cătăplus

* * *

sermo, ōnis, m. [2. sero, qs. serta, conserta oratio], a speaking or talking with any one; talk, conversation, discourse:

sermo est a serie: sermo enim non potest in uno homine esse solo, sed ubi oratio cum altero conjuncta,

Varr. L. L. 6, § 64 Müll. (very freq. in prose and poetry).

Lit.

In gen. (syn. colloquium): quoniam magna vis orationis est eaque duplex, altera contentionis, altera sermonis: contentio disceptationibus tribuatur judiciorum, contionum, senatus: sermo in circulis, disputationibus, congressionibus familiarium versetur;

sequatur etiam convivia, etc.,

Cic. Off. 1, 37, 132:

quod mihi servus sermonem serat,

Plaut. Curc. 1, 3, 37:

sermones serere,

id. Mil. 3, 1, 106:

multa inter sese vario sermone serebant,

Verg. A. 6, 160:

sermonem nobiscum ibi copulat,

Plaut. Poen. 3, 3, 42:

dum sermones fabulandi conferant,

id. ib. prol. 34:

caput et pes sermonis,

id. As. 3, 3, 139:

cum ea tu sermonem nec joco nec serio Tibi habeas,

id. Am. 3, 2, 25; Ter. Hec. 4, 3, 1:

ibi illa cum sermonem occipit,

id. Eun. 4, 1, 8:

dum sermones caedimus,

id. Heaut. 2, 3, 1:

sermonem cum aliquo conferre,

Cic. Off. 1, 38, 136; id. Inv. 2, 4, 14:

in nostris sermonibus collocutionibusque,

id. Fam. 1, 9, 4:

mature veniunt, discumbitur: fit sermo inter eos,

id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

dum longior consulto ab Ambiorige instituitur sermo,

Caes. B. G. 5, 37:

sermonis aditum cum aliquo habere,

id. ib. 5, 41:

nullum tibi omnino cum Albinovano sermonem ullā de re fuisse,

Cic. Vatin. 1, 3; id. de Or. 2, 73, 296:

erat in ore, in sermone omnium,

id. Phil. 10, 7, 14; cf.: memini in eum sermonem illum incidere, qui tum fere multis erat in ore, id. Lael. 1, 2:

aestivam sermone benigno tendere noctem,

Hor. Ep. 1, 5, 11:

referre sermones deorum,

id. C. 3, 3, 71 (cf.:

consiliantibus divis,

id. ib. 3, 3, 18):

et euntem multa loquendo Detinuit sermone diem,

Ov. M. 1, 683:

nunc inter eos tu sermo es,

you are the talk, Prop. 2, 21 (3, 14), 7:

jucundus est mihi sermo litterarum tuarum,

the conversing with you by letter, Cic. Fam. 7, 32, 3; cf.:

littera sermonis fida ministra mei,

Ov. Tr. 3, 7, 2.—

In partic.

Literary conversation, discourse, disputation, discussion (cf. oratio): tum Furius: Quid vos agitis? num sermonem vestrum aliquem diremit noster interventus? Minime vero, Africanus;

soles enim tu haec studiose investigare, quae sunt in hoc genere, de quo instituerat paulo ante Tubero quaerere,

Cic. Rep. 1, 11, 17; cf. id. ib. 1, 13, 19:

in sermonem ingredi (just before: in disputationem ingredi),

id. ib. 1, 24, 38:

(Scaevola) exposuit nobis sermonem Laelii de amicitiā habitum ab illo secum... Ejus disputationis sententias memoriae mandavi, etc.... ut tamquam a praesentibus haberi sermo videretur,

id. Lael. 1, 3:

rebus his, de quibus hic sermo est,

id. Fin. 3, 12, 40:

feci sermonem inter nos habitum in Cumano. Tibi dedi partes Antiochinas, etc.,

id. Fam. 9, 8, 1:

in quo (circulo) de philosophiā sermo haberetur,

Nep. Epam. 3, 3:

Socratici sermones,

Hor. C. 3, 21, 9; cf. Quint. 6, 3, 44; 2, 15, 26:

in longum sermonem me vocas, Attice,

Cic. Leg. 1, 4, 13:

nunc enim sermo de naturā est,

our subject, Plin. 11, 19, 21, § 67; 3, 1, pr. § 2; 16, 32, 58, § 134; Macr. Somn. Scip. 2, 17, 15; Capitol. Gord. 3, 3 init. —

Concr., a talk, speech, discourse (more informal and unpretending than oratio):

meos multos et illustres et ex superiore et ex aequo loco sermones habitos,

Cic. Fam. 3, 8, 2; Plin. Ep. 1, 8, 2; Quint. 11, 2, 24.—

Ordinary speech, speaking, talking, the language of conversation (opp. contentio):

sermo est oratio remissa et finitima cottidianae locutioni,

Auct. Her. 3, 13, 23; cf. Cic. Off. 1, 37, 132:

mollis est oratio philosophorum et umbratilis, etc.... Itaque sermo potius quam oratio dicitur,

id. Or. 19, 64: in argumentis Caecilius poscit palmam, in sermonibus Plautus, i. e. in dialogue, Varr. ap. Non. 374, 9:

soluta oratio, qualis in sermone et epistulis,

Quint. 9, 4, 19:

C. Piso, statarius et sermonis plenus orator,

Cic. Brut. 68, 239:

si quis scribat, uti nos, Sermoni propiora,

Hor. S. 1, 4, 42:

vocem sermoni proximam,

Quint. 11, 3, 162:

ut litigantes quoque a sermone incipiant, ad vociferationem transeant,

Sen. Ep. 15, 6.—Of prose as opposed to poetry:

comoedia... nisi quod pede certo Differt sermoni sermo merus,

Hor. S. 1, 4, 48:

et tragicus plerumque dolet sermone pedestri Telephus et Peleus, etc.,

id. A. P. 95.—

Concr., of verses in a conversational style, a satire:

ille (delectatur) Bioneis sermonibus et sale nigro,

Hor. Ep. 2, 2, 60:

Albi, nostrorum sermonum candide judex,

id. ib. 1, 4, 1:

nec sermones ego mallem Repentes per humum quam res componere gestas,

id. ib. 2, 1, 250.—

With reference to some particular object, common talk respecting any thing, report, rumor (syn.:

fama, rumor): vulgi sermo,

Cic. Fam. 3, 11, 1:

nunc per urbem solus sermo est omnibus, Eum, etc.,

Plaut. Ps. 1, 5, 4:

sermo est totā Asiā dissipatus, Cn. Pompeium, etc.,

Cic. Fl. 6, 14:

mihi venit in mentem multum fore sermonem, me, etc.,

id. Att. 7, 23, 2:

si istiusmodi sermones ad te delati de me sunt, non debuisti credere,

id. Fam. 3, 8, 5 sq.:

in sermonem hominum venire,

id. Verr. 2, 4, 7, § 13:

audita et percelebrata sermonibus res est,

id. Cael. 29, 69; cf.:

vix feram sermones hominum, si, etc.,

id. Cat. 1, 9, 23:

vestrae perigrinantur aures, neque in hoc pervagato civitatis sermone versantur,

this talk of the town, id. Mil. 12, 33:

refrigerato jam levissimo sermone hominum,

id. Fam. 3, 8, 1:

sermones inimicorum effugere,

id. Cael. 16, 38:

sermones lacessere, reprimere,

id. Fam. 3, 8, 7: retudit sermones, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1:

ne putet aliquid oratione meā sermonis in sese aut invidiae esse quaesitum,

of slander, calumny, Cic. Fl. 5, 13:

dabimus sermonem iis, qui, etc.,

give them something to talk about, id. Fam. 9, 3; so,

materiam sermonibus praebere,

Tac. H. 4, 4: cataplus ille Puteolanus, sermo illius temporis, Cic. [p. 1680] Rab. Post. 14, 40 B. and K. dub.; v. Orell. N. cr. —

Transf., a manner of speaking, mode of expression, language, style, diction, etc. (cf. lingua):

sermone eo debemus uti, qui notus est nobis, ne, ut quidam Graeca verba inculcantes jure optimo rideamur,

Cic. Off. 1, 31, 111:

cujus (Terentii) fabellae propter elegantiam sermonis putabantur a C. Laelio scribi,

id. Att. 7, 3, 10:

et sane quid est aliud vetus sermo quam vetus loquendi consuetudo?

Quint. 1, 6, 43; 12, 2, 3.—

A language, the speech of a nation, etc.:

cui (Catulo) non solum nos Latini sermonis, sed etiam Graeci ipsi solent suae linguae subtilitatem elegantiamque concedere,

Cic. de Or. 2, 7, 28:

in Latino sermone,

id. ib. 3, 11, 42:

quae philosophi Graeco sermone tractavissent, ea Latinis litteris mandaremus,

id. Fin. 1, 1, 1:

patrii sermonis egestas,

Lucr. 1, 832; 3, 260:

cum lingua Catonis et Enni Sermonem patrium ditaverit,

Hor. A. P. 57:

aves, quae sermonem imitantur humanum... Agrippina turdum habuit imitantem sermones hominum... lusciniae Graeco atque Latino sermone dociles,

Plin. 10, 42, 59, § 120.—

Of a single expression:

si quis ita legaverit: Fructus annuos, etc., perinde accipi debet hic sermo, ac si, etc.,

Dig. 7, 1, 20; 11, 7, 2, § 1; 28, 5, 29.— Hence, of a single word (late Lat.): deos sermo Graecus est, Cassiod. in Psa. 21, 1.