Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

confessi

  • 1 confessi

    confĭtĕor, fessus, 2 (arch. inf. confiterier, Plaut. Cist. 1, 3, 22), v. dep. [fateor], to acknowledge, confess, own, avow (an error, mistake, or a fact previously denied or doubted, etc., implying a sacrifice of will or a change of conviction; while fateor expresses a simple acknowledgment, and profiteor a voluntary avowal), to concede, allow, grant (class. in prose and poetry):

    quid confitetur, atque ita libenter confitetur, ut non solum fateri sed etiam profiteri videatur?

    Cic. Caecin. 9, 24; cf.: hic ego non solum confiteor, verum etiam profiteor, id. Fragm. ap. Non. p. 434, 30:

    tacendo loqui, non infitiando confiteri videbantur,

    id. Sest. 18, 40.
    I.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    et genus et divitias meas,

    Plaut. Capt. 2, 3, 52:

    peccatum suum,

    Cic. N. D. 2, 4, 11:

    amorem nutrici,

    Ov. M. 14, 703; cf.:

    amorem patris nutrici,

    Quint. 9, 2, 64:

    crimen,

    Curt. 6, 11, 31:

    facinus,

    id. 8, 8, 2: singula, * Cat. 86, 2: se, to make one's self known (sc. Jovem), Ov. M. 3, 2; cf.

    deam,

    Verg. A. 2, 591.—With two accs.:

    se victos, Cacs. B. C. 1, 84: se imperitum,

    Quint. 1, 10, 19:

    causam Caesaris meliorem,

    id. 5, 11, 42:

    hoc de statuis,

    Cic. Verr. 2, 2, 60, § 149:

    summam infirmitatem de se,

    Quint. 2, 4, 28:

    de se quid voluerit,

    id. 8, 4, 23.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    hoc confiteor jure mi obtigisse,

    Ter. And. 3, 5, 1; id. Heaut. 2, 3, 97; 5, 3, 12:

    me abs te cupisse laudari aperte atque ingenue confitebar,

    Cic. Fam. 5, 2, 2; 1, 9, 18; id. N. D. 1, 7, 44; Lucr. 1, 271; 1, 826; 2, 691 al.; Quint. 2, 17, 19; 11, 1, 85; Suet. Caes. 52 et saep.—
    (γ).
    Absol.:

    ut eampse vos audistis confiterier,

    Plaut. Cist. 1, 3, 22; Ter. Heaut. 5, 3, 13; id. Phorm. 5, 9 (8), 46:

    confitentem audire Torquatum,

    Cic. Fin. 2, 7, 21; Ov. M. 2, 52; 13, 270; Curt. 6, 11, 14; Tac. A. 11, 28:

    vere,

    Ov. R. Am. 318; cf.:

    confessae manus,

    i. e. confessing defeat, id. M. 5, 215.—
    (δ).
    With de:

    de maleficio,

    Cic. Rosc. Am. 41, 119; so id. ib. 42, 123; Tac. A. 14, 59; cf. supra, a fin.
    b.
    Part. perf.: confessus, a, um, in a pass. signif.: aes, Lex XII. Tab. ap. Gell. 15, 13, 11, and 20, 1, 45; Dig. 42, 1, 15; v. under P. a.—Hence,
    II.
    Esp., after the Aug. per., sometimes, to reveal, manifest, make known, show.
    (α).
    With acc.:

    confessa vultibus iram,

    Ov. M. 6, 35:

    motum animi sui lacrimis,

    Quint. 6, 1, 23:

    admirationem suam plausu,

    id. 8, 3, 3; 9, 4, 39:

    cupidinem coëundi,

    id. 1, 28, 2. —
    (β).
    With acc. and inf., Quint. 1, 6, 15; 4, 2, 122; Plin. Ep. 3, 14, 3; Pall. Jun. 7, 6.—
    III.
    In eccl. writers, to confess, own, acknowledge: Christum, Prud. steph. 5, 40.— With dat.:

    tibi, Domine,

    Vulg. Psa. 137, 1:

    nomini tuo,

    id. ib. 141, 8.— Absol., Cypr. Ep. 15.— confessus, a, um, P. a.
    1.
    Act., confessing, that has acknowledged, pleaded guilty, etc.:

    reus,

    Ov. P. 2, 2, 56:

    in judicio reus,

    Dig. 48, 4, 4, § 1.— Subst.: confessi, ōrum, m., criminals who have confessed their guilt:

    de confessis supplicium sumere,

    Sall. C. 52, 36.—
    2.
    Pass., lit., acknowledged; hence, undoubted, evident, certain, incontrovertible (most freq. in the post-Aug. per.):

    ut omnes intellegant, quam improbam, quam manifestam, quam confessam rem pecuniā redimere conetur,

    Cic. Verr. 2, 3, 56, § 130:

    confessā in re,

    Plin. 7, 49, 50, § 164; 20, 11, 45, § 116.—Esp., subst.: confessum, i, n., an undoubted, certain, acknowledged thing, matter:

    a confessis transeamus ad dubiā,

    Sen. Q. N. 2, 21, 1:

    adhuc versamur in confessis,

    Quint. 7, 1, 48:

    de confessis disserere,

    Plin. 10, 49, 70, § 138 al. —Hence the phrases:

    ex confesso,

    confessedly, beyond doubt, Quint. 3, 5, 3; Sen. Ep. 76, 12:

    in confesso esse,

    to be notorious, everywhere known, id. Ben. 3, 11, 2; id. Brev. Vit. 2, 3; id. Q. N. 2, 22, 2; Vell. 2, 85, 4; Plin. 35, 8, 34, § 54; Tac. Or. 25; 27:

    vita cervis in confesso longa est,

    Plin. 8, 32, 50, § 191; Amm. 21, 1, 3:

    in confessum venire,

    to be generally acknowledged, be well known, Plin. Ep. 10, 81 (85), 8; cf.:

    ad liquidum confessumque perducere omnia,

    Quint. 5, 14, 28:

    pro confesso habere aliquid,

    Lact. 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > confessi

  • 2 confessum

    acknowledged/generally admitted fact; substance of a confession

    Latin-English dictionary > confessum

  • 3 confiteor

    cōn-fiteor, fessus sum, ērī (con u. fateor), eingestehen, zugestehen, gestehen (Ggstz. infitiari), I) eig.: 1) im allg.: ignosce, orat confitetur purgat, Ter.: hic ego non solum confiteor, sed etiam profiteor, Cic. fr.: tacendo loqui, non infitiando confiteri videbantur, Cic.: reus confitens (der geständige), Cic.: confessae manus, die sich durch ihre bittende Haltung für überwunden erklären, Ov. met. 5, 215. – m. Ang. wem? gegen wen? durch Dat., Nicomacho confessus, Curt. – mit Ang. was? durch Acc., peccatum suum (Ggstz. celare p. s.), Curt.: facinus, Curt.: hoc crimen, novum crimen, Cic.: quid confitetur, atque ita libenter confitetur, ut non solum fateri (zu bekennen), sed etiam profiteri (frei herauszusagen) videatur? Cic.: u. zugleich mit Ang. wem? durch Dat., amorem nutrici, Ov.: amorem patris nutrici, Quint. – od. durch dopp. Acc., se victos, Caes.: se imperitum, Quint.: causam Caesaris meliorem, Quint. – od. durch Acc. u. Infin., multa se ignorare, Cic.: me abs te cupisse laudari aperte atque ingenue confitebar, Cic.: cui debere (me) salutem confiteor, Ov.: vinci se confitentur, sie erklären sich für besiegt, Plin. – u. zugl. mit Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., aliquid de veneno, Cic.: hoc de statuis, Cic.: summam infirmitatem de se, Quint. – u. bl. m. Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., de se, Cic.: de maleficio, Cic.: de patriae parricidio, Cic.: de caede alcis, Tac. – Partic. Perf. confessus, a, um, a) aktiv = der sein Verbrechen, seine Schuld eingestanden hat, geständig, gladiatores c., Cic.: quinque homines comprehensi atque confessi, Cic.: c. in iudicio reus, ICt.: c. reus, Phaedr. u. Ov.: pro confesso haberi, als g. angesehen werden, ICt.: de confessis (civibus), sicut de manifestis (überführten) rerum capitalium more maiorum supplicium sumere, Sall.: nunc ab nobis et confessio culpae exprimitur, et ut a confessis res extemplo repetuntur, Liv. – b) passiv = eingestanden, aes (Schuld) confessum, XII tabb. b. Gell. 15, 13, 11 u. 20, 1, 45: ut omnes intellegant, quam improbam quam manifestam, quam confessam rem pecuniā redimere conetur, Cic. Verr. 3, 130. – später übh. allgemein zugestanden, -eingeräumt, anerkannt, ausgemacht, unzweifelhaft (Ggstz. controversus, controversiosus, dubius; vgl. Burmann Phaedr. 4, 25, 22), quasi confessa nec dubia signa, Col.: c. hostium obsequia, Plin, pan. – u. subst., confessum, ī, n., in den Kasus obliqu., in confessum venire, allgemein zugestanden werden, Plin. ep.: ad liquidum confessumque perducere omnia, Quint.: in confesso esse, unzweifelhaft sein, zB. horum merita in confesso sunt, Sen.: ebenso quod apud me in confesso est m. folg. Acc. u. Infin., Vell., Plin. u. Tac.: ex confesso turpia esse, unzweifelhaft, Sen.: vita cervis in confesso (unzweifelhaft) longa est, Plin.: ab alqo pro confesso et indubitato habitum esse, Lact. – u. im Plur., de confessis disserere, Plin.: adhuc versamur in confessis, Quint.: a confessis transeamus ad dubia, Sen. – 2) insbes. (bei den Eccl.) sich zu jmd. od. etw. bekennen, bes. preisend, lobend, dankend, Christum, Prud. perist. 5, 40: deum summum, Lact. 2, 1, 6: omne euangelium (Ggstz. negare unum euangelium), Tert. de cor. 11. – mit Dat., tibi, domine, Vulg. psalm. 137, 1: nomini tuo, ibid. 141, 8. – II) übtr., durch die Tat kundgeben, offenbaren, zu erkennen (zu verstehen) geben, se, Ov.: deam (sich als G.), Verg.: suam inscientiam, Quint.: vultibus iram, Ov.: motum animi lacrimis, Quint.: admirationem suam non acclamatione tantum, sed etiam plausu, Quint. – m. folg. Acc. u. Infin., sublatis oculis agitatoque corpore vivere se confitetur, Plin. ep.: praeterito tempore varie formari verba ipsa analogia confitetur, Quint. – / Parag. Infin. Praes. confiterier, Plaut, cist. 170. – Akt. Fut. confitebimus, Itala (Psalt. Ver.) psalm. 78, 3.

    lateinisch-deutsches > confiteor

  • 4 defero

    dē-fero, dē-tulī, dē-lātum, dē-ferre, I) von der Höhe nach der Tiefe herab-, hinabtragen od. - bringen (-senden) od. - schaffen od. -holen, mit hinabnehmen u. dgl., 1) im allg.: amoeno ex Helicone perenni fronde coronam, Lucr. (u. so harmoniai nomen alto delatum Heliconi [vom H.], bildl., Lucr.): ramalia arida tecto, Ov. – pueros protinus ad ripam Tiberis, Val. Max.: alqd ad inferos (Unterwelt), Sen.: semen quod ex arbore per surculos defertur in terram, Varro: dum culleus, in quem coniectus in profluentem deferretur, comparetur (v. Pers.), Cic.: deferri in imum, in einer Flüssigkeit zu Boden sinken (Ggstz. innatare, obenauf schwimmen), Cels.: so auch deferri ad ima (Ggstz. in summo umore consistere), Petron.: ab Iliaca purgamina Vesta def. flavis in mare aquis, Ov.: def. materiam omnem infra Veliam, Liv.: hunc sub aequora, hinabtauchen, Ov.: Fames (Hungergöttin) per aëra vento ad iussam delata domum, Ov. – fulmen detulit in terram mortalibus (den St.) ignem primitus, Lucr.: Iri, decus caeli, quis te mihi nubibus actam detulit in terras? Verg. – So nun bes.: α) mit sich hinabführen, v. Flüssen usw., teils Ggstde. hinabflößen, stromabwärts führen, mit sich stromabwärts führen, amnes plurimum limi deferentes, Plin.: excipere dolia, quae amnis defert, Liv.: Pontius Cominius incubans cortici secundo Tiberi ad urbem defertur, schwimmt die Tiber hinab, Liv. – teils einen aufgenommenen Fluß mit sich hinabführen ins Meer, dah. im Passiv v. Flusse selbst = hinabströmen, Rhodanus segnem deferens Ararim, Plin.: flumina, quae in mare deferuntur, Plin. ep.: nec Euphrates nisi per Tigrim defertur in mare, Plin. – u. Partiz. Präs. deferens (verst. se) = in seinem Bette hinabströmend, in seinen Ufern dahingleitend, flumina liquida ac deferentia (Ggstz. rigentia gelu aut campis superfusa), Plin. pan. 82, 5. – β) abbrechend, fortrückend wohin herabverlegen, herabversetzen, herabrücken oder herabrücken lassen, herabgelangen lassen, aedes suas sub Veliam, Cic.: aedes in planum, Liv. (vgl. im Bilde fortunam suam in planum, Sen. de tranqu. anim. 10, 6): castra in viam, Liv.: acies in campos delata est, Liv. – elephanti rursus simili ruinā inferioris pontis deferebantur (ließ man weiter hinabgelangen), donec ad aequiorem vallem perventum est, Liv.

    2) insbes., rasch od. gewaltsam herabtragen, binabstoßen, hinabstürzen, a) übh.: alqm in abruptum barathrum, Catull.: ferrum elatum in pectus, Tac. – gew. im Passiv = hinabstürzen, in foveas deferri, Curt.: ruinā tota prolapsa acies in praeceps deferri, Liv.: deferri ad terram (v. Pers.), Liv. u. (Ggstz. allevari ad caelum) Sen.: casu (durch einen Fall) deferri in terram, zu Boden stürzen (v. Kindern), Quint.: dorso (equi) delatus ab alto, herabgesprungen, Sil.: m. dopp. Nom., praeceps aërii speculā de montis in undas deferar, Verg. ecl. 8, 59 sq. – übtr., ut non solum auribus acciperetur, sed etiam oculis cerneretur, quem et ex quanto regno ad quam fortunam detulisset, Nep. Timol. 2, 2. – b) prägn., berabstürzen = zu Boden stürzen, (terrae motus) defert montes, surrigit plana, Sen. – im Passiv = herabstürzen (intr.), per praecipitia deferri, Quint.

    II) von einem Ausgangspunkte nach einem Zielpunkte hinabtragen = forttragen, hintragen, zutragen, fort-, hinbringen, fort-, hinschaffen, herbeitragen od. - bringen od. -schaffen, wohin überbringen, abliefern, Passiv deferri oft = sich fort- od. hintragen lassen, A) eig.: 1) im allg.: a) übh.: α) von Pers.: pecuniam atque arma, Tac.: quae ad usum necessaria sunt, Liv.: eodem pecuniam, quae superest, Liv.: quo merces odorum deferunt, Plin.: quo (wohin) me deferre paratis? Ov.: omnia aliunde alio deferuntur, Sen.: ad causas iudicia iam facta domo, schon fertig mitbringen, Cic.: id (candelabrum) in praetorium, Cic.: def. commeatum in viam (an den Weg), Liv.: alqm allevatum in tabernaculum, Curt.: captum omnibus membris deferri in curiam, Liv.: arma sua extra vallum deferri equumque educi clam iussit, Val. Max.: Pompeium Carteiam def. (in der Sänfte), Auct. b. Hisp.: funus Romam, Aur. Vict.: formā excellentes (virgines) domos, Liv.: aurum ex omnibus delubris Praeneste, Plin.: ei munera, quae Athenis acceperat, deferri iussit, Nep.: def. alci epistulam, Plaut. u. Cic.: argentum ad alqm, Ter.: ad alqm epistulam, litteras, mandata, Caes.: litteras ad alqm in Hispaniam ulteriorem, Liv.: compilare quidquid domi est atque hinc ad amicam def., zutragen, Plaut.: lecticā deferri ad consules (v. einem Kranken), Lact.: dicta, mandata per auras, Verg. – m. Abl. womit? (worin? worauf?), caput ad Sullam usque ab Ianiculo ad aedem Apollinis manibus ipse suis detulit, Cic. fr.: im Passiv, lecticā (in der Sänfte) deferri in castra atque in curiam, Suet.: lecticā deferri in aciem, Val. Max.: senatorum umeris (auf den Sch.) in campum deferri cremarique (v. toten Augustus), Suet. – β) v. lebl. Subjj.: e portu navis huc nos dormientes detulit, Plaut. Amph. 701: detulit aura preces ad me non invida blandas, Ov. met. 10, 642.

    b) in einigen t. t. der publiz. Sprache: def. sitellam, den Lostopf (die Urne mit den Losen) herbeibringen od. herbeibringen lassen (damit das Volk in den Komitien abstimme), Cic. pro Corn. 1. fr. 13 u. 14 = fr. 29 u. 30 M.: de M. Octavio, über den Volkstribunen M. Oktavius abstimmen lassen, Cic. de nat. deor. 1, 106. – bes. oft def. ex aerario od. def. in aerarium od. ad aerarium, aus dem Ärarium (wo außer den Geldern auch die Feldzeichen, Senatsbeschlüsse, Rechnungen über verwendete Staatsgelder usw. aufbewahrt wurden) hinbringen, in das Är. hinbringen, abliefern, entrichten, niederlegen, signa (Feldzeichen) eodem ex aerario, signa ex aerario prompta in campum od. ad dictatorem (v. den Quästoren), Liv.: aurum et omnia ornamenta in aerarium (v. den röm. Matronen), Liv.: pecuniam od. aurum et argentum in aerarium, Liv.: aes in aerarium ad quaestores, Liv.: aera poenae nomine in aerarium def. (v. den Hagestolzen), Val. Max.: munera, quae ab rege privatim acceperant, in aerarium detulerunt (v. röm. Gesandten), Val. Max.: u. ähnlich def. omne aurum, argentum, aes signatum ad triumviros mensarios extemplo, Liv. – senatusconsultum ad aerarium def., Liv. u.a. (s. Weißenb. Liv. 39, 4, 8. Nipp. Tac. ann. 3, 51): decreta patrum ad aerarium, Tac.: früher senatusconsulta in aedem Cereris ad aediles plebis, Liv. 3, 55, 13. – def. censum Romam, die Schätzungslisten nach Rom einreichen (v. den Zensoren in den Kolonien), Liv. 29, 15, 10 u. 37, 7 (versch. v. def. censum, v. röm. Bürger, s. unten no. B, 2, b, β, γγ). – def. vadimonia Romam, zu Rom einreichen (v. den Klägern), Liv. epit. 86. – def. in publicas tabulas, beim Zensus in die öffentlichen (im Ärarium niedergelegten) Urkunden eintragen, zB. in publicas tabulas delato modo frui (agro) non posse, Ulp. dig. 50, 15, 4. § 1.

    2) insbes.: a) unwillkürlich, gewaltsam von einem Orte abführen, u. nach einem Orte hinführen, α) übh. = hinversetzen, hingeraten lassen, hintreiben, im Passiv = hingeführt od. versetzt werden, hingelangen, hingeraten, miratur, quis deus iuvenes tam urbanos in suam regionem detulerit, Petron.: hos ad magistros si qua te fortuna, Cato, cum tua natura (natürl. Anlage) detulisset, Cic.: v. lebl. Subjj., ab Cenaeo Demetriadem, si forte eo deferret fuga regem, traiecit, Liv.: quod (iaculum) detulit error (Fehlschuß) in Idan, Ov. – im Passiv, iumenta decesserant militari viā et errore delata per quattuor stadia in quadam valle constiterant, Curt.: Perseus rex fugā cum decem milibus talentûm Samothraciam defertur, Iustin.: putant se in alium terrarum orbem delatos (in eine andere Welt versetzt), Petron. 1, 2: u. so ille (Lucilius) si foret hoc nostrum fato delatus in aevum, Hor. sat. 1, 10, 68 (al. delapsus): optatum negotium sibi in sinum delatum esse, sei ihm in den Schoß gefallen (bildl. = unverhofft zugefallen), Cic. II. Verr. 1, 131. – im Passiv m. Prädik.-Adj., hic rumor est Asinium delatum (esse) vivum in manus militum, Cic. ad Att. 12, 2, 1. – β) als naut. t. t. = hinführen, hintreiben, verschlagen, im Passiv = hingeführt, verschlagen werden, hingetrieben werden od. hintreiben, hingeraten, alqm ex alto ignotas ad terras et in desertum litus (v. Sturm), Cic.: si quo casu in freto aestus morari aut deferre naves in terram posset, Liv. – quo essent eae (naves) delatae, primis diebus ignorabant, Caes.: onerariae (naves) duae paulo infra delatae sunt, Caes.: una (navis) delata Oricum, Caes.: huc ubi delati portus intravimus, Verg.: u. so v. Pers., deferri longius, Caes.: deferri in Africae sinum, in Italiam, Iustin.: tempestate classe dispersā deferri Brundisium, Val. Max.: deferri Siculam ad Aetnen, Ov.: naufragio in ea loca deferri, Iustin.

    b) etw. zu Markte-, zum Verkauf bringen, feilbieten, pallium, Petron.: dum virent nexos deferte maniplos, Col. poët.: deferri in vicum vendentem tus et odores, Hor.: ultro delatis capsis, Hor.: videamus hoc quod concupiscimus quanti (wie hoch, wie teuer) deferatur, Sen.: duas Veneres (zwei Venusstatuen) eodem pretio deferre, Plin.

    B) übtr.: 1) im allg., m. Advv. od. m. ad od. in u. Akk., quod superest, nunc huc rationis detulit ordo, Lucr.: def. eadem fortunae pignera in discrimen, aufs Spiel setzen, Liv.: fabulas in certamen, zur Preisbewerbung bringen, Quint.: ad agendum nihil cogitati praemeditatique detulisse (mitgebracht haben), Quint.: quidquid doloris habent, in pedes deferunt, schieben es auf die F., Petron.

    2) insbes.: a) erteilend zu jmd. hinbringen, darbringen, darbieten, erteilen, zuteilen, verleihen, übertragen, auftragen, zuw. auch anbieten (Ggstz. accipere, auferre ab alqo, negare, accipere nolle, alqā re uti nolle), α) übh.: si quid petet, ultro defer, Hor.: ne aliquis dicat, id ad me ereptum pervenisse, quod delatum accipere noluissem, Nep.: cum praecipua et cupita aliis (von andern Begehrtes) prior deferret, ihren Wünschen zuvorkommend darbrachte, Tac.: obvias opes def. (v. den Göttern), Tac.: def. iusiurandum, den Eid zuschieben (Ggstz. iusi. referre, zurückschieben, gerichtl. t. t.), Quint. u. ICt. – palmam eius rei alci, Cic.: alci praemium dignitatis (Ggstz. denegare), Cic.: pacem hostibus, Liv.: hoc illis in beneficii loco, Cic.: universum studium suum et benevolentiam ad alqm, Cic.: nec mihi quicquam tali tempore in mentem venit optare, quod non ultro Caesar mihi detulerit, Cic. – m. Prädik.-Akk., alci Octaviam sororis neptem condicionem (als Partie), Suet. Caes. 27, 1. – m. ad u. Akk. des Gerund., omnem ei suam auctoritatem, gratiam, copias, opes ad hoc negotium conficiendum, Cic.

    β) etw. zur Ausführung, Verwaltung jmdm. übertragen, jmd. mit etwas beauftragen, propter frequentes delatos honores potestatesque summas, Nep.: delatum ab Augusto consulatum accipere, Tac. – def. cognitionem senatui, Suet.: u. def. causam (Führung des Prozesses) ad alqm, Cic.: negotium ad collegam eius, Cic.: rem ad Pompeium, Cic.: eius belli conficiendum exitum ad Cn. Pompeium, Cic.: omnia ad unum ( neben tribuere uni omnia), Cic.: primas (erste Rolle) ad alqm, Cic.: secundas (zweite Rolle) alci, Quint.: alci auguratum, Cic.: alci dictaturam, consulatum, Val. Max.: alci praeturam, Cic.: imperium alci, Tac., od. ad alqm, Cic.: ultro legationem alci (Ggstz. multis petentibus denegare), Cic.: alci praefecturam fabrûm, Cic.: alci regnum (Ggstz. regno uti nolle), Cic.: regnum ac diadema uni, Hor.: ad alqm summum imperium, Iustin.: ad alqm summam imperii, summam rerum, Nep.: totius belli summa ad alqm omnium voluntate defertur, Caes. – γ) etw. zur Begutachtung, zur Entscheidung jmdm. übertragen, überweisen, etw. vor jmd. zur Entscheidung bringen, jmdm. etw. zur Begutachtung, zur Entscheidung vorlegen, anheimgeben, decumanos convocat; rem defert; statuunt illi atque decernunt, ut etc., Cic.: rem ad amicos, Cic.: rem ad consilium (Kriegsrat), Caes.: rem od. causam ad senatum, Cic.: rem dubiam ad patres sub certo auctore, Liv.: ad alqm controversias suas litesque, Eutr.: id postero die senatui, Nep.: puerorum querelam regi, Iustin. – alqd in forum iudiciumque, auf das F. und vor G., Cic. Cael. 35.

    b) etw. als Nachricht, Anzeige usw. mündlich od. schriftl. zu jmd. hinbringen = jmdm. hinterbringen, mitteilen, anzeigen, anmelden, bei jmd. zur Anzeige bringen, jmdm. etw. eröffnen, anvertrauen, jmd. von etw. in Kunde setzen, ihm Eröffnung machen, bei jmd. etw. zur Sprache bringen, sociorum populique Romani querimonias (v. Gesandten), Liv.: def. falsum equitum numerum, Caes.: his falsa, Nep.: vocem eius statim ad hunc M. Catonem, Cic.: rem inquisitam ad consulem, Liv.: alcis consilia ad adversarios, Cic.: quae audierunt ad legatos deferunt, Caes.: contionem habuit, quae est ad me tota (ihrem ganzen Inhalte nach) delata, Cic.: cetera (Logik u. Physik) si non didicerit, tamen poterit, si quando opus erit, ornare dicendo, si modo ad eum sunt delata et ei tradita (durch Lehre überliefert), Cic.: haec ad Antonium statim per Graecos deferuntur, Caes.: nec deerant qui haec iisdem verbis aut versa in deterius Senecae deferrent, Tac.: de quibus quod inimici detulerant neque credendum neque neglegendum putavit, Nep.: id Carthaginem (nach K.), Nep. – m. folg. Acc. u. Infin., defert ad coniectorem quidam somniasse se ovum pendēre ex fascia lecti sui cubicularis, Cic.: vehementer te esse sollicitum multi ad nos cotidie deferunt, Cic.

    So nun bes.: α) als gerichtl. t. t., v. Angeber, Denunzianten, od. v. Kläger, αα) nomen alcis od. alcis rei od. nomen alci def., jmds. od. einer Sache Namen beim Prätor angeben, jmd. anklagen, in Anklagestand versetzen, gegen jmd. eine Klage anstellen, illi nonnihil in deferendo nomine secuti, Cic.: def. nomen venefici cuiusdam, Cic.: nomen amici mei de ambitu, Cic.: huic eidem Sopatro idem inimici ad C. Verrem eiusdem rei nomen detulerunt, Cic. – ββ) indicium deferre ad alqm, die Anzeige von einem Verbrechen dem Prätor usw. hinterbringen, zB. def. ind. ad praetores, Liv.: huius rei delatum indicium ad ipsum suppressit, Curt. – γγ) def. crimen, bei einem Magistrat eine Beschuldigung anbringen, vorbringen, def. novum et ante hunc diem non auditum crimen, Cic.: crimen atrociter, Tac.: def. crimen ad me, Cic.: crimen ad senatum diluendum, Liv.: crimina in (gegen) dominum (v. Sklaven), Cic.: def. crimina de Perseo (beim Senate), Liv. – δδ) def. alqd od. de alqa re od. de alqo, etw. beim Prätor usw. hinterbringen, angeben, anzeigen, über etw. od. jmd. Anzeige machen, unus ex consciis deferebat, Sen.: a duobus indicibus delatus, Curt.: haec omnia indices detulerunt, rei confessi sunt, Cic.: def. publicae pecuniae peculatum, Tac.: quamvis ea, quae audierat, ad Neronem detulisset, Tac. – de defectione patris def., Nep.: eadem de noverca def., Quint.: commodius fecissent tribuni plebis, Quirites, si quae apud vos de me deferunt, ea coram potius me praesente detulissent, Cic.: quaedam de coniuratione ultro ad eum def., Suet. – εε) def. alqm, jmd. angeben, anklagen, in Anklagestand versetzen, gegen jmd. eine Klage anstellen, Capitonem (v. Kläger), Tac.: reos eiusdem criminis (v. Angeber), Quint.: reos, ne apud praefectum urbis arguantur, ad praetorem def., Tac.: def. alqm ad fi scum, Suet.: per indicem ad senatum deferri, Suet. – m. Prädik.-Akk., Brutum Cassiumque legibus aggredi reosque caedis absentes def., Suet. – m. Ang. wessen? weswegen? durch Genet., deferri maiestatis, adulterii, Tac.: ab alqo deferri furti, Cic. or. in tog. cand. fr. 6. p. 22, 3 K. (fr. 9. p. 241, 14 Klotz): od. beim Passiv durch Infin. (Nom. u. Infin.), Libo Drusus defertur moliri res novas, Tac.: Lepida defertur simulavisse partum, Tac.: od. durch einen Satz m. tamquam u. Konj., Hilarius Caesaris libertus detulerat, tamquam propriam ipse (M. Cluvius Rufus) potentiam tentasset, Tac. – ganz absol., et minari et deferre etiam non orator potest, Quint.: deinde extraneo vel etiam domesticorum aliquo deferente assidue varieque inquietatus (est), Suet.

    β) als publiz. t. t., αα) ad aerarium def., im Zshg. auch bl. deferre, beim Ärarium angeben, in die Verzeichnisse der Schatzkammer eintragen od. eintragen (registrieren) lassen, nomina iudicum, Cic. Phil. 5, 15. – bes. alqm in beneficiis ad aerarium def., im Zshg. bl. deferre alqm, jmd. unter den zu erteilenden Gratifikationen (die der Prokonsul während seines Imperiums erteilt od. zu erteilen versprochen hatte) bei Übergabe der Rechnungen an die Schatzkammer in der Rechnungsablage mit aufführen und damit die Genehmigung derselben bei den Quästoren der Schatzkammer in Antrag stellen, jmd. der Schatz kammer unter den Gratifikanden zur Berücksichtigung empfehlen, in beneficiis ad aerarium delatus est a L. Lucullo pro consule, Cic. Arch. 11: def. tribunos militares et praefectos, Cic. ep. 5, 20, 7: in praetura, in consulatu praefectum fabrûm, Cic. Balb. 63. – ββ) def. alqd in censum, zur Schätzung angeben, anmelden, deklarieren (v. röm. Bürger, dagegen referre in censum [in die Schätzungsliste eintragen] v. Zensor od. dessen Schreibern, s. Drak. Liv. 39, 44, 2), zB. patrimonium, Val. Max.: lacus piscatorios, salinas, Ulp. dig.: non amplius quam mille quingentûm aeris, Gell.: scire liceat, quanti (wie hoch) quidque in censum deferendum sit, Sen. – prägn., deferri in censum, v. Pers., sich zur Schätzung anmelden, Eutr. 1, 7. – γγ) def. censum, sein Vermögen beim Zensor angeben, deklarieren, v. röm. Bürger, Plin. 7, 159: v. den Klienten, Tac. ann. 6, 41 (wov. verschieden censum Romam def., s. oben no. II, A, 1, b a. E.). – / arch. Perf. detoli, wov. detolerit, Lex. repetund. (Corp. inscr. Lat. 1, 198) 21. 76. 85.

    lateinisch-deutsches > defero

  • 5 iudico

    iūdico, āvī, ātum, āre (ius dico; vgl. Varro LL. 6, 61), Recht sprechen, I) gerichtlich untersuchen, Richter sein, Cic. u.a.: dah. qui iudicat = iudex, Cic., od. insbes. = praetor, Cic.: u. iudicaturi = iudices, Mela: alqm a studio iudicandi revocare, von der Vorliebe zu Gerichtsverhandlungen abbringen, Amm. 30, 4, 1. – II) den richterlichen Ausspruch tun, aburteilen, gerichtlich entscheiden, erkennen, A) eig.: non iud., Cic.: iud. rem, Cic., od. (im allg.) res, das Richteramt üben, Cic. (s. Halm Cic. div. in Caecil. 8): u. so homo in rebus iudicandis spectatus et cognitus, Cic.: rem iudicatam perimere, das Urteil ganz umstoßen, ICt.: res iudicatas irritas facere (umstoßen), Cic.: iud. falsum, Cic.: lites (stlites), Cic.: de ea re inter Marcellos et Claudios patricios (v. den Zentumvirn), Cic.: alqd contra alqm, in etwas gegen jmd. den richterlichen Ausspruch tun, in etwas jmd. verurteilen, Cic. – mit folg. Acc. u. Infin., deberi dotem, Cic.: eos contra rem publicam fecisse, Sall.: im Passiv m. Nom. u. Infin., Malleolus iudicatus est matrem necasse, Cornif. rhet. 1, 23; aber unpers. iudicatum est mit Acc. u. Infin., sed eo certamine vicisse Theopompum iudicatum est, Gell. 10, 18, 6. – iud. alqm, verurteilen, ut iudicetur, qui etc., Cic.: quo iam diu sum iudicatus (zugesprochen), Plaut.: iud. alci perduellionem, Liv.: alci perduellionis, Liv.: alci vel capitis vel pecuniae, Liv.: confessi aeris ac debiti iudicati, Gell. (vgl. Fabri Liv. 23, 14, 3). – iudicata res, eine abgeurteilte Sache (die dah. auch als Norm für andere Fälle gilt, also ein jurist. praeiudicium begründet), Cic. – B) übtr.: 1) den Ausspruch tun, entscheiden, beschließen, bestimmen, sibi ipsi, eigenmächtig, Caes.: cetera ex eventu, Tac.: ita dis immortalibus iudicantibus, ut etc., Iustin.: impers., iudicatum est, es ist entschieden, ausgemacht, gewiß, Cic. – übtr., victoria belli iudicavit, Cic. – 2) urteilen, a) übh.: ii, quos ego posse iudicare arbitrarer, urteilsfähige Männer, Cic.: recte de Catone, Cic.: Iove aequo, ohne Jupiters Zorn, d.i. mit gesundem Menschenverstand, Hor.: de alqa re, Cic. u. Caes.: de alqo, Caes.: m. folg. an u. Konj., posses tamen iudicare, an id ipsum satis elegans esset, Plin. ep. 2, 5, 11. – b) etwas beurteilen, schätzen, taxieren, schließen, alqd (ex) alqa re, etwas nach etwas, alqd ex aliarum ingeniis, Ter.: ex aequo, Cic.: prudentem non ex ipsius habitu, sed ex aliqua re externa, Cic.: multis rebus (aus vielen Umständen), Cic.: pondere, Cic.: sensu oculorum, Cic.: alqd a veri sensu, Brut. in Cic. ep. – c) urteilen = dafür halten, der Meinung sein, glauben, quod ante iudicaram, Cic.: m. dopp. Acc., alqd pulcherrimum (für sehr schön), Caes.: ebenso alqm idoneum, Caes.: ignominiam (für eine Schmach) iudicat gladiator cum inferiore componi, Sen. – m. folg. Acc. u. Infin., sic statuo et iudico neminem omnium tot et tanta habuisse ornamenta dicendi, Cic.: cur hunc tam temere quisquam ab officio discessurum iudicaret? Caes.: im Passiv m. Nom. u. Infin., nos bene emisse iudicati sumus, Cic.: cupidior iudicatus est hic fuisse quam ceteri, Cic. – unpers., iudicandum est m. Acc. u. Infin., quae si hominibus solis nota sunt, hominum causā facta esse iudicandum est, Cic. de nat. deor. 2, 155. – d) öffentlich erklären, bes. m. dopp. Acc. (im Passiv m. dopp. Nom.) = jmd. für od. zu usw., Socratem sapientissimum, Cic.: alqm hostem, Nep.: alqs iudicatur hostis ab alqo, Iustin.: qui fortissimi iudicati essent, Curt. – alqd dignum poenā, Phaedr.: ipse iudicavit, quam etc., Cic. – im Abl. absol., Dolabellā hoste (zum F.) iudicato, Cic.: u. hostibus omnibus iudicatis, Planc. in Cic. ep.: im Dativ, remisit hosti iudicato (Antonio) amicos, dem zum F. erklärten, Suet. – / Archaist. Infin. Präs. Pass. iudicarei, Corp. inscr. Lat. 1, 205. col. 2. lin. 24. – arch. Schreibung ioudicet, Corp. inscr. Lat. 1, 198, 37: ioudicaverit, ibid. 1, 197, 20: ioudicetur, ibid. 1, 197, 11: ioudicandus, ibid. 1, 198, 82 u. 200, 39.

    lateinisch-deutsches > iudico

  • 6 confiteor

    cōn-fiteor, fessus sum, ērī (con u. fateor), eingestehen, zugestehen, gestehen (Ggstz. infitiari), I) eig.: 1) im allg.: ignosce, orat confitetur purgat, Ter.: hic ego non solum confiteor, sed etiam profiteor, Cic. fr.: tacendo loqui, non infitiando confiteri videbantur, Cic.: reus confitens (der geständige), Cic.: confessae manus, die sich durch ihre bittende Haltung für überwunden erklären, Ov. met. 5, 215. – m. Ang. wem? gegen wen? durch Dat., Nicomacho confessus, Curt. – mit Ang. was? durch Acc., peccatum suum (Ggstz. celare p. s.), Curt.: facinus, Curt.: hoc crimen, novum crimen, Cic.: quid confitetur, atque ita libenter confitetur, ut non solum fateri (zu bekennen), sed etiam profiteri (frei herauszusagen) videatur? Cic.: u. zugleich mit Ang. wem? durch Dat., amorem nutrici, Ov.: amorem patris nutrici, Quint. – od. durch dopp. Acc., se victos, Caes.: se imperitum, Quint.: causam Caesaris meliorem, Quint. – od. durch Acc. u. Infin., multa se ignorare, Cic.: me abs te cupisse laudari aperte atque ingenue confitebar, Cic.: cui debere (me) salutem confiteor, Ov.: vinci se confitentur, sie erklären sich für besiegt, Plin. – u. zugl. mit Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., aliquid de veneno, Cic.: hoc de statuis, Cic.: summam infirmitatem de se, Quint. – u. bl. m. Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., de se, Cic.: de maleficio,
    ————
    Cic.: de patriae parricidio, Cic.: de caede alcis, Tac. – Partic. Perf. confessus, a, um, a) aktiv = der sein Verbrechen, seine Schuld eingestanden hat, geständig, gladiatores c., Cic.: quinque homines comprehensi atque confessi, Cic.: c. in iudicio reus, ICt.: c. reus, Phaedr. u. Ov.: pro confesso haberi, als g. angesehen werden, ICt.: de confessis (civibus), sicut de manifestis (überführten) rerum capitalium more maiorum supplicium sumere, Sall.: nunc ab nobis et confessio culpae exprimitur, et ut a confessis res extemplo repetuntur, Liv. – b) passiv = eingestanden, aes (Schuld) confessum, XII tabb. b. Gell. 15, 13, 11 u. 20, 1, 45: ut omnes intellegant, quam improbam quam manifestam, quam confessam rem pecuniā redimere conetur, Cic. Verr. 3, 130. – später übh. allgemein zugestanden, -eingeräumt, anerkannt, ausgemacht, unzweifelhaft (Ggstz. controversus, controversiosus, dubius; vgl. Burmann Phaedr. 4, 25, 22), quasi confessa nec dubia signa, Col.: c. hostium obsequia, Plin, pan. – u. subst., confessum, ī, n., in den Kasus obliqu., in confessum venire, allgemein zugestanden werden, Plin. ep.: ad liquidum confessumque perducere omnia, Quint.: in confesso esse, unzweifelhaft sein, zB. horum merita in confesso sunt, Sen.: ebenso quod apud me in confesso est m. folg. Acc. u. Infin., Vell., Plin. u. Tac.: ex confesso turpia esse, unzweifelhaft, Sen.: vita cervis in confesso (unzweifelhaft) longa est,
    ————
    Plin.: ab alqo pro confesso et indubitato habitum esse, Lact. – u. im Plur., de confessis disserere, Plin.: adhuc versamur in confessis, Quint.: a confessis transeamus ad dubia, Sen. – 2) insbes. (bei den Eccl.) sich zu jmd. od. etw. bekennen, bes. preisend, lobend, dankend, Christum, Prud. perist. 5, 40: deum summum, Lact. 2, 1, 6: omne euangelium (Ggstz. negare unum euangelium), Tert. de cor. 11. – mit Dat., tibi, domine, Vulg. psalm. 137, 1: nomini tuo, ibid. 141, 8. – II) übtr., durch die Tat kundgeben, offenbaren, zu erkennen (zu verstehen) geben, se, Ov.: deam (sich als G.), Verg.: suam inscientiam, Quint.: vultibus iram, Ov.: motum animi lacrimis, Quint.: admirationem suam non acclamatione tantum, sed etiam plausu, Quint. – m. folg. Acc. u. Infin., sublatis oculis agitatoque corpore vivere se confitetur, Plin. ep.: praeterito tempore varie formari verba ipsa analogia confitetur, Quint. – Parag. Infin. Praes. confiterier, Plaut, cist. 170. – Akt. Fut. confitebimus, Itala (Psalt. Ver.) psalm. 78, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > confiteor

  • 7 defero

    dē-fero, dē-tulī, dē-lātum, dē-ferre, I) von der Höhe nach der Tiefe herab-, hinabtragen od. - bringen (-senden) od. - schaffen od. -holen, mit hinabnehmen u. dgl., 1) im allg.: amoeno ex Helicone perenni fronde coronam, Lucr. (u. so harmoniai nomen alto delatum Heliconi [vom H.], bildl., Lucr.): ramalia arida tecto, Ov. – pueros protinus ad ripam Tiberis, Val. Max.: alqd ad inferos (Unterwelt), Sen.: semen quod ex arbore per surculos defertur in terram, Varro: dum culleus, in quem coniectus in profluentem deferretur, comparetur (v. Pers.), Cic.: deferri in imum, in einer Flüssigkeit zu Boden sinken (Ggstz. innatare, obenauf schwimmen), Cels.: so auch deferri ad ima (Ggstz. in summo umore consistere), Petron.: ab Iliaca purgamina Vesta def. flavis in mare aquis, Ov.: def. materiam omnem infra Veliam, Liv.: hunc sub aequora, hinabtauchen, Ov.: Fames (Hungergöttin) per aëra vento ad iussam delata domum, Ov. – fulmen detulit in terram mortalibus (den St.) ignem primitus, Lucr.: Iri, decus caeli, quis te mihi nubibus actam detulit in terras? Verg. – So nun bes.: α) mit sich hinabführen, v. Flüssen usw., teils Ggstde. hinabflößen, stromabwärts führen, mit sich stromabwärts führen, amnes plurimum limi deferentes, Plin.: excipere dolia, quae amnis defert, Liv.: Pontius Cominius incubans cortici secundo Tiberi ad urbem defertur,
    ————
    schwimmt die Tiber hinab, Liv. – teils einen aufgenommenen Fluß mit sich hinabführen ins Meer, dah. im Passiv v. Flusse selbst = hinabströmen, Rhodanus segnem deferens Ararim, Plin.: flumina, quae in mare deferuntur, Plin. ep.: nec Euphrates nisi per Tigrim defertur in mare, Plin. – u. Partiz. Präs. deferens (verst. se) = in seinem Bette hinabströmend, in seinen Ufern dahingleitend, flumina liquida ac deferentia (Ggstz. rigentia gelu aut campis superfusa), Plin. pan. 82, 5. – β) abbrechend, fortrückend wohin herabverlegen, herabversetzen, herabrücken oder herabrücken lassen, herabgelangen lassen, aedes suas sub Veliam, Cic.: aedes in planum, Liv. (vgl. im Bilde fortunam suam in planum, Sen. de tranqu. anim. 10, 6): castra in viam, Liv.: acies in campos delata est, Liv. – elephanti rursus simili ruinā inferioris pontis deferebantur (ließ man weiter hinabgelangen), donec ad aequiorem vallem perventum est, Liv.
    2) insbes., rasch od. gewaltsam herabtragen, binabstoßen, hinabstürzen, a) übh.: alqm in abruptum barathrum, Catull.: ferrum elatum in pectus, Tac. – gew. im Passiv = hinabstürzen, in foveas deferri, Curt.: ruinā tota prolapsa acies in praeceps deferri, Liv.: deferri ad terram (v. Pers.), Liv. u. (Ggstz. allevari ad caelum) Sen.: casu (durch einen Fall) deferri in terram, zu Boden stürzen (v. Kindern), Quint.:
    ————
    dorso (equi) delatus ab alto, herabgesprungen, Sil.: m. dopp. Nom., praeceps aërii speculā de montis in undas deferar, Verg. ecl. 8, 59 sq. – übtr., ut non solum auribus acciperetur, sed etiam oculis cerneretur, quem et ex quanto regno ad quam fortunam detulisset, Nep. Timol. 2, 2. – b) prägn., berabstürzen = zu Boden stürzen, (terrae motus) defert montes, surrigit plana, Sen. – im Passiv = herabstürzen (intr.), per praecipitia deferri, Quint.
    II) von einem Ausgangspunkte nach einem Zielpunkte hinabtragen = forttragen, hintragen, zutragen, fort-, hinbringen, fort-, hinschaffen, herbeitragen od. - bringen od. -schaffen, wohin überbringen, abliefern, Passiv deferri oft = sich fort- od. hintragen lassen, A) eig.: 1) im allg.: a) übh.: α) von Pers.: pecuniam atque arma, Tac.: quae ad usum necessaria sunt, Liv.: eodem pecuniam, quae superest, Liv.: quo merces odorum deferunt, Plin.: quo (wohin) me deferre paratis? Ov.: omnia aliunde alio deferuntur, Sen.: ad causas iudicia iam facta domo, schon fertig mitbringen, Cic.: id (candelabrum) in praetorium, Cic.: def. commeatum in viam (an den Weg), Liv.: alqm allevatum in tabernaculum, Curt.: captum omnibus membris deferri in curiam, Liv.: arma sua extra vallum deferri equumque educi clam iussit, Val. Max.: Pompeium Carteiam def. (in der Sänfte), Auct. b. Hisp.: funus Romam, Aur. Vict.: formā excellentes
    ————
    (virgines) domos, Liv.: aurum ex omnibus delubris Praeneste, Plin.: ei munera, quae Athenis acceperat, deferri iussit, Nep.: def. alci epistulam, Plaut. u. Cic.: argentum ad alqm, Ter.: ad alqm epistulam, litteras, mandata, Caes.: litteras ad alqm in Hispaniam ulteriorem, Liv.: compilare quidquid domi est atque hinc ad amicam def., zutragen, Plaut.: lecticā deferri ad consules (v. einem Kranken), Lact.: dicta, mandata per auras, Verg. – m. Abl. womit? (worin? worauf?), caput ad Sullam usque ab Ianiculo ad aedem Apollinis manibus ipse suis detulit, Cic. fr.: im Passiv, lecticā (in der Sänfte) deferri in castra atque in curiam, Suet.: lecticā deferri in aciem, Val. Max.: senatorum umeris (auf den Sch.) in campum deferri cremarique (v. toten Augustus), Suet. – β) v. lebl. Subjj.: e portu navis huc nos dormientes detulit, Plaut. Amph. 701: detulit aura preces ad me non invida blandas, Ov. met. 10, 642.
    b) in einigen t. t. der publiz. Sprache: def. sitellam, den Lostopf (die Urne mit den Losen) herbeibringen od. herbeibringen lassen (damit das Volk in den Komitien abstimme), Cic. pro Corn. 1. fr. 13 u. 14 = fr. 29 u. 30 M.: de M. Octavio, über den Volkstribunen M. Oktavius abstimmen lassen, Cic. de nat. deor. 1, 106. – bes. oft def. ex aerario od. def. in aerarium od. ad aerarium, aus dem Ärarium (wo außer den Geldern auch die Feldzeichen, Senatsbeschlüs-
    ————
    se, Rechnungen über verwendete Staatsgelder usw. aufbewahrt wurden) hinbringen, in das Är. hinbringen, abliefern, entrichten, niederlegen, signa (Feldzeichen) eodem ex aerario, signa ex aerario prompta in campum od. ad dictatorem (v. den Quästoren), Liv.: aurum et omnia ornamenta in aerarium (v. den röm. Matronen), Liv.: pecuniam od. aurum et argentum in aerarium, Liv.: aes in aerarium ad quaestores, Liv.: aera poenae nomine in aerarium def. (v. den Hagestolzen), Val. Max.: munera, quae ab rege privatim acceperant, in aerarium detulerunt (v. röm. Gesandten), Val. Max.: u. ähnlich def. omne aurum, argentum, aes signatum ad triumviros mensarios extemplo, Liv. – senatusconsultum ad aerarium def., Liv. u.a. (s. Weißenb. Liv. 39, 4, 8. Nipp. Tac. ann. 3, 51): decreta patrum ad aerarium, Tac.: früher senatusconsulta in aedem Cereris ad aediles plebis, Liv. 3, 55, 13. – def. censum Romam, die Schätzungslisten nach Rom einreichen (v. den Zensoren in den Kolonien), Liv. 29, 15, 10 u. 37, 7 (versch. v. def. censum, v. röm. Bürger, s. unten no. B, 2, b, β, γγ). – def. vadimonia Romam, zu Rom einreichen (v. den Klägern), Liv. epit. 86. – def. in publicas tabulas, beim Zensus in die öffentlichen (im Ärarium niedergelegten) Urkunden eintragen, zB. in publicas tabulas delato modo frui (agro) non posse, Ulp. dig. 50, 15, 4. § 1.
    2) insbes.: a) unwillkürlich, gewaltsam von einem
    ————
    Orte abführen, u. nach einem Orte hinführen, α) übh. = hinversetzen, hingeraten lassen, hintreiben, im Passiv = hingeführt od. versetzt werden, hingelangen, hingeraten, miratur, quis deus iuvenes tam urbanos in suam regionem detulerit, Petron.: hos ad magistros si qua te fortuna, Cato, cum tua natura (natürl. Anlage) detulisset, Cic.: v. lebl. Subjj., ab Cenaeo Demetriadem, si forte eo deferret fuga regem, traiecit, Liv.: quod (iaculum) detulit error (Fehlschuß) in Idan, Ov. – im Passiv, iumenta decesserant militari viā et errore delata per quattuor stadia in quadam valle constiterant, Curt.: Perseus rex fugā cum decem milibus talentûm Samothraciam defertur, Iustin.: putant se in alium terrarum orbem delatos (in eine andere Welt versetzt), Petron. 1, 2: u. so ille (Lucilius) si foret hoc nostrum fato delatus in aevum, Hor. sat. 1, 10, 68 (al. delapsus): optatum negotium sibi in sinum delatum esse, sei ihm in den Schoß gefallen (bildl. = unverhofft zugefallen), Cic. II. Verr. 1, 131. – im Passiv m. Prädik.-Adj., hic rumor est Asinium delatum (esse) vivum in manus militum, Cic. ad Att. 12, 2, 1. – β) als naut. t. t. = hinführen, hintreiben, verschlagen, im Passiv = hingeführt, verschlagen werden, hingetrieben werden od. hintreiben, hingeraten, alqm ex alto ignotas ad terras et in desertum litus (v. Sturm), Cic.: si quo casu in freto aestus morari aut deferre naves in terram posset,
    ————
    Liv. – quo essent eae (naves) delatae, primis diebus ignorabant, Caes.: onerariae (naves) duae paulo infra delatae sunt, Caes.: una (navis) delata Oricum, Caes.: huc ubi delati portus intravimus, Verg.: u. so v. Pers., deferri longius, Caes.: deferri in Africae sinum, in Italiam, Iustin.: tempestate classe dispersā deferri Brundisium, Val. Max.: deferri Siculam ad Aetnen, Ov.: naufragio in ea loca deferri, Iustin.
    b) etw. zu Markte-, zum Verkauf bringen, feilbieten, pallium, Petron.: dum virent nexos deferte maniplos, Col. poët.: deferri in vicum vendentem tus et odores, Hor.: ultro delatis capsis, Hor.: videamus hoc quod concupiscimus quanti (wie hoch, wie teuer) deferatur, Sen.: duas Veneres (zwei Venusstatuen) eodem pretio deferre, Plin.
    B) übtr.: 1) im allg., m. Advv. od. m. ad od. in u. Akk., quod superest, nunc huc rationis detulit ordo, Lucr.: def. eadem fortunae pignera in discrimen, aufs Spiel setzen, Liv.: fabulas in certamen, zur Preisbewerbung bringen, Quint.: ad agendum nihil cogitati praemeditatique detulisse (mitgebracht haben), Quint.: quidquid doloris habent, in pedes deferunt, schieben es auf die F., Petron.
    2) insbes.: a) erteilend zu jmd. hinbringen, darbringen, darbieten, erteilen, zuteilen, verleihen, übertragen, auftragen, zuw. auch anbieten (Ggstz. accipere, auferre ab alqo, negare, accipere nolle, alqā
    ————
    re uti nolle), α) übh.: si quid petet, ultro defer, Hor.: ne aliquis dicat, id ad me ereptum pervenisse, quod delatum accipere noluissem, Nep.: cum praecipua et cupita aliis (von andern Begehrtes) prior deferret, ihren Wünschen zuvorkommend darbrachte, Tac.: obvias opes def. (v. den Göttern), Tac.: def. iusiurandum, den Eid zuschieben (Ggstz. iusi. referre, zurückschieben, gerichtl. t. t.), Quint. u. ICt. – palmam eius rei alci, Cic.: alci praemium dignitatis (Ggstz. denegare), Cic.: pacem hostibus, Liv.: hoc illis in beneficii loco, Cic.: universum studium suum et benevolentiam ad alqm, Cic.: nec mihi quicquam tali tempore in mentem venit optare, quod non ultro Caesar mihi detulerit, Cic. – m. Prädik.-Akk., alci Octaviam sororis neptem condicionem (als Partie), Suet. Caes. 27, 1. – m. ad u. Akk. des Gerund., omnem ei suam auctoritatem, gratiam, copias, opes ad hoc negotium conficiendum, Cic.
    β) etw. zur Ausführung, Verwaltung jmdm. übertragen, jmd. mit etwas beauftragen, propter frequentes delatos honores potestatesque summas, Nep.: delatum ab Augusto consulatum accipere, Tac. – def. cognitionem senatui, Suet.: u. def. causam (Führung des Prozesses) ad alqm, Cic.: negotium ad collegam eius, Cic.: rem ad Pompeium, Cic.: eius belli conficiendum exitum ad Cn. Pompeium, Cic.: omnia ad unum ( neben tribuere uni omnia), Cic.: primas (erste
    ————
    Rolle) ad alqm, Cic.: secundas (zweite Rolle) alci, Quint.: alci auguratum, Cic.: alci dictaturam, consulatum, Val. Max.: alci praeturam, Cic.: imperium alci, Tac., od. ad alqm, Cic.: ultro legationem alci (Ggstz. multis petentibus denegare), Cic.: alci praefecturam fabrûm, Cic.: alci regnum (Ggstz. regno uti nolle), Cic.: regnum ac diadema uni, Hor.: ad alqm summum imperium, Iustin.: ad alqm summam imperii, summam rerum, Nep.: totius belli summa ad alqm omnium voluntate defertur, Caes. – γ) etw. zur Begutachtung, zur Entscheidung jmdm. übertragen, überweisen, etw. vor jmd. zur Entscheidung bringen, jmdm. etw. zur Begutachtung, zur Entscheidung vorlegen, anheimgeben, decumanos convocat; rem defert; statuunt illi atque decernunt, ut etc., Cic.: rem ad amicos, Cic.: rem ad consilium (Kriegsrat), Caes.: rem od. causam ad senatum, Cic.: rem dubiam ad patres sub certo auctore, Liv.: ad alqm controversias suas litesque, Eutr.: id postero die senatui, Nep.: puerorum querelam regi, Iustin. – alqd in forum iudiciumque, auf das F. und vor G., Cic. Cael. 35.
    b) etw. als Nachricht, Anzeige usw. mündlich od. schriftl. zu jmd. hinbringen = jmdm. hinterbringen, mitteilen, anzeigen, anmelden, bei jmd. zur Anzeige bringen, jmdm. etw. eröffnen, anvertrauen, jmd. von etw. in Kunde setzen, ihm Eröffnung machen, bei jmd. etw. zur Sprache bringen, sociorum populi-
    ————
    que Romani querimonias (v. Gesandten), Liv.: def. falsum equitum numerum, Caes.: his falsa, Nep.: vocem eius statim ad hunc M. Catonem, Cic.: rem inquisitam ad consulem, Liv.: alcis consilia ad adversarios, Cic.: quae audierunt ad legatos deferunt, Caes.: contionem habuit, quae est ad me tota (ihrem ganzen Inhalte nach) delata, Cic.: cetera (Logik u. Physik) si non didicerit, tamen poterit, si quando opus erit, ornare dicendo, si modo ad eum sunt delata et ei tradita (durch Lehre überliefert), Cic.: haec ad Antonium statim per Graecos deferuntur, Caes.: nec deerant qui haec iisdem verbis aut versa in deterius Senecae deferrent, Tac.: de quibus quod inimici detulerant neque credendum neque neglegendum putavit, Nep.: id Carthaginem (nach K.), Nep. – m. folg. Acc. u. Infin., defert ad coniectorem quidam somniasse se ovum pendēre ex fascia lecti sui cubicularis, Cic.: vehementer te esse sollicitum multi ad nos cotidie deferunt, Cic.
    So nun bes.: α) als gerichtl. t. t., v. Angeber, Denunzianten, od. v. Kläger, αα) nomen alcis od. alcis rei od. nomen alci def., jmds. od. einer Sache Namen beim Prätor angeben, jmd. anklagen, in Anklagestand versetzen, gegen jmd. eine Klage anstellen, illi nonnihil in deferendo nomine secuti, Cic.: def. nomen venefici cuiusdam, Cic.: nomen amici mei de ambitu, Cic.: huic eidem Sopatro idem inimici ad C.
    ————
    Verrem eiusdem rei nomen detulerunt, Cic. – ββ) indicium deferre ad alqm, die Anzeige von einem Verbrechen dem Prätor usw. hinterbringen, zB. def. ind. ad praetores, Liv.: huius rei delatum indicium ad ipsum suppressit, Curt. – γγ) def. crimen, bei einem Magistrat eine Beschuldigung anbringen, vorbringen, def. novum et ante hunc diem non auditum crimen, Cic.: crimen atrociter, Tac.: def. crimen ad me, Cic.: crimen ad senatum diluendum, Liv.: crimina in (gegen) dominum (v. Sklaven), Cic.: def. crimina de Perseo (beim Senate), Liv. – δδ) def. alqd od. de alqa re od. de alqo, etw. beim Prätor usw. hinterbringen, angeben, anzeigen, über etw. od. jmd. Anzeige machen, unus ex consciis deferebat, Sen.: a duobus indicibus delatus, Curt.: haec omnia indices detulerunt, rei confessi sunt, Cic.: def. publicae pecuniae peculatum, Tac.: quamvis ea, quae audierat, ad Neronem detulisset, Tac. – de defectione patris def., Nep.: eadem de noverca def., Quint.: commodius fecissent tribuni plebis, Quirites, si quae apud vos de me deferunt, ea coram potius me praesente detulissent, Cic.: quaedam de coniuratione ultro ad eum def., Suet. – εε) def. alqm, jmd. angeben, anklagen, in Anklagestand versetzen, gegen jmd. eine Klage anstellen, Capitonem (v. Kläger), Tac.: reos eiusdem criminis (v. Angeber), Quint.: reos, ne apud praefectum urbis arguantur, ad praetorem def., Tac.: def. alqm ad fi-
    ————
    scum, Suet.: per indicem ad senatum deferri, Suet. – m. Prädik.-Akk., Brutum Cassiumque legibus aggredi reosque caedis absentes def., Suet. – m. Ang. wessen? weswegen? durch Genet., deferri maiestatis, adulterii, Tac.: ab alqo deferri furti, Cic. or. in tog. cand. fr. 6. p. 22, 3 K. (fr. 9. p. 241, 14 Klotz): od. beim Passiv durch Infin. (Nom. u. Infin.), Libo Drusus defertur moliri res novas, Tac.: Lepida defertur simulavisse partum, Tac.: od. durch einen Satz m. tamquam u. Konj., Hilarius Caesaris libertus detulerat, tamquam propriam ipse (M. Cluvius Rufus) potentiam tentasset, Tac. – ganz absol., et minari et deferre etiam non orator potest, Quint.: deinde extraneo vel etiam domesticorum aliquo deferente assidue varieque inquietatus (est), Suet.
    β) als publiz. t. t., αα) ad aerarium def., im Zshg. auch bl. deferre, beim Ärarium angeben, in die Verzeichnisse der Schatzkammer eintragen od. eintragen (registrieren) lassen, nomina iudicum, Cic. Phil. 5, 15. – bes. alqm in beneficiis ad aerarium def., im Zshg. bl. deferre alqm, jmd. unter den zu erteilenden Gratifikationen (die der Prokonsul während seines Imperiums erteilt od. zu erteilen versprochen hatte) bei Übergabe der Rechnungen an die Schatzkammer in der Rechnungsablage mit aufführen und damit die Genehmigung derselben bei den Quästoren der Schatzkammer in Antrag stellen, jmd. der Schatz-
    ————
    kammer unter den Gratifikanden zur Berücksichtigung empfehlen, in beneficiis ad aerarium delatus est a L. Lucullo pro consule, Cic. Arch. 11: def. tribunos militares et praefectos, Cic. ep. 5, 20, 7: in praetura, in consulatu praefectum fabrûm, Cic. Balb. 63. – ββ) def. alqd in censum, zur Schätzung angeben, anmelden, deklarieren (v. röm. Bürger, dagegen referre in censum [in die Schätzungsliste eintragen] v. Zensor od. dessen Schreibern, s. Drak. Liv. 39, 44, 2), zB. patrimonium, Val. Max.: lacus piscatorios, salinas, Ulp. dig.: non amplius quam mille quingentûm aeris, Gell.: scire liceat, quanti (wie hoch) quidque in censum deferendum sit, Sen. – prägn., deferri in censum, v. Pers., sich zur Schätzung anmelden, Eutr. 1, 7. – γγ) def. censum, sein Vermögen beim Zensor angeben, deklarieren, v. röm. Bürger, Plin. 7, 159: v. den Klienten, Tac. ann. 6, 41 (wov. verschieden censum Romam def., s. oben no. II, A, 1, b a. E.). – arch. Perf. detoli, wov. detolerit, Lex. repetund. (Corp. inscr. Lat. 1, 198) 21. 76. 85.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > defero

  • 8 iudico

    iūdico, āvī, ātum, āre (ius dico; vgl. Varro LL. 6, 61), Recht sprechen, I) gerichtlich untersuchen, Richter sein, Cic. u.a.: dah. qui iudicat = iudex, Cic., od. insbes. = praetor, Cic.: u. iudicaturi = iudices, Mela: alqm a studio iudicandi revocare, von der Vorliebe zu Gerichtsverhandlungen abbringen, Amm. 30, 4, 1. – II) den richterlichen Ausspruch tun, aburteilen, gerichtlich entscheiden, erkennen, A) eig.: non iud., Cic.: iud. rem, Cic., od. (im allg.) res, das Richteramt üben, Cic. (s. Halm Cic. div. in Caecil. 8): u. so homo in rebus iudicandis spectatus et cognitus, Cic.: rem iudicatam perimere, das Urteil ganz umstoßen, ICt.: res iudicatas irritas facere (umstoßen), Cic.: iud. falsum, Cic.: lites (stlites), Cic.: de ea re inter Marcellos et Claudios patricios (v. den Zentumvirn), Cic.: alqd contra alqm, in etwas gegen jmd. den richterlichen Ausspruch tun, in etwas jmd. verurteilen, Cic. – mit folg. Acc. u. Infin., deberi dotem, Cic.: eos contra rem publicam fecisse, Sall.: im Passiv m. Nom. u. Infin., Malleolus iudicatus est matrem necasse, Cornif. rhet. 1, 23; aber unpers. iudicatum est mit Acc. u. Infin., sed eo certamine vicisse Theopompum iudicatum est, Gell. 10, 18, 6. – iud. alqm, verurteilen, ut iudicetur, qui etc., Cic.: quo iam diu sum iudicatus (zugesprochen), Plaut.: iud. alci perduellionem, Liv.: alci perduellionis, Liv.: alci vel capitis
    ————
    vel pecuniae, Liv.: confessi aeris ac debiti iudicati, Gell. (vgl. Fabri Liv. 23, 14, 3). – iudicata res, eine abgeurteilte Sache (die dah. auch als Norm für andere Fälle gilt, also ein jurist. praeiudicium begründet), Cic. – B) übtr.: 1) den Ausspruch tun, entscheiden, beschließen, bestimmen, sibi ipsi, eigenmächtig, Caes.: cetera ex eventu, Tac.: ita dis immortalibus iudicantibus, ut etc., Iustin.: impers., iudicatum est, es ist entschieden, ausgemacht, gewiß, Cic. – übtr., victoria belli iudicavit, Cic. – 2) urteilen, a) übh.: ii, quos ego posse iudicare arbitrarer, urteilsfähige Männer, Cic.: recte de Catone, Cic.: Iove aequo, ohne Jupiters Zorn, d.i. mit gesundem Menschenverstand, Hor.: de alqa re, Cic. u. Caes.: de alqo, Caes.: m. folg. an u. Konj., posses tamen iudicare, an id ipsum satis elegans esset, Plin. ep. 2, 5, 11. – b) etwas beurteilen, schätzen, taxieren, schließen, alqd (ex) alqa re, etwas nach etwas, alqd ex aliarum ingeniis, Ter.: ex aequo, Cic.: prudentem non ex ipsius habitu, sed ex aliqua re externa, Cic.: multis rebus (aus vielen Umständen), Cic.: pondere, Cic.: sensu oculorum, Cic.: alqd a veri sensu, Brut. in Cic. ep. – c) urteilen = dafür halten, der Meinung sein, glauben, quod ante iudicaram, Cic.: m. dopp. Acc., alqd pulcherrimum (für sehr schön), Caes.: ebenso alqm idoneum, Caes.: ignominiam (für eine Schmach) iudicat gladiator cum inferiore componi,
    ————
    Sen. – m. folg. Acc. u. Infin., sic statuo et iudico neminem omnium tot et tanta habuisse ornamenta dicendi, Cic.: cur hunc tam temere quisquam ab officio discessurum iudicaret? Caes.: im Passiv m. Nom. u. Infin., nos bene emisse iudicati sumus, Cic.: cupidior iudicatus est hic fuisse quam ceteri, Cic. – unpers., iudicandum est m. Acc. u. Infin., quae si hominibus solis nota sunt, hominum causā facta esse iudicandum est, Cic. de nat. deor. 2, 155. – d) öffentlich erklären, bes. m. dopp. Acc. (im Passiv m. dopp. Nom.) = jmd. für od. zu usw., Socratem sapientissimum, Cic.: alqm hostem, Nep.: alqs iudicatur hostis ab alqo, Iustin.: qui fortissimi iudicati essent, Curt. – alqd dignum poenā, Phaedr.: ipse iudicavit, quam etc., Cic. – im Abl. absol., Dolabellā hoste (zum F.) iudicato, Cic.: u. hostibus omnibus iudicatis, Planc. in Cic. ep.: im Dativ, remisit hosti iudicato (Antonio) amicos, dem zum F. erklärten, Suet. – Archaist. Infin. Präs. Pass. iudicarei, Corp. inscr. Lat. 1, 205. col. 2. lin. 24. – arch. Schreibung ioudicet, Corp. inscr. Lat. 1, 198, 37: ioudicaverit, ibid. 1, 197, 20: ioudicetur, ibid. 1, 197, 11: ioudicandus, ibid. 1, 198, 82 u. 200, 39.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > iudico

  • 9 iudicare

    судить, решать спорные дела, iudicans = iudex (1. 11 pr. D. 2, 1. 1. 3 § 6. 1. 13 D. 22, 5. 1. 7 § 1 D. 23, 5. 1. 14 § 4 D. 38, 2. 1. 1 § 3 D. 48, 16. 1. 11 pr. D. 48, 19. 1. 58 D. 5, 1. cf. 1. 13 pr. D. 2, 1. 1. 18 § 14 D. 50, 4. cf. 1. 13 pr. § 2 D. 50, 5. 1. 3 D. 48, 11);

    contra, secundum constitutiones judicari (1. 1 § 2. 4 D. 49, 8);

    ni judicatum facit (L. XII. tab. III. 3);

    aeris confessi iudicatis (eod. III. 1);

    res iudicata, законное решение (tit. D. 42, 1. C. 7, 52. 1. 1 D. cit.);

    exsecutio rei iud. (tit. C. 7, 53);

    usurae rei jud. (tit. C. 7, 54);

    ob rem iud. conveniri (1. 28 § 8 D. 12, 2);

    exceptio rei iudic. (tit. D. 44, 2. 1. 3 eod.);

    rebus iudic. standum est (1. 1 C. cit. 1. 3 § 3 D. 27, 9. 1. 65 § 2 D. 36, 1. 1. 14 § 1 D. 49, 1. 1. 5 C. 7, 52);

    res iud. pro veritate accipitur (1. 25 D. 1, 5);

    cp. Gai. III. 78. 173. 175. 180. sq. 199. IV. 21. 25;

    iudicatum обоз. не только резолюцию - но тк. и само решение, judicati auctoritas (см. s. 3), iudicati actio, agere, conveniri, teneri (1. 28. 31 pr. D. 3, 3. 1. 4. 6. 7. 61 D. 42, 1. 1. 41 § 1 D. 46, 1. 1. 69. 86 D. 46, 3. 1. 4 § 7 D. 42, 1. 1. 8 § 3 D. 46, 2. 1. 16 § 1 D. 16, 2. 1. 40 § 1 D. 2, 14. 1. 6 D. 2, 12. 1. 45 § 1 D. 5, 1. 1. 35 D. 9, 4. 1. 25 D 26, 7. 1. 78 § 2 D. 31. 1. 45 D. 46, 1. 1. 39 § 6. 1. 40 § 2. 1. 42 § 2. 1. 46 pr. D. 3, 3. tit. D. 46, 7);

    tempus indicati, срок для исполнения судебного решения (1. 2 D. 42, 1);

    indicatus = condemnatus, напр. confessus pro iudicato est (1. 1. 3. 6 D. 42, 2. 1. 56 D. 42, 1. 1. 29 cf. 1. 7 eod. 1. 2 D. 44, 3. 1. 3 pr. D. 22, 1. 1. 51 D. 15, 1. 1. 1 D. 3, 2).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > iudicare

  • 10 cōnfessus

        cōnfessus adj.    [P. of confiteor], confessed: reus, who pleads guilty, O.: gladiatores.— Plur m. as subst, criminals who have confessed: de confessis supplicium sumere, S. — Confessed, acknowledged, certain: quam confessam rem redimere conetur: dea, manifest, V.: voltibus ira, O.: confessam amplectitur, in her true form, O. — As subst n.: in confesso esse, acknowledged, Ta.
    * * *
    I
    confessa, confessum ADJ
    admitted, acknowledged; generally admitted, manifest, obvious; confessed
    II
    one who admits/confesses liability/crime

    Latin-English dictionary > cōnfessus

  • 11 touch ****

    [tʌtʃ]
    1. n
    1) (sense) tatto, (act of touching) contatto

    the personal touch — una nota personale, un tocco personale

    to lose one's touch fig — perdere la mano, (with people) perdere il proprio fascino

    2) (small amount: of milk) goccio, (of colour, paint) tocco, (of frost) leggero strato

    a touch of ironyuna punta or pizzico d'ironia

    3) (contact) contatto

    to keep in touch with sb — mantenere i rapporti con qn, tenersi in contatto con qn

    to lose touch (friends) perdersi di vista

    4) Brit Ftbl Rugby
    2. vt
    1) (gen) toccare, (brush lightly), (fig: topic, problem) sfiorare

    to touch sb for £5 famchiedere 5 sterline in prestito a qn

    2)

    (neg phrases) don't touch that! — non toccare!

    if you admit nothing, they can't touch you figse non confessi non ti possono toccare

    3) (move) commuovere, (affect) riguardare

    it touches all our lives — riguarda tutti noi, ci tocca tutti

    4) (compare) uguagliare
    3. vi
    (hands) toccarsi, (property, gardens) confinare

    "do not touch" — "non toccare"

    English-Italian dictionary > touch ****

  • 12 confessum

    confĭtĕor, fessus, 2 (arch. inf. confiterier, Plaut. Cist. 1, 3, 22), v. dep. [fateor], to acknowledge, confess, own, avow (an error, mistake, or a fact previously denied or doubted, etc., implying a sacrifice of will or a change of conviction; while fateor expresses a simple acknowledgment, and profiteor a voluntary avowal), to concede, allow, grant (class. in prose and poetry):

    quid confitetur, atque ita libenter confitetur, ut non solum fateri sed etiam profiteri videatur?

    Cic. Caecin. 9, 24; cf.: hic ego non solum confiteor, verum etiam profiteor, id. Fragm. ap. Non. p. 434, 30:

    tacendo loqui, non infitiando confiteri videbantur,

    id. Sest. 18, 40.
    I.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    et genus et divitias meas,

    Plaut. Capt. 2, 3, 52:

    peccatum suum,

    Cic. N. D. 2, 4, 11:

    amorem nutrici,

    Ov. M. 14, 703; cf.:

    amorem patris nutrici,

    Quint. 9, 2, 64:

    crimen,

    Curt. 6, 11, 31:

    facinus,

    id. 8, 8, 2: singula, * Cat. 86, 2: se, to make one's self known (sc. Jovem), Ov. M. 3, 2; cf.

    deam,

    Verg. A. 2, 591.—With two accs.:

    se victos, Cacs. B. C. 1, 84: se imperitum,

    Quint. 1, 10, 19:

    causam Caesaris meliorem,

    id. 5, 11, 42:

    hoc de statuis,

    Cic. Verr. 2, 2, 60, § 149:

    summam infirmitatem de se,

    Quint. 2, 4, 28:

    de se quid voluerit,

    id. 8, 4, 23.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    hoc confiteor jure mi obtigisse,

    Ter. And. 3, 5, 1; id. Heaut. 2, 3, 97; 5, 3, 12:

    me abs te cupisse laudari aperte atque ingenue confitebar,

    Cic. Fam. 5, 2, 2; 1, 9, 18; id. N. D. 1, 7, 44; Lucr. 1, 271; 1, 826; 2, 691 al.; Quint. 2, 17, 19; 11, 1, 85; Suet. Caes. 52 et saep.—
    (γ).
    Absol.:

    ut eampse vos audistis confiterier,

    Plaut. Cist. 1, 3, 22; Ter. Heaut. 5, 3, 13; id. Phorm. 5, 9 (8), 46:

    confitentem audire Torquatum,

    Cic. Fin. 2, 7, 21; Ov. M. 2, 52; 13, 270; Curt. 6, 11, 14; Tac. A. 11, 28:

    vere,

    Ov. R. Am. 318; cf.:

    confessae manus,

    i. e. confessing defeat, id. M. 5, 215.—
    (δ).
    With de:

    de maleficio,

    Cic. Rosc. Am. 41, 119; so id. ib. 42, 123; Tac. A. 14, 59; cf. supra, a fin.
    b.
    Part. perf.: confessus, a, um, in a pass. signif.: aes, Lex XII. Tab. ap. Gell. 15, 13, 11, and 20, 1, 45; Dig. 42, 1, 15; v. under P. a.—Hence,
    II.
    Esp., after the Aug. per., sometimes, to reveal, manifest, make known, show.
    (α).
    With acc.:

    confessa vultibus iram,

    Ov. M. 6, 35:

    motum animi sui lacrimis,

    Quint. 6, 1, 23:

    admirationem suam plausu,

    id. 8, 3, 3; 9, 4, 39:

    cupidinem coëundi,

    id. 1, 28, 2. —
    (β).
    With acc. and inf., Quint. 1, 6, 15; 4, 2, 122; Plin. Ep. 3, 14, 3; Pall. Jun. 7, 6.—
    III.
    In eccl. writers, to confess, own, acknowledge: Christum, Prud. steph. 5, 40.— With dat.:

    tibi, Domine,

    Vulg. Psa. 137, 1:

    nomini tuo,

    id. ib. 141, 8.— Absol., Cypr. Ep. 15.— confessus, a, um, P. a.
    1.
    Act., confessing, that has acknowledged, pleaded guilty, etc.:

    reus,

    Ov. P. 2, 2, 56:

    in judicio reus,

    Dig. 48, 4, 4, § 1.— Subst.: confessi, ōrum, m., criminals who have confessed their guilt:

    de confessis supplicium sumere,

    Sall. C. 52, 36.—
    2.
    Pass., lit., acknowledged; hence, undoubted, evident, certain, incontrovertible (most freq. in the post-Aug. per.):

    ut omnes intellegant, quam improbam, quam manifestam, quam confessam rem pecuniā redimere conetur,

    Cic. Verr. 2, 3, 56, § 130:

    confessā in re,

    Plin. 7, 49, 50, § 164; 20, 11, 45, § 116.—Esp., subst.: confessum, i, n., an undoubted, certain, acknowledged thing, matter:

    a confessis transeamus ad dubiā,

    Sen. Q. N. 2, 21, 1:

    adhuc versamur in confessis,

    Quint. 7, 1, 48:

    de confessis disserere,

    Plin. 10, 49, 70, § 138 al. —Hence the phrases:

    ex confesso,

    confessedly, beyond doubt, Quint. 3, 5, 3; Sen. Ep. 76, 12:

    in confesso esse,

    to be notorious, everywhere known, id. Ben. 3, 11, 2; id. Brev. Vit. 2, 3; id. Q. N. 2, 22, 2; Vell. 2, 85, 4; Plin. 35, 8, 34, § 54; Tac. Or. 25; 27:

    vita cervis in confesso longa est,

    Plin. 8, 32, 50, § 191; Amm. 21, 1, 3:

    in confessum venire,

    to be generally acknowledged, be well known, Plin. Ep. 10, 81 (85), 8; cf.:

    ad liquidum confessumque perducere omnia,

    Quint. 5, 14, 28:

    pro confesso habere aliquid,

    Lact. 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > confessum

  • 13 confiteor

    confĭtĕor, fessus, 2 (arch. inf. confiterier, Plaut. Cist. 1, 3, 22), v. dep. [fateor], to acknowledge, confess, own, avow (an error, mistake, or a fact previously denied or doubted, etc., implying a sacrifice of will or a change of conviction; while fateor expresses a simple acknowledgment, and profiteor a voluntary avowal), to concede, allow, grant (class. in prose and poetry):

    quid confitetur, atque ita libenter confitetur, ut non solum fateri sed etiam profiteri videatur?

    Cic. Caecin. 9, 24; cf.: hic ego non solum confiteor, verum etiam profiteor, id. Fragm. ap. Non. p. 434, 30:

    tacendo loqui, non infitiando confiteri videbantur,

    id. Sest. 18, 40.
    I.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    et genus et divitias meas,

    Plaut. Capt. 2, 3, 52:

    peccatum suum,

    Cic. N. D. 2, 4, 11:

    amorem nutrici,

    Ov. M. 14, 703; cf.:

    amorem patris nutrici,

    Quint. 9, 2, 64:

    crimen,

    Curt. 6, 11, 31:

    facinus,

    id. 8, 8, 2: singula, * Cat. 86, 2: se, to make one's self known (sc. Jovem), Ov. M. 3, 2; cf.

    deam,

    Verg. A. 2, 591.—With two accs.:

    se victos, Cacs. B. C. 1, 84: se imperitum,

    Quint. 1, 10, 19:

    causam Caesaris meliorem,

    id. 5, 11, 42:

    hoc de statuis,

    Cic. Verr. 2, 2, 60, § 149:

    summam infirmitatem de se,

    Quint. 2, 4, 28:

    de se quid voluerit,

    id. 8, 4, 23.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    hoc confiteor jure mi obtigisse,

    Ter. And. 3, 5, 1; id. Heaut. 2, 3, 97; 5, 3, 12:

    me abs te cupisse laudari aperte atque ingenue confitebar,

    Cic. Fam. 5, 2, 2; 1, 9, 18; id. N. D. 1, 7, 44; Lucr. 1, 271; 1, 826; 2, 691 al.; Quint. 2, 17, 19; 11, 1, 85; Suet. Caes. 52 et saep.—
    (γ).
    Absol.:

    ut eampse vos audistis confiterier,

    Plaut. Cist. 1, 3, 22; Ter. Heaut. 5, 3, 13; id. Phorm. 5, 9 (8), 46:

    confitentem audire Torquatum,

    Cic. Fin. 2, 7, 21; Ov. M. 2, 52; 13, 270; Curt. 6, 11, 14; Tac. A. 11, 28:

    vere,

    Ov. R. Am. 318; cf.:

    confessae manus,

    i. e. confessing defeat, id. M. 5, 215.—
    (δ).
    With de:

    de maleficio,

    Cic. Rosc. Am. 41, 119; so id. ib. 42, 123; Tac. A. 14, 59; cf. supra, a fin.
    b.
    Part. perf.: confessus, a, um, in a pass. signif.: aes, Lex XII. Tab. ap. Gell. 15, 13, 11, and 20, 1, 45; Dig. 42, 1, 15; v. under P. a.—Hence,
    II.
    Esp., after the Aug. per., sometimes, to reveal, manifest, make known, show.
    (α).
    With acc.:

    confessa vultibus iram,

    Ov. M. 6, 35:

    motum animi sui lacrimis,

    Quint. 6, 1, 23:

    admirationem suam plausu,

    id. 8, 3, 3; 9, 4, 39:

    cupidinem coëundi,

    id. 1, 28, 2. —
    (β).
    With acc. and inf., Quint. 1, 6, 15; 4, 2, 122; Plin. Ep. 3, 14, 3; Pall. Jun. 7, 6.—
    III.
    In eccl. writers, to confess, own, acknowledge: Christum, Prud. steph. 5, 40.— With dat.:

    tibi, Domine,

    Vulg. Psa. 137, 1:

    nomini tuo,

    id. ib. 141, 8.— Absol., Cypr. Ep. 15.— confessus, a, um, P. a.
    1.
    Act., confessing, that has acknowledged, pleaded guilty, etc.:

    reus,

    Ov. P. 2, 2, 56:

    in judicio reus,

    Dig. 48, 4, 4, § 1.— Subst.: confessi, ōrum, m., criminals who have confessed their guilt:

    de confessis supplicium sumere,

    Sall. C. 52, 36.—
    2.
    Pass., lit., acknowledged; hence, undoubted, evident, certain, incontrovertible (most freq. in the post-Aug. per.):

    ut omnes intellegant, quam improbam, quam manifestam, quam confessam rem pecuniā redimere conetur,

    Cic. Verr. 2, 3, 56, § 130:

    confessā in re,

    Plin. 7, 49, 50, § 164; 20, 11, 45, § 116.—Esp., subst.: confessum, i, n., an undoubted, certain, acknowledged thing, matter:

    a confessis transeamus ad dubiā,

    Sen. Q. N. 2, 21, 1:

    adhuc versamur in confessis,

    Quint. 7, 1, 48:

    de confessis disserere,

    Plin. 10, 49, 70, § 138 al. —Hence the phrases:

    ex confesso,

    confessedly, beyond doubt, Quint. 3, 5, 3; Sen. Ep. 76, 12:

    in confesso esse,

    to be notorious, everywhere known, id. Ben. 3, 11, 2; id. Brev. Vit. 2, 3; id. Q. N. 2, 22, 2; Vell. 2, 85, 4; Plin. 35, 8, 34, § 54; Tac. Or. 25; 27:

    vita cervis in confesso longa est,

    Plin. 8, 32, 50, § 191; Amm. 21, 1, 3:

    in confessum venire,

    to be generally acknowledged, be well known, Plin. Ep. 10, 81 (85), 8; cf.:

    ad liquidum confessumque perducere omnia,

    Quint. 5, 14, 28:

    pro confesso habere aliquid,

    Lact. 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > confiteor

  • 14 index

    index, dĭcis, com. [1. indico], he who ( that which) points out, a pointer, indicator (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    Of things.
    1.
    Of the forefinger, index-finger.
    (α).
    With digitus:

    indice monstraret digito,

    Hor. S. 2, 8, 26; Isid. Orig. 11, 1, 70.—
    (β).
    Alone:

    sed plane pollex, non index,

    Cic. Att. 13, 46, 1. —
    2.
    In gen., an index, sign, mark, indication, proof:

    complexus, summae benevolentiae falsi indices in amore simulato,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    quia continetis vocem, indicem stultitiae vestrae,

    id. Rab. Perd. 6, 18: auctoris anulus index, Ov. P. 2, 10, 3:

    lacrimas paenitentiae indices profuderunt,

    Curt. 5, 10, 13:

    herbae horarum indices heliotropium ac lupinum,

    Plin. 18, 27, 67, § 252:

    imago animi vultus, indices oculi,

    Cic. Or. 18, 60:

    Janum indicem pacis bellique fecit,

    Liv. 1, 19, 2.—
    B.
    Of persons.
    1.
    In gen., one who indicates or discloses, a discoverer, director, guide, informer, discloser, witness:

    haec omnia indices detulerunt, rei confessi sunt,

    Cic. Cat. 4, 3, 5:

    Sestius ab indice Cn. Nerio de ambitu est postulatus,

    id. Q. Fr. 2, 3, 5; id. Clu. 7, 21:

    immittere ad rei probationem,

    Just. 32, 2 fin.:

    idem et testis,

    Tac. A. 4, 28.—
    2.
    Esp., in a bad sense, an informer, betrayer, spy:

    Catilinam vallatum indicibus atque sicariis,

    Cic. Mur. 24, 49:

    saeptus armatis indicibus,

    id. Sest. 44, 95; id. Vat. 10, 24.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of books.
    1.
    A title, superscription:

    deceptus indicibus librorum,

    Cic. de Or. 2, 14, 61:

    alteri (libello) Gladius, alteri Pugio index erat,

    Suet. Cal. 49:

    index orationis P. Scipionis nomen M. Naevii habet,

    Liv. 38, 56. —
    2.
    An index, catalogue, table, list, summary:

    ut non indicem certe ex bibliotheca sumptum transferre in libros suos possit,

    Quint. 10, 1, 57:

    philosophorum,

    Sen. Ep. 39, 2; cf. Gell. 3, 3, 1:

    hactenus omnia jura quasi per indicem tetigisse satis est,

    Gai. Inst. 3, 54:

    quasi per indicem rem exponere,

    id. ib. 4, 15:

    fungar indicis partibus,

    Plin. Ep. 3, 5, 2.—
    B.
    Of paintings or statues, an inscription:

    nec quaeris, quid quaque index sub imagine dicat,

    Tib. 4, 1, 30:

    tabula in aedem Matris Matutae cum indice hoc posita est, etc.,

    Liv. 41, 28, 8.—
    C.
    Of a touchstone:

    in durum silicem, qui nunc quoque dicitur Index,

    Ov. M. 2, 706.

    Lewis & Short latin dictionary > index

  • 15 injectio

    injectĭo, ōnis, f. [inicio].
    I.
    A throwing in; lit., med. t. t., an injection, clyster, Cael. Aur. Tard. 5, 4, 69; 5, 1, 10; id. Acut. 1, 17, 167.—
    II.
    A laying on: manus, a laying on of the hand, an act by which one takes possession of a thing belonging to him without a judicial decision:

    patri in filium, patrono in libertum manus injectio sit,

    Quint. 7, 7, 9: aeris confessi debitique jure judicatis triginta dies justi sunto; post deinde manus injectio esto, Lex XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; Dig. 2, 4, 10 al.—
    B.
    Transf.:

    habebat enim vera secum bona, in quae non est manus injectio,

    i. e. such as cannot be grasped by the hand, Sen. Const. 5, 7.—
    III.
    Trop. (late Lat.).
    A.
    An instigation, suggestion:

    Satanae,

    Tert. de Pudic. 13 init.
    B.
    An objection, Tert. ad Hermog. 10.

    Lewis & Short latin dictionary > injectio

  • 16 pignus

    pignus, ŏris and ĕris (old form in plur.:

    pignosa pignora eodem modo quo valesii, auselii... dicebantur,

    Fest. p. 213 Müll.), n. [root pac-, of pango; cf. paciscor], a pledge, gage, pawn, security, mortgage (of persons as well as things).
    I.
    Lit.:

    opponere se pigneri,

    Plaut. Ps. 1, 1, 85:

    ager oppositus est pignori,

    Ter. Phorm. 4, 3, 56:

    servus, quem hic reliqueram Pignus pro me,

    Plaut. Capt. 5, 1, 19:

    quo facto pignore animos centurionum devinxit,

    Caes. B. C. 1, 39:

    rem alicujus pignori accipere,

    Tac. H. 3, 65:

    pignora apud se deposita persequi et vindicare,

    Paul. Sent. 5, 26, 4:

    sub pignoribus mutuas pecunias accipere,

    Dig. 13, 7, 12:

    habere aliquid pignori,

    ib. 20, 4, 2:

    liberare pignus a creditore,

    ib. 20, 4, 4:

    pignoribus cavere alicui,

    ib. 43, 3, 2: aurum [p. 1376] pignori apud aliquem ponere, ib. 13, 7, 27:

    viginti milia faenus pignoribus positis,

    income from mortgages, Juv. 9, 141.—Esp., of the security for the payment of his fine, which was taken by the consul of a senator who failed to attend in the Senate:

    pignus auferre,

    Cic. de Or. 3, 1, 4: pignoribus terreri, Crass. ib.; so,

    senatores pignoribus cogere,

    Cic. Phil. 1, 5, 12:

    pignora capere,

    Liv. 3, 38, 12;

    of hostages,

    id. 33, 22:

    marium pignora,

    male hostages, Suet. Aug. 21: pignus praetorium, the security which the prœtor took as a guarantee for the preservation of a thing when he put it in the possession of a creditor, or fidei commissarius, Dig. 13, 7, 26; 41, 5, 12.—
    2.
    Esp., in phrases.
    (α).
    Pignus capere, to take a pledge or security for payment:

    certis verbis pignus capiebatur,

    Gai. Inst. 4, 29; 26 al.—
    (β).
    Pignora capere, to issue execution, make seizure of property:

    Vettium, pignoribus captis, cojecit in carcerem,

    Suet. Caes. 17:

    eorum, qui debita confessi sunt, pignora capi et distrahi possunt,

    Paul. Sent. 5, 5 A, 4:

    per vim debitoris sui pignora, cum non haberet obligata, capere,

    id. ib. 5, 26, 4.—
    (γ).
    Pignoris capio, a proceeding by which the summary collection of certain debts was secured, Gai. Inst. 4, 26 (v. Sandars ad Just. Inst. introd. § 96).—
    B.
    Transf.
    1.
    The object of a wager, a wager, stake:

    da pignus, ni ea sit filia,

    lay a wager, bet, Plaut. Ep. 5, 2, 34; so id. ib. 36:

    cum illo dare,

    id. Bacch. 4, 9, 133:

    pignore certare cum aliquo,

    Verg. E. 3, 31:

    quovis pignore contendere,

    to lay any wager, bet any thing, Cat. 44, 4:

    et quaerit posito pignore vincat uter,

    Ov. A. A. 1, 168:

    in quodvis pignus vocare, ni, etc.,

    Gell. 5, 4, 2:

    ponere pignus cum aliquo de re aliquā,

    Val. Max. 4, 3, 3.—
    2.
    A contract in which security is given, Dig. 13, 7, 1; 20, 6, 3.—
    II.
    Trop.
    A.
    A pledge, token, assurance, proof:

    magnum pignus ab eo rei publicae datum, se, etc.,

    Cic. Phil. 1, 2, 4:

    pignora voluntatis,

    id. Cael. 32, 78:

    injuriae,

    id. Phil. 13, 3, 6:

    societatis,

    Tac. H. 4, 61:

    sceleris,

    id. ib. 4, 57:

    imperii,

    id. ib. 3, 72:

    reconciliatae gratiae pignus,

    Curt. 6, 7, 35:

    pignora da, genitor, per quae tua vera propago Credar,

    sure tokens, Ov. M. 2, 38; 5, 247; 7, 497:

    in vultu pignora mentis habet,

    id. A. A. 2, 378:

    digito pignus fortasse dedisti,

    i. e. a ring, Juv. 6, 27.—
    B.
    Concr.
    1.
    Children, parents, brothers and sisters, relatives, as pledges of love (only after the Aug. period):

    nunc tibi commendo communia pignora, natos,

    Prop. 4 (5), 11, 73; Ov. M. 11, 543:

    prolemque gemellam Pignora bina dedi,

    id. H. 6, 121:

    tot natos natasque et pignora cara nepotes,

    id. M. 3, 134:

    ascita pignora,

    Stat. S. 2, 1, 86:

    pignora conjugum ac liberorum,

    Liv. 2, 1, 5:

    obsecratio illa judicum, per carissima pignora, utique, si et reo sint liberi, conjux, parentes, utilis erit,

    Quint. 6, 1, 33:

    habens filiam, uxorem, nepotem, sorores, interque tot pignora veros amicos,

    Plin. Ep. 1, 12, 3; Tac. A. 12, 2:

    proxima pignora,

    id. ib. 15, 36:

    ne in conjugem, in familiam, in cetera pignora ejus saeviret,

    id. ib. 16, 26; id. G. 7:

    frangi aspectu pignorum suorum,

    id. Agr. 38.—Hence, in gen.,
    2.
    Any thing especially valuable or dear:

    si quis post pignera tanta Pompeio locus est,

    Luc. 7, 376.—
    3.
    Poet. transf., a graft, scion, Pall. Insit. 109.

    Lewis & Short latin dictionary > pignus

См. также в других словарях:

  • REI confessi — ligantur, i. e. poenâ tenentur eique obnoxii fiunt. Unde illa apud Comicum, in Eun. Actu 4. sc. 7. v. 39. locutio, Audin tu, hic furti te alligat, i. e. reum re furti efficit; furem te manifestarium probare intendit. Nempe uti innocentes… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Les douze tables — Loi des Douze Tables Loi des Douze Tables Type …   Wikipédia en Français

  • Loi Des Douze Tables — Type …   Wikipédia en Français

  • Loi des 12 tables — Loi des Douze Tables Loi des Douze Tables Type …   Wikipédia en Français

  • Loi des Douze Tables — Type Corpus de Lois …   Wikipédia en Français

  • Loi des Tables — Loi des Douze Tables Loi des Douze Tables Type …   Wikipédia en Français

  • Loi des XII Tables — Loi des Douze Tables Loi des Douze Tables Type …   Wikipédia en Français

  • Loi des douze tables — Type …   Wikipédia en Français

  • XII Tables — Loi des Douze Tables Loi des Douze Tables Type …   Wikipédia en Français

  • DEBITUM — apud Romanos probabatur vel Expensi latione; (Cum enim creditor pecuniam numeravit ex arca sua, nomen illius cui ea dederat, in tabulis, cum summa debiti. perscribebat: quae tabulae ersi domesticae, in iudicio fidem faciebant pecuniae creditae)… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Twelve Tables — Ancient Rome This article is part of the series: Politics and government of Ancient Rome Periods …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»