-
1 ἕννῡμι
ἕννῡμι (Wurzel FΕΣ, vgl. ἐσϑής, vestis), u. ion. εἵνυμι, fut. ἕσω, ep. ἕσσω, aor. ἕσσα, ἕσαι, fut. med. ἕσομαι, aor. ἑσσάμην, ἀμφὶ δὲ χλαῖναν ἑέσσατο Od. 14, 529; Il. 10, 23; perf. pass. εἷμαι – εἵατο, Il. 18, 596; auch ἕσσο, ἕστο, ἕσϑην im dual., 18, 517, ἕεστο 12, 464; – bekleiden, anziehen; τινά τι, Einen mit Etwas bekleiden, κεῖνός σε χλαῖνάν τε χιτῶνά τε ἕσσει, er wird dir einen Mantel anziehen, Od. 15, 338. 16, 79. 17, 550; auch med. u. pass. τί, sich Etwas anziehen, anlegen, mit Etwas bekleidet sein, αὐτὴ δ' ἀργύφεον φᾶρος ἕννυτο Od. 5, 230, λάϊνον ἕσσο χιτῶνα, d. i. gesteinigt werden, Il. 3, 57; χρύσεια δὲ εἵματα ἕσϑην 18, 517; νέοι χλαίνας εὖ εἱμένοι, wohl bekleidet, 15, 308; auch περὶ χροΐ, Od. 16, 457, öfter, u. χροΐ allein, 11, 190; einzeln bei den folgdn Dichtern, εἵματα δ' οὐκ ἀσκητὰ ἕννυτο Theocr. 24, 138. Auch von Waffen, anlegen, ἕσ σαντο νώροπα χαλκόν, τεύχεα ἑσσαμένω, Il. 14, 383. 23, 803; auch ἀσπίδας ἑσσάμενοι, sich mit den Schilden bedeckend, 11, 372. Uebh. sich mit Etwas umhüllen, umgeben, νεφέλην ἕσσαντο, sie umhüllten sich mit einer Wolke, Il. 14, 350; ἠέρα, Finsterniß, dicken Nebel um sich hüllen, 14, 282, wie Hes. O. 124; ὦ τὸν ἀεὶ κατὰ γᾶς σκότον εἱμένος Soph. O. C. 1698; übertr., Ποσειδάωνος ἕσσαντ' εἰναλίου τέμενος, sie traten in den Hain, Pind. P. 4, 204. – In anderer Uebertragung φρεσὶν εἱ μένος ἀλκήν, mit Muth angethan, Il. 20, 381. – In Prosa ist nur das comp. ἀμφιέννυμι gebräuchlich.
-
2 ἕννῡμι
ἕννῡμι, bekleiden, anziehen; τινά τι, einen mit etwas bekleiden, κεῖνός σε χλαῖνάν τε χιτῶνά τε ἕσσει, er wird dir einen Mantel anziehen; pass. τί, sich etwas anziehen, anlegen, mit etwas bekleidet sein; λάϊνον ἕσσο χιτῶνα, d. i. gesteinigt werden; νέοι χλαίνας εὖ εἱμένοι, wohl bekleidet. Auch von Waffen: anlegen; auch ἀσπίδας ἑσσάμενοι, sich mit den Schilden bedeckend. Übh. sich mit etwas umhüllen, umgeben, νεφέλην ἕσσαντο, sie umhüllten sich mit einer Wolke; ἠέρα, Finsternis, dicken Nebel um sich hüllen; übertr., Ποσειδάωνος ἕσσαντ' εἰναλίου τέμενος, sie traten in den Hain; φρεσὶν εἱμένος ἀλκήν, mit Mut angetan -
3 προς-αμφι-έννῡμι
προς-αμφι-έννῡμι (s. ἕννυμι), noch dazu od. darüber anziehen, τινά τι, Ar. Equ. 888.
-
4 περι-αμφι-έννῡμι
περι-αμφι-έννῡμι (s. ἕννυμι), von allen Seiten her umkleiden, umgeben, κύκλῳ περιημφιέννυ τὴν κεφαλήν, Plat. Tim. 76 a u. Sp.
-
5 περι-έννῡμι
περι-έννῡμι (s. ἕννυμι), umziehen, anziehen; bei Hom. nur in tmesi, wie man erkl. περὶ δ' ἄμβροτα εἵματα ἕσσον, Il. 16, 670; med., χλαῖναν περιέσσασϑαι, einen Mantel sich umziehen, Hes. O. 541.
-
6 κατ-αμφι-έννῡμι
κατ-αμφι-έννῡμι (s. ἕννυμι), umkleiden, umgeben, λίϑῳ τοὺς τοίχους Ios.
-
7 κατα-έννῡμι
κατα-έννῡμι (s. ἕννυμι), p. = καϑέννυμι, bekleiden, bedecken; ὄρος καταειμένον ὕλῃ, mit Wald bekleideter, waldbewachsener Berg, Od. 13, 351. 19, 431; ϑριξὶ δὲ πάντα νέκυν καταείνυον (Bekker mit Aristarch καταείνυσαν), sie bedeckten den Todten, Il. 23, 135; Hesych. erkl. κατεκάλυπτον; die Form κατείνυον Opp. Hal. 2, 673 zu vergleichen; a. sp. D., wie Qu. Sm. 13, 488 Ap. Rh. 1, 938.
-
8 μετ-αμφι-έννυμι
μετ-αμφι-έννυμι (s. ἕννυμι), umziehen, ein anderes Kleid anziehen, φοινικικῶς μεταμφιεννύς, D. L. 7, 25. – Gew. med.; μεταμφιέσασϑαι τὴν Ῥωμαίων στολήν, sein Kleid aus- und das römische anziehen, Hdn. 3, 5, 9; vgl. Theopomp. bei Ath. XII, 533 b, ὁπότε τῶν πολιτῶν τινα ἴδοι κακῶς ἠμφιεσμένον κελεύειν αὐτῷ μεταμφιέννυσϑαι τῶν νεανίσκων τινὰ τῶν συνακολουϑούντων αὐτῷ.
-
9 ἀπ-αμφι-έννυμι
ἀπ-αμφι-έννυμι (s. ἕννυμι), auskleiden, ἀπαμφιεῖ τὸ κατάπλαστον ἡ μέϑη Men. in VLL.; στέρν' ἀπημφιεσμένας, γυμνάς, Xenarch. Ath. XIII, 569 b.
-
10 ἀπο-ἐννυμι
ἀπο-ἐννυμι (s. ἐννυμι), auskleiden, p.
-
11 ἐπ-αμφι-έννῡμι
ἐπ-αμφι-έννῡμι (s. ἕννυμι), dazu, darüber anziehen, ἐπημφιεσμένος πτίλον κύκνειον Soph. frg. 708, VLL.
-
12 ἐφ-έννῡμι
ἐφ-έννῡμι (s. ἕννυμι) u. p. ἐπιέννυμι (w. m. s.), bekleiden, nur med., sich anziehen, ἐφεσσαμένη ὑπὲρ ὤμων Agath. 5 (V, 276), ἐφεσσάμενος βῶλον Add. 9 (VII, 238), vom Begrabenwerden.
-
13 ἐξ-έννῡμι
-
14 ὑπ-αμφι-έννῡμι
ὑπ-αμφι-έννῡμι (s. ἕννυμι), darunter anziehen, Sp.
-
15 καθ-έννῡμι
καθ-έννῡμι, s. die poet. Form καταέννυμι.
-
16 ἀμφι-έννυμι
ἀμφι-έννυμι, ἀμφιεννύουσι u. ähnl. Plut.; fut. ἀμφιἐσω, ἀμφιῶ, vgl. προςαμφ.; aor. ἠμφίεσα Xen. Cyr. 1, 3, 17; perf. pass. ἠμφίεσμαι; häufig fut. med.; anziehen, Kleider u. dgl., act einem Anderen, med. sich selbst; Hom. Od. 5, 167 εἵματά τ' άμφιέσω, 13, 399 ἀμφὶ δὲ λαῖφος ἕσσω; 18, 861 εἵματα δ' ἀμφιέσαιμι, 5, 264 εἵματά τ' ἀμφιέσασα, 4, 253 ἀμφὶ δὲ εἵματα ἕσσα; 14, 320 ἀμφὶ δέ με χλαῖνάν τε χιτῶνά τε εἵματα ἕσσεν, 13, 436 ἀμφὶ δέ μιν μέγα δέρμα ταχείης ἕσσ' ἐλάφοιο, 15, 369 αὐτὰρ ἐμὲ χλαῖνάν τε χιτῶνά τε εἵματ' ἐκείνη καλὰ μάλ' ἀμφιέσασα; 23, 131 ἀμφιέσασϑε χιτῶνας, 142 αμφιέσαντο χιτῶνας, Iliad. 14, 178 ἀμφὶ δ' ἄρ' ἀμβρόσιον ἑανὸν ἕσατο, 20, 150 ἀμφὶ δ' ἄρ' ἄρρηκτον νεφέλην ὤμοισιν ἕσαντο, Od. 6, 228 ἀμφὶ δὲ εἵματα ἕσσατο, Iliad. 10, 23 ἀμφὶ δ' ἔπειτα δαφοινὸν ἑέσσατο δέρμα λέοντος, Od, 14, 529 ἀμφὶ δὲ χλαῖναν ἑέσσατ' ἀλεξάνεμον, Iliad. 10, 177 ἀμφ' ὤμοισιν ἑέσσατο δέρμα λέοντος; Od-22, 362 ἀμφὶ δὲ δέρμα ἕστο βοὸς νεόδαρτον; – χιτῶνα ἐκεῖνον ἠμφίεσε Xen. a. a. O. u. Plat. Conv. 219 b; Ar. Plut. 936; Plat. Prot. 321 a αὐτὰ ϑριξὶ καὶ δέρμασιν ἀμφιεννύς; perf. pass. ἠμφίεσαι Xen. Mem. 1, 6, 2; ἀρετὴν ἀντὶ ἱματίων ἀμφιέσονται Plat. Rep. V, 457 a; Xen. Cyr. 4, 3, 20; ἀμφιέσαντο κόνιν γυίοις Aesch. 1 (VII, 255); ἠμφιεσμένος absolut, angekleidet, neben ὑποδεδεμένος, beschuht, Plat. Rep. II, 372 a; ἐν μαλακοῖς Ev. Matth. 11, 8.
-
17 ἐπι-έννῡμι
ἐπι-έννῡμι, ion. = ἐφέννῡμι, dazu, darüber anziehen, χλαῖναν δ' ἐπιέσσαμεν, wir zogen oder breiteten eine Decke über ihn, Od. 20, 143. Häufiger im med. u. pass., ἐπιεσσάμενος νῶτον κρόκαις Pind. N. 10, 44; γᾶν ἐπιεσσόμενος, sich in Erde hüllen, begraben werden, 11, 16, wie γῆν ἐπιέσασϑαι Xen. Cyr. 6, 4, 6, von Hesych. ταφῆναι erkl. (s. ἐφέννυμι); vgl. τί πλέον γῆν ἐπιεννύμεϑα Leon. Tar. 68 (VII, 480); Ἀΐδαο ἐπιειμένος ἀχλύν 96 (VII, 283); χαλκὸν ἐπίεσται, hat er angezogen, ist mit Erz bedeckt, Orac. Her. 1, 47; übertr., ϑοῦριν ἐπιειμένοι ἀλκήν Il. 8, 262, μεγάλην ἐπιειμένον ἀλκήν Od. 9, 214, mit Stärke angethan, gerüstet, ἀναιδείην ἐπιειμένε, mit Frechheit angethan, Il. 1, 149; auch mit dem dat., λευκοῖσιν δ' ἑκάτερϑε κόμας ἐπιειμένη ὤμοις Ap. Rh. 3, 45, vgl. 4, 179.
-
18 ἑανός
ἑανός, bei Homer in zehn sicheren und einer unsicheren Stelle. Letztere ist Iliad. 14, 172 ἀλείψατο δὲ λίπ' ἐλαίῳ ἀμβροσίῳ ἑδανῷ, τό ῥά οἱ τεϑυωμένον ἦεν, var. lect. ἑανῷ. Unter den sicheren Stellen sind nach Buttmann Lexil. 2 S. 9 fünf, an denen ἑανός ein langes α hat und Adjectivum ist, fünf, an denen ἑανός ein kurzes α hat und Substantivum ist. Nämlich – 1) ἑᾰνός Substantiv: Iliad. 21, 507 ἀμβρόσιος ἑανός, 14, 178 ἀμβρόσιον ἑανόν, 3, 385 νεκταρέου ἑανοῦ, 3, 419 ἑανῷ ἀργῆτι φαεινῷ, 16, 9 εἱανοῠ ἁπτομένη; – 2) ἑᾱνός Adjectiv: Iliad. 5, 734. 8, 385 πέπλον ἑανόν, 18, 352. 23, 254 ἑανῷ λιτί, 18, 613 τεῠξε δ. οἱ κνημῖδας ἑανοῠ κασσιτέροιο. Dies Adject. ἑᾱνός heißt nach Buttmann » biegsam«, » weich«, das Substantiv ἑᾰνός heißt » Kleid« und bezeichnet ein Weibergewand. Das Substantiv leitet Buttmann von ἕννυμι ab, das Adjectiv von ἐάω. Andere haben als unterscheidend auch noch den Umstand angeführt, daß das Adject. ἑᾱνός nicht digammiri sei, wie Iliad. 18, 352. 613. 23, 254 beweise, während das Substant. ἑᾰνός deutliche Spuren der Digammirung zeige, Iliad. 14, 178. 21, 507. Nämlich ἕννυμι hatte unzweifelhaft das Digamma, Sanskrit. Wurzel vas, Lat. vestis, Goth. vasti »Kleid«. Curtius Grundz. der Griech. Etymol. 1 S. 344 leitet sowohl das Adject. ἑᾱνός als das Substant. ἑᾰνός von ἕννυμι (Wurzel Fες) her; das Adject. heiße » umhüllend«; schlagend sei die Analogie des Sanskr., in welchem ebenfalls neben einem Substant. vasanam »das Kleid« ein Adject. vasânas »umhüllend« mit langem α erscheine. Andere meinen, es gebe gar nicht zwei verschiedene Wörter ἑᾰνός und ἑᾱνός, sondern nur eines; wo das α kurz gebraucht zu sein scheine, müsse man ἑα mit Synizese als eine lange Sylbe lesen; das Wort sei ursprünglich Adjectiv, = »anziehbar«, »geschmeidig«, von ἕννυμι, und werde mit Ergänzung von πέπλος substantivisch gebraucht; Iliad. 16, 9 εἱανοῠ ἁπτομένη kann man bei dieser Ansicht entweder εἱα als eine lange Sylbe lesen oder ebenfalls ἑανοῠ schreiben und dies zweisylbig messen. Aus der Alexandrinischen Zeit sind wenige Bemerkungen über ἑανός erhalten, s. Scholl. Aristonic. Iliad. 14, 178. 16, 9 Herodian. Μον. λέξ. 7, 30 Apoll. Lex. Hom. 61, 26. – Hymn. Hom. Ven. 63 kehrt der Vers Iliad. 14, 172 ἀμβροσίῳ ἑανῷ (ἑδανῷ), τό ῥά οἱ τεϑυωμένον ἦεν wieder; Hymn. Hom. Cer. 176 ἐπισχόμεναι ἑανῶν πτύχας ἱμεροέντων; Sappho oder Anacreon bei Gregor. in Hermog. Rhett. Walz. 7, 2, 1236 ἱμαυίου ἑανοῠ μαλακωτέρα (Bergk. Lyr. Gr. ed. 2 Frgm. Sapph. 122. 123 p. 695 frgm. Anacr. 122 p. 799); – Apoll. Rh. 4, 169. 1155. 1189; Orph. Arg. 880. 1228.
-
19 εἵατο
-
20 εἵνυμι
- 1
- 2
См. также в других словарях:
έννυμι — ἕννυμι και ἑννύω, ιων. τ. εἵνυμι και εἱνύω (Α) 1. ντύνω, περιβάλλω κάποιον με κάτι (ενδύματα, ασπίδα, πανοπλία κ.λπ.) 2. (μέσ. και παθ. με αιτ. πράγμ.) ντύνομαι, φορώ κάτι («κακὰ δὲ χροΐ εἵματα εἷμαι» έχω φορέσει στο σώμα μου παλιόρουχα, Ομ. Οδ.) … Dictionary of Greek
ἕννυμι — ἕννῡμι , ἕννυμι ves pres ind act 1st sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
εἱμένα — ἕννυμι ves perf part pass neut nom/voc/acc pl εἱμένᾱ , ἕννυμι ves perf part pass fem nom/voc/acc dual εἱμένᾱ , ἕννυμι ves perf part pass fem nom/voc sg (doric aeolic) ἕζομαι seat oneself perf part mp neut nom/voc/acc pl εἱμένᾱ , ἕζομαι seat… … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
εἱνύω — ἕννυμι ves pres subj act 1st sg (epic ionic) ἕννυμι ves pres subj act 1st sg (ionic) ἕννυμι ves pres ind act 1st sg (ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἑννύω — ἕννυμι ves pres subj act 1st sg ἕννυμι ves pres subj act 1st sg ἕννυμι ves pres ind act 1st sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
εἵατο — ἕννυμι ves plup ind pass 3rd pl (epic) ἕννυμι ves plup ind pass 3rd pl (epic ionic) ἕζομαι seat oneself plup ind mp 3rd pl (epic ionic) ἧμαι es plup ind mid 3rd pl ἵημι Ja c io plup ind mp 3rd pl (epic ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
εἵνυον — ἕννυμι ves imperf ind act 3rd pl (ionic) ἕννυμι ves imperf ind act 1st sg (ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
εἷσο — ἕννυμι ves plup ind pass 2nd sg ἕννυμι ves perf imperat pass 2nd sg ἕζομαι seat oneself plup ind mp 2nd sg ἕζομαι seat oneself perf imperat mp 2nd sg ἵημι Ja c io aor ind mid 2nd sg ἵημι Ja c io plup ind mp 2nd sg ἵημι Ja c io perf imperat mp 2nd … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἑννύμεναι — ἕννυμι ves pres part mp fem nom/voc pl ἕννυμι ves pres inf act (epic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἑσσαμένω — ἕννυμι ves aor part mid masc/neut nom/voc/acc dual (epic) ἕννυμι ves aor part mid masc/neut gen sg (epic doric aeolic) ἵζω si sd o aor part mid masc/neut nom/voc/acc dual ἵζω si sd o aor part mid masc/neut gen sg (doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἑσσαμένων — ἕννυμι ves aor part mid fem gen pl (epic) ἕννυμι ves aor part mid masc/neut gen pl (epic) ἵζω si sd o aor part mid fem gen pl ἵζω si sd o aor part mid masc/neut gen pl … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)