Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

Sempiternus

  • 1 sempiternus

    sempiternus, a, um éternel, perpétuel, impérissable.
    * * *
    sempiternus, a, um éternel, perpétuel, impérissable.
    * * *
        Sempiternus, Adiectiuum. Terent. Sempiternel, Perpetuel, Qui dure tousjours.
    \
        Gloriae sempiternae per aliquem commendari. Cic. Recevoir d'aucun louange immortelle.

    Dictionarium latinogallicum > sempiternus

  • 2 sempiternus

    sempiternus sempiternus, a, um вечный, непреходящий

    Латинско-русский словарь > sempiternus

  • 3 sempiternus

    sempiternus sempiternus, a, um постоянный

    Латинско-русский словарь > sempiternus

  • 4 sempiternus

    sempĭternus, a, um, adj. [semper; like hesternus and aeternus, from heri and aevum], everlasting, ever-during, perpetual, continual, imperishable, eternal, sempiternal (cf. aeternus init.;

    very freq. and class.): fragile corpus animus sempiternus movet, etc.,

    Cic. Rep. 6, 24, 26; cf. id. N. D. 3, 12, 29:

    immortalis memoria et sempiterna,

    Plaut. Mil. 3, 3, 15:

    deorum vita sempiterna,

    Ter. And. 5, 5, 3; cf.:

    aevo sempiterno frui,

    Cic. Rep. 6, 13, 13:

    ignes,

    id. ib. 6, 15, 15; cf.:

    cursus stellarum,

    id. ib. 6, 17, 17:

    gratias agere sempiternas,

    Plaut. Poen. 5, 4, 84:

    amicus,

    id. Most. 1, 3, 90; id. Pers. 1, 1, 36; cf.:

    verae amicitiae,

    Cic. Lael. 9, 32; so,

    hiemes,

    Varr. R. R. 1, 2, 4:

    ignis Vestae,

    Cic. Cat. 4, 9, 18:

    documentum Persarum sceleris,

    id. Rep. 3, 9, 15:

    memoria amicitiae nostrae,

    id. Lael. 4, 15:

    odia,

    id. ib. 10, 35:

    consilium senatus,

    id. Sest. 65, 137:

    potentia,

    Tac. A. 3, 30 et saep.:

    nihil umquam nisi sempiternum et divinum animo volutare,

    Cic. Rep. 1, 17, 28:

    nihil nisi sempiternum spectare,

    id. Rab. Perd. 10, 29:

    in sempiternum,

    forever, Vulg. Deut. 5, 29 et saep. — Adv., in three forms (not in Cic.), always, forever, perpetually. *
    a.
    sempĭ-ternum, Plaut. Aul. 2, 1, 26.—
    b.
    sem-pĭternō, Cato ap. Charis. p. 194 P.:

    sempiterno permanet ea materia,

    Vitr. 1, 5; 9, 1, 2; Sol. 35, 5.—
    c.
    sempĭternē, Pac. ap. Non. 170, 20; Claud. Mam. Stat. An. 1, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > sempiternus

  • 5 sempiternus

    sempiternus, a, um (semper), immer fortdauernd, immerwährend, unaufhörlich, ewig (griech. ἀίδιος), hiemes, Varro: nox, Lact.: tempus, Cic.: cursus stellarum, Cic.: ignis Vestae, Cic.: vincula, Cic.: odia, Cic.: memoria amicitiae nostrae, Cic.: potentia, Tac.: animus, Cic. – Adv., a) sempiternum, auf beständig, immer, Plaut. aul. 147. – b) sempiternō, immer, auf immer, Cato oratt. 1. fr. 5 (bei Charis. 218, 16). Vitr. 1, 5, 3 u. 9, 1 (4), 2. Petron. 45, 6. Solin. 35, 5 u. 40, 19.

    lateinisch-deutsches > sempiternus

  • 6 sempiternus

    sempiternus, a, um (semper), immer fortdauernd, immerwährend, unaufhörlich, ewig (griech. ἀίδιος), hiemes, Varro: nox, Lact.: tempus, Cic.: cursus stellarum, Cic.: ignis Vestae, Cic.: vincula, Cic.: odia, Cic.: memoria amicitiae nostrae, Cic.: potentia, Tac.: animus, Cic. – Adv., a) sempiternum, auf beständig, immer, Plaut. aul. 147. – b) sempiternō, immer, auf immer, Cato oratt. 1. fr. 5 (bei Charis. 218, 16). Vitr. 1, 5, 3 u. 9, 1 (4), 2. Petron. 45, 6. Solin. 35, 5 u. 40, 19.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sempiternus

  • 7 sempiternus

        sempiternus adj.    [semper], everlasting, everduring, perpetual, continual, imperishable, eternal, sempiternal: deorum vita, T.: incisae litterae, divinae virtutis testes sempiternae: stellarum cursūs: ignis Vestae: documentum Persarum sceleris.
    * * *
    sempiterna, sempiternum ADJ
    perpetual/everlasting/permament/eternal; lasting forever/for relevant period

    Latin-English dictionary > sempiternus

  • 8 sempiternus

    sempiternus, a, um, everlasting, eternal.

    English-Latin new dictionary > sempiternus

  • 9 sempiternus

    a, um [ semper ]
    всегдашний, безостановочный, непреходящий, постоянный ( cursus stellarum C); вечный (ignis Vestae C; memoria C; oblivio C; mundus Ap)

    Латинско-русский словарь > sempiternus

  • 10 sempiternus

    , sempiterna, sempiternum (m,f,n)
      непреходящий, вечный

    Dictionary Latin-Russian new > sempiternus

  • 11 aeternum

    aeternus, a, um, adj. [contr. from aeviternus, Varr. L. L. 6, § 11 Müll., from aevum, with the termination -ternus as in sempiternus, hesternus], without beginning or end, eternal (sempiternus denotes what is perpetual, what exists as long as time endures, and keeps even pace with it; aeternus, the eternal, that which is raised above all time, and can be measured only by œons (aiônes, indefinite periods);

    for Tempus est pars quaedam aeternitatis,

    Cic. Inv. 1, 27, 39. Thus the sublime thought, without beginning and end, is more vividly suggested by aeternus than by sempiternus, since the former has more direct reference to the long duration of the eternal, which has neither beginning nor end. Sempiternus is rather a mathematical, aeternus a metaphysical, designation of eternity, Doed. Syn. I. p. 3).
    I.
    Lit.
    A.
    Of the past and future, eternal:

    deus beatus et aeternus,

    Cic. Fin. 2, 27, 88:

    nihil quod ortum sit, aeternum esse potest,

    id. N. D. 1, 8:

    O Pater, o hominum rerumque aeterna Potestas,

    Verg. A. 10, 18:

    di semper fuerunt, nati numquam sunt, siquidem aeterni sunt futuri,

    Cic. N. D. 1, 32, 90:

    idem legis perpetuae et aeternae vim Jovem dicit esse,

    id. ib. 1, 15, 40:

    nomen Domini Dei aeterni,

    Vulg. Gen. 21, 33; ib. Rom. 16, 26:

    aeternum tempus,

    Lucr. 1, 582:

    causae immutabiles eaeque aeternae,

    Cic. Fat. 12, 48. —
    B.
    Of the future, everlasting, endless, immortal:

    natura animi... neque nata certe est et aeterna est,

    Cic. Tusc. 1, 23:

    virorum bonorum mentes divinae mihi atque aeternae videntur esse,

    id. Rab. 29:

    aeternam timuerunt noctem,

    Verg. G. 1, 468:

    Quod semper movetur, aeternum est,

    Cic. Tusc. 1, 23:

    Quidquid est illud quod sentit... caeleste et divinum ob eamque rem aeternum sit, necesse est,

    id. ib. 1, 27:

    ut habeam vitam aeternam,

    Vulg. Matt. 19, 16; ib. Joan. 3, 15; ib. Rom. 2, 7:

    in sanguine testamenti aeterni,

    ib. Heb. 13, 20:

    tu Juppiter bonorum inimicos aeternis suppliciis vivos mortuosque mactabis,

    Cic. Cat. 2, 13:

    ibunt in supplicium aeternum,

    Vulg. Matt. 25, 46: [p. 64] aeternas poenas in morte timendumst, Lucr. 1, 111:

    mitti in ignem aeternum,

    Vulg. Matt. 18, 8.—
    C.
    Of the past:

    ex aeterno tempore quaeque Nunc etiam superare necessest corpora rebus,

    from eternity, Lucr. 1, 578:

    motum animorum nullo a principio, sed ex aeterno tempore intellegi convenire,

    Cic. Fin. 1, 6.—
    D.
    Spec. of objects of nature, which the ancients regarded as stable and perpetual, everlasting, eternal: aeterna templa caeli, Poët. ap. Varr. L. L. 6, 11, p. 77 Müll.:

    aeternam lampada mundi,

    Lucr. 5, 402:

    micant aeterni sidera mundi,

    id. 5, 514:

    aeterna domus, i. e. caelum,

    Cic. Rep. 6, 23:

    donec veniret desiderium collium aeternorum,

    the everlasting hills, Vulg. Gen. 49, 26; ib. Ps. 75, 5; cf. ib. Ps. 103, 5.—
    II.
    Meton., of indef. long time.
    A.
    Of the future, lasting, enduring, everlasting, perpetual:

    aeterni parietes,

    Plin. 35, 14, 49, § 172:

    dehinc spero aeternam inter nos gratiam fore,

    Ter. Eun. 5, 2, 33:

    aeternus luctus,

    Lucr. 3, 924:

    dolor,

    id. 3, 1003:

    vulnus,

    id. 2, 369; so Verg. A. 1, 36:

    aerumna,

    Cic. Sen. 34:

    mala,

    Verg. Cul. 130:

    bellum,

    Cic. Cat. 4, 22:

    dedecus,

    id. Font. 88:

    imperium,

    id. Rab. 33; so Verg. A. 1, 230:

    versūs,

    Lucr. 1, 121:

    ignis sacerdotis,

    Cic. Font. 47:

    gloria,

    id. Cat. 4, 21:

    laus,

    id. Planc. 26:

    memoria,

    id. Verr. 4, 69:

    non dubitat Lentulum aeternis tenebris vinculisque mandare,

    id. Cat. 4, 10.—Comic.:

    spero me ob hunc nuntium aeternum adepturum cibum,

    Plaut. Capt. 4, 1, 13. Esp. of Rome:

    aeterna urbs,

    the Eternal City, Tib. 2, 5, 23; Ov. F. 3, 72; Cod. Th. 10, 16, 1; Symm. Ep. 3, 55; Inscr. Orell. 2, 1140.— Comp.: nec est ulli ligno aeternior natura. Plin. 14, 1, 2, § 9:

    aeterniora mala,

    Lact. Epit. 9.—
    B.
    Of the past, of yore, of old:

    ablue corpus alluvii aeternisque sordibus squalidum,

    Curt. 4, 1, 22.—
    III.
    Adv. phrases.
    1. A.
    Lit., forever, everlastingly:

    et vivat in aeternum,

    Vulg. Gen. 3, 22:

    hoc nomen mihi est in aeternum,

    ib. Exod. 3, 15:

    Dominus in aeternum permanet,

    ib. Psa. 9, 8:

    vivet in aeternum,

    ib. Joan. 6, 52:

    Tu es sacerdos in aeternum,

    ib. Heb. 5, 6:

    non habebit remissionem in aeternum,

    ib. Marc. 3, 29.—
    B.
    Meton., of indef. long time, forever, always:

    urbs in aeternum condita,

    Liv. 4, 4:

    leges in aeternum latae,

    id. 34, 6:

    (proverbia) durant in aeternum,

    Quint. 5, 11, 41:

    delatores non in praesens tantum, sed in aeternum repressisti,

    Plin. Pan. 35:

    (famulos) possidebitis in aeternum,

    Vulg. Lev. 25, 46:

    (servus) serviet tibi usque in aeternum,

    ib. Deut. 15, 17:

    ut sceleris memoria maneat in aeternum,

    Lact. 1, 11.—
    2. A.
    Lit., forever:

    sedet aeternumque sedebit Infelix Theseus,

    Verg. A. 6, 617:

    ut aeternum illum reciperes,

    Vulg. Phil. 15 (prob. here an adv.).—
    B.
    Meton., of indef. long time, forever, always:

    serviet aeternum,

    Hor. Ep. 1, 10, 41.—
    C.
    Of what is continually repeated, constantly, again and again (as in colloq. Engl., everlastingly, eternally):

    glaebaque versis Aeternum frangenda bidentibus,

    Verg. G. 2, 400:

    ingens janitor Aeternum latrans (of Cerberus),

    id. A. 6, 401.—
    3.
    aeternō, meton., of indef. long time, forever, perpetually:

    viret aeterno hunc fontem igneum contegens fraxinus,

    Plin. 2, 107, 111, § 240:

    BVSTA TVTA AETERNO MANEANT,

    Inscr. Orell. 4517.

    Lewis & Short latin dictionary > aeternum

  • 12 aeternus

    aeternus, a, um, adj. [contr. from aeviternus, Varr. L. L. 6, § 11 Müll., from aevum, with the termination -ternus as in sempiternus, hesternus], without beginning or end, eternal (sempiternus denotes what is perpetual, what exists as long as time endures, and keeps even pace with it; aeternus, the eternal, that which is raised above all time, and can be measured only by œons (aiônes, indefinite periods);

    for Tempus est pars quaedam aeternitatis,

    Cic. Inv. 1, 27, 39. Thus the sublime thought, without beginning and end, is more vividly suggested by aeternus than by sempiternus, since the former has more direct reference to the long duration of the eternal, which has neither beginning nor end. Sempiternus is rather a mathematical, aeternus a metaphysical, designation of eternity, Doed. Syn. I. p. 3).
    I.
    Lit.
    A.
    Of the past and future, eternal:

    deus beatus et aeternus,

    Cic. Fin. 2, 27, 88:

    nihil quod ortum sit, aeternum esse potest,

    id. N. D. 1, 8:

    O Pater, o hominum rerumque aeterna Potestas,

    Verg. A. 10, 18:

    di semper fuerunt, nati numquam sunt, siquidem aeterni sunt futuri,

    Cic. N. D. 1, 32, 90:

    idem legis perpetuae et aeternae vim Jovem dicit esse,

    id. ib. 1, 15, 40:

    nomen Domini Dei aeterni,

    Vulg. Gen. 21, 33; ib. Rom. 16, 26:

    aeternum tempus,

    Lucr. 1, 582:

    causae immutabiles eaeque aeternae,

    Cic. Fat. 12, 48. —
    B.
    Of the future, everlasting, endless, immortal:

    natura animi... neque nata certe est et aeterna est,

    Cic. Tusc. 1, 23:

    virorum bonorum mentes divinae mihi atque aeternae videntur esse,

    id. Rab. 29:

    aeternam timuerunt noctem,

    Verg. G. 1, 468:

    Quod semper movetur, aeternum est,

    Cic. Tusc. 1, 23:

    Quidquid est illud quod sentit... caeleste et divinum ob eamque rem aeternum sit, necesse est,

    id. ib. 1, 27:

    ut habeam vitam aeternam,

    Vulg. Matt. 19, 16; ib. Joan. 3, 15; ib. Rom. 2, 7:

    in sanguine testamenti aeterni,

    ib. Heb. 13, 20:

    tu Juppiter bonorum inimicos aeternis suppliciis vivos mortuosque mactabis,

    Cic. Cat. 2, 13:

    ibunt in supplicium aeternum,

    Vulg. Matt. 25, 46: [p. 64] aeternas poenas in morte timendumst, Lucr. 1, 111:

    mitti in ignem aeternum,

    Vulg. Matt. 18, 8.—
    C.
    Of the past:

    ex aeterno tempore quaeque Nunc etiam superare necessest corpora rebus,

    from eternity, Lucr. 1, 578:

    motum animorum nullo a principio, sed ex aeterno tempore intellegi convenire,

    Cic. Fin. 1, 6.—
    D.
    Spec. of objects of nature, which the ancients regarded as stable and perpetual, everlasting, eternal: aeterna templa caeli, Poët. ap. Varr. L. L. 6, 11, p. 77 Müll.:

    aeternam lampada mundi,

    Lucr. 5, 402:

    micant aeterni sidera mundi,

    id. 5, 514:

    aeterna domus, i. e. caelum,

    Cic. Rep. 6, 23:

    donec veniret desiderium collium aeternorum,

    the everlasting hills, Vulg. Gen. 49, 26; ib. Ps. 75, 5; cf. ib. Ps. 103, 5.—
    II.
    Meton., of indef. long time.
    A.
    Of the future, lasting, enduring, everlasting, perpetual:

    aeterni parietes,

    Plin. 35, 14, 49, § 172:

    dehinc spero aeternam inter nos gratiam fore,

    Ter. Eun. 5, 2, 33:

    aeternus luctus,

    Lucr. 3, 924:

    dolor,

    id. 3, 1003:

    vulnus,

    id. 2, 369; so Verg. A. 1, 36:

    aerumna,

    Cic. Sen. 34:

    mala,

    Verg. Cul. 130:

    bellum,

    Cic. Cat. 4, 22:

    dedecus,

    id. Font. 88:

    imperium,

    id. Rab. 33; so Verg. A. 1, 230:

    versūs,

    Lucr. 1, 121:

    ignis sacerdotis,

    Cic. Font. 47:

    gloria,

    id. Cat. 4, 21:

    laus,

    id. Planc. 26:

    memoria,

    id. Verr. 4, 69:

    non dubitat Lentulum aeternis tenebris vinculisque mandare,

    id. Cat. 4, 10.—Comic.:

    spero me ob hunc nuntium aeternum adepturum cibum,

    Plaut. Capt. 4, 1, 13. Esp. of Rome:

    aeterna urbs,

    the Eternal City, Tib. 2, 5, 23; Ov. F. 3, 72; Cod. Th. 10, 16, 1; Symm. Ep. 3, 55; Inscr. Orell. 2, 1140.— Comp.: nec est ulli ligno aeternior natura. Plin. 14, 1, 2, § 9:

    aeterniora mala,

    Lact. Epit. 9.—
    B.
    Of the past, of yore, of old:

    ablue corpus alluvii aeternisque sordibus squalidum,

    Curt. 4, 1, 22.—
    III.
    Adv. phrases.
    1. A.
    Lit., forever, everlastingly:

    et vivat in aeternum,

    Vulg. Gen. 3, 22:

    hoc nomen mihi est in aeternum,

    ib. Exod. 3, 15:

    Dominus in aeternum permanet,

    ib. Psa. 9, 8:

    vivet in aeternum,

    ib. Joan. 6, 52:

    Tu es sacerdos in aeternum,

    ib. Heb. 5, 6:

    non habebit remissionem in aeternum,

    ib. Marc. 3, 29.—
    B.
    Meton., of indef. long time, forever, always:

    urbs in aeternum condita,

    Liv. 4, 4:

    leges in aeternum latae,

    id. 34, 6:

    (proverbia) durant in aeternum,

    Quint. 5, 11, 41:

    delatores non in praesens tantum, sed in aeternum repressisti,

    Plin. Pan. 35:

    (famulos) possidebitis in aeternum,

    Vulg. Lev. 25, 46:

    (servus) serviet tibi usque in aeternum,

    ib. Deut. 15, 17:

    ut sceleris memoria maneat in aeternum,

    Lact. 1, 11.—
    2. A.
    Lit., forever:

    sedet aeternumque sedebit Infelix Theseus,

    Verg. A. 6, 617:

    ut aeternum illum reciperes,

    Vulg. Phil. 15 (prob. here an adv.).—
    B.
    Meton., of indef. long time, forever, always:

    serviet aeternum,

    Hor. Ep. 1, 10, 41.—
    C.
    Of what is continually repeated, constantly, again and again (as in colloq. Engl., everlastingly, eternally):

    glaebaque versis Aeternum frangenda bidentibus,

    Verg. G. 2, 400:

    ingens janitor Aeternum latrans (of Cerberus),

    id. A. 6, 401.—
    3.
    aeternō, meton., of indef. long time, forever, perpetually:

    viret aeterno hunc fontem igneum contegens fraxinus,

    Plin. 2, 107, 111, § 240:

    BVSTA TVTA AETERNO MANEANT,

    Inscr. Orell. 4517.

    Lewis & Short latin dictionary > aeternus

  • 13 in aeternum

    aeternus, a, um, adj. [contr. from aeviternus, Varr. L. L. 6, § 11 Müll., from aevum, with the termination -ternus as in sempiternus, hesternus], without beginning or end, eternal (sempiternus denotes what is perpetual, what exists as long as time endures, and keeps even pace with it; aeternus, the eternal, that which is raised above all time, and can be measured only by œons (aiônes, indefinite periods);

    for Tempus est pars quaedam aeternitatis,

    Cic. Inv. 1, 27, 39. Thus the sublime thought, without beginning and end, is more vividly suggested by aeternus than by sempiternus, since the former has more direct reference to the long duration of the eternal, which has neither beginning nor end. Sempiternus is rather a mathematical, aeternus a metaphysical, designation of eternity, Doed. Syn. I. p. 3).
    I.
    Lit.
    A.
    Of the past and future, eternal:

    deus beatus et aeternus,

    Cic. Fin. 2, 27, 88:

    nihil quod ortum sit, aeternum esse potest,

    id. N. D. 1, 8:

    O Pater, o hominum rerumque aeterna Potestas,

    Verg. A. 10, 18:

    di semper fuerunt, nati numquam sunt, siquidem aeterni sunt futuri,

    Cic. N. D. 1, 32, 90:

    idem legis perpetuae et aeternae vim Jovem dicit esse,

    id. ib. 1, 15, 40:

    nomen Domini Dei aeterni,

    Vulg. Gen. 21, 33; ib. Rom. 16, 26:

    aeternum tempus,

    Lucr. 1, 582:

    causae immutabiles eaeque aeternae,

    Cic. Fat. 12, 48. —
    B.
    Of the future, everlasting, endless, immortal:

    natura animi... neque nata certe est et aeterna est,

    Cic. Tusc. 1, 23:

    virorum bonorum mentes divinae mihi atque aeternae videntur esse,

    id. Rab. 29:

    aeternam timuerunt noctem,

    Verg. G. 1, 468:

    Quod semper movetur, aeternum est,

    Cic. Tusc. 1, 23:

    Quidquid est illud quod sentit... caeleste et divinum ob eamque rem aeternum sit, necesse est,

    id. ib. 1, 27:

    ut habeam vitam aeternam,

    Vulg. Matt. 19, 16; ib. Joan. 3, 15; ib. Rom. 2, 7:

    in sanguine testamenti aeterni,

    ib. Heb. 13, 20:

    tu Juppiter bonorum inimicos aeternis suppliciis vivos mortuosque mactabis,

    Cic. Cat. 2, 13:

    ibunt in supplicium aeternum,

    Vulg. Matt. 25, 46: [p. 64] aeternas poenas in morte timendumst, Lucr. 1, 111:

    mitti in ignem aeternum,

    Vulg. Matt. 18, 8.—
    C.
    Of the past:

    ex aeterno tempore quaeque Nunc etiam superare necessest corpora rebus,

    from eternity, Lucr. 1, 578:

    motum animorum nullo a principio, sed ex aeterno tempore intellegi convenire,

    Cic. Fin. 1, 6.—
    D.
    Spec. of objects of nature, which the ancients regarded as stable and perpetual, everlasting, eternal: aeterna templa caeli, Poët. ap. Varr. L. L. 6, 11, p. 77 Müll.:

    aeternam lampada mundi,

    Lucr. 5, 402:

    micant aeterni sidera mundi,

    id. 5, 514:

    aeterna domus, i. e. caelum,

    Cic. Rep. 6, 23:

    donec veniret desiderium collium aeternorum,

    the everlasting hills, Vulg. Gen. 49, 26; ib. Ps. 75, 5; cf. ib. Ps. 103, 5.—
    II.
    Meton., of indef. long time.
    A.
    Of the future, lasting, enduring, everlasting, perpetual:

    aeterni parietes,

    Plin. 35, 14, 49, § 172:

    dehinc spero aeternam inter nos gratiam fore,

    Ter. Eun. 5, 2, 33:

    aeternus luctus,

    Lucr. 3, 924:

    dolor,

    id. 3, 1003:

    vulnus,

    id. 2, 369; so Verg. A. 1, 36:

    aerumna,

    Cic. Sen. 34:

    mala,

    Verg. Cul. 130:

    bellum,

    Cic. Cat. 4, 22:

    dedecus,

    id. Font. 88:

    imperium,

    id. Rab. 33; so Verg. A. 1, 230:

    versūs,

    Lucr. 1, 121:

    ignis sacerdotis,

    Cic. Font. 47:

    gloria,

    id. Cat. 4, 21:

    laus,

    id. Planc. 26:

    memoria,

    id. Verr. 4, 69:

    non dubitat Lentulum aeternis tenebris vinculisque mandare,

    id. Cat. 4, 10.—Comic.:

    spero me ob hunc nuntium aeternum adepturum cibum,

    Plaut. Capt. 4, 1, 13. Esp. of Rome:

    aeterna urbs,

    the Eternal City, Tib. 2, 5, 23; Ov. F. 3, 72; Cod. Th. 10, 16, 1; Symm. Ep. 3, 55; Inscr. Orell. 2, 1140.— Comp.: nec est ulli ligno aeternior natura. Plin. 14, 1, 2, § 9:

    aeterniora mala,

    Lact. Epit. 9.—
    B.
    Of the past, of yore, of old:

    ablue corpus alluvii aeternisque sordibus squalidum,

    Curt. 4, 1, 22.—
    III.
    Adv. phrases.
    1. A.
    Lit., forever, everlastingly:

    et vivat in aeternum,

    Vulg. Gen. 3, 22:

    hoc nomen mihi est in aeternum,

    ib. Exod. 3, 15:

    Dominus in aeternum permanet,

    ib. Psa. 9, 8:

    vivet in aeternum,

    ib. Joan. 6, 52:

    Tu es sacerdos in aeternum,

    ib. Heb. 5, 6:

    non habebit remissionem in aeternum,

    ib. Marc. 3, 29.—
    B.
    Meton., of indef. long time, forever, always:

    urbs in aeternum condita,

    Liv. 4, 4:

    leges in aeternum latae,

    id. 34, 6:

    (proverbia) durant in aeternum,

    Quint. 5, 11, 41:

    delatores non in praesens tantum, sed in aeternum repressisti,

    Plin. Pan. 35:

    (famulos) possidebitis in aeternum,

    Vulg. Lev. 25, 46:

    (servus) serviet tibi usque in aeternum,

    ib. Deut. 15, 17:

    ut sceleris memoria maneat in aeternum,

    Lact. 1, 11.—
    2. A.
    Lit., forever:

    sedet aeternumque sedebit Infelix Theseus,

    Verg. A. 6, 617:

    ut aeternum illum reciperes,

    Vulg. Phil. 15 (prob. here an adv.).—
    B.
    Meton., of indef. long time, forever, always:

    serviet aeternum,

    Hor. Ep. 1, 10, 41.—
    C.
    Of what is continually repeated, constantly, again and again (as in colloq. Engl., everlastingly, eternally):

    glaebaque versis Aeternum frangenda bidentibus,

    Verg. G. 2, 400:

    ingens janitor Aeternum latrans (of Cerberus),

    id. A. 6, 401.—
    3.
    aeternō, meton., of indef. long time, forever, perpetually:

    viret aeterno hunc fontem igneum contegens fraxinus,

    Plin. 2, 107, 111, § 240:

    BVSTA TVTA AETERNO MANEANT,

    Inscr. Orell. 4517.

    Lewis & Short latin dictionary > in aeternum

  • 14 ewig

    ewig, aeternus (ewig, von dem, was ohne Anfang und Ende über die Zeit hinausreicht). – sempiternus (immerwährend, immer u. ewig, von dem, was so lange, als die Zeit dauert, ist, z.B. hostis, laus). – immortalis (unsterblich, unvergänglich, von dem, was einen Anfang, aber kein Ende hat). – perpetuus (ununterbrochen, in einem fort während, eig. von dem, was bis zu einem gewissen Endpunkte fortdauert; u. prägn. von dem, was bis zum Endpunkt aller Zeiten fortdauert); verb. perpetuus et aeternus; perpetuus et sempiternusassiduus: unablässig, immer wieder vorgenommen etc., z.B. adversus [849] finitimos bella: u. commemoratio: u. obtestationes). – die e. Stadt (v. Rom), aeterna urbs: e. Schnee (auf hohen Gebirgen etc.), nix aeterna od. perennis; nives, quas ne aestas quidem solvit: e. Freundschaft, firma et perpetua amicitia: e. Feindschaft, odium inexpiabile, gegen jmd., in alqm: einer Sache e. Dauer geben, aeternitate alqd donare: eine e. Zeit. d. i. sehr lange, aetatem (s. Ewigkeit). – das Ewige, aeterna(n. pl.);aeternitas (die Ewigkeit); vis aeterna (das ewige Wesen, v. Gott). – Adv.perpetuo (in einem fort während). – semper (immer, von jeher). – numquam non (niemals nicht). – immer u. ewig, ex omni aeternitate (von Ewigkeit her); ab aeterno tempore in aeternum (von Ewigkeit zu Ewigkeit); semper (immer übh.). – auf od. für e., in aeternum; in perpetuum; in omne tempus: e. leben, in aeternum vivere; aeternum esse. sempiternā frui vitā. perpetuā vitā perfrui. aevo sempiterno frui (alle von der Fortdauer nach dem Tode); vigēre memoriāsaeculorum omnium. per omnium saeculorum memoriam vivere (ewig im Andenken der Menschen fortleben).

    deutsch-lateinisches > ewig

  • 15 zeitlebens

    zeitlebens, omni vitā (im ganzen Leben). – per omnem vitam (durchs ganze Leben). – dum vivo. dum vivam (solange ich lebe ob. leben werde). – quoad vixit (solange er gelebt hat). – Auch durch sempiternus (für immer, z.B. victus mihi erit sempiternus).

    deutsch-lateinisches > zeitlebens

  • 16 brevis

    brevis, e (βραχύς), kurz, klein, von geringer Ausdehnung, I) quantitativ: A) räumlich: a) in die Weite, kurz, klein, schmal (Ggstz. longus, latus), via, Verg.: via brevior (Ggstz. longior anfractus), Nep.: aqua br., schmales, Ov.: iter urinae brevius (Ggstz. spatiosius), Cels.: Corsic Sardiniā brevior, porrectior Ilvā, Sen.: cursus brevissimus, Verg.: in breve cogere, eng zusammenrollen, Hor. – b) in die Höhe, Länge, kurz, klein, niedrig (Ggstz. longus, altus, procerus), longus an brevis sit, Cic.: avicula brevis, Amm.: (homo) brevi capite, Pacuv. fr.: homo corpore brevis, Suet: iudex brevior, Cic.: frons, schmale, Mart.: funis, vinculum, Gell. – c) in die Tiefe, niedrig, flach, seicht (Ggstz. profundus), litus, Tac.: brevia vada, Verg., od. bl. brevia, Verg. u. Tac., u. Sing. breve, is, n., Tac. ann. 14, 29 (dazu Nipperd.), seichte Örter, Untiefen, Sandbänke. – B) zeitlich: 1) eig., kurz, klein (Ggstz. longus), numquam tibi dies longi erunt, sed breves videbuntur, Hier. ep. 130, 15: aevi brevis, Hor.: ad breve tempus (Ggstz. diu), Cic.: primus ille et brevissimi temporis impetus, Liv.: brevi tempore, auch bl. brevi, in kurzer Zeit, in kurzem, nächstens, Cic. u.a. (unklass. in brevi, Afran. com. 196): brevi post, brevi deinde, Liv.: brevi antequam moreretur, Gell.: aber auch brevi, während einer kurzen Zeit, eine kleine Weile, Ov. met. 5, 32 (vgl. 7, 307: illa brevi spatio silet): ad breve, auf kurze Zeit, Suet. Tib. 68. Vulg. act. apost. 5, 34. – brevi ( beim Compar., um ein kleines), fuit Aeschylus non brevi antiquior, Gell. 13, 19 (18), 4. – 2) übtr.: a) übh. von Dingen in der Zeit, von kurzer Dauer, kurz, dah. auch vorübergehend, vergänglich, flüchtig (Ggstz. longus, perpetuus, sempiternus), bonum, Nov. fr.: vita, Plaut.: vitae curriculum, Cic.: ver, Ov.: occasio, Ter.: dolor, Cic.: rosa, flos, lilium, nur kurze Zeit blühende, Hor.: osculum, flüchtiger Kuß, Tac.: assensus, Tac.: dominus, eine kurze Zeit lebender, Hor.: scias nec gratius quicquam decore nec brevius, aber auch nichts hinfälliger, hinwelkender, Suet. – subst., gaudere od. laetari in brevi, sich am Vergänglichen erfreuen, Commodian. apol. 600 u. instr. 1, 21, 10. – b) insbes.: α) v. der Silbenmessung, kurz, geschärft (Ggstz. longus, productus), a primum longa brevis syllaba, Lucil. fr.: syllabae longae et breves et mediocres (mittelzeitigen), Gell.: postrema syllaba brevis an longa sit, ne in versu quidem refert, Cic.: syllaba longa brevi subiecta, Hor.: u. subst., brevis, is, f. (verst. syllaba), eine Kürze = eine kurze Silbe (Ggstz. longa), creticus, qui est e longa et brevi et longa, et eius aequalis paean, qui spatio par est, syllabā longior. Nam aut e longa est et tribus brevibus, aut e totidem brevibus et longa, Cic. – v. geschärfter Aussprache, indoctus dicimus brevi primā litterā, in sanus productā, inhumanus brevi, infelix longā, Cic.: ut aut contractione brevius fieret aut productione longius, Cic.: ut multarum brevium iunctura vitetur, Sen. – β) v. Ausdruck, kurz, kurz gefaßt, kurz und bündig (Ggstz. longus), ne (ille ambitus) brevior sit quam satis sit, neque longior, Cic.: comprehensio et ambitus ille verborum erat apud illum contractus et brevis, Cic.: breves litterae tuae, Cic.: laudatio br., narratio br., Cic.: brevi, kurz, mit wenigen Worten, Cic.: quod etsi ita esse pluribus verbis disserendum est; illud tamen et breve confitendum est, nisi qui ita sit affectus, liberum esse neminem, Cic.: breve faciam, ich will's kurz machen, Cic.: hoc breve dicam, ich will's kurz sagen, Cic.: in breve cogere, kurz fassen, Liv. – m. 2. Sup., quam brevia responsu, Cic. Clu. 164. – dah. breve, n., od. brevis, is, m. (sc. liber), ein kurzes Verzeichnis, eine Liste, Vopisc. u. Spät.: ut in brevi, wie in einem kurzen Verzeichnisse, in der Kürze, Quint. 9, 4, 32. – c) v. Redner, kurz, sich kurz fassend, kurz und bündig (Ggstz. longus, copiosus), oratorum si quis ita numerat plura genera, ut alios grandes aut graves aut copiosos, alios tenues aut subtiles aut breves putet etc., Cic.: multos imitatio brevitatis decipit, ut, cum se breves putent esse, longissimi sint, Cic.: ut ego brevior sim, Cic.: esto brevis, Hor.: brevis esse laboro, obscurus fio, Hor. – II) qualitativ: a) schmächtig, geschmeidig, mus, Ov. fast. 2, 574: forma, Ov. met. 5, 457. – b) kurz, gedrungen, pondus, Hor. sat. 2, 2, 37. – c) mager, knapp, gering, unbedeutend, dürftig, cena, Hor.: impensa, Ov.: insulae, Pallad.: vasculum, Pallad.

    lateinisch-deutsches > brevis

  • 17 cursus

    cursus, ūs, m. (curro), der Lauf, zu Wagen = die Fahrt, zu Pferde = der Ritt, u. die Fahrt durch die Luft = Flug usw., im engern Sinne bes. der rasche, volle Lauf, der Eilschritt ( Sturmschritt), der Eilmarsch, der Eilritt, I) eig.: ingressus, cursus, accubitio, inclinatio, sessio etc., Cic.: c. cervorum, Verg. u. Ambros.: c. equorum, Verg.: vulpeculae, Ambros.: c. longarum navium, Caes.: omnis omnium cursus est ad vos, alle kommen zu euch gelaufen (= alle nehmen ihre Zuflucht zu euch), Cic. – c. aërius, Flug durch die Luft, Ov.: c. celer, Ov.: c. effusus, Liv.: c. nimius, Cels.: praeceps (sich überstürzender), Sturmlauf, Sturm (bildl.), Vell.: vagi per omnes vias cursus, Liv.: c. vehemens, Cels.: c. volucer (v. der personif. Zeit), Phaedr. – Volsci cursu et clamore fessi, Liv.: fessum cursu trahens corpus, Liv. – raptim agmen cursus magis quam itineris modo ducere, Curt. – adaequare cursum equorum od. longarum navium, Caes.: concitare boves in cursum, Col.: flectere cursum ad puerilem vagitum (v. einer Wölfin), Liv.: deflectere cursum ad Gallos, Liv.: descendere (ex lectica) et capere cursum, zu laufen anfangen, den Weg eilig zu Fuß fortsetzen, Suet.: duplicare cursum, noch einmal so weit laufen, eine noch einmal so weite Strecke durchlaufen, Caes.: iungere cursum equis, mit den Pferden gleichen Lauf halten (v. Fußsoldaten), Liv.: inhibere paulisper cursum (v. Reiter), Curt.: cursu et lassitudine exanimari, Caes.: fatigare iaculo cursuque cervos, Verg.: cursu fatigari, Petron.: cursu et spatio pugnae defatigari, Caes.: cursu superare canem, Hor.: vincere cervum cursu, Plaut.: emetiri cursu uno die ingens spatium (v. einem Läufer), Liv.: incerto cursu ferri (v. Pferden), Liv. – cursu ire od. ferri in hostem (im Sturmschritt, griech. δρόμῳ), Curt. u. Liv.: cursu tendere ad alqm od. ad locum, Liv. u. Sall.: lustrare terras disiunctissimas non cursibus (eiligen Durchzügen), sed victoriis (Siegesbahnen), Cic.: ingenti cursu refugere (v. Reiterei), Curt. – vix ab impetu et cursu teneri, sich kaum vom Angriff im Sturmschritt abhalten lassen, Liv. – eo cursu, in solchem Laufe, in solcher Eile, so eilig, zB. vix spatium instruendi (aciem) fuit; eo cursu hostes in proelium venerunt, Liv.: u. m. folg. ut u. Konj., ad fretum eo cursu contendit, ut prope repentino adventu incautos oppresserit, Liv. – in cursu esse, im vollen Laufe sein, v. Pers. = in voller Eile reisen, Cic. ad Att. 5, 16, 1; poet. übtr. von lebl. Ggstdn. = im vollen Gange, im vollen od. im besten Zuge sein, dah. auch = noch fortdauern (s. Heinse u. Bach Ov. met. 10, 401), vox erat in cursu, Ov.: dum furor in cursu est, currenti cede furori, Ov.: sex ubi, quae restant, luces Aprilis habebit, in medio cursu tempora veris erunt, Ov. – im Bilde, v. raschen Gange der Rede, v. Redeflusse, interdum cursus in oratione est incitatior, interdum moderata ingressio, Cic.: tantus cursus verborum fuit et sic evolavit oratio, ut etc., Cic.: dicebat citato et effuso cursu, sed praeparato, Sen. rhet.

    So nun bes.: a) der Lauf nach einem bestimmten Ziele zur Übung und um die Wette, der Wettlauf, zu Wagen od. zu Pferde = das Wettrennen, im Gymnasium, im griech. Stadium, im röm. Zirkus, cursus certamen, Ov.: c. bigarum quadrigarumque, Suet.: c. Olympiacus, Cornif. rhet.: c. equester, Pferderennen, Verg. – cursu invictus Echion, Ov.: nobiles equos cursus et spatia probant, Tac. dial.: cursu cum aequalibus certare, Sall.: cursu certare in stadio, Suet.: ibi (in gymnasio) cursu, luctando, hastā, disco se exercere (v. Jünglingen), Plaut.: cursu vincere alqm, Ov.: studere optatam cursu contingere metam, Hor. – im Bilde, der Lauf, das Rennen, Ringen nach dem Ziele, bes. nach dem Ziele der Ehre, Laufbahn, Karriere,illa iactatio cursusque popularis, jenes unruhige Treiben (Drängen) u. Rennen nach der Volksgunst, Cic.: non habet satis magnum campum ille tibi non ignotus cursus animi (meine dir wohlbekannte entschiedene Geistesrichtung), Cic.: honorum tuorum cursus cui suspectus umquam fuit? Cic.: cum numquam sit aut illius a me cursus impeditus aut ab illo meus, Cic.: iam pridem esse in cursu (Ggstz. stadium ingredi), Cic.: in eodem cursu fuisse a Sulla dictatore ad eosdem fere consules, dieselbe Laufbahn gemacht haben vom D. S. anbis zu usw., Cic.: vides in quo cursu simus, in welchem Rennen (nach den höchsten Würden) ich begriffen bin, Cic.: transcurrere cursum suum, rasch, ohne Aufenthalt zu machen, wie mit einem Sprunge seine L. durcheilen (durchmachen), Cic.

    b) der Lauf als in bestimmter Richtung unternommener Weg, die Route, der Kurs, der Marsch, die Reise, die Fahrt, bes. zur See, cursus navigationum tuarum, die Routen deiner Fahrten, Cic.: c. diei totius, Mela: insidiosus rector cursus (v. einem Steuermann), Val. Max. – c. brevis, Curt.: c. maritimus, Cic.: c. prosper, Plin.: c. rectus, Plin. ep.: secundus, Caes.: longi non falsa pericula cursus (Fahrt durch die Luft, Flug), Ov.: unde (ab ora Italiae) in Epirum brevis cursus est, Curt.: in hoc medio cursu est insula, quae appellatur Mona, Caes.: in medio Achaico cursu (mitten auf meiner Fahrt nach A.) te vidi Veliae, Cic.: mihi cursus in Graeciam per tuam provinciam est, Cic.: huc rectus ex Africa c. est, direkte Fahrt, Liv.: quo cursus navibus tutus ex Africa esset, Liv. – commutare cursum (Ggstz. tenere cursum, s. unten), Cic.: imprudentiā aut tempestate paulum suo cursu decedere (abweichen), Caes.: im Bilde, quem neque periculi tempestas neque honoris aura potuit umquam de suo cursu aut spe aut metu demovere, kein Sturm der Gefahr, kein lockender Hauch der Ehre von seiner Bahn abbringen, Cic.: c. dirigere, m. Ang. wohin? durch Advv. od. durch Praepp. od. durch bl. Acc. loc., zB. alio (anderswohin), Val. Max.: eo (dahin), Liv.: quo tendo, Nep.: in Africam, Vell.: ad litora Apolloniatium, Caes.: ad Antiochum, Iustin.: Gades (nach G.), Iustin.: cuius classis cursum esse directum columbae antecendentis volatu, Vell.: ad nocturnos ignes cursum dirigere, Suet.: cursum dirigere per auras in lucos (v. Fluge der Tauben), Verg. – cursum exspectare, günstige Fahrt (auch im Bilde), Cic.: cursum secundum habere (v. Schiffen), Caes.: repentina tranquillitas intermittit cursum, Petron.: impedire alcis cursum (v. Winden), Mela: petere alium cursum, eine andere Route, einen andern Kurs nehmen (v. Reisenden zur See), Cic.: unde et quo tenderent cursum, Liv. – cursum tenere, Kurs halten (= den rechten, geraden Weg verfolgen), u. cursum non tenere od. tenere non posse, den Kurs nicht halten od. nicht halten können, v. Seefahrern u. Schiffen, Caes. u.a. (vgl. Schneider Caes. b. G. 4, 26, 4): u. so secundis ventis od. secundissimo vento cursum tenere, Cic.: cursum non tenere et longius deferri, Caes.: rectum cursum, recta gubernacula in periculum tenere, Plin. ep.: im Bilde, e quibus quoniam tamquam e scopulosis cotibus enavigavit oratio, reliquae disputationis cursum teneamus, in der übrigen Erörterung den geraden Lauf halten (unser vulg. »bei der Stange bleiben«), Cic.: ut te ad istum cursum tenendum, quem a prima aetate suscepisti, cohortentur, die Lebensbahn, Cic.: Polycratis felicitas semper plenis velis prosperum cursum tenuit, Val. Max. – im Bilde, der Weg, der Verlauf, die Bahn des Lebens, totus vitae cursus, Hieron.: reliquus vitae cursus, Cic.: vitae brevis est cursus, gloriae sempiternus, Cic.: aliquod certum genus cursusque vivendi, Cic. (vgl. auch oben demovere de cursu u. tenere cursum): omnem vitae suae cursum in labore corporis atque in animi contentione conficere, Cic.: medium agens cursum aetatis (im mittleren Lebensalter) placidā morte decessit, Amm. 23, 6, 4. – u. der Verlauf, Gang der Begebenheiten u. Zeiten, perspicis qui cursus rerum, qui exitus futurus sit, Cic.: di eodem cursu, quo fluxere adhuc res, ire patiantur, denselben Fortgang nehmen, Curt.: ea natura rerum est et is temporum cursus, ut non possit ista aut tibi aut ceteris fortuna esse diuturna, Cic.: cursum irrevocabilem ingressa ex destinato fluunt, was einmal seinen unveränderlichen Gang genommen hat, verläuft nach Vorherbestimmung, Sen.: inveniendum tandem Britanniae terminum continuo proeliorum cursu, durch eine fortlaufende Reihe von Schlachten, Tac.: temporum vices, volumina saeculorum, cursus annorum, Augustin. serm. 29, 1.

    c) der Lauf der Flüssigkeiten, α) des Wassers, der Gewässer, c. aquae, Plin. ep.: in hac (terra) cursus amnium non torrentes rapidique, sed lenes et vineis campisque irrigui, Iustin.: ex Oceano amnium fontiumuue cursus initium capiunt, Quint.: spatio alvei segnis cursus (fluminis) est, Curt.: vehementior fluminum cursus est prono alveo, Quint.: quosdam exaruisse amnes aut in alium cursum contortos et deflexos videmus, Cic.: si lacus emissus lapsu et cursu suo ad mare profluxisset, Cic.: nec adire poterat ad iusti cursum amnis, Liv.: licet prospicere maris novos cursus, Sen.: Ggstz., maris cursus alterni et recursus, wechselnde Ebbe u. Flut, Sen. ad Helv. 20, 2. – β) (als mediz. t. t.) die Flüssigkeiten des Körpers, c. materiae, Cels.: c. pituitae (Schleimfluß) acer, acerrimus, c. pituitae tenuis, Cels.: leves pituitae cursus, sed assidui, Cels. – c. menstrui, Plin.: c. sanguinis ex naribus, Cels.: ne in inferiores partes factus cursus pedes repleret, Cels.

    d) der Lauf, Umlauf der Himmelskörper, Weltkörper, c. solis, lunae, siderum, stellarum, Cic. u.a.: c. Veneris, Mercurii, Cic.: siderum modus cursusque stellarum (Plur.), Val. Max. – solis cursus annalis, Varro: annui cursus solis, Cic.: stellarum perennes cursus, Cic.: perpetui cursus conversionesque caelestes, Cic.: stellarum cursus sempiterni, Cic.: summus ille caeli stellifer cursus, Cic.: hic lunaris atque infimus c., Cic.: novem lunae cursus, Cic.: illi octo cursus, Cic.: properantis mundi volubilis c., Sen.: solis exortus, cursus, occasus nemo admiratur, Cornif. rhet.: cursus annuos conficere (v. der Sonne), Cic.: cursum suum anno od. XXX fere annis conficere (v. einem Planeten), Cic.: nullum umquam cursus sui vestigium inflectere (v. den Fixsternen), Cic. – annum ad cursum solis accommodare, Suet.: ad cursus lunae in duodecim menses describere annum, Liv.: ad siderum cursum iter dirigere, Curt. – siderum cursus numerosque cognoscere, Quint.: siderum certos constitutosque cursus numeris docere, Quint.: lunae cursu notare tempora, Curt.

    e) der Lauf anderer lebl. Ggstde. nach einer bestimmten Richtung, sowohl in der Bewegung als in der Lage, hic per omnes sonos vocis cursus, das Auf-u. Absteigen durch alle Töne, Cic. de or. 3, 227. – cursus hic et sonus rotundae volubilisque sententiae, Gell. 11, 13, 4. – communia his (larici et abieti) pinoque, ut quadripertitos venarum cursus (Aderngänge) bifidosve habeant vel omnino simplices, Plin. 16, 195.

    II) meton., cursus publicus, der öffentliche, vom Staate eingerichtete Postenlauf, die stationsweise verteilten Posten, Fahrposten, zur Beförderung von Staatsangelegenheiten u. Staatspersonen, praepositus cursus publici, Oberpostmeister, Inscr.: animalia cursus publici, Inscr. u. Cod. Theod.: publici cursus usu permisso, Amm.: vectus mutatione celeri cursus publici, Amm. – dass. c. vehicularius, Capitol. Antonin. Pius 12, 3, od. c. vehicularis, Arcad. dig. 50, 4, 18. § 4. – c. fiscalis (dem Fiskus obliegender), Spart. Hadr. 7, 5. – Vgl. E. Hudemann Geschichte des röm. Postwesens während der Kaiserzeit. Berlin. 1875.

    lateinisch-deutsches > cursus

  • 18 dominus

    dominus, ī, m. (v. domus), I) im engem Sinne, der Herr vom Hause, Hausherr, Gebieter (Ggstz. familia), Komik., Cic. u.a.; u.v. Sohn des Hauses, der junge Herr, Plaut.: Plur., domini, die Herrschaft (= der Herr u. die Herrin vom Hause), Cic. u.a. – II) im weitern Sinne, A) eig.: 1) der Herr als Eigentümer, Eigner, Besitzer, Inhaber, aedificii, navis, Cic.: insularum, Suet.: aedium, ICt. u. Symm.: possessionis, Inscr.: copiosae pecuniae, Apul.: equi, Suet.: dites domini (Grundbesitzer), Tac. (vgl. Heräus Tac. hist. 2, 12, 11). – 2) der Herr = Oberherr, Gebieter, Chef, in alqm, Cic.: gentium, Cic.: rei, v. Richter, Cic. – Insbes., a) Herr, als Ehrentitel, bes. der spätern Kaiser (den Augustus u. Tiberius sich verbaten, hingegen Domitian gern hörte), Suet. Dom. 13, 1. Mart. 5, 8. Phaedr. 2, 5, 14. Augustin. serm. 111 extr. – b) Gebieter, v. Gatten, Ov. met. 9, 466; v. Geliebten, Ov. am. 3, 7, 11. – c) als Begrüßungswort, wie unser mein Herr, s. Sen. ep. 3, 1. Mart. 6, 88, 2 (im Doppelsinn). Suet. Claud. 21, 5. – d) v. Christus, oft bei Eccl.: u. so Augusti Caesaris temporibus natus est dominus Christus, Oros. 6, 17, 10. – e) (poet.) v. Lebl., attribut., herrschaftlich, des Herrn, torus dominus, Ov.: mit Genet., terrarum dominum pone supercilium, entferne den Ernst, der der Welt gebietet, Mart. 1, 4, 2. – 3) der Veranstalter von etwas, a) = der Veran stalter der öffentl. Spiele, eines Schauspiels (Schauspieldirektor), Plaut. asin. prol. 3: eines Gladiatorenspiels, Cic. ad Att. 2, 19, 3. – b) der Veranstalter einer Auktion, Cic. Quinct. 50. – c) der Veranstalter eines Baus, der Bauherr (Ggstz. conductor, der Übernehmer des Baus), Cato u. Vitr. – d) (mit u. ohne convivii od. epuli) = der Veranstalter eines Gastmahls, der Gastgeber, Cic. u.a.; vgl. Gronov Gell. 13, 11, 5. – B) übtr., der Herr, Gewalthaber über usw., vitae necisque (über L.u.T.), Liv. u.a.: virtutum omnium, Arnob.: comitiorum dominum esse, Cic.: gravissimi domini, terror sempiternus et diurnus ac nocturnus metus, Cic. – / Synkop. domnus, Augustin. serm. 111 extr. Greg. Tur. hist. Franc. 9, 20. Not. Tir. 47, 63. Corp. inscr. Lat. 10, 3792: Genet. Plur. dominûm, Pacuv. tr. 75.

    lateinisch-deutsches > dominus

  • 19 inhabito

    in-habito, āvī, ātum, āre, I) tr. einen Ort bewohnen, nobile solum, Petron.: eum secessum, Ov.: Galliam, Aur. Vict.: Dolopeidem urbem, Hyg.: nec ante dimidiam ferme longitudinem eius orae, quae spectat aestivom orientem, inhabitatur illa regio, Plin.: istoc corpus inhabitatum diu pone, Sen. ep. 102, 27: übtr., variae indumentorum formae, quarum pars gentilitus inhabitantur, gleichs. bewohnt (= getragen) wird, Tert. de pall. 3: terram miseriae sempiternus horror inhabitat, Vulg. Iob 10, 22. – II) intr. wo wohnen, in corio asini, Apul.: in ea insula, Dict.: in eius (arboris) ipsa cariosa stipite, Apul.: nix cum cadit, aves caeli ubi inhabitent non habent, Ambros. in Luc. 7. § 16. – Partiz. subst., inhabitantēs, ium, m., die Einwohner, Plin. ep. 7, 27, 6. – übtr., ut inhabitet in me virtus Christi, Vulg. 2. Cor. 12, 9.

    lateinisch-deutsches > inhabito

  • 20 perpetuus

    perpetuus, a, um (peto), aneinanderhangend, ununterbrochen, in einem fort gehend, -dauernd, fortlaufend, stetig, sich überall berührend, I) im allg.: a) im Raume u. dgl.: via, durch die ganze Stadt laufender, Cic.: agmen, Cic.: munitiones, Caes.: mensae, langgereihte, Verg.: aedes, das ganze Haus in seiner vollen Ausdehnung, Plaut.: bos, lang hingestreckt, Verg.: vigiliae stationesque, Caes.: palus, Caes.: risus, Ov.: oratio, Cic.: orationes (Vorträge), Liv.: defensio contra alqm, Cic.: historia, Cic.: carmen, einen ganzen Sagenkreis besingendes (griech. κυκλικόν), Hor. u. Ov. – b) in der Zeit: α) ganz, dies, Ter.: triduum, Ter. – β) ununterbrochen, fortwährend, immerwährend, beständig, stehend, bleibend, lebenslänglich, verb. p. ac sempiternus (zB. ignis Vestae), p. et aeternus (zB. lex), perennis atque p. (zB. cursus stellarum), stabilis et p. (zB. permansio), p. et constans (zB. voluntas mea in rem publicam), alle bei Cic.: p. fenus, Cic.: p. imperia, Nep.: potestas, Liv.: imperator, tribuni, Liv.: dictator, Flor.: archontes p., Vell.: censura, Plin. pan.: centesimae, s. centēsimus: quaestiones p., von einer stehenden Kommission von Richtern gehaltene U., stehende Kriminaluntersuchungen, Cic. Brut. 106. – in perpetuum modum, auf ewig, Plaut. – subst., perpetuum, ī, n., das Ununterbrochene, Stetige (Ggstz. temporale), Lact. 2, 8, 68: dah. in perpetuum, auf alle Zeit, auf immer, auf ewig (Ggstz. ad tempus), Ter., Cic. u.a.: perpetuō, adv., beständig, in einem fort, ununterbrochen, ewig, Ter., Cic. u.a.: so auch perpetuum, Stat. silv. 1, 1, 99. – II) inbes.: A) überall-, allgemein gültig, durchgängig, ius, Cic.: edictum, s. d.: nec id quidem perpetuum est, gilt immer, ist eine allgemeine Regel, Cels.: quaestio (beim Redner), die Gattung ( genus) betreffend, Cic. or. 126 (versch. v. no. I, b, β). – B) als t. t. der Augurspr.: fulmina perpetua (fort u. fort wirkende), quorom significatio in totam pertinet vitam, Sen. nat. qu. 2, 47 in. – C) als gramm. t. t.: modus p., der Infinitiv, Diom. 340, 34. – D) perpetuus Augustus, allezeit Mehrer des Reiches (als Titel der späteren Kaiser), Eutr. praef. – / Compar. perpetuius, Cato oratt. 33. fr. 1 (bei Prisc. 3, 8); u. Superl. perpetuissimo curriculo, Cato oratt. 12. fr. 1. p. 45 ed. Jordan (bei Prisc. 3, 8).

    lateinisch-deutsches > perpetuus

См. также в других словарях:

  • sempiternus — index indelible, perpetual Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Sempiternus Rex — is an encyclical of Pope Pius XII on the 1500th anniversary of the Ecumenical Council of Chalcedon, which declared Christ to be both fully human and fully divine, given in Rome at St. Peter on September 8, 1951, in the 13th year of his… …   Wikipedia

  • Sempiternus Rex Christus — Mit der Enzyklika Sempiternus Rex Christus (lat.: Christus, der ewige König) gedenkt Papst Pius XII. am 8. September 1951 des 1500. Jahrestags des ökumenischen Konzils von Chalcedon. Der Glaube an die Nachfolge und die Lehre Christi sei in den… …   Deutsch Wikipedia

  • Kenosis — (κένωσις, griechisch: „Leerwerden“, „Entäußerung“) ist das Substantiv zu dem von Paulus im Brief an die Philipper gebrauchten Verb ἐκένωσεν (ekenosen), „er entäußerte sich“ (Phil. 2, 7). Über Jesus Christus ausgesagt, bedeutet der Begriff den… …   Deutsch Wikipedia

  • sempiterno — (Del lat. sempiternus.) ► adjetivo Que no tiene fin o durará para siempre. SINÓNIMO eterno * * * sempiterno, a (del lat. «sempiternus»; cult.) adj. Eterno, en cualquier acepción. * * * sempiterno, na. (Del lat. sempiternus). adj. Que durará s …   Enciclopedia Universal

  • sempiternel — sempiternel, elle [ sɑ̃pitɛrnɛl; sɛ̃pitɛrnɛl ] adj. • v. 1265; lat. sempiternus, de semper « toujours » et aeternus « éternel » ♦ Continuel, de manière à lasser. ⇒ éternel, perpétuel. Il nous ennuie avec ses sempiternels reproches. Une simplicité …   Encyclopédie Universelle

  • sempitern — SEMPITÉRN, Ă, sempiterni, e, adj. (Rar) Veşnic, nepieritor. – Din lat. sempiternus. Trimis de LauraGellner, 22.07.2004. Sursa: DEX 98  SEMPITÉRN adj. v. etern, nemuritor, nepieritor, nesfârşit, neuitat, perpetuu, veşnic, viu. Trimis de siveco,… …   Dicționar Român

  • Pope Pius XII — Pius XII Papacy began 2 March 1939 Papacy ended 9 October 1958 ( 1000000000000001900000019 years, 10000000000000221000000221 days) Predecessor …   Wikipedia

  • Pope Pius XII reforms of Eastern Canon Law — Pius XII reforms of Eastern Canon Law describes several reforms of the CIC Orientalis mainly for the Oriental Churches united with the Roman Catholic Church. Vatican policy had always two objectives, the pastoral care of approximately ten million …   Wikipedia

  • Humani Generis — Die Enzyklika Humani generis wurde von Papst Pius XII. am 12. August 1950 veröffentlicht. Sie gilt als letzte der vier bedeutenden theologischen Enzykliken des Pontifikats, nach Mystici corporis über die Kirche, Divino afflante Spiritu über die… …   Deutsch Wikipedia

  • Mystici Corporis — Die Enzyklika Mystici corporis (Mystischer Leib Christi) wurde am 29. Juni 1943 von Papst Pius XII. veröffentlicht. Sie beinhaltet die Lehre zur Katholischen Kirche, die sich gleichzeitig als der geheimnisvolle Leib Christi begreift.… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»