Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

captive

  • 1 Graecia capta ferum victorem cepit

    Captive Greece conquered her savage victor. (Horace)

    Latin Quotes (Latin to English) > Graecia capta ferum victorem cepit

  • 2 teneo

    tĕnĕo, ēre, tĕnŭi, tentum    - parf. arch. tĕtĭni, Diom. 366, 23; 372, 18; subj. tĕtĭnĕrim, tĕtĭnĕrit, Pac. Tr. 172; Acc. Tr. 39; inf. parf. tĕnisse, Pac. Tr. 226; fut. ant. tĕtĭnĕro, P. Fest. 252, 9 -- parf. tĕnīvi, Charis. 248, 2. - tr. - [st1]1 [-] tenir.    - tenere aliquid in manu (tenere aliquid manu), Cic. Cael. 63; Div. 1, 46: tenir qqch dans sa main.    - radicem ore tenere, Cic. Div. 2,141: tenir une racine dans sa gueule.    - manu tenere aliquid, Cic. Off 3, 68: **tenir de la main qqch** = toucher de la main, connaître de façon évidente, palpable.    - cf. Cic. Clu. 20.    - res manibus tenetur, Cic. Sest. 69: le succès est assuré. [st1]2 [-] tenir, diriger; atteindre.    - secundissimo vento cursum tenere, Cic. Nat. 3, 83: fournir, accomplir sa course avec un vent très favorable.    - cf. Caes. BG. 4, 26, 5 ; 5, 8, 2.    - quo tenetis iter? Virg. En. 1, 370: où dirigez-vous vos pas?    - montes petebant et pauci tenuere, Liv. 1, 37, 4: ils cherchaient à gagner les montagnes et bien peu les atteignirent.    - cf. Liv. 30, 25, 11; 36, 21 1; 37, 16, 4, etc.    - portum tenuit, Tac. Agr. 38: [la flotte] arriva dans le port.    - cf. Tac. H. 2, 9. [st1]3 [-] tenir dans son esprit, comprendre; savoir, posséder (une science...)    - reconditos alicujus sensus tenere, Cic. Sest. 22: comprendre les sentiments secrets de qqn.    - nunc teneo, nunc scio quid hoc sit negoti, Plaut. Cap. 697: maintenant je comprends, maintenant je sais de quoi il s'agit.    - et bene et male facere tenet, Plaut.: il sait également faire le bien et le mal.    - omnia illa, quae et saepe audistis et tenetis animis, Cic.: tous les faits dont on vous a souvent entretenus, et que vous vous rappelez.    - tenes quid dicam? Ter.: sais-tu ce que je dis?    - tu, quibus capiatur Caesar, tenes, Cic.: tu sais ce qui séduit César.    - quae a Romanis auguribus ignorantur, a Cilicibus tenentur, Cic.: les augures de Cilicie savent ce qu'ignorent ceux de Rome. [st1]4 [-] venir à bout, réussir, obtenir (avec ut et ne, comme obtineo).    - tenere ut: obtenir que.    - tenuere patres, ut Fabius consul crearetur, Liv. 2, 42, 2: les sénateurs obtinrent que Fabius fût élu consul.    - tenere ne: obtenir que... ne... pas.    - plebs tenuit ne consules in proximum annum crearentur, Liv. 4, 30, 16: la plèbe obtint qu'on n'élût pas de consuls l'année suivante.    - cf. Liv. 24, 19, 7. [st1]5 [-] tenir, occuper, habiter; tenir en son pouvoir, posséder (le coeur, la pensée de qqn).    - summam imperii tenere, Caes. BG 3, 22: tenir le commandement suprême.    - tenere locum oratoris, Cic. Br. 137: tenir le rang d'orateur.    - totam rem publicam tenere, Cic. Mur. 83: tenir entre ses mains tout le salut de l'état.    - cornu tenere, Nep. Pel. 4, 3: commander une aile.    - multa hereditatibus tenebantur, Cic. Off. 2, 81: beaucoup de propriétés étaient occupées par héritage.    - cum rem publicam opes paucorum, non virtutes tenere coeperunt, Cic. Rep. 1, 51: quand la puissance d'un petit nombre et non pas ses vertus a commencé d'occuper la direction de l'état.    - tenere colles praesidiis, Caes. BC. 3, 43: occuper les collines par des postes.    - legio locum non tenuit atque in proximum collem se recepit, Caes. BC, 1, 44: la légion ne put garder sa position et se replia sur la colline toute proche.    - tenent Danai qua deficit ignis, Virg. En. 2, 505: les Grecs occupent tout ce qu'a dédaigné le feu.    - ego nec tumultum nec mori per vim metuam tenente Caesare terras, Hor. O. 3: je ne craindrai ni la guerre civile ni la mort violente tant que César possédera le monde.    - quam ab dispari tenebantur (tecta) ! Cic. Phil. 2, 104, combien différent était l'occupant (de cette demeure)!    - locum tenere, Cic. Clu. 128: garder son poste.    - dum me Galatea tenebat, Virg. B. 1, 31: tandis que Galatée possédait mon coeur.    - cf. Tib. 1, 6, 35; 2, 6, 52.    - magna me spes tenet, Cic. Tusc. 1, 97: un grand espoir occupe ma pensée.    - de triumpho nulla me cupiditas umquam tenuit, Cic. Att. 7, 2, 6: quant au triomphe, aucun désir ne s'est jamais emparé de moi.    - cf. Cic. Att. 1, 11, 3.    - alicujus rei desiderio teneri, Cic. CM 33: être pris du regret de qqch (de ne pas avoir qqch).    - cf. Cic. Ac. 1, 4. [st1]6 [-] garder, observer; garder (dans sa mémoire), se souvenir.    - consuetudinem, morem, ordinem, Cic. Phil. 1, 27; Off. 3, 44 ; Phil. 5, 35: garder une habitude, une coutume, observer un ordre établi.    - foedus tenere, Cic. Balb. 34: observer un traité.    - civium jura tenere, Cic. Cat. 1, 28, garder les droits du citoyen (ses droits de citoyen).    - suas leges tenere, Cic. Verr. pr. 13: garder ses lois.    - memoriā tenere, Cic. Cat. 3, 19: garder dans sa mémoire, se souvenir.    - avec prop. inf. cf. Cic. Cat. 3, 19; Tusc. 1, 107.    - s.-ent memoriā: dicta tenere, Hor. P. 336: retenir ce qui a été dit.    - cf. Hor. S. 2, 4, 8; Quint. 11, 2, 50. [st1]7 [-] tenir en soi, embrasser, contenir.    - haec magnos formula reges tenet, Hor. S. 2, 3, 46: cette définition s'applique aux plus grands rois.    - surtout au passif: teneri: être compris dans, être fondé sur.    - genus officiorum, quod tenetur hominum societate, Cic. Off. 1, 160: genre de devoirs qui tient à la société humaine.    - quae (causae) familiaritate et consuetudine tenentur, Cic. Fam. 13, 29, 1: motifs qui sont fondés sur une liaison intime et habituelle.    - homines deorum agnatione tenentur, Cic. Leg. 1: les hommes sont compris dans la famille des dieux. [st1]8 [-] maintenir, soutenir, conserver.    - admodum tenenda sunt sua cuique Cic. Off 1, 110: chacun doit maintenir fermement sa personnalité.    - castris se tenere, Caes. BG. 1, 40, 8: se tenir dans son camp.    - cf. Caes. BG. 3, 17; Liv. 2, 45, 2 ; 3, 26, 3.    - se tenere domi a conventu remotum, Nep. Dion 9, 1: rester chez soi en s'isolant de la foule.    - imperium populi Romani illius opera tenebatur, Cic. Mur. 58, la domination du peuple romain était maintenue grâce à lui.    - cf. Cic. Off. 2, 26; Nat. 2, 134.    - bestia hoc calore tenentur Cic. Nat. 2, 31: les bêtes subsistent grâce à cette chaleur. [st1]9 [-] tenir à, s'attacher à (en parl. d'une idée).    - hoc teneo, hic haereo, Cic. Verr. 5, 166: voilà où je m'en tiens, voilà où je m'attache.    - cf. Cic. Verr. 5, 165 ; Ac. 2, 71; Fin. 3, 44.    - hoc tenebo + prop. inf. Cic. Fin. 1, 35: je me tiendrai à cette idée que.    - cf. Cic. Par. 14.    - avec ut: teneamus, ut censeamus... Cic. Tusc. 1, 100: tenons-nous à croire que.    - demus hoc sana Bruto ut..., nos tamen teneamus ut... Cic. Tusc. 5, 34: faisons, je le veux bien, cette concession à Brutus que..., mais nous, maintenons fermement notre opinion que...    - avec ne: haec duo tenere in amicitia, primum ne quid sit... Cic. Lael. 65: maintenir solidement ces deux principes en amitié, d'abord qu'il n'y ait rien... [st1]10 [-] tenir, retenir, captiver.    - me omni tuo sermone tenuisti, Cic. Br. 232: tu m'as captivé par tout ce que tu as dit.    - aures tenere, Cic. Br. 193: captiver les oreilles.    - pompā, ludis teneri, Cic. Fin. 5, 48: être captivé par les cortèges, par les jeux.    - cum is qui audit ab oratore jam obsessus est ac tenetur, Cic. Or. 210: quand l'auditeur est déjà investi par l'orateur et à sa discrétion. [st1]11 [-] astreindre, lier.    - ut populum teneant (eae leges), Cic. Phil. 5, 10: pour que (ces lois) obligent le peuple.    - cf. Cic. Phil. 11, 11; Liv. 8, 12, 14.    - interdicto non teneri, Cic. Caec. 41: ne pas être astreint par l'ordonnance.    - promisso teneri, Cic. Att. 12, 18, 1: être lié par une promesse.    - cf. Cic. Q. 2, 3, 5; Liv. 24, 29, 11. [st1]12 [-] au passif: teneri, être pris = n'avoir point d'échappatoire, ne pouvoir nier.    - in aliqua re manifesto teneri, Cic. Verr. pr. 2; 2, 99; ou in manifesta re teneri, Cic. Verr. 2, 144, etc.: être pris manifestement dans tel ou tel délit = être convaincu de tel ou tel délit.    - avec gén. ejusdem cupiditatis teneri, Cic. Leg. 3, 31: être convaincu de la même passion.    - caedis teneri, Quint. 5, 14, 11: être convaincu d'un meurtre.    - cf. Tac. An. 11, 7.    - non solum argumentis, sed etiam certis testibus istius audacia tenebatur, Cic. Verr. 5, 101: son impudence était démontrée au moyen non seulement d'arguments, mais encore de témoins précis. [st1]13 [-] retenir, arrêter, retarder; retenir, empêcher.    - aliquem tenere, Cic. Att. 11, 3, 1: retenir qqn (l'empêcher de partir).    - cf. Fam. 16, 19.    - Corcyrae tenebamur, Cic. Fam. 16, 7: nous sommes retenus à Corcyre.    - senatus lectionem tenere, Liv. 27, 11, 9: retarder la liste des sénateurs.    - non tenebo te pluribus, Cic. Fam. 11, 16, 3: je ne te tiendrai pas plus longtemps, je ne t'en dirai pas plus long.    - cf. Cic. Verr. 1, 34.    - vix a te videor posse tenere manus, Ov. Am. 1, 4, 10: c'est à peine, je crois, si je pourrai empêcher mes mains de te toucher!    - naves tenebantur, quominus... Caes. BG. 4, 22, 4: les navires étaient retenus et empêchés de...    - metu legum teneri, Cic. Verr. 4, 75: être retenu par la crainte des lois.    - risum, somnum vix tenere, Cic. Br. 293; 278: avoir peine à s'empêcher de rire, de dormir.    - iracundiam tenere, Cic. Par. 33: retenir son penchant à la colère.    - se tenere, Cic. Fin. 2, 21: se retenir.    - se non tenere, quia... Cic. Ac. 2, 12: ne pas se retenir de...    - cf. Cic. Att. 15, 14, 2 ; Phil. 13, 46.    - se tenere ab accusando, Cic. Q. 3, 2 2: se retenir d'accuser. - intr. - [st1]1 [-] tenir, occuper un lieu, se tenir.    - tenent Danai qua deficit ignis, Virg. En. 2, 505: les Grecs sont partout où n'est pas la flamme.    - cf. Liv. 3, 62, 7 ; 32, 5, 12. [st1]2 [-] tenir une route, une direction, se diriger, se porter à un endroit.    - Liv. 1, 1, 4 ; 21, 49, 2 ; 31, 45, 14. [st1]3 [-] subsister, se maintenir, durer.    - imber per noctem totam tenuit, Liv. 23, 44, 6: la pluie dura toute la nuit.    - cf. Liv. 2, 3, 5 ; 3, 47, 6 ; 24, 47, 15, etc.    - tenet fama + prop. inf. Liv. 1, 4, 6: on rapporte que... (mais fama tenuit, Liv. 23, 12, 2: la tradition a prévalu que...).
    * * *
    tĕnĕo, ēre, tĕnŭi, tentum    - parf. arch. tĕtĭni, Diom. 366, 23; 372, 18; subj. tĕtĭnĕrim, tĕtĭnĕrit, Pac. Tr. 172; Acc. Tr. 39; inf. parf. tĕnisse, Pac. Tr. 226; fut. ant. tĕtĭnĕro, P. Fest. 252, 9 -- parf. tĕnīvi, Charis. 248, 2. - tr. - [st1]1 [-] tenir.    - tenere aliquid in manu (tenere aliquid manu), Cic. Cael. 63; Div. 1, 46: tenir qqch dans sa main.    - radicem ore tenere, Cic. Div. 2,141: tenir une racine dans sa gueule.    - manu tenere aliquid, Cic. Off 3, 68: **tenir de la main qqch** = toucher de la main, connaître de façon évidente, palpable.    - cf. Cic. Clu. 20.    - res manibus tenetur, Cic. Sest. 69: le succès est assuré. [st1]2 [-] tenir, diriger; atteindre.    - secundissimo vento cursum tenere, Cic. Nat. 3, 83: fournir, accomplir sa course avec un vent très favorable.    - cf. Caes. BG. 4, 26, 5 ; 5, 8, 2.    - quo tenetis iter? Virg. En. 1, 370: où dirigez-vous vos pas?    - montes petebant et pauci tenuere, Liv. 1, 37, 4: ils cherchaient à gagner les montagnes et bien peu les atteignirent.    - cf. Liv. 30, 25, 11; 36, 21 1; 37, 16, 4, etc.    - portum tenuit, Tac. Agr. 38: [la flotte] arriva dans le port.    - cf. Tac. H. 2, 9. [st1]3 [-] tenir dans son esprit, comprendre; savoir, posséder (une science...)    - reconditos alicujus sensus tenere, Cic. Sest. 22: comprendre les sentiments secrets de qqn.    - nunc teneo, nunc scio quid hoc sit negoti, Plaut. Cap. 697: maintenant je comprends, maintenant je sais de quoi il s'agit.    - et bene et male facere tenet, Plaut.: il sait également faire le bien et le mal.    - omnia illa, quae et saepe audistis et tenetis animis, Cic.: tous les faits dont on vous a souvent entretenus, et que vous vous rappelez.    - tenes quid dicam? Ter.: sais-tu ce que je dis?    - tu, quibus capiatur Caesar, tenes, Cic.: tu sais ce qui séduit César.    - quae a Romanis auguribus ignorantur, a Cilicibus tenentur, Cic.: les augures de Cilicie savent ce qu'ignorent ceux de Rome. [st1]4 [-] venir à bout, réussir, obtenir (avec ut et ne, comme obtineo).    - tenere ut: obtenir que.    - tenuere patres, ut Fabius consul crearetur, Liv. 2, 42, 2: les sénateurs obtinrent que Fabius fût élu consul.    - tenere ne: obtenir que... ne... pas.    - plebs tenuit ne consules in proximum annum crearentur, Liv. 4, 30, 16: la plèbe obtint qu'on n'élût pas de consuls l'année suivante.    - cf. Liv. 24, 19, 7. [st1]5 [-] tenir, occuper, habiter; tenir en son pouvoir, posséder (le coeur, la pensée de qqn).    - summam imperii tenere, Caes. BG 3, 22: tenir le commandement suprême.    - tenere locum oratoris, Cic. Br. 137: tenir le rang d'orateur.    - totam rem publicam tenere, Cic. Mur. 83: tenir entre ses mains tout le salut de l'état.    - cornu tenere, Nep. Pel. 4, 3: commander une aile.    - multa hereditatibus tenebantur, Cic. Off. 2, 81: beaucoup de propriétés étaient occupées par héritage.    - cum rem publicam opes paucorum, non virtutes tenere coeperunt, Cic. Rep. 1, 51: quand la puissance d'un petit nombre et non pas ses vertus a commencé d'occuper la direction de l'état.    - tenere colles praesidiis, Caes. BC. 3, 43: occuper les collines par des postes.    - legio locum non tenuit atque in proximum collem se recepit, Caes. BC, 1, 44: la légion ne put garder sa position et se replia sur la colline toute proche.    - tenent Danai qua deficit ignis, Virg. En. 2, 505: les Grecs occupent tout ce qu'a dédaigné le feu.    - ego nec tumultum nec mori per vim metuam tenente Caesare terras, Hor. O. 3: je ne craindrai ni la guerre civile ni la mort violente tant que César possédera le monde.    - quam ab dispari tenebantur (tecta) ! Cic. Phil. 2, 104, combien différent était l'occupant (de cette demeure)!    - locum tenere, Cic. Clu. 128: garder son poste.    - dum me Galatea tenebat, Virg. B. 1, 31: tandis que Galatée possédait mon coeur.    - cf. Tib. 1, 6, 35; 2, 6, 52.    - magna me spes tenet, Cic. Tusc. 1, 97: un grand espoir occupe ma pensée.    - de triumpho nulla me cupiditas umquam tenuit, Cic. Att. 7, 2, 6: quant au triomphe, aucun désir ne s'est jamais emparé de moi.    - cf. Cic. Att. 1, 11, 3.    - alicujus rei desiderio teneri, Cic. CM 33: être pris du regret de qqch (de ne pas avoir qqch).    - cf. Cic. Ac. 1, 4. [st1]6 [-] garder, observer; garder (dans sa mémoire), se souvenir.    - consuetudinem, morem, ordinem, Cic. Phil. 1, 27; Off. 3, 44 ; Phil. 5, 35: garder une habitude, une coutume, observer un ordre établi.    - foedus tenere, Cic. Balb. 34: observer un traité.    - civium jura tenere, Cic. Cat. 1, 28, garder les droits du citoyen (ses droits de citoyen).    - suas leges tenere, Cic. Verr. pr. 13: garder ses lois.    - memoriā tenere, Cic. Cat. 3, 19: garder dans sa mémoire, se souvenir.    - avec prop. inf. cf. Cic. Cat. 3, 19; Tusc. 1, 107.    - s.-ent memoriā: dicta tenere, Hor. P. 336: retenir ce qui a été dit.    - cf. Hor. S. 2, 4, 8; Quint. 11, 2, 50. [st1]7 [-] tenir en soi, embrasser, contenir.    - haec magnos formula reges tenet, Hor. S. 2, 3, 46: cette définition s'applique aux plus grands rois.    - surtout au passif: teneri: être compris dans, être fondé sur.    - genus officiorum, quod tenetur hominum societate, Cic. Off. 1, 160: genre de devoirs qui tient à la société humaine.    - quae (causae) familiaritate et consuetudine tenentur, Cic. Fam. 13, 29, 1: motifs qui sont fondés sur une liaison intime et habituelle.    - homines deorum agnatione tenentur, Cic. Leg. 1: les hommes sont compris dans la famille des dieux. [st1]8 [-] maintenir, soutenir, conserver.    - admodum tenenda sunt sua cuique Cic. Off 1, 110: chacun doit maintenir fermement sa personnalité.    - castris se tenere, Caes. BG. 1, 40, 8: se tenir dans son camp.    - cf. Caes. BG. 3, 17; Liv. 2, 45, 2 ; 3, 26, 3.    - se tenere domi a conventu remotum, Nep. Dion 9, 1: rester chez soi en s'isolant de la foule.    - imperium populi Romani illius opera tenebatur, Cic. Mur. 58, la domination du peuple romain était maintenue grâce à lui.    - cf. Cic. Off. 2, 26; Nat. 2, 134.    - bestia hoc calore tenentur Cic. Nat. 2, 31: les bêtes subsistent grâce à cette chaleur. [st1]9 [-] tenir à, s'attacher à (en parl. d'une idée).    - hoc teneo, hic haereo, Cic. Verr. 5, 166: voilà où je m'en tiens, voilà où je m'attache.    - cf. Cic. Verr. 5, 165 ; Ac. 2, 71; Fin. 3, 44.    - hoc tenebo + prop. inf. Cic. Fin. 1, 35: je me tiendrai à cette idée que.    - cf. Cic. Par. 14.    - avec ut: teneamus, ut censeamus... Cic. Tusc. 1, 100: tenons-nous à croire que.    - demus hoc sana Bruto ut..., nos tamen teneamus ut... Cic. Tusc. 5, 34: faisons, je le veux bien, cette concession à Brutus que..., mais nous, maintenons fermement notre opinion que...    - avec ne: haec duo tenere in amicitia, primum ne quid sit... Cic. Lael. 65: maintenir solidement ces deux principes en amitié, d'abord qu'il n'y ait rien... [st1]10 [-] tenir, retenir, captiver.    - me omni tuo sermone tenuisti, Cic. Br. 232: tu m'as captivé par tout ce que tu as dit.    - aures tenere, Cic. Br. 193: captiver les oreilles.    - pompā, ludis teneri, Cic. Fin. 5, 48: être captivé par les cortèges, par les jeux.    - cum is qui audit ab oratore jam obsessus est ac tenetur, Cic. Or. 210: quand l'auditeur est déjà investi par l'orateur et à sa discrétion. [st1]11 [-] astreindre, lier.    - ut populum teneant (eae leges), Cic. Phil. 5, 10: pour que (ces lois) obligent le peuple.    - cf. Cic. Phil. 11, 11; Liv. 8, 12, 14.    - interdicto non teneri, Cic. Caec. 41: ne pas être astreint par l'ordonnance.    - promisso teneri, Cic. Att. 12, 18, 1: être lié par une promesse.    - cf. Cic. Q. 2, 3, 5; Liv. 24, 29, 11. [st1]12 [-] au passif: teneri, être pris = n'avoir point d'échappatoire, ne pouvoir nier.    - in aliqua re manifesto teneri, Cic. Verr. pr. 2; 2, 99; ou in manifesta re teneri, Cic. Verr. 2, 144, etc.: être pris manifestement dans tel ou tel délit = être convaincu de tel ou tel délit.    - avec gén. ejusdem cupiditatis teneri, Cic. Leg. 3, 31: être convaincu de la même passion.    - caedis teneri, Quint. 5, 14, 11: être convaincu d'un meurtre.    - cf. Tac. An. 11, 7.    - non solum argumentis, sed etiam certis testibus istius audacia tenebatur, Cic. Verr. 5, 101: son impudence était démontrée au moyen non seulement d'arguments, mais encore de témoins précis. [st1]13 [-] retenir, arrêter, retarder; retenir, empêcher.    - aliquem tenere, Cic. Att. 11, 3, 1: retenir qqn (l'empêcher de partir).    - cf. Fam. 16, 19.    - Corcyrae tenebamur, Cic. Fam. 16, 7: nous sommes retenus à Corcyre.    - senatus lectionem tenere, Liv. 27, 11, 9: retarder la liste des sénateurs.    - non tenebo te pluribus, Cic. Fam. 11, 16, 3: je ne te tiendrai pas plus longtemps, je ne t'en dirai pas plus long.    - cf. Cic. Verr. 1, 34.    - vix a te videor posse tenere manus, Ov. Am. 1, 4, 10: c'est à peine, je crois, si je pourrai empêcher mes mains de te toucher!    - naves tenebantur, quominus... Caes. BG. 4, 22, 4: les navires étaient retenus et empêchés de...    - metu legum teneri, Cic. Verr. 4, 75: être retenu par la crainte des lois.    - risum, somnum vix tenere, Cic. Br. 293; 278: avoir peine à s'empêcher de rire, de dormir.    - iracundiam tenere, Cic. Par. 33: retenir son penchant à la colère.    - se tenere, Cic. Fin. 2, 21: se retenir.    - se non tenere, quia... Cic. Ac. 2, 12: ne pas se retenir de...    - cf. Cic. Att. 15, 14, 2 ; Phil. 13, 46.    - se tenere ab accusando, Cic. Q. 3, 2 2: se retenir d'accuser. - intr. - [st1]1 [-] tenir, occuper un lieu, se tenir.    - tenent Danai qua deficit ignis, Virg. En. 2, 505: les Grecs sont partout où n'est pas la flamme.    - cf. Liv. 3, 62, 7 ; 32, 5, 12. [st1]2 [-] tenir une route, une direction, se diriger, se porter à un endroit.    - Liv. 1, 1, 4 ; 21, 49, 2 ; 31, 45, 14. [st1]3 [-] subsister, se maintenir, durer.    - imber per noctem totam tenuit, Liv. 23, 44, 6: la pluie dura toute la nuit.    - cf. Liv. 2, 3, 5 ; 3, 47, 6 ; 24, 47, 15, etc.    - tenet fama + prop. inf. Liv. 1, 4, 6: on rapporte que... (mais fama tenuit, Liv. 23, 12, 2: la tradition a prévalu que...).
    * * *
        Teneo, tenes, tenui, tentum, tenere. Virgil. Tenir.
    \
        In sinu tenere aliquem. Ouid. Embrasser.
    \
        Tenet se trans Tiberim in hortis. Plin. iunior. Il se tient et demeure oultre le Tybre.
    \
        Multa haereditatibus, multa emptionibus, multa dotibus tenebantur. Cic. Estoyent tenuz et possedez.
    \
        Tulliam adhuc mecum teneo. Cic. Je retiens avec moy.
    \
        Nisi quid te tenuit. Ci. Si quelque chose ne t'a retenu ou retardé.
    \
        Ventus tenuit nos. Cic. Nous a detenu.
    \
        Hunc Phoenissa tenet Dido. Virgil. Retarge et arreste.
    \
        Ne diutius teneam, pecunia attributa numerata est. Cic. Pour le faire court, A fin que je ne vous tienne point plus long temps.
    \
        Tenere hominem dicitur res aliqua. Plin. iun. Retenir.
    \
        Teneo melius ista, quam meum nomen. Martialis. Il me souvient mieulx de ceci, que de, etc.
    \
        Teneatur modo illud, non inesse in his quicquam tale. Cic. Pourveu qu'on se tienne tousjours asseuré, et qu'on tienne pour certain que, etc.
    \
        Agnatione et gente deorum, siue cognatione teneri. Cic. Estre de leur parenté.
    \
        Eorum qui aliena tenebant, et eorum qui sua amiserant. Cic. Detenoyent.
    \
        Etsi amor me grauiter consuetudoque tenet. Terent. Me meut grandement.
    \
        Amore alicuius magno teneri. Virgil. Fort aimer.
    \
        Angustiis teneri. Cic. Estre detenu en un destroict.
    \
        Animos metu tenere, et acerbitate poenarum. Liu. Contenir et engarder de ne rien faire.
    \
        Animo tenere. Cic. Comprendre en son esprit.
    \
        In armis milites tenuit, si opus foret auxilio. Liu. Il les teint en armes tout prests.
    \
        Attentos tenere, vel attentos animos. Cic. Entretenir tousjours en volunté d'ouir.
    \
        Causam tenere. Sueton. Gaigner sa cause, Obtenir.
    \
        Complexu suo aliquid tenere. Cic. Embrasser.
    \
        Concionibus tenere populum. Cic. Entretenir et gouverner le peuple par frequentes harangues qu'on luy fait.
    \
        Consensum aliquorum tenere. Plin. iunior. Garder et entretenir.
    \
        Consilium alicuius tenere. Plaut. Se souvenir du conseil d'aucun, et faire selon iceluy.
    \
        Consuetudinem suam tenere. Cic. Entretenir sa coustume.
    \
        Tenuit consuetudo, vt praeceptoribus eloquentiae discipuli serius, quam ratio postulat, traderentur. Quintil. La coustume a obtenu, etc.
    \
        Conturbatum tenuit me haec res. Cice. Cela me troubla longuement.
    \
        Crimen alicuius tenere argumento aliquo. Cic. Le convaincre et verifier.
    \
        Cupiditas dimicandi cum Annibale tenet illum. Liu. Il ha grand faim de se combatre contre Annibal.
    \
        Cursum tenere. Cic. Entretenir le cours commencé, Continuer son cours ou sa course.
    \
        Cursum alicuius tenere. Ouid. Empescher et retarder la navigation d'aucun.
    \
        Cursum aliquem tenere, per translationem. Cic. Suyvre son naturel, Suyvre et continuer ce qu'on a entreprins.
    \
        Decorum tenere. Cic. Avoir bonne grace.
    \
        Decus tenere. Cic. Garder honnesteté.
    \
        Delectum rerum tenere. Cic. Garder et observer difference.
    \
        Teneri magno desiderio alicuius. Cic. Fort desirer.
    \
        Dignitatem tenere. Quod et retinere dicitur et obseruare. Cic. L'entretenir, Maintenir, Garder sa dignité en son entier.
    \
        Disciplinam tenere. Cic. Estre scavant, Scavoir une discipline et un art.
    \
        Dolorem tenere. Cic. Retenir sa douleur en soymesme, et ne la monstrer point par dehors, ne se courroucer point.
    \
        Dominatu alterius teneri. Cic. Estre soubz la puissance et seigneurie d'aucun.
    \
        Errore aliquo teneri. Ouid. Errer.
    \
        Tenet fama, quum fluitantem alueum, quo expositi erant pueri, tenuis in sicco aqua destituisset, etc. Liu. Le bruit dure encore, etc.
    \
        Famam et opinionem hominum tenere. Caesar. Garder et entretenir l'estimation qu'on ha de nous.
    \
        Fides eum non tenet, sed merces. Liu. Il ne luy chault pas tant de sa foy et promesse, que de son prouffit.
    \
        Flagitiis teneri. Tacit. Estre attainct ou convaincu de meschancetez.
    \
        Fletus tenere. Ouid. Se garder de plourer.
    \
        Foederibus alienis teneri. Liu. Estre tenu et obligé par les pactions et accords que fait un tiers.
    \
        Fugam alicuius tenere. Lucan. Empescher la fuite.
    \
        Fugam tenere per medios hostes. Virgil. S'enfuir, etc. Se sauver en fuyant, etc.
    \
        Gratiam alicuius tenere. Cic. Avoir credit envers luy, Estre en sa grace.
    \
        Grauitatem tenere. Cic. Tenir gravité.
    \
        Gubernacula Reipub. tenere. Cic. Avoir le gouvernement de la chose publique.
    \
        Haereditatem tenere. Cic. Jouir d'une succession.
    \
        Summam imperii tenere. Caesar. Avoir la souveraineté, ou souveraine puissance.
    \
        Imperio Romano teneri. Cic. Estre subject à l'empire Romain.
    \
        Insaniam tenere. Plaut. Estre insensé.
    \
        Institutum tenere. Cic. Suyvre, Entretenir et garder sa coustume et maniere de faire.
    \
        Hoc interdicto Ebutius non tenetur. Cic. N'est point comprins par cest interdict.
    \
        Iram vel iracundiam tenere. Cic. Contenir, ou retenir son ire, Se garder de courroucer.
    \
        Quo tenetis iter? Virgil. Où tendez vous? Où allez vous?
    \
        Iucunditatem perpetuam vitae tenere. Cic. Estre joyeulx tout le temps de sa vie.
    \
        Iudicia tenere. Cic. Avoir tousjours l'administration de la justice touchant les matieres criminelles.
    \
        Iureiurando teneri. Cic. Estre obligé envers aucun soubz serment presté, de laquelle obligation on n'est point encore acquicté.
    \
        Ius tenere. Plaut. Estre scavant en droict et en loix.
    \
        Ius suum tenere. Cic. Garder son droict.
    \
        Lachrymas tenere. Cicero. Retenir ses larmes, Se garder de plourer.
    \
        Legem aliquam tenere. Terent. Estre subject à la loy.
    \
        Leges eum non tenent. Cic. Il n'est point subject aux loix.
    \
        Si vllam partem libertatis tenebo. Cic. Si j'ay le moins du monde de liberté.
    \
        Locum tenere. Cic. Posseder.
    \
        Locum honestum seruitutis tenere. Cic. Tenir le lieu le plus honorable entre les autres serviteurs.
    \
        Tenuit cum hoc locum quendam. Cic. Il fut son compaignon, et eut quelque bruit et reputation en son temps.
    \
        Tenere locum. Cic. Ne bouger de sa place.
    \
        Tenere locum aliquem. Liu. Y demourer et habiter.
    \
        Teneri ludis, pompa, spectaculis. Cic. Prendre plaisir aux jeux.
    \
        Mare tenere. Cic. Estre maistre sur la mer.
    \
        Septimum iam diem Corcyrae tenebamur. Cicero. Estions detenuz et arrestez.
    \
        Mediocritatem tenere. Cic. Tenir moyen.
    \
        Medium tenere. Cic. Tenir moyen.
    \
        Memoria tenere rem aliquam. Cic. Avoir memoire de quelque chose, Garder la memoire.
    \
        Tenet vos memoria mei. Cic. Vous avez memoire et souvenance de moy.
    \
        Animis ac memoria tenetote. Cic. Souvienne vous en.
    \
        Metu teneri. Liu. Avoir grand paour.
    \
        Mora nulla tenuit vocatos. Ouid. A retenu.
    \
        Morbus tenet eum. Plaut. Il est detenu de maladie, Il est malade.
    \
        Morem tenere. Cic. Garder une coustume.
    \
        Nomen aeternum tenere. Virgil. Garder et retenir, ou avoir.
    \
        Nomen legum tenere. Cic. Retenir le nom de la loy.
    \
        Obsidione teneri. Virgil. Estre assiegé.
    \
        Obstrictum teneri foedere. Cic. Estre obligé par un traicté de paix.
    \
        Occasionem tenere. Cic. Avoir entre ses mains l'occasion qu'on demandoit.
    \
        Occupatum et impeditum tenere. Cic. Empescher et empestrer.
    \
        Tenere aliquem in oculis, auribus, complexu, etc. Cic. Le veoir, L'ouir parler, L'embrasser.
    \
        Odium vestri ordinis tenet eos. Cic. Ils ont en haine vostre ordre.
    \
        In officio tenere aliquos. Caesar. Entretenir en leur debvoir et en la subjection d'un roy, qu'ils ne rebellent point.
    \
        Omnia tenere. Cic. Avoir tout en sa puissance.
    \
        Oppidum septem cohortium praesidio tenebant. Caesar. Ils avoyent dedens la ville garnison de sept, etc. et la tenoyent en leur puissance.
    \
        Ora tenere. Cic. Se taire, Ne dire mot.
    \
        Ora tenere. Virgil. Tenir le visage en un estat sans le remuer.
    \
        Intelligebam sine te non esse nobis illas partes tenendas propter Antonium. Cic. Que je ne debvoye pas tenir ce chemin là, ou aller par ce costé là.
    \
        Percepta et comprehensa tenere. Cic. Entendre.
    \
        Quam personam teneant, non intelligunt. Cic. Ils ne scavent encore de quel mestier et profession ils sont.
    \
        Planta tenet. Columel. Tient et a prins racine.
    \
        Poena aliqua teneri. Cic. Avoir forfaict contre quelque loy imposant peine.
    \
        Portum tenere. Liu. Estre à port et arrivé.
    \
        Principatum tenere. Cic. Estre le principal.
    \
        Principatum sententiae tenere. Cic. Opiner le premier, Dire son opinion en premier lieu.
    \
        Promissum tenere. Cic. Tenir sa promesse.
    \
        Propositum tenere. Caes. Venir au dessus de ses atteintes, Parvenir à ses intentions, Faire ce qu'on avoit proposé de faire.
    \
        Prouinciam tenere. Cic. Avoir le gouvernement d'une province.
    \
        Rationem iuris aequabilem tenere. Cic. Garder un droict equitable à un chascun.
    \
        Religione teneri. Cic. N'oser faire quelque chose au moyen du serment ou autre empeschement concernant la conscience.
    \
        Rem oculis, non coniectura tenere. Cic. Scavoir quelque chose par l'avoir veue, Averer une chose par inspection.
    \
        Ab improbis et perditis ciuibus Resp. tenetur. Cicero. Les meschants sont maistres de la chose publique.
    \
        Risum tenere. Cic. Se garder de rire.
    \
        Rura tenere. Ouid. Estre és champs.
    \
        Se intra silentium tenere. Plin. iunior. Se taire.
    \
        Se in silentio tenere. Plin. iunior. Ne dire mot.
    \
        Se in equestri ordine tenere. Plin. iunior. S'y tenir et demourer sans monter plus hault.
    \
        Se improbis artibus tenere. Plaut. S'entretenir.
    \
        Sese castris tenere. Caesar. Ne bouger de son fort.
    \
        Se domo tenere. Cic. Ne bouger de la maison.
    \
        Se domesticis finibus tenere. Cic. Se contenter de, etc.
    \
        Se suis finibus tenere. Cic. Se tenir à ce qu'on ha, et se contenter.
    \
        Se loco tenere. Liu. Ne bouger de sa place.
    \
        Tenere se intra grauitatem. Plin. iunior. Se contenir en sa gravité, Garder sa gravité.
    \
        Hoc loco tenere se Triarius non potuit, Obsecro, inquit, etc. Cic. Ne se peult contenir et taire.
    \
        Teneo ab accusando vix me hercule. Cic. A grand peine me puis je tenir que je, etc.
    \
        Tenuit sententia altera. Plin. iunior. A esté receue, A obtenu.
    \
        Sententiam aliquam tenere. Cicero. Tenir quelque opinion.
    \
        Sermone suo tenere aliquem. Cic. Entretenir sans l'ennuyer.
    \
        Silentium inde aliquandiu tenuit. Liu. On se teut, Il y eut longue silence.
    \
        Silentium tenet populus. Liu. Il se taist, Il tient silence.
    \
        Sitis tenet hiantes. Lucret. Nous avons grand soif, ou desir.
    \
        Somnum tenere. Cic. Se garder de dormir.
    \
        Spem tenere. Plaut. Avoir esperance.
    \
        Magna me spes tenet, si ea quae, etc. Cic. J'ay grande esperance.
    \
        Studia agri colendi tenere. Cic. Maintenir tousjours et entretenir, Poursuyvre tousjours le train d'agriculture.
    \
        Teneri studio alicuius rei. Cic. Prendre plaisir à quelque chose.
    \
        Teneri iisdem studiis. Cic. Avoir aussi grande affection d'une chose, qu'à une autre.
    \
        Summum me eorum studium tenet, sicut odium iam caeterarum rerum. Cic. J'ay grand desir de les veoir.
    \
        Suum tenere. Cic. Garder le sien.
    \
        Temperamentum tenere. Plin. iun. Garder moyen.
    \
        Verecundia teneri. Liu. Estre honteux.
    \
        Vestigia alicuius tenere. Liuius. Le suyvre de pres, et ne perdre point sa trace.
    \
        Viam tenere. Cic. Suyvre la voye et l'exemple.
    \
        Perge tenere istiam viam. Cic. Tenir ce chemin.
    \
        Vocem tenere. Ouid. Se taire.
    \
        Voce tenere ruentem. Lucan. Retarder.
    \
        Voto et promisso teneri. Cic. Estre obligé et astreinct.
    \
        Vrbem aliquam tenere. Cic. La tenir et l'avoir de son parti.
    \
        Tene tibi. Plaut. Prens le pour toy.
    \
        Redi: quo fugis nunc? tene tene. Plaut. Tien tien, vien ca.
    \
        Teneri manifesto. Plaut. Estre surprins, Prins sur le faict, Estre convaincu si apertement, qu'on ne le puisse nier.
    \
        Tenere aliquem manifestum mendacii. Plaut. Surprendre en menterie evidente.
    \
        Teneri de vi. Seneca. Estre coulpable du crime de violence et effort.
    \
        Teneri. Cic. Estre convaincu.
    \
        Scripseram tenuisse Varenum, vt sibi euocare testes liceret. Plin. iun. Que Varenus avoit obtenu et impetré, etc.
    \
        Obducto late tenet omnia limo. Virgil. Couvre.
    \
        Capitolia celsa tenebat. Virgil. Defendoit.
    \
        Aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias. Leges, quatenus manu tenere possunt: Philosophi, quatenus ratione et intelligentia. Cic. Selon qu'elles y peuvent mettre ordre, Selon que ceulx qui escrivent les loix peuvent penser et mettre les cas par escript.
    \
        Incendium per duas noctes, ac diem vnum tenuit. Liuius. Dura.
    \
        His causis quae familiaritate et consuetudine tenentur. Cic. Qui sont à cause de la familiarité.
    \
        Tribus rebus animantium vita tenetur, cibo, potione, spiritu. Cic. Est entretenue et conservee.
    \
        Posteaquam vnum, quo tenebamur, amisimus. Cic. Depuis qu'avons perdu ce qui nous maintenoit en estre.
    \
        Tenere. Plaut. Entendre et scavoir.
    \
        Tenes quid dicam? Terent. Entens tu ce que je di?

    Dictionarium latinogallicum > teneo

  • 3 capio

    1.
    căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:

    capsimus,

    Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:

    sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,

    Plaut. Aul. 1, 1, 9:

    cape hoc flabellum,

    Ter. Eun. 3, 5, 47:

    cepit manibus tympanum,

    Cat. 6, 3, 8:

    tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,

    Verg. A. 2, 717:

    cape saxa manu, cape robora, pastor,

    id. G. 3, 420:

    flammeum,

    Cat. 61, 8:

    acria pocula,

    Hor. S. 2, 6, 69:

    lora,

    Prop. 3 (4), 9, 57:

    baculum,

    Ov. M. 2, 789:

    colum cum calathis,

    id. ib. 12, 475:

    florem ternis digitis,

    Plin. 24, 10, 48, § 81:

    pignera,

    Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:

    ut is in cavea pignus capiatur togae,

    Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:

    rem pignori,

    Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:

    scutum laeva,

    Plin. 33, 1, 4, § 13:

    capias tu illius vestem,

    Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;

    and of particular weapons: ensem,

    Ov. M. 13, 435:

    tela,

    id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:

    quicum una cibum Capere soleo,

    Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:

    lauti cibum capiunt,

    Tac. G. 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of living objects.
    a. (α).
    Of persons:

    oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,

    Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):

    quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,

    Cic. Cat. 3, 7, 16:

    ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,

    Caes. B. G. 1, 26:

    reges capiuntur,

    Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:

    capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,

    Liv. 22, 49, 18:

    quos Byzantii ceperat,

    Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:

    captos ostendere civibus hostes,

    Hor. Ep. 1, 17, 33:

    captus Tarento Livius,

    Cic. Brut. 18, 72:

    servus ex hoste captus,

    Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:

    in captos clementia uti,

    Nep. Alcib. 5, 7:

    inludere capto,

    Verg. A. 2, 64:

    quae sit fiducia capto,

    id. ib. 2, 75:

    ex captorum numero,

    Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:

    dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 47.—
    (β).
    Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:

    si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,

    id. L. L. 8, § 61 Mull.:

    hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,

    Ov. A. A. 1, 763:

    neque quicquam captum'st piscium,

    Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:

    nisi quid concharum capsimus,

    id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

    cervum,

    Phaedr. 1, 5, 5; cf.:

    hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,

    Verg. G. 4, 396.—
    b.
    To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:

    quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,

    Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:

    quamvis voluptate capiatur,

    id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:

    quem quidem adeo sua cepit humanitate,

    Nep. Alcib. 9, 3:

    secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,

    id. Att. 4, 1:

    nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,

    Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;

    erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,

    Hor. A. P. 362:

    hunc capit argenti splendor,

    id. S. 1, 4, 28:

    te conjux aliena capit,

    id. ib. 2, 7, 46:

    Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

    Prop. 1, 1, 1:

    carmine formosae, pretio capiuntur avarae,

    Tib. 3, 1, 7:

    munditiis capimur,

    Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;

    14, 373: amore captivae victor captus,

    Liv. 30, 12, 18:

    dulcedine vocis,

    Ov. M. 1, 709; 11, 170:

    voce nova,

    id. ib. 1, 678:

    temperie aquarum,

    id. ib. 4, 344:

    (bos) herba captus viridi,

    Verg. E. 6, 59:

    amoenitate loci,

    Tac. A. 18, 52:

    auro,

    Hor. C. 2, 18, 36:

    neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,

    Cic. Fam. 11, 28, 2:

    splendore hominis,

    id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;

    nam id concupisti quod numquam videras,

    id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—
    c.
    To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:

    sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?

    Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:

    eodem captus errore quo nos,

    involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:

    ne quo errore milites caperentur,

    Liv. 8, 6, 16:

    capere ante dolis Reginam,

    Verg. A. 1, 673:

    captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),

    id. ib. 2, 196:

    ubi me eisdem dolis non quit capere,

    Sall. J. 14, 11:

    adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. C. 14, 5:

    capi alicujus dolo,

    Nep. Dat. 10, 1:

    dolum ad capiendos eos conparant,

    Liv. 23, 35, 2:

    quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,

    Ov. M. 7, 301.—
    d.
    To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):

    tu si me impudicitiae captas, non potes capere,

    Plaut. Am. 2, 2, 189:

    tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),

    Cic. Mur. 9, 22:

    callidus et in capiendo adversario versutus (orator),

    id. Brut. 48, 178.—
    e. (α).
    Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):

    mancus et membris omnibus captus ac debilis,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    ipse Hannibal... altero oculo capitur,

    loses an eye, Liv. 22, 2, 11:

    captus omnibus membris,

    id. 2, 36, 8:

    capti auribus et oculis metu omnes torpere,

    id. 21, 58, 5:

    oculis membrisque captus,

    Plin. 33, 4, 24, § 83:

    congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,

    Cic. Tusc. 5, 40, 117:

    si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,

    id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:

    habuit filium captum altero oculo,

    Suet. Vit. 6:

    censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,

    Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:

    lumine,

    Ov. F. 6, 204:

    princeps pedibus captus,

    Liv. 43, 7, 5; cf.:

    captum leto posuit caput,

    Verg. A. 11, 830;

    and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,

    id. G. 1, 183.—
    (β).
    Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:

    labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,

    Cic. Off. 1, 27, 94:

    vino aut somno oppressi aut mente capti,

    id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;

    rarely mentibu' capti,

    Lucr. 4, 1022; so,

    animo,

    Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:

    captus animi,

    Tac. H. 3, 73.— Absol.:

    virgines captae furore,

    Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:

    viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,

    Liv. 39, 13, 12:

    captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,

    id. 8, 18, 11; cf.:

    capti et stupentes animi,

    id. 6, 36, 8.—
    f.
    To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:

    de istac sum judex captus,

    Plaut. Merc. 4, 3, 33:

    Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,

    Liv. 3, 71, 2:

    me cepere arbitrum,

    Ter. Heaut. 3, 1, 91:

    te mihi patronam capio, Thais,

    id. Eun. 5, 2, 48:

    quom illum generum cepimus,

    id. Hec. 4, 1, 22; cf.:

    non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,

    make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:

    si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,

    id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:

    plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,

    Gell. 1, 12, 15:

    jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,

    Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:

    religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,

    Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

    C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,

    Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—
    2.
    Of places.
    a.
    To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:

    loca capere, castra munire,

    Caes. B. G. 3, 23:

    castris locum capere,

    Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:

    locum capere castris,

    Quint. 12, 2, 5:

    ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,

    Cic. de Or. 2, 72, 294:

    ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,

    Nep. Ages. 6, 2:

    nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,

    Liv. 34, 14, 1:

    neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,

    id. 35, 14, 9:

    erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,

    id. 35, 28, 1:

    locum cepere paulo quam alii editiorem,

    Sall. J. 58, 3:

    duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,

    Dict. Cret. 2, 46; so,

    of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,

    Caes. B. G. 1, 25:

    tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,

    Liv. 7, 26, 5:

    quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,

    Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:

    tumulum suis cepit,

    Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;

    for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,

    Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:

    Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,

    Liv. 1, 6, 4;

    for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,

    id. 9, 43, 20:

    Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,

    Verg. A. 6, 753; 12, 562:

    ante locum capies oculis ( = eliges),

    Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—
    b.
    To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:

    invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:

    MACELLAM OPPVGNANDO,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    CORSICAM,

    Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):

    ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,

    Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:

    Troja capta,

    Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:

    urbem opulentissimam,

    id. 5, 20, 1:

    ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,

    Cic. Div. 1, 33, 72:

    castra hostium,

    Nep. Dat. 6, 7:

    concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,

    Liv. 42, 63, 6:

    plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,

    id. 28, 39, 10:

    sedem belli,

    Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:

    oppressa captaque re publica,

    Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—
    c.
    To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):

    insulam capere non potuerant,

    Caes. B. G. 4, 26 fin.:

    onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,

    id. ib. 4, 36:

    accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,

    id. ib. 5, 23:

    nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,

    id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:

    qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,

    Cic. Sest. 46, 99.—
    3.
    Of things of value, property, money, etc.
    a.
    In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:

    AVRVM, ARGENTVM,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    de praedonibus praedam capere,

    Plaut. Truc. 1, 2, 14:

    agros de hostibus,

    Cic. Dom. 49, 128:

    ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,

    Liv. 4, 48, 2:

    quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,

    Nep. Con. 4, 4:

    classem,

    id. Cim. 2, 2:

    magnas praedas,

    id. Dat. 10, 2:

    ex hostibus pecuniam,

    Liv. 5, 20, 5; cf.:

    e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,

    id. Verr. 2, 4, 58, § 149:

    signum pulcherrimum Carthagine captum,

    id. ib. 2, 4, 38, §

    82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,

    Ter. Eun. 1, 1, 35:

    cape cedo,

    id. Phorm. 5, 8, 57:

    ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,

    Cic. Fin. 5, 25, 74:

    majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,

    id. Agr. 2, 29, 81:

    te duce ut insigni capiam cum laude coronam,

    Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:

    paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,

    Nep. Epam. 3, 4:

    ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,

    id. Att. 7, 2:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum,

    assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:

    quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

    Caes. B. G. 1, 13:

    regnum Tiberinus ab illis Cepit,

    succeeded to, Ov. M. 14, 615.—
    b.
    In particular connections.
    (α).
    With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:

    his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

    HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,

    id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:

    quicquid ab horum quopiam captum est,

    id. ib. §

    27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,

    id. ib. 2, 3, 40, §

    91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?

    id. ib. 2, 3, 94, §

    218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?

    id. ib. 2, 3, 30, §

    71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,

    id. Leg. 3, 20, 46:

    ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54:

    quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,

    id. Clu. 42, 120:

    nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,

    id. Pis. 16, 38:

    si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,

    id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:

    ab regibus Illyriorum,

    Liv. 42, 45, 8:

    saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,

    Tac. A. 3, 67; 4, 31.—
    (β).
    Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:

    si ex hereditate nihil ceperit,

    Cic. Off, 3, 24, 93:

    qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,

    id. Leg. 2, 19, 48:

    abdicatus ne quid de bonis patris capiat,

    Quint. 3, 6, 96:

    aut non justum testamentum est, aut capere non potes,

    id. 5, 14, 16:

    si capiendi Jus nullum uxori,

    Juv. 1, 55:

    qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,

    Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:

    qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,

    ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—
    (γ).
    Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:

    capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,

    Cic. Par. 6, 3, 49:

    stipendium jure belli,

    Caes. B. G. 1, 28:

    quinquagena talenta vectigalis ex castro,

    Nep. Alcib. 9, 4:

    vectigal ex agro eorum capimus,

    Liv. 28, 39, 13:

    quadragena annua ex schola,

    Suet. Gram. 23:

    si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,

    Cato, R. R. 4, 2.—
    C.
    Trop.
    1.
    Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):

    metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,

    Ter. Eun. 3, 1, 59:

    honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,

    Cic. Sen. 18, 62:

    ex iis etiam fructum capio laboris mei,

    id. Div. 2, 5:

    ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,

    id. Fam. 10, 5, 1:

    multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,

    id. Att. 1, 4, 2:

    fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31:

    aliquem fructum dulcedinis almae,

    Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:

    quid ex ea re tandem ut caperes commodi?

    Ter. Eun. 3, 5, 25:

    utilitates ex amicitia maximas,

    Cic. Lael. 9, 32:

    usuram alicujus corporis,

    Plaut. Am. prol. 108.—
    2.
    Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:

    gestum atque voltum novom,

    Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:

    figuras Datque capitque novas,

    id. ib. 15, 309:

    formam capit quam lilia,

    id. ib. 10, 212; cf.:

    duritiam ab aere,

    id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:

    radicem capere,

    to take root, Cato, R. R. 51:

    cum pali defixi radices cepissent,

    Plin. 17, 17, 27, § 123:

    siliculam capere,

    Varr. R. R. 1, 23, 3:

    maturitatem capere,

    Col. 4, 23, 1:

    radix libere capit viris,

    Plin. 17, 21, 35, § 161:

    vires cepisse nocendi,

    Ov. M. 7, 417:

    (telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,

    Plin. 13, 1, 2, § 13.—
    3.
    Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:

    cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,

    Plaut. Trin. 3, 2, 24:

    qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,

    Cic. Verr. 1, 17, 52:

    aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,

    id. Phil. 3, 11, 29:

    consuetudinem exercitationemque,

    id. Off. 1, 18, 59:

    misericordiam,

    id. Quint. 31, 97:

    quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,

    Ov. A. A. 2, 346:

    disciplinam principum,

    Plin. Pan. 46. —With dat.:

    quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,

    Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—
    4.
    Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:

    nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 34:

    o Geta, provinciam Cepisti duram,

    Ter. Phorm. 1, 2, 23:

    in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,

    took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:

    consulatum,

    id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:

    honores,

    Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:

    imperium,

    id. Claud. 10:

    magistratum,

    Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:

    magistratus,

    Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:

    capiatque aliquis moderamina (navis),

    Ov. M. 3, 644:

    rerum moderamen,

    id. ib. 6, 677:

    pontificatum maximum,

    Suet. Vit. 11:

    rem publicam,

    Sall. C. 5, 6:

    neve cui patrum capere eum magistratum liceret,

    Liv. 2, 33, 1:

    ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,

    id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:

    patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,

    Liv. 7, 1, 2.—
    5.
    In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:

    augurium ex arce,

    Liv. 10, 7, 10:

    augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,

    Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:

    omen,

    Cic. Div. 1, 46, 104:

    in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,

    Liv. 9, 4, 1:

    rursus impetu capto enituntur,

    id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:

    a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,

    Cic. Leg. 1, 3, 8:

    experimentum eorum inversa manu capitur,

    Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):

    nec vestra capit discordia finem,

    Verg. A. 10, 106:

    fugam,

    to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:

    ad impetum capiundum modicum erat spatium,

    Liv. 10, 5, 6; cf.:

    expeditionis Germanicae impetum cepit,

    suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:

    ea pars artis, ex qua capere initium solent,

    Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:

    eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,

    Caes. B. G. 1, 1:

    a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,

    Cic. Leg. 2, 3, 7.—
    6.
    Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:

    si occassionem capsit,

    Plaut. Ps. 4, 3, 6:

    si lubitum fuerit, causam ceperit,

    Ter. And. 1, 3, 8:

    quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,

    Ter. Phorm. 5, 4, 9:

    si satis commode tempus ad te cepit adeundi,

    Cic. Fam. 11, 16, 1.—
    7.
    Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:

    quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,

    Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:

    cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,

    Caes. B. G. 7, 35:

    hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,

    Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:

    conjecturam capere,

    Cic. Div. 1, 57, 130:

    nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,

    Plaut. Merc. 2, 3, 12:

    capti consili memorem mones,

    id. Stich 4, 1, 72:

    quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,

    Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:

    temerarium consilium,

    Liv. 25, 34, 7:

    tale capit consilium,

    Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:

    confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,

    Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:

    subito consilium cepi, ut exirem,

    Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):

    legionis opprimendae consilium capere,

    Caes. B. G. 3, 2:

    obprimundae reipublicae consilium cepit,

    Sall. C. 16, 4.—With sibi:

    si id non fecisset, sibi consilium facturos,

    Caes. B. C. 2, 20:

    ut ego rationem oculis capio,

    Plaut. Ps. 2, 2, 2:

    cepi rationem ut, etc.,

    Ter. Heaut. 5, 2, 11.—
    8.
    Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:

    ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,

    Cic. Lael. 10, 33:

    praesagia a sole,

    Plin. 18, 35, 78, § 341:

    illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?

    Cic. Tusc. 1, 14, 32.—
    9.
    Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:

    tantum laborem capere ob talem filium?

    Ter. And. 5, 2, 29:

    omnes mihi labores fuere quos cepi leves,

    id. Heaut. 2, 4, 19:

    laborem inanem ipsus capit,

    id. Hec. 3, 2, 9:

    ex eo nunc misera quem capit Laborem!

    id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;

    hic potitur gaudia,

    id. Ad. 5, 4, 22:

    satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

    Plaut. Am. 1, 2, 10:

    plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

    id. ib. 2, 2, 9:

    cum illa quacum volt voluptatem capit,

    id. ib. prol. 114:

    angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,

    Cic. Lael. 13, 48:

    quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,

    id. Off. 2, 9, 32:

    laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,

    id. Fin. 2, 30, 96:

    lenire desiderium quod capiebat e filio,

    id. Sen. 15, 54:

    opinione omnium majorem animo cepi dolorem,

    id. Brut. 1, 1:

    itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,

    id. ib. 40, 147:

    ex civibus victis gaudium meritum capiam,

    Liv. 27, 40, 9:

    ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,

    id. 5, 20, 2:

    ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,

    id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):

    laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,

    id. ib. 14, 14, 4:

    ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,

    lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:

    maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,

    Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:

    et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 33, 27, 10:

    voluptatem animi,

    Cic. Planc. 1, 1:

    malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),

    id. Tusc. 4, 31, 66:

    quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,

    Ov. P. 4, 9, 37.—
    10.
    Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):

    edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,

    Ter. Hec. 1, 2, 14:

    numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,

    id. ib. 4, 2, 4:

    sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,

    id. Eun. 3, 1, 14:

    nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,

    Cic. Phil. 3, 4, 9:

    te cepisse odium regni videbatur,

    id. ib. 2, 36, 91:

    Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,

    Liv. 1, 6, 3:

    cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,

    id. 40, 21, 2:

    etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,

    id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:

    qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?

    Liv. 27, 13, 2:

    oblivio deorum capiat pectora vestra,

    id. 38, 46, 12:

    tantane te cepere oblivia nostri?

    Ov. Tr. 1, 8, 11:

    ut animum ejus cura sacrorum cepit,

    Liv. 27, 8, 6:

    hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,

    id. 44, 12, 1:

    tanta meae si te ceperunt taedia laudis,

    Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;

    I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,

    Verg. A. 2, 384:

    infelix, quae tanta animum dementia cepit!

    id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:

    cum subita incautum dementia cepit amantem,

    id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;

    I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,

    Liv. 1, 57, 10:

    ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,

    id. 25, 22, 1:

    tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,

    id. 23, 20, 7:

    senatum metus cepit,

    id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):

    quantus timor socios populi Romani cepisset,

    Liv. 43, 11, 9.—
    11.
    Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:

    calamitatem,

    Cic. Div. 1, 16, 29:

    detrimenti aliquid in aliqua re,

    Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;

    videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,

    Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:

    quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,

    Sall. C. 29, 2 sq.
    II.
    To take in, receive, hold, contain, be large enough for.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:

    parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),

    Lucr. 6, 1030:

    jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,

    Ov. M. 1, 344; cf.:

    terra feras cepit, volucres agitabilis aer,

    id. ib. 1, 75:

    dum tenues capiat suus alveus undas,

    id. ib. 8, 558:

    cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,

    id. ib. 5, 324.—
    2.
    Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:

    di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,

    Ter. Heaut. 2, 3, 13:

    qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,

    Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;

    volat vapor ater ad auras,

    Verg. A. 7, 466:

    non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

    Hor. S. 1, 1, 46:

    non capit se mare,

    Sen. Agam. 487:

    neque enim capiebant funera portae,

    Ov. M. 7, 607:

    officium populi vix capiente domo,

    id. P. 4, 4, 42:

    si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,

    Curt. 7, 8, 12:

    ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,

    Just. 2, 10, 19.—
    B.
    Trop.
    1.
    To swallow up, ingulf, take in (rare):

    tot domus locupletissimas istius domus una capiet?

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—
    2. a.
    Affirmatively (rare):

    quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,

    Curt. 9, 3, 7:

    si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,

    Quint. 2, 4, 17:

    dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,

    Dig. 40, 12, 15.—
    b.
    With negatives:

    non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),

    Cic. Pis. 11, 24:

    leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,

    Lucr. 3, 298:

    nec capiunt inclusas pectora flammas,

    Ov. M. 6, 466:

    vix spes ipse suas animo capit,

    id. ib. 11, 118:

    ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,

    id. ib. 6, 610; cf.:

    sic quoque concupiscis quae non capis,

    Curt. 7, 8, 13:

    majora quam capit spirat,

    id. 6, 9, 11:

    ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,

    id. 3, 12, 20:

    infirma aetas majora non capiet,

    Quint. 1, 11, 13.—
    3.
    Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):

    rimam fissuramque non capit sponte cedrus,

    Plin. 16, 40, 78, § 212:

    molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,

    id. 16, 16, 27, § 68:

    res non capit restitutionem, cum statum mutat,

    Dig. 4, 4, 19.—
    4.
    With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):

    nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),

    Prud. Apoth. 154:

    crimina, quae non capiunt indulgeri,

    Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—
    5.
    Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):

    sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,

    Quint. 11, 1, 45:

    nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,

    id. 2, 6, 2:

    quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,

    Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:

    senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,

    Liv. 9, 17, 14:

    somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,

    id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.
    2.
    căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,
    I.
    A taking:

    dominii,

    Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—
    II.
    = usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio.

    Lewis & Short latin dictionary > capio

  • 4 Capta

    1.
    căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:

    capsimus,

    Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:

    sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,

    Plaut. Aul. 1, 1, 9:

    cape hoc flabellum,

    Ter. Eun. 3, 5, 47:

    cepit manibus tympanum,

    Cat. 6, 3, 8:

    tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,

    Verg. A. 2, 717:

    cape saxa manu, cape robora, pastor,

    id. G. 3, 420:

    flammeum,

    Cat. 61, 8:

    acria pocula,

    Hor. S. 2, 6, 69:

    lora,

    Prop. 3 (4), 9, 57:

    baculum,

    Ov. M. 2, 789:

    colum cum calathis,

    id. ib. 12, 475:

    florem ternis digitis,

    Plin. 24, 10, 48, § 81:

    pignera,

    Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:

    ut is in cavea pignus capiatur togae,

    Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:

    rem pignori,

    Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:

    scutum laeva,

    Plin. 33, 1, 4, § 13:

    capias tu illius vestem,

    Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;

    and of particular weapons: ensem,

    Ov. M. 13, 435:

    tela,

    id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:

    quicum una cibum Capere soleo,

    Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:

    lauti cibum capiunt,

    Tac. G. 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of living objects.
    a. (α).
    Of persons:

    oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,

    Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):

    quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,

    Cic. Cat. 3, 7, 16:

    ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,

    Caes. B. G. 1, 26:

    reges capiuntur,

    Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:

    capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,

    Liv. 22, 49, 18:

    quos Byzantii ceperat,

    Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:

    captos ostendere civibus hostes,

    Hor. Ep. 1, 17, 33:

    captus Tarento Livius,

    Cic. Brut. 18, 72:

    servus ex hoste captus,

    Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:

    in captos clementia uti,

    Nep. Alcib. 5, 7:

    inludere capto,

    Verg. A. 2, 64:

    quae sit fiducia capto,

    id. ib. 2, 75:

    ex captorum numero,

    Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:

    dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 47.—
    (β).
    Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:

    si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,

    id. L. L. 8, § 61 Mull.:

    hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,

    Ov. A. A. 1, 763:

    neque quicquam captum'st piscium,

    Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:

    nisi quid concharum capsimus,

    id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

    cervum,

    Phaedr. 1, 5, 5; cf.:

    hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,

    Verg. G. 4, 396.—
    b.
    To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:

    quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,

    Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:

    quamvis voluptate capiatur,

    id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:

    quem quidem adeo sua cepit humanitate,

    Nep. Alcib. 9, 3:

    secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,

    id. Att. 4, 1:

    nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,

    Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;

    erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,

    Hor. A. P. 362:

    hunc capit argenti splendor,

    id. S. 1, 4, 28:

    te conjux aliena capit,

    id. ib. 2, 7, 46:

    Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

    Prop. 1, 1, 1:

    carmine formosae, pretio capiuntur avarae,

    Tib. 3, 1, 7:

    munditiis capimur,

    Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;

    14, 373: amore captivae victor captus,

    Liv. 30, 12, 18:

    dulcedine vocis,

    Ov. M. 1, 709; 11, 170:

    voce nova,

    id. ib. 1, 678:

    temperie aquarum,

    id. ib. 4, 344:

    (bos) herba captus viridi,

    Verg. E. 6, 59:

    amoenitate loci,

    Tac. A. 18, 52:

    auro,

    Hor. C. 2, 18, 36:

    neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,

    Cic. Fam. 11, 28, 2:

    splendore hominis,

    id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;

    nam id concupisti quod numquam videras,

    id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—
    c.
    To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:

    sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?

    Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:

    eodem captus errore quo nos,

    involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:

    ne quo errore milites caperentur,

    Liv. 8, 6, 16:

    capere ante dolis Reginam,

    Verg. A. 1, 673:

    captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),

    id. ib. 2, 196:

    ubi me eisdem dolis non quit capere,

    Sall. J. 14, 11:

    adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. C. 14, 5:

    capi alicujus dolo,

    Nep. Dat. 10, 1:

    dolum ad capiendos eos conparant,

    Liv. 23, 35, 2:

    quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,

    Ov. M. 7, 301.—
    d.
    To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):

    tu si me impudicitiae captas, non potes capere,

    Plaut. Am. 2, 2, 189:

    tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),

    Cic. Mur. 9, 22:

    callidus et in capiendo adversario versutus (orator),

    id. Brut. 48, 178.—
    e. (α).
    Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):

    mancus et membris omnibus captus ac debilis,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    ipse Hannibal... altero oculo capitur,

    loses an eye, Liv. 22, 2, 11:

    captus omnibus membris,

    id. 2, 36, 8:

    capti auribus et oculis metu omnes torpere,

    id. 21, 58, 5:

    oculis membrisque captus,

    Plin. 33, 4, 24, § 83:

    congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,

    Cic. Tusc. 5, 40, 117:

    si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,

    id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:

    habuit filium captum altero oculo,

    Suet. Vit. 6:

    censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,

    Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:

    lumine,

    Ov. F. 6, 204:

    princeps pedibus captus,

    Liv. 43, 7, 5; cf.:

    captum leto posuit caput,

    Verg. A. 11, 830;

    and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,

    id. G. 1, 183.—
    (β).
    Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:

    labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,

    Cic. Off. 1, 27, 94:

    vino aut somno oppressi aut mente capti,

    id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;

    rarely mentibu' capti,

    Lucr. 4, 1022; so,

    animo,

    Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:

    captus animi,

    Tac. H. 3, 73.— Absol.:

    virgines captae furore,

    Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:

    viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,

    Liv. 39, 13, 12:

    captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,

    id. 8, 18, 11; cf.:

    capti et stupentes animi,

    id. 6, 36, 8.—
    f.
    To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:

    de istac sum judex captus,

    Plaut. Merc. 4, 3, 33:

    Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,

    Liv. 3, 71, 2:

    me cepere arbitrum,

    Ter. Heaut. 3, 1, 91:

    te mihi patronam capio, Thais,

    id. Eun. 5, 2, 48:

    quom illum generum cepimus,

    id. Hec. 4, 1, 22; cf.:

    non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,

    make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:

    si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,

    id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:

    plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,

    Gell. 1, 12, 15:

    jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,

    Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:

    religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,

    Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

    C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,

    Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—
    2.
    Of places.
    a.
    To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:

    loca capere, castra munire,

    Caes. B. G. 3, 23:

    castris locum capere,

    Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:

    locum capere castris,

    Quint. 12, 2, 5:

    ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,

    Cic. de Or. 2, 72, 294:

    ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,

    Nep. Ages. 6, 2:

    nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,

    Liv. 34, 14, 1:

    neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,

    id. 35, 14, 9:

    erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,

    id. 35, 28, 1:

    locum cepere paulo quam alii editiorem,

    Sall. J. 58, 3:

    duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,

    Dict. Cret. 2, 46; so,

    of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,

    Caes. B. G. 1, 25:

    tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,

    Liv. 7, 26, 5:

    quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,

    Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:

    tumulum suis cepit,

    Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;

    for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,

    Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:

    Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,

    Liv. 1, 6, 4;

    for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,

    id. 9, 43, 20:

    Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,

    Verg. A. 6, 753; 12, 562:

    ante locum capies oculis ( = eliges),

    Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—
    b.
    To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:

    invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:

    MACELLAM OPPVGNANDO,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    CORSICAM,

    Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):

    ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,

    Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:

    Troja capta,

    Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:

    urbem opulentissimam,

    id. 5, 20, 1:

    ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,

    Cic. Div. 1, 33, 72:

    castra hostium,

    Nep. Dat. 6, 7:

    concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,

    Liv. 42, 63, 6:

    plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,

    id. 28, 39, 10:

    sedem belli,

    Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:

    oppressa captaque re publica,

    Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—
    c.
    To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):

    insulam capere non potuerant,

    Caes. B. G. 4, 26 fin.:

    onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,

    id. ib. 4, 36:

    accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,

    id. ib. 5, 23:

    nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,

    id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:

    qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,

    Cic. Sest. 46, 99.—
    3.
    Of things of value, property, money, etc.
    a.
    In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:

    AVRVM, ARGENTVM,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    de praedonibus praedam capere,

    Plaut. Truc. 1, 2, 14:

    agros de hostibus,

    Cic. Dom. 49, 128:

    ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,

    Liv. 4, 48, 2:

    quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,

    Nep. Con. 4, 4:

    classem,

    id. Cim. 2, 2:

    magnas praedas,

    id. Dat. 10, 2:

    ex hostibus pecuniam,

    Liv. 5, 20, 5; cf.:

    e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,

    id. Verr. 2, 4, 58, § 149:

    signum pulcherrimum Carthagine captum,

    id. ib. 2, 4, 38, §

    82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,

    Ter. Eun. 1, 1, 35:

    cape cedo,

    id. Phorm. 5, 8, 57:

    ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,

    Cic. Fin. 5, 25, 74:

    majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,

    id. Agr. 2, 29, 81:

    te duce ut insigni capiam cum laude coronam,

    Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:

    paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,

    Nep. Epam. 3, 4:

    ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,

    id. Att. 7, 2:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum,

    assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:

    quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

    Caes. B. G. 1, 13:

    regnum Tiberinus ab illis Cepit,

    succeeded to, Ov. M. 14, 615.—
    b.
    In particular connections.
    (α).
    With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:

    his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

    HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,

    id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:

    quicquid ab horum quopiam captum est,

    id. ib. §

    27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,

    id. ib. 2, 3, 40, §

    91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?

    id. ib. 2, 3, 94, §

    218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?

    id. ib. 2, 3, 30, §

    71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,

    id. Leg. 3, 20, 46:

    ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54:

    quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,

    id. Clu. 42, 120:

    nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,

    id. Pis. 16, 38:

    si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,

    id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:

    ab regibus Illyriorum,

    Liv. 42, 45, 8:

    saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,

    Tac. A. 3, 67; 4, 31.—
    (β).
    Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:

    si ex hereditate nihil ceperit,

    Cic. Off, 3, 24, 93:

    qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,

    id. Leg. 2, 19, 48:

    abdicatus ne quid de bonis patris capiat,

    Quint. 3, 6, 96:

    aut non justum testamentum est, aut capere non potes,

    id. 5, 14, 16:

    si capiendi Jus nullum uxori,

    Juv. 1, 55:

    qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,

    Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:

    qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,

    ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—
    (γ).
    Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:

    capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,

    Cic. Par. 6, 3, 49:

    stipendium jure belli,

    Caes. B. G. 1, 28:

    quinquagena talenta vectigalis ex castro,

    Nep. Alcib. 9, 4:

    vectigal ex agro eorum capimus,

    Liv. 28, 39, 13:

    quadragena annua ex schola,

    Suet. Gram. 23:

    si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,

    Cato, R. R. 4, 2.—
    C.
    Trop.
    1.
    Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):

    metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,

    Ter. Eun. 3, 1, 59:

    honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,

    Cic. Sen. 18, 62:

    ex iis etiam fructum capio laboris mei,

    id. Div. 2, 5:

    ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,

    id. Fam. 10, 5, 1:

    multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,

    id. Att. 1, 4, 2:

    fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31:

    aliquem fructum dulcedinis almae,

    Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:

    quid ex ea re tandem ut caperes commodi?

    Ter. Eun. 3, 5, 25:

    utilitates ex amicitia maximas,

    Cic. Lael. 9, 32:

    usuram alicujus corporis,

    Plaut. Am. prol. 108.—
    2.
    Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:

    gestum atque voltum novom,

    Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:

    figuras Datque capitque novas,

    id. ib. 15, 309:

    formam capit quam lilia,

    id. ib. 10, 212; cf.:

    duritiam ab aere,

    id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:

    radicem capere,

    to take root, Cato, R. R. 51:

    cum pali defixi radices cepissent,

    Plin. 17, 17, 27, § 123:

    siliculam capere,

    Varr. R. R. 1, 23, 3:

    maturitatem capere,

    Col. 4, 23, 1:

    radix libere capit viris,

    Plin. 17, 21, 35, § 161:

    vires cepisse nocendi,

    Ov. M. 7, 417:

    (telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,

    Plin. 13, 1, 2, § 13.—
    3.
    Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:

    cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,

    Plaut. Trin. 3, 2, 24:

    qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,

    Cic. Verr. 1, 17, 52:

    aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,

    id. Phil. 3, 11, 29:

    consuetudinem exercitationemque,

    id. Off. 1, 18, 59:

    misericordiam,

    id. Quint. 31, 97:

    quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,

    Ov. A. A. 2, 346:

    disciplinam principum,

    Plin. Pan. 46. —With dat.:

    quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,

    Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—
    4.
    Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:

    nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 34:

    o Geta, provinciam Cepisti duram,

    Ter. Phorm. 1, 2, 23:

    in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,

    took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:

    consulatum,

    id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:

    honores,

    Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:

    imperium,

    id. Claud. 10:

    magistratum,

    Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:

    magistratus,

    Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:

    capiatque aliquis moderamina (navis),

    Ov. M. 3, 644:

    rerum moderamen,

    id. ib. 6, 677:

    pontificatum maximum,

    Suet. Vit. 11:

    rem publicam,

    Sall. C. 5, 6:

    neve cui patrum capere eum magistratum liceret,

    Liv. 2, 33, 1:

    ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,

    id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:

    patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,

    Liv. 7, 1, 2.—
    5.
    In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:

    augurium ex arce,

    Liv. 10, 7, 10:

    augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,

    Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:

    omen,

    Cic. Div. 1, 46, 104:

    in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,

    Liv. 9, 4, 1:

    rursus impetu capto enituntur,

    id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:

    a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,

    Cic. Leg. 1, 3, 8:

    experimentum eorum inversa manu capitur,

    Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):

    nec vestra capit discordia finem,

    Verg. A. 10, 106:

    fugam,

    to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:

    ad impetum capiundum modicum erat spatium,

    Liv. 10, 5, 6; cf.:

    expeditionis Germanicae impetum cepit,

    suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:

    ea pars artis, ex qua capere initium solent,

    Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:

    eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,

    Caes. B. G. 1, 1:

    a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,

    Cic. Leg. 2, 3, 7.—
    6.
    Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:

    si occassionem capsit,

    Plaut. Ps. 4, 3, 6:

    si lubitum fuerit, causam ceperit,

    Ter. And. 1, 3, 8:

    quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,

    Ter. Phorm. 5, 4, 9:

    si satis commode tempus ad te cepit adeundi,

    Cic. Fam. 11, 16, 1.—
    7.
    Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:

    quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,

    Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:

    cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,

    Caes. B. G. 7, 35:

    hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,

    Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:

    conjecturam capere,

    Cic. Div. 1, 57, 130:

    nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,

    Plaut. Merc. 2, 3, 12:

    capti consili memorem mones,

    id. Stich 4, 1, 72:

    quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,

    Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:

    temerarium consilium,

    Liv. 25, 34, 7:

    tale capit consilium,

    Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:

    confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,

    Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:

    subito consilium cepi, ut exirem,

    Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):

    legionis opprimendae consilium capere,

    Caes. B. G. 3, 2:

    obprimundae reipublicae consilium cepit,

    Sall. C. 16, 4.—With sibi:

    si id non fecisset, sibi consilium facturos,

    Caes. B. C. 2, 20:

    ut ego rationem oculis capio,

    Plaut. Ps. 2, 2, 2:

    cepi rationem ut, etc.,

    Ter. Heaut. 5, 2, 11.—
    8.
    Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:

    ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,

    Cic. Lael. 10, 33:

    praesagia a sole,

    Plin. 18, 35, 78, § 341:

    illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?

    Cic. Tusc. 1, 14, 32.—
    9.
    Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:

    tantum laborem capere ob talem filium?

    Ter. And. 5, 2, 29:

    omnes mihi labores fuere quos cepi leves,

    id. Heaut. 2, 4, 19:

    laborem inanem ipsus capit,

    id. Hec. 3, 2, 9:

    ex eo nunc misera quem capit Laborem!

    id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;

    hic potitur gaudia,

    id. Ad. 5, 4, 22:

    satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

    Plaut. Am. 1, 2, 10:

    plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

    id. ib. 2, 2, 9:

    cum illa quacum volt voluptatem capit,

    id. ib. prol. 114:

    angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,

    Cic. Lael. 13, 48:

    quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,

    id. Off. 2, 9, 32:

    laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,

    id. Fin. 2, 30, 96:

    lenire desiderium quod capiebat e filio,

    id. Sen. 15, 54:

    opinione omnium majorem animo cepi dolorem,

    id. Brut. 1, 1:

    itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,

    id. ib. 40, 147:

    ex civibus victis gaudium meritum capiam,

    Liv. 27, 40, 9:

    ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,

    id. 5, 20, 2:

    ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,

    id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):

    laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,

    id. ib. 14, 14, 4:

    ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,

    lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:

    maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,

    Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:

    et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 33, 27, 10:

    voluptatem animi,

    Cic. Planc. 1, 1:

    malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),

    id. Tusc. 4, 31, 66:

    quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,

    Ov. P. 4, 9, 37.—
    10.
    Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):

    edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,

    Ter. Hec. 1, 2, 14:

    numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,

    id. ib. 4, 2, 4:

    sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,

    id. Eun. 3, 1, 14:

    nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,

    Cic. Phil. 3, 4, 9:

    te cepisse odium regni videbatur,

    id. ib. 2, 36, 91:

    Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,

    Liv. 1, 6, 3:

    cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,

    id. 40, 21, 2:

    etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,

    id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:

    qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?

    Liv. 27, 13, 2:

    oblivio deorum capiat pectora vestra,

    id. 38, 46, 12:

    tantane te cepere oblivia nostri?

    Ov. Tr. 1, 8, 11:

    ut animum ejus cura sacrorum cepit,

    Liv. 27, 8, 6:

    hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,

    id. 44, 12, 1:

    tanta meae si te ceperunt taedia laudis,

    Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;

    I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,

    Verg. A. 2, 384:

    infelix, quae tanta animum dementia cepit!

    id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:

    cum subita incautum dementia cepit amantem,

    id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;

    I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,

    Liv. 1, 57, 10:

    ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,

    id. 25, 22, 1:

    tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,

    id. 23, 20, 7:

    senatum metus cepit,

    id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):

    quantus timor socios populi Romani cepisset,

    Liv. 43, 11, 9.—
    11.
    Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:

    calamitatem,

    Cic. Div. 1, 16, 29:

    detrimenti aliquid in aliqua re,

    Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;

    videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,

    Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:

    quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,

    Sall. C. 29, 2 sq.
    II.
    To take in, receive, hold, contain, be large enough for.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:

    parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),

    Lucr. 6, 1030:

    jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,

    Ov. M. 1, 344; cf.:

    terra feras cepit, volucres agitabilis aer,

    id. ib. 1, 75:

    dum tenues capiat suus alveus undas,

    id. ib. 8, 558:

    cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,

    id. ib. 5, 324.—
    2.
    Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:

    di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,

    Ter. Heaut. 2, 3, 13:

    qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,

    Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;

    volat vapor ater ad auras,

    Verg. A. 7, 466:

    non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

    Hor. S. 1, 1, 46:

    non capit se mare,

    Sen. Agam. 487:

    neque enim capiebant funera portae,

    Ov. M. 7, 607:

    officium populi vix capiente domo,

    id. P. 4, 4, 42:

    si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,

    Curt. 7, 8, 12:

    ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,

    Just. 2, 10, 19.—
    B.
    Trop.
    1.
    To swallow up, ingulf, take in (rare):

    tot domus locupletissimas istius domus una capiet?

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—
    2. a.
    Affirmatively (rare):

    quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,

    Curt. 9, 3, 7:

    si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,

    Quint. 2, 4, 17:

    dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,

    Dig. 40, 12, 15.—
    b.
    With negatives:

    non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),

    Cic. Pis. 11, 24:

    leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,

    Lucr. 3, 298:

    nec capiunt inclusas pectora flammas,

    Ov. M. 6, 466:

    vix spes ipse suas animo capit,

    id. ib. 11, 118:

    ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,

    id. ib. 6, 610; cf.:

    sic quoque concupiscis quae non capis,

    Curt. 7, 8, 13:

    majora quam capit spirat,

    id. 6, 9, 11:

    ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,

    id. 3, 12, 20:

    infirma aetas majora non capiet,

    Quint. 1, 11, 13.—
    3.
    Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):

    rimam fissuramque non capit sponte cedrus,

    Plin. 16, 40, 78, § 212:

    molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,

    id. 16, 16, 27, § 68:

    res non capit restitutionem, cum statum mutat,

    Dig. 4, 4, 19.—
    4.
    With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):

    nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),

    Prud. Apoth. 154:

    crimina, quae non capiunt indulgeri,

    Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—
    5.
    Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):

    sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,

    Quint. 11, 1, 45:

    nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,

    id. 2, 6, 2:

    quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,

    Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:

    senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,

    Liv. 9, 17, 14:

    somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,

    id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.
    2.
    căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,
    I.
    A taking:

    dominii,

    Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—
    II.
    = usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio.

    Lewis & Short latin dictionary > Capta

  • 5 captivus

    captīvus, a, um, adj. [captus, capio, II. A. 1.].
    I.
    Of living beings.
    A.
    Of men, taken prisoner, captive.
    1.
    In gen. (rare):

    urbs regi, captiva corpora Romanis cessere,

    Liv. 31, 46, 16; cf.:

    vix precibus, Neptune, tuis captiva resolvit Corpora,

    Ov. A. A. 2, 587:

    multitudo captiva servorum,

    Liv. 7, 27, 9:

    mancipia,

    id. 32, 26, 6:

    Tecmessa,

    Hor. C. 2, 4, 6:

    pubes,

    id. ib. 3, 5, 18:

    matres,

    Ov. M. 13, 560.—
    2.
    Subst.: cap-tīvus, i, m., a captive in war, a captive, prisoner (freq. and class.), Cic. N. D. 3, 33, 82; id. Phil. 8, 11, 32; id. Tusc. 3, 22, 54; id. Off. 1, 12, 38; 1, 13, 39; id. Fam. 5, 11, 3; Caes. B. G. 1, 22; 1, 50; Nep. Hann. 7, 2; Quint. 5, 10, 115 al.; Verg. A. 9, 273; Hor. S. 1, 3, 89; id. Ep. 1, 16, 69; Ov. M. 13, 251; Juv. 7, 201.—
    b.
    captīva, ae, f.:

    tristis captiva,

    Ov. Am. 1, 7, 39; id. M. 13, 471; Curt. 6, 2, 5; 8, 4, 26; Claud. Rapt. Pros. 2, 264. —
    B.
    Transf., poet., that pertains or belongs to captives:

    sanguis,

    Verg. A. 10, 520:

    cruor,

    Tac. A. 14, 30:

    crines,

    Ov. Am. 1, 14, 45:

    lacerti,

    id. M. 13, 667:

    colla,

    id. P. 2, 1, 43:

    sitis,

    Mart. 11, 96, 4:

    bracchia,

    Sen. Herc. Oet. 109 al. —
    C.
    Of animals, caught or taken:

    pisces,

    Ov. M. 13, 932:

    ferae,

    id. ib. 1, 475:

    vulpes,

    id. F. 4, 705:

    crocodili,

    Plin. 8, 25, 38, § 93:

    mullus,

    Mart. 10, 37 al. —
    II.
    Of inanim. things, captured, plundered, taken as booty, spoiled, taken by force:

    naves,

    Caes. B. C. 2, 5; Liv. 26, 47, 3:

    navigia,

    id. 10, 2, 12:

    carpenta,

    id. 33, 23, 4:

    pecunia,

    id. 1, 53, 3; 10, 46, 6:

    aurum argentumque,

    id. 45, 40, 1:

    signa,

    id. 7, 37, 13:

    arma,

    id. 9, 40, 15:

    solum,

    id. 5, 30, 3:

    ager,

    id. 2, 48, 2; Tac. A. 12, 32:

    res,

    Plin. 33, 1, 3, § 7:

    vestis,

    Verg. A. 2, 765:

    portatur ebur, captiva Corinthus,

    Hor. Ep. 2, 1, 193:

    currus,

    Verg. A. 7, 184:

    caelum,

    Ov. M. 1, 184 al. —
    B.
    Trop.:

    captiva mens,

    i.e. by love, Ov. Am. 1, 2, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > captivus

  • 6 pello

    pello, ĕre, pĕpŭli, pulsum - tr. - [st1]1 [-] mettre en mouvement, remuer, donner une impulsion.    - sagitta pulsa manu, Virg. En. 12, 320: flèche lancée par une main.    - lyram pellere: *mettre en mouvement (les cordes de) la lyre* = jouer de la lyre, faire vibrer la lyre.    - humum pedibus pellere, Cat. 61, 14: frapper la terre du pied, danser.    - nervos (fidium) pellere, Cic. Br. 199: faire vibrer les cordes de la lyre. --- cf. Cic. de Or. 3, 216.    - classica pellere, Tib. 1, 1, 4: faire vibrer (résonner) la trompette.    - maris unda cum est pulsa remis, Cic. Ac. fr. 7: quand les ondes de la mer sont agitées sous l'impulsion des rames. [st1]2 [-] remuer l'âme, émouvoir, faire impression.    - Cic. Ac 2, 66; Fin. 2, 32; Or. 177, etc.    - eum nullius forma pepulerat captivæ, Liv 30, 14, 3: la beauté d'aucune captive ne l'avait remué.    - non mediocri cura Scipionis animum pepulit, Liv. 30, 14, 1: il [Syphax] agita l'âme de Scipion d'un grave souci.    - quemadmodum visa nos pellerent, Cic. Ac. 2, 10, 30 (inter. indir.):... comment nous sommes affectés de ce que nous voyons.    - fit saepe ut pellantur animi, Cic. Div. 1, 36, 80: souvent il arrive que les esprits sont impressionnés.    - species utilitatis pepulit eum, Cic. Off. 3, 10, 41: l'apparence de l'utile fit impression sur lui. [st1]3 [-] mettre en branle, mettre en avant, lancer.    - longi sermonis initium pepulisti, Cic. Br. 297: c'est le début d'un long entretien que tu viens de mettre sur le tapis. [st1]4 [-] heurter, frapper.    - fores pellere, Ter. Ad. 638: heurter une porte, frapper à une porte.    - terram pede pellere, Lucr. 5, 1402: heurter du pied la terre, la fouler en dansant. --- cf. Catul. 61,14.    - pulsæ referunt ad sidera valles, Virg. B. 6, 84: les vallées heurtées par les sons les renvoient vers les astres. [st1]5 [-] repousser, chasser.    - pellere foro, Cic. Har. 39; civitate, Cic. Par. 27; e foro, Cic. Pis. 23; ex Galliæ finibus, Caes. BG. 1, 31, 11: chasser du forum, de la cité, du territoire de la Gaule.    - de eo [n.] pelli, Cic. Ac. 2, 141: être délogé de cette idée.    - aquam de agro pellere, Plin. 18, 230, chasser l'eau d'une terre.    - pellere ab + abl.: repousser, écarter de (empêcher de pénétrer). --- Cic. Flac. 57; Att. 10, 8, 2; Ter. Eun. 215; Ov. M. 14, 477.    - pellere calculos e corpore, Plin. 22, 21, 30, § 64: expulser les calculs de la vessie. [st1]6 [-] repousser, mettre en fuite.    - Caes. BG. 7, 62, 3, etc.    - pulso Narseo castra ejus diripuit, Eutr.: après avoir défait Narsès, il pilla son camp. [st1]7 [-] mettre en déroute, battre, défaire.    - Caes. BG. 1, 7, 4 ; 1, 10, 5; etc. ; [métaph.] Plaut. Trin 308. [st1]8 [-] chasser, bannir, éloigner.    - pellere mæstitiam ex animis, Cic. Fin. 1, 43: chasser des âmes la tristesse.    - vino curas pellere, Hor. O. 1, 7, 31: avec le vin chasser les soucis.    - pepulit argentum usus vitri, Plin.: le verre a détrôné l'argent.    - aliquem ab aliquo pellere: éloigner qqn de qqn d'autre.    - in exsilium pellere: exiler, bannir.    - tecta, quibus frigorum vis pelleretur, Cic. Off. 2, 11, 13: maisons propres à nous protéger contre la rigueur du froid.
    * * *
    pello, ĕre, pĕpŭli, pulsum - tr. - [st1]1 [-] mettre en mouvement, remuer, donner une impulsion.    - sagitta pulsa manu, Virg. En. 12, 320: flèche lancée par une main.    - lyram pellere: *mettre en mouvement (les cordes de) la lyre* = jouer de la lyre, faire vibrer la lyre.    - humum pedibus pellere, Cat. 61, 14: frapper la terre du pied, danser.    - nervos (fidium) pellere, Cic. Br. 199: faire vibrer les cordes de la lyre. --- cf. Cic. de Or. 3, 216.    - classica pellere, Tib. 1, 1, 4: faire vibrer (résonner) la trompette.    - maris unda cum est pulsa remis, Cic. Ac. fr. 7: quand les ondes de la mer sont agitées sous l'impulsion des rames. [st1]2 [-] remuer l'âme, émouvoir, faire impression.    - Cic. Ac 2, 66; Fin. 2, 32; Or. 177, etc.    - eum nullius forma pepulerat captivæ, Liv 30, 14, 3: la beauté d'aucune captive ne l'avait remué.    - non mediocri cura Scipionis animum pepulit, Liv. 30, 14, 1: il [Syphax] agita l'âme de Scipion d'un grave souci.    - quemadmodum visa nos pellerent, Cic. Ac. 2, 10, 30 (inter. indir.):... comment nous sommes affectés de ce que nous voyons.    - fit saepe ut pellantur animi, Cic. Div. 1, 36, 80: souvent il arrive que les esprits sont impressionnés.    - species utilitatis pepulit eum, Cic. Off. 3, 10, 41: l'apparence de l'utile fit impression sur lui. [st1]3 [-] mettre en branle, mettre en avant, lancer.    - longi sermonis initium pepulisti, Cic. Br. 297: c'est le début d'un long entretien que tu viens de mettre sur le tapis. [st1]4 [-] heurter, frapper.    - fores pellere, Ter. Ad. 638: heurter une porte, frapper à une porte.    - terram pede pellere, Lucr. 5, 1402: heurter du pied la terre, la fouler en dansant. --- cf. Catul. 61,14.    - pulsæ referunt ad sidera valles, Virg. B. 6, 84: les vallées heurtées par les sons les renvoient vers les astres. [st1]5 [-] repousser, chasser.    - pellere foro, Cic. Har. 39; civitate, Cic. Par. 27; e foro, Cic. Pis. 23; ex Galliæ finibus, Caes. BG. 1, 31, 11: chasser du forum, de la cité, du territoire de la Gaule.    - de eo [n.] pelli, Cic. Ac. 2, 141: être délogé de cette idée.    - aquam de agro pellere, Plin. 18, 230, chasser l'eau d'une terre.    - pellere ab + abl.: repousser, écarter de (empêcher de pénétrer). --- Cic. Flac. 57; Att. 10, 8, 2; Ter. Eun. 215; Ov. M. 14, 477.    - pellere calculos e corpore, Plin. 22, 21, 30, § 64: expulser les calculs de la vessie. [st1]6 [-] repousser, mettre en fuite.    - Caes. BG. 7, 62, 3, etc.    - pulso Narseo castra ejus diripuit, Eutr.: après avoir défait Narsès, il pilla son camp. [st1]7 [-] mettre en déroute, battre, défaire.    - Caes. BG. 1, 7, 4 ; 1, 10, 5; etc. ; [métaph.] Plaut. Trin 308. [st1]8 [-] chasser, bannir, éloigner.    - pellere mæstitiam ex animis, Cic. Fin. 1, 43: chasser des âmes la tristesse.    - vino curas pellere, Hor. O. 1, 7, 31: avec le vin chasser les soucis.    - pepulit argentum usus vitri, Plin.: le verre a détrôné l'argent.    - aliquem ab aliquo pellere: éloigner qqn de qqn d'autre.    - in exsilium pellere: exiler, bannir.    - tecta, quibus frigorum vis pelleretur, Cic. Off. 2, 11, 13: maisons propres à nous protéger contre la rigueur du froid.
    * * *
        Pello, pellis, pepuli, pen. corr. pulsum, pellere. Liu. Bouter, Poulser, Chasser.
    \
        Facile pellas vbi velis. Terentius. Tu le chasseras quand tu vouldras.
    \
        De eo nulla ratione neque pelli, neque moueri potes. Cic. On ne te peult nullement mettre hors de ceste fantasie.
    \
        Pellere in exilium. Cic. Envoyer en exil, Bannir, Exiler.
    \
        Miles pellitur foras. Terent. Il est chassé hors.
    \
        Nulla meipsum priuatim pepulit insignis iniuria. Cic. Ne m'a esmeu.
    \
        Pelli patria, ciuitate, agro, etc. Cic. Estre dechassé de son pays.
    \
        Pellere aciem. Caes. Repoulser l'armee.
    \
        Non mediocri cura Scipionis animum pepulit. Liu. A mis Scipion en un grand chagrin.
    \
        Animum pellit species vtilitatis. Cic. Esmeut.
    \
        Humum pellere pedibus. Catull. Petteler.
    \
        Longi sermonis initium pepulisti Attice, remque commouisti noua disputatione dignam. Cic. Tu as mis en avant un long propos, Tu as commencé un long propos, Tu as esmeu un long propos.
    \
        Nec pudeat pepulisse lyram. Ouid. Jouer de la harpe.
    \
        Metum pellere. Cic. Poulser hors.
    \
        Moram pellere. Ouid. Diligenter.
    \
        Segnes somnos pellere. Columel. Esveiler.

    Dictionarium latinogallicum > pello

  • 7 pudeo

    pŭdĕo, ēre, pŭdŭi ou pŭdĭtum est - tr. - [st2]1 [-] causer de la honte, faire rougir. [st2]2 [-] intr. et impers. - avoir honte de, rougir de, être honteux.    - voir la grammaire    - non te haec pudent? Ter. Ad. 4, 7, 36: cela ne te fait pas rougir?    - idne pudet te, quia captivam genere prognatam bono es mercatus? Plaut.: cela ne te fait pas rougir d'avoir acheté une captive issue d'une bonne famille?    - semper metuet, quem saeva pudebunt, Luc. 8, 495: il craindra toujours, celui que des actes de cruauté feront rougir.    - pudet me + gén. ou inf.: j'ai honte de.    - me pudet tui, Tac.: j'ai honte de toi.    - eum pudet culpae suae: il a honte de sa faute.    - non me pudet fateri: je n’ai pas honte d’avouer.    - pudet dicere (dictu): on rougit de dire.    - pudendo: en ayant honte.    - pudeat (te) vicisse coactum, Luc. 7, 78: aie honte d'avoir vaincu par la force.    - puduitque gementem illo teste mori, Luc. 9, 886: et l'on rougirait, devant un tel témoin, de mourir en gémissant.    - non me hoc jam dicere pudebit, Cic. Q. fr. 1, 1, 27: je ne rougirai plus de le dire.    - nescioquid febriculosi scorti diligis: hoc pudet fateri, Catul.: tu aimes je ne sais quelle courtisane fiévreuse: voilà ce que tu as honte d'avouer.    - deūm me atque hominum pudet, Plaut. Trin.: j'en rougis devant les dieux et les hommes.    - sunt homines, quos infamiae suae neque pudeat neque taedeat, Cic. Verr. 1, 12, 35: il y a des hommes qui, pour leur infamie, n'éprouvent ni honte ni dégoût.    - incipiet dominae quemque pudere suae, Ov.: chacun commencera à rougir de sa maîtresse.
    * * *
    pŭdĕo, ēre, pŭdŭi ou pŭdĭtum est - tr. - [st2]1 [-] causer de la honte, faire rougir. [st2]2 [-] intr. et impers. - avoir honte de, rougir de, être honteux.    - voir la grammaire    - non te haec pudent? Ter. Ad. 4, 7, 36: cela ne te fait pas rougir?    - idne pudet te, quia captivam genere prognatam bono es mercatus? Plaut.: cela ne te fait pas rougir d'avoir acheté une captive issue d'une bonne famille?    - semper metuet, quem saeva pudebunt, Luc. 8, 495: il craindra toujours, celui que des actes de cruauté feront rougir.    - pudet me + gén. ou inf.: j'ai honte de.    - me pudet tui, Tac.: j'ai honte de toi.    - eum pudet culpae suae: il a honte de sa faute.    - non me pudet fateri: je n’ai pas honte d’avouer.    - pudet dicere (dictu): on rougit de dire.    - pudendo: en ayant honte.    - pudeat (te) vicisse coactum, Luc. 7, 78: aie honte d'avoir vaincu par la force.    - puduitque gementem illo teste mori, Luc. 9, 886: et l'on rougirait, devant un tel témoin, de mourir en gémissant.    - non me hoc jam dicere pudebit, Cic. Q. fr. 1, 1, 27: je ne rougirai plus de le dire.    - nescioquid febriculosi scorti diligis: hoc pudet fateri, Catul.: tu aimes je ne sais quelle courtisane fiévreuse: voilà ce que tu as honte d'avouer.    - deūm me atque hominum pudet, Plaut. Trin.: j'en rougis devant les dieux et les hommes.    - sunt homines, quos infamiae suae neque pudeat neque taedeat, Cic. Verr. 1, 12, 35: il y a des hommes qui, pour leur infamie, n'éprouvent ni honte ni dégoût.    - incipiet dominae quemque pudere suae, Ov.: chacun commencera à rougir de sa maîtresse.
    * * *
        Pudeo, pudes, pudui, puditum, pen. corr. pudere, Fere semper in tertiis tantum personis legitur. Plaut. Avoir honte.
    \
        Cum accusatiuo. Terentius, Non te haec pudent? N'has tu point de honte de ceci?
    \
        Crasse pudet me tui. Cic. J'ay honte de toy.
    \
        Puditum esset. Cicero, Nonne esset puditum, si hanc causam, etc. N'eust ce point esté une grande honte, si, etc.

    Dictionarium latinogallicum > pudeo

  • 8 captīva

        captīva ae, f    [captivus], a female captive, woman prisoner, O.
    * * *
    prisoner (female), captive

    Latin-English dictionary > captīva

  • 9 captīvus (-vos)

        captīvus (-vos) adj.    [CAP-], taken prisoner, captive: cives: servi: multitudo servorum, L.: pubes, H.: matres. O.— Of captives: sedes: sanguis, V.: lacerti, O. — Caught, taken: pisces, O.: ferae, O. — Captured, plundered, taken as spoil, taken by force: naves, Cs.: pecunia, L.: vestis, V.: portatur ebur, captiva Corinthus, H.: caelum, O.: captiva mens, i. e. by love, O.—As subst m., a captive, prisoner: sine eis captivis: ut ex captivis comperit, Cs.: vendere captivum, H.: captivo victor potitus, O.

    Latin-English dictionary > captīvus (-vos)

  • 10 captus

        captus ī, m    [P. of capio], a prisoner, captive: inludere capto, V.: ex captorum numero, L.: palam captis gravis, H.
    * * *
    I
    capta, captum ADJ
    captured, captive
    II
    capacity/ability/potentiality; comprehension; action/result of taking/grasping

    Latin-English dictionary > captus

  • 11 captivus

    I
    captiva, captivum ADJ
    caught, taken captive; captured (in war), imprisoned; conquered; of captives
    II
    prisoner of war (likely male, but maybe female), captive

    Latin-English dictionary > captivus

  • 12 capiō

        capiō cēpī (capsis, old for cēperis, C.), captus, ere    [CAP-], to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp: flabellum, T.: sacra manu, V.: pocula, H.: baculum, O.: pignera, L.: manibus tympanum, Ct.: lora, Pr.: arma capere alii, seized their arms, S.: ensem, O.: tela, O.: omnia arma contra illam pestem, i. e. contend in every way: Manlium arma cepisse, had begun hostilities, S.: capere arma parabat, was on the point of attacking, O.—Of food, to take, partake of: Cibum cum eā, T.: lauti cibum capiunt, Ta. — To take captive, seize, make prisoner: belli duces captos tenetis: unus e filiis captus est, Cs.: capta tria milia peditum, L.: alquos Byzantii, N.: captos ostendere civibus hostes, H.: Num capti (Phryges) potuere capi? could they not, when taken, be taken (once for all)? V.: casus est enim in capiendo (sc. praedones).—To catch, hunt down, take: pro se quisque quod ceperat adferebat: cervum, Ph.: illa pro lepusculis capiebantur, patellae, etc.—To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate: ut te redimas captum (i. e. amore), T.: quibus (rebus) illa aetas capi ac deleniri potest: te pecuniā captum: quem suā cepit humanitate, N.: hunc capit argenti splendor, H.: dulcedine vocis, O.: (bos) herbā captus viridi, V.: oculis captis.— To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch: Aut quā viā te captent eādem ipsos capi? T.: eodem captus errore, involved in: suis miserum me cepit ocellis, Pr.: carmine formosae capiuntur, Tb.: me dolis, S.: capi alcuius dolo, N.: alqm amicitiae mendacis imagine, O.—To defeat, convict, cast, overcome (in a suit or dispute): ne tui consultores capiantur: in capiendo adversario versutus (orator).—To harm, lame, mutilate, maim, disable, impair, weaken: oculis et auribus captus, blind and deaf: membris omnibus captus: altero oculo capitur, loses an eye, L.: capti auribus metu, L.: lumine, O.: numquam erit tam captus equester ordo: captā re p. — P. pass., of the mind, deprived of sense, silly, insane, crazed, lunatic, mad: mente esse captum: virgines captae furore, L.: capti et stupentes animi, L. — To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept: iudicem populum R., L.: Me arbitrum, T.: inimicos homines, make enemies, T.: sacerdotem sortito: Flaccus flamen captus a Licinio erat, L. — Of places, to occupy, choose, select, take possession of, enter into: loca capere, to take up a position, Cs.: castris locum capere: locum extra urbem editum capere, N.: locum editiorem, S.: capto monte, Cs.: Aventinum ad inaugurandum templa, L.: montes fugā, for refuge, L.: tumulum, V.: terras captas despectare videntur (cycni), to be settling down on places selected, V. — To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize: pauca (oppida), S.: Troiā captā, L.: quod (agri) de Campanis ceperant: castra hostium, N.: oppida manu, V.; cf. oppressā captāque re p.: patriam suam, L.—To reach, attain, arrive at, betake oneself to: insulam, Cs.: oti illum portum.—Of property or money, to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get: agros de hostibus: ager ex hostibus captus, L.: praedas, N.: ex hostibus pecuniam, L.: cape cedo, give and take, T.: de re p. nihil praeter gloriam, N.: ex calamitate populi R. nomen capere, Cs.: regnum Tiberinus ab illis Cepit, succeeded to, O.— With pecuniam, to take illegally, exact, extort, accept a bribe, take blackmail: contra leges pecuniam cepisse?: pecuniae per vim atque iniuriam captae: aperte pecunias ob rem iudicandam: alqm pecuniae captae arcessere, S.—To take, inherit, obtain, acquire, get, accept: morte testamentove alcuius alqd capere: a civibus Romanis hereditates: si capiendi Ius nullum uxori, Iu.—To collect, receive, obtain: ex eis praediis talenta argenti, T.: stipendium iure belli, Cs.: ex quo (castro) talenta, N.— Fig., to take, seize, obtain, get, enjoy, reap: Fructum, T.: fructūs auctoritatis: fructum vestri in me amoris: alquid ex eā re commodi? T.: utilitates ex amicitiā.—To take, assume, acquire, put on: gestūs voltūsque novos, T.: figuras, O.—To take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess: petitoris personam: patris vim: patrium animum.— To undertake, assume, enter upon, accept, take up: provinciam duram, T.: consulatum: honores, N.: rerum moderamen, O.: rem p., S.: magistratum, L.—With dat. of person, to obtain for, secure for: patres praeturam Camillo ceperunt, L.—To begin, enter upon, undertake: bellum: labores, T.: augurium ex arce, L.: aliud initium belli, i. e. war on a new plan, Cs.: conatūs ad erumpendum, L.: nec vestra capit discordia finem, V.: ad impetum capiundum spatium, to take a start, L.: somnum, fall asleep.—Poet.: Unde nova ingressūs experientia cepit? i. e. was devised, V.—To seize, embrace, take (an opportunity): si quam causam ceperit, T.: tempus ad te adeundi.—To form, conceive, entertain, come to, reach: sensum verae gloriae: ex lucri magnitudine coniecturam furti: consilium unā tecum, T.: consilium hominis fortunas evertere: consilium equitatum demittere, Cs.: consilium ut exirem: legionis opprimendae consilium, Cs.—To take, derive, draw, obtain: de te exemplum, T.: exemplum ex aliquā re. — To take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience: miseriam omnem, T.: angorem pro amico: ex huius incommodis molestiam: infamiam sine voluptate: invidiam apud patres ex largitione, L.: timorem, V.: voluptatem animi.— With a feeling as subj, to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui, etc.: ut caperet odium illam mei, T.: nos oblivio ceperat: Romulum cupido cepit urbis condendae, L.: animum cura cepit, L.: meae si te ceperunt taeda laudis, V.: dementia cepit amantem, V.—Of injury or loss, to suffer, take, be subjected to: calamitatem: incommodi nihil.—Esp., in the formula by which the senate, in great emergencies, gave absolute power to magistrates: videant ne quid res p. detrimenti capiat: senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc., S.—To take in, receive, hold, contain, be large enough for: capit alveus amnes O.: terra feras cepit, O.: quid turbae est! Aedes nostrae vix capient, scio, T.: unā domo iam capi non possunt: Nec iam se capit unda, V.: Non tuus hoc capiet venter plus ac meus, H.: tot domūs locupletissimas istius domus una capiet? will swallow up.—To contain, hold, suffice for, be strong enough for, bear: eam amentiam: nec capiunt inclusas pectora flammas, O.: iram Non capit ipsa suam, O.: Nec te Troia capit, is too small for your glory, V.—To take, receive, hold, comprehend, grasp, embrace: gratia, quantam maximam animi nostri capere possunt: ille unus veram speciem senatūs cepit, L.
    * * *
    I
    capere, additional forms V TRANS
    take hold, seize; grasp; take bribe; arrest/capture; put on; occupy; captivate
    II
    capere, cepi, captus V TRANS
    take hold, seize; grasp; take bribe; arrest/capture; put on; occupy; captivate
    III
    taking/seizing

    Latin-English dictionary > capiō

  • 13 capta

        capta ae, f    [P. of capio], a female captive, T.

    Latin-English dictionary > capta

  • 14 captus

        captus ūs, m    [capio], comprehension, capacity, esp. with ut est: ut captus est servorum, non malus, i. e. for a slave, T.: civitas ampla atque florens, ut est captus Germanorum, by the German standard, Cs.: prudentes, ut est captus hominum.
    * * *
    I
    capta, captum ADJ
    captured, captive
    II
    capacity/ability/potentiality; comprehension; action/result of taking/grasping

    Latin-English dictionary > captus

  • 15 custōdiō

        custōdiō īvī, ītus, īre    [custos], to watch, protect, keep, defend, guard: provinciam: tuum corpus: me civitatis oculi custodiunt: custodiri suspecta, be garrisoned, Ta.: castra, ne quis elabi posset, L.: ne qua manus se attollere possit, V.: ut ebibat heres custodis? hoard, H.: quanto se opere custodiant bestiae, are on the watch: diligentissime te ipsum: templum ab Hannibale, N. —To keep, preserve, regard, heed: alqd animo et memoriā: dicta litteris.—To hold back, preserve, keep: multorum te oculi non sentientem custodient: aliquem, ne quid auferat, watch.—To hold in custody, hold captive: ducem praedonum: bovem, V.
    * * *
    custodire, custodivi, custoditus V TRANS
    guard/protect/preserve, watch over, keep safe; take heed/care, observe; restrain

    Latin-English dictionary > custōdiō

  • 16 excipiō

        excipiō cēpī, ceptus, ere    [ex + capio].    I. To take out, withdraw: alqm e mari: clipeum sorti, V. —Fig., to rescue, release, exempt: servitute exceptus, L.: nihil libidini exceptum, Ta. — To except, make an exception, stipulate, reserve: hosce homines: mentem, cum venderet (servom), H.: de antiquis neminem: cum nominatim lex exciperet, ut liceret, etc.: lex cognatos excipit, ne eis ea potestas mandetur: foedere esse exceptum, quo minus praemia tribuerentur: omnium, exceptis vobis duobus, eloquentissimi: Excepto, quod non simul esses, cetera laetus, H. —    II. To take up, catch, receive, capture, take: sanguinem paterā: se in pedes, i. e. spring to the ground, L.: filiorum postremum spiritum ore: tela missa, i. e. ward off (with shields), Cs.: (terra) virum exceperit: ambo benigno voltu, L.: reduces, welcome, V.: aliquem epulis, Ta.: equitem conlatis signis, meet, V.: succiso poplite Gygen, wound, V.: speculator exceptus a iuvenibus mulcatur, L.: servos in pabulatione, Cs.: incautum, V.: aprum latitantem, H.: aves, Cu.: exceptus tergo (equi), seated, V.: Sucronem in latus, takes, i. e. stabs, V.—Of places: Priaticus campus eos excepit, they reached, L. — To come next to, follow, succeed: linguam excipit stomachus: alios alii deinceps, Cs.: porticus excipiebat Arcton, looked out towards, H.—Fig., to take up, catch, intercept, obtain, be exposed to, receive, incur, meet: genus divinationis, quod animus excipit ex divinitate: impetūs gladiorum, Cs.: vim frigorum: fatum, Ta.: praecepta ad excipiendas hominum voluntates, for taking captive: invidiam, N.— To receive, welcome: excipi clamore: alqm festis vocibus, Ta.: plausu pavidos, V.—Of events, to befall, overtake, meet: qui quosque eventūs exciperent, Cs.: quis te casus Excipit, V.: excipit eum lentius spe bellum, L.— To catch up, take up eagerly, listen to, overhear: maledicto nihil citius excipitur: sermonem eorum ex servis, L.: rumores: hunc (clamorem), Cs.: alqd comiter, Ta.: adsensu populi excepta vox, L.— To follow, succeed: tristem hiemem pestilens aestas excepit, L.: Herculis vitam immortalitas excepisse dicitur: hunc (locutum) Labienus excepit, Cs.: Iuppiter excepit, replied, O.— To succeed to, renew, take up: memoriam illius viri excipient anni consequentes: ut integri pugnam excipient, L.: gentem, V.
    * * *
    excipere, excepi, exceptus V
    take out; remove; follow; receive; ward off, relieve

    Latin-English dictionary > excipiō

  • 17 captivator

    captor, one who takes captive

    Latin-English dictionary > captivator

  • 18 captivo

    captivare, captivavi, captivatus V TRANS

    Latin-English dictionary > captivo

  • 19 concaptivus

    fellow-captive/prisoner

    Latin-English dictionary > concaptivus

  • 20 transmigratio

    removal to another country; emigration; revoval/carrying away; captive (Plater)

    Latin-English dictionary > transmigratio

См. также в других словарях:

  • captive — cap‧tive [ˈkæptɪv] adjective [only before a noun] captive viewers or customers watch a company s advertisements or buy a company s products because they have no other choice: • Kids in the classroom are a captive audience to whom ads may seem a… …   Financial and business terms

  • Captive — Cap tive, a. 1. Made prisoner, especially in war; held in bondage or in confinement. [1913 Webster] A poor, miserable, captive thrall. Milton. [1913 Webster] 2. Subdued by love; charmed; captivated. [1913 Webster] Even in so short a space, my… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • captive — [adj1] physically held by force bound, caged, confined, enslaved, ensnared, imprisoned, incarcerated, incommunicado, in custody, jailed, locked up, penned, restricted, subjugated, under lock and key*; concepts 536,554 Ant. free, independent,… …   New thesaurus

  • captive — [kap′tiv] n. [L captivus < captus, pp. of capere, to take: see HAVE] 1. a person caught and held prisoner, as in war 2. a person who is captivated, as by beauty or love adj. 1. a) taken or held prisoner b) not able …   English World dictionary

  • Captive — Cap tive, n. [L. captivus, fr. capere to take: cf. F. captif. See {Caitiff}.] 1. A prisoner taken by force or stratagem, esp., by an enemy, in war; one kept in bondage or in the power of another. [1913 Webster] Then, when I am thy captive, talk… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Captive —   [ kæptɪv, englisch], von industriellen Versicherungsnehmern gegründete Einrichtung zur externen Selbstversicherung, die die Aufgabe hat, für konzerneigene Risiken Versicherungsschutz bereitzustellen. Dies erfolgt v. a. durch die Organisation… …   Universal-Lexikon

  • captivé — captivé, ée (ka pti vé, vée) part. passé. Tenu attaché et comme captif. Captivé par les sons d une musique délicieuse …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • Captive — Cap tive, v. t. [imp. & p. p. {Captived}; p. pr. & vb. n. {Captiving}.] To take prisoner; to capture. [1913 Webster] Their inhabitans slaughtered and captived. Burke. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • captive — I noun bondman, bondsman, captivus, captured person, captus, convict, felon, helot, hostage, imprisoned person, incarcerated person, inmate, internee, one held in captivity, one held in confinement, one held in subjegation, pawn, person under… …   Law dictionary

  • captive — (n.) late 14c., from L. captivus caught, taken prisoner, from captus, pp. of capere to take, hold, seize (see CAPABLE (Cf. capable)). Replaced O.E. hæftling, from hæft taken, seized. As an adj., from early 15c …   Etymology dictionary

  • captive — n *prisoner …   New Dictionary of Synonyms

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»