Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

Capitolinus

  • 1 Capitōlīnus

        Capitōlīnus adj.    [Capitolium], of the Capitol, Capitoline: clivus: ludi, L.: quercus, a crown of oak awarded in the Capitoline games, Iu.— Plur m. as subst., the directors of the Capitoline games.
    * * *
    Capitolina, Capitolinum ADJ
    Capitoline; (one of 7 hills of Rome); of the Capitol; (temple of capitolinus Jupiter)

    Latin-English dictionary > Capitōlīnus

  • 2 Capitolinus

    Căpĭtōlīnus, a, um, adj. [Capitolium], of or pertaining to the Capitol, Capitoline:

    clivus,

    Cic. Rab. Perd. 11, 31:

    sedes,

    id. Div. 1, 12, 19; 2, 20, 45:

    collis,

    Mart. 12, 21:

    area,

    Suet. Calig. 22; 34; Gell. 2, 10, 2.—Of Jupiter, Auct. Dom. 57, 144; Suet. Caes. 84; id. Aug. 30; 91; 94; id. Tib. 53; id. Dom. 4:

    dapes,

    that was given to Jupiter, Mart. 12, 48:

    Venus,

    Suet. Calig. 7:

    amphora, q. v.: ludi,

    Liv. 5, 50, 4:

    certamen,

    Suet. Dom. 13; cf. id. ib. 4:

    quercus,

    a crown of oak given to victors in the Capitoline games, Juv. 6, 387. —
    B.
    Subst.
    1.
    Căpĭtōlīnus, i, m., the Capitoline Hill, Auct. Her. 4, 32, 43.—
    2.
    Căpĭtōlīni, ōrum, m., persons who had the charge of these games, Cic. Q. Fr. 2, 5, 2.— In sing., a cognomen of M. Manlius, on account of his rescue of the Capitol, Aur. Vict. Vir. Ill. 24.

    Lewis & Short latin dictionary > Capitolinus

  • 3 Capitolinus

    I Capitōlinus, ī m.
    Капитолии, cognomen в родах Квинкциев и Манлиев L
    II Capitōlinus, ī m. (Julius)
    Капитолии, один из шестерых Scriptores Historiae Augustae (конец III и начало IV в. н. э.)
    III Capitōlinus, a, um [ Capitolium ]
    ludi Capitolini Lигры в честь Юпитера Капитолийского
    dapes Capitolinae Mпир во время tectisternium
    Capitolina quercus Jдубовый венок, дававшийся победителям на Капитолийских играх

    Латинско-русский словарь > Capitolinus

  • 4 капитолийский

    Capitolinus [a, um]

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > капитолийский

  • 5 Capitolini

    Căpĭtōlīnus, a, um, adj. [Capitolium], of or pertaining to the Capitol, Capitoline:

    clivus,

    Cic. Rab. Perd. 11, 31:

    sedes,

    id. Div. 1, 12, 19; 2, 20, 45:

    collis,

    Mart. 12, 21:

    area,

    Suet. Calig. 22; 34; Gell. 2, 10, 2.—Of Jupiter, Auct. Dom. 57, 144; Suet. Caes. 84; id. Aug. 30; 91; 94; id. Tib. 53; id. Dom. 4:

    dapes,

    that was given to Jupiter, Mart. 12, 48:

    Venus,

    Suet. Calig. 7:

    amphora, q. v.: ludi,

    Liv. 5, 50, 4:

    certamen,

    Suet. Dom. 13; cf. id. ib. 4:

    quercus,

    a crown of oak given to victors in the Capitoline games, Juv. 6, 387. —
    B.
    Subst.
    1.
    Căpĭtōlīnus, i, m., the Capitoline Hill, Auct. Her. 4, 32, 43.—
    2.
    Căpĭtōlīni, ōrum, m., persons who had the charge of these games, Cic. Q. Fr. 2, 5, 2.— In sing., a cognomen of M. Manlius, on account of his rescue of the Capitol, Aur. Vict. Vir. Ill. 24.

    Lewis & Short latin dictionary > Capitolini

  • 6 Manlius

    Mānlius, a, um
    Манлий, римск. nomen; наиболее известны
    1) A. M. Vulso, который в 451 г. до н. э. отправился с группой сенаторов в Грецию для изучения местных законов L
    2) Marcus M. Capitolinus, консул в 392 г. до н. э., спасший Капитолий от ночного нападения галлов в 390 г. до н. э.; как защитник прав плебеев был обвинён в государственного измене и в 384 г. до н. э. сброшен с Тарпейской скалы L, C
    3) L. M. Capitolinus, диктатор в 363 г. до н. э., прозванный за строгость Imperiosus L, VM
    4) его сын, T. M. Capitolinus, тж. Imperiosus (именовался тж. Torquatus, так как в единоборстве отобрал у одного галла золотое ожерелье — torquis), в 340 г. до н. э. казнил собственного сына за нарушение военной дисциплины; отсюда imperia Manliana L = железная дисциплина L, C, Sl
    5) Cn. M. Vulso, консул в 189 г. до н. э., победитель галатов в Малой Азии L

    Латинско-русский словарь > Manlius

  • 7 Capit

    Julius Capitolinus IV-V н. э.

    Латинско-русский словарь > Capit

  • 8 Catulus

    I ī m.
    Катул, cognomen в роде Лутациев; наиболее известны
    1) Gajus Lutatius C., консул в 242 г. до н. э., в 241 г., будучи проконсулом, разбил карфагенский флот при Эгатских о-вах, чем закончил 1 Пуническую войну L, Nep
    2) Q. Lutatius C., консул в 102 г. до н. э., в 101 г. вместе с Марием одержал при Верцеллах решительную победу над кимбрами; покончил с собой в 87 г. до н. э. C
    3) Q. Lutatius C. Capitolīnus, сын предыдущего, один из вождей аристократической партии, консул в 78 г., цензор в 65 г., умер в 60 г. до н. э. C, Sl
    II catulus, ī m. [ catus ]
    1) детёныш, преим. котёнок, щенок Pl, C etc.
    c. suis Plпоросёнок
    c. ovis Colягнёнок
    c. serpentis PMзмеёныш
    2) молодой пёс, собачка Lcr, C etc.

    Латинско-русский словарь > Catulus

  • 9 clivus

    clīvus, ī m.
    1) склон, скат (lenis L; mollis V); скошенность, наклонность, покатость ( mensae O)
    2) возвышенность, холм
    sudare in imo clivo погов. O — обливаться потом уже у подножия холма, т. е. преодолеть далеко не все препятствия
    lassus tamquam caballus in clivo погов. Pt — усталый словно кляча, поднимающаяся в гору

    Латинско-русский словарь > clivus

  • 10 collis

    is (abl. иногда ī) m.
    1) холм (arduus T; clementer assurgens Col; Capitolinus, Aventinus, Palatinus L)
    2) гора (c. Heliconius Ctl; Pyrenaei colles Amm)

    Латинско-русский словарь > collis

  • 11 Lutatius

    Lutātius, a, um
    Лутаций, римск. nomen; наиболее известны
    1) C. L. Catulus, одержавший победу при Эгатских о-вах в 242 г. до н. э. и тем положивший конец 1 Пунической войне L, Nep
    2) Q. L. Catulus, разбивший в 101 г. до н. э., совместно с Марием, кимбров (при Raudii campi); покончил с собой в 87 г. до н. э. C
    3) Q. L. Catulus Capitolinus, один из судей в процессе Верреса, друг Цицерона, противник Цезаря (умер в 61 г. до н. э.) C, Sl

    Латинско-русский словарь > Lutatius

  • 12 tabularium

    tabulārium, ī n. [ tabula ]
    сборник документов, архив (римск. государственные tabulāria находились при различных храмах; после пожара Капитолия в 83 г. до н. э. главный гос. архив был устроен на clivus Capitolinus за храмом Сатурна, где находилось и aerarium) C, V

    Латинско-русский словарь > tabularium

  • 13 aquila

    aquila, ae, f. (viell. fem. v. aquilus), der Adler, Aar, I) eig., in der Mythol. Jupiters Blitzträger (Falco Melanaëtus, L.), Cic., Liv. u.a. – Sprichw., aquilae senectus, ein frisches u. rüstiges hohes Alter, »ewig junge Adlerkraft« (Jacob), weil der Adler auch im hohen Alter kräftig bleibt, Ter. heaut. 521. – II) übtr.: I) der Adler, das Hauptfeldzeichen jeder röm. Legion, aquila argentea, Cic.: Romanae aquilae signifer, Ov.: aquilam ferre decimae legionis, Caes.: aquilam quartae legionis inferre, Cic.: aquilam conservare, defendere, hostibus prodere, Caes.: hic statui volo primum aquolam, hier will ich zuerst Posto fassen, Plaut. Pers. 759. – Meton., a) die Legion, tredecim aquilae, Auct. b. Hisp. 30, 1: hāc mercede corruptae aquilae, Plin. 13, 23: victrices aquilae, Lucan. 5, 238. – b) die Stelle des Adlerträgers, locuples aqu., Iuven. 14, 197. – 2) der Adler, ein Gestirn, Cic. Arat. 372 (wo Genet. Aquilai). – 3) ein Fisch aus dem Geschlechte der Rochen, der Meeradler (Raia Aquila, L.), Plin. 9, 78. – 4) t. t. der Baukunst, aquilae, die am hintern Giebelfeld (tympanum) in halberhabener Arbeit ausgeführten Adler (des Jupiter) an der Vorder- u. Hinterseite des Tempels des Jupiter Capitolinus, die den Giebel (fastigium) gleichs. zu tragen schienen, Tac. hist. 3, 71.

    lateinisch-deutsches > aquila

  • 14 Argiletum

    Argīlētum, ī, n. (nach allgemeiner Sage st. letum Argi, weil ein gewisser Argos oder Argolas von Evander daselbst getötet sein soll; nach andern st. argilletum, d.i. Tongrube, Varr. LL. 5, 157. Serv. Verg. Aen. 8, 345; vgl. Spalding Quint. 1, 6, 31), ein Stadtteil Roms, der an die Subura grenzte und bis zum Forum Romanum reichte, also in der Gegend, die von der südlichen Spitze des Quirinalis sich nach dem Capitolinus erstreckt, zu Martials Zeit hauptsächlich die Gegend zwischen der Subura u. dem Forum Nervä u. Templum Pacis, wo die Handwerker u. Buchhändler feil hatten, Cic. ad Att. 12, 32, 2. Verg. Aen. 8, 345: ad infimum A., an der tiefsten Stelle des A., Liv. 1, 19, 2: auch per tmesin Argi... letum, Mart. 1, 117, 9; 2, 17, 3. – Dav. Argīlētānus, a, um, auf dem Argiletum befindlich ( stehend), aedificium, Cic. ad Att. 1, 14, 7: tabernae, Mart. 1, 3, 1.

    lateinisch-deutsches > Argiletum

  • 15 Capitolium

    Capitōlium, ī, n. (caput), der prächtige, von den Tarquiniern erbaute u. immer prachtvoller (namentlich von Augustus) verzierte Jupitertempel in Rom auf dem tarpejischen Berge, neben dem die römische Burg (arx Tarpeia) u. der tarpejische Felsen (rupes Tarpeia) sich befanden, von dem die Missetäter herabgestürzt wurden; im weitern Sinne der ganze Hügel mit der Burg usw., j. Campidoglio, s. Liv. 1, 55, 1 sqq. Plaut. Curc. 269. Cato origg. 4. fr. 12. Varr. sat. Men. 195. Cic. de rep. 2, 36; vgl. Thiel Verg. Aen. 8, 347 (auch über den poet. Plur., über den auch Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 1. S. 599 handelt). – das Cap. wurde von den Römern für unzerstörbar gehalten, dah. zur Bezeichnung der Ewigkeit, ewigen Dauer, Verg. Aen. 9, 448. Hor. carm. 3, 30, 8 sq. (u. dazu Orelli). – Den Namen leiten einige (Serv. Verg. Aen. 8, 345. Arnob. 6, 7; vgl. Varr. LL. 5, 41. Liv. 1, 55, 5) von dem Haupte eines gewissen Tolus (caput Toli) ab, das man bei der Grundlegung des Tempels ausgegraben habe, es ist jedoch bloß eine andere Form für capitulum. Daher werden auch Capitolia, d.i. große prächtige Tempel od. Burgen, in andern Städten erwähnt, wie in Kapua, Suet. Cal. 57, 2; in Benevent, Suet. gr. 9. – Im Kirchenlat. = jeder Heidentempel, Prud. c. Symm. 1, 632. – Übtr., pars eius tamquam totius corporis capitolium (Spitze, Haupt), Chalcid. Tim. 233. – Dav. Capitōlīnus, a, um, zum Kapitolium gehörig, kapitolinisch, clivus, Cic.: Iuppiter, Cic.: amphora, s. amphora: Iudi, dem kapitolin. Jupiter zu Ehren, Liv.: so auch certamen, Suet.: quercus, der den Siegern in den kapitolin. Spielen dargebrachte Eichenkranz, Iuven.: subst., Capitōlīnī, ōrum, m., die Besorger der kapitolin. Spiele, Cic. ad Q. fr. 2, 5, 2. – Auch Beiname des M. Manlius, wegen der Rettung des Kapitols, Aur. Vict. vir. ill. 24, 1.

    lateinisch-deutsches > Capitolium

  • 16 clivus

    clīvus (altlat. clīvos), ī, m. (vgl. acclivis u. declivis, acclinis u. declinis u. * clino in acclino, declino etc.), die Lehne, I) einer Örtlichkeit: a) eines Hügels, Berges, die sanft aufsteigende Hügel- oder Bergwand, Abhang, Hügel, Anhöhe, α) übh.: Ggstz. subiecta (die Tiefen), Col. 2, 17, 7: montes clivique, Ggstz. umida et plana loca, Col. de arb. 3, 7: nec ullus est clivus, sed perpetuus est campus, Vitr. 10, 2 (6), 12: se subducere colles incipiunt mollique iugum demittere clivo, Verg. ecl. 9, 7 sq.: calcari quadrupedem agitare advorsum clivom, hügelan, Plaut. asin. 708: ubi eo veneris, clivos deorsum vorsus est; hāc te praecipitabo, Ter. adelph. 574 sq.: ex inferiore loco adversum clivum incitati, Caes. b. c. 3, 46, 5: lenis ab tergo clivus erat, Liv. 6, 24, 1: leni clivo ferente ad hostem, Liv. 29, 33, 3: clivum mollire, die Abschüssigkeit der Bergwand mildern (erleichtern), Caes. b. G. 7, 46, 2: u. so clivum mollire anfractibus modicis, Liv. 29, 33, 3. – poet., clivus inertis aquae, eine steile Wand (Ggstz. via prona), Ov. her. 18, 122. – im Bilde, duro ad laudem niti clivo, Sil. 4, 604. – Sprichw., lassus tamquam caballus in clivo, Petr. 134, 2: clivo sudamus in imo, wir sind noch nicht über den Berg (= wir haben noch nicht alle Hindernisse überwunden), Ov. her. 18 (19), 41: in medio lautitiarum, quod aiunt, clivo laborare, erst mitten am Berge der Leckereien stehen, Petr. 47, 8: clivum istum uno, si potes, spiritu exsupera, Sen. ep. 31, 4. – β) ein berganführender Fahrweg, clivom silice sternere lapide, Corp. inscr. Lat. 14, 4012. – bes. clivus Capitolinus, zunächst der vom Forum auf das Kapitolium führende Fahrweg, dann auch der kapitolinische Hügel selbst, Liv. 3, 18, 7; 41, 27, 7. Alfen. dig. 9, 2, 52. § 2. Cic. ad Att. 2, 1, 7: ders. cl. sacer, Hor. carm. 4, 2, 35; u. bl. clivus, Petr. 44, 18. – b) einer Straße in der Stadt, der Anberg, Plaut. dig. 8, 2, 20 § 1. – II) anderer Ggstde.: a) übh.: c. mensae, der schräge Stand des (seines vierten Beines ermangelnden) Tisches, Ov. met. 8, 662. – b) als t. t. der Baukunst, der Aufgang, die Rampe im röm. Hause, Vitr. 6, 6 (9), 7. – / Plur. heterogen. clīva, ōrum, n., Cato oratt. 30. fr. 2. C. Memm. fr. 1. p. 93 M. (beide bei Non. 194 sq.).

    lateinisch-deutsches > clivus

  • 17 collis

    collis, is, m. (vgl. celsus, excello u. griech. κολώνη, κολωνός, Anhöhe), die Anhöhe, der Hügel (Ggstz. campus), iugum collis, Caes.: c. inops parvusque, Liv.: arduus, Auct. b. Alex., arduus ascensu, Liv.: colles nitidissimi viridissimique, Cic.: c. Capitolinus, Palatinus, Liv.: Quirinalis, Viminalis, s. d.: c. Dianae, der aventinische Hügel (Berg) Mart.: terreni et placide acclives colles, Liv.: colles vitiferi, Rebenhügel, Plin.: colles supini, Verg. u. Vulg.: insbes. die colles Roms, vernacula septem collium plebs, Tert. apol. 35: montani colles, Anhöhen auf dem Gebirge, Plin.: Plur. auch = Gebirge, Sil. 3, 420. Amm. 18, 3, 9: Pyrenaei colles, Amm. 15, 11, 2. – / Abl. Sing. gew. colle, selten collī, wie Lucr. 2, 317 u. 322. Auct. Aetnae 466.

    lateinisch-deutsches > collis

  • 18 deinceps

    de-inceps, Adi. u. Adv. (dein u. capio), I) Adi. (Genet. deincipitis), darauf folgend, deincipite die, Apul. flor. 16. p. 21, 5 Kr.; vgl. Paul. ex Fest. 71, 2 u. 75, 4.

    II) Adv., in stetiger Reihe nacheinander, hintereinander, demnächst nach-, in der Reihe, in der Reihen folge (vgl. εξης, εφεξης), a) im Raume: his (saxis) collocatis et coagmentatis alius insuper ordo additur etc.... sic deinc. omne opus contexitur, dum iusta muri altitudo expleatur, Caes. b. G. 7, 23, 4; vgl. b. c. 1, 25, 8. – u. bei Adjektiven u. Substantiven den Begriff des entsprechenden Adjektivs vertretend, populari omnem deinc. agrum usque ad Padi ripas iussit, das ganze Land immer weiter hin (das ganze nach- od. nebeneinander liegende Land), Liv. 21, 52, 5: u. so tres deinc. turres... cum fragore ingenti procĭderunt, Liv. 21, 8, 5. – korresp. m. primus, ad Catabathmon... secundo mari prima Cyrene est, ac deinc. duae Syrtes interque eas Leptis, deinde Philaenon arae... post aliae Punicae urbes, Sall. Iug. 19, 3.

    b) in der Zeit: interreges deinc. M. Manlius Capitolinus, Ser. Sulpicius Camerinus, L. Valerius Potitus, Liv.: quos (tres fratres) video deinc. tribunos plebis per triennium fore, Cic.: in Originibus dixit Cato morem apud maiores hunc epularum fuisse, ut deinc. qui accubarent canerent ad tibiam clarorum virorum laudes atque virtutes, Cic. – stationes dispositas haberent atque alios alii deinc. exciperent, Caes.: possum deinc. totam rem explicare; deinde ad extremum id quod accĭdit dicere, Cic. – ost bei Pronominen u. Adjektiven od. Substantiven den Begriff des entsprechenden Adjektivs (nacheinander folgend, demnächst folgend) vertretend (vgl. Fabri Liv. 21, 36, 6 u. 22, 7, 11, Weißenb. Liv. 21, 8, 5), intuemini horum deinc. annorum vel secundas res vel adversas, Liv.: postero ac deinc. aliquot diebus ad portas maior prope mulierum quam virorum multitudo stetit, Liv.: cicatrices acceptas Veienti, Gallico aliisque deinc. bellis ostentans, Liv.: reliquis deinc. diebus Caesar silvas caedere instituit, Caes.: quo (nomine) Romulum conditorem deincepsque reges appellatos, Liv. – Spätlat. für deinde, hierauf, nachher, alsdann, quo deinc. mitius ageret, Aur. Vict. de Caes. 20, 13: missa deinc. legatio Romam est, Capit. Gord. 9, 7: non multo deinc., Eutr. 10, 4: haut multo deinc., Amm. 22, 7, 5.

    c) in der Reihenfolge: septimus sum deinc. praetorius in gente nostra, Varro: P. Sulpicius, qui deinceps (unmittelbar nach ihm) eum magistratum petiturus putabatur, Cic.: de quo cum mihi deinc. viderem esse dicendum, etsi movebant iam me illa quae supra dixeram, tamen eis quae sequuntur perturbabar magis, Cic.: posse ex his (litterarum formis) in terram excussis annales Ennii, ut deinc. legi possint, effici, hintereinander fort gelesen werden können, Cic. – de iustitia satis dictum est. Deinceps (demnächst), ut erat propositum, de beneficentia ac de liberalitate dicatur, Cic.: perge d., fahre weiter fort, Varro. – So nun: α) verb. deinde deinc., inde deinc. od. deinc. inde, postea deinc. (vgl. επειτα εξης), zB. funera deinde duo deinc. collegae fratrisque ducit, Liv.: idque in re publica nostra maxime valuit, quoad ei regalis potestas praefuit; deinde etiam deinc. posteris tradebatur, Cic.: deinc. inde multae (causae), quas non minus diligenter elaboratas et tamquam elucubratas afferebamus, Cic.: addit duos colles, Quirinalem Viminalemque, inde deinc. auget Esquilias, Liv. – u. so tum deinc., Liv. 2, 39, 4; 9, 6, 1: postea deinc., Liv. 45, 14, 2. – β) korresp. m. primus u. vgl., zB. primum est officium, ut se conservet in naturae statu, deinceps, ut ea teneat, quae secundum naturam sint, pellatque contraria; quā inventā selectione et item reiectione sequitur deinc. cum officio selectio, deinde ea perpetua, tum ad extremum constans consentaneaque naturae, Cic.: principes sint patria et parentes...: proximi liberi totaque domus...: deinc. (demnächst) bene convenientes propinqui, Cic.: ut prima (officia) dis immortalibus, secunda patriae, tertia parentibus, deinc. (und so weiter fort) gradatim reliqua reliquis debeantur, Cic.: de comitiis consularibus, quae tum primum illo principe ac deinc. (und dann so fort, und dann weiterhin) fuere, vix quidquam firmare ausim, Tac. – / deinceps zweisilbig bei Hor. sat. 2, 8, 80.

    lateinisch-deutsches > deinceps

  • 19 infero

    īn-fero, intulī, illātum, īnferre, hinein- od. hintragen, -bringen, -werfen, in, an, auf, zu etwas werfen, -bringen, -setzen usw., I) eig.: A) im allg.: alqd domum, Colum.: alqd in ignem, Caes.: ignes tectis, Feuer anlegen, anzünden, Cic.: ignem gentibus, Hor.: scalas ad moenia, Liv.: spolia templo, Liv.: semina arvis, Tac.: alqm in equum, aufs Pferd setzen, Caes.: in scopulum, treiben, Liv. – B) insbes.: a) beisetzen, begraben, alienum, Cic.: corpus eodem, Nep. – b) auf die Tafel bringen, -setzen, aufsetzen, mensam secundam, Plin.: lancem, Plin.: aliis atque aliis vasis cibi inferebantur, Vulg. Esther 1, 7. – c) bringen, eintragen (vom Rechnen usw.), rationes, Cic.: pecuniam aerario, Plin. ep.: in rationes, ICt, od. rationibus, Colum., in Rechnung bringen: rationibus inferri, in Rechnung kommen, Suet.: dah. anrechnen, sumptum civibus, Cic. – d) beitragen, in die Kasse zahlen, vigesimam, Plin. pan.: tributum alci, Colum. – e) darbringen, opfern, spumantia cymbia lacte, Verg.: honores Anchisae, Verg.: satura lanx, quae referta variis multisque primitiis in sacro apud priscos dis inferebatur, Diom. 485 sg. – f) manus alci, Cic., od. in alqm, Cic., an jmd. Hand legen: alci vim, Gewalt antun, Cic. – g) signa, den Feind angreifen, Liv.: signa in hostem, Caes., od. hostibus, Auct. b. Afr.: dictator dextro cornu adversus Faliscos, sinistro contra Veientem Capitolinus Quinctius intulit signa, Liv. – h) bellum m. Dat. od. m. in u. Akk. des Landes, ein Land mit Krieg überziehen, die Offensive gegen ein Land ergreifen, Cic. u. Nep.: bellum alci, mit Krieg überziehen, bekriegen, Cic.: ebenso bellum contra patriam, Cic.: inf. arma, Krieg anfangen, mit Krieg überziehen, Liv. u. Curt.: ebenso usque a rubro mari arma inf. Italiae, Italien bekriegen, Nep. – i) pedem, den Fuß hinein- od. hinsetzen, d.i. hinein- od. hingehen, Cic.: in aedes, Plaut.: so auch gressum, Verg.: nostro limine intulit pedes, setzte den Fuß über die Schwelle, Prop. – u. feindl., pedem inferre, auf jmd. losgehen, jmd. angreifen, alci, Liv.: so auch gradum, pugnam, Liv. – k) refl. u. medial: α) refl., se inferre, hinein- od. hingehen, sich begeben, bes. mit dem Nbbgr. der Schnelligkeit, sich hinein- od. hereinstürzen, feindl. = eindringen, einfallen, lucus, quo se persaepe inferebat, Liv.: se per medios, Verg.: se foribus, Verg.: se flammae, Vell. – absol., viden ignavum, ut se inferat, wie er einhertritt, Plaut.: ut magnifice infert sese, Plaut. – feindl., effusi se stantibus vobis intulerint, Liv.: adeo concitato impetu inferre se, ut etc., Liv. – β) medial, inferri in urbem, Liv.: in ignes medios equo, Liv.: flumen mari Hadriatico infertur, Liv. – II) übtr.: A) im allg.: artes Latio, Hor.: nefas, einführen, Curt.: terrorem in oppida, verbreiten, Curt.: se in periculum, stürzen, Cic.: se ipse inferebat et intro dabat, mischte sich ein, Cic. – B) insbes.: a) vorbringen, crimina, Cic.: sermonem de alqa re, das G. auf etw. bringen, Cic.: mentionem alcis rei, einer Sache Erwähnung tun, etw. in Anregung bringen, Liv.: causam, Caes., alci, wider jmd., Auct. b. Afr.: alci causam belli, einen Vorwand suchen (vom Zaune brechen), ihn zu bekriegen, Cic.: causam iurgii, herbeiziehen, Phaedr. – b) zufügen, beibringen, einflößen, einjagen, vim, antun, Curt.: alci terrorem, alci mortem, periculum, Cic.: terrorem in alqm, Liv.: sibi voluntariam necem, Lact.: spem alci, Caes. – c) erregen od. zu erregen suchen, eintreten lassen, veranlassen, moram, cunctationem, Caes.: misericordiam, invidiam, Cic.: iniurias in alqm, Cic. – d) folgern, schließen, einen Schluß ziehen, Cic. de inv. 1, 87. Quint. 5, 11, 27. – / Ungew. Fut. inferebis, Apic. 4, 159 cod.: Partiz. infertus, Apul. met. 4, 26 cod. F.

    lateinisch-deutsches > infero

  • 20 Iuppiter

    Iuppiter (bessere Schreibart als Iūpiter), Genet. Iovis, m. (aus Dieu pater, urspr. Vok. = griech. Ζεῦ πάτερ), I) Jupiter, Sohn des Saturnus, Bruder Neptuns u. Plutos, Gemahl seiner Schwester Juno, der oberste Gott der röm. Staatsreligion (Iuppiter Capitolinus, Iuppiter Optimus Maximus), der Zeus der Griechen, Beherrscher des Himmels, der Tau, Regen, Schnee, Blitz und Donner sendet (dah. auch = »Himmel« im phys. Sinne, s. no II, B), Beschirmer des Staates, der Familie, des Hauses u. Hofes (dah. herceus, penetralis), dessen Begleiter u. Bote der Adler, Cic. Tim. 39; de nat. deor. 2, 42 sq.: I. altus (der Erhabene), Verg. Aen. 12, 141: I. Conservator, I. Custos, Tac. hist. 3, 74: I. Dictaeus, Min. Fel. 21, 2: I. Herceus, s. hercēus: I. pluvius (Ζευς ὑέτιος), Tibull. 1, 7, 26: I. uvidus (Ζευς ἰκμαιος), der befruchtende (weil er regnen läßt), Verg. georg. 1, 418. – Iovis satelles, v. Adler, Cic. poët. de div. 1, 106: ders. Iovis ales, Ov. art. am. 3, 420. – übtr., I. Stygius, v. Pluto, Verg. Aen. 4, 638. – Plur., Ioves quoque plures in priscis Graecorum litteris invenimus, Cic. de nat. deor. 3, 42: quasi tu nescias, repente ut emoriantur humani Ioves, Plaut. Cas. 334 sq. – II) übtr.: A) der Planet Jupiter, Cic. de nat. deor. 2, 52. Lucan. 10, 207. – B) = Himmel, Luft (vgl. Haupt opusc. 2, 171), sub Iove, unter freiem Himmel, Ov.: sub Iove frigido, Hor.: caeruleo Iove, Auct. Aetnae: malus, Ov.: metuendus, i.e. pluvius, Verg.: minax, Claud. – / Ungew. Genet. Sing. Iuppiteris u. Iuppitris, Caesell. Vind. b. Prisc. 6, 39 (dah. Akk. Plur. Iuppiteres u. Iupitros, Tert. ad nat. 1, 10 u. apol. 14): Dat. Sing. Iuppitri, Varro LL. 8, 33. Pompeii comm. (V) 187, 10: auch Iovei, Corp. inscr. Lat. 1, 56, u. Iove, ibid. 1, 1170 u. 1402. – Genet. Plur., Iovum od. Ioverum, nach Varro LL. 8, 74, od. Iovium, nach Prob. inst. art. 122, 20. – Die Nbf. Diespiter, Diovis u. Veiovis s. bes. Vgl. übh. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 370 u. 371.

    lateinisch-deutsches > Iuppiter

См. также в других словарях:

  • Capitolīnus — Capitolīnus, Familienname der patricischen Manlia, Quintia u. Sestia gens; berühmt sind: 1) Marc. Manlius C., 391 v. Chr. Consul; er schlug die Äquer u. vertheidigte das Capitolium gegen die Gallier unter Brennus u. trieb, von den Gänsen geweckt …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Capitolīnus — Capitolīnus, 1) Julius, röm. Geschichtschreiber, verfaßte um 300 n. Chr. eine Anzahl in der Sammlung der »Scriptores historiae Augustae« (s.d.) enthaltener Kaiserbiographien. 2) Manlius, s. Manlius …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Capitolinus — Marcus Manlius Capitolinus Pour les articles homonymes, voir Titus Quinctius Capitolinus Barbatus. Marcus Manlius dit parfois « Capitolinus », a été consul à Rome. Pendant l invasion gauloise ( 390), les Romains s’étaient réfugiés dans… …   Wikipédia en Français

  • CAPITOLINUS — I. CAPITOLINUS Iovis cognomen, quod templum in monte Capitolino exstructum haberet, votum quidem primum a Tatquinio Dematati filo, exttuctum deinde a tarquinio Suprbo. Diversus hic a Iove Tonante, quem D. Augustus constitut, quod liberatus esset… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Capitolinus, S. — S. Capitolinus, (28. Juni), ein Martyrer in Afrika. S. S. Fabianus …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Capitolinus — Sp Kapitòlijus Ap Capitolium lotyniškai Ap Capitolinus lotyniškai L ist. kalva Romoje …   Pasaulio vietovardžiai. Internetinė duomenų bazė

  • CAPITOLINUS Julius Historicus — qui de Caesaribus scripsit; sub Diocletiavo, cui vitam Antonini Pii, et Veri dedicavit: sicut Cl. Albini, Mactini, 2. Maximmorum et 3. Gordianotum Constantino. Maximi vero et Balbini nemini inseripsit. Pluriunt aliarum auctor, quae tamen periêre …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Capitolīnus mons — Capitolīnus mons, einer der sieben Hügel des alten Rom (s.d.), mit dem Kapitol (s.d.) …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Capitolinus mons — Capitolīnus mons, einer der sieben Hügel Roms …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Capitolinus Mons —   [lateinisch], einer der Hügel Roms, Kapitol …   Universal-Lexikon

  • CAPITOLINUS Cajus Jul — Consul. Collega Aureliani Augusti, an. ab Urb. Cond. 1026. Chr. 274 …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»