-
101 indicium
I.Lit.:B.facite indicium, si quis vidit,
Plaut. Cist. 4, 2, 9:id anus mihi indicium fecit,
Ter. Ad. 4, 4, 7; cf. Plaut. Most. 3, 2, 57; id. Mil. 2, 3, 35; Sen. Contr. 4, 26, 6:conjurationis,
Cic. Div. 2, 20, 46:rei alicujus afferre ad aliquem, Auct. Or. pro Dom. 52: deferre ad aliquem,
Tac. A. 2, 28:ea res est Helvetiis per indicium enuntiata,
Caes. B. G. 1, 4:convictus indicio alicujus,
Sall. C. 52, 36: profiteri, to volunteer evidence (before a court, and esp. to escape punishment by turning state's evidence): sed ipse deprehensus, multis hortantibus, indicium profitetur, Sall. J. 35, 6; Plin. Ep. 3, 16, 9; so,offerre,
Tac. A. 11, 35.—Transf.1.A permission to give evidence or turn informer against one's accomplices:2.Vettius reus, cum esset damnatus, erat indicium postulaturus,
Cic. Att. 2, 24, 4:tibi indicium postulas dari,
id. Div. in Caecil. 11, 34. —A reward for giving evidence or informing:II.conscripserunt communiter edictum cum poena atque indicio,
Cic. Off. 3, 20, 80; id. Vat. 11, 25; Petr. 97:alicui indicium dare,
Dig. 12, 5, 4.—In gen., a sign, indication, mark, token, proof: signum vocatur sêmeion, quamquam id quidam indicium, quidam vestigium nominaverunt, per quod alia res intellegitur, ut per sanguinem caedes, Quint. 5, 9, 9; 5, 7, 36:indicia et vestigia veneni,
Cic. Clu. 10, 30:indicia atque argumenta certissima sceleris,
id. Cat. 3, 5, 13:scelerum ostendere, Auct. Har. Resp. 12: parricidiorum,
Cic. Sull. 27, 17:animi, Auct. Cic. ap. Senat. 4: insigne meae erga te benevolentiae,
Cic. Fam. 7, 6, 1:res indicium haec facit, quo pacto, etc.,
Ter. Hec. 4, 1, 31:dare, i. q. ostendere,
Varr. L. L. 9, § 19 Müll.:edere, the same,
Lucr. 2, 556: indicio esse, to serve as proof, be a proof:de se ipse erit,
Ter. Ad. prol. 4:ei rei indicio sunt sexdecim volumina epistu larum,
Nep. Att. 16: quae domus erat ipsa indicio tui crudelissimi dominatus, Auct. Dom. 42.—With rel.-clause:mihi, quale ingenium haberes, indicio fuit oratio,
Ter. Heaut. 2, 4, 4:quam vere de eo foret indicatum, oratio indicio fuit,
Nep. Lys. 3: postquam indicium est factum, dempto auro, etc., after applying the touchstone (index), Vitr. 9, 3. -
102 ingemo
I.Act.:II.alicujus interitum,
Verg. E. 5, 27:caesos ingemunt nati patres,
Sen. Herc. Oet. 1758:jacentem,
Stat. Th. 9, 2.— With inf.:ingemuit citro non satis esse suo,
Mart. 9, 60, 10.—Neutr., to mourn, groan, wail, lament:B.in aliqua re,
Cic. Phil. 2, 26, 64:agris,
Tac. G. 46.—With dat.:exsiliis alicujus,
Ov. P. 2, 5, 8:ingemens laboribus,
Hor. Epod. 5, 31:conditioni suae,
Liv. 36, 28, 9; Suet. Vesp. 15:aratro,
Verg. G. 1, 46.—Transf., of inanim. things:ingemuit solum,
Ov. M. 14, 407:limen,
id. ib. 4, 450:omne nemus ingemuit alis,
Val. Fl. 1, 577. -
103 inhio
I.In gen.A.Lit.:B.ora inhiasse luporum,
Stat. Th. 1, 626.—Trop., to gape with amazement, etc.:II.inhians Cerberus,
Verg. G. 4, 483:attonitis inhians animis,
id. A. 7, 814.—In partic., to open the mouth wide, to gape at.A.Lit.:B.Romulus lactens, uberibus lupinis inhians,
Cic. Cat. 3, 8, 19:gazis inhians,
Sen. Herc. Fur. 166:praedae,
Val. Fl. 2, 531: pecudumque reclusis Pectoribus inhians, spirantia consu, lit exta, Verg. A. 4, 64.—With acc.:postes,
to gape at, Verg. G. 2, 463.—Transf., to gaze at with eagerness, regard with longing (cf.:capto, appeto, sitio): congestis saccis,
Hor. S. 1, 1, 71:inhians in te, dea,
Lucr. 1, 36; Just. 17, 3, 4; Flor. 3, 11, 2; Tac. A. 4, 12; 11, 1; 12, 59 al.:lucro,
Sen. Contr. 3, 22, 11:omnia, quibus vulgus inhiat,
id. Ep. 102, 27; Val. Max. 7, 2, ext. 1:dictis,
to hear eagerly, attend closely to, Val. Fl. 5, 469; Suet. Ter. 1.—With acc. ( poet. and rare, except in Plaut.):hereditatem alicujus,
Plaut. Stich. 4, 2, 25:aurum,
id. Aul. 2, 2, 17: mortem alicujus, Caecil. ap. Gell. 2, 23, 10; Plaut. Truc. 2, 3, 18:bona mea,
id. Mil. 3, 1, 121:inhiat quod nusquam est miser,
id. ib. 4, 4, 62. -
104 inrumpo
I.Lit.(α).With advv. or prepp.:(β).cesso huc intro inrumpere?
Ter. Eun. 5, 6, 26:nec inrumpo, quo non licet ire,
Ov. P. 1, 7, 23:quocunque,
id. Tr. 2, 305:qua irrumpens oceanus, etc.,
Plin. 3 prooem. §3: in castra,
Cic. Div. 1, 24, 50; Caes. B. G. 4, 14; 6, 36:in eam partem hostium,
id. ib. 5, 43:in medios hostes,
id. ib. 7, 50:in castellum,
id. B. C. 3, 67:cum telis ad aliquem,
Sall. C. 50, 2:ad regem,
Vulg. 4 Reg. 3, 26:mare in aversa Asiae,
Plin. 6, 13, 15, § 36:intra tecta,
Sen. Oct. 732:tellurem irrumpentem in sidera,
Sil. 15, 167: se in curiam, Varr. ap. Non. 263, 21:irrumpentis in curiam turbae,
Suet. Calig. 14:in Macedoniam,
Just. 24, 6, 1:vacuos in agros,
Luc. 2, 441.—With acc.:(γ).quin oppidum irrumperent,
Caes. B. C. 2, 13. 4:domum alicujus,
id. ib. 3, 111, 1:portam,
Sall. J. 58, 1; 25, 9:castra,
Just. 2, 11, 15:interiora domus irrumpit limina,
Verg. A. 4, 645:moenia Romae,
Sil. 13, 79:stationes hostium,
Tac. H. 3, 9:Italiam,
id. ib. 4, 13:Karthaginem,
Plin. 35, 4, 7, § 23:cubiculum,
Suet. Claud. 37:triclinium,
id. Vesp. 5:vacuam arcem,
Sil. 2, 692.—With dat.:(δ).thalamo,
Verg. A. 6, 528:templo,
Sil. 2, 378:trepidis,
id. 9, 365:sacris muris,
id. 10, 368:tectis,
id. 13, 176.—Absol.:II.cum irrumpere nostri conarentur,
Caes. B. C. 3, 67:ad primum gemitum,
upon the first groan, Suet. Oth. 11:dixit et irrupit,
Ov. F. 6, 453:cognoscit hostes pluribus agminibus inrupturos,
Tac. Agr. 25.—Trop., to break or rush in or upon; to intrude upon, invade, attack, interrupt:B.quo modo in Academiam irruperit,
Cic. Ac. 2, 44, 136:imagines in animos per corpus irrumpunt,
id. ib. 2, 40, 125:in alicujus patrimonium,
id. de Or. 3, 27, 108:luxuries in domum irrupit,
id. ib. 3, 42, 168:in nostrum fletum,
id. Lig. 5, 13:calamitates, quae ad me irruperunt,
Sen. Ep. 117:irrumpet adulatio,
Tac. H. 1, 15: grammatici ad prosopopoeias usque... irrumpunt, venture upon, i. e. presume to teach, Quint. 2, 1, 2:Deos,
i. e. boldly inquire the will of the gods, Stat. Achill. 1, 508:Phoebe, hanc dignare irrumpere mentem,
to enter, inspire, id. Th. 10, 341:animos populi,
Luc. 1, 470; 5, 167:extremique fragor convexa irrupit Olympi,
id. 7, 478.— -
105 inruo
irrŭo ( inr-), rŭi, 3, v. n. [in-ruo], to rush or force one ' s way into, invade, press into, make an attack upon.I.Lit.:(β).ilico equites jubet dexterā inruere,
Plaut. Am. 1, 1, 88 (dub.;Ussing, inducere): quam mox inruimus?
Ter. Eun. 4, 7, 18:irruimus ferro,
Verg. A. 3, 222:in aedis alienas,
Ter. Ad. 1, 2, 8:in mediam aciem,
Cic. Fin. 2, 19, 61:in aliquem,
id. Dom. 45:super collum alicujus,
to embrace eagerly, Vulg. Gen. 46, 29:super gladium suum,
id. 1 Par. 10, 4.—With dat.:(γ).flammis,
Claud. Cons. Mall. Theod. 194.—With acc.:(δ).proximos agros,
Front. 1, 5, 16:Rhodopen,
Claud. IV. Cons. Hon. 50:Alpes,
id. Epigr. 77, 5:has terras, of waters,
Amm. 17, 13, 4.—With se:II.vide ne ille huc prorsus se irruat,
Ter. Ad. 4, 2, 11.—Trop., to force one ' s way into, rush into, enter eagerly into or upon, seize upon:(β).in alienas possessiones,
Cic. de Or. 1, 10, 41:verecunda debet esse translatio, ut deducta esse in alienum locum, non irruisse videatur,
id. ib. 3, 41, 165:in odium alicujus et offensionem,
to incur, id. Verr. 1, 12, 35:inruente in se Spiritu Dei,
Vulg. Num. 24, 2:permulta sunt circumspicienda, ne quid offendas, ne quo irruas,
make a hasty blunder in speaking, Cic. de Or. 2, 74, 301.—With dat.:cladibus,
Luc. 7, 60. -
106 insector
I.Lit.:B.impios agitant insectanturque furiae,
Cic. Leg. 1, 14, 40; cf. id. Div. 2, 70, 144:aliquem hastis,
Plaut. Capt. 3, 4, 17:aliquem verberibus,
to pursue with blows, Tac. A. 1, 20.—Transf.: assiduis herbam insectabere rastris, pursue the weeds with diligent hoes, i. e. diligently extirpate them, Verg. G. 1, 155.—II.Trop., to pursue with words, to censure, blame, rail at, inveigh against, speak ill of (with exagitare):indices,
Cic. Att. 1, 16, 8:insector ultro, atque insto accusatori: insector, inquam, et flagito testes,
id. Font. 1; cf. id. Planc. 19, 48:aliquem maledictis,
id. Fin. 2, 25, 80:acerbius in aliquem invehi insectarique vehementius,
id. Lael. 16, 57:aliquem inimice,
id. N. D. 1, 3, 5:audaciam improborum,
id. Att. 10, 1, 4:injuriam alicujus,
id. ib. 5, 17:librariorum inscientiam,
Quint. 9, 4, 39:vitia,
id. 10, 1, 65:praetextam demissam ad talos,
id. 5, 13, 39 al.:damnum amissi corporis,
to reproach, upbraid with, Phaedr. 3, 11, 3:de legitima insectandi alicujus causa composita oratione,
Paul. Sent. 5, 4, 15:obsceno nomine,
id. ib. 5, 4, 21. -
107 interventus
I.Lit.A.Of persons:B.interventus alicujus,
Cic. Part. 8, 30:Caleni et Calvenae,
id. Att. 16, 11, 1:Pomptini,
id. Cat. 3, 3, 6:hominum,
Liv. 26, 19:Alexandri,
Just. 11, 1, 7. —Of inanim. and abstr. things, a coming between, intervention, occurrence:II.id proelium diremit nox interventu suo,
Plaut. Am. 1, 1, 99:amnis alicujus interventu arceri,
Plin. 29, 3, 12, § 52:solem interventu lunae occultari,
id. 2, 10, 7, § 47:noctis,
Caes. B. G. 3, 15:malorum,
Cic. N. D. 1, 40:interventu feriarum impediri,
Dig. 4, 6, 26, § 7.—Transf., interposition, mediation, assistance: principis, Trajan. ad Plin. Ep. 10, 68:judicis,
Dig. 33, 1, 7:sponsorum,
i. e. bail, Suet. Caes. 18. —Esp., in a suit at law, the substitution of a new plaintiff or defendant, Gai. Inst. 3, 176. -
108 irrumpo
I.Lit.(α).With advv. or prepp.:(β).cesso huc intro inrumpere?
Ter. Eun. 5, 6, 26:nec inrumpo, quo non licet ire,
Ov. P. 1, 7, 23:quocunque,
id. Tr. 2, 305:qua irrumpens oceanus, etc.,
Plin. 3 prooem. §3: in castra,
Cic. Div. 1, 24, 50; Caes. B. G. 4, 14; 6, 36:in eam partem hostium,
id. ib. 5, 43:in medios hostes,
id. ib. 7, 50:in castellum,
id. B. C. 3, 67:cum telis ad aliquem,
Sall. C. 50, 2:ad regem,
Vulg. 4 Reg. 3, 26:mare in aversa Asiae,
Plin. 6, 13, 15, § 36:intra tecta,
Sen. Oct. 732:tellurem irrumpentem in sidera,
Sil. 15, 167: se in curiam, Varr. ap. Non. 263, 21:irrumpentis in curiam turbae,
Suet. Calig. 14:in Macedoniam,
Just. 24, 6, 1:vacuos in agros,
Luc. 2, 441.—With acc.:(γ).quin oppidum irrumperent,
Caes. B. C. 2, 13. 4:domum alicujus,
id. ib. 3, 111, 1:portam,
Sall. J. 58, 1; 25, 9:castra,
Just. 2, 11, 15:interiora domus irrumpit limina,
Verg. A. 4, 645:moenia Romae,
Sil. 13, 79:stationes hostium,
Tac. H. 3, 9:Italiam,
id. ib. 4, 13:Karthaginem,
Plin. 35, 4, 7, § 23:cubiculum,
Suet. Claud. 37:triclinium,
id. Vesp. 5:vacuam arcem,
Sil. 2, 692.—With dat.:(δ).thalamo,
Verg. A. 6, 528:templo,
Sil. 2, 378:trepidis,
id. 9, 365:sacris muris,
id. 10, 368:tectis,
id. 13, 176.—Absol.:II.cum irrumpere nostri conarentur,
Caes. B. C. 3, 67:ad primum gemitum,
upon the first groan, Suet. Oth. 11:dixit et irrupit,
Ov. F. 6, 453:cognoscit hostes pluribus agminibus inrupturos,
Tac. Agr. 25.—Trop., to break or rush in or upon; to intrude upon, invade, attack, interrupt:B.quo modo in Academiam irruperit,
Cic. Ac. 2, 44, 136:imagines in animos per corpus irrumpunt,
id. ib. 2, 40, 125:in alicujus patrimonium,
id. de Or. 3, 27, 108:luxuries in domum irrupit,
id. ib. 3, 42, 168:in nostrum fletum,
id. Lig. 5, 13:calamitates, quae ad me irruperunt,
Sen. Ep. 117:irrumpet adulatio,
Tac. H. 1, 15: grammatici ad prosopopoeias usque... irrumpunt, venture upon, i. e. presume to teach, Quint. 2, 1, 2:Deos,
i. e. boldly inquire the will of the gods, Stat. Achill. 1, 508:Phoebe, hanc dignare irrumpere mentem,
to enter, inspire, id. Th. 10, 341:animos populi,
Luc. 1, 470; 5, 167:extremique fragor convexa irrupit Olympi,
id. 7, 478.— -
109 irruo
irrŭo ( inr-), rŭi, 3, v. n. [in-ruo], to rush or force one ' s way into, invade, press into, make an attack upon.I.Lit.:(β).ilico equites jubet dexterā inruere,
Plaut. Am. 1, 1, 88 (dub.;Ussing, inducere): quam mox inruimus?
Ter. Eun. 4, 7, 18:irruimus ferro,
Verg. A. 3, 222:in aedis alienas,
Ter. Ad. 1, 2, 8:in mediam aciem,
Cic. Fin. 2, 19, 61:in aliquem,
id. Dom. 45:super collum alicujus,
to embrace eagerly, Vulg. Gen. 46, 29:super gladium suum,
id. 1 Par. 10, 4.—With dat.:(γ).flammis,
Claud. Cons. Mall. Theod. 194.—With acc.:(δ).proximos agros,
Front. 1, 5, 16:Rhodopen,
Claud. IV. Cons. Hon. 50:Alpes,
id. Epigr. 77, 5:has terras, of waters,
Amm. 17, 13, 4.—With se:II.vide ne ille huc prorsus se irruat,
Ter. Ad. 4, 2, 11.—Trop., to force one ' s way into, rush into, enter eagerly into or upon, seize upon:(β).in alienas possessiones,
Cic. de Or. 1, 10, 41:verecunda debet esse translatio, ut deducta esse in alienum locum, non irruisse videatur,
id. ib. 3, 41, 165:in odium alicujus et offensionem,
to incur, id. Verr. 1, 12, 35:inruente in se Spiritu Dei,
Vulg. Num. 24, 2:permulta sunt circumspicienda, ne quid offendas, ne quo irruas,
make a hasty blunder in speaking, Cic. de Or. 2, 74, 301.—With dat.:cladibus,
Luc. 7, 60. -
110 jaceo
jăcĕo, cŭi, cĭtum ( fut. part. jaci-turus, Stat. Th. 7, 777), 2, v. n. [ intr. of jacio; lit., to be thrown or cast; hence], to lie.I.Lit.A.In gen.:B.in limine,
Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118:stratum ad pedes alicujus,
id. Quint. 31, 96; id. Q. Fr. 2, 5, 2:alicui ad pedes,
id. Verr. 2, 5, 49, § 129:in lecto,
id. Phil. 2, 18, 45; Juv. 6, 269:in ignota harena,
Verg. A. 5, 871:Tyrio sublimis in ostro,
Ov. H. 12, 179:in viridi gramine,
id. Am. 1, 14, 22:in teneris dominae lacertis,
id. ib. 1, 13, 5:in solo,
id. M. 2, 420:in viduo toro,
id. H. 16, 316:in gremio,
id. ib. 9, 136;11, 4: in servi complexibus,
Juv. 6, 279;for which: saxum campo quod forte jacebat,
Verg. A. 12, 897:deserto lecto,
Ov. H. 1, 7:saxo,
id. M. 6, 100:gremio mariti,
Juv. 2, 120:in aversa ora,
Ov. H. 12, 63:super corpus alicujus,
id. F. 2, 836:somno,
Verg. E. 6, 14:spissa harena,
id. A. 6, 336:humo,
Ov. A. A. 2, 238:nudus humi jacet,
Lucr. 5, 224; Cic. Cat. 1, 10, 26; Ov. Am. 3, 1, 12:humi ante lectum jacens,
Suet. Oth. 7:mecum inter salices lenta sub vite jacere,
Verg. E. 10, 40:sub alta platano,
Hor. C. 2, 11, 14:strata jacent sub arbore poma,
Verg. E. 7, 54.— Absol.:Tityos jacet alitis esca,
Verg. Cul. 237:vittae jacentes,
Tib. 2, 5, 53:pisces jacentes,
i. e. flatfish, Col. 8, 17, 9.—In partic.1.Of sick persons, to lie ill, to be sick:2.cura ut valeas, ne ego te jacente bona tua comedim,
Cic. Fam. 9, 20:cum tristj morbo defessa jaceres,
Tib. 1, 5, 9:hic facit ut jaceas,
Ov. H. 20, 173:graviter,
Plin. Ep. 5. 9:sine spe,
Sen. Ep. 101, 3.—To lie dead, to have fallen:3.Aeacidae telo jacet Hector,
Verg. A. 1, 99; 10, 737:corpora per campos ferro quae fusa jacebant,
id. ib. 11, 102:cum primi occidissent, proximi jacentibus insisterent,
Caes. B. G. 2, 27, 3; 7, 25, 3:neminem jacentem veste spoliavit,
Nep. Thras. 2, 6; cf.:spolia jacentis hostium exercitus,
Liv. 44, 45:ne inultos imperatores suos jacere sinerent,
id. 25, 37:qui bene pro patria cum patriaque jacent,
Ov. H. 3, 106:Arge, jaces!
id. M. 1, 720: morte jacent merita, id. F. 3, 707:fratri jacet,
killed by his brother, Sil. 15, 650:rupto jacuit corpore (rana),
Phaedr. 1, 24, 10:jacuit Catilina cadavere toto,
Juv. 10, 288.—To be or lie long anywhere, to linger, tarry, stop at a place:4.pernam, glandium, sumen facito in aqua jaceant,
Plaut. Ps. 1, 2, 33:Brundusii,
to stay long at, Cic. Att. 11, 6, 2.—Geographically, to lie, be situate, = esse, situm esse (not in Cic. or Cæs.): jacet Vada inter Appenninum et Alpis, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 2; Liv. 5, 48, 2; 6, 30, 5; 22, 3, 3:5.inter Taurum montem jacet et Hellespontem,
Nep. Eum. 3, 2 saep.:quae gens jacet supra Ciliciam,
id. Dat. 4:ad vesperam jacentis terrae,
Plin. 18, 25, 57, § 216:summo in vertice montis Planities ignota jacet,
Verg. A. 11, 527:quod urbes in planis jaceant,
Just. 22, 5, 5:alio patriam quaerunt sub sole jacentem,
Verg. G. 2, 512:jacet extra sidera tellus,
id. A. 6, 795; cf.:pallente sub umbra Cimmerias jacuisse domos,
Sil. 12, 132:inter eos solemque jacent immania ponti aequora,
Lucr. 4, 412; cf.:Cyclades et Sporades per quingenta milia in longitudinem... jacent,
extend, Plin. 4, 12, 23, § 71.—To be low, flat, level:6.jacentia et plana urbis loca,
Tac. H. 1, 86:despiciens terras jacentīs,
Verg. A. 1, 224:praetervehor Thapsum jacentem,
id. ib. 3, 689; Val. Fl. 4, 712:quaeque jacent valles,
Ov. F. 2, 392; Just. 22, 5, 5:jacentes campos,
Luc. 4, 52:summo despexit ab aethere terras Infelix Phaëthon penitus penitusque jacentes,
Ov. M. 2, 178.—Esp., of the sea, to be level, quiet, lie still:7.mediusque jacet sine murmure pontus,
Luc. 1, 260; 5, 434:servatum bello jacuit mare,
id. 3, 523:planum mare,
Juv. 12, 62:stagna jacentia,
Sil. 5, 583.—To lie in ruins, be broken down: cui nec arae patriae domi stant, fractae et disjectae jacent, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. Rel. v. 115 Vahl.):8.jacent, Ilion ingens,
Ov. M. 13, 505:ausa et jacentem visere regiam vultu sereno,
Hor. C. 1, 37, 25:Troja jacet certe,
Ov. H. 1, 3:vetus Thebe jacet,
Juv. 15, 6.—To hang loose:9.vagi crines per colla jacebant,
Ov. M. 2, 673; id. A. A. 3, 236:jacentia lora,
lying loose on the horse's neck, id. M. 2, 201; cf., of clothing, etc.: juvenes timidaeque puellae Praeverrunt latas veste jacente vias,
id. Am. 3, 13, 24:demissa jacent tibi pallia terrae,
id. ib. 3, 2, 25; id. A. A. 153.—Of the eyes, face, etc., to be cast down, fixed on the ground:II.vultusque attolle jacentes,
Ov. M. 4, 144:jacentes Vix oculos tollens,
id. ib. 11, 618.Trop.A.To be indolent or inactive, not to come forward:B.in pace jacere, quam in bello vigere maluit. Quamquam ille quidem numquam jacuit,
Cic. Phil. 10, 7, 14:C. Marius cum a spe consulatus longe abesset et jam septimum annum post praeturam jaceret,
id. Off. 3, 20, 79:ars tua, Tiphy, jacet, si non sit in aequore fluctus,
Ov. Tr. 4, 3, 77:at mea numina tandem fessa jacent,
Verg. A. 7, 298.—To be cast down, dejected:C.Gnaeus noster ut totus jacet,
Cic. Att. 7, 21, 1:ne jaceam? quis unquam minus,
id. ib. 12, 40, 2:jacet in maerore meus frater,
id. ib. 10, 4; id. Phil. 12, 2:militum jacere animos,
Liv. 10, 35.—To lie prostrate:D.victa jacet pietas,
Ov. M. 1, 149:nobilitas sub amore jacet,
id. H. 4, 161:Africani, Marii, Sullae, Pompeii infra Pallantis laudes jacebant,
Plin. Ep. 8, 6, 2:justitia vacillat, vel jacet potius,
Cic. Off. 3, 33, 118:humana cum vita jaceret, oppressa gravi sub religione,
Lucr. 1, 63.—To be refuted, overcome, disproved, to fail:E.jacent suis testibus, qui Clodium negant Romam fuisse rediturum, etc.,
Cic. Mil. 18, 47:jacet omnis ratio Peripateticorum,
id. Fin. 5, 28, 86:jacet igitur tota conclusio,
id. Div. 2, 51, 106.—To lie dormant, be disused or neglected, to be of no avail:F.cum leges nihil valebant, cum judicia jacebant,
Cic. Par. 4, 1:tota Capua et omnis hic delectus jacet,
id. Att. 7, 22: dici non potest, quomodo hic omnia jaceant, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6:justitia jacet,
Cic. Off. 3, 33:maximas virtutes jacere omnes necesse est voluptate dominante,
id. Fin. 2, 35, 117; Quint. 9, 2, 4.—To be despised, in no esteem:G.cum jacerent pretia praediorum,
Cic. Rosc. Com. 12, 33:ut neque jacere regem pateremur,
id. Fam. 1, 5, 3:sed nunc omnia ista jacere puto, propter nummorum caritatem,
are cheap, id. Att. 9, 9, 4: dat census honores, Census amicitias:pauper ubique jacet,
Ov. F. 1, 218; id. R. Am 139.—To lie idle, neglected, or unemployed:H.cur tamdiu jacet hoc nomen in adversariis,
Cic. Rosc. Com. 3:quomodo tibi tanta pecunia extraordinaria jacet?
id. ib. 1:quae (pecuniae) vereor, ne otiosae jaceant,
Plin. Ep. 10, 62, 1:nonne justius erit proximo cuique bonorum possessionem dari, ne bona jaceant,
that they be not without an owner, Dig. 37, 3, 1.—To lie open, be obvious, to be known, be at hand:I.neque ex alio genere (verborum) ad usum cottidianum, alio ad scenam pompamque sumuntur, sed ea nos cum jacentia sustulimus e medio,
Cic. de Or. 3, 45, 177.—Of speech or language, to be languid, lifeless, dull:quibus detractis, jacet (oratio),
Quint. 9, 2, 4:jacens oratio,
Gell. 1, 11, 15; cf. Quint. 8, 5, 32. -
111 judicium
jūdĭcĭum, ii, n. [judex], a judgment, i. e. a judicial investigation, trial; a judicial sentence (class.).I.Lit.:II.omnia judicia aut distrahendarum controversiarum aut puniendorum maleficiorum causā reperta sunt,
Cic. Caecin. 2:dignitatis meae,
concerning, id. Brut. 1, 1:praetor judicium prius de probro, quam de re fieri maluit,
id. Quint. 2:de alicujus meritis judicia facere,
id. Or. 41, 140:de mea fide,
id. Fam. 11, 29, 2:de se,
Caes. B. G. 1, 41, 2:inter sicarios,
for assassination, Cic. Rosc. Am. 5, 11:adducere causam aliquam in judicium,
id. Opt. Gen. Or. 7, 18:judicio aliquid defendere,
id. Quint. 20, 62:agere,
to settle a dispute, Plin. 9, 35, 58, § 120: ferre, to give his vote; of a judge (different from sententiam ferre, to pass sentence), Cic. Tog. Cand. p. 525 Orell.:exercere,
id. Q. Fr. 2, 16, 3:vocare aliquem in judicium,
to summon before court, id. Balb. 28, 64:judicio quempiam arcessere,
to sue, id. Fl. 6, 14:sistere in judicium,
to set before the court, Dig. 2, 5, 4: dare, to allow, grant a trial, of the prætor who proposes the judges:in Lurconis libertum judicium ex edicto dedit,
Cic. Fl. 35, 88:judicium accipere, suscipere,
to undertake a legal trial, id. Quint. 20, 62; Dig. 5, 3, 7:pati,
to submit to, Cic. Quint. 20, 63:damnatus inani judicio Marius,
Juv. 1, 48. —Transf.A.A court of justice:B.at ille in judicium venit,
Nep. Ep. 8:judicium clauserat militibus armatis,
Quint. 4, 2, 25. —Beyond the legal sphere, a judgment, decision, opinion with regard to any thing:C.meum semper judicium fuit, omnia nostros invenisse per se sapientius quam, etc.,
Cic. Tusc. 1, 1, 1:decima legio per tribunos militum ei gratias egit, quod de se optimum judicium fecisset,
Caes. B. G. 1, 41:judicium facere, quanti quisque sibi faciendus esset,
to judge, decide, Cic. Fam. 13, 29, 1:meo judicio,
in my judgment, according to my opinion, id. Brut. 8, 32; Quint. 9, 3, 59:ex alicujus judicio,
Cic. Rosc. Am. 37, 108: de quo homine vos tanta et tam praeclara judicia fecistis, i. e. by conferring honors on him, id. de Imp. Pomp. 15, 43.—The power of judging, judgment, discernment:D.studio optimo, judicio minus firmo praeditus,
Cic. Or. 7, 24; id. Fam. 9, 6, 4:intellegens,
id. Opt. Gen. Or. 4, 11:subtile,
Hor. Ep. 2, 1, 242:si quid mei judicii est,
if I can judge of it, Cic. Fin. 2, 12, 36:videor id judicio facere,
i. e. with discretion, good judgment, id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18; so Caes. B. G. 5, 27; Cic. Div. 2, 13, 30 dub.:adhibere,
Tac. H. 1, 83:acri judicio perpendere aliquid,
Lucr. 2, 1042.—Judicial harangues, speeches in court:illa mala judicia,
Quint. 10, 1, 70. -
112 lacero
lăcĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [lacer], to tear to pieces, to mangle, rend, mutilate, lacerate (class., esp. in the trop. sense; syn.: lanio, discerpo).I.Lit.:B.quin spolies, mutiles, laceres quemquam nacta sis,
Ter. Hec. 1, 1, 8: lacerat lacertum Largi mordax Memmius, Crass. ap. Cic. de Or. 2, 59, 240:corpus uti volucres lacerent in morte feraeque,
Lucr. 3, 880:membra aliena,
Juv. 15, 102; cf.: lacerato corpore, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 95 Vahl.):morsu viscera, Cic. poët. Tusc. 2, 8: ora, comas, vestem lacerat,
Ov. M. 11, 726:amictus,
Sil. 13, 389:genas,
Ov. Tr. 3, 3, 51:verbere terga,
id. F. 2, 695:Tum autem Syrum impulsorem, vah, quibus illum lacerarem modis,
Ter. Ad. 3, 2, 17:tergum virgis,
Liv. 3, 58; 26, 13:unguibus cavos recessus luminum,
Sen. Oedip. 968:quid miserum laceras?
Verg. A. 3, 41:ferro,
Hor. C. 3, 27, 46:loricam,
Verg. A. 12, 98: lacerari morsibus saevis canum, Phaedr. 1, 12, 11:ferae corpus lacerabant,
Petr. 115 sq.:carnes dentibus,
Vulg. Job, 13, 4; id. Gen. 40, 19.—Esp.1.To break up, to wreck, shatter:2.navem Ulixis,
Ov. P. 3, 6, 19:majorem partem classis,
Vell. 2, 79, 3:naves,
Liv. 29, 8:navigia,
Curt. 4, 3, 18:lecticam,
Suet. Aug. 91.—To cut up, carve:3.obsonium,
Petr. 36:anserem,
id. 137; 74.—To waste, plunder: cum Hannibal terram Italiam laceraret atque vexaret, Cato ap. Serv. Verg. E. 6, 7, 6:II.orbem,
Juv. 4, 37.—Trop.A.To tear to pieces with words, to censure, asperse, abuse, rail at:B.obtrectatio invidiaque, quae solet lacerare plerosque,
Cic. Brut. 42, 156:optimum virum verborum contumeliis,
id. Phil. 11, 2:aliquem probris,
Liv. 31, 6:Pompeium dempto metu lacerant,
Sall. H. 3, 61, 21 Dietsch:meque vosque male dictis,
id. J. 85, 26:famam alicujus,
to slander, calumniate, id. 38, 54:alicujus carmina,
Ov. P. 4, 16, 1:lacerari crebro vulgi rumore,
Tac. A. 15, 73.—To distress, torture, pain, afflict:C.intolerabili dolore lacerari,
Cic. Ac. 2, 8, 23:quam omni crudelitate lacerastis,
id. Dom. 23, 59:quid laceras pectora nostra morā?
Ov. H. 15, 212:meus me maeror cottidianus lacerat et conficit,
Cic. Att. 3, 8, 2; cf.:aegritudo lacerat, exest animum planeque conficit,
id. Tusc. 3, 13, 27.—To ruin, destroy, dissipate, squander, waste:male suadendo et lustris lacerant homines,
Plaut. Curc. 4, 2, 22:patriam omni scelere,
Cic. Off. 1, 17, 57:bonorum emptores, ut carnifices, ad reliquias vitae lacerandas et distrahendas,
to scatter, disperse, Cic. Quint. 15, 50:pecuniam,
to squander, id. Verr. 2, 3, 70, § 164:lacerari valde suam rem,
Plaut. Merc. 1, 1, 48; cf.:bona patria manu, ventre,
to lavish, squander, Sall. C. 14, 2:diem,
to waste, Plaut. As. 2, 2, 25; id. Stich. 3, 1, 45. -
113 matrimonium
mātrĭmōnĭum, ii, n. [mater], wedlock, marriage, matrimony.I.Lit. (class.):II.ire in matrimonium,
i. e. to be married, Plaut. Trin. 3, 3, 4:in matrimonium dare, opp. in concubinatum,
id. ib. 3, 2, 65: alicujus tenere, to be one's spouse:te Q. Metelli matrimonium tenuisse sciebas,
Cic. Cael. 14, 34:in matrimonium dare alicui filiam suam,
to give in marriage, Caes. B. G. 1, 3:in matrimonium ducere alicujus filiam,
to marry, Cic. Clu. 44, 125:in matrimonium petere sibi aliquam,
to ask in marriage, Suet. Caes. 27:in matrimonium collocare,
to give in marriage, Cic. Div. 1, 46, 104:in matrimonium collocare (filiam),
Gai. Inst. 2, 235; 238:locare in matrimonio stabili et certo,
to take in marriage, marry, id. Phil. 2, 18, 44:matrimonio uxorem exigere,
to put her away, repudiate her, Plaut. Merc. 4, 6, 6; so,matrimonio exturbare,
Tac. A. 11, 12:dimittere aliquam e matrimonio,
to put her away, to repudiate, divorce her, Suet. Tib. 49:justum matrimonium est, si, etc.,
lawful marriage, Ulp. Fragm. 5, 2:non justo contractum,
Gai. Inst. 1, 87.—Transf., in plur., married women, wives (post-Aug.):matrimonia et pecudes hostium praedae destinare,
Tac. A. 2, 13 fin.; Suet. Caes. 52:severius matrimonia sua viri coercerent,
Just. 3, 3; 3, 5; 18, 5:matrimonia a finitimis petita,
Flor. 1, 1, 10. -
114 memoria
mĕmŏrĭa, ae, f. [memor].I.The faculty of remembering, memory, recollection (class.):II.ubi me fugiet memoria,
Plaut. Bacch. 1, 1, 2:Edepol, memoria's optumad,
id. Mil. 1, 1, 45:bona,
Cic. Att. 8, 4, 2:segnis ac lenta,
Sen. Ep. 74, 1:tenacissima,
Quint. 1, 1, 19:Hortensius memoriā tantā fuit, ut, etc.,
Cic. Brut. 88, 301:hoc in memoria mea penitus insedit,
id. de Or. 2, 28, 122:in memoriam redigere,
to recall to mind, recollect, id. Fam. 1, 9, 9; so,in memoriam reducere,
id. Inv 1, 52, 98 memoriā comprehendere, to hold in the memory, commit to memory, id. do Or. 1, 34, 154:memoriā tenere,
id. Sen. 4, 12; Caes. B. G. 1, 14:memoriā custodire,
Cic. de Or. 1, 28, 127:memoriam agitare,
to exercise the memory, Quint. 1, 8, 14:habere in memoriā,
to remember, Ter. And. 1, 1, 13:hoc est mihi in memoriā,
in my recollection, Cic. Sull. 13, 37:deponere aliquid ex memoriā,
to forget a thing, id. ib. 6, 18:memoriam alicujus deponere,
to forget, Caes. B. G. 1, 14:si memoria fefellerit,
Quint. 11, 3, 127:hoc fugit memoriam meam,
has escaped my recollection, id. 4, 5, 3:Carthaginem excidisse de memoriā,
Liv. 29, 19, 12; cf.:memoriā cedere,
id. 2, 33, 9:memoriā abire,
id. 2, 4, 2 ut mea memoria est, Cic. Att. 13, 31, 4:ex memoriā exponam,
from memory, id. Cat. 3, 6, 13.—Memory, remembrance:B.si quid faciendumst mulieri male... Ibi ei inmortalis memoriast meminisse,
Plaut. Mil. 3, 3, 15: verterunt sese memoriae, remembrances are altered, i. e. times are changed, id. Truc. 2, 1, 10:memoriā dign' viri,
Cic. Fin. 5, 1, 2:nostrae,
id. Fam. 8, 3, 3:memoriae prodere sermonem alicujus,
to hand down to posterity, to leave in writing, to record, id. de Or. 3, 4, 14:memoriam prodere,
to transmit, hand down, Caes. B. G. 1, 13:traditur memoriae, prolapsum cecidisse,
it is related, Liv. 5, 21:vivit, vivetque per omnium saeculorum memoriam,
Vell. 2, 66, 5:(oratio) ad memoriam laudum domesticarum,
Cic. Brut. 16, 62:quorum memoria et recordatio jucunda sane fuit,
id. ib. 2, 9:memoria immortalis,
Nep. Att. 11, 5.—Transf.1.The time of remembrance, period of recollection, time:2.multi superiori memoriā se in alias civitates contulerunt,
in earlier times, Cic. Balb. 12, 28:Cratippus princeps hujus memoriae philosophorum,
in our time, at the present time, id. Off. 3, 2, 5:quod persaepe et nostrā, et patrum memoriā acci dit,
id. Font. 7, 13:usque ad nostram memoriam,
id. Imp. Pomp. 18, 54:quod in omni memoriā est omnino inauditum,
id. Vatin. 14, 33:post hominum memoriam,
since the memory of man, id. Cat. 1, 7, 16:paulo supra hanc memoriam,
a little before this, a short time since, Caes. B. G. 6, 19.—An historical account, relation, narration:b.liber, quo iste omnium rerum memoriam breviter complexus est,
Cic. Brut. 3, 14:de Magonis interitu duplex memoria prodita est,
Nep. Hann. 8, 2:memoriam vitae prosā oratione composuit,
Suet. Claud. 1 fin. —Concr., a written account, narrative, memoir:c.quispiam ex his, qui se ad litteras memoriasque veteres dediderat,
Gell. 2, 21, 6:in veteribus memoriis scriptum legimus,
id. 4, 6, 1; 7, 8, 1:sine ullā pristini auctoris memoriā,
Suet. Dom. 5.—(Eccl. Lat.) A monument, esp. a Christian church as a memorial of a saint or monument of a martyr:III.in memoriā Cypriani manere,
Aug. Conf 5, 8, 3: memoriae martyrum templis deorum succedunt, id. Civ. Dei, 26, 5;22, 8, 11 and 12 al.: memoriam sibi et suis com parare,
Inscr. Grut. 827, 8.—Personified, the goddess of memory, = Mnemosyne, Afran. ap. Gell. 13, 8, 3:Jovis (filias, ex memoria uxore,
Arn. 3, c. 37. -
115 mentio
1.mentĭo, ōnis, f. [from root man-, men-; v. memini], a calling to mind, a cursory speaking of, a making mention, mentioning, naming, mention:2.civitatis,
Cic. Verr. 2, 5, 64, § 166:casu in eorum mentionem incidi,
accidentally happened to mention them, id. Div. in Caecil. 15, 50:tui,
mention of you, id. Att. 5, 9, 3:Graecorum,
Juv. 3, 114.—With a foll. ut:mentionem fecit, ut reperirem, etc.,
Plaut. Cist. 1, 2, 15:mentione illatā a tribunis, ut liceret,
Liv. 4, 1, 2; 4, 8, 4:mentionem facere alicujus rei,
to make mention of a thing, mention it, Cic. Rosc. Am. 2, 5:mentionem de aliquā re,
id. Agr. 3, 2, 4:de quo feci supra mentionem,
id. Leg. 3, 6, 14:mentionem movere alicujus rei,
Liv. 28, 11:mentionem habere accusatorum,
to make mention of, to mention, id. 38, 56:mentionem rei incohare,
id. 29, 23:mentionem condicionum jacere,
Vell. 2, 65, 1: mentionem facere, with acc. and inf., to mention:noli facere mentionem, te has emisse,
Plaut. Most. 3, 2, 126:in senatu consules faciunt mentionem, placere statui, si, etc.,
Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:mentio in senatu facta,
id. Att. 1, 13, 3; Liv. 6, 6, 2:qua de re tecum mentionem feceram,
Plaut. Pers. 1, 3, 29:fac mentionem cum avonculo,
id. Aul. 4, 7, 4:ubi mentionem ego fecero de puellā, mihi ut despondeat,
to propose for a girl, Plaut. Aul. 2, 2, 27.—In plur.:secessionis mentiones ad vulgus militum sermonibus occultis serere,
suggestions, hints, Liv. 3, 43, 2.mentĭo, ire, 4, v. n. (archaic collat. form of mentior, Prisc. 8, 6, 29, p. 799 P.):te mentire spirito sancto, v. l. for mentiri,
Vulg. Act. 5, 3; for mentitus, pass. part., v. mentior fin., and cf. Neue, Formenl. 2, p. 297 sq. -
116 Metus
mĕtus, ūs, m. ( fem.: nulla in me est metus, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Müll.: metus ulla, id. ap. Non. 214, 11; cf. Ann. v. 537, and Trag. v. 179 Vahl.; dat. metu, Tac. A. 11, 32; 15, 69), fear, dread, apprehension, anxiety; constr. with gen. object., with ne, with acc. and inf.I.Lit.:(β).est metus futurae aegritudinis sollicita exspectatio,
Cic. Tusc. 5, 18, 52; cf. id. ib. 4, 30, 64:metum excitari vel propriis vel communibus periculis,
Mart. Cap. 5, § 505:in metu esse,
to be in fear, be fearful, Cic. Cat. 1, 7, 18:est et in metu peregrinantium, ut, etc.,
they are also afraid, Plin. 31, 6, 37, § 71:mihi etiam unum de malis in metu est, fratris miseri negotium,
a subject of fear, Cic. Att. 3, 9, 3:metum habere,
to entertain fear, be afraid, id. Fam. 8, 10, 1:metum concipere,
to become afraid, Ov. F. 1, 485:capere,
Liv. 33, 27:accipere,
Ter. Heaut. 2, 3, 96: metum facere alicui, to make afraid, put in fear, frighten, Ov. Tr. [p. 1142] 5, 10, 28:metum inicere,
Caes. B. G. 4, 19: incutere, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2:inferre,
Liv. 26, 20:affere,
Cic. Verr. 2, 2, 54, § 135:offerre,
id. Fam. 15, 1, 5:obicere,
id. Tusc. 2, 4, 10:intentare,
Tac. A. 15, 54:metu territare,
to alarm greatly, fill with fear, Caes. B. G. 5, 6:metum pati,
Quint. 6, 2, 21:alicui adimere,
to take away, remove, Ter. Heaut. 2, 3, 100:metu exonerare,
to relieve from fear, Liv. 2, 2:removere metum,
to take away, remove, id. ib.:levare alicui,
Cic. Tusc. 2, 24, 59:alicui deicere,
id. Verr. 2, 5, 49, § 130:solvere,
to remove, dismiss, Verg. A. 1, 463: civitati metum, formidinem oblivionem inicere, Ser. Samm. ap. Macr. S. 3, 9, 7:metu et impressione alicujus terroris mentiri,
Paul. Sent. 5, 1, 4:metu mortis furem occidere, Mos. et Rom. Leg. Coll. 7, 3, 3: quis metus aut pudor est umquam properantis avari?
Juv. 14, 178:reddere metu, non moribus,
id. 13, 204.— Poet. in plur., Hor. C. 1, 26, 1.—With gen. object.:(γ).vulnerum metus,
Cic. Tusc. 2, 24, 59:ne reliquos populares metus invaderet parendi sibi,
Sall. J. 35, 9:id bellum excitabat metus Pompei victoris Hiempsalem in regnum restituentis,
Sall. H. 1, 39; v. Gell. 9, 2, 14; Non. p. 96: propter metum alicujus, for fear of:Judaeorum,
Vulg. Johan. 7, 13; 19, 38.—With ne:(δ).quod ubi Romam est nuntiatum, senatui metum injecit, ne, etc.,
Liv. 5, 7, 4:ne lassescat fortuna, metus est,
Plin. 7, 40, 41, § 130.—With acc. and inf.:(ε).quantus metus est mihi, venire huc salvum nunc patruum!
Ter. Phorm. 3, 1, 18.—With ab:(ζ).metus a praetore Romano,
Liv. 2, 24, 3; 23, 15, 7; 25, 33, 5; cf.:metus poenae a Romanis,
id. 32, 23, 9; 45, 26, 7.—With pro:(η).metus pro universā republicā,
Liv. 2, 24, 4.—With ex:B.metus ex imperatore,
Tac. A. 11, 20.—Poet., religious awe, holy dread:II.laurus Sacra comam multosque metu servata per annos,
Verg. A. 7, 60.— Poetic awe:evoe! recenti mens trepidat metu,
Hor. C. 2, 19, 5.—Transf.A.Conor., a cause of fear, a terror ( poet.):B.metus Libyci,
i. e. the head of Medusa, Stat. Th. 12, 606:nulli nocte metus,
alarms, Juv. 3, 198.—Personified: Mĕtus, the god of fear or terror, Cic. N. D. 3, 17, 44; Verg. G. 3, 552; id. A. 6, 276. -
117 metus
mĕtus, ūs, m. ( fem.: nulla in me est metus, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Müll.: metus ulla, id. ap. Non. 214, 11; cf. Ann. v. 537, and Trag. v. 179 Vahl.; dat. metu, Tac. A. 11, 32; 15, 69), fear, dread, apprehension, anxiety; constr. with gen. object., with ne, with acc. and inf.I.Lit.:(β).est metus futurae aegritudinis sollicita exspectatio,
Cic. Tusc. 5, 18, 52; cf. id. ib. 4, 30, 64:metum excitari vel propriis vel communibus periculis,
Mart. Cap. 5, § 505:in metu esse,
to be in fear, be fearful, Cic. Cat. 1, 7, 18:est et in metu peregrinantium, ut, etc.,
they are also afraid, Plin. 31, 6, 37, § 71:mihi etiam unum de malis in metu est, fratris miseri negotium,
a subject of fear, Cic. Att. 3, 9, 3:metum habere,
to entertain fear, be afraid, id. Fam. 8, 10, 1:metum concipere,
to become afraid, Ov. F. 1, 485:capere,
Liv. 33, 27:accipere,
Ter. Heaut. 2, 3, 96: metum facere alicui, to make afraid, put in fear, frighten, Ov. Tr. [p. 1142] 5, 10, 28:metum inicere,
Caes. B. G. 4, 19: incutere, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2:inferre,
Liv. 26, 20:affere,
Cic. Verr. 2, 2, 54, § 135:offerre,
id. Fam. 15, 1, 5:obicere,
id. Tusc. 2, 4, 10:intentare,
Tac. A. 15, 54:metu territare,
to alarm greatly, fill with fear, Caes. B. G. 5, 6:metum pati,
Quint. 6, 2, 21:alicui adimere,
to take away, remove, Ter. Heaut. 2, 3, 100:metu exonerare,
to relieve from fear, Liv. 2, 2:removere metum,
to take away, remove, id. ib.:levare alicui,
Cic. Tusc. 2, 24, 59:alicui deicere,
id. Verr. 2, 5, 49, § 130:solvere,
to remove, dismiss, Verg. A. 1, 463: civitati metum, formidinem oblivionem inicere, Ser. Samm. ap. Macr. S. 3, 9, 7:metu et impressione alicujus terroris mentiri,
Paul. Sent. 5, 1, 4:metu mortis furem occidere, Mos. et Rom. Leg. Coll. 7, 3, 3: quis metus aut pudor est umquam properantis avari?
Juv. 14, 178:reddere metu, non moribus,
id. 13, 204.— Poet. in plur., Hor. C. 1, 26, 1.—With gen. object.:(γ).vulnerum metus,
Cic. Tusc. 2, 24, 59:ne reliquos populares metus invaderet parendi sibi,
Sall. J. 35, 9:id bellum excitabat metus Pompei victoris Hiempsalem in regnum restituentis,
Sall. H. 1, 39; v. Gell. 9, 2, 14; Non. p. 96: propter metum alicujus, for fear of:Judaeorum,
Vulg. Johan. 7, 13; 19, 38.—With ne:(δ).quod ubi Romam est nuntiatum, senatui metum injecit, ne, etc.,
Liv. 5, 7, 4:ne lassescat fortuna, metus est,
Plin. 7, 40, 41, § 130.—With acc. and inf.:(ε).quantus metus est mihi, venire huc salvum nunc patruum!
Ter. Phorm. 3, 1, 18.—With ab:(ζ).metus a praetore Romano,
Liv. 2, 24, 3; 23, 15, 7; 25, 33, 5; cf.:metus poenae a Romanis,
id. 32, 23, 9; 45, 26, 7.—With pro:(η).metus pro universā republicā,
Liv. 2, 24, 4.—With ex:B.metus ex imperatore,
Tac. A. 11, 20.—Poet., religious awe, holy dread:II.laurus Sacra comam multosque metu servata per annos,
Verg. A. 7, 60.— Poetic awe:evoe! recenti mens trepidat metu,
Hor. C. 2, 19, 5.—Transf.A.Conor., a cause of fear, a terror ( poet.):B.metus Libyci,
i. e. the head of Medusa, Stat. Th. 12, 606:nulli nocte metus,
alarms, Juv. 3, 198.—Personified: Mĕtus, the god of fear or terror, Cic. N. D. 3, 17, 44; Verg. G. 3, 552; id. A. 6, 276. -
118 miror
mīror, ātus, 1 ( act. collat. form, v. miro), v. dep. a. and n. [Sanscr. smi, smile; Gr. meidaô; cf.: mirus, nimīrum], to wonder or marvel at, to be astonished or amazed at a thing; to admire; constr. with acc., acc. with inf., with quod, si, quā ratione, quid, unde, etc., with de, and poet.; in Greek constr. also aliquem alicujus rei (class.).(α).With acc.:(β).neglegentiam hominis,
Cic. Att. 10, 5, 59:illud jam mirari desino, quod ante mirabar,
id. de Or. 2, 14, 59:signa, tabulas pictas, vasa caelata,
Sall. C. 11, 6:praemia,
Verg. G. 3, 49:patrem,
to honor admiringly, Stat. S. 5, 2, 75:alia digna miratu,
of admiring wonder, Sen. Ep. 94, 56:mirari se,
to admire one's self, be in love with one's self, be vain, Cat. 22, 17.—With object-clause:(γ).si quis forte miratur, me ad accusandum descendere,
Cic. Div. in Caecil. 1, 1.—With quod:(δ).mirari se aiebat, quod non rideret haruspex, haruspicem cum vidisset,
Cic. Div. 2, 24, 51.—With si:(ε).idne tu miraris, si patrissat filius?
Plaut. Ps. 1, 5, 27: miror si, I should wonder, be surprised, if:miror, in illā superbiā et importunitate si quemquam amicum habere potuit,
Cic. Lael. 15, 54.—With rel.-clause:(ζ).ne miremini, quā ratione hic tantum potuerit,
Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134:ejus rei quae causa esset miratus,
Caes. B. G. 1, 32:miror, quid ex Piraeo abierit,
Ter. Eun. 2, 2, 59:satis mirari non possum, unde, etc.,
Cic. N. D. 1, 34, 95:si quis antea mirabatur, quid esset, quod, etc.,
id. Sest. 1.—With de:(η).de singulari impudentiā,
Cic. Verr. 2, 1, 2, § 6.—With cum: ne quis miretur, cum tam clare tonuerit, Pompon. ap. Non. 473, 3 (Com. Rel. v. 4 Rib.).—(θ).Poet. in Greek constr. (thaumazô tina tinos), aliquem alicujus rei:II.(te) justitiaene prius mirer belline laborum,
Verg. A. 11, 126.—Trop.A.To have a regard for:B.familiaritates... amantium nos amicorum et nostra mirantium,
Cic. Off. 2, 8, 30.—Of inanim. subjects ( poet.):(arbos) miraturque novas frondes et non sua poma,
Verg. G. 2, 82.—Hence, mīran-dus, a, um, P. a., wonderful, strange, singular (class.):in mirandam altitudinem depressum,
Cic. Verr. 2, 5, 27, § 68:mirandum in modum,
in a wonderful manner, id. Att. 9, 7, 3:cliens,
Juv. 10, 161:fides,
Stat. S. 1, 3, 20.— Neutr. absol.: mirandum est, unde, etc., the wonder is, etc., Juv. 10, 32. -
119 misceo
miscĕo, miscŭi, mixtum (mistum is found in many MSS. and edd., but is probably a corruption of copyists, representing the weakened sound of x in later times; v. Neue, Formenl. 2, p. 556), 2, v. a. [root mik-, mig-; Sanscr. micras, mixed; Gr. misgô, mignumi; cf. miscellus], to mix, mingle, to intermingle, blend (for the difference between this word and temperare, v. below, II. A.; cf. confundo).I.Lit.A.In gen.; with abl.:B.(sortes) pueri manu miscentur,
Cic. Div. 2, 41, 86:toxicum antidoto,
Phaedr. 1, 14, 8:mella Falerno,
Hor. S. 2, 4, 24:vina Surrentina faece Falernā,
id. ib. 2, 4, 55:pabula sale,
Col. 6, 4:nectare aquas,
Ov. H. 16, 198.— With dat.:dulce amarumque mihi,
Plaut. Ps. 1, 1, 61:fletum cruori,
Ov. M. 4, 140; Col. 7, 5:inter curalium virides miscere smaragdos,
Lucr. 2, 805:cumque meis lacrimis miscuit usque suas,
Ov. P. 1, 9, 20. —In partic.1.To join one's self to, have carnal intercourse with one:2.corpus cum aliquā,
Cic. Div. 1, 29, 60.—With dat.:sic se tibi misceat,
Ov. M. 13, 866:cum aliquo misceri in Venerem,
App. M. 9, p. 228, 16:sanguinem et genus,
to intermarry, Liv. 1, 9, 4.—To mix, prepare a drink:3.alteri miscere mulsum,
Cic. Fin. 2, 5, 17; Ov. Am. 1, 4, 29:Veientana mihi misces,
Mart. 3, 49, 1:pocula alicui,
Ov. M. 10, 160:lurida terribiles miscent aconita novercae,
id. ib. 1, 147; cf.: miscenda Cum Styge vina bibas, = you shall die, id. ib. 12, 321:nullis aconita propinquis miscuit (Orestes),
Juv. 8, 219.—Miscere se, or misceri, to mingle with others, to unite, assemble:4.miscet (se) viris,
Verg. A. 1, 440:se partibus alicujus,
Vell. 2, 86, 3:ipsa ad praetoria densae Miscentur,
assemble, Verg. G. 4, 75.—Miscere manus or proelia, to join battle, engage ( poet.):5.miscere manus,
Prop. 2, 20, 66:proelia dura,
id. 4, 1, 28;hence, vulnera,
to inflict wounds on each other, Verg. A. 12, 720.—Of storms, to throw into confusion, to disturb, confound, embroil ( poet.):II.caelum terramque,
Verg. A. 1, 134:magno misceri murmure pontum,
id. ib. 1, 124:miscent se maria,
id. ib. 9, 714.—Hence, of persons, to raise a great commotion, make a prodigious disturbance, to move heaven and earth:caelum ac terras,
Liv. 4, 3, 6:quis caelum terris non misceat et mare caelo,
Juv. 2, 25; cf.:mare caelo confundere,
id. 6, 282. —Trop.A.In gen., to mix, mingle, unite, etc.:B.dulce amarumque una nunc misces mihi,
Plaut. Ps. 1, 1, 63: miscent inter sese inimicitiam agitantes, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 275 Vahl.):animum alicujus cum suo miscere,
Cic. Lael. 21, 81:gravitate mixtus lepos,
id. Rep. 2, 1, 1:misce Ergo aliquid de nostris moribus,
Juv. 14, 322:ex dissimillimis rebus misceri et temperari,
Cic. Off. 3, 33, 119; cf., joined with temperare,
id. Or. 58, 197;also opp. to temperare, since miscere signifies merely to mix, but temperare to mix in due proportion: haec ita mixta fuerunt, ut temperata nullo fuerint modo,
Cic. Rep. 2, 23, 42.—In partic.1.To share with, impart to another; to take part in, share in a thing (rare and perhaps not ante-Aug.):2.cum amico omnes curas, omnes cogitationes tuas misce,
share, Sen. Ep. 3, 3:se negotiis,
to take part in, engage in, Dig. 26, 7, 39, § 11:administrationi,
ib. 27, 1, 17, § 5:paternae hereditati,
ib. 29, 2, 42, § 3. —(Acc. to I. B. 5.).a.To throw into confusion, to embroil, disturb (class.): om [p. 1150] nia infima summis paria fecit, turbavit, miscuit, Cic. Leg. 3, 9, 19:b.rem publicam malis concionibus,
id. Agr. 2, 33, 91:coetus,
Tac. A. 1, 16:animorum motus dicendo,
Cic. de Or. 1, 51, 220:anima, quae res humanas miscuit olim,
Juv. 10, 163.—To stir up, occasion, excite, rouse:3.ego nova quaedam misceri et concitari mala jam pridem videbam,
stirred up, devised, Cic. Cat. 4, 3, 6:seditiones,
Tac. H. 4, 68 fin. —Misceri aliquo, to be changed into:mixtus Enipeo Taenarius deus,
Prop. 1, 13, 21. -
120 misereo
mĭsĕrĕo, ŭi, ĭtum, 2, v. n. and mĭsĕ-rĕor, ĭtus, 2 ( inf. pres. misererier, Lucr. 5, 1023; ante- and post-class. part. perf. misertus for miseritus, Scip. Afric. ap. Macr. S. 2, 10; Hyg. Fab. 58), v. dep. [miser], to feel pity, have compassion, to pity, compassionate, commiserate.I.In the verb. finit. (in the act. form only ante-class.).(α).Form misereo:(β).piaculumst miserere nos hominum rem male gerentum,
Plaut. Truc. 2, 1, 13: miserete anuis, Enn. ap. Non. 474, 30 (Trag. v. 232 Vahl.): cogebant hostes, ut misererent, id. ap. Prisc. p. 824 P.:ipse sui miseret,
Lucr. 3, 881.—Form misereor (class.):II.miseremini sociorum,
Cic. Verr. 2, 1, 28, § 72:postulat, ut sui misereantur,
Auct. Her. 1, 14, 24: miserere temporis, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 1: nescio qui nostri miseritus tandem deus, Afran. ap. Gell. 20, 6, 5:deos miseritos nominis Romani,
Liv. 27, 33 fin.:cum misereri mei debent,
Cic. Att. 4, 5, 2:laborum tantorum,
Verg. A. 2, 143:miserere mei, miserere meorum,
Ov. H. 12, 81:miserere inopum sociorum,
Juv. 8, 89.—With dat.:cui Venus postea miserta est,
Hyg. Fab. 58; Diom. p. 294 P. —With acc. (dub.):tot miserere animas,
Grat. Cyneg. 440 (al. miserare).— Impers. pass.:ut supplicum misereatur,
that we should feel pity for suppliants, Cic. Inv. 1, 30, 48.—Impers.: miseret and (less freq.) miseretur me alicujus and alicujus rei, it distresses me, I feel pity or compassion for a person or thing.(α).Form miseret: miseret me eādem formā dicitur, quā piget, poenitet, taedet, Paul. ex Fest. p. 123 Müll.: tui me miseret, mei piget, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 82 Vahl.); cf.: quos non miseret neminis, id. ap. Fest. p. 162 Müll. (Trag. v. 174 ib.):(β).miseret et aliorum, tui te nec miseret nec pudet,
Plaut. Trin. 2, 4, 30:eorum nos miseret,
Cic. Mil. 34, 92:neque te mei tergi misereret, si, etc.,
Plaut. Ps. 5, 2, 25:nilne te miseret,
id. ib. 1, 3, 74.—Form miseretur, miseritum (misertum) est: patris me miseretur, Turp. ap. Non. 477, 15: neque me minus vestri quam mei miserebitur, L. Crassus ap. Prisc. p. 824: quando te nostrum et reipublicae miserebitur? Quadrig. ap. Gell. 20, 6, 11:cave te fratrum pro fratris salute obsecrantium misereatur,
Cic. Lig. 5, 14, acc. to Prisc. p. 797 P. (Klotz, misereat):neque metui, neque tuorum liberum misereri potest,
id. Verr. 2, 1, 30, § 77 Zumpt N. cr.:me ejus miseritum'st,
Plaut. Trin. 2, 4, 29: quo me reipublicae maxime misertum est, Scip. Afric. ap. Macr. S. 2, 10.—With gen.: miseretur tui, Pac. ap. Non. 477, 16.
См. также в других словарях:
FATA alicujus produci posse — si eius vicem subeat alter. velut hostia quaedam succidanea, Vett. persuasio fuit; Cuiusmodi superstitionis, falsissimae quidem, sed ex vero manantis, exempla non in Graecorum, et Romanorum solum historiis: sed et multarum aliarum gentium… … Hofmann J. Lexicon universale
advocatus est, ad quern pertinet jus advocationis alicujus ecclesiae, ut ad ecclesiam, nomine proprio, non alieno, possit praesentare — /aedvowkeytas est, eed kwem partanat jas aedvowkeyshiyownas aeliykyuwjas akliyziyiy, et aed akliyziyam, nomaniy prowpriyow, non aeliyiynow, posat prezanteriy/ A patron is he to whom appertains the right of presentation to a church, in such a… … Black's law dictionary
fides est obligatio conscientiae alicujus ad intentionem alterius — /faydiyz est 6blageysh(iy)ow konshiyenshiyiy aslakyuwjas aed intenshiyownam oltarayas/ A trust is an obligation of conscience of one to the will of another … Black's law dictionary
in his quae de jure communi omnibus conceduntur, consuetude alicujus patriae vel loci non est allegenda — /in his kwiy diy jiiriy kamyuwnay omnabas konsadantar, konswat(y)uwdow aelakyuwjas paetriyiy vel lowsay non est aelajenda/ In those things which by common right are conceded to all, the custom of a particular district or place is not to be… … Black's law dictionary
advocatus est, ad quern pertinet jus advocationis alicujus ecclesiae, ut ad ecclesiam, nomine proprio, non alieno, possit praesentare — /aedvowkeytas est, eed kwem partanat jas aedvowkeyshiyownas aeliykyuwjas akliyziyiy, et aed akliyziyam, nomaniy prowpriyow, non aeliyiynow, posat prezanteriy/ A patron is he to whom appertains the right of presentation to a church, in such a… … Black's law dictionary
fides est obligatio conscientiae alicujus ad intentionem alterius — /faydiyz est 6blageysh(iy)ow konshiyenshiyiy aslakyuwjas aed intenshiyownam oltarayas/ A trust is an obligation of conscience of one to the will of another … Black's law dictionary
in his quae de jure communi omnibus conceduntur, consuetude alicujus patriae vel loci non est allegenda — /in his kwiy diy jiiriy kamyuwnay omnabas konsadantar, konswat(y)uwdow aelakyuwjas paetriyiy vel lowsay non est aelajenda/ In those things which by common right are conceded to all, the custom of a particular district or place is not to be… … Black's law dictionary
quod nullius esse potest id ut alicujus fieret nulla obligatio valet efficere — /kwod nalayas esiy powtast id at aelakyuwjas fayarat nala 6blageysh(iy)ow vaelat afisariy/ No agreement can avail to make that the property of any one which cannot be acquired as property … Black's law dictionary
recuperatio est alicujus rei in causam, alterius adductse per judicem acquisitio — /rak(y)uwpareysh(iy)ow est sblak(y)uwjas riyay in kozam, oltarayas adaktiy par juwdasam aekwazish(iy)ow/ Recovery is the acquisition by sentence of a judge of anything brought into the cause of another … Black's law dictionary
si alicujus rei societas sit et finis negotio impositus est, finitur societas — /say aelakyuwjas riyay sasayatses sit et faynas nagowsh(iy)ow impozatas est, finatar sasayataes/ If there is a partnership in any matter, and the business is ended, the partnership ceases … Black's law dictionary
Fides est obligatio conscientiae alicujus ad intentionem alterius — A trust is an obligation of conscience of one person to the wishes of another … Ballentine's law dictionary