Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

Allobroges

  • 1 Allŏbrŏges

    Allŏbrŏges, um, m. les Allobroges (peuple de la Narbonnaise).    - Cic. Div. 1, 21, etc.    - Allŏbrox, ŏgis (acc. -ŏga Juv. 7, 214): Allobroge. --- Hor. Epo. 16, 6.    - Allŏbrŏgĭcus, a, um: des Allobroges. --- Plin. 14, 3.

    Dictionarium latinogallicum > Allŏbrŏges

  • 2 Allobroges

    Allobrogēs, um, Akk. as, m., die Allobroger, ein höchst kriegerisches u. mächtiges Gebirgsvolk im narbon. Gallien, dessen Hauptsitz zwischen Isara (j. Isère) u. Rhodanus (j. Rhone), dem Lacus Lemanus (j. Genfer See) u. den grajischen Alpen, im jetzigen Dauphiné u. Savoyen, mit der Hauptstadt Vienna (j. Vienne an der Rhone), u. gegen die Helvetier hin mit der Grenzstadt Genava (j. Genf): Verfechter der gallischen Freiheit gegen die Römer, und obgleich von Q. Fabius Maximus Allobrogikus u. Cn. Domitius Ahenobarbus im J. 123 v. Chr. unterjocht, immer zum Aufruhr geneigt, Caes. b.G. 1, 6. Cic. Cat. 3, 5. Sall. Cat. 40 sqq. Vell. 2, 10, 2: Akk. Plur. Allobrogas b. Caes. b.G. 1, 14, 3 u.a. Quint. 11, 1, 89. Ven. Fort. carm. 3, 7, 18. – der Nom. Sing. Allobrox b. Hor. epod. 16, 6: u. griech. Akk. Sing., Ciceronem Allobroga (i.e. barbare loquentem) dixit, Iuven. 7, 214: Nbf. Sing. Allobrogus u. Allobrogēs, Prob. 124, 9 u. 14: Plur. Allobrogae, Schol. Iuven. 8, 234. – Dav. A) Allobrogicus, a, um, allobrogisch, vinum, Cels.: vitis, Plin.: u. als Beiname des Q. Fabius Maximus (s. oben), Vell. u. Val. Max.; vgl. Iuven. 8, 13 (wo Allobrogici, die Allobrogiker = die Fabier, u. insbes. der genannte Q. Fabius Max.). – B) Allobrogicīnus, als Beiname, Corp. inscr. Lat. 1. p. 178 sq.

    lateinisch-deutsches > Allobroges

  • 3 Allobroges

    Allobrogēs, um, Akk. as, m., die Allobroger, ein höchst kriegerisches u. mächtiges Gebirgsvolk im narbon. Gallien, dessen Hauptsitz zwischen Isara (j. Isère) u. Rhodanus (j. Rhone), dem Lacus Lemanus (j. Genfer See) u. den grajischen Alpen, im jetzigen Dauphiné u. Savoyen, mit der Hauptstadt Vienna (j. Vienne an der Rhone), u. gegen die Helvetier hin mit der Grenzstadt Genava (j. Genf): Verfechter der gallischen Freiheit gegen die Römer, und obgleich von Q. Fabius Maximus Allobrogikus u. Cn. Domitius Ahenobarbus im J. 123 v. Chr. unterjocht, immer zum Aufruhr geneigt, Caes. b.G. 1, 6. Cic. Cat. 3, 5. Sall. Cat. 40 sqq. Vell. 2, 10, 2: Akk. Plur. Allobrogas b. Caes. b.G. 1, 14, 3 u.a. Quint. 11, 1, 89. Ven. Fort. carm. 3, 7, 18. – der Nom. Sing. Allobrox b. Hor. epod. 16, 6: u. griech. Akk. Sing., Ciceronem Allobroga (i.e. barbare loquentem) dixit, Iuven. 7, 214: Nbf. Sing. Allobrogus u. Allobrogēs, Prob. 124, 9 u. 14: Plur. Allobrogae, Schol. Iuven. 8, 234. – Dav. A) Allobrogicus, a, um, allobrogisch, vinum, Cels.: vitis, Plin.: u. als Beiname des Q. Fabius Maximus (s. oben), Vell. u. Val. Max.; vgl. Iuven. 8, 13 (wo Allobrogici, die Allobrogiker = die Fabier, u. insbes. der genannte Q. Fabius Max.). – B) Allobrogicīnus, als Beiname, Corp. inscr. Lat. 1. p. 178 sq.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Allobroges

  • 4 Allobroges

    Allobrogēs, um m. (sg. редко Allobrox, acc. Allobroga)
    аллоброги, племя в Gallia Narbonensis между реками Rhodanus и Isara, lacus Lemanus и Alpes Grajae Cs, C etc.

    Латинско-русский словарь > Allobroges

  • 5 Allobroges

    Allō̆brox, ăgis, and plur. Allō̆brŏges, um, m. ( acc. sing. Allobroga, Juv. 7, 214), the Allobroges, in Ptol. Allobruges, a warlike people in Gallia Narbonensis, on the east side of the Rhone, and to the north of l'Isère, now Savoy, Dép. de l'Isère, and a part of the Dép. de l'Ain, Caes. B. G. 1, 6 al.; Cic. Div. 1, 12, 21; Liv. 21, 31; Flor. 3, 2; cf. Mann. Gall. 57 and 91.—The sing. is found only in the poets, Hor. Epod. 16, 6:

    qui totiens Ciceronem Allobroga (i. e. barbare loquentem) dixit,

    Juv. 7, 214.—Hence, deriv. adj.: Allō̆brŏgĭcus, a, um, Allobrogian:

    vinum,

    Cels. 4, 5:

    vitis,

    Plin. 14, 2, 4, § 3 al. —Hence, a surname of Q. Fabius Maximus, as conqueror of the Allobroges, Vell. 2, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > Allobroges

  • 6 Allobroges

    , um m
      аллоброги, племя, жившее в Галлии на берегах реки Родана

    Dictionary Latin-Russian new > Allobroges

  • 7 gens

    gens, gentis, f. [geno] [st1]1 [-] race, souche ; [en part. et surtout] famille [pouvant comprendre plusieurs branches].    - vir patriciae gentis, Sall. J. 95, 3: homme de race patricienne.    - gens Cornelia, Liv. 38, 58, 2: la famille (la gens) Cornélia [comprenant les Scipion, les Lentulus, etc.].    - patres majorum, minorum gentium, Cic. Rep. 2, 35, sénateurs des plus anciennes familles [du premier rang], des plus récentes familles [de second rang].    - cf. Cic. Fam. 9, 21, 2 ; Liv. 1, 47, 7.    - fig. dii majorum gentium, Cic. Tusc. 1, 29: les grands dieux.    - quasi majorum gentium Stoicus, Cic. Ac. 2, 126: un stoïcien pour ainsi dire de la grande souche. [st1]2 [-] [poét.] = descendant, rejeton.    - vigilasne, deum gens, Aenea ? Virg. En. 10, 228: veilles-tu, descendant des dieux, Enée ? [st1]3 [-] [en parl. des animaux] race, espèce.    - Virg. G. 3, 73; Col. 9, 9, 6; Ov. F. 4, 711. [st1]4 [-] race de peuple, peuple.    - [ordre décroissant gens, natio, civitas, cf. Cic. Nat. 3, 93 ; Off. 1, 53].    - nationis nomen, non gentis, Tac. G. 2: le nom de la peuplade, et non pas de la race tout entière. --- cf. Tac. G. 38.    - gens Sabina, Volsca, Cic. Rep 3, 7: le peuple sabin, volsquc [les Sabins, les Volsques].    - gens Allobrogum, Cic. Cat. 4, 12; Nerviorum Caes. BG. 2, 28, 1, le peuple des Allobroges, des Nerviens. --- cf. Caes. BG. 4, 1, 3, etc. [st1]5 [-] le peuple d'une cité.    - Caes. BC. 3, 80, 1; Nep. Dat. 4, 1; Milt. 4, 2. [st1]6 [-] pays, canton, contrée [au gén. plur.].    - ubinam gentium sumus ? Cic. Cat. 1, 9: en quel endroit de la terre sommes-nous ?    - unde haec gentium? Plaut. Cist. 668: d'où est-elle ?    - nusquam gentium, Plaut. Ps. 402: nulle part.    - abes longe gentium, Cic. Att. 6, 3, 1: tu es qq part au loin. --- cf. Cic. Fam. 12, 22, 2.    - minime gentium, Ter. Eun. 625, etc.: pas le moins du monde. [st1]7 [-] plur. gentes = les barbares [par opp. aux Romains].    - Tac. G. 33 ; B.-Hisp. 17, 4.    - mais gentes (lat. eccl.): les nations païennes, les païens, les Gentils. [st1]8 [-] c. genus.    - gens humana, Cic. Fin. 5, 65, la race humaine, le genre humain. --- cf. Lucr. 5, 219.
    * * *
    gens, gentis, f. [geno] [st1]1 [-] race, souche ; [en part. et surtout] famille [pouvant comprendre plusieurs branches].    - vir patriciae gentis, Sall. J. 95, 3: homme de race patricienne.    - gens Cornelia, Liv. 38, 58, 2: la famille (la gens) Cornélia [comprenant les Scipion, les Lentulus, etc.].    - patres majorum, minorum gentium, Cic. Rep. 2, 35, sénateurs des plus anciennes familles [du premier rang], des plus récentes familles [de second rang].    - cf. Cic. Fam. 9, 21, 2 ; Liv. 1, 47, 7.    - fig. dii majorum gentium, Cic. Tusc. 1, 29: les grands dieux.    - quasi majorum gentium Stoicus, Cic. Ac. 2, 126: un stoïcien pour ainsi dire de la grande souche. [st1]2 [-] [poét.] = descendant, rejeton.    - vigilasne, deum gens, Aenea ? Virg. En. 10, 228: veilles-tu, descendant des dieux, Enée ? [st1]3 [-] [en parl. des animaux] race, espèce.    - Virg. G. 3, 73; Col. 9, 9, 6; Ov. F. 4, 711. [st1]4 [-] race de peuple, peuple.    - [ordre décroissant gens, natio, civitas, cf. Cic. Nat. 3, 93 ; Off. 1, 53].    - nationis nomen, non gentis, Tac. G. 2: le nom de la peuplade, et non pas de la race tout entière. --- cf. Tac. G. 38.    - gens Sabina, Volsca, Cic. Rep 3, 7: le peuple sabin, volsquc [les Sabins, les Volsques].    - gens Allobrogum, Cic. Cat. 4, 12; Nerviorum Caes. BG. 2, 28, 1, le peuple des Allobroges, des Nerviens. --- cf. Caes. BG. 4, 1, 3, etc. [st1]5 [-] le peuple d'une cité.    - Caes. BC. 3, 80, 1; Nep. Dat. 4, 1; Milt. 4, 2. [st1]6 [-] pays, canton, contrée [au gén. plur.].    - ubinam gentium sumus ? Cic. Cat. 1, 9: en quel endroit de la terre sommes-nous ?    - unde haec gentium? Plaut. Cist. 668: d'où est-elle ?    - nusquam gentium, Plaut. Ps. 402: nulle part.    - abes longe gentium, Cic. Att. 6, 3, 1: tu es qq part au loin. --- cf. Cic. Fam. 12, 22, 2.    - minime gentium, Ter. Eun. 625, etc.: pas le moins du monde. [st1]7 [-] plur. gentes = les barbares [par opp. aux Romains].    - Tac. G. 33 ; B.-Hisp. 17, 4.    - mais gentes (lat. eccl.): les nations païennes, les païens, les Gentils. [st1]8 [-] c. genus.    - gens humana, Cic. Fin. 5, 65, la race humaine, le genre humain. --- cf. Lucr. 5, 219.
    * * *
        Gens, gentis, foe. gen. Virgil. Une gent et nation.
    \
        Furua gens. Iuuen. Ethiopiens.
    \
        Odorifera gens. Ouid. Les Arabes.
    \
        Togata gens. Virgil. Les Romains.
    \
        Gens AElia. Festus. La famille et race.
    \
        Gente ad eum rediit haereditas. Cic. Par droict d'agnation.
    \
        Vbicunque terrarum et gentium. Cic. Par tout, En touts pays.

    Dictionarium latinogallicum > gens

  • 8 societas

    sŏcĭĕtās, ātis, f. [st1]1 [-] association, réunion, communauté, société.    - hominum inter ipsos societas, Cic. Leg. 1, 28: la société humaine.    - societas generis humani, Cic. Lael. 20: la société du genre humain.    - societatem cum aliquo coire... dirimere, Cic. Phil. 2, 24: nouer une association avec qqn... la rompre.    - nulla societas nobis cum tyrannis est, Cic. Off. 3, 32: il n'y a pas de société entre nous et les tyrans.    - societas vitae, Cic. Amer. 111: la vie sociale.    - vir conjunctissimus mecum consiliorum omnium societate, Cic. Br. 2: homme qu'une complète communauté d'idées liait à moi étroitement.    - facti, consilii societas, Cic. Phil. 2, 25; 2, 32: participation à un acte, à une entreprise. --- cf. Cic. Verr. 4, 136.    - omnium facinorum sibi cum Dolabella societatem initam confiteri, Cic. Phil. 13, 36: avouer qu'une association pour tous les crimes le lie à Dolabella.    - quos ille latro, nisi aliquid firmius fuerit, societate vitiorum deleniet, Cic. Fam. 16: et ce brigand les amadouera par l'infection de ses vices, si on ne prend pas quelques mesures assez fermes. [st1]2 [-] association commerciale, industrielle; société, compagnie.    - fecit societatem earum rerum quae in Gallia comparabantur, Quinct. 12: il forma une association relative aux produits que l'on se procurait en Gaule.    - magna fide societatem gerere, Cic. Quinct. 13: gérer une association très honnêtement. [st1]3 [-] société fermière, compagnie des fermiers publics.    - Cic. Br. 85 ; Sest. 32 ; Mur. 69 ; Planc. 32. [st1]4 [-] union politique, alliance.    - cum Ptolemaeo societas erat facta, Caes. BC. 3, 107, une alliance avait été contractée avec Ptolémée.    - cf. Caes. BG. 6, 2, 2 ; Sall. J. 77, 2 ; Nep. Con. 2, 2 ; Alc. 4, 7.    - cum pluribus societatem defendendae libertatis inire, Cic. Fam. 10, 8: former avec un plus grand nombre de personnes une alliance pour défendre la liberté.    - Umbreno cuidam negotium dat uti legatos Allobrogum requirat eosque, si possit, impellat ad societatem, Sall. C.: il charge un certain Umbrenus d'entrer en relation avec les Allobroges et de les pousser, si possible, à s'allier à lui.
    * * *
    sŏcĭĕtās, ātis, f. [st1]1 [-] association, réunion, communauté, société.    - hominum inter ipsos societas, Cic. Leg. 1, 28: la société humaine.    - societas generis humani, Cic. Lael. 20: la société du genre humain.    - societatem cum aliquo coire... dirimere, Cic. Phil. 2, 24: nouer une association avec qqn... la rompre.    - nulla societas nobis cum tyrannis est, Cic. Off. 3, 32: il n'y a pas de société entre nous et les tyrans.    - societas vitae, Cic. Amer. 111: la vie sociale.    - vir conjunctissimus mecum consiliorum omnium societate, Cic. Br. 2: homme qu'une complète communauté d'idées liait à moi étroitement.    - facti, consilii societas, Cic. Phil. 2, 25; 2, 32: participation à un acte, à une entreprise. --- cf. Cic. Verr. 4, 136.    - omnium facinorum sibi cum Dolabella societatem initam confiteri, Cic. Phil. 13, 36: avouer qu'une association pour tous les crimes le lie à Dolabella.    - quos ille latro, nisi aliquid firmius fuerit, societate vitiorum deleniet, Cic. Fam. 16: et ce brigand les amadouera par l'infection de ses vices, si on ne prend pas quelques mesures assez fermes. [st1]2 [-] association commerciale, industrielle; société, compagnie.    - fecit societatem earum rerum quae in Gallia comparabantur, Quinct. 12: il forma une association relative aux produits que l'on se procurait en Gaule.    - magna fide societatem gerere, Cic. Quinct. 13: gérer une association très honnêtement. [st1]3 [-] société fermière, compagnie des fermiers publics.    - Cic. Br. 85 ; Sest. 32 ; Mur. 69 ; Planc. 32. [st1]4 [-] union politique, alliance.    - cum Ptolemaeo societas erat facta, Caes. BC. 3, 107, une alliance avait été contractée avec Ptolémée.    - cf. Caes. BG. 6, 2, 2 ; Sall. J. 77, 2 ; Nep. Con. 2, 2 ; Alc. 4, 7.    - cum pluribus societatem defendendae libertatis inire, Cic. Fam. 10, 8: former avec un plus grand nombre de personnes une alliance pour défendre la liberté.    - Umbreno cuidam negotium dat uti legatos Allobrogum requirat eosque, si possit, impellat ad societatem, Sall. C.: il charge un certain Umbrenus d'entrer en relation avec les Allobroges et de les pousser, si possible, à s'allier à lui.
    * * *
        Societas, pen. cor. societatis. Cic. Societé, Compagnie.
    \
        Est tibi societas criminis cum illo. Cic. Vous estes complices.
    \
        Coire societatem, Vide COEO. S'associer avec aucun.
    \
        Colere societatem fide. Cic. Entretenir la societé par loyaulté.
    \
        Dirimere societatem. Cic. Separer ou rompre une societé et alliance.
    \
        Gerere societatem magna fide. Cic. Entretenir fidelement la societé.
    \
        Renuntiare societatem alicui. Liu. Luy declarer et signifier qu'on renonce à son alliance et societé.

    Dictionarium latinogallicum > societas

  • 9 Allobrox

        Allobrox ogis, acc. oga, m    one of the Allobroges, a warlike people of Gaul.—Meton., a barbarian, Iu.
    * * *
    Allobroges (pl.); (tribe of Gaul - in Caesar's Gallic War)

    Latin-English dictionary > Allobrox

  • 10 Allobrogicus

    Allō̆brox, ăgis, and plur. Allō̆brŏges, um, m. ( acc. sing. Allobroga, Juv. 7, 214), the Allobroges, in Ptol. Allobruges, a warlike people in Gallia Narbonensis, on the east side of the Rhone, and to the north of l'Isère, now Savoy, Dép. de l'Isère, and a part of the Dép. de l'Ain, Caes. B. G. 1, 6 al.; Cic. Div. 1, 12, 21; Liv. 21, 31; Flor. 3, 2; cf. Mann. Gall. 57 and 91.—The sing. is found only in the poets, Hor. Epod. 16, 6:

    qui totiens Ciceronem Allobroga (i. e. barbare loquentem) dixit,

    Juv. 7, 214.—Hence, deriv. adj.: Allō̆brŏgĭcus, a, um, Allobrogian:

    vinum,

    Cels. 4, 5:

    vitis,

    Plin. 14, 2, 4, § 3 al. —Hence, a surname of Q. Fabius Maximus, as conqueror of the Allobroges, Vell. 2, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > Allobrogicus

  • 11 Allobrox

    Allō̆brox, ăgis, and plur. Allō̆brŏges, um, m. ( acc. sing. Allobroga, Juv. 7, 214), the Allobroges, in Ptol. Allobruges, a warlike people in Gallia Narbonensis, on the east side of the Rhone, and to the north of l'Isère, now Savoy, Dép. de l'Isère, and a part of the Dép. de l'Ain, Caes. B. G. 1, 6 al.; Cic. Div. 1, 12, 21; Liv. 21, 31; Flor. 3, 2; cf. Mann. Gall. 57 and 91.—The sing. is found only in the poets, Hor. Epod. 16, 6:

    qui totiens Ciceronem Allobroga (i. e. barbare loquentem) dixit,

    Juv. 7, 214.—Hence, deriv. adj.: Allō̆brŏgĭcus, a, um, Allobrogian:

    vinum,

    Cels. 4, 5:

    vitis,

    Plin. 14, 2, 4, § 3 al. —Hence, a surname of Q. Fabius Maximus, as conqueror of the Allobroges, Vell. 2, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > Allobrox

  • 12 cogo

    cōgo, coēgī, coāctum, ere [ cum + ago ]
    1) сгонять, загонять ( oves stabulis V); вводить, приводить ( navem in portum C)
    2) собирать, сосредоточивать ( exercitum in unum locum C)
    3) собирать, созывать (senatum in curiam L; concilium Cs, V, L)
    5) связывать, сочетать ( verba in alternes pedes O)
    6) с.-х. производить сбор (уборку), собирать (oleam Cato; mella pressis favis V — ср. 10.; vindemiam Dig)
    7) взимать, взыскивать (debita Dig; aliquid in и ad fiscum Dig, T)
    8) вымогать, выжимать ( pecuniam C)
    9) копить, накапливать (aurum H; arma domi suae Dig)
    10) сгущать, уплотнять ( mella frigore V — ср. 6.; in nubes cogitur aēr C)
    c. lac in duritiem PMствораживать молоко
    coacta alvus мед. CCзапор
    vestis coacta PMодежда из плотной ( или валяной) ткани
    cuneis coactis V (A. 12, 457) — сомкнутыми клиньями (отрядами), но тж. V (А. 7, 509) посредством забиваемых (внутрь дерева) клиньев
    11) смыкать, стягивать
    c. potestatem alicujus intra anni spatium L — ограничить чьи-л. полномочия годичным сроком
    aliquid ad salutarem modum c. Sen — ввести что-л. в разумные рамки
    aliquem in mores hominemque c. St — внушить кому-л. чувства человечности
    c. agmen L — замыкать походную колонну, т. е. быть в арьергарде, перен. C, Sen быть последним
    nec duces esse, nec agmen c. погов. C — не быть ни полководцами, ни последними солдатами
    14) принуждать, заставлять
    c. aliquem facere (или ut faciat) aliquid C etc. — заставить кого-л. что-л. сделать
    c. aliquem aliquid и ad aliquid C etc. — вынуждать кого-л. к чему-л.
    c. aliquem in deditionem (ad defectionem) L — принудить кого-л. к сдаче (отложиться)
    Helvetii existimabant sese coacturos Allobroges, ut per suos fines eos ire paterentur Cs — гельветы рассчитывали, что они силой заставят аллоброгов пропустить их через свою территорию
    15) филос. делать вывод, выводить заключение, заключать ( aliquid ita esse C)
    hinc (или ex quibus) cogitur Cиз этого следует

    Латинско-русский словарь > cogo

  • 13 domo

    domo, domuī, domitum, āre (altind. damāyáti, bezwingt, bewältigt, griech. δαμάω, ahd. zemmen, nhd. zähmen), zähmen, bändigen, I) eig.: a) Tiere u. (poet.) deren Glieder, beluas, Cic.: feras, Phaedr.: elephantos, Plin.: leones, Ov.: Lernaeam, Ov.: pecus, Sall.: equorum domiti greges, Curt.: iuvencos, Col. u. Porphyr.: vitulos, Verg.: non domito frenos ore momordit equus, Tibull.: aliis timendi dente premunt domito Cybeleia frena leones, Ov. – m. Abl. (durch) tauras aratro, Col. 6, 22, 1: equos stimulo et verbere, Ov. met. 2, 399. – m. ad (zu) u. Akk., utrumque animal (leones et tigres) ad mansuetudinem, Curt. 9, 8 (30), 2: asinos ad eas res, ad quas etc., Varro r.r. 2, 6, 4. – absol., ratio domandi, Col.: domandi peritus magister, tüchtiger Pferdebändiger, Sen.: viam insiste domandi, Verg.: ad domandum proni (boves), Varro. – prägn., domita mansuetudo, durch Zähmung hervorgebrachte S., Iustin. 15, 4, 9. – b) einzelne Menschen oder ganze Völker u. Länder, α) einzelne Menschen u. (poet.) deren Körper bändigen, bezwingen, niederwerfen, erlegen, Busirin, Ov.: Cygnum, Ov.: iuvenes (v. Mädchen), Prop.: sic domito saevum prostravit corpore Theseus, Catull. – m. Abl. (mit, durch), hastā pugnantem, Ov.: Acheloum iacturā decoris (des Horns), Ov.: virgineā (Dianae) domitus sagittā, Ov. – β) Völker, Länder, be zwingen, überwinden, untertänig (unterwürfig) machen, Allobroges, Cic.: Britannos, Ov. u. Tac.: gentes, Cic.: ceteras nationes, Cic.: ab oceano ad ortum solis omnia, Sall.: terrarum orbem, Vell.: Africam, Hor. u. Eutr.: Cretum opes, Ov. – mit Abl. (durch), finitimos omnes bello, Vell. (u. so homines domiti bello, Cic.): maximas nationes virtute, Cic.: fame domiti Samnites, Liv.: omnia circa se domita armis habere, Liv. – II) übtr.: 1) lebl. Objj.: a) konkr. Objj.: α) wilde Fluten bändigen, brechen, ipsius fluminis vim, Liv.: hiemes Ioniumque, Sil. – m. Abl. (mit, durch), surgentes fluctus ardentibus ulnis, Sil.: ingenti aequora velo, durchschneiden, Val. Flacc. – β) übh. alles Wilde, Rohe bändigen, impexos certo ordine crines, in gehörige Ordnung bringen, Sil. – ferrum, bearbeiten, Amm. – ulmum vi flexam in burim, gewaltsam zur Pfl. beugen, Verg. – arbores multā mercede, mit vielen Kosten emsig pflegen, Verg. – terram od. rura rastris, urbar machen, bebauen, Verg. u. Sil.: u. so extremis domitus cultoribus orbis, Verg. – Alpes, zugänglich machen, Sil.: u. so saxa magnā vi, Sil. – uvas prelo, keltern, Hor. – sectam de tergo partem ferventibus undis, weich kochen, Ov. – carnibus gallinaceorum venena serpentium, unschädlich machen, Plin.: u. so tactu venena, Sil. – v. lebl. Subjj., mella durum Bacchi domitura saporem, benehmen, Verg.: oleum, gerinnen machen, verdicken (v. einem Harz), Plin.: sulpur, quo domantur plurima, zerstört wird, Plin. – b) abstr. Objj.: α) physische Zustände: frigus famemque, mit K.u.H. kämpfen, Sil.: u. so labores, mit Mühen kämpfen, M. bestehen, Sil.: v. lebl. Subjj., cibus famem domat, potio sitim Sen.: virtus omnia domuerat, ihr Heldengeist war über alles (alle Mühen u. Gefahren) Herr geworden, Sall. – β) geistige Zustände: infernas carmine leges, ungültig machen, Manil. 1, 326: delicta od. leviora delicta, durch Buße ungeschehen machen, abbüßen lassen, bestrafen, Claud. cons. Mall. et Theod. 222. Sil. 13, 845. – bes. gemütl. Zustände, bezähmen, bändigen, avidum spiritum (Habgier), Hor.: invidiam, Hor.: domitas habere libidines, Cic.: impetus hominum et iracundias (v. Stein androdamas), Plin. – 2) pers. Objj.: hominem servom suos domitos habere oportet oculos et manus orationemque, im Zaume halten, Plaut. mil. 563 sqq. – v. lebl. Subjj., somno domitus, überwältigt, Tibull.: quibus unda pepercit, illos longa domant inopi ieiunia victu, zehrt der Hunger auf, Ov.: hanc quoque gentem idem fortunae impetus domuit, bezwang, Curt. – / Perf. im Vulgärlat. auch domavi, Porphyr. Hor. sat. 2, 6, 12 (wo domaverunt): Partiz. in der Vulgärspr. auch domatus, Petron. 74, 14. Vulg. (Amiat.) Iac. 3, 7 u. Gloss.

    lateinisch-deutsches > domo

  • 14 domo

    domo, domuī, domitum, āre (altind. damāyáti, bezwingt, bewältigt, griech. δαμάω, ahd. zemmen, nhd. zähmen), zähmen, bändigen, I) eig.: a) Tiere u. (poet.) deren Glieder, beluas, Cic.: feras, Phaedr.: elephantos, Plin.: leones, Ov.: Lernaeam, Ov.: pecus, Sall.: equorum domiti greges, Curt.: iuvencos, Col. u. Porphyr.: vitulos, Verg.: non domito frenos ore momordit equus, Tibull.: aliis timendi dente premunt domito Cybeleia frena leones, Ov. – m. Abl. (durch) tauras aratro, Col. 6, 22, 1: equos stimulo et verbere, Ov. met. 2, 399. – m. ad (zu) u. Akk., utrumque animal (leones et tigres) ad mansuetudinem, Curt. 9, 8 (30), 2: asinos ad eas res, ad quas etc., Varro r.r. 2, 6, 4. – absol., ratio domandi, Col.: domandi peritus magister, tüchtiger Pferdebändiger, Sen.: viam insiste domandi, Verg.: ad domandum proni (boves), Varro. – prägn., domita mansuetudo, durch Zähmung hervorgebrachte S., Iustin. 15, 4, 9. – b) einzelne Menschen oder ganze Völker u. Länder, α) einzelne Menschen u. (poet.) deren Körper bändigen, bezwingen, niederwerfen, erlegen, Busirin, Ov.: Cygnum, Ov.: iuvenes (v. Mädchen), Prop.: sic domito saevum prostravit corpore Theseus, Catull. – m. Abl. (mit, durch), hastā pugnantem, Ov.: Acheloum iacturā decoris (des Horns), Ov.: virgineā (Dianae) domitus sagittā, Ov. – β) Völker, Länder, be-
    ————
    zwingen, überwinden, untertänig (unterwürfig) machen, Allobroges, Cic.: Britannos, Ov. u. Tac.: gentes, Cic.: ceteras nationes, Cic.: ab oceano ad ortum solis omnia, Sall.: terrarum orbem, Vell.: Africam, Hor. u. Eutr.: Cretum opes, Ov. – mit Abl. (durch), finitimos omnes bello, Vell. (u. so homines domiti bello, Cic.): maximas nationes virtute, Cic.: fame domiti Samnites, Liv.: omnia circa se domita armis habere, Liv. – II) übtr.: 1) lebl. Objj.: a) konkr. Objj.: α) wilde Fluten bändigen, brechen, ipsius fluminis vim, Liv.: hiemes Ioniumque, Sil. – m. Abl. (mit, durch), surgentes fluctus ardentibus ulnis, Sil.: ingenti aequora velo, durchschneiden, Val. Flacc. – β) übh. alles Wilde, Rohe bändigen, impexos certo ordine crines, in gehörige Ordnung bringen, Sil. – ferrum, bearbeiten, Amm. – ulmum vi flexam in burim, gewaltsam zur Pfl. beugen, Verg. – arbores multā mercede, mit vielen Kosten emsig pflegen, Verg. – terram od. rura rastris, urbar machen, bebauen, Verg. u. Sil.: u. so extremis domitus cultoribus orbis, Verg. – Alpes, zugänglich machen, Sil.: u. so saxa magnā vi, Sil. – uvas prelo, keltern, Hor. – sectam de tergo partem ferventibus undis, weich kochen, Ov. – carnibus gallinaceorum venena serpentium, unschädlich machen, Plin.: u. so tactu venena, Sil. – v. lebl. Subjj., mella durum Bacchi domitura saporem, benehmen, Verg.: oleum, gerinnen machen, verdic-
    ————
    ken (v. einem Harz), Plin.: sulpur, quo domantur plurima, zerstört wird, Plin. – b) abstr. Objj.: α) physische Zustände: frigus famemque, mit K.u.H. kämpfen, Sil.: u. so labores, mit Mühen kämpfen, M. bestehen, Sil.: v. lebl. Subjj., cibus famem domat, potio sitim Sen.: virtus omnia domuerat, ihr Heldengeist war über alles (alle Mühen u. Gefahren) Herr geworden, Sall. – β) geistige Zustände: infernas carmine leges, ungültig machen, Manil. 1, 326: delicta od. leviora delicta, durch Buße ungeschehen machen, abbüßen lassen, bestrafen, Claud. cons. Mall. et Theod. 222. Sil. 13, 845. – bes. gemütl. Zustände, bezähmen, bändigen, avidum spiritum (Habgier), Hor.: invidiam, Hor.: domitas habere libidines, Cic.: impetus hominum et iracundias (v. Stein androdamas), Plin. – 2) pers. Objj.: hominem servom suos domitos habere oportet oculos et manus orationemque, im Zaume halten, Plaut. mil. 563 sqq. – v. lebl. Subjj., somno domitus, überwältigt, Tibull.: quibus unda pepercit, illos longa domant inopi ieiunia victu, zehrt der Hunger auf, Ov.: hanc quoque gentem idem fortunae impetus domuit, bezwang, Curt. – Perf. im Vulgärlat. auch domavi, Porphyr. Hor. sat. 2, 6, 12 (wo domaverunt): Partiz. in der Vulgärspr. auch domatus, Petron. 74, 14. Vulg. (Amiat.) Iac. 3, 7 u. Gloss.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > domo

  • 15 comitātus

        comitātus ūs, m    [comitor], an escort, train, retinue, suite: delicatus ancillarum: proficisci cum magno comitatu: praedonis: equitum: gradūs ipse comitatus habet, Ta.: Irae Insidiaeque dei comitatus, V.—Fig.: quid tanto virtutum comitatu (opus est) si? etc. — A company, band, troop, crowd, swarm: Allobrogum comitatūs deprehendere, i. e. the Allobroges and their train, S.: magnum comitatum circumventum interficere, L.
    * * *
    I
    comitata -um, comitatior -or -us, comitatissimus -a -um ADJ
    accompanied (by/in time); (COMP) better attended, having a larger retinue
    II
    company of soldiers/mercenaries; war band; company/throng/crowd; rank and file; escort/retinue (of slaves/clients); court of a king; combination, association; county (Cal)

    Latin-English dictionary > comitātus

  • 16 nūper

        nūper adv. with sup. nūperrimē    [1 NV-], newly, lately, recently, freshly, not long ago, just: haec inter nos nuper notitia admodumst, T.: nuper me in litore vidi, V.: quid enim nuper tu ipse locutus es: in quo (terrore) nuper fuimus, cum, etc., L.: Tam nuper picti pavones... Quam tu nuper eras, etc., as freshly, O.: nunc nuper, just now, T.: quod ille nuperrime dixerit.— Recently, not long since, lately: Allobroges, qui nuper pacati erant, Cs.: neque ante philosophiam patefactam, quae nuper inventa est: heros conspectus in auro nuper, H.
    * * *
    -, nuperrime ADV
    recently, not long ago; in recent years/our own time; (SUPER) latest in series

    Latin-English dictionary > nūper

  • 17 per-dūcō

        per-dūcō dūxī, ductus, ere,    to lead through, lead, bring, conduct, guide: filium illuc, T.: dum ad te legiones perducantur: legionem in Allobroges, Cs.: bovem ad stabula, V.—To bring, carry, lead, conduct: a lacu ad montem murum perducit, Cs.: porticum, L.—To spread over, bedaub, besmear: corpus odore ambrosiae, V.—Fig., to draw out, lengthen, prolong, continue, bring, carry, guide: res disputatione ad mediam noctem perducitur, Cs.: in noctem orationibus perductis, L.: ad tempus tuum: noctes, to spend, Pr.: (agri colendi studia) ad centesimum annum: eo rem perduxit, ut, etc., brought the matter so far, that, etc., N. —To bring over, win over, lead, persuade, induce: veteranos ad suam sententiam: eos ad se magnis pollicitationibus, gain over, Cs.: hominem ad HS LXXX, induce to pay: Perduci poterit tam frugi? be seduced, H.

    Latin-English dictionary > per-dūcō

  • 18 animus

    ănĭmus, i, m. [a Graeco-Italic form of anemos = wind (as ego, lego, of ego, lego); cf. Sanscr. an = to breathe, anas = breath, anilas = wind; Goth. uz-ana = exspiro; Erse, anal = breath; Germ. Unst = a storm (so, sometimes); but Curt. does not extend the connection to AФ, aêmi = to blow; a modification of animus—by making which the Romans took a step in advance of the Greeks, who used hê psuchê for both these ideas—is anima, which has the physical meaning of anemos, so that Cic. was theoretically right, but historically wrong, when he said, ipse animus ab anima dictus est, Tusc. 1, 9, 19; after the same analogy we have from psuchô = to breathe, blow, psuchê = breath, life, soul; from pneô = to breathe, pneuma = air, breath, life, in class. Greek, and = spirit, a spiritual being, in Hellenistic Greek; from spiro = to breathe, blow, spiritus = breath, breeze, energy, high spirit, and poet. and post-Aug. = soul, mind; the Engl. ghost = Germ. Geist may be comp. with Germ. giessen and cheô, to pour, and for this interchange of the ideas of gases and liquids, cf. Sol. 22: insula adspiratur freto Gallico, is flowed upon, washed, by the Gallic Strait; the Sanscr. atman = breath, soul, with which comp. aytmê = breath; Germ. Odem = breath, and Athem = breath, soul, with which group Curt. connects auô, aêmi; the Heb. = breath, life, soul; and = breath, wind, life, spirit, soul or mind].
    I.
    In a general sense, the rational soul in man (in opp. to the body, corpus, and to the physical life, anima), hê psuchê:

    humanus animus decerptus ex mente divina,

    Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    Corpus animum praegravat, Atque affixit humo divinae particulam aurae,

    Hor. S. 2, 2, 77:

    credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, ut essent qui terras tuerentur etc.,

    Cic. Sen. 21, 77:

    eas res tueor animi non corporis viribus,

    id. ib. 11, 38; so id. Off. 1, 23, 79:

    quae (res) vel infirmis corporibus animo tamen administratur,

    id. Sen. 6, 15; id. Off. 1, 29, 102:

    omnes animi cruciatus et corporis,

    id. Cat. 4, 5, 10:

    levantes Corpus et animum,

    Hor. Ep. 2, 1, 141:

    formam et figuram animi magis quam corporis complecti,

    Tac. Agr. 46; id. H. 1, 22:

    animi validus et corpore ingens,

    id. A. 15, 53:

    Aristides primus animum pinxit et sensus hominis expressit, quae vocantur Graece ethe, item perturbationes,

    first painted the soul, put a soul into his figures, Plin. 35, 10, 36, § 98 (cf.:

    animosa signa,

    life-like statues, Prop. 4, 8, 9): si nihil esset in eo (animo), nisi id, ut per eum viveremus, i. e. were it mere anima, Cic. Tusc. 1, 24, 56:

    Singularis est quaedam natura atque vis animi, sejuncta ab his usitatis notisque naturis, i. e. the four material elements,

    id. ib. 1, 27, 66: Neque nos corpora sumus. Cum igitur nosce te dicit, hoc dicit, nosce animum tuum, id. ib. 1, 22, 52:

    In quo igitur loco est (animus)? Credo equidem in capite,

    id. ib. 1, 29, 70:

    corpora nostra, terreno principiorum genere confecta, ardore animi concalescunt,

    derive their heat from the fiery nature of the soul, id. ib. 1, 18, 42:

    Non valet tantum animus, ut se ipsum ipse videat: at, ut oculus, sic animus, se non videns alia cernit,

    id. ib. 1, 27, 67: foramina illa ( the senses), quae patent ad animum a corpore, callidissimo artificio natura fabricata est, id. ib. 1, 20, 47: dum peregre est animus sine corpore velox, independently of the body, i. e. the mind roaming in thought, Hor. Ep. 1, 12, 13:

    discessus animi a corpore,

    Cic. Tusc. 1, 9, 18; 1, 30, 72:

    cum nihil erit praeter animum,

    when there shall be nothing but the soul, when the soul shall be disembodied, id. ib. 1, 20, 47; so,

    animus vacans corpore,

    id. ib. 1, 22, 50; and:

    animus sine corpore,

    id. ib. 1, 22, 51:

    sine mente animoque nequit residere per artus pars ulla animai,

    Lucr. 3, 398 (for the pleonasm here, v. infra, II. A. 1.):

    Reliquorum sententiae spem adferunt posse animos, cum e corporibus excesserint in caelum pervenire,

    Cic. Tusc. 1, 11, 24:

    permanere animos arbitramur consensu nationum omnium,

    id. ib. 1, 16, 36:

    Pherecydes primus dixit animos esse hominum sempiternos,

    id. ib. 1, 16, 38:

    Quod ni ita se haberet, ut animi immortales essent, haud etc.,

    id. Sen. 23, 82: immortalitas animorum, id. ib. 21, 78; id. Tusc. 1, 11, 24; 1, 14, 30:

    aeternitas animorum,

    id. ib. 1, 17, 39; 1, 22, 50 (for the plur. animorum, in this phrase, cf. Cic. Sen. 23, 84); for the atheistic notions about the soul, v. Lucr. bk. iii.—
    II.
    In a more restricted sense, the mind as thinking, feeling, willing, the intellect, the sensibility, and the will, acc. to the almost universally received division of the mental powers since the time of Kant (Diog. Laert. 8, 30, says that Pythagoras divided hê psuchê into ho nous, hai phrenes, and ho thumos; and that man had ho nous and ho thumos in common with other animals, but he alone had hai phrenes. Here ho nous and ho thumos must denote the understanding and the sensibility, and hai phrenes, the reason. Plutarch de Placit. 4, 21, says that the Stoics called the supreme faculty of the mind (to hêgemonikon tês psuchês) ho logismos, reason. Cic. sometimes speaks of a twofold division; as, Est animus in partes tributus duas, quarum altera rationis est particeps, altera expers (i. e. to logistikon and to alogon of Plato; cf. Tert. Anim. 16), i. e. the reason or intellect and the sensibility, Tusc. 2, 21, 47; so id. Off. 1, 28, 101; 1, 36, 132; id. Tusc 4, 5, 10; and again of a threefold; as, Plato triplicem finxit animum, cujus principatum, id est rationem in capite sicut in arce posuit, et duas partes ( the two other parts) ei parere voluit, iram et cupiditatem, quas locis disclusit; iram in pectore, cupiditatem subter praecordia locavit, i. e. the reason or intellect, and the sensibility here resolved into desire and aversion, id. ib. 1, 10, 20; so id. Ac. 2, 39, 124. The will, hê boulêsis, voluntas, arbitrium, seems to have been sometimes merged in the sensibility, ho thumos, animus, animi, sensus, and sometimes identified with the intellect or reason, ho nous, ho logismos, mens, ratio).
    A.
    1.. The general power of perception and thought, the reason, intellect, mind (syn.: mens, ratio, ingenium), ho nous:

    cogito cum meo animo,

    Plaut. Most. 3, 2, 13; so Ter. Ad. 3, 4, 55:

    cum animis vestris cogitare,

    Cic. Agr. 2, 24:

    recordari cum animo,

    id. Clu. 25, 70;

    and without cum: animo meditari,

    Nep. Ages. 4, 1; cf. id. Ham. 4, 2:

    cogitare volvereque animo,

    Suet. Vesp. 5:

    animo cogitare,

    Vulg. Eccli. 37, 9:

    statuere apud animum,

    Liv. 34, 2:

    proposui in animo meo,

    Vulg. Eccli. 1, 12:

    nisi me animus fallit, hi sunt, etc.,

    Plaut. Men. 5, 9, 23:

    in dubio est animus,

    Ter. And. 1, 5, 31; id. ib. prol. 1; cf. id. ib. 1, 1, 29:

    animum ad se ipsum advocamus,

    Cic. Tusc. 1, 31, 75:

    lumen animi, ingenii consiliique tui,

    id. Rep. 6, 12 al. —

    For the sake of rhet. fulness, animus often has a synonym joined with it: Mens et animus et consilium et sententia civitatis posita est in legibus,

    Cic. Clu. 146:

    magnam cui mentem animumque Delius inspirat vates,

    Verg. A. 6, 11:

    complecti animo et cogitatione,

    Cic. Off. 1, 32, 117; id. de Or. 1, 2, 6:

    animis et cogitatione comprehendere,

    id. Fl. 27, 66:

    cum omnia ratione animoque lustraris,

    id. Off. 1, 17, 56:

    animorum ingeniorumque naturale quoddam quasi pabulum consideratio naturae,

    id. Ac. 2, 41, 127.—Hence the expressions: agitatio animi, attentio, contentio; animi adversio; applicatio animi; judicium, opinio animorum, etc. (v. these vv.); and animum advertere, adjungere, adplicare, adpellere, inducere, etc. (v. these vv.).—
    2.
    Of particular faculties of mind, the memory:

    etiam nunc mihi Scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis,

    Ter. And. 1, 5, 46:

    An imprimi, quasi ceram, animum putamus etc. (an idea of Aristotle's),

    Cic. Tusc. 1, 25, 61:

    ex animo effluere,

    id. de Or. 2, 74, 300: omnia fert aetas, animum quoque;

    ... Nunc oblita mihi tot carmina,

    Verg. E. 9, 51.—
    3.
    Consciousness (physically considered) or the vital power, on which consciousness depends ( = conscientia, q. v. II. A., or anima, q. v. II. E.):

    vae miserae mihi. Animo malest: aquam velim,

    I'm fainting, my wits are going, Plaut. Am. 5, 1, 6; id. Curc. 2, 3, 33:

    reliquit animus Sextium gravibus acceptis vulneribus,

    Caes. B. G. 6, 38:

    Una eademque via sanguis animusque sequuntur,

    Verg. A. 10, 487:

    animusque reliquit euntem,

    Ov. M. 10, 459:

    nisi si timor abstulit omnem Sensum animumque,

    id. ib. 14, 177:

    linqui deinde animo et submitti genu coepit,

    Curt. 4, 6, 20: repente animo linqui solebat, Suet. Caes. 45:

    ad recreandos defectos animo puleio,

    Plin. 20, 14, 54, § 152.—
    4.
    The conscience, in mal. part. (v. conscientia, II. B. 2. b.):

    cum conscius ipse animus se remordet,

    Lucr. 4, 1135:

    quos conscius animus exagitabat,

    Sall. C. 14, 3:

    suae malae cogitationes conscientiaeque animi terrent,

    Cic. Sex. Rosc. 67.—
    5.
    In Plaut. very freq., and once also in Cic., meton. for judicium, sententia, opinion, judgment; mostly meo quidem animo or meo animo, according to my mind, in my opinion, Plaut. Men. 1, 3, 17:

    e meo quidem animo aliquanto facias rectius, si, etc.,

    id. Aul. 3, 6, 3:

    meo quidem animo, hic tibi hodie evenit bonus,

    id. Bacch. 1, 1, 69; so id. Aul. 3, 5, 4; id. Curc. 4, 2, 28; id. Bacch. 3, 2, 10; id. Ep. 1, 2, 8; id. Poen. 1, 2, 23; id. Rud. 4, 4, 94; Cic. Sest. 22:

    edepol lenones meo animo novisti,

    Plaut. Curc. 4, 2, 19:

    nisi, ut meus est animus, fieri non posse arbitror,

    id. Cist. 1, 1, 5 (cf.:

    EX MEI ANIMI SENTENTIA,

    Inscr. Orell. 3665:

    ex animi tui sententia,

    Cic. Off. 3, 29, 108).—
    6.
    The imagination, the fancy (for which Cic. often uses cogitatio, as Ac. 2, 15, 48):

    cerno animo sepultam patriam, miseros atque insepultos acervos civium,

    Cic. Cat. 4, 6, 11:

    fingere animo jubebat aliquem etc.,

    id. Sen. 12, 41: Fingite animis;

    litterae enim sunt cogitationes nostrae, et quae volunt, sic intuentur, ut ea cernimus, quae videmus,

    id. Mil. 29, 79:

    Nihil animo videre poterant,

    id. Tusc. 1, 16, 38.—
    B.
    The power of feeling, the sensibility, the heart, the feelings, affections, inclinations, disposition, passions (either honorable or base; syn.: sensus, adfectus, pectus, cor), ho thumos.
    1.
    a.. In gen., heart, soul, spirit, feeling, inclination, affection, passion: Medea, animo aegra, amore saevo saucia, Enn. ap. Auct. ad Her. 2, 22 (cf. Plaut. Truc. 2, 7, 36:

    animo hercle homo suo est miser): tu si animum vicisti potius quam animus te, est quod gaudeas, etc.,

    Plaut. Trin. 2, 2, 27 -29:

    harum scelera et lacrumae confictae dolis Redducunt animum aegrotum ad misericordiam,

    Ter. And. 3, 3, 27:

    Quo gemitu conversi animi (sunt),

    Verg. A. 2, 73:

    Hoc fletu concussi animi,

    id. ib. 9, 498;

    4, 310: animum offendere,

    Cic. Lig. 4; id. Deiot. 33; so Vulg. Gen. 26, 35.—Mens and animus are often conjoined and contrasted, mind and heart (cf. the Homeric kata phrena kai kata thumon, in mind and heart): mentem atque animum delectat suum, entertains his mind and delights his heart, Enn. ap. Gell. 19, 10:

    Satin tu sanus mentis aut animi tui?

    Plaut. Trin. 2, 4, 53:

    mala mens, malus animus,

    bad mind, bad heart, Ter. And. 1, 1, 137:

    animum et mentem meam ipsa cogitatione hominum excellentium conformabam,

    Cic. Arch. 6, 14:

    Nec vero corpori soli subveniendum est, sed menti atque animo multo magis,

    id. Sen. 11, 36:

    ut omnium mentes animosque perturbaret,

    Caes. B. G. 1, 39; 1, 21:

    Istuc mens animusque fert,

    Hor. Ep. 1, 14, 8:

    Stare Socrates dicitur tamquam quodam recessu mentis atque animi facto a corpore,

    Gell. 2, 1; 15, 2, 7.—

    And very rarely with this order inverted: Jam vero animum ipsum mentemque hominis, etc.,

    Cic. N. D. 2, 59, 147:

    mente animoque nobiscum agunt,

    Tac. G. 29:

    quem nobis animum, quas mentes imprecentur,

    id. H. 1, 84;

    and sometimes pleon. without such distinction: in primis regina quietum Accipit in Teucros animum mentemque benignam,

    a quiet mind and kindly heart, Verg. A. 1, 304; so,

    pravitas animi atque ingenii,

    Vell. 2, 112, 7 (for mens et animus, etc., in the sense of thought, used as a pleonasm, v. supra, II. A. 1.):

    Verum animus ubi semel se cupiditate devinxit mala, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 2, 34:

    animus perturbatus et incitatus nec cohibere se potest, nec quo loco vult insistere,

    Cic. Tusc. 4, 18, 41:

    animum comprimit,

    id. ib. 2, 22, 53:

    animus alius ad alia vitia propensior,

    id. ib. 4, 37, 81; id. ad Q. Fr. 1, 1:

    sed quid ego hic animo lamentor,

    Enn. Ann. 6, 40:

    tremere animo,

    Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 4:

    ingentes animo concipit iras,

    Ov. M. 1, 166:

    exsultare animo,

    id. ib. 6, 514.—So often ex animo, from the heart, from the bottom of one's heart, deeply, truly, sincerely:

    Paulum interesse censes ex animo omnia facias an de industria?

    from your heart or with some design, Ter. And. 4, 4, 55; id. Ad. 1, 1, 47:

    nisi quod tibi bene ex animo volo,

    id. Heaut. 5, 2, 6: verbum [p. 124] ex animo dicere, id. Eun. 1, 2, 95:

    sive ex animo id fit sive simulate,

    Cic. N. D. 2, 67, 168:

    majore studio magisve ex animo petere non possum,

    id. Fam. 11, 22:

    ex animo vereque diligi,

    id. ib. 9, 6, 2:

    ex animo dolere,

    Hor. A. P. 432:

    quae (gentes) dederunt terram meam sibi cum gaudio et toto corde et ex animo,

    Vulg. Ezech. 36, 5; ib. Eph. 6, 6; ib. 1 Pet. 5, 3.—And with gen.
    (α).
    With verbs:

    Quid illam miseram animi excrucias?

    Plaut. Mil. 4, 2, 76; 4, 6, 65:

    Antipho me excruciat animi,

    Ter. Phorm. 1, 4, 10:

    discrucior animi,

    id. Ad. 4, 4, 1:

    in spe pendebit animi,

    id. Heaut. 4, 4, 5: juvenemque animi miserata repressit, pitying him in her heart, thumôi phileousa te kêdomenê te (Hom. Il. 1, 196), Verg. A. 10, 686.—
    (β).
    With adjj.:

    aeger animi,

    Liv. 1, 58; 2, 36; 6, 10; Curt. 4, 3, 11; Tac. H. 3, 58:

    infelix animi,

    Verg. A. 4, 529:

    felix animi,

    Juv. 14, 159:

    victus animi,

    Verg. G. 4, 491:

    ferox animi,

    Tac. A. 1, 32:

    promptus animi,

    id. H. 2, 23:

    praestans animi,

    Verg. A. 12, 19:

    ingens animi,

    Tac. A. 1, 69 (for this gen. v. Ramsh. Gr. p. 323; Key, § 935; Wagner ad Plaut. Aul. v. 105; Draeger, Hist. Synt. I. p. 443).—
    b.
    Meton., disposition, character (so, often ingenium): nimis paene animo es Molli, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 49:

    animo audaci proripit sese,

    Pac. Trag. Rel. p. 109 Rib.:

    petulans protervo, iracundo animo,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 1; id. Truc. 4, 3, 1:

    ubi te vidi animo esse omisso (omisso = neglegenti, Don.),

    Ter. Heaut. 5, 2, 9; Cic. Fam. 2. 17 fin.:

    promptus animus vester,

    Vulg. 2 Cor. 9, 2: animis estis simplicibus et mansuetis nimium creditis unicuique, Auct. ad Her. 4, 37:

    eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    Sall. C. 14, 5:

    Hecabe, Non oblita animorum, annorum oblita suorum,

    Ov. M. 13, 550:

    Nihil est tam angusti animi tamque parvi, quam amare divitias,

    Cic. Off. 1, 20, 68:

    sordidus atque animi parvi,

    Hor. S. 1, 2, 10; Vell. 2, 25, 3:

    Drusus animi fluxioris erat,

    Suet. Tib. 52.—
    2.
    In particular, some one specific emotion, inclination, or passion (honorable or base; in this signif., in the poets and prose writers, very freq. in the plur.). —
    a.
    Courage, spirit:

    ibi nostris animus additus est,

    Plaut. Am. 1, 1, 94; cf. Ter. Heaut. 3, 2, 31; id. And. 2, 1, 33:

    deficiens animo maesto cum corde jacebat,

    Lucr. 6, 1232:

    virtute atque animo resistere,

    Cic. Fam. 5, 2, 8:

    fac animo magno fortique sis,

    id. ib. 6, 14 fin.:

    Cassio animus accessit, et Parthis timor injectus est,

    id. Att. 5, 20, 3:

    nostris animus augetur,

    Caes. B. G. 7, 70:

    mihi in dies magis animus accenditur,

    Sall. C. 20, 6; Cic. Att. 5, 18; Liv. 8, 19; 44, 29:

    Nunc demum redit animus,

    Tac. Agr. 3:

    bellica Pallas adest, Datque animos,

    Ov. M. 5, 47:

    pares annis animisque,

    id. ib. 7, 558:

    cecidere illis animique manusque,

    id. ib. 7, 347 (cf.:

    tela viris animusque cadunt,

    id. F. 3, 225) et saep.—Hence, bono animo esse or uti, to be of good courage, Varr. R. R. 2, 5, 5: Am. Bono animo es. So. Scin quam bono animo sim? Plaut. Am. 22, 39:

    In re mala animo si bono utare, adjuvat,

    id. Capt. 2, 1, 9:

    bono animo fac sis,

    Ter. Ad. 3, 5, 1:

    quin tu animo bono es,

    id. ib. 4, 2, 4:

    quare bono animo es,

    Cic. Att. 5, 18; so Vulg. 2 Macc. 11, 26; ib. Act. 18, 25;

    so also, satis animi,

    sufficient courage, Ov. M. 3, 559.—Also for hope:

    magnus mihi animus est, hodiernum diem initium libertatis fore,

    Tac. Agr, 30.— Trop., of the violent, stormy motion of the winds of AEolus:

    Aeolus mollitque animos et temperat iras,

    Verg. A. 1, 57.—Of a top:

    dant animos plagae,

    give it new force, quicker motion, Verg. A. 7, 383.—

    Of spirit in discourse: in Asinio Pollione et consilii et animi satis,

    Quint. 10, 1, 113. —
    b.
    Haughtiness, arrogance, pride: quae civitas est in Asia, quae unius tribuni militum animos ac spiritus capere possit? can bear the arrogance and pride, etc., Cic. Imp. Pomp. 22, 66:

    jam insolentiam noratis hominis: noratis animos ejus ac spiritus tribunicios,

    id. Clu. 39, 109; so id. Caecin. 11 al.; Ov. Tr. 5, 8, 3 (cf.:

    quia paululum vobis accessit pecuniae, Sublati animi sunt,

    Ter. Hec. 3, 5, 56).—
    c.
    Violent passion, vehemence, wrath:

    animum vincere, iracundiam cohibere, etc.,

    Cic. Marcell. 3:

    animum rege, qui nisi paret Imperat,

    Hor. Ep. 1, 2, 62:

    qui dominatur animo suo,

    Vulg. Prov. 16, 32.—So often in plur.; cf hoi thumoi: ego meos animos violentos meamque iram ex pectore jam promam, Plaut. Truc. 2, 7, 43:

    vince animos iramque tuam,

    Ov. H. 3, 85; id. M. 8, 583; Prop. 1, 5, 12:

    Parce tuis animis, vita, nocere tibi,

    id. 2, 5, 18:

    Sic longius aevum Destruit ingentes animos,

    Luc. 8, 28:

    coeunt sine more, sine arte, Tantum animis iraque,

    Stat. Th. 11, 525 al. —
    d.
    Moderation, patience, calmness, contentedness, in the phrase aequus animus, an even mind:

    si est animus aequos tibi,

    Plaut. Aul. 2, 2, 10; id. Rud. 2, 3, 71; Cic. Rosc. Am. 50, 145; and often in the abl., aequo animo, with even mind, patiently, etc.:

    aequo animo ferre,

    Ter. And. 2, 3, 23; Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Sen. 23, 84; Nep. Dion. 6, 4; Liv. 5, 39:

    aequo animo esse,

    Vulg. 3 Reg. 21, 7; ib. Judith, 7, 23: Aequo animo est? of merry heart (Gr. euthumei), ib. Jac. 5, 13:

    animis aequis remittere,

    Cic. Clu. 2, 6:

    aequiore animo successorem opperiri,

    Suet. Tib. 25:

    haud aequioribus animis audire,

    Liv. 23, 22: sapientissimus quisque aequissimo animo moritur; stultissimus iniquissimo. Cic. Sen. 23, 83; so id. Tusc. 1, 45, 109; Sall. C. 3, 2; Suet. Aug. 56:

    iniquo animo,

    Att. Trag. Rel. p. 150 Rib.; Cic. Tusc. 2, 2, 5; Quint. 11, 1, 66.—
    e.
    Agreeable feeling, pleasure, delight:

    cubat amans animo obsequens,

    Plaut. Am. 1, 1, 134:

    indulgent animis, et nulla quid utile cura est,

    Ov. M. 7, 566; so, esp. freq.: animi causa (in Plaut. once animi gratia), for the sake of amusement, diversion (cf.:

    haec (animalia) alunt animi voluptatisque causa,

    Caes. B. G. 5, 12):

    Post animi causa mihi navem faciam,

    Plaut. Rud. 4, 2, 27; so id. Trin. 2, 2, 53; id. Ep. 1, 1, 43:

    liberare fidicinam animi gratia,

    id. ib. 2, 2, 90:

    qui illud animi causa fecerit, hunc praedae causa quid facturum putabis?

    Cic. Phil. 7, 6:

    habet animi causa rus amoenum et suburbanum,

    id. Rosc. Am. 46 Matth.; cf. id. ib. § 134, and Madv. ad Cic. Fin. 2, 17, 56; Cic. Fam. 7, 2:

    Romanos in illis munitionibus animine causa cotidie exerceri putatis?

    Caes. B. G. 7, 77; Plin. praef. 17 Sill.—
    f.
    Disposition toward any one:

    hoc animo in nos esse debebis, ut etc.,

    Cic. Fam. 2, 1 fin.:

    meus animus erit in te semper, quem tu esse vis,

    id. ib. 5, 18 fin.:

    qui, quo animo inter nos simus, ignorant,

    id. ib. 3, 6; so id. ib. 4, 15;

    5, 2: In quo in primis quo quisque animo, studio, benevolentia fecerit, ponderandum est,

    id. Off. 1, 15, 49:

    quod (Allobroges) nondum bono animo in populum Romanum viderentur,

    to be well disposed, Caes. B. G. 1, 6 fin. —In the pregn. signif. of kind, friendly feeling, affection, kindness, liberality:

    animum fidemque praetorianorum erga se expertus est,

    Suet. Oth. 8:

    Nec non aurumque animusque Latino est,

    Verg. A. 12, 23.—Hence, meton., of a person who is loved, my heart, my soul:

    salve, anime mi,

    Plaut. Curc. 1, 2, 3:

    da, meus ocellus, mea rosa, mi anime, da, mea voluptas,

    id. As. 3, 3, 74; so id. ib. 5, 2, 90; id. Curc. 1, 3, 9; id. Bacch. 1, 1, 48; id. Most. 1, 4, 23; id. Men. 1, 3, 1; id. Mil. 4, 8, 20; id. Rud. 4, 8, 1; Ter. Eun. 1, 2, 15 et saep. —
    C.
    The power of willing, the will, inclination, desire, purpose, design, intention (syn.: voluntas, arbitrium, mens, consilium, propositum), hê boulêsis:

    qui rem publicam animo certo adjuverit,

    Att. Trag Rel. p. 182 Rib.:

    pro inperio tuo meum animum tibi servitutem servire aequom censui,

    Plaut. Trin. 2, 2, 23:

    Ex animique voluntate id procedere primum,

    goes forth at first from the inclination of the soul, Lucr. 2, 270; so,

    pro animi mei voluntate,

    Cic. Fam. 5, 20, 8 (v. Manut. ad h.l.):

    teneo, quid animi vostri super hac re siet,

    Plaut. Am. prol. 58; 1, 1, 187:

    Nam si semel tuom animum ille intellexerit, Prius proditurum te etc.,

    Ter. Heaut. 3, 1, 69:

    Prius quam tuom ut sese habeat animum ad nuptias perspexerit,

    id. And. 2, 3, 4:

    Sin aliter animus voster est, ego etc.,

    id. Ad. 3, 4, 46:

    Quid mi istaec narras? an quia non audisti, de hac re animus meus ut sit?

    id. Hec. 5, 2, 19:

    qui ab auro gazaque regia manus, oculos, animum cohibere possit,

    Cic. Imp. Pomp. 66:

    istum exheredare in animo habebat,

    id. Rosc. Am. 18, 52: nobis crat in animo Ciceronem ad Caesarem mittere, we had it in mind to send, etc., id. Fam. 14, 11; Serv. ad Cic. ib. 4, 12:

    hostes in foro constiterunt, hoc animo, ut, etc.,

    Caes. B. G. 7, 28:

    insurrexerunt uno animo in Paulum,

    with one mind, Vulg. Act. 18, 12; 19, 29: persequi Jugurtham animus ardebat, Sall. J. 39, 5 Gerlach (others, animo, as Dietsch); so id. de Rep. Ord. 1, 8: in nova fert an mus mutatas dicere formas, my mind inclines to tell of, etc., Ov. M. 1, 1.—Hence, est animus alicui, with inf., to have a mind for something, to aim at, etc.:

    omnibus unum Opprimere est animus,

    Ov. M. 5, 150:

    Sacra Jovi Stygio perficere est animus,

    Verg. A. 4, 639:

    Fuerat animus conjuratis corpus occisi in Tiberim trahere,

    Suet. Caes. 82 fin.; id. Oth. 6; cf. id. Calig. 56.—So, aliquid alicui in animo est, with inf., Tac. G. 3.—So, inducere in animum or animum, to resolve upon doing something; v. induco.—
    D.
    Trop., of the principle of life and activity in irrational objects, as in Engl. the word mind is used.
    1.
    Of brutes:

    in bestiis, quarum animi sunt rationis expertes,

    whose minds, Cic. Tusc. 1, 33, 80:

    Sunt bestiae, in quibus etiam animorum aliqua ex parte motus quosdam videmus,

    id. Fin. 5, 14, 38:

    ut non inscite illud dictum videatur in sue, animum illi pecudi datum pro sale, ne putisceret,

    id. ib. 5, 13, 38, ubi v. Madv.:

    (apes Ingentes animos angusto in pectore versant,

    Verg. G. 4, 83:

    Illiusque animos, qui multos perdidit unus, Sumite serpentis,

    Ov. M. 3, 544:

    cum pecudes pro regionis caelique statu et habitum corporis et ingenium animi et pili colorem gerant,

    Col. 6, 1, 1:

    Umbria (boves progenerat) vastos nec minus probabiles animis quam corporibus,

    id. 6, 1, 2 si equum ipsum nudum et solum corpus ejus et animum contemplamur, App. de Deo Socr. 23 (so sometimes mens:

    iniquae mentis asellus,

    Hor. S. 1, 9, 20).—
    2.
    Of plants:

    haec quoque Exuerint silvestrem animum, i. e. naturam, ingenium,

    their wild nature, Verg. G. 2, 51.—
    III.
    Transf. Of God or the gods, as we say, the Divine Mind, the Mind of God:

    certe et deum ipsum et divinum animum corpore liberatum cogitatione complecti possumus,

    Cic. Tusc. 1, 22, 51 (so mens, of God, id. ib. 1, 22, 66; id. Ac. 2, 41, 126):

    Tantaene animis caelestibus irae?

    Verg. A. 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > animus

  • 19 Domitius

    1.
    dŏmĭtĭus, a, um, adj. [domus], pertaining to the house:

    deus,

    who protects those married in the house, August. Civ. D. 6, 9.
    2.
    Dŏmĭtĭus, a, um, adj., the appellation of a Roman gens. So Cn. Domitius Calvinus, tribune A. U. C. 695; consul 701, Cic. Sest, 53, 113; id. Vatin. 7, 16 al.—Cn. Domitius, censor 638 A. U. C., who conquered the Allobroges, Cic. Verr. 2, 1, 55; id. Clu. 42, 119; id. Font. 12; Val. Max. 2, 9, 6; and after whom, perhaps, was named the Domitia Via, in Gaul, id. ib. 4.—Cn. Domitius Aënobarbus, from whom is named the Lex Domitia de sacerdotiis, 649 A. U. C., Cic. Agr. 2, 7, 18; Gell. 15, 11, 2; Tac. Dial. 35, 1.—L. Domitius Aënobarbus, consul 699 A. U. C., and general of Pompey in the civil war, Cic. Att. 1, 1; 8, 1; id. Mil. 8; Caes. B. G. 5, 1; id. B. C. 1, 6; 2, 18 sq.—Hence, Dŏmĭtĭānus, a, um, adj.:

    milites,

    Caes. B. C. 1, 16; 22 sq.—Cn. Domitius Calvinus, consul 700 A. U. C., Cic. Deiot. 5; id. Cael. 13 et saep.—Cn. Domitius Aënobarbus, husband of Agrippina, and father of Nero, Suet. Ner. 5; Quint. 6, 1, 50.—Domitia, sister of the last-named, wife of Crispus, Quint. 6, 1, 50; 10, 1, 24; Tac. A. 13, 19.—Domitia Lepida, Messalina's mother, Tac. A. 11, 37 sq.—But Cn. Domitius Corbulo, brother of Caesonia, Caligula's wife, famous for his size and strength, Juv. 3, 251; Tac. A. 11, 18 sq.; 13, 8, was not of this gens.

    Lewis & Short latin dictionary > Domitius

  • 20 domitius

    1.
    dŏmĭtĭus, a, um, adj. [domus], pertaining to the house:

    deus,

    who protects those married in the house, August. Civ. D. 6, 9.
    2.
    Dŏmĭtĭus, a, um, adj., the appellation of a Roman gens. So Cn. Domitius Calvinus, tribune A. U. C. 695; consul 701, Cic. Sest, 53, 113; id. Vatin. 7, 16 al.—Cn. Domitius, censor 638 A. U. C., who conquered the Allobroges, Cic. Verr. 2, 1, 55; id. Clu. 42, 119; id. Font. 12; Val. Max. 2, 9, 6; and after whom, perhaps, was named the Domitia Via, in Gaul, id. ib. 4.—Cn. Domitius Aënobarbus, from whom is named the Lex Domitia de sacerdotiis, 649 A. U. C., Cic. Agr. 2, 7, 18; Gell. 15, 11, 2; Tac. Dial. 35, 1.—L. Domitius Aënobarbus, consul 699 A. U. C., and general of Pompey in the civil war, Cic. Att. 1, 1; 8, 1; id. Mil. 8; Caes. B. G. 5, 1; id. B. C. 1, 6; 2, 18 sq.—Hence, Dŏmĭtĭānus, a, um, adj.:

    milites,

    Caes. B. C. 1, 16; 22 sq.—Cn. Domitius Calvinus, consul 700 A. U. C., Cic. Deiot. 5; id. Cael. 13 et saep.—Cn. Domitius Aënobarbus, husband of Agrippina, and father of Nero, Suet. Ner. 5; Quint. 6, 1, 50.—Domitia, sister of the last-named, wife of Crispus, Quint. 6, 1, 50; 10, 1, 24; Tac. A. 13, 19.—Domitia Lepida, Messalina's mother, Tac. A. 11, 37 sq.—But Cn. Domitius Corbulo, brother of Caesonia, Caligula's wife, famous for his size and strength, Juv. 3, 251; Tac. A. 11, 18 sq.; 13, 8, was not of this gens.

    Lewis & Short latin dictionary > domitius

См. также в других словарях:

  • allobroges — ALLOBROGES, Le païs de Savoye et de Dauphiné, Allobroges a singulari Allobrox. On appelle aujourd huy les gens de ce païs là Brodes, par corruption de cedit mot Allobroges …   Thresor de la langue françoyse

  • Allobroges — peuple celte de la Gaule qui habitait le Dauphiné et la Savoie actuels …   Encyclopédie Universelle

  • ALLOBROGES — Galliae Transalpinae populi, qui Narbonensibus ascribuntur. Siri sunt iuxta Rhodanum, nunc Sabaudicnses, Delphinates et Pedemontani, Victoriâ Fabii, et Catilinae coniuratione noti. Tacit. l 1. Histor. c. 66 Strab. 1. 4. Cluver. Urbes Primaria… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Allobroges — Les Allobroges sont un Peuple gaulois situé entre l Isère, le Rhône et les Alpes. Ils passaient dans l Antiquité pour de grands guerriers. Sommaire 1 Étymologie 2 Allobroges et Allobrogie 3 Les Allobroges vus …   Wikipédia en Français

  • Allobroges — [ Gaul in the 1st century BC, showing the relative position of the Allobroges tribe.] The Allobroges were a warlike Celtic tribe in Gaul located between the Rhône River and the Lake of Geneva in what later became Savoy, Dauphiné, and Vivarais.… …   Wikipedia

  • Allobroges — ▪ people       ancient Celtic tribe that lived in the part of southeastern France bounded by the Rhône and Isère rivers and in the area around present day Geneva. The Allobroges are first mentioned by the 2nd century BC Greek historian Polybius… …   Universalium

  • Allobroges Hotel Annecy (Annecy) — Allobroges Hotel Annecy country: France, city: Annecy (City) Allobroges Hotel Annecy At the heart of magical Annecy lies an enchanting hotel, The Allobroges, full of elegance and tranquility. The property is only a few minutes away from the old… …   International hotels

  • Allobroges Hôtel — (Аннеси,Франция) Категория отеля: 3 звездочный отель Адрес: 11 rue Sommeiller, 7400 …   Каталог отелей

  • allobroges — al·lob·ro·ges …   English syllables

  • allobroges — əˈläbrəˌjēz noun plural Usage: capitalized Etymology: Latin, plural of Allobrox : a people of Gaul inhabiting the region now known as Savoy and Dauphiné …   Useful english dictionary

  • Les Allobroges — Les Allobroges, appelé aussi le Chant des Allobroges, est l hymne de la Savoie. Son nom fait référence à l ancien peuple celte des Allobroges, installé sur les terres de Savoie au début du IIIe siècle av. J.‑C.[1]. Sommaire 1 Histoire …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»