Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

commovere

  • 1 commovere

    гл.
    общ. волновать, приводить в движение, возбуждать, всколыхнуть, потрясать, трогать

    Итальяно-русский универсальный словарь > commovere

  • 2 commovere

    приводить в движение, возбуждать, раздражать, commota feritate nocere (1. 1 § 4 D. 9, 1);

    commotus odio (1. 6 pr. D. 11, 7).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > commovere

  • 3 commoveo

    commovere, commovi, commotus V TRANS
    shake/stir up, agitate; displace, disturb, trouble/worry, upset; jolt; excite; waken; provoke; move (money/camp); produce; cause, start (war); raise (point)

    Latin-English dictionary > commoveo

  • 4 Растрогать

    - commovere; tangere (animum alicujus); vincere (aliquem precibus; longo tempore victus);

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Растрогать

  • 5 возбуждать

    commovere [e]o, movi, motum; excitare [1]; concitare [1]; suscitare [1]; exsuscitare [1]; agitare [1]; exagitare [1]; agere, o [e]gi, actum (nova quaerere tecta); facere, io, feci, factum (desiderium alicui alicujus rei; spem; suspicionem); titillare [1] (sensus); invitare [1] (appetitum animi); accendere, o, ndi, nsum (aliquem contra [in] aliquem); succendere (furorem); incendere; vexare [1] (inertes); struere, o, uxi, uctum (odium in alios); stimulare [1] (aliquem ad, in aliquid); temptare [1]; irritare [1]; perciēre [e]o, ivi, itum (percire) (irā percitus); vegēre [e]o, -; permovēre [e]o, movi, motum; arrigere, o, rexi, rectum; inflammare [1]

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > возбуждать

  • 6 commoveo

    com-mŏvĕo ( conm-), mōvi, mōtum, 2 (contr. forms:

    commōrunt,

    Lucr. 2, 766; commōrat, Turp. ap. Non. p. 278, 2; Ter. Phorm. 1, 2, 51; commōrit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 1; Hor. S. 2, 1, 45;

    commossem,

    Cic. Planc. 37, 90;

    commosset,

    id. Verr. 2, 3, 18, § 45;

    commosse,

    id. ib. 2, 5, 37, § 96; id. Fam. 7, 18, 3), v. a., to put something in violent motion, to move; both of removing from a place and backwards and forwards in a place; to shake, stir (freq. in every period and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    To remove from a place, to carry away, displace, to start, set in motion, move:

    neque miser me commovere possum prae formidine,

    Plaut. Am. 1, 1, 181; id. Truc. 4, 3, 44:

    facilius est currentem incitare quam commovere languentem,

    Cic. de Or. 2, 44, 186:

    columnas,

    id. Verr. 2, 1, 55, § 145:

    castra ex eo loco,

    to move forward, decamp, id. ib. 2, 5, 37, § 96; cf.

    aciem,

    to set the line in motion, Liv. 2, 65, 5; 9, 27, 10:

    se ex eo loco,

    Cic. Fin. 5, 15, 42:

    se domo,

    id. Fam. 9, 5, 2:

    me Thessalonicā,

    id. Att. 3, 13, 1:

    te istinc,

    id. Fam. 6, 20, 3: agmen loco. to force back, cause to retreat, Sisenn. ap. Non. p. 58, 20; so,

    hostem,

    Liv. 9, 40, 9; 10, 29, 9:

    cervum,

    Verg. A. 7, 494:

    molem,

    Val. Fl. 2, 33:

    nummum,

    i. e. to use in business, Cic. Font. 5, 11 (1, 1); id. Fl. 19, 44:

    ais, si una littera commota sit, fore tota ut labet disciplina. Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere?

    id. Fin. 4, 19, 53.—Sacra, t. t., to move or carry about the sacred utensils, images, etc., for religious use, Verg. A. 4, 301 Serv.; cf. Cato, R. R. 134, 4:

    ancilia,

    Serv. ad Verg. A. 8, 3:

    tripodes,

    Sen. Med. 786.—Hence, humorously: mea si commovi sacra, if I put my instruments (artifices, tricks, etc.) in motion, Plaut. Ps. 1, 1, 107. —Prov.:

    glaebam commosset in agro decumano Siciliae nemo,

    would have stirred a clod, Cic. Verr. 2, 3, 18, § 45.—
    B. 1.
    Of things:

    magni commorunt aequora venti,

    Lucr. 2, 766:

    alas,

    Verg. A. 5, 217; cf.:

    penna commota volucris,

    Sil. 6, 59; Sen. Agam. 633. —
    2.
    Of persons, with se:

    quis sese commovere potest, cujus ille (sc. Roscius) vitia non videat?

    can stir, Cic. de Or. 2, 57, 233:

    num infitiari potes te... meā diligentiā circumclusum commovere te contra rem publicam non potuisse,

    id. Cat. 1, 3, 7; Nep. Ages. 6, 3; Liv. 2, 54, 6; cf.:

    Lanuvii hastam se commovisse,

    id. 21, 62, 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    (Acc. to I. A.) To move, drive back, distodge, refute, confute:

    nunc comminus agamus experiamurque, si possimus cornua commovere disputationis tuae,

    Cic. Div. 2, 10, 26:

    si convellere adoriamur ea, quae commoveri non possunt,

    id. de Or. 2, 51, 205.—
    B.
    (Acc. to I. B.) To throw into disorder, physical or mental; to unbalance, unsettle, shake, disturb (rare but class.):

    adflantur alii sidere, alii commoventur statis temporibus alvo, nervis, capite, mente,

    Plin. 2, 41, 41, § 108:

    perleviter commotus fuerat... (postea) eum vidi plane integrum,

    Cic. Q. Fr. 2, 5, 2: Bacchi sacris commota, Poët. ap. Cic. Div. 1, 36, 80:

    commotus habebitur, i. e. mente captus,

    frantic, crazed, Hor. S. 2, 3, 209; cf.:

    commota mens,

    id. ib. 2, 3, 278; Plin. 36, 21, 40, § 152; and:

    commotus mente,

    id. 23, 1, 16, § 23.—
    2. (α).
    With abl.: commorat hominem lacrimis, Turp. ap. Non. p. 278, 2:

    aliquem nimiā longinquitate locorum ac desiderio suorum,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23:

    aut libidine aliquā aut metu,

    id. Off. 1, 29, 102; id. Font. 16, 36 (12, 26):

    ludis,

    id. Mur. 19, 40:

    quis enim, cum sibi fingit aliquid et cogitatione depingit, non simul ac se ipse commovit atque ad se revocavit, sentit, etc.,

    aroused, id. Ac. 2, 16, 51:

    et amore fraterno et existimatione vulgi,

    Caes. B. G. 1, 20:

    adfectibus,

    Quint. 9, 4, 4:

    doctā voce,

    id. 2, 16, 9:

    cujus atrocitate,

    id. 6, 1, 32:

    vix sum apud me, ita animus commotu'st metu, Spe, gaudio,

    Ter. And. 5, 4, 34; Quint. 1, 2, 30:

    commota vehementi metu mens,

    Lucr. 3, 153. —
    (β).
    Absol.:

    commorat omnes nos,

    Ter. Phorm. 1, 2, 51:

    cum aliqua species utilitatis objecta est, commoveri necesse est,

    one must be affected by it, it must make an impression on one, Cic. Off. 3, 8, 35:

    nihil me clamor iste commovet,

    id. Rab. Perd. 6, 18:

    si quos adversum proelium et fuga Gallorum commoveret,

    Caes. B. G. 1, 40:

    in commovendis judiciis,

    Cic. de Or. 2, 45, 189; cf.:

    commotus ab oratore judex,

    Quint. 6, 2, 7:

    qui me commorit, flebit,

    provoke, rouse, Hor. S. 2, 1, 45:

    Neptunus graviter commotus,

    Verg. A. 1, 126:

    domo ejus omnia abstulit quae paulo magis animum cujuspiam aut oculos possent commovere,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Quint. 12, 10, 50: dormiunt;

    pol ego istos commovebo,

    awake, arouse, Ter. Heaut. 4, 4, 8:

    porticus haec ipsa et palaestra Graecarum disputationum memoriam quodammodo commovent,

    stir up, awaken, revive, Cic. de Or. 2, 5, 20.—Of things:

    aes alienum,

    to demand, Tac. A. 6, 17:

    commotā principis domo,

    id. ib. 4, 52 init.:

    si umquam vitae cupiditas in me fuisset, ego... omnium parricidarum tela commossem?

    provoked, Cic. Planc. 37, 90. —
    (γ).
    With in and abl.:

    qui cum ingeniis conflictatur ejus modi, Neque commovetur animus in eā re tamen,

    Ter. And. 1, 1, 67:

    vidi enim vos in hoc nomine, cum testis diceret, commoveri,

    Cic. Verr. 2, 4, 56, § 125:

    in hac virgine commotus sum,

    i. e. in love, Ter. Eun. 3, 5, 19.—
    (δ).
    With ex and abl.:

    nam cum esset ex aere alieno commota civitas,

    Cic. Rep. 2, 33, 58; Auct. B. Afr. 57, 72.—
    (ε).
    With ad and acc.:

    nec sane satis commoveor animo ad ea. quae vis canenda,

    Cic. ad Q. Fr. 3, 5, 4:

    homines ad turpe compendium,

    Auct. Her. 4, 40, 52.—
    (ζ).
    With ut and subj.:

    adeone me ignavom putas, ut neque me consuetudo neque amor Commoveat neque commoneat, ut servem fidem?

    Ter. And. 1, 5, 45:

    tua nos voluntas commovit, ut conscriberemus, etc.,

    Auct. Her. 1, 1, 1.—
    b.
    Of the passions, etc., to rouse, stir up, excite, produce, generate: belli magnos commovit funditus aestus, moved the waves of strife from their foundations, Lucr. 5, 1434; cf.:

    commovere tumultum aut bellum,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 20:

    misericordiam, invidiam, iracundiam,

    id. de Or. 2, 47, 195; cf.:

    commovere miserationem,

    Quint. 6, 1, 46; 10, 1, 64:

    magnum et acerbum dolorem,

    Cic. Verr. 2, 4, 21, § 47:

    invidiam aliquam in me,

    id. Phil. 3, 7, 18:

    summum odium in eum,

    id. Inv. 1, 54, 103:

    bilem,

    id. Att. 2, 7, 2:

    multorum scribendi studia,

    id. N. D. 1, 4, 8:

    adfectus,

    Quint. 4, prooem. § 6; 5, 8, 3; cf.:

    adfectus vehementer commotos (opp. lenes),

    id. 6, 2, 9.—
    C.
    In discourse:

    nova quaedam,

    to start new doctrines, adduce novelties, Cic. Ac. 2, 6, 18.— Hence, commōtus, a, um, P. a., moved, excited, aroused:

    genus (dicendi) in agendo,

    Cic. de Or. 3, 9, 32; cf.:

    Fimbria paulo fervidior atque commotior,

    id. Brut. 34, 129:

    incidere in rem commotam (i. e. amorem),

    Sen. Ep. 116, 5:

    animus commotior,

    Cic. Div. 1, 37, 80:

    commotius ad omnia turbanda consilium,

    Liv. 6, 14, 9 Weissenb. ad loc.:

    Drusus animo commotior,

    more violent, passionate, Tac. A. 4, 3; cf.:

    commotus ingenio,

    id. ib. 6, 45; and:

    Agrippina paulo commotior,

    id. ib. 1, 33:

    commoto similis,

    to one provoked, enraged, Suet. Aug. 51; cf. id. Tib. 51.— Sup. and adv. apparently not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > commoveo

  • 7 conmoveo

    com-mŏvĕo ( conm-), mōvi, mōtum, 2 (contr. forms:

    commōrunt,

    Lucr. 2, 766; commōrat, Turp. ap. Non. p. 278, 2; Ter. Phorm. 1, 2, 51; commōrit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 1; Hor. S. 2, 1, 45;

    commossem,

    Cic. Planc. 37, 90;

    commosset,

    id. Verr. 2, 3, 18, § 45;

    commosse,

    id. ib. 2, 5, 37, § 96; id. Fam. 7, 18, 3), v. a., to put something in violent motion, to move; both of removing from a place and backwards and forwards in a place; to shake, stir (freq. in every period and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    To remove from a place, to carry away, displace, to start, set in motion, move:

    neque miser me commovere possum prae formidine,

    Plaut. Am. 1, 1, 181; id. Truc. 4, 3, 44:

    facilius est currentem incitare quam commovere languentem,

    Cic. de Or. 2, 44, 186:

    columnas,

    id. Verr. 2, 1, 55, § 145:

    castra ex eo loco,

    to move forward, decamp, id. ib. 2, 5, 37, § 96; cf.

    aciem,

    to set the line in motion, Liv. 2, 65, 5; 9, 27, 10:

    se ex eo loco,

    Cic. Fin. 5, 15, 42:

    se domo,

    id. Fam. 9, 5, 2:

    me Thessalonicā,

    id. Att. 3, 13, 1:

    te istinc,

    id. Fam. 6, 20, 3: agmen loco. to force back, cause to retreat, Sisenn. ap. Non. p. 58, 20; so,

    hostem,

    Liv. 9, 40, 9; 10, 29, 9:

    cervum,

    Verg. A. 7, 494:

    molem,

    Val. Fl. 2, 33:

    nummum,

    i. e. to use in business, Cic. Font. 5, 11 (1, 1); id. Fl. 19, 44:

    ais, si una littera commota sit, fore tota ut labet disciplina. Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere?

    id. Fin. 4, 19, 53.—Sacra, t. t., to move or carry about the sacred utensils, images, etc., for religious use, Verg. A. 4, 301 Serv.; cf. Cato, R. R. 134, 4:

    ancilia,

    Serv. ad Verg. A. 8, 3:

    tripodes,

    Sen. Med. 786.—Hence, humorously: mea si commovi sacra, if I put my instruments (artifices, tricks, etc.) in motion, Plaut. Ps. 1, 1, 107. —Prov.:

    glaebam commosset in agro decumano Siciliae nemo,

    would have stirred a clod, Cic. Verr. 2, 3, 18, § 45.—
    B. 1.
    Of things:

    magni commorunt aequora venti,

    Lucr. 2, 766:

    alas,

    Verg. A. 5, 217; cf.:

    penna commota volucris,

    Sil. 6, 59; Sen. Agam. 633. —
    2.
    Of persons, with se:

    quis sese commovere potest, cujus ille (sc. Roscius) vitia non videat?

    can stir, Cic. de Or. 2, 57, 233:

    num infitiari potes te... meā diligentiā circumclusum commovere te contra rem publicam non potuisse,

    id. Cat. 1, 3, 7; Nep. Ages. 6, 3; Liv. 2, 54, 6; cf.:

    Lanuvii hastam se commovisse,

    id. 21, 62, 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    (Acc. to I. A.) To move, drive back, distodge, refute, confute:

    nunc comminus agamus experiamurque, si possimus cornua commovere disputationis tuae,

    Cic. Div. 2, 10, 26:

    si convellere adoriamur ea, quae commoveri non possunt,

    id. de Or. 2, 51, 205.—
    B.
    (Acc. to I. B.) To throw into disorder, physical or mental; to unbalance, unsettle, shake, disturb (rare but class.):

    adflantur alii sidere, alii commoventur statis temporibus alvo, nervis, capite, mente,

    Plin. 2, 41, 41, § 108:

    perleviter commotus fuerat... (postea) eum vidi plane integrum,

    Cic. Q. Fr. 2, 5, 2: Bacchi sacris commota, Poët. ap. Cic. Div. 1, 36, 80:

    commotus habebitur, i. e. mente captus,

    frantic, crazed, Hor. S. 2, 3, 209; cf.:

    commota mens,

    id. ib. 2, 3, 278; Plin. 36, 21, 40, § 152; and:

    commotus mente,

    id. 23, 1, 16, § 23.—
    2. (α).
    With abl.: commorat hominem lacrimis, Turp. ap. Non. p. 278, 2:

    aliquem nimiā longinquitate locorum ac desiderio suorum,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23:

    aut libidine aliquā aut metu,

    id. Off. 1, 29, 102; id. Font. 16, 36 (12, 26):

    ludis,

    id. Mur. 19, 40:

    quis enim, cum sibi fingit aliquid et cogitatione depingit, non simul ac se ipse commovit atque ad se revocavit, sentit, etc.,

    aroused, id. Ac. 2, 16, 51:

    et amore fraterno et existimatione vulgi,

    Caes. B. G. 1, 20:

    adfectibus,

    Quint. 9, 4, 4:

    doctā voce,

    id. 2, 16, 9:

    cujus atrocitate,

    id. 6, 1, 32:

    vix sum apud me, ita animus commotu'st metu, Spe, gaudio,

    Ter. And. 5, 4, 34; Quint. 1, 2, 30:

    commota vehementi metu mens,

    Lucr. 3, 153. —
    (β).
    Absol.:

    commorat omnes nos,

    Ter. Phorm. 1, 2, 51:

    cum aliqua species utilitatis objecta est, commoveri necesse est,

    one must be affected by it, it must make an impression on one, Cic. Off. 3, 8, 35:

    nihil me clamor iste commovet,

    id. Rab. Perd. 6, 18:

    si quos adversum proelium et fuga Gallorum commoveret,

    Caes. B. G. 1, 40:

    in commovendis judiciis,

    Cic. de Or. 2, 45, 189; cf.:

    commotus ab oratore judex,

    Quint. 6, 2, 7:

    qui me commorit, flebit,

    provoke, rouse, Hor. S. 2, 1, 45:

    Neptunus graviter commotus,

    Verg. A. 1, 126:

    domo ejus omnia abstulit quae paulo magis animum cujuspiam aut oculos possent commovere,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Quint. 12, 10, 50: dormiunt;

    pol ego istos commovebo,

    awake, arouse, Ter. Heaut. 4, 4, 8:

    porticus haec ipsa et palaestra Graecarum disputationum memoriam quodammodo commovent,

    stir up, awaken, revive, Cic. de Or. 2, 5, 20.—Of things:

    aes alienum,

    to demand, Tac. A. 6, 17:

    commotā principis domo,

    id. ib. 4, 52 init.:

    si umquam vitae cupiditas in me fuisset, ego... omnium parricidarum tela commossem?

    provoked, Cic. Planc. 37, 90. —
    (γ).
    With in and abl.:

    qui cum ingeniis conflictatur ejus modi, Neque commovetur animus in eā re tamen,

    Ter. And. 1, 1, 67:

    vidi enim vos in hoc nomine, cum testis diceret, commoveri,

    Cic. Verr. 2, 4, 56, § 125:

    in hac virgine commotus sum,

    i. e. in love, Ter. Eun. 3, 5, 19.—
    (δ).
    With ex and abl.:

    nam cum esset ex aere alieno commota civitas,

    Cic. Rep. 2, 33, 58; Auct. B. Afr. 57, 72.—
    (ε).
    With ad and acc.:

    nec sane satis commoveor animo ad ea. quae vis canenda,

    Cic. ad Q. Fr. 3, 5, 4:

    homines ad turpe compendium,

    Auct. Her. 4, 40, 52.—
    (ζ).
    With ut and subj.:

    adeone me ignavom putas, ut neque me consuetudo neque amor Commoveat neque commoneat, ut servem fidem?

    Ter. And. 1, 5, 45:

    tua nos voluntas commovit, ut conscriberemus, etc.,

    Auct. Her. 1, 1, 1.—
    b.
    Of the passions, etc., to rouse, stir up, excite, produce, generate: belli magnos commovit funditus aestus, moved the waves of strife from their foundations, Lucr. 5, 1434; cf.:

    commovere tumultum aut bellum,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 20:

    misericordiam, invidiam, iracundiam,

    id. de Or. 2, 47, 195; cf.:

    commovere miserationem,

    Quint. 6, 1, 46; 10, 1, 64:

    magnum et acerbum dolorem,

    Cic. Verr. 2, 4, 21, § 47:

    invidiam aliquam in me,

    id. Phil. 3, 7, 18:

    summum odium in eum,

    id. Inv. 1, 54, 103:

    bilem,

    id. Att. 2, 7, 2:

    multorum scribendi studia,

    id. N. D. 1, 4, 8:

    adfectus,

    Quint. 4, prooem. § 6; 5, 8, 3; cf.:

    adfectus vehementer commotos (opp. lenes),

    id. 6, 2, 9.—
    C.
    In discourse:

    nova quaedam,

    to start new doctrines, adduce novelties, Cic. Ac. 2, 6, 18.— Hence, commōtus, a, um, P. a., moved, excited, aroused:

    genus (dicendi) in agendo,

    Cic. de Or. 3, 9, 32; cf.:

    Fimbria paulo fervidior atque commotior,

    id. Brut. 34, 129:

    incidere in rem commotam (i. e. amorem),

    Sen. Ep. 116, 5:

    animus commotior,

    Cic. Div. 1, 37, 80:

    commotius ad omnia turbanda consilium,

    Liv. 6, 14, 9 Weissenb. ad loc.:

    Drusus animo commotior,

    more violent, passionate, Tac. A. 4, 3; cf.:

    commotus ingenio,

    id. ib. 6, 45; and:

    Agrippina paulo commotior,

    id. ib. 1, 33:

    commoto similis,

    to one provoked, enraged, Suet. Aug. 51; cf. id. Tib. 51.— Sup. and adv. apparently not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > conmoveo

  • 8 commoveo

    com-moveo, mōvī, mōtum, ēre, gleichs. beregen, d.i. sich regen-, sich rühren machen, in Bewegung-, in Gang bringen od. setzen, I) eig.: a) übh., sowohl auf der Stelle = rege machen, rühren, rütteln, schütteln, hin und herbewegen, als von der Stelle = fortbewegen, von der Stelle rücken, verrücken, fortrücken, α) im allg.: membrastupentia (v. der Wärme), Curt.: alas (v. Vogel), Verg.: caput, schütteln, Petr.: labra, Petr.: aequora, aufregen (v. Winde), Lucr.: commoveto (id quod coquitur), videto ne aduras, Cato: alci bilem, jmd. die Galle rege machen (bildl. = jmd. erzürnen), Cic.: u. (im Bilde) si convellere adoriamur ea, quae non possint commoveri, Cic.: c. columnas, Cic.: saxa, Curt.: terminos, limites, verrücken, Lex vet. u. Tert.: glebam non c. in agro (bildl. = auch nicht das Geringste vornehmen im Ackerbaue), Cic.: cuius orbis ruinam timueramus, eum ne commotum quidem sensimus, nicht einmal einen Ruck getan, Vell.: et ais, si una littera commota sit, fore, tota ut labet disciplina; utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere? Cic.: c. omnium parricidarum tela, Cic.: ab una muliere commoveri (v. e. Schiffe), Lact.: nummus in Gallia nullus sine civium Romanorum tabulis commovetur, kein Heller wird umgewendet, Cic. – c. languentem, auf die Beine bringen (Ggstz. incitare currentem), Cic.: u. so c. alqm commodi sui causā, Cic. – u. refl., caelum se commovet, Lucr.: Lanuvii hastam se commovisse, Liv.: u. v. Pers., quis sese commovere (eine Bewegung machen) potest, cuius ille (Roscius) vitia non videat? Cic.: neque me commovere possum prae formidine, Plaut.: iam se omnis turba commoverat, Plin. pan. – m. Ang. von wo? alqm ab Amalthea, Cic.: favos sedibus suis, Col.: u. refl., v. Pers., se istim, Cic.: se ex eo loco, Cic.: Thessalonicā se non c., sich nicht entfernen, Cic.: u. so domo se non c., Cic. – β) als milit. t. t.: aciem, in Schlachtlinie anrücken, Liv.: castra ex eo loco, aufbrechen, ausrücken, Cic. – nondum ipsum Vologesen commotum, sei noch nicht (zum Feldzug) aufgebrochen, ausgerückt, Tac. – γ) als t. t. der Religionsspr.: sacra, die heiligen Gerätschaften (an Festtagen usw.) in Bewegung setzen, Verg. Aen. 4, 301 (u. scherzh. mea si commovi sacra [d.i. List, Betrug usw.], Plaut. Pseud. 109): ancilia (s. d.), Serv. Verg. Aen. 8, 3: struem deo u. bl. struem, Cato r. r. 134, 2 sqq.: tripodas, Sen. Med. 788.

    b) insbes.: α) ein Wild aufjagen, auftreiben, cervum (v. Hunden), Verg. Aen. 7, 494. – β) einen Gegner zum Weichen bringen, hostem, Liv.: hostium aciem, Liv. (vgl. no. a): postquam nihil commovebant, Liv.: u. (im Bilde) nunc comminus agamus experiamurque, si possimus cornua commovere disputationis tuae, Cic. de div. 2, 26.

    II) übtr.: 1) etw. in rege körperliche od. geistige Tätigkeit setzen, a) übh.: α) Pers. od. personif. Abstr., sich regen-, sich rühren machen, dormiunt; ego pol istos commovebo, Ter.: iam te commotum reddam, ich will dir Hände u. Füße machen, Ter. – bes. refl., se comm., bald = sich regen, sich rühren, d.i. sich tätig zeigen, etw. unternehmen, bes. im Kriege, commovere se ausi non sunt, Nep.: si se commorit, Liv.: cum se nondum Decimi quidem Bruti divina virtus ita commovisset, ut iam id sentire possemus, Cic. – bald = sich geistig ermuntern, quis enim, cum sibi fingit aliquid et cogitatione depingit, non simul ac se ipse commovit atque ad se revocavit, sentit etc., Cic. Acad. 2, 51. – β) Lebl.: commoto simul omnium aere alieno, allen ihr Darlehn gekündigt wurde, Tac. ann. 6, 17.

    b) auf Körper od. Geist einwirkend erregen, α) physisch an Körper od. Geist krankhaft erregen, perleviter commotum esse, von einer ganz kleinen Unpäßlichkeit befallen worden sein, Cic. – mente commotus, Plin.: u. so commotus habebitur, für verrückt, Hor.: mens commota, Verrücktheit, Hor. u. Plin. – β) sinnlich erregen, auf jmd. Eindruck machen, jmd. ergreifen, einnehmen, interessieren,omnia domo eius abstulit, quae paulo magis animum cuiuspiam aut oculos possent commovere, Cic.: illud ipsum quod honestum decorumque dicimus animos omnium naturā et specie suā commovet, Cic. – commoveri necesse est, daß ein Eindruck (auf jmd.) gemacht werde, Cic.: his omnes, in quibus est virtutis indoles, commoventur, Cic. – commorat (puella) omnes nos, sie hatte auf uns alle Eindruck gemacht, Ter. Phorm. 101. – non sane satis commoveor animo ad ea, quae vis, canenda, diese Dinge, die du besungen haben willst, interessieren mich nicht genug, Cic. ad Q. fr. 3, 5, 4. – γ) gemütlich, leidenschaftlich erregen, auf jmd. Eindruck machen, jmd. ergreifen, iudices, Cic.: theatrum, Quint. – non solum commoveri animo, sed etiam toto corpore perhorrescere, Cic.: parricidae supplicio misericordiā commoveri, wegen Strafvollziehung an einem Mörder von M. ergriffen werden, Cic.: aut libidine aliquā aut metu commotum esse, Cic.: ita animus commotus est metu, spe, gaudio, Ter.: non odio, sed miseratione commotus, Curt. – neque commovetur animus in ea re, Ter. Andr. 937. – Insbes.: αα) beunruhigen, in Unruhe versetzen, besorgt-, betroffen-, bestürzt machen, erschrecken, erschüttern, si quos adversum proelium et fuga Gallorum commoveret, Caes.: nihil me clamor iste commovet, sed consolatur, Cic. – im Passiv commoveri, unruhig, besorgt-, betroffen-, bange-, bestürzt werden, erzittern, commoveri videtur adulescens, Cic.: commotus est Tiberius, Tac.: quidnam ille commotus venit? Ter. – repentino alcis adventu, Caes.: unius litterae liturā, Cic.: litteris alcis vehementer, Cic.: nihil vultu commotus, bestürzt in den Mienen, Quint.: novā atque inusitatā specie commotus, Caes.: quibus rebus vehementer commotus, Caes.: quo (sermone) ille commotus, Nep. – quibus ex rebus Caesar vehementer commovebatur, Auct. b. Afr.: cum commoti ex tali incommodo essent, Auct. b. Afr. – vidi enim vos in hoc nomine commoveri, bei d. N. stutzig werden, Cic.: in hac (virgine) commotus sum, ich wurde bei ihr betroffen, Ter. – barbari commoti, quod (weil) oppidum... expugnatum cognoverant, Caes. – ββ) jmd. bewegen, ergreifen, rühren = zum Mitleid bewegen, jmds. Teilnahme erregen, auf jmd. einen rührenden, tiefen Eindruck machen, commorat hominem lacrimis, Turpil. fr. – commotus non es, cum tibi mater pedes amplexaretur? commotus non es? Cornif. rhet.: eiusdem miseriis ac periculis commovetur, Cic.: commoti patres vice fortunarum humanarum, Liv. – γγ) jmd. aufbringen, aufreizen, in Harnisch bringen, empören, qui me commorit, flebit, Hor.: inclinatam ad misericordiam contionem rursus asperā in Philotam oratione commovit, Curt.: ultimi dedecoris indignitate commotus, empört über usw., Curt.: sensit Neptunus graviter commotus, Verg. – δδ) politisch in Unruhe versetzen, nam cum esset ex aere alieno commota civitas, Cic. de rep. 2, 58. – od. (durch Zwietracht usw.) erschüttern, commotā principis domo, Tac. ann. 4, 52 in. – δ) auf jmds. Willen u. Entschluß einwirkend jmd. anregen, bewegen, antreiben, bestimmen, zu einem Entschluß treiben, veranlassen, auf jmd. wirken, einwirken, commovit me, Cic.: olitorem ipsum commovebis, Cic.: commoveri et amore fraterno et existimatione vulgi, Caes.: his litteris nuntiisque commotus, Caes.: commotus spe quaestus aut gloriā, Cornif. rhet. – m. ad u. Akk., homines ad turpe compendium, Cornif. rhet. – m. ut u. Konj., primisque ab his historia commota est, ut auderet uberius quam superiores et ornatius dicere, Cic.: tua nos voluntas commovit, ut de ratione dicendi conscriberemus, Cornif. rhet.

    2) einen Zustand usw. gleichs. in Gang-, zur Erscheinung bringen, bewirken, daß etw. eintritt, vor sich geht, a) übh. Zustände aller Art erregen, anregen, ins Leben rufen, hervorrufen, veranlassen, plures lacrimas, Curt.: risum, Cic.: hoc infiniti clamores commoventur, Plin. ep. – Graecarum disputationum memoriam quodammodo, Cic.: multorum non modo discendi, sed etiam scribendi studia, Cic.: si haec accendi aut commoveri arte possunt, geweckt od. entwickelt werden, Cic. – eine gemütliche Stimmung, magnum et acerbum dolorem, Cic.: alci misericordiam, Cic.: miserationem, Quint.: summum odium in alqm (v. einem Umstande), Cic.: invidiam, Cic.: invidiam in alqm, Cic.: crebras exspectationes, Cic.: omnis suspicio in eos servos commovebatur, Cic.: vehementer autem amor multitudinis commovetur ipsā famā et opinione liberalitatis etc., Cic.: talibus ira feri postquam commota tyranni, nec minus hāc metus est, Ov. – politische, Zustände, bellum aut tumultum, Cic.: tantas turbas, Cael. in Cic. ep.: magnos belli aestus, Lucr. – b) einen Ggstd. der Verhandlung in Gang-, in Anregung bringen, zur Sprache bringen, nova quaedam, Cic. Acad. 2, 18. – / Zsgz. Formen: commorunt, Lucr.: commorit, Cael. in Cic. ep. u. Hor.: commorat, Ter.: commossem, commosset, commosse, Cic. Vgl. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 3. S. 492.

    lateinisch-deutsches > commoveo

  • 9 bewegen

    bewegen, I) eig., im Partiz. »bewegt«: movere, commovere. – ciere (in Bewegung setzen, aufregen). – agitare (hin u. her bewegen). – versare (herumdrehen). – moliri (mit Anstrengung b.). – iactare (hin u. herwerfend [dah. auch gestikulierend], schüttelnd, rüttelnd bewegen). – circumagere (im Kreise bewegen). – sich bewegen, se movere. se commovere. moveri. commoveri (sich in Bewegung setzen u. in B. sein). – moveri od. commoveri coepisse (anfangen bewegt zu werden, in Bewegung kom men). – incitari (in rasche Bewegung gesetzt werden, Ggstz. retardari). [466] ferri (sich unwillkürlich mit Heftigkeit, im gewaltigen Umschwunge b., Ggstz. labi; bes. v. Himmelskörpern). – verti. versari (sich umdrehen). – volvi (umrollen; diese drei v. runden Körpern). – sich im Kreise b., in orbem circumagi: sich um etwas b., ambire alqd; versari circa alqd (z. B. um die Achse des Himmels od. der Erde, v. der Welt etc.); ferri circum alqd. volvi circa alqd (sich drehen um etc): sich von selbst (selbständig) b., suo motu od. per se moveri; cieri etagi motu suo; per se ipsum et suā sponte moveri: sich nicht von der Stelle b., ex loco se non commovere. – II) uneig.: 1) in Bewegung, Unru he versetzen: commovere. – eine mühselige und vielbewegte Kindheit und Jugend, infantia pueritiaque laboriosa et exercita: eine so bewegte Zeit, tantus motus temporum od. rerum: ihr seht, in welch bewegter Zeit wir leben, videtis, quo in motu temporum versemur. – 2) jmds. Willen lenken, bestimmen; im Partiz. »bewogen«: movere. commovere (im allg.). – flectere alcis animum (jmds. Sinn beugen, wenn jmd. früher eine andere Willensmeinung hegte). – vincere. expugnare (durch Bitten etc. endlich zum Nachgeben bestimmen, mit dem Zus. precibus, precibus lacrimisque). – jmd. zu etwas b., alqm ad alqd adducere, impellere, compellere (im allg.); alqm ad alqd inducere (bes. jmd. zu etwas Schändlichem bewegen, verleiten); persuadere alci, ut etc. (jmd. durch Zureden bewegen, daß er etc.). – sich bewogen fühlen, zu etc., adduci, ut etc. – sich b. lassen. vinci (nachgeben); monentem audire (auf warnenden Rat hören). – zu b. suchen, sollicitare, entweder ad alqd od. mit folg. ut etc. – sich durch jmds Tränen nicht b. lassen, alcis lacrimas repudiare. – bewegende Ursache, causa: er tat dieses aus bewegenden Ursachen, gravi de causa fecit. bewogen, motus od. commotus, durch etw., alqā re; adductus (wozu gebracht durch einen innern od. äußern Beweggrund), impulsus (angetrieben), durch etw., alqā re: durch jmd. bewogen, alqo auctore (auf jmds. Veranlassung, Zureden etc.); alqo suasore (auf jmds. Anraten); alqo impulsore (auf jmds. Antrieb); verb. alqo auctore et suasore; alqo suasore et impulsore: sich bewogen finden (fühlen), zu etc., in animum inducere mit folg. Infin. od. mit folg. ut u. Konj.: sich nicht bewogen finden (fühlen), zu etc., non adduci od. non posse adduci, ut etc.; in animum inducere non posse, ut etc. – 3) zarte Empfindungen in jmd. wecken, jmd. rühren etc.: movere; commovere. – jmd. zu Tränen b., movere od. elicere alci lacrimas.

    deutsch-lateinisches > bewegen

  • 10 commoveo

    com-moveo, mōvī, mōtum, ēre, gleichs. beregen, d.i. sich regen-, sich rühren machen, in Bewegung-, in Gang bringen od. setzen, I) eig.: a) übh., sowohl auf der Stelle = rege machen, rühren, rütteln, schütteln, hin und herbewegen, als von der Stelle = fortbewegen, von der Stelle rücken, verrücken, fortrücken, α) im allg.: membrastupentia (v. der Wärme), Curt.: alas (v. Vogel), Verg.: caput, schütteln, Petr.: labra, Petr.: aequora, aufregen (v. Winde), Lucr.: commoveto (id quod coquitur), videto ne aduras, Cato: alci bilem, jmd. die Galle rege machen (bildl. = jmd. erzürnen), Cic.: u. (im Bilde) si convellere adoriamur ea, quae non possint commoveri, Cic.: c. columnas, Cic.: saxa, Curt.: terminos, limites, verrücken, Lex vet. u. Tert.: glebam non c. in agro (bildl. = auch nicht das Geringste vornehmen im Ackerbaue), Cic.: cuius orbis ruinam timueramus, eum ne commotum quidem sensimus, nicht einmal einen Ruck getan, Vell.: et ais, si una littera commota sit, fore, tota ut labet disciplina; utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere? Cic.: c. omnium parricidarum tela, Cic.: ab una muliere commoveri (v. e. Schiffe), Lact.: nummus in Gallia nullus sine civium Romanorum tabulis commovetur, kein Heller wird umgewendet, Cic. – c. languentem, auf die Beine bringen (Ggstz. incitare currentem), Cic.:
    ————
    u. so c. alqm commodi sui causā, Cic. – u. refl., caelum se commovet, Lucr.: Lanuvii hastam se commovisse, Liv.: u. v. Pers., quis sese commovere (eine Bewegung machen) potest, cuius ille (Roscius) vitia non videat? Cic.: neque me commovere possum prae formidine, Plaut.: iam se omnis turba commoverat, Plin. pan. – m. Ang. von wo? alqm ab Amalthea, Cic.: favos sedibus suis, Col.: u. refl., v. Pers., se istim, Cic.: se ex eo loco, Cic.: Thessalonicā se non c., sich nicht entfernen, Cic.: u. so domo se non c., Cic. – β) als milit. t. t.: aciem, in Schlachtlinie anrücken, Liv.: castra ex eo loco, aufbrechen, ausrücken, Cic. – nondum ipsum Vologesen commotum, sei noch nicht (zum Feldzug) aufgebrochen, ausgerückt, Tac. – γ) als t. t. der Religionsspr.: sacra, die heiligen Gerätschaften (an Festtagen usw.) in Bewegung setzen, Verg. Aen. 4, 301 (u. scherzh. mea si commovi sacra [d.i. List, Betrug usw.], Plaut. Pseud. 109): ancilia (s. d.), Serv. Verg. Aen. 8, 3: struem deo u. bl. struem, Cato r. r. 134, 2 sqq.: tripodas, Sen. Med. 788.
    b) insbes.: α) ein Wild aufjagen, auftreiben, cervum (v. Hunden), Verg. Aen. 7, 494. – β) einen Gegner zum Weichen bringen, hostem, Liv.: hostium aciem, Liv. (vgl. no. a): postquam nihil commovebant, Liv.: u. (im Bilde) nunc comminus agamus experiamurque, si possimus cornua commovere disputa-
    ————
    tionis tuae, Cic. de div. 2, 26.
    II) übtr.: 1) etw. in rege körperliche od. geistige Tätigkeit setzen, a) übh.: α) Pers. od. personif. Abstr., sich regen-, sich rühren machen, dormiunt; ego pol istos commovebo, Ter.: iam te commotum reddam, ich will dir Hände u. Füße machen, Ter. – bes. refl., se comm., bald = sich regen, sich rühren, d.i. sich tätig zeigen, etw. unternehmen, bes. im Kriege, commovere se ausi non sunt, Nep.: si se commorit, Liv.: cum se nondum Decimi quidem Bruti divina virtus ita commovisset, ut iam id sentire possemus, Cic. – bald = sich geistig ermuntern, quis enim, cum sibi fingit aliquid et cogitatione depingit, non simul ac se ipse commovit atque ad se revocavit, sentit etc., Cic. Acad. 2, 51. – β) Lebl.: commoto simul omnium aere alieno, allen ihr Darlehn gekündigt wurde, Tac. ann. 6, 17.
    b) auf Körper od. Geist einwirkend erregen, α) physisch an Körper od. Geist krankhaft erregen, perleviter commotum esse, von einer ganz kleinen Unpäßlichkeit befallen worden sein, Cic. – mente commotus, Plin.: u. so commotus habebitur, für verrückt, Hor.: mens commota, Verrücktheit, Hor. u. Plin. – β) sinnlich erregen, auf jmd. Eindruck machen, jmd. ergreifen, einnehmen, interessieren,omnia domo eius abstulit, quae paulo magis animum cuiuspiam aut oculos possent commovere, Cic.:
    ————
    illud ipsum quod honestum decorumque dicimus animos omnium naturā et specie suā commovet, Cic. – commoveri necesse est, daß ein Eindruck (auf jmd.) gemacht werde, Cic.: his omnes, in quibus est virtutis indoles, commoventur, Cic. – commorat (puella) omnes nos, sie hatte auf uns alle Eindruck gemacht, Ter. Phorm. 101. – non sane satis commoveor animo ad ea, quae vis, canenda, diese Dinge, die du besungen haben willst, interessieren mich nicht genug, Cic. ad Q. fr. 3, 5, 4. – γ) gemütlich, leidenschaftlich erregen, auf jmd. Eindruck machen, jmd. ergreifen, iudices, Cic.: theatrum, Quint. – non solum commoveri animo, sed etiam toto corpore perhorrescere, Cic.: parricidae supplicio misericordiā commoveri, wegen Strafvollziehung an einem Mörder von M. ergriffen werden, Cic.: aut libidine aliquā aut metu commotum esse, Cic.: ita animus commotus est metu, spe, gaudio, Ter.: non odio, sed miseratione commotus, Curt. – neque commovetur animus in ea re, Ter. Andr. 937. – Insbes.: αα) beunruhigen, in Unruhe versetzen, besorgt-, betroffen-, bestürzt machen, erschrecken, erschüttern, si quos adversum proelium et fuga Gallorum commoveret, Caes.: nihil me clamor iste commovet, sed consolatur, Cic. – im Passiv commoveri, unruhig, besorgt-, betroffen-, bange-, bestürzt werden, erzittern, commoveri videtur adulescens, Cic.: commotus est Tiberius, Tac.: quidnam ille
    ————
    commotus venit? Ter. – repentino alcis adventu, Caes.: unius litterae liturā, Cic.: litteris alcis vehementer, Cic.: nihil vultu commotus, bestürzt in den Mienen, Quint.: novā atque inusitatā specie commotus, Caes.: quibus rebus vehementer commotus, Caes.: quo (sermone) ille commotus, Nep. – quibus ex rebus Caesar vehementer commovebatur, Auct. b. Afr.: cum commoti ex tali incommodo essent, Auct. b. Afr. – vidi enim vos in hoc nomine commoveri, bei d. N. stutzig werden, Cic.: in hac (virgine) commotus sum, ich wurde bei ihr betroffen, Ter. – barbari commoti, quod (weil) oppidum... expugnatum cognoverant, Caes. – ββ) jmd. bewegen, ergreifen, rühren = zum Mitleid bewegen, jmds. Teilnahme erregen, auf jmd. einen rührenden, tiefen Eindruck machen, commorat hominem lacrimis, Turpil. fr. – commotus non es, cum tibi mater pedes amplexaretur? commotus non es? Cornif. rhet.: eiusdem miseriis ac periculis commovetur, Cic.: commoti patres vice fortunarum humanarum, Liv. – γγ) jmd. aufbringen, aufreizen, in Harnisch bringen, empören, qui me commorit, flebit, Hor.: inclinatam ad misericordiam contionem rursus asperā in Philotam oratione commovit, Curt.: ultimi dedecoris indignitate commotus, empört über usw., Curt.: sensit Neptunus graviter commotus, Verg. – δδ) politisch in Unruhe versetzen, nam cum esset ex aere alieno commota civitas, Cic. de rep. 2,
    ————
    58. – od. (durch Zwietracht usw.) erschüttern, commotā principis domo, Tac. ann. 4, 52 in. – δ) auf jmds. Willen u. Entschluß einwirkend jmd. anregen, bewegen, antreiben, bestimmen, zu einem Entschluß treiben, veranlassen, auf jmd. wirken, einwirken, commovit me, Cic.: olitorem ipsum commovebis, Cic.: commoveri et amore fraterno et existimatione vulgi, Caes.: his litteris nuntiisque commotus, Caes.: commotus spe quaestus aut gloriā, Cornif. rhet. – m. ad u. Akk., homines ad turpe compendium, Cornif. rhet. – m. ut u. Konj., primisque ab his historia commota est, ut auderet uberius quam superiores et ornatius dicere, Cic.: tua nos voluntas commovit, ut de ratione dicendi conscriberemus, Cornif. rhet.
    2) einen Zustand usw. gleichs. in Gang-, zur Erscheinung bringen, bewirken, daß etw. eintritt, vor sich geht, a) übh. Zustände aller Art erregen, anregen, ins Leben rufen, hervorrufen, veranlassen, plures lacrimas, Curt.: risum, Cic.: hoc infiniti clamores commoventur, Plin. ep. – Graecarum disputationum memoriam quodammodo, Cic.: multorum non modo discendi, sed etiam scribendi studia, Cic.: si haec accendi aut commoveri arte possunt, geweckt od. entwickelt werden, Cic. – eine gemütliche Stimmung, magnum et acerbum dolorem, Cic.: alci misericordiam, Cic.: miserationem, Quint.: summum odium in alqm (v. einem Umstande), Cic.: invidiam, Cic.: invi-
    ————
    diam in alqm, Cic.: crebras exspectationes, Cic.: omnis suspicio in eos servos commovebatur, Cic.: vehementer autem amor multitudinis commovetur ipsā famā et opinione liberalitatis etc., Cic.: talibus ira feri postquam commota tyranni, nec minus hāc metus est, Ov. – politische, Zustände, bellum aut tumultum, Cic.: tantas turbas, Cael. in Cic. ep.: magnos belli aestus, Lucr. – b) einen Ggstd. der Verhandlung in Gang-, in Anregung bringen, zur Sprache bringen, nova quaedam, Cic. Acad. 2, 18. – Zsgz. Formen: commorunt, Lucr.: commorit, Cael. in Cic. ep. u. Hor.: commorat, Ter.: commossem, commosset, commosse, Cic. Vgl. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 3. S. 492.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > commoveo

  • 11 bilis

    bilis, is, f. (abl. sing. bile ou bili) [st2]1 [-] bile. [st2]2 [-] mauvaise humeur, colère, indignation. [st2]3 [-] tristesse.    - bilis splendida (vitrea): bile qui se reflète sur le teint.    - bilem expellere (detrahere, depellere, extrahere, pellere): faire évacuer la bile, purger.    - purgari bilem, Hor.: se purger.    - bilis suffusa, Plin.: jaunisse.    - bile suffusus, Plin.: qui a la jaunisse.    - bilem alicui movere (commovere): émouvoir (échauffer) la bile à qqn.    - bilem in res effundere, Sen.: décharger sa bile sur les choses.    - commotâ bile fervere, Pers.: sentir sa bile s'échauffer.    - bilem movere (commovere): mettre la bile en mouvement, irriter.    - bilis atra (nigra): humeur noire, colère; mélancolie.
    * * *
    bilis, is, f. (abl. sing. bile ou bili) [st2]1 [-] bile. [st2]2 [-] mauvaise humeur, colère, indignation. [st2]3 [-] tristesse.    - bilis splendida (vitrea): bile qui se reflète sur le teint.    - bilem expellere (detrahere, depellere, extrahere, pellere): faire évacuer la bile, purger.    - purgari bilem, Hor.: se purger.    - bilis suffusa, Plin.: jaunisse.    - bile suffusus, Plin.: qui a la jaunisse.    - bilem alicui movere (commovere): émouvoir (échauffer) la bile à qqn.    - bilem in res effundere, Sen.: décharger sa bile sur les choses.    - commotâ bile fervere, Pers.: sentir sa bile s'échauffer.    - bilem movere (commovere): mettre la bile en mouvement, irriter.    - bilis atra (nigra): humeur noire, colère; mélancolie.
    * * *
        Bilis, huius bilis, dicitur a Graecis Cholera. Ci. Le fiel, L'amer.
    \
        Bilis atra, dicitur Melancholia. Plaut. Cholere.
    \
        Difficilis bilis. Horat. Cholere ou courroux implacable, et qu'on ne peult appaiser.
    \
        Libera bilis. Horat. Courroux ouvert, qui n'est point caché par aucune crainte.
    \
        Splendida bilis. Horat. Cholere qui fait dire et monstrer tout ce qu'on ha sur le coeur.
    \
        Vitrea bilis turgescit. Pers. Qui monstre tout ce qui est dedens le coeur de l'homme, ainsi qu'on voit ce qui est dedens une phiole de voirre.
    \
        Effundere bilem. Iuuen. Jecter sa cholere, Monstrer son courroux.
    \
        Intumuit mascula bilis. Pers. Grande cholere s'est esmeue.
    \
        Bilem alicui mouere. Martial. Courroucer aucun.
    \
        Percitus atra bili. Plaut. Fort courroucé et choleré.
    \
        Reddere bilem. Vomir. Celsus, Nonnunquam stomachus primum rufam bilem per os reddit, deinde viridem, quibusdam etiam nigram. Idem, Spumans bilis aluo cum rosione redditur.
    \
        Bile suffusi, et Felle suffusi, Id est, Icterici. Plin. Qui ont la jaunisse. Alibi bilem suffusam vocat.

    Dictionarium latinogallicum > bilis

  • 12 Eindruck

    Eindruck, pondus. vis (Gewicht, Kraft = nachdrückliche Wirkung). – impressio (die Wirkung einer Vorstellung auf das Gemüt). – sensus. visum (Wahrnehmung durch die Sinne). – animi motus oder motio oder commotio (Gemütsbewegung, Ei. auf das Gemüt). – auctoritas (der Einfluß, den jmd. od. etw. hat, die Geltung, in der jmd. od. etwas steht). – zuw. im Zshg. durch res (z.B. der Ei. solcher Taten, eiusmodi res: für gleiche Eindrücke empfänglich sein, iisdem rebus moveri). – der Ei. der Luft, ictus aëris: Ei. der Kälte, appulsus frigoris: ein äußerer Ei., pulsus externus oder adventicius: ein übler Ei., offensio (physischer u. geistiger, z.B. minima radii solis: u. offensiones corporum, üble Ei., die die Körper erleiden: u. off. hominum, bei den M.): guter Ei., delectatio (Ergötzung; dah. alci maiori offensioni quam delectationi esse, auf jmd. mehr einen üblen als einen guten Ei. machen): auf etw. Ei. machen, den Ei. nicht verfehlen, alqd movere (auf die Augen, von Schönheit etc.): auf jmd., alqm od. alcis animum movere, commovere, permovere: einen starken, großen Ei, auf jmd. machen, alcis animum vehementer commovere, magnopere movere, alte descendere (von Lehren): auf jmds. Herz, alte descendere in alcis pectus (von einer Äußerung): es hat etwas einen tiefen u. bleibenden [671] Ei. auf mich gemacht, haeret mihi alqd in visceribus (v. Ermahnungen): einen sehr angenehmen E. machen, magnā iucunditate esse: auf jmd. wenig Ei. machen, alqm modice tangere: auf jmd. keinen Ei. machen, alqm nihil movere: einen verschiedenen Ei. auf die Leute machen, varie homines afficere (z.B. von einem Gerücht): auf jmd. einen üblen Ei. machen, alqm offendere (bei jmd. Anstoß erregen); alqm commovere (jmd. unangenehm erregen, z.B. commoti sunt animi tenuiorum, das hat auf die ärmere Klasse einen üblen Ei. gemacht): auf jmd. einen guten Ei. machen, delectare alqm (jmd. anziehen, ergötzen): durch etwas einen guten Ei. machen, alqā re commendari.

    deutsch-lateinisches > Eindruck

  • 13 erschüttern

    erschüttern, quassare. concutere. conquassare (eig. und bildl.). – labefacere. labefactare (dem Einsturz nahe bringen, eig. u. bildl.). – convellere (bildl., etwas gleichs. in seinen Grundfesten wanken machen; alle z.B. rem publicam: u. conv. statum rei publicae); verb. labefactare convellereque. – percutere. percellere (bildl., einen heftigen Eindruck machen auf etc., ersteres, wenn die Erschütterung plötzlich und unerwartet geschieht, dagegen percellere von dem, was eine in seinen Folgen lange dauernde Erschütterung bewirkt). – commovere (bildl., heftig erregen). – die Erde wurde durch ein gewa liiges Erdbeben erschüttert, terra ingenti motu concussa est: jmds. Kredi te., fidem alcis moliri. – das Gemüt e., animum gravius afficere, commovere, permovere, percutere: die Gemüter der Zuhörer e. (vom Redner), aculeum oder aculeos oder quasi aculeos quosdam relinquere in mentibus od. animis audientium: er er schüttert (als Redner) die Gemüter so, daß etc., ita peragrat per animos, ita sensus hominum mentesque pertractat, ut etc.: jmd. e., alqm od. alcis [821] animum percutere (heftig, acriter); alcis animum commovere (heftig, vehementer, graviter). Erschütterung, quassatio. conquassatio (eig., als Handlung). – labefactatio (das Wankenmachen, bildl.). – motus (Bewegung, das Erschüttertwerden, z.B. der Erde, des Staates). – E. des Gemüts, animi perturbatio.

    deutsch-lateinisches > erschüttern

  • 14 rühren

    rühren, I) eig.: 1) im allg.: movere; commovere. – weder Hand noch Fuß rühren können (v. Gelähmten), omnibus membris captum esse.sich r., se movere od. commovere: manus movere (die Hände r.): sich nicht r., quiescere (ruhen, Ruhe halten); nihil movere [1986]( nichts unternehmen); nihil progredi (keinen Schritt vorwärts tun, auch bildl. ): sich nicht von der Stelle r., loco se non movere. – 2) insbes. berühren, schlagen: tangere. – die Saiten r., chordas percurrere: vom Blitz gerührt werden, de caelo tangi. – II) uneig.: commovere. permovere (im allg.). – tangere (Eindruck machen auf jmd., alqm, od. auf jmds. Gemüt, alcis animum). – alcis misericordiam concitare (jmds. Mitleid rege machen). – alcis mentem miseratione permovere (jmds. Sinn durch Mitleidserregung bewegen, z.B. vom Redner, Richter). – dein Brief rührte mich so, daß etc., litterae tuae sic me affecerunt, ut etc.: sie wurden so gerührt, daß etc., eorum animi ita affecti sunt, ut etc. – es rührt mich etwas wenig, modice me tangit alqd: es rührt mich etwas gar nicht, ich lasse mich durch od. von etwas nicht rühren. non commoveor de alqa re (ich werde nicht bewegt wegen etc.); repudio alqd (ich verschmähe etw., z.B. alcis preces); non laboro de alqa re (ich lasse mir keine grauen Haare um etwas wachsen, z.B. de alcis morte): lebhaft, innig gerührt wer den, vehementius commoveri. – sich rühren lassen, commoveri (z.B. misericordiā).

    deutsch-lateinisches > rühren

  • 15 Weichen [2]

    2. Weichen, das, recessus (z.B. recessum primis ultimi non dabant [machten unmöglich]). – die Feinde zum W. bringen, hostes loco movere od. depel lere; hostes od. aciem hostium commovere; copias hostium od. aciem hostium inclinare; den Feind nicht zum W. bringen, nihil commovere; nulla ex parte hostem loco movere.

    deutsch-lateinisches > Weichen [2]

  • 16 Gang

    Gang, I) die Handlung des Gehens und der Zustand, wenn jmd. oder etwas geht, a) lebender Wesen: itio (die Handlung). – itus (als Zustand). – incessus. ingressus (das Einherschreiten, im Ggstz. zum Liegen, Stehen etc., ebenfalls als Zustand). – b) der Dinge = Bewegung, als Zustand, in dem sich ein Körper befindet: meatus. – motus (Bewegung). – cursus (Lauf). – in G. kommen, moveri od. agitari coeptum esse: im G. sein, moveri; agitari: in G. bringen, movere; commovere. – c) übtr., Fortsetzung und Erfolg einer Unternehmung, eines Ereignisses: processus. progressus (Fortgang). – eventus (Erfolg). – der langsame G., mora (z.B. rerum). – etwas in G. dringen, alqd introducere (einführen. eine Gewohnheit etc.); alqd movere, commovere (in Anregung bringen, anregen, z.B. historias, cantum mov.: u. nova quaedam comm.); initium alcis rei facere od. pellere (den Anfang mit etwas machen, es einleiten, z.B. sermonis). – in G. kommen, in usu esse coepisse (üblich werden); usu od. in usum recipi (in Gebrauch kommen); außerdem durch das Passiv der oben zu »in Gang dringen« angeführten Verba. – im G. sein, s. gangbar sein: die Sache ist im vollen G., res prorsus it; res procedit: etwas ist wieder im vollen G., res (z.B. iurisdictio) de integro celebratur. – eine Sache ihren G. nehmen lassen, alci rei non obsistere (sich nicht entgegenstellen); [982] alqd non impedire (nicht hindern): die Sache nahm einen andern G., ea res aliter accĭdit od. evenit. – II) die Art u. Weise des Ganges u. Gehens, a) der Menschen u. Tiere: incessus: ingressus. – einen stolzen G. haben, magnifice incedere: seinen (raschen) G. mäßigen, gradum minuere. – b) der Dinge, α) eig.: progressio (der Fortgang, das Fortschreiten, z.B. stellarum progressiones). – β) uneig., die Art, wie etwas regelmäßig, von Glied zu Glied etc. fortschreitet: via. iter. – cursus (rascherer G., Lauf, z.B. mundi, argumentationis). – tenor (regelmäßiger u. ununterbrochener Fortgang, z.B. idem tenor consiliorum). series (die Reihenfolge, z.B. rerum). – ratio (die Art, wie bei etw. verfahren etc. wird, z.B. comitiorum: u. mutata est belli ratio, der G. des Kriegs hat sich geändert). – ordo (die Ordnung, z.B. servare ordinem disputationis). – das ist der natürliche G. fast aller Dinge, id natura fert in omnibus fere rebus: nach dem natürlichen G. der Dinge, utfieri solet. – der G. eines Gesprächs, iter sermonis: der G. einer Rede, orationis ingressus, ingressio, cursus (in bezug auf Darstellung und Ausdruck); orationis dispositio (in bezug auf den innern Zusammenhang): die Rede hat einen planmäßigen (od. geregelten) G., oratio ratione et viā procedit. – III) das Gehen bis zu einem gewissen Ziele: a) eig.; z.B. jmds. Gänge u. Wege, alcis itinera egressusque: jmds. heimliche Gänge u. Wege, alcis occulti exitus: einen G. wohin tun, alqo ire, se conferre: einen G. zu jmd. tun, viam facere ad alqm; visere alqm od. domum alcis (jmd. besuchen): seinen G. wohin nehmen, iter alqo dirigere. – b) meton.: α) der Gang beim Fechten: missus (der Gladiatoren, der Wettfahrer im Zirkus etc.). – petitio (die Angriffsweise, auch im Plur.). – congressus (das Zusammentreffen im Kampf, auch im Plur.). – zwei Gänge mit jmd. machen, bis cum alqo congredi (nach Liv. 8, 7, 7, wo visne congredi mecum? = hast du Luft, einen Gang mit mir zu machen?). – β) der Gang von Speisen, d. i. die Anzahl Gerichte, die auf einmal aufgetragen werden: ferculum. – auch cena (z.B. prima, tertia). – eine Mah lzeit von drei Gängen geben, cenam tribus ferculis praebere. – IV) der Weg, Ort, wo jmd. od. etw. geht: via. iter (Weg übh.). – ambulatio (Spaziergang, z.B. bedeckter. tecta). – porticus (offene, mit Säulen besetzte Galerie). – cryptoporticus (gewölbter Gang, aus Mauern bestehend, die mit einigen Fenstern versehen waren). – forus, bes. Plur. fori (Gang, Gänge im Schiff). – cuniculus (Mine, G. unter der Erde: einen solchen G. leiten, führen, machen, cuniculum agere). specus (Höhlengang unter der Erde, unterirdischer G., z.B. specum facere).

    deutsch-lateinisches > Gang

  • 17 cachinnus

    căchinnus, i, m. [st2]1 [-] rire bruyant, éclat de rire, fou rire. [st2]2 [-] Catul. bruit des flots.    - cachinno concuti, Juv.: éclater de rire.    - in cachinnum effundi, Suet.: éclater de rire.    - cachinnum tollere in re, Cic.: rire aux éclats de qqch.    - cachinnos commovere, Cic.: faire rire à gorge déployée.
    * * *
    căchinnus, i, m. [st2]1 [-] rire bruyant, éclat de rire, fou rire. [st2]2 [-] Catul. bruit des flots.    - cachinno concuti, Juv.: éclater de rire.    - in cachinnum effundi, Suet.: éclater de rire.    - cachinnum tollere in re, Cic.: rire aux éclats de qqch.    - cachinnos commovere, Cic.: faire rire à gorge déployée.
    * * *
        Cachinnus, Ris desmesuré, Grande risee.
    \
        Tremulus cachinnus. Persius. Quand on bransle par force de rire.
    \
        Commouere cachinnos. Cic. Faire rire autruy.
    \
        Concuti cachinno Iuuenal. Crosler de force de rire.
    \
        Distorquere ora cachinno. Ouid. Tordre la bouche en riant.
    \
        Sustollere cachinnum. Cic. Se prendre à rire oultre mesure, ou desmesureement.

    Dictionarium latinogallicum > cachinnus

  • 18 cornu

    cornū, cornūs, n. - voir hors site cornu.    - autres déclinaisons: cornŭs, ūs, m. (Cic. Nat. 2, 149; Prisc. 6, 5, 77) --- cornum, i, n. (Ter. Eun. 775; Lucr. 2, 388,- Varr. R. 3, 9,14)    - qqf. gén. sing. cornū ou cornuis --- abl. plur. cornuis (Capel), cornubus (Capel). [st1]1 [-] corne (de taureau, de bélier...); bois (de cerf); au fig. force, courage.    - dente lupus, cornu taurus petit, Hor. S. 2: le loup attaque de la dent, et le taureau de la corne.    - suo capiti praebebat cornibus umbras, Ov. M. 10: (le cerf) avait la tête à l'ombre grâce à ses bois.    - cornua sumere, Ov.: s'enhardir, prendre courage.    - cornua alicui obvortere. Plaut. Ps. 1021: montrer les dents à qqn (tourner ses cornes contre qqn).    - venerunt capiti cornua meo, Ov. Am. 3, 11: le courage m'est venu.    - addis cornua pauperi Hor. O. 3, 21, 18: tu m'inspires de l'audace malgré ma pauvreté. En gén. tout objet dont la substance ressemble à la corne, ou qui a la forme d'une corne, ou qui est fait de corne. [st1]2 [-] aile d’armée.    - cornu dextrum: l’aide droite.    - cornu sinistrum: l’aile gauche.    - equitatum omnem in cornibus locat, Sall. J. 49, 6: il place toute la cavalerie aux ailes.    - ipse a dextro cornu proelium commisit, Caes. BG. 1: lui-même engagea le combat par l’aile droite.    - cornu inclinante, Aur.-Vict.: comme son aile pliait.    - cum septimae legionis tribunis esset nuntiatum quae in sinistro cornu gererentur, Caes. BG. 7: comme les tribuns de la septième légion avaient appris ce qui se passait à l’aile gauche.    - au fig. cornua disputationis tuae commovere, Cic. Div. 2: ébranler le front de ton argumentation. [st1]3 [-] au plur. cornes de colimaçon, pinces d'écrevisse, défenses d'éléphant.    - Varr. L. L. 7, § 39 Müll.; Plin. 8, 3, 4, § 7; 18, 1, 1, § 2.    - cornu Indicum, Mart. 1, 73, 4: ivoire. [st1]4 [-] corne du pied de certains animaux, sabot.    - solido graviter sonat ungula cornu, Virg. G. 3: le sabot résonne profondément sous sa corne solide. [st1]5 [-] bec des oiseaux. [st1]6 [-] cornée de l'oeil. [st1]7 [-] cor, cornet, trompe, trompette (en corne). [st1]8 [-] arc.    - Ov. M. 5, 383; Virg. Egl. 10, 59; Suet. Nero, 39. [st1]9 [-] lanterne (de corne). [st1]10 [-] entonnoir (fait d'une corne).    - Virg. G. 3, 509. [st1]11 [-] corne à boire.    - Calp. Ecl. X, 48 ; Plin. 11, 45. [st1]12 [-] vase à l'huile, huilier.    - Hor. S. 2, 2, 61. [st1]13 [-] au plur. cornes, extrémités de la lyre.    - Cic. Nat. 2, 59. [st1]14 [-] c. corniculum cimier, pointe, aigrette en métal (sur le casque).    - Liv. 27, 33 ; Virg. En. 12, 89. [st1]15 [-] au plur. extrémités d'une vergue. [st1]16 [-] au plur. extrémités du bâton autour duquel on enroulait les livres. [st1]17 [-] au plur. cornes de la lune, croissant de la lune.    - tres aberant noctes, ut cornua tota coirent efficerentque orbem, Ov. M. 7: il fallait encore trois nuits pour voir les cornes de la lune se réunir et former un disque. [st1]18 [-] au plur. bras (d'un fleuve).    - septem digestus in cornua Nilus, Ov. M. 7: le Nil qui se divise en sept bras. [st1]19 [-] cime, sommet (d'une montagne). [st1]20 [-] pointe de terre, langue de terre, promontoire.    - Ov. M. 5, 410. [st1]21 [-] bout, extrémité, pointe (d'un objet), côté, coin, angle.    - in duobus velut cornibus Graeciae, Liv. 35: aux deux ailes de la Grèce, pour ainsi dire (= aux extrémités de la Grèce).    - in cornibus comitii positae statuae, Plin. 34: statues érigées dans les angles de la place des Comices.    - judiciis adsidebat in cornu tribunalis, Tac. An. 1: il assistait aux jugements ordinaires, assis dans un coin du tribunal.
    * * *
    cornū, cornūs, n. - voir hors site cornu.    - autres déclinaisons: cornŭs, ūs, m. (Cic. Nat. 2, 149; Prisc. 6, 5, 77) --- cornum, i, n. (Ter. Eun. 775; Lucr. 2, 388,- Varr. R. 3, 9,14)    - qqf. gén. sing. cornū ou cornuis --- abl. plur. cornuis (Capel), cornubus (Capel). [st1]1 [-] corne (de taureau, de bélier...); bois (de cerf); au fig. force, courage.    - dente lupus, cornu taurus petit, Hor. S. 2: le loup attaque de la dent, et le taureau de la corne.    - suo capiti praebebat cornibus umbras, Ov. M. 10: (le cerf) avait la tête à l'ombre grâce à ses bois.    - cornua sumere, Ov.: s'enhardir, prendre courage.    - cornua alicui obvortere. Plaut. Ps. 1021: montrer les dents à qqn (tourner ses cornes contre qqn).    - venerunt capiti cornua meo, Ov. Am. 3, 11: le courage m'est venu.    - addis cornua pauperi Hor. O. 3, 21, 18: tu m'inspires de l'audace malgré ma pauvreté. En gén. tout objet dont la substance ressemble à la corne, ou qui a la forme d'une corne, ou qui est fait de corne. [st1]2 [-] aile d’armée.    - cornu dextrum: l’aide droite.    - cornu sinistrum: l’aile gauche.    - equitatum omnem in cornibus locat, Sall. J. 49, 6: il place toute la cavalerie aux ailes.    - ipse a dextro cornu proelium commisit, Caes. BG. 1: lui-même engagea le combat par l’aile droite.    - cornu inclinante, Aur.-Vict.: comme son aile pliait.    - cum septimae legionis tribunis esset nuntiatum quae in sinistro cornu gererentur, Caes. BG. 7: comme les tribuns de la septième légion avaient appris ce qui se passait à l’aile gauche.    - au fig. cornua disputationis tuae commovere, Cic. Div. 2: ébranler le front de ton argumentation. [st1]3 [-] au plur. cornes de colimaçon, pinces d'écrevisse, défenses d'éléphant.    - Varr. L. L. 7, § 39 Müll.; Plin. 8, 3, 4, § 7; 18, 1, 1, § 2.    - cornu Indicum, Mart. 1, 73, 4: ivoire. [st1]4 [-] corne du pied de certains animaux, sabot.    - solido graviter sonat ungula cornu, Virg. G. 3: le sabot résonne profondément sous sa corne solide. [st1]5 [-] bec des oiseaux. [st1]6 [-] cornée de l'oeil. [st1]7 [-] cor, cornet, trompe, trompette (en corne). [st1]8 [-] arc.    - Ov. M. 5, 383; Virg. Egl. 10, 59; Suet. Nero, 39. [st1]9 [-] lanterne (de corne). [st1]10 [-] entonnoir (fait d'une corne).    - Virg. G. 3, 509. [st1]11 [-] corne à boire.    - Calp. Ecl. X, 48 ; Plin. 11, 45. [st1]12 [-] vase à l'huile, huilier.    - Hor. S. 2, 2, 61. [st1]13 [-] au plur. cornes, extrémités de la lyre.    - Cic. Nat. 2, 59. [st1]14 [-] c. corniculum cimier, pointe, aigrette en métal (sur le casque).    - Liv. 27, 33 ; Virg. En. 12, 89. [st1]15 [-] au plur. extrémités d'une vergue. [st1]16 [-] au plur. extrémités du bâton autour duquel on enroulait les livres. [st1]17 [-] au plur. cornes de la lune, croissant de la lune.    - tres aberant noctes, ut cornua tota coirent efficerentque orbem, Ov. M. 7: il fallait encore trois nuits pour voir les cornes de la lune se réunir et former un disque. [st1]18 [-] au plur. bras (d'un fleuve).    - septem digestus in cornua Nilus, Ov. M. 7: le Nil qui se divise en sept bras. [st1]19 [-] cime, sommet (d'une montagne). [st1]20 [-] pointe de terre, langue de terre, promontoire.    - Ov. M. 5, 410. [st1]21 [-] bout, extrémité, pointe (d'un objet), côté, coin, angle.    - in duobus velut cornibus Graeciae, Liv. 35: aux deux ailes de la Grèce, pour ainsi dire (= aux extrémités de la Grèce).    - in cornibus comitii positae statuae, Plin. 34: statues érigées dans les angles de la place des Comices.    - judiciis adsidebat in cornu tribunalis, Tac. An. 1: il assistait aux jugements ordinaires, assis dans un coin du tribunal.
    * * *
        Cornu, Indeclinabile, et hoc Cornum, et hic Cornus, huius cornus, secundum Priscianum. Plin. Corne.
    \
        Aeria caprae cornua. Ouid. Hault eslevees en l'air.
    \
        Arborea ceruorum cornua. Virg. Branchues, Qui ont plusieurs cornichons, Qui resemblent à des arbres.
    \
        Camura cornua. Virgil. Courbes.
    \
        Flexum circum caua tempora cornu. Ouid. Comme les cornes d'un rang ou belier.
    \
        Ramosa cornua cerui. Virgil. Branchues.
    \
        Recurua cornua. Ouid. Recourbees, Recroquillees.
    \
        Summis cornibus vix cerui extant. Virg. A grand peine leur voit on le bout des cornes.
    \
        Decernere inter se cornibus. Virg. Combatre des cornes, Heurter l'un contre l'autre.
    \
        Explorare cornua in truncis. Lucan. Essayer.
    \
        Fregit in arbore cornu. Ouid. La chevre rompit l'une de ses cornes contre un arbre.
    \
        Incursare aduersis cornibus. Plin. S'entreheurter.
    \
        Inter se aduersis luctantur cornibus hoedi. Virgil. Ils heurtent des cornes l'un contre l'autre, Ils s'entreheurtent.
    \
        Coactum cornu Phoebes. Lucan. Quand il est pleine lune, et que les cornes de la lune sont joinctes ensemble.
    \
        Circuitis cornibus orbem alligat Phoebe. Senec. Il est pleine lune. \ Cornua lunaria. Ouid. Les cornes de la lune.
    \
        Obtusa Lunae cornua. Virg. Quand le croissant n'est point bien cler.
    \
        It Luna cornibus puris. Senec. Le croissant est bien cler et net.
    \
        Coeunt tota cornua, efficiuntque orbem. Ouid. La lune est pleine.
    \
        Tertia iam Lunae se cornua lumine complent. Virg. Voici desja la troisieme pleine lune, ou le troisieme mois.
    \
        Iunctis cornibus implerat orbem Luna. Ouid. Il estoit pleine lune, La lune estoit au plein.
    \
        Reparat noua cornua Phoebe. Ouid. Il est lune nouvelle.
    \
        Cornu portus. Cic. Le coing du port.
    \
        Cornua fluminum. Virgil. Les courbemens et tortuositez qui sont d'un costé et d'autre és rives des rivieres.
    \
        Cornua montium: vt Intorta cornua Parnasi. Stat. Quand une montaigne est double par enhault, et comme fendue en deux. et ha deux sommets ou coupets.
    \
        Cornua in praelio, pro vtraque parte exercitus. Terent. Les ailes de l'advantgarde ou bataille.
    \
        Equites pro cornibus locare. Quintil. Mettre les gens de cheval sur les ailes.
    \
        Cornua disputationis alicuius commouere. Cic. Esbranler la force des argumens faicts par aucun, et tascher à les confuter.
    \
        Cornua antennarum. Virgil. Les deux bouts.
    \
        Cornua obuertere alicui in re secunda. Plaut. Tourner les cornes vers aucun, Luy presenter les cornes pour le heurter et frapper.
    \
        Cornu, Arcus. Virgil. Un arc.
    \
        Flexile cornu curuare. Ouid. Bender un arc.
    \
        Vngula solido cornu. Virgil. Qui n'est point fendue.
    \
        Cornua. Varro. Trompe, Cornet, Cor.
    \
        Rauco strepuerunt cornua cantu. Virg. Les cors, Les cornets.

    Dictionarium latinogallicum > cornu

  • 19 dolor

    dŏlŏr, ōris, m. [doleo] [st1]1 [-] douleur (physique), souffrance.    - dolor capitis, Lucr. 6, 785: mal de tête, migraine.    - dolor articulorum, Cic. Att. 1, 5: goutte.    - dolor pedum, Cic. Br. 130: goutte aux pieds.    - dolor laterum, Hor. S. 1, 9, 32: pleurésie.    - dolor lateris, Cic. de Or. 3, 6: pleurésie.    - dolor vulneris, Cic. Fam. 5, 12, 5: douleur d'une blessure. [st1]2 [-] douleur morale, peine, tourment, chagrin, affliction.    - haec tibi dolori esse certo scio, Cic. Att. 11, 10: je sais bien que tout cela t'afflige.    - dolorem alicui afferre, Cic. Sull. 3: causer de la douleur à qqn.    - dolorem alicui commovere, Cic. Verr. 4, 47: causer de la douleur à qqn.    - dolorem alicui facere, Cic. Att. 11, 8, 2: causer de la douleur à qqn.    - dolorem accipere, Cic. Lael. 8: éprouver, ressentir de la douleur.    - dolorem percipere, Cic. Rep. 1, 7: éprouver, ressentir de la douleur.    - dolorem suscipere, Cic. Vat. 19: éprouver, ressentir de la douleur.    - dolorem capere, Cic. Fam. 4, 6, 2: éprouver, ressentir de la douleur. [st1]3 [-] colère, ressentiment.    - magno esse Germanis dolori Ariovisti mortem, Caes. BG. 5, 29, 3: les Germains (dit-il) éprouvaient un vif ressentiment de la mort d'Arioviste.    - Cic. Prov. 2. 14 ; Off. 2, 79; Verr. 3, 95; Caes. BG. 1, 20, 5; 5, 4, 4; Virg. En. 1, 25, etc.; Hor. Ep. 1, 2, 60. [st1]4 [-] sujet de douleur.    - Prop. 1, 14, 18; Ov. P. 3, 3, 73. [st1]5 [-] émotion, sensibilité (de l'orateur).    - cf. gr. πάθος.    - oratio, quae dolores habeat, Cic. de Or. 3, 96: éloquence pathétique.    - detrahere actionis dolorem, Cic. Or. 209: enlever le pathétique de la plaidoirie.
    * * *
    dŏlŏr, ōris, m. [doleo] [st1]1 [-] douleur (physique), souffrance.    - dolor capitis, Lucr. 6, 785: mal de tête, migraine.    - dolor articulorum, Cic. Att. 1, 5: goutte.    - dolor pedum, Cic. Br. 130: goutte aux pieds.    - dolor laterum, Hor. S. 1, 9, 32: pleurésie.    - dolor lateris, Cic. de Or. 3, 6: pleurésie.    - dolor vulneris, Cic. Fam. 5, 12, 5: douleur d'une blessure. [st1]2 [-] douleur morale, peine, tourment, chagrin, affliction.    - haec tibi dolori esse certo scio, Cic. Att. 11, 10: je sais bien que tout cela t'afflige.    - dolorem alicui afferre, Cic. Sull. 3: causer de la douleur à qqn.    - dolorem alicui commovere, Cic. Verr. 4, 47: causer de la douleur à qqn.    - dolorem alicui facere, Cic. Att. 11, 8, 2: causer de la douleur à qqn.    - dolorem accipere, Cic. Lael. 8: éprouver, ressentir de la douleur.    - dolorem percipere, Cic. Rep. 1, 7: éprouver, ressentir de la douleur.    - dolorem suscipere, Cic. Vat. 19: éprouver, ressentir de la douleur.    - dolorem capere, Cic. Fam. 4, 6, 2: éprouver, ressentir de la douleur. [st1]3 [-] colère, ressentiment.    - magno esse Germanis dolori Ariovisti mortem, Caes. BG. 5, 29, 3: les Germains (dit-il) éprouvaient un vif ressentiment de la mort d'Arioviste.    - Cic. Prov. 2. 14 ; Off. 2, 79; Verr. 3, 95; Caes. BG. 1, 20, 5; 5, 4, 4; Virg. En. 1, 25, etc.; Hor. Ep. 1, 2, 60. [st1]4 [-] sujet de douleur.    - Prop. 1, 14, 18; Ov. P. 3, 3, 73. [st1]5 [-] émotion, sensibilité (de l'orateur).    - cf. gr. πάθος.    - oratio, quae dolores habeat, Cic. de Or. 3, 96: éloquence pathétique.    - detrahere actionis dolorem, Cic. Or. 209: enlever le pathétique de la plaidoirie.
    * * *
        Dolor, doloris, pen. prod. m. g. Douleur de corps ou d'esprit.
    \
        Animi dolor. Ouid. Dueil, Ennuy, Tristesse.
    \
        Articulorum dolores. Cic. Les gouttes.
    \
        Laterum dolor. Horat. Pleuresie, Mal de costé.
    \
        Certus dolor. Horat. Qui persevere.
    \
        Impatibilis. Plin. Importable, Intolerable.
    \
        Insanabilis. Quintil. Incurable.
    \
        Lateralis. Plin. Pleuresie, Mal de costé.
    \
        Municipalis. Cic. Le dueil des bourgeois et habitans de la ville.
    \
        Pertinax. Seneca. Perseverant.
    \
        Capere dolorem ex aliquo. Terent. Recevoir desplaisance pour l'amour d'aucun, Estre desplaisant.
    \
        Sensu doloris carere. Cic. Ne point sentir son mal.
    \
        Compescere dolores vino. Tibull. Appaiser la douleur.
    \
        Conflictari doloribus capitis. Celsus. Estre fort tormenté du mal de teste.
    \
        Contrahitur dolor mortiferus vel vino, vel cruditate, vel frigore, etc. Celsus. On prend un mal mortel par, etc.
    \
        Exurgere supra dolores. Ouid. Vaincre ses douleurs et ennuiz.
    \
        Inclusit lachrymas dolor. Stat. Quand la douleur est si grande, qu'on ne peult pleurer.
    \
        Intenditur dolor. Celsus. S'augmente.
    \
        Lenire dolorem. Celsus. Appaiser.
    \
        Leuare dolorem. Celsus. Alleger.
    \
        Summus dolor plures dies manere non potest. Cic. Demourer, Perseverer, Continuer.
    \
        Mouere capitis dolores. Celsus. Esmouvoir.
    \
        Occurrit dolori per quietem eiusmodi catapotium. Cels. Il preserve et garantit de douleur.
    \
        Omnis dolor minus medicinae patet, qui sursum procedit. Celsus. Est moins guarissable, Est plus mal aisé à guarir.
    \
        Mutum premere dolorem. Stat. Porter son mal sans dire mot, et sans en faire semblant.
    \
        Priuatus doloribus. Lucret. Delivré.
    \
        In vultus processit dolor. Seneca. Se monstre au visage.
    \
        Prolusit dolor per ista noster. Senec. Ceci n'est que le commencement et le preambule de mon dueil.
    \
        Recruduit soporatus dolor. Curt. Est rengregé.
    \
        Refricare oratione dolorem. Cic. Renouveler.
    \
        Releuari dolore. Ouid. Estre allegé.
    \
        Remittit se dolor. Celsus. S'appaise, S'accoise.
    \
        Scindere dolorem suum. Cic. hoc est augere. Augmenter, Accroistre. Tractum a vulneribus, quae scissa recrudescunt.
    \
        Soporatus dolor. Curtius. Appaisé, Accoisé.
    \
        In cursu dolor est. Ouid. Est en sa force.
    \
        In morem venit meus dolor. Ouid. Est tourné en coustume, Je suis tout accoustumé à, etc.
    \
        Obductum vulgare dolorem. Virgil. Manifester et mettre en evidence un dueil ou ennuy longuement celé et dissimulé.

    Dictionarium latinogallicum > dolor

  • 20 risus

    [st1]1 [-] risus, a, um: part. passé de rideo. [st1]2 [-] risŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - le rire. - [abcl]b - rire moqueur, risée, dérision, moquerie, raillerie. - [abcl]c - objet de risée, de moquerie. - [abcl]d - le Rire (dieu adoré en Thessalie).[/b]    - risum movere (commovere, concitare): faire rire.    - risum tenere: s'empêcher de rire.    - risui esse alicui: être la risée de qqn.    - qui risus hominum de te erat! Cic.: comme tu étais un objet de risée!    - ille est risus omnibus, Ov.: il est la risée de tout le monde.
    * * *
    [st1]1 [-] risus, a, um: part. passé de rideo. [st1]2 [-] risŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - le rire. - [abcl]b - rire moqueur, risée, dérision, moquerie, raillerie. - [abcl]c - objet de risée, de moquerie. - [abcl]d - le Rire (dieu adoré en Thessalie).[/b]    - risum movere (commovere, concitare): faire rire.    - risum tenere: s'empêcher de rire.    - risui esse alicui: être la risée de qqn.    - qui risus hominum de te erat! Cic.: comme tu étais un objet de risée!    - ille est risus omnibus, Ov.: il est la risée de tout le monde.
    * * *
        Risus, huius risus, mas. gen. Plaut. Ris, Risee.
    \
        Dentatus risus. Bud. Qui mord en riant.
    \
        Perspicuus risus. Martial. Qui fait apparoir les dents.
    \
        Captare risum. Cic. Faire chose pour rire, Tascher à faire rire.
    \
        Conciliatur risus. Quintil. On fait rire.
    \
        Concitare risum. Cic. Faire rire.
    \
        Consequutus est risus. Cic. On s'est prins à rire.
    \
        Dare risus alicui. Horat. Luy bailler matiere et occasion de rire.
    \
        Edere risum. Cic. Rire.
    \
        Elicere risum alicui. Iuuenal. Le faire rire.
    \
        Risus hominum de te erat. Cic. Les gents se rioyent de toy.
    \
        Excipere aliquid risu. Quintil. Se rire de quelque chose.
    \
        Excutere sibi risum. Horat. Se faire rire.
    \
        Risus factus est. Cic. On s'est prins à rire.
    \
        Facere risus. Caelius Ciceroni. Faire rire les gents.
    \
        Mouere risum. Cic. Faire rire les gents.
    \
        Quatere populum risu. Horat. Faire fort rire le peuple.
    \
        Soluentur risu tabulae. Horat. Se creveront de rire.
    \
        Tenere risum. Cic. Se garder de rire.
    \
        Tollere risum. Horat. Rire à haulte voix.

    Dictionarium latinogallicum > risus

См. также в других словарях:

  • commovere — index affect, disturb, move (alter position) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • commovere — com·mò·ve·re v.tr. LE var. → commuovere …   Dizionario italiano

  • commovere —    (vb.) movere …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • conmover — (Derivado de mover.) ► verbo transitivo/ pronominal 1 Estremecer, hacer temblar una cosa que está asentada en un sitio: ■ la ciudad se conmovió por el terremoto. SE CONJUGA COMO mover SINÓNIMO agitar alterar inquietar …   Enciclopedia Universal

  • CANALES Publici — in l. 2. Cod. Tieodos. de Curiosis, et l. 15. eôd. Cod. de Cursu publ. Viro docto sunt πάροδοι seu viae transverfariae, quae in regias seu basilicas influunt: Carolo vero du Fresne ipes viae publicae. Ita enim lex haec 15. habet: Neque tamen sit… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • commuovere — com·muò·ve·re v.tr. (commuòvo) 1. FO emozionare o turbare suscitando forti reazioni o sentimenti di pietà o di affetto: commuovere qcn., commuovere l animo | ass.: musica che commuovere Sinonimi: impietosire, intenerire, smuovere, toccare,… …   Dizionario italiano

  • Commove — Com*move , v. t. [imp. & p. p. {Commoved}; p. pr. & vb. n. {Commoving}.] [L. commovere, commotum; com + movere to move.] 1. To urge; to persuade; to incite. [Obs.] Chaucer. [1913 Webster] 2. To put in motion; to disturb; to unsettle. [R.] [1913… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Commoved — Commove Com*move , v. t. [imp. & p. p. {Commoved}; p. pr. & vb. n. {Commoving}.] [L. commovere, commotum; com + movere to move.] 1. To urge; to persuade; to incite. [Obs.] Chaucer. [1913 Webster] 2. To put in motion; to disturb; to unsettle. [R.] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Commoving — Commove Com*move , v. t. [imp. & p. p. {Commoved}; p. pr. & vb. n. {Commoving}.] [L. commovere, commotum; com + movere to move.] 1. To urge; to persuade; to incite. [Obs.] Chaucer. [1913 Webster] 2. To put in motion; to disturb; to unsettle. [R.] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • commotion — noun Etymology: Middle English, from Anglo French commocion, from Latin commotion , commotio, from commovēre Date: 15th century 1. a condition of civil unrest or insurrection 2. steady or recurrent motion 3. mental excitement or …   New Collegiate Dictionary

  • commove — transitive verb (commoved; commoving) Etymology: Middle English commoeven, from Anglo French commoveir, from Latin commovēre, from com + movēre to move Date: 14th century 1. to move violently ; agitate 2. to rouse …   New Collegiate Dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»