī, fīxum, ere, I) eig., einfügen, einschlagen, hineinfügen, -schlagen, stoßen, -stechen, sodaß es haftet, festsitzt, a) übh.: tigna, trabes, Caes.: palos, Frontin.: adversos hosti cervos (spanische Reiter), Tibull.: defixis pilis stare u. defixa pila tenere (v. Legionssoldaten), Liv. u. Frontin. – def. amygdalas mucrone (mit der Sp.), Plin.: ibi sudes stipitesque praeacutos, Caes.: asseres in terra, Caes.: crucem (den Marterpfahl) in foro, in comitio, in rostris, Cic.: duas virgas viscatas in terra, Varro: densos palos firme in terram, Frontin.: alqm in terram colaphis, Plaut.: arborem penitus terrae (in die E.), Verg.: sub aqua defixae sudes, Caes.: def. ferreos cuneos inter saxa, Curt.: eminentes ligneos stilos per cautiora loca, Amm.: decurionem percutere atque ad equum def., Auct. b. Afr.: def. ad (an) extremum musculi tectum quadratas regulas, Caes. – b) insbes.: α) eine Stich- od. Stoßwaffe hineinstechen, -stoßen, sicam in corpore consulis, Cic.: cultrum in corde, Liv.: vertice nudo spicula, Ov.: male sustinenti arma gladium superne iugulo, Liv. – u. prägn. mit einer Waffe durchbohren, im Bilde, ingenuo culpam defigere ludo, gehörig eins versetzen, Pers. 5, 16. – β) als mediz. t. t., ein chirurgisches Instrument ansetzen, einführen,cucurbitulas sine ferro, Cels.: cucurbitulas in inguinibus, Cels. – II) übtr.: a) die Augen, den Geist————usw. fest-, steif-, starr hinrichten, heften, def. oculos in vultu regis, Curt.: animo et oculis in terra defixis formas describere, Val. Max.: stare oculis in terram defixis, Quint.: Libyae defixit lumina regnis, schaute starr herab auf usw., Verg.: defixo in terram vultu perseveranter tacere, Val. Max.: illi metu attoniti in terram ora defixerant, Curt.: talis Ilionei dictis defixa Latinus obtutu tenet ora, Verg.: in cuius possessiones atque fortunas non impudentissimos oculos spe et mente (eum) defigere (censetis)? Cic. Phil. 11, 10. – omnes vigilias, curas, cogitationes in rei publicae salute def., Cic.: in eo (darauf) mentem orationemque, Cic.: totus animus in hac una contemplatione defixus est, Plin. ep.: quousque humi defixa tua mens erit? Cic. – in cogitatione defixum esse, in Gedanken vertieft, in tiefes Nachdenken versunken sein (v. Pers.), Cic. – ohne Ang. wohin? defixit oculos, sie sah starr vor sich hin, Tac. ann. 3, 1: Aeneas maesto defixus lumina vultu ingreditur, mit trauriger Miene vor sich hinsehend, Verg. Aen. 6, 156: parum defigunt animos (man richtet den Blick nicht fest genug auf einen Punkt) et intendunt in ea, quae perspicua sunt, Cic. Acad. 2, 46. – b) irgendwo fest haften machen, α) lebl. Objj., unverrückbar-, unbeweglich machen, fest einwurzeln lassen, im Pass. eingewurzelt sein, fest haften, virtus est una altissimis radicibus defixa, Cic.: tantum a vobis petimus, ut salutem temporum————praesentium, spem reliquorum in vestra potestate, in vestris sententiis, in hoc uno iudicio positam esse et defixam putetis, Cic. – β) pers. Objj., unbeweglich wo feststehen machen, wo unbeweglich bleiben machen, gleichsam festbannen, aciem (ein Heer) in his vestigiis, Tac. Agr. 34: defixus vacua in ora, Prop. 1, 8, 15: sedeo defixus, Plin. ep. 9, 34, 1. – c) jmd. vor Erwartung, aus Verwunderung, Furcht usw. an eine Stelle gleichs. festbannen, unbeweglich (bewegungslos, regungslos) machen, Augen u. Herz erstarren machen, v. plötzlich eintretenden Ereignissen u. Zuständen (s. Drak. u. Weißenb. Liv. 3, 47, 6. Wex Prolegg. ad Tac. Agr. p. 108), defixerat pavor cum admiratione Gallos, Liv.: prae indignitate rerum stupor silentiumque ceteros patrum defixit, Liv.: primo stupor omnes admiratione rei tam atrocis defixit, Liv.: utraque obiecta simul res oculis animisque immobiles eos parumper defixit, Liv. – Partiz. Perf. defixus, vor Staunen, Furcht usw. wie festgebannt, wie angewurzelt, unbeweglich, bewegungslos, regungslos, unverwandt, starr, Galli et ipsi pavore defixi primum stetere, Liv.: cum silentio defixi stetissent, in starrem Schweigen, Liv.: u. so per silentium defixus, Tac.: stetere diu mutuā admiratione defixi, Flor.: rarus miles et quasi ob metum defixus, Tac.: dum stupet obtutuque haeret defixus in uno, Verg.: cum (eum) defixum videret, Sen.: ceteri defixi et atto-————niti, Plin. pan.: defixis oculis animoque et corpore torpet, Hor. – d) etw. fest einprägen, non modo in auribus vestris, sed in oculis omnium sua furta atque flagitia defixurus sum, Cic.: nihil de hac eius urbana, quam ille praesens in mentibus vestris oculisque defixit, audacia loquor, Cic.: ea sententia, quam populi sermo in animis vestris iam ante defixerat, Cic.: his igitur locis in mente et cogitatione defixis, Cic. – e) als t. t. der Religionsspr., etw. fest od. unabänderlich bestimmen, -erklären (bezeichnen) als usw., quae augur iniusta nefasta, vitiosa dira defixerit, inrita infectaque sunto, Cic. de legg. 2, 21. – f) als t. t. der Zauberspr., festbannen, festzaubern, sagave poeniceā defixit nomina cerā, Ov. am. 3, 7, 29: caput (illius) sanctum tibi dirā imprecatione defigis, Sen. de ben. 6, 35, 1: pergit regis Iolciacis animum defigere votis, Verg. Ciris 376: defigi diris precationibus nemo non metuit, Plin. 28, 19: servi publici infando latrocinio defixa monumentis ordinis decurionum nomina numine suo eruit, Corp. inscr. Lat. 11, 4639, 4: devotus defixusque, Ps. Apul. herb. 7 (8). -
20 devote
dēvōtē, Adv. (devotus), hingebend, a) übh., Cod. Theod. 6, 24, 10. – b) insbes., Gott ergeben, andächtig, fromm, Superl. b. Lact. 6, 9, 24. Augustin. conf. 8, 1 u.a. Eccl.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
DNMQ — devotus numini maiestatique, devotus numinibus maiestatique … Abbreviations in Latin Inscriptions
DEVNMEORM — devotus numini maiestatique eorum … Abbreviations in Latin Inscriptions
DEVOTDDPP — devotus donum dedit pecunia publica … Abbreviations in Latin Inscriptions
DNM — devotus numini maiestatique, dominum, domini nostri Marci, Domino nostro Marco … Abbreviations in Latin Inscriptions
DNMQETFL — Devotus numini maiestatique eius Titus Flavius … Abbreviations in Latin Inscriptions
DNMQUE — devotus numini maiestatique … Abbreviations in Latin Inscriptions
dévot — dévot, ote [ devo, ɔt ] adj. et n. • 1190; lat. ecclés. devotus « dévoué à Dieu » 1 ♦ Qui est sincèrement attaché à la religion et à ses pratiques. ⇒ fervent, pieux, pratiquant, religieux . Les personnes dévotes. « Ah ! pour être dévot, je n en… … Encyclopédie Universelle
dévote — ● dévot, dévote adjectif et nom (latin ecclésiastique devotus, dévoué) Qui est zélé pour la religion et les pratiques religieuses : Une famille dévote. Péjoratif. Qui manifeste une dévotion ostentatoire ou hypocrite ; bigot. ● dévot, dévote… … Encyclopédie Universelle
devoto — (Del lat. devotus.) ► adjetivo/ sustantivo 1 Que tiene devoción: ■ es devoto de la virgen de Montserrat; las devotas la acogieron en su círculo. SINÓNIMO beato fervoroso piadoso pío ANTÓNIMO impío irreli … Enciclopedia Universal
devot — ehrerbietig; demütig; unterwürfig; sklavisch * * * de|vot [de vo:t] <Adj.>: unterwürfig, ein übertriebenes Maß an Ergebenheit zeigend: eine devote Haltung; er verneigte sich devot. Syn.: ↑ demütig, ↑ ehrfürchtig, 2↑ … Universal-Lexikon
List of Latin nicknames of the Middle Ages — Doctor Acutissimus Doctor Angelicus … Wikipedia